s^ Λ '^■' ./ \. c°'.a^;:/°^ .Α>:^.χ co^.^v•^°. ,. '^0' C:y\ ^^S /\ -..^,^ V •. AO^ _4 ο ^ V .° ^'^'"*x. ^ ^^ ^. Ϋ -η-ο^ CODEX ALEXANDRINUS, Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ. NOYUM TESTAMENTUM GRAECE EX ANTIQUISSBIO CODICE ALEXANDRINO A C. G.WOIDE OLIM DESCRIPTUM: AD FIDEM IPSIUS CODICIS DENUO ACCURATIUS EDIDIT B. H. COW PER. LONDINI: DAVID NUTT, ET WILLIAMS & NORGATE; EDINBUKGAE, WILLIAMS & NORGATE. MDCCCIiX. LEIPZIG: PKINTED BY B. G, TEl'BNER. 1 INTRODUCTION. So much has been written respecting Codex A. that we shall scarcely be expected to say anything new; yet we do not intend either to review or even to enumerate the publications, which we have consulted upon the subject, and we shall only casually refer to some of them. This course seems to accord best with the design of this edition, which was rather to fur- nish a faithful transcript of the manuscript than critically to investigate it, and to embody the results in copious prolegomena or elaborate notes. The aim of the present introduction, there- fore, will be to supply the reader with some miscellaneous in- formation respecting the document, to give him an accurate description of it as it is, and to add some enquiry with regard to its probable source and antiquity, with an explanation of what has been done in this publication*). The reader who is only partially acquainted with the literature of the subject, will at once perceive that what we are about to say, will not super- sede the use of other and more important helps to the study of the !New Testament text of the Alexandrine Codex, of which we now proceed to speak. *) \Ve may here state once for all, that many of the facts and sug- gestions in this introduction, are either borrowed from Grabe, Woide etc., or in accordance with their statements. The prolegomena of Woide con- tain very much of which no use has here been made, and the claims of brevity have often compelled us to condense what he has developed at con- siderable length. In the notes to the text also, AVoide's edition has been freely used, and generally our obligations to him have been very great. CODEX ALEX. A II INTRODUCTION. Codex Α.; or the Codex Alexandrinus , is one of the most ancient and important of the manuscripts of the Greek scrip- tures known to be extant in our day. The Old Testament por- tion has been either wholly or partially edited on several occa- sions, of which the most noticeable are the facsimile edited by Baber^ in 1819, and what may be called the restored edition by Mr. Field very recently issued, and indeed since the present edition was commenced. The New Testament has been printed only once, in 1786, when through the munificence of the autho- rities of the British Museum, it was given to the world in fac- simile, under the editorship of that excellent scholar C. G. Woide. This work was in folio , with admirable prolegomena and notes, but it has long been both scarce and expensive. Modern stu- dents are mostly indebted for their knowledge of Codex Α., so far as its readings are concerned, to the various collators wjio have given to the world the results of their enquiries. The prin- cipal collators throughout have been Patrick Young (better known as Junius), Walton, Fell, JVIili, Grabe, Wetstein and Woide. The great mass of critics have borrowed from these, and some of them, among whom even Dr. Tischendorf must be included, have occasionally given as various readings, errors of Woide's edition^). Cardinal Mai's edition of the Vatican Codex, and other si- milar publications of original texts, naturally led to the desire that more should be done in the same directioji, and that the Alexandrine Codex in particular, should be printed in ordinary type, in a portable form, and at a reasonable price. This edi- tion has therefore been undertaken to supply an acknowledged deficiency, and to gratify a reasonable wish. The English re- print of Codex B., has been adopted as a model, and it is *) Besides tlie collators above named, the Codex has been examined by Griesbach , Scholz, Tischendorf and others. With reference to the errors of Woide's text, it will be seen that we have carefully noted all we have been able to detect, except such as he himself has pointed out in his Pro- legomena. INTEODUCTION. Ill expected that the work will find favour with the increasing number of those who critically examine the original text of the New Testament for themselves. This manuscript was formerly in the possession of Cyril Lucar, at one time Patriarch of Alexandria and afterwards of Constantinople, where he was put to death by the arbitrary decree of the Turkish emperor in 1638. Cyril made a present of the precious volumes of this document to king Charles I, in 1629, and it has ever -since been regarded as the most impor- tant manuscript of the (jrreek scriptures in this country. The portion containing the New Testament is a volume measuring somewhat more than ten inches wide and fourteen inches high. The material is thin, fine, and very beautiful vellum, often discoloured at the edges, which have been injured by time, but more by the ignorance or carelessness of the mo- dern binder, who has not always spared the text, especiaUy at the upper inner margin. The manuscript is written in a light and elegant -hand in uncial letters. These letters at the end of" a line are often very small, and much of the writing is very pale and faint. Each page contains two columns of text. In the margins to the left hand, the Eusebian canons are noted throughout the four Grospels, as well as the larger sections into which these books were anciently divided*). Some of the nu- *) The following account of the ancient divisions of the New Testa- ment is from the Prolegomena of Barrett's Edition of the Codex Ζ in Tri- nity College Dublin. "Prima divisio textus sacri facta fuit per τίτλους sive χεφάλαια majora cum titulis annexis : horum auctorem suspicatur Millius, Prol. 354, fuisse Tatianum, quo melius Diatessaron suum institueret. Disci- mus autem ex Tertulliauo, textum per capitula distributum fuisse, qui Lib. 11. ad Uxor. c. II, loquitur de Capitulo in 1 Cor. ut et in Lib. de Pu- dicitia XVI. — Seculo demum tertio instituit Ammonius Sectiones ab ipso denominatas, quarum sunt 355 et Tituli 68 in Matthaeo: ad hosce autem numeros proximo seculo Eusebius canones suos adaptavit. — Circa annum vero 396, Epistolas Paulinas in Capitula distributas fuisse, memorat Eutha- lius: qui circa annum 451 idem prsestitit in Actis (in quo libro 40 capita esse Yoluit) et Epistolis Catholicis. Apocalypsin in 72 capitula distribuit A* IV INTRODUCTION. meral letters^ and the commencements of the separate books throughout have been written in red ink^ as also are some of the ornamental portions which are due to the fancy of the scribe. These latter are sometimes diversified with other colours. At the commencement of the books no regular rule is followed, as will appear from the table given below, in which the figures show which lines are in red throughout the volume. Matthew Mark wanting 1. Luke 1, 2, 3. John ...- , 1, 2. Acts ■ 1, 2, 3. 1 Peter i, % 5, 2 Peter 1, 2. 1 John ....: J; 3, 2 John 1, 4. 3 John 1, 2. Jude Romans 1, 2. 1, 2. 1 Corinthians 1, 2, 3. 1. 1, 2. 2 Corinthians Galatians Ephesians ], 2. Philippians 1, 2. Colo ssians 1, 2. 1 Thessalonians 1, 2, 3. 2 Thessalonians 1, 2, 3. Hebrews 1, 2, 3. 1 Timothy 1, 2, 3. 2 Timothy 1, 2, 3. Titus 1, 2, 3. Philemon 1, 2. Apocalypse 1, % 3. The reader will observe the peculiar order of the books, respecting which we shall have to speak hereafter. We there- fore proceed with our description. At the lower corners of the leaves, are the remains of an arable numeration , but it is of course far more modern than the text, and is chiefly important as a proof that the volume has passed through oriental hands. The text of the manuscript hasi been repeatedly retouched in ancient and modern times, and Andreas Cgesariensis , aut, lit alii volunt, Andreas Cretensis in Sermones 24 et Capitula 72. Circa XL seculum, Oecumenius dicitur Acta distribuisse in 40 Capita et 247 Capitula". The work of Barrett is an interesting- and curious facsimile of Cod. 2. engraved on copper tliroug-hout , Avith the text also printed in common type on opposite pages. The publishers of this volume , Messrs. Williams and Nor- gate have on sale the few remaining copies of this desirable work. INTEODUCTIOi^. V probably oftener than we have been able to determine. These corrections are partly by the original scribe, frequently by ap- parently two ancient correctors, and in some instances by at least two modern ones. We suspect that a very few alterations have been made since the manuscript came into Europe. Such are the horizontal line in 1 Tim. 3. 16, where we now read Θεός (<9g), and the insertion of επ' αντω in Rev. 22, 18, a correction A^'hich Junius the earliest collator has not mentioned. The addition of δώδεκα αποΰτολ τν αρνιού in Rev. 21, 15, also in cursives, and with accents and breathings is modern but not so recent. No other instances of cursives occur in the volume except eight letters in one of the margins and which have no apparent meaning nor reference to the text'. Corrections pro- perly so called are frequent, and it is not always possible to decide Avhether they are by the first, second, or third hand. They consist of erasures, alterations, an dadditions. One or two cases of cancelling or crossing out, occur. 1) Erasures. Usually made with a knife, but sometimes by the scribe when the ink was not dry, with a sponge. Some of these are left; others are partly or wholly rewritten. 2) Alterations. When the original writing has been removed and its place supplied by something else. 3) Additions. These may or may not imply an erasure : with- out erasures they are written above the line or in the margin. With erasures, they are partly upon and partly beyond the original writing. Since its arrival in this country, the \^olume has been re- bound, the leaves have been numbered, and the m'odern Chap- ters have been indicated•, — these figures are all the work of Patrick Junius. The nature of the ink, and the great age of the manuscript, have in many places caused the partial or al- most total disappearance of the characters, and they cannot be read Avithout the aid of a lens and in a strong light. Moreover, the ferruginous matter contained in the ink has produced an infinite number of minute holes in the parchment, giving it the VI INTRODUCTION. appearance of lacework, and which occasionally, but not so often as could be expected, add seriously to the difficulty of the reading. These holes are not in all the leaves but only in a portion of them, and the vellum is frequently more legible on one side than on the other. The inscriptions and subscriptions to the respective books ; as far as they remain, are all ancient, but some must be referred to the second hand. From the commencement of the volume, twenty five leaves are wanting according to the computation of Junius, who has numbered the first, 26. This calculation is probably wrong, and not more than sixteen or seventeen folia are missing. Be that as it may, what remains commences with the word εξερχεϋϋ'ε in Matthew XXV,' 6. In the Gospel of John tw^o leaves are missing, containing the text from Chap. VI, 50 to VIII, 52, the word χαταβαυνων being followed by the word λέγεις, or rather γείξ, the syllable λε having been cut off by the binder. A careful comparison of the quantity of matter contained in the leaves before and after this hiatus valde deflendus^ proves as far as demonstration can be attained, that the missing leaves did not contain the story of the woman taken in adultery, there being just that amount of over matter. From the second epistle to the Corinthians three leaves are absent; the word γεγραμμε — being followed by και τη υπερβολή^ except that the binder has cut .off the letters καο τ. This hiatus therefore reaches from Chap. IV, 13 to XII, 6. The remainder of the New Testament is all left, with the exception of the particles removed as al- ready mentioned, from the upper inner margin for the most part; but in genefal these are easily supplied. The text now occupies 132 leaves, and twenty one, or twenty two are lost, in addition to those portions containing part of Clement's second Epistle and the 18 Psalms of Solomon, to which we shall refer below••). ■*) The last leaf of the New Testament in Codex A. is actually numbered 158, and the Epistles of Clement occupy eleven more, so that the last of the volume is marked 169. From these the deductions named in the text, have to be made, and there will rejnain 143 leaves as the number now in the volume. INTRODUCTION. VII The text is in uncial or capital letters of very ancient type, arid exhibits no regular division of words. The pointing is to a great extent quite arbitrary^ and there are neither accents nor aspirates. And yet there is a mode of indicating sections or paragraphs , which is worthy of notice though not confined exclusively to this codex. When one of these sections commen- ces a noAV line^ its initial letter is of a larger size and stands out in the margin thus: Καίηρ^αντοηνεςεμπτνείναντω κοατΐερίκαλυπτειντοπροΰω ποναντον • When the paragraph commences in the middle of a line , the first letter of the next line is a larger one thus: γρα^ματαιων • καιολοντο ΣννεδριονδτιΰαντεξτονϊνατίΎΐ νεγκαν • Sometimes this larger letter falls in fhe middle of a word thus : εβτιν • ηουνεβτιναδελ Φοίοτανοννερχηϋϋ'ε • εκαύτοξ -ψαλμονεχεο • The reason for placing this large letter in the margin ap- pears to have been to call attention to the commencement of a new paragraph, and at the same time to save space, as the lines must have stood further apart wherever it occurs. The same pe- culiarity is observable in some other manuscripts. There is one in the British Museum (Harleian 5731) comparatively recent, but copied from one of early date, in which these capitals have .been preserved by the scribe as part of his text, because he did not know their intention. Thus: ονρανοίζ. όντως γαρ εΖ/ίω- ξαν. and οψίίχς δε γενοΜενης τΐροϋηλϋΌν. and even thus : yill INTRODUCTION. αυτοΐζ a Μαρτιαν — — The point most used in Codex A. is the Greek semicolon [e. g. εν χω ηλίω •] but this does not always occur Avhere we might expect it; and it is often quite misplaced. Hence it is to be found between words grammatically connected, and even in the middle of a word. In the latter case a mark resembling a comma is more frequent/ and this also occurs at the end of a word. At the commencement of a word two points generally stand over the letters iota and upsilon. Over some letters as η and ω a line is sometimes drawn without any apparent meaning. This hori- zontal line is the usual sign of contraction and as such is of course very common. Quotations from the Old Testament are generally indicated by angular marks in the margin. There is no trace of the iota subscript or adscript. Thus αντω is always written αντω ^ and a^ rj are always simply written a and η with nothing to indicate the absenf^e of an iota. The course which we have followed with regard to these will be explained when we come to describe the method adopted in the present edition. It is the opinion of eminent critics that several texts are represented by this Codex *), which would lead to the very pro- *) The following from Griesbacli's Symholce Critic ω ^ vol. I. p. IX, note, will suffice to explain this. "Alexandrinum Codicem, a pluribiis criticis summo studio saspius jam coUatum et excerptum , cursim tantum inspexi, ne et tempus meum et ipsas quoque membranas pretiosissimas inutiliter contererem detereremque. Hinc in descriptione hac codicum a me inspectorum, locum Alexandrino assig'naΛά nullum. Sed velut in transcursu monuisse t^men hoc locojuvabit, librarium non transcripsisse. omnes Novi Testaraenti libros * ex uno eodemque exem- plar!, sed usum eum esse pluribus libris, diversse admodum indolis ac bo- nitatis, et ex pluribus provinciis oriundis. Rari enim erant illo tempore codices qui universum Novum Testamentum complecterentur; plerique partem ejus tantum continebant: nempe alii Evang-elia, alii Epistolas Pauli, alii denique Actus Apostolorum cum catholicis epistolis. Hinc accidit ut codex Alexandrinus non in omnibus libris eandem textus recensionem sequeretur. In Evangeliis exhibet recensionem ConstantinopoUtanam seu Asiaticam, re- INTEODUCTION. IX bable supposition that it was copied from several manuscripts, each containing a portion of the sacred text. With this question we shall not interfere ^ but we may remark with Woide that the (]odex exhibits traces of some varieties of penmanship. These variations aije apparent both in the margins and in the text, the latter more especially in the Apocalypse, Avhere the lines are longer and the characters not so λυοΙΙ depicted. Whether these differences are due to different writers, cannot be easily decided, and it must not be assumed that such is the case. All original differences of penmanship , however., seem to be the work of one and the same age. With regard to the Apo- calypse, if executed by the same writer as the rest, it was probably written later. Some of the variations observable, may be due not to different persons, but to the different materials employed, or other circumstances. Far more important perhaps, is the peculiar orthography of the Codex. We have designedly adhered to this, even Avhen palpably erroneous, because our purpose was to edit the text as it is. Not a little has been written on the deviations from the regular forms of words, which are here so frequent, but before we either state the opinions of others upon the subject, or pronounce one of our own, it will probably be as well to give a list of the more remarkable of these irregularities. Some of these are almost always confined to particular words; others occur often but not invariably; and others again are to be met with only seldom, or even but once. We can lay down no * invariable rule regarding them, but if the reader will care- fully attend to the folloAving summary, he Avill soon familiarise centiorem multisque nullias pretii lectionibus refertam; in epistolis vero Paulinis reprsesentat Alexandrinam recensionem, ilia longe vetustiorem et prsestantiorem; in actis deniquef et epistolis catholicis textum sequitur, passim ad occidentalem recensionem, lafinse versioni simillimam, eonfor- matum." ♦ The reader will probably question the entire accuracy of this statement, but still perhaps with most of the critics admit its general principle. χ • INTRODUCTION. himself with the reading of the text, and be able to understand any strange forms Λvllich have been overlooked. a is put for f, as ηλϋ'ατε^ for ηλΟ'ετε. - - - - ?y, as απαλλαχ^αι^ for απηλλκχϋ'αο. ' - - - 0, as SiTtav ^ for ειπον. ^ «. _ - 01/, as ida^ for ειδον. - final often not elided. ε is put for a^ as εκαΰ'ερίβϋ'η ^ for εκαϋ'αρίΟΘ'η. - - - - ev, as εφραινων^ for ενφραινων. - - - - ly, as έρωτα, for ηρωτα. -r - - - «t, as ερεβίς, for αιρεους. - - - - 0, as δίεδίδετο , for dtfdt^oTo. η ~ - - £, as δεδηκως, for (^£^£κω^. - - - - £t, as κηρίοας, for κειριαις. - - - - ί-, as ηματίον, for ιματων. - - transposed with t;, as Κηρννίον, for Κυρηνιον. i is put for ε, as ti^t, for fm. - - - - ft, as i^t, for ft^fc. - - - - t£t, as :7rti/, for πυειν. - - - - 1^, as τνρίνης, for τΐρηνης. ' - is never subscript, nor adscript. - is sometimes omitted in pi. at, as προφητια, for προφητίαί. - - - transposed with i», as Αικυας, for Avxvag. - - - not elided in καί, before certain voAvels. - put for ω, as χρεοφιλετων, for χρεωφίλετων. - - - - α, as /ιιετοξυ, for μεταξν. ν - - - αν, ixs εκρνγαζον^ fqr εκρανγαζον. - - - - οι;, as λνΰαντι, for /lot;(?o:z/rt : doubtfid. - - - - ot, as πνκολος , for ποικίλος. - - - - f i; or i^v , as νχαριΰτηϋαν : doubtful. - - - - t, as :Bf ^I'z/tc^g , for Bid'vvLag. - is transposed Avith τ^ and t, as in Κηρυνων, Αι,κυας; see above. • ω is put for o, as δίκαιωοννη., and in some participles. al• - - - a, as καταιβεννεν, for καταβαινεν. INTRODUCTION. XI ai is p.ut for £, as καινον^ for κενόν; μαι for με. - - - t, in some verbs in μι. ει - - - t, as ημειν.^ for ημιν. - - - 7y, as ΰωϋ-εί, for ood-tj. - - - 1^ , as ειμιαν^^Ύΐ , for ημίανΰ-η. εω ~ - - ot, in some forms of ανοίγω. OL - - - ?^, as 6ννοί%'ροί6μενοί , for Οννη^'ροίΰμενοί. - - - 0, as χοίρων^ for χορών. ov - - -CO., Si&. βλεπονΰον, for βλετΐωΰιν. - - - i>, as (?ofi/, for i?f2^. £ft - - - £1/, as εμμεΰω.) for £i/ μεΰω. ενν - - - at!/, as καταιβεννεν^ for καταβαινεν. γ for κ, as δίγννμί., for δεικννμι. - is omitted before ξ, as σα/Ιττ^ξ^ for σαΑττί-^ξ. - - - - ;/!/, as ΰνγνωμην, for Ονγγνωμην. - - put for 1/, as εγ-Κανα^ εγ-Κενχρεαις. δ - - - Ό", as βηδααίδα., ίογ Βεϋ^ύαίδα. ^ - ^ - ;/, as άκρος ^ for «;^^og. ^Λ- - - TtTt, as in Καμπαδοκιαν., for Κατίτιαδοκιαν . μ is inserted before π:, φ and ί/; in forms from λαμβάνω., V is added to accusatives in a, as ννκταν.^ for ννκτα. V is put for 2/1/ in some forms, and vv for ν in others. ^Z ~ ~ ~ }/%, as in Κενχρεαίς^ and in like manner. v^ for γγ~ νκ - γκ νπ - μτΐ /through neglect of assimilation. νμ - μμ νβ - μβ} V is usually added to verbs in ε and plurals in ai. ρ for ρρ, as αραφος., for αρραφος. for ξ , as ύτηριβον, for ύτηρι^ον. - is sometimes omitted in plurals , ανδρε, αντον^ ονρανον^ for άνδρες^ avtovg^ ονρανονς. χ for κ, as ov;|f «i-fid-, for ονκ ειμί. . XII INTRODUCTION. Many of these forms are pointed out in the notes to the text, and some not here referred tO; such as the omission of re- duplication and temporal augment in certain verbs. To have pointed out every deviation from the spelling of the received text would have encumbered our pages with notes, and we therefore think we have done all that common sense will require. Not a few of these anomalous forms are to be met with in some of the oldest and best manuscripts, such as the Vatican, Ephraem, Claromontane, Dublin rescriptus Z, and others to a greater or a lesser extent ; they mostly belong to what is called an Alexan- drian dialect, although some of them are found in writings which certainly were not executed in Egypt» The frequency with which they occur in Codex A. is regarded as a presumptive proof of its derivation from Egypt. The peculiarities in question, may be considered as of several kinds. 1. Dialectic or provincial forms. 2. Archaic forms, many of which have an etymological basis. 3. Mistakes of the ear, or confusion of similar sounds. 4. Mistakes of the eye; lapsus calami. It would be easy to speculate on these heads, and to endea- vour to range under them all the examples we find in our Codex, but it is questionable whether the results arrived at would carry general conviction. We therefore leave them to exercise the ingenuity or to occupy the leisure of the reader, who will do well to consult the observations of A¥iner upon the subject, and such other authorities as he has 'access to'•'). Our own opinion is that they are neither Latinisms , nor barbarisms , nor solecisms, but for the most part provincial and archaic forms, especially the former. If asked to what province we would refer them, we should at once name Egypt. Such forms as επ^τυ^-ούαν^ είδαν^ *) Winer's Grammatik der neutestamentlichen Sprache. The work of Sturz on the Alexandrian Dialect is especially worthy of notice, and the Grammar of Buttmann should not be overlooked. Others are named by AViner in the work just mentioned. INTRODUCTION. XIII ε^£ίλατο^ λημ-φεται^ are admitted to be characteristic of what is called the Alexandrian Greek. And Coptic students are aware, that many Greek words, on being transferred to that language undergo precisely the alterations . here met with. For example Αϋ'ηναις becomes «.-e-eiiriHc, where we have ε for η in the second syllable. So δ^λκ-θ^ιβ., where we have t for at; thus too επίϋ'νμείν becomes επι^γΑΐΐϊΐ. Similarly «t becomes f, as in Αμορραως which is written kjuioppeoc. We have also η for L• as αρχιτρικλινοζ which becomes d^pxH^rpiRAmoc , and many others, which it is unnecessary to enumerate. It would seem that when this manuscript was written, men were more anxious to follow correctly the readings of their copy, and to produce worthy specimens of calligraphy, than to adhere fo the most approved and uniform modes of spelling. The contractions to be found in the manuscript scarcely offer any difficulty. There is but one respecting which we have had any doubt; ought we to write ζΐαβυδ or ^avid? The former is in the one we have adopted. And yet it has struck us that in the only instance in which the word is written fully, it is ^ανειδ^ in Luke III, 31. Had we noticed this earlier than we did, we should have adopted the same form. Respecting others, no question can be raised. We have already indicated the order in which the books stand in Codex Α., an order w^hich resembles that in Codex B. We now give a list of these books, which wehave copied from the commencement of the first volume of the manuscript, supply- ing in brackets portions now illegible. . Η Καινή ^ίαΟ'ηκη. Ευαγγελία κατά Ματϋ'αί[ον]. κατά Μαρκ[ον]. κατά Αονκαν. κατά Ιωαννην. Πρανείς Απούτολων. Κα%•ολικαι^ Ζ. XIV . INTRODUCTION. Ετίίΰτολαι Πανλον ϊδ. Αποκαλνφίς [Ιωα]ννον. Κλημεντος [Επί6το]λη Α\ Κλημ^εντος Ε[7ΐί6το]λη Έ. ομον βιβλία .... Ψαλμοί Σολομωντος ΪΗ. ϊϊΐ. The reader will observe the epistles of Clement reckoned with the canonical books, and the 18 Psalms of Solomon entered as contained in the book, but not included as part of the ca- non. This is incontestably demonstrated by the words o^oi; βιβλία^ coming after the Clementine Epistles and before the apocryphal Psalms of Solomon. The numerals after βιβλία are lost, but we suppose they were ΚΘ or 29. • This seems to be the place for making a few observations on these uncanonical additions. It appears then, not to have been unusual to append to the New Testament writings bearing the name of Clement. One example is before us,, and two others may be alluded to. The Syriac Epistles on Virginity were dis- covered at the end of a manuscript of the New Testament, and first published by Wetstein at the end of his edition. There is also at Cambridge a Syriac manuscript New Testament, at the end of which we observed the Apostolical Constitutions which also bear the name of Clement. It is well known that at a very early period the writings of this Father were publicly read at least in some churches, and were by some regarded as part of the canon. With reference to the eighteen Psalms of Solomon, they no longer form part of' our codex, although at one time doubtless they did. It has recently been remarked by Dr. Tregelles in the new edition of Home's Introduction, as by others before him, that the use of these apocryphal Psalms was forbidden by the synod of Laodicea about the middle of the fourth century. The 59th canon of this synod says, 'That private Psalms o.ught not to be used in the church, nor uncanonical books, but only the canonical ones of the Old and New Testa- INTRODUCTION. XV ment'. The canon which follows, makes no mention of them, and moreover we regard it as spurious. Zonaras however, re- marks with reference to canon 59, 'That besides the 150 Psalms of David there are to be found some others said to be by So- lomon and some other persons, these the fathers called private and decided that they should not be read in the church, nor any uncanonical boolis, but only canonical. They called those canonical, which are enumerated in the 85th canon of the Holy Apostles, and uncanonical, those of Avhich the canon makes no mention'. Zonaras then gives the scripture canon, commonly known as the 60th, but which most critics properly reject. By Isidore, the private Psalms referred to in the canon under con- sideration, are understood to be merely psalms composed by private persons, — ah idiotis compositos. It is easy to see that the canon does not specially refer to such compositions as the Psalms of Solomon, which have b^n partly edited by Fabricius and others*). *) By a strange oversig-lit the comment of Zonaras is cited by Woide as the preceptive part of the 59th Laodicean canon, and the canon itself as its inscription. He seems to have been misled by a communication of Dietelmaier's, or to have misunderstood it, and not to have taken the pre- caution to refer either to Zonaras or to a copy of the canons. In a similar manner, subsequent writers on this subject, almost all say the Psalms of Solomon were forbidden at Laodicea, relying on this passage in Woide. It is some confirmation of our view to observe that Hefele in his Concilien- geschichte^ vol. I, p. 747, expresses precisely the same opinion. He trans- lates the canon "Dass man in der Kirche keine von Privaten gefertigten Psalmen vorlesen diirfe" etc., and remarks, "Mehrere Haretiker, z. B. Bar- desanes, Paul von Samosata und Apollinaris hatten Psalmen, d. i. kirch• liche Gesange gedichtet. Die Synode von Laodicea verbot nun alle von Privaten herriihrende , d. h. niclit approhirte Kirchenlieder. Liift bemerkt hiezu, dass damit nicht vvollte gesagt- sein, man diirfe keine andern als die hiblischen Psalmen und Lieder beniitzen, denii audi nach unserer Synode nocli seien bekanntlich viele von einzelnen Christen gedichtete Hymnen, z. B. von Prudentius Clemens, Ambrosius, in den Kirchengebrauch iiberge- gangen. Nur die unapprobirten sollten entfernt werden". With reference to the Psalms of Solomon themselves, Woide says: XVI INTRODUCTION. The insertion of the Psalms in question really proves no- thing as to the age of Codex Α.; as before noticed, they are not included by the scribe as part of the canon of the New Testa- ment^ but are only enumerated as a supplement or appendix. The occurrence of the two epistles of Clement is of more impor- tance. The writer perhaps found them in his copy as a part of the New Testament, and was not aware of any authority for their exclusion. ' Their presence is an argument for the high antiquity of our codex, because the canon of the New Testa- ment was defined at a very early period. And yet we must not overlook the circumstance, that the list exhibited in the 85th of the Apostolical canons contains two Clementine epistles. It runs thus — ^ijow ours, (that is those of the New Testament) are four Gospels, of Matthew, Mark, Luke, and John; 14 epist- les of Paul; two epistles of Peter; three of John, one of James, one of Jude, two epistles of Cl^meniy and* the Constitutions addres- sed to the bishops, by me Clement, in eight books, which must not be made public before all because of the mysteries in them; • — ■ and the acts of us the apostles '. No one supposes these ca- nons to be genuine, but they cannot be later than the fourth century, and probably are of even earlier date. There was ma- nifestly a lingering attachment to the name of Clement, which it required ages to extinguish. The reverential use of his Epistles in the fourth century is to be gathered from such writers as Eusebius, Athanasius, Gregory Nazianzen, Jerome and Photius. Although it is not our intention to enter upon a critical exa- mination of any of the readings of Codex Α., there is one to which we must call attention for a few moments. We refer of course to the celebrated clause in 1 Tim. Ill, 16, where we "Fuerunt forte iidem, quos Fabricius in codice apocrypho Y. Testamenti edidit, forte etiam alii. Sex enira alios Psalmos Salomonis in praestan- tissimo Askewano Codice Aegyptiaco, nunc Musaei Britannici, inveni, et plures sine dubio fuerunt, quia etiam vocabula e Psalmis Salomonis in co- dice superioris Aegypti Parisiensi reperi". INTKODUCTION. XVII must now read, and have therefore inserted in our text d-eog . εφανερωϋ-η κ. τ. λ. Three readings of this passage have been advocated, εφανερωϋ'η , = Quod manifestatum erat, og εφανερωϋ-η ^'= Qui manifestatus erat, ΰ'εος εφανερωΰ'η ^ = Dens manifestatus erat, and each of these is supported by various authorities. The first of the above readings finds no support in our Codex, inasmuch as the sigma preceding εφανερωϋ'η is perfectly conspicuous. Og εφανερω^Ύΐ may have been the reading of the manu- script, but if so the evidence for it-has been effectually destroyed; and we must admit that now at least Θεός must be read. Θεοζ or, as it is written, Θς, may be thus described. The superior line is modern, but it is impossible to say whether it overlies a more ancient one, because of its extent, and because it is visible on the other side of the vellum, which is here extremely thin. The Θ consists of a circle tolerably well defined, and by the original scribe; but the transverse line is only Avhat may be called a mere shadow, as if a pen almost dry had touched it, and that recently. So thin is the vellum , that the shadow as we have called it, may really not be a portion of the letter, and probably no human eye will be ever able to determine whether the transverse line was originally there; that is, whether the scribe wrote omicron or theta. Woide quotes authorities for the existence of the line, but it is possible they saw no more than we see, a mere shadow across the letter nearly at its centre, rather above than beneath it. This has been ascribed to the letter ε which falls underneath it on the other side of the leaf. Let us explain this: immediately under the two letters of which we speak, are τ ε of the words κ«τ ευΰεβειαν (1 Tim. 6, 3) in inverse order of course, so that ε comes under %', and τ under ζ. The perpendicular line of the τ is coincident with the centre of the curve of g or C, and at the point of coinci- dence is a small hole passin through both letters, and caused CODEX ALEX. Β ΧνΐΠ INTRODUCTION. by the corrosive power of the ink in botli. The € falling under what we read as Θ, although not absolutely coincident with it, increases the difficulty of deciding. The mere absence or invisibility of the cross line of the theta would not of itself be demonstrative, because it has disappeared in a number of cases about which no question ever has been or ever will be raised. It can never be sufficiently regretted that some com- paratively modern pen has been rashly employed upon the ma- nuscript, and that modern fingers have been applied to it here with equal discredit to their owners, and the almost entire obliteration of a number of the letters. Certainly no fingers ought to be allowed to play upon these pages save perhaps those of ροδοδάκτνλος Ήώς. We hope that henceforth there will be no more endeavours demomtrare digilo the true reading of this passage; and indeed that the Museum authorities will studiously resist all who wish to have the clause at their fin- ger's ends. In concluding our remarks on this passage, we only add, that we have, as candidly, and as accurately as we could, de- scribed the appearance of the place, and we hope no one will think it possible, either with or without a lens, to ascertain the truth of the matter by any inspection of the Codex. We have many times examined it, in order to be able to speak with confidence, and we do not believe that, whatever may be fan- cied, any trace of the two disputed lines will ever be recovered. Griesbach maintains that the original reading was o^, and that C. and D., have been altered in a similar manner. We must leave the decision to others. There is no doubt that the Alexandrine C^dex has suffered since it came into this country. The New Testament has been read and consulted far more than the Old at all times, and is therefore more worn. The work of the binder we have already mentioned. The critics and collators from Patrick Junius down- wards have not all handled it so carefully as they might have done, It is however to iempus edax rerum whose silent opera- INTRODUCTION. _ XIX tion has continued incessantly that we would specially refer. Some things are now illegiMe which must have been visible even down to the time when Woide made his transcript. He himself noticed the difference of the codex in some particulars, from what it had been -at an earlier date. The frequent mani- pulation to which the volume was formerly subjected^ apart from direct contact with fingers^ seems to have caused minute particles of ink to fly off in an impalpable and imperceptible powder. To this process Griesbach seems to allude in a passage already quoted when he says ^cursim tantum inspexi ^ ne et tem- pus meum et ipsas quoque membranas pretiosissimas inutiliter contererem detereremque'. Of course not only the ink but the vellum itself has gone off in the same form, adding to the number and magnitude of the little holes above mentioned. However gently the manuscript is handled, it must be deteri- orated , and should therefore only be consulted for some really practical purpose. The circumstance is to be regretted, but it is inevitable, and irremediable. We are glad to know that the codex is in wise hands, and that it has been of late years more strictly guarded, and if those who have the keeping of it, knew how many minute lines, points and particles have vanished since the date of Woide's edition, they would feel perhaps even more than they do the importance of restriction. The fact that the volume is slowly suffering, is none the less real because it can be ascertained only at comparatively distant intervals. How- ever, it is gratifying to know that successive collations have de- termined almost every one of its readings, and indeed all that can be determined: the value of these collations must increase as years elapse, and the difficulty and danger of reading the original increase. Respecting the country and age of the manuscript, very dif- terent opinions have been entertained. We cannot do better perhaps, than give first of all, the statement of Cyril, the donor of the Codex, which is inserted upon a sheet of paper in the first volume, and in his original handwriting. It is this, — B* XX INTRODUCTION. Liber iste Scripturae Sacrae Novi et Veteris Testamenti, prout ex traditione habemus^ es# scriptus manu Tlieclae nobi- lis foeminae Aegyptiae^ ante mille et trecentos annos circiter, paulo post Concilium Nicaenum. Nomen Theclae in fine Libri erat exaratum, sed extincto Christianismo in Aegypto a Maho- metanis ; et libri una Christianorum in similem sunt redacti con- ditionem. Extinctum igitur et Theclae nomen, et laceratum, sed memoria et traditio recens observat. t Cyrillus Patriarcha Constanti. Whatever may be the truth of the record, there is nothing in this to betray any want of sincerity and good faith , and we may fairly accept it as the traditional account of the origin of the codex. This tradition then points to Thecla as the writer, to Egypt as the source, and to the fourth century as the age of the manuscript. To this it has been objected., that it was not written by Thecla, nor in Egypt, nor in the fourth century. Wetstein and others ridicule the idea that Thecla wrote it, because Thecla is reported to have been a disciple of Paul the Apostle, and therefore they condemn the tradition as an absurd anachronism. But this is unworthy of such critics. There were other persons of the name of Thecla, one of whom is referred to by Eusebius, to whom, or to another of the name, Gregory Nazianzen addressed three epistles. One of these may or may not be referred to in the tradition, but at all events it is appa- rent that the name was not very uncommon. One of the chief saints of the Ethiopian church is Thecla, but he belongs to a later age. For aught we know Codex A. may have been written by a Thecla, and it Avas very likely the production of feminine hands. But was it written in Egypt? There is no proof that it w^as not, and the evidence that it was decidedly preponderates. With respect to the tradition. Dr. Tischendorf thus expresses himself: "Quodsi verum est ut in veteri est proverbio, non facile spargi rumorem, quin aliquid subsit, ex celebri S. Theclae Coenobio Seleucensi, quod jam Gregorli Nazianzeni tempore INTKODUCTION. XXI florebat, Alexandrinus codex prodire recte visus est, unde facile fieri poterat ut ipsius Theclae nianu exaratus dicer etur." No one can question the feasibility of this, so far as the convent of S. Thecla is concerned, but the learned Doctor gives not give the shadow of a reason for assigning the production of Codex A. to Seleucia, except that a convent of Thecla was to be found there*). We are not aware of any really serious objection to the ori- gin of this Codex in Egypt, although from different motives this has been impugned. It is the opinion of Dr. Tregelles that it was most likely written in Egypt, in which he agrees with many eminent critics. The Avords of Scholz, whose acquaintance with ancient manuscripts was very extensive, are these: ^^um Alexan- driae exaratum esse, characterum forma, orthographiae conditio, traditio quaedam antiqua in inscriptione primi folii servata, et textus habitus probant." Prolegg. ad N. T. § 39. It will be unnecessary to quote the authorities who have pronounced simi- larly in favour of an Egyptian origin, the language of Scholz now cited is a summary of the argument. The form of the letters, the mode of spelling, the features of the text, and tra- dition all plead in behalf of this view. All these details have been gone into by various writers , and certainly taken together they carry very considerable weight ; we do not say they are de- monstrative. Others remain, as the Arabic numerals above referred to, the circumstance that Alexandria was famous in the fourth and fifth centuries for the production of books, upon which women as well as men were employed, and an inscription some centuries old written on the same leaf with the letter of _ « — *) This opinion of Dr. Tiscliendorf s , like many others broached in our time, is not new. Spohn thus describes the views of Mastricht in his Pro- legg. ad N. T. p. 30, "Theclas agnoscit diversas; item varia S. Theclae monasteria in Oriente, ad quorum unum potuit pertinuisse codex, ab eoque nomen impetrasse". Notitia Cod. Alex. p. 46. Mastricht does not appear to have suggested Seleucia, but this has been done by Hody, Grabe, and Wetstein. XXII INTRODUCTION. Cyril above quoted to this effect ^^onum datum cubiculo Pa- triarchal!, anno 814 martyrum". That is, A. D. 1098. Under all the circumstances this inscription is supposed to mean that the Codex A. was in 1098 given to the library of the patriarch of Alexandria, and it is further supposed to have remained there until Cyril carried it with him to Constantinople. It may still be said that these details are inconclusive; but they strengthen the preceding probability. There is another circumstance of more importance , and which , it is believed is now noticed for the first time. The manuscript has been ornamented, more espe- cially at the close of each book, by some one, and in all proba- bility by the original scribe. The ornaments are some of them very peculiar, and the question naturally occurs whether they furnish any clue to the country of the (]odex. Many of them bear a striking resemblance to similar ornaments in some of' the very ancient Syriac manuscripts , which are now in our Na- tional Museum, all of which have been brought from Egypt, and many of them are known to have been written there. There is one however of especial interest, and this in an unexpected manner confirms the opinion that Codex A. was written in Egypt. At the end of the catholic epistles two baskets of fruit are de- picted in coloured inks. These baskets are of a peculiar form and texture, being narrower at the bottom than at the top, and apparently of fancy wicker work. Each of them is filled with fruit, and this fruit is piled up in a pyramidal form above the basket, in regularly decreasing tiers or courses. Happening to visit the Egyptian gallery of the British Museum, we ob- served upon one of the walls, fragments of an Egyptian painting representing among othep things, baskets of fruit. The resem- blance of these to those in Codex A. is so striking that we men- tally uttered a ενρηκα as we looked at them. We have repeated our comparison of the different representations, and we are compelled to regard them as characteristic. Any one who will take the trouble to pass from one to the other, Avill see the re- markable similarity. We lOUst observe that the figures given INTRODUCTION. XXIII by AVoide in his edition are nothing like the originals. Gentle- men of eminence in the department of Egyptian antiquities have pronounced in favour of the extreme probability that the illustra- tions alluded to in the manuscript are Egyptian. The minor differences to be observed betiveen the different sketches do not in the least affect the general result. Ancient representations of baskets containing bread and fruit are not uncommon, but we know of none, except those from Egypt, w^hich can be iden- tified with the figures in the Alexandrian Codex. |] So far then, it appears the manuscript may have been written by female hands, and in Egypt. We ηοΛν come to the question of its antiquity. Patrick Junius adopted the opinion that it belongs to the time soon after the council of Nicea. Archbishop Usher thought it was written after the time of Basil the Great who died A. D. 378. Morin, who died in 1659, thought it more than twelve hundred• years old. Walton supposed it as old as the Vatican Codex, or even older. Grabe ascribed it to the latter part of the fourth century. Montfaucon believed it to be of the fifth or sixth century. Mill imagined it dated al- most from the formation of the Canon. Mastricht ascribed it to a much later date. Casimir Oudin thought it not older than the tenth century. Bengel owned that it could have been written as late as the sixth century or even later, for which opinion Wetstein seems to plead. Semler referred it to the seventh cen- tury ; David Michaelis to the eighth. Tischendorf says ^^scriptus videtur post medium saec. V " ; and his opinion is deserving of note because he says ^^codicem ipsum inspeximus indagantes omnia quae ad palaeographiam spectant, et ad definiendam co- dicis aetatem faciunt". To this opinion assent is perhaps now commonly given ; thus Dr. Tregelles in the work already quoted says that it was probably written after the introduction of the Ammonian sections and Eusebian canons, and before the general use of the Euthalian and other divisions of the Epistles ; he also regards the additions of the Clementine Epistles as significative of a considerable antiquity. He thinks it probably of the fifth XXIV INTRODUCTION. century on palaeographic grounds, and ascribes it to perhaps tixQ middle of the century or a little later. It is impossible and unnecessary to refer to all the opinions which have been advanced respecting the age of this manu- script: what has been said will suffice to show that critics have widely differed on the subject. We shall therefore call atten- tion to a few facts which have been appealed to, and conclude with the statement of our own views. That the Codex was produced at an early date may be in- ferred from the mere fact that it is an uncial manuscript, but that it is not so ancient as tradition represents it is certain, in- deed almost demonstrable. The stichometrical arrangement of the poetical books has been objected against a high antiquity. Grabe furnishes a ready reply to this, and indeed an allusion to Suicer's Thesaurus (sub voce Στίχος) will show that it should never have been urged. Nothing is easier than to quote authors of sufficiently early date, to dispose of any argument based on the stichometrical arrange- ment. It is very possible, that since the Psalms, at least were sung in public worship, their distribution into verses took place at a very early period, and that the plan of writing them in this form is more ancient than that which afterwards prevailed, when human compositions began to multiply. There can be no doubt that we ought to prefer, as more natural and accurate, this mode of exhibiting the poetical books of Scripture. Another objection has been derived from the arrangement of the Psalms into what are called κανόνες ημερίνοί and νυκ- τερινοί^ by Avhich it is shown which were proper for every hour of the day and of the night. The table exhibiting this arrangement is in the volume containing the Psalms, and is as follows: it will show what is meant better than any expla- nation". .INTEODUCTIOX. Κανονδξ ημ,ξρίνοί 'ψαλμών ΌρΟ-ρινοΙ γ. W\ 9i^\ ρμα\ ωρ. ι α. Ίΐ^αλμοζ η. ωρ. β'^ - χ^\ ώρ. /• - α. ωρ. δ\ - μα. ώρ. ε. - ν. ώρ. ί- . - 0. ώρ. t - ι*'. ώρ. η- - 7td\ ώρ. ^\ - ρια . ώρ. ί . - ρμ. ωρ. ία . - ρη. ώρ. φ'. - ρκ. XXV ΚανόνΒς ννζτερι,νοί των ιραλμ,ών. ΑνχνικοΙ γ. ρκ-θ-', ρ^ , ιβ . ώρ. α, 'ψαλμός οδ\ ωρ. β• - κ». ώρ. γ. - νδ\ ώρ. δ\ - \ ώρ. ε. δ\ ώρ. μ. ώρ. ξ. - να . ωρ. η. π. ώρ. ^\ - πζ. ώρ. i. ηε\ ώρ. ίά . κα. ωρ. φ\ . - νζ' Grabe observes ^^quam\as quidam numeri vetustate ita sint exesi, ut eos aegre admodum perspicere liceat; illos tamen, prout adhibita omni diligentia assecutus sum, bic expresses dabo". From these it has been inferred that the Codex was Avritten for the Acoemitae, and cannot therefore be earlier than the 5th century, when a sect of monks so called existed. Woide thinks XXVI INTRODUCTION. that this conclusion is unfounded, and therefore that this list does not prove the recent origin of the manuscript. The arguments of the Psalms, by Eusebius of Caesarea, as contained in Codex A. have been appealed to against its early origin. The candour of the scribe in introducing Eusebius by the side of Athanasius is noticeable/ but this is no proof of the* recent date of the Codex. The labours of Eusebius in the cause of biblical criticism were recognised in his own day, and there is therefore no reason why his headings to the Psalms shoirld be received with hesitation at any subsequent period*). The insertion of the Epistle to Marcellinus, or Introduction to the Psalms, ascribed to Athanasius, has been adduced as an objection to the early date of Codex A. To this also it is not difficult to reply. Athanasius was very popular in his own day, and his writings rapidly spread, and there is no reason Λvhy his preface to the Psalms, should not be regarded as a suitable in- troduction and worthy of being prefixed to them in a copy of the sacred volume, written moreover in his own country, and to render which complete no pains were spared. This of course might occur at any period, and therefore we cannot entertain an objection founded upon the presence of this composition. It is true that the preface has by some been considered spurious, but no good reason for that opinion has been advanced, and the question of its date still remains. Therefore it will folloAV, that the more recent date of our Codex is not established by opinions so evidently doubtful. But it is urged that Athanasius is styled Archhisliop in the composition just referred to. Nor is this an objection of any weight, seeing that certainly in the first half of the fourth cen- *) The same objection has been brought against the Eusebian canons contained in the New Testament of Codex Α., and the answer to one is the answer to both. The mere fact that Eusebius superintended the execution of at least fifty copies of the Scriptures for most extensive distribution, is of itself sufficient to deprive any such objections of all the value they mig-ht otherAvise have. Euseb. de Vita Const, lib. IV, 36, 37. INTRODUCTION. XXVII tury^ that title was applied to some of the chief bishops, it is to be found in the works of Athanasius himself, and is applied to him by Gregory Nazianzen. It has been urged that the occurrence of the epithet Θεο- τόκος applied to the Mother of our Lord in the copy of the Magnificat appended to the Psalms, is a reason for doubting the extreme antiquity of our manuscript. The controversy on the subject of this word, in connexion with Nestorius, does not prove it to have been then newly invented. Grabe shows that it was in use long prior to Cyril and Nestorius , and indeed it was employed by various authors in the third and fourth cen- turies. If, as we suppose, this codex was executed about the time when Cyril was patriarch of Alexandria, and certainly not long after, it will be easy to believe that the orthodox would almost regard it as a point of honour to use the word Θεοτόκος^ and as a token of their adherence to catholic doctrine. Nor can any objection to our view be based upon the occur- rence of the νμνος εω^Ί,voς ^ which in the form it here assumes is an argument in our favour.• This composition is one of the most venerable christian hymns extant, and the precise date of some of its modifications is well known. Some of these were made at a period prior to that when we suppose the Alexandrine Codex was written, and from their absence we readily infer that they had not come into general use. There is no just rea- son why they should have been omitted if the writer had known them; we therefore regard this hymn as a valuable clue to at least the proximate date of our manuscript. We scarcely need remind the reader that Avhile the Hymn in question ends with the words γίνωΰκονβίν ϋε in our Codex and is therefore shorter than it appears in documents of more recent date, it is not here in its simplest form. A shorter copy if it is in the Apostolical Constitutions, which otherwise varies. As we have it in our Codex, it is manifestly compounded of several distinct parts, most likely by different authors. -Per- XXVm INTRODUCTION. haps some may not have, access to it and therefore we print a copy. ^ό^α iv νφίύτοίς Θεώ^ ΚαΙ ετά γης ειρήνη^ Έν avd^QcoTtoos ενδοκόα, Αίνονμέν (?£, 5 Ενλογονμεν 6ε, Προΰκννονμεν ΰε, ^οξολογοϋμεν 6ε, Ενχαρί6τονμεν 6οι, /Ilcc την μεγάλην 6ον δόξαν, 10 Κνρίε, βα6ίλεν Έτΐονράνι,ε, Θεε πατήρ παντοκράτωρ, Κνριε, νιε μονογενή Ίη6ον Χρίΰτε , 15 ΚαΙ ''Αγων Πνεύμα. Κνριε ο Θεός, Ό άμνος τον Θεον ^Ο νίοξ τον τίατρος , Ό αί'ρων τας αμαρτίας τον κ06μον , 20 Έλεηΰον ημάς' Ό αί'ρων τας αμαρτίας τον κ06μον Έλεηΰον ημάς, Πρόΰδε^αί την δεηΰίν ημών , Ό καΰ-ήμενος εν δεξιά τον πατρός, 25 Έλεη6ον ημάς. "Οτι 6ν ει μόνος άγιος, Σν ει μόνος Κύριος, ^Ιηΰονς Χριΰτος, Εις δό^,αν Θεον πατρός. Αμήν. 30 Kad"' εκάΰτην ημεραν ενλογήΰω 6ε, ΚαΙ αί,νέ6ω το ονομά 6ον εις τον αιώνα, 'Και εις τον αιώνα τον αιώνος. INTRODUCTION. XXIX Καταξιωΰον κνρίε καΐ την ήξεραν ταντην Άνα[ΐαρτητονς φυλαχΰ^ηναί ημάς. 35 Ενλογητος εΐ Κνριε 6 Θεός των πάτερων ημ.ών. ΚαΙ αίνετον καΐ δεδο^αΰμενον το ονομά ΰον εις τονς αιώνας. ^Αμην. Ενλογητος εΐ Κνριε^ δίδαζόν με τα δικαιώματα 6ον^ Ενλογητος ει Κνριε^ δίδαξόν με τα δικαιώματα 6ον ^ Ενλογητος ει Κύριε , δίδαξόν με τα δικαιώματα 6ον. 40 Κνριε^ καταφνγη έγενήΟ-ης ημΐν εν γενεά και γενεά. Έγώ είπα' Κνριε έλέηΟον με^ "ΙαΟαι την -ψνχην μον οτι ημαρτόν 6οι, . Κνριε ^ προς θ\ κατεφνγα• /Ιίδα^όν με τον ποιεΐν το ^'έλημά ύον, ότι 6ν ει 6 Θεός μον. 45 'Ort παρά 6οι πηγή ζωής- Έν τω φωτί 6ον 6ιp6με^'a φως. 47 Παράτεινον re ελεός 6ον τοις γινώ6κον6ίν 6ε. Lines 1 — 3, are the angelic hymn from Luke 2, 14, and the next six lines appear to be a doxology sug-g-ested by it. These are followed by a so- lemn invocation, forming• a kind of introduction to what may be regarded as a litany, ending• with the Avord Amen at line 29. The next three lines are quoted from Psalm 144 (145). The 33rd. and 34th lines, are a prayer for preservation from sin, followed by two lines of praise ending \Nit\\ Amen. Lines 37 — 39 are alike» and taken from Psalm 119. Line 40 is from Psalm 90. Lines 41,42, are from Psalm 41. Lines 43,44, are from Psalm 143. Lines 45 — 47 are from Psalm 36. Therefore the first three lines, and the whole of the last eighteen except 33 — 36 are extracts from Scripture. The 33rd and 34th are in the Te Deum. Several of the other lines are ex- pressions taken from Scripture. Probably it originally consisted only of the first 29 lines, and even these may not be free from alterations. They differ repeatedly from the copy in the Apostolic Constitutions, and more or less from other relics to be found in ancient authors. Most of the facts which bear upon the date of the Alexan- drine Codex, have been alluded to in the course of the prece- ding pages, and after a careful endeavour to analyse them in the light of the manuscript itself, v^e have arrived at the con- clusion, that it was not written before the council of Ephesus in 431 A. D. We therefore believe it to be at least a hundred XXX INTRODUCTION. years subsequent to the council of Nice. If asked for a still more definite opinion we should not hesitate to fix on the middle of the fifth century as the proximate date. The absence of the sections in the Acts and Epistles must be considered in connection with the presence of other phenomena^ and while some circumstances would suggest one date^ and others another, we believe that the one we have adopted comes very near the truth. In our endeavour to decide this curious question , we have not forgotten the quarter of the world from which the ma- nuscript appears to have come, where such documents are very slowly influenced by atmospheric operations. There are in the British Museum other documents from Egypt of even greater antiquity, and some of the most ancient show the effects of age even less than this. Nor have we lost sight of the character of the penmanship, the state of the text, the number and order of the books, and other circumstances, which all savour of a very early origin ; and it is marvellous how some* can have attached so little importance to them. The conditions fulfilled in its pro- duction, and the . principles on which it is based, and other matters which can only be appreciated by those who are accus- tomed, to handle ancient manuscripts, and who have examined this, compel us to adhere to the opinion we have reached as to its date. On palaeographic grounds alone, we should be led to. this conclusion, but in addition to these we have the advan- tage of many characteristic and peculiar features of the text and its accompaniments, all of which point to about the middle of the fifth century*). *) Various attempts wliicli have been made to depreciate this Codex scarcely come within our province. Yet we must not omit Spohn, who in 1788 republished Woide's prolegomena and collations , with notes and ad- ditions, in a volume which reproduces most of Woide's typographical errors, and introduces a large number of new ones. The editor tries hard to lower the Alexandrine Codex in the estimation of his readers, but except on a few circumstantial details, his ingenuity is wasted. Even where he reasonably calls in question the theories of Woide, he usually fails to defend suffi- INTRODUCTIOiT. XXXI Tt now remains that we should inform our readers of what we have done in this edition. And first, as to the preparation of the text. The work of Woide has been taken as a basis , in- asmuch as it was impraoticable , and indeed unnecessary to make an entirely new transcript of the original manuscript. Woide's facsimile has therefore , been reduced to modern cha- racters, with the addition of accents, aspirates, iota • sub- script and pointing. In this process, the facsimile was reli- giously adhered to. All the missing portions have been supplied from Kuster's edition of Mill, and so inserted in brackets that they may easily be known. The reasons for adopting this edi- tion, were,, that Woide employed it in his collations, a desire not to interfere with the labours of modern critics, and the dif- ficulty of fixing upon any manuscript copy suitable for the pur- pose. Having so far prepared the text, the next step was to compare the text of Woide and collation with the other colla- tions, and to make notes of all omissions and discrepancies. This process required great care, and was repeated in various forms. The list of passages was found to be large, and the uncertain readings thus brought to light, were some of them of real importance. It appeared that several hundred readings had to be attested. Access to the manuscript was therefore solicited, and at once conceded in the most liberal spirit. Throughout the volume constant reference has been made to the original, and in this way, not only were doubtful readings verified, but a ^ood many actual errors in Woide's text have been brought to light and corrected. Some of these errors have been repro- ciently those which he would substitute. AVe are at a loss to account for the praise accorded to this book by Dr. Tischeudorf as an accurate reprint* The writer evidently set about his work with foregone conclusions, and we can commend him only for two things, that he has tried to imitate the ad-^ mirable Christian spirit of Woide, and that he has not spared labour in the preparation of his Avork, which, with all its faults, contains some useful matter, and deserves to be consulted by those Λνΐιο feel interested in the question of what is called the Latinization of the codex. XXXII INTEODUCTION. duced by recent editors as genuine readings of Codex A. Even if no mistakes had been discovered , the verification of Woide's text would have been important; as it is^ his errors in collating are proved to be much more numerous than in his copy. The course adopted in regard to various matters of detail requires some explanation. Capital letters are only used in tho&e sentences where the larger characters above alluded to occur in the Codex. Since, however, these letters are in the manuscript always put in the margin, and not always at the head of the passage to which they belong, we have made some alteration in their arrangement by regularly placing them as initials to the first word of.the clause in which they stand. They have in no case been referred further back than the line pre- ceding that opposite which they stand in the original. These are the only capitals introduced except when a modern chapter does not commence with one, and in proper names. If they occur in quotations, they are also used in the codex. With these restrictions, the capitals in the present edition may be re- garded as answering to those in the original. The Greek numerals referring to the sections in the Gospels have been inserted in the margin, and generally as they exist in the manuscript. If any number has been supplied it has here also been placed in brackets. Some of the numbers are almost invisible, and others have been retouched, or rewritten, but we have usually followed Woide, as some of them seem to have vanished since his copy was made. It will be observed that there are in some parts two sets of numbers, we have therefore put the Eusebian canons in small letters, and the larger series in capitals. In Matthew and Mark, the scribe has noted the larger sections in the upper margin only, and we have then inserted them in the notes. In Luke they occur in both the upper and inner margins, and in John, in the inner margins only. The sections of the remaining books are not indicated, but a certain mark (-{-) occurs several times, which we have not introduced, it stands however at Acts Chapter III, 1; IV, 4; INTRODUCTION. XXXIII VIII, 26; χ, 1; XVII, 21 ; James I, 1 ; IV, 17; 1 Pet. I, 1; and I John I, J. , This sign also occurs in the Gospels of Luke and John. Instead of it we find elsewhere the form J resem- bling the numeral seven. This is inserted in' the Gospels of Matthew and Mark and in the following places of the epistles 2 Cor. I, Ί ; Gal. I, 1; Eph. I, 1; Col. I, 1 ; 1 Thess. I, 1 2 Thess. I, 1; Heb. I, 1; II, 10; III, 6; IV, 13; IX, 23 1 Tim. I, 1; 2 Tim. I, 1, 12; IV, 5; Tit. Ill, 9; and Apoc. II, 7; XIII, 4. In all the cases instanced, when not at the commencement of a book, this sign is at the foot of a column. Our only motives for here alluding to them are two: first, be- cause we have not referred to them in the notes: secondly, be- cause they may suggest the work of more scribes than one, occurring as they do in different books. In the epistles at least, they appear to have no special significancy. The modern divisions into chapters and verses have been introduced for facility of reference, although it sometimes un- fortunately happens , that the commencement of a chapter is not the commencement of a paragraph of the codex. This is of less importance than it would be, if the sections of the manu- script were correctly arranged , which they frequently are not. The order of the books in the Alexandrine Codex has been in- dicated above, and has been adhered to in this edition. It is the same as that of the Vatican Codex, but in several respects differs from that of many others. The four Gospels naturally occupy the first place , and the Acts of the Apostles the second. The seven Catholic epistles follow in the third rank, probably because written by our Lord's personal disciples. Among these James always has the precedence, perhaps because he Λvas known as the Lord's brother: it Avould be useless to speculate in regard to the remainder. The epistles of Paul are placed last in order before the Apocalypse, perhaps, because Mast of all I Jesus Christ appeared to him also'. His epistles are of several classes. J) Those to cities, commencing with the principal, Rome and Corinth. 2) To minor cities, and provinces, Galatia, CODEX ALEX. C XXXIV INTRODUCTIO]^. Ephesus, Philippl, Colosse, Thessalonica. 3) To a λυΚοΙθ nation, or to all the Christians of that nation, th^ Hebrews. 4) To individuals, Timothy, Titus, Philemon. The canon of the New Testament closes with the Apocalypse, the only really propheti- cal book, probably the last written, and from its peculiar struc- ture not coming under any of the preceding heads. The seven apostolic epistles are called Catholic, perhaps because written by members of the original college of Twelve. As to the epistles of Clement, we have already referred to them, and can only account for their introduction by supposing that they Λvere regarded as having a subordinate canonical authority. We say subordinate, because as epistles they occupy an anomalous po- sition, and if they had been supposed of equal dignity with the rest, they would most likely have been associated with them. It may have been that they were transcribed merely be- cause they were found in the copy used, or because they were sometimes read for edification in the churches. The pointing of the text was a difficult and delicate operation. It involved to some extent the work of a commentator or inter- preter. Two courses were open, either to discard the pointing of the codex altogether, or to use it as far as could be done. To follow it in all cases was out of the question. It often happens that in the manuscript, the points fall between words gramma- tically connected, and even in the middle of a w^ord. AVe have therefore been constrained to reject many of them, but w^e have often follow^ed them, although they suggest an interpretation diiferent from the common one. Whenever we have deviated from them it has been, not for dogmatic but for grammatical reasons. Every endeavour has been made to do justice to the original in this respect, and it is hoped, with some measure of success. With reference to accents , aspirates and iota subscript little need be said, as only seldom do they involve an interpretation. With regard to the spelling the case is diiferent. No doubt some would have preferred to see the anomalies removed, and the text reduced to ordinary rules. This has been partly done INTHODUCTIOX. XXXV in the case of the Vatican Codex B., but we have preferred not to follow that, example, because it would have destroyed the integrity of the copy. The insertion of the iota subscript seemed generally to come within our province, although in a few instances we found it to require discrimination. In accen- ting the Avords , we have followed the proper accentuation of re- gular forms however they are spelled in the codex. This was almost a matter of necessity although it sometimes looks rather incongruous. We have nowhere altered the text, hoAvever erroneous or defective it may seem to be. The insertions we have made are all in brackets, even Avhen a single letter only has been sup- plied; and they all relate to actual mutilations of the codex, from which something has been removed wherever they stand. When only part of a letter has been missing, we have usually not noted it. The missing portions have been supplied," merely in order to exhibit a consecutive text^ and it is believed they Avill be found of real advantage to the* reader. In a few cases^ the vacant spaces have seemed to require either a little more or a little less than the text of Kuster^ and then recourse has been had to other readiags, which are noted. We have already described the erasures and corrections ex- isting in the manuscript, and they are pointed out as they occur in the notes at the foot of the pages, and as far as possible explained, some on Woide's authority, and many by personal inspection. The scribe has by an easy lapsus calami misspelt his words sometimes , to these we have occasionally called atten- tion in the notes , but have retained them in the text. In the notes also, we have referred to the misprints of Woide's edition, when he has not himself alluded to them, but we have corrected them in our text. We have taken no notice of omissions in the codex, except where one or more verses are wanting, and then attention has been called to the fact, merely in order to account for the irregular numbering of the verses. In order to keep down the size of the volume, it was determined not to C* XXXVI INTRODUCTION. burden the pages with notes, and therefore many things have been omitted which might have been said. For example, the orthographical peculiarities are so numerous that we could have pointed out multitudes of them, but they are so uniform, that we have preferred only to call attention to some, and to give a table of them above. Of course, the unskilful scholar will sometimes be in doubt whether a word is singular or plural, if a noun in eg or £tg; an infinitive or second person plural or third person singular, if a verb in «i or £; a subjunctive or an indicative if a verb in ft or rj. This is not all, there are some of these forms about which we are uncertain ourselves, and we therefore prefer to leave them as they are, rather than to un- dertake the responsibility of interpreting an ambiguous text. When a peculiar orthography confounds such forms as xaivog and κενός f the reader must be a very poor scholar if he does not perceive it. As to the division into paragraphs here adopted, it is to a great extent based upon Codex Α., but it was found impracti- cable to follow it throughout with any show of reason. In some cases the divisions in the manuscript, are beyond question use- less and erroneous. As a rule we have never commenced a paragraph where there is not something similar in the codex, but we have made them less numerous. Those however who wish to know how often they occur in the original, will have merely to observe the capital letter's above explained. We have now stated as carefully as we could, all we had to say both about the manuscript and our edition; and we hope the reader will feel satisfied that we have spared no endeavour to put into his hands a copy of this priceless document as accu- rate as is consistent with modern typography. This typography has been adopted because it greatly lessens the labour of colla- ting and reading, and also enables us to present the work in a more convenient form at a much lower price. It is not every one who can readily peruse the facsimile of an uncial manu- script where the words are without division, accent, and aspi- I INTRODUCTION. XXXVII rate; where the sentences are not systematically pointed, where the verses and chapters are not numbered, and where the very characters employed are dissimilar from those in ordinary use. Even the practiced eye of the critic sometimes falters, and is often weared by such occupation, and it is a relief and a com- fort to have in a more manageable form the same document in common type. Conscious of having attempted the production of a useful work in the noblest departure of literature, we commend this volume to the diligent study of such as would compare it with the received text, or any other of the New Testament. They will see what was approved as Holy Scripture, as far back as the times of Cyril of Alexandria, Theodoret, Nestorius, Leo the great, Basil of Seleucia &c. A comparison of its readings with those of the Vatican Codex, and of the most ancient ver- sions^ will show that there were then many variations in the sacred text. Happily our work is one which could be performed in all honesty; we have no foregone conclusions to justify, and no censures to fear. To us neither Codex B., nor the Latin Vulgate, nor the received text, can dictate, and we have only listened to the voice which has reached us across the desert of ages, from that Egyptian cell where these venerable \^olumes were produced. The gratitude of ourselves and of our readers is due to the authorities of the British Museum. Sir Frederick Madden with his wonted courtesy and zeal for the cause of letters gave us unrestricted access to the original manuscript, a privilege which has been of immense importance to this edition. Without it, we could have merely and servilely followed Woide's text, we must have copied his errors, and could not have verified what he left ambiguous. In such a case our edition Avould have had no merit and no authority, except as a faithful copy of his text. His work has greatly lightened our labour, but the extensive use we have had to make of the original, has demon- strated that even so diligent and faithful an editor did not pro- duce an absolutely perfect transcript. ΧΧΧνίΠ INTRODUCTION. The publisliers and the actual editor are much indebted to the generous interest manifested by the Rev. W. Veitch of Edinburgh, who has minutely examined all the sheets as they came from the press, with a view to note any errata which might have crept into the volume. Happil}^ his report is very brief, but the few errors which have been discovered, have been mostly detected by the kind assiduity of Mr. Veitch. The work of the printer speaks for itself; it is a specimen of typography which does him much credit; it is both elegant and accurate, and much praise is due to him for his zealous care, which has materially lessened the inconveniences arising from the necessity of transmitting proof sheets between London and Leipzig. And now with feelings of profound gratitude to the Divine Author of this book, who has permitted no impediment to re- tard its completion, we send it forth, earnestly hoping that it may do Him service by promoting the cause of revealed truth, and by affording profit to all students of Holy ivrit who may devote to it their attention. TOr ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΤ ΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ. CC. περυ των μάγων. β. περί των άναιρεΟ-ίντων παιδιών. γ. τΐρώτος Ιωάννης εκηρν'ξε βαΰιλείαν ουρανών. ό. περί της δίδαΰ'/Μλίας τον Χρίΰτοϋ. ε. περί των μαζαρίΟμών. ς. περί του λεπρού. ζ. περί του εΥΜτοντάρχου. η. περί της πεν3•εράς Πέτρου. d'. περί των ία&εντων απο ποί'/,ίλων νόβων. L. περί του μη επιτρεπομένου α-/.ολου3'ειν. ία. περί της επιτιμηΰεως των νδάτων, ι β, περί των δυο δαιμονιξομενων. ly. περί του παραλυτικού. ιδ. περί του Ματ&αίου. ιε. περί της ΰ'υγατρος του αρχιΰυναγώγον. ις. περί της αίμορρουύης. ιζ. περί των δυο τυφλών, ιη. περί του δαιμονιζομενου ζωφοϋ. ίΟ-. περί της των αποβτόλων διαταγής. κ. περί των αποΰταλεντων πάρα Ιωάννου, • κα. περί τον 'ξηράν έχοντος τ^γν- χείρα:; ν.β. περί τον δαιμονιζομενου τυφλού γ.αΐ %ωφου. ν.γ. περί τών αιτούντων ΰημειον. %δ. περί τών παραβολών. γ.ε. περί ^Ιωάννου υμΙ ^Ηρώδον. κς. περί τών πέντε άρτων και δυο ίχ&νων. κζ. περί τον εν Ο'αλάΰΰτ] περιπάτου. κη. περί της παραβαΰεως της εντολτίς τον ϋ-εοϋ. κθ•. περί της Χαναναίας. λ. περί τών 'Θ-εραπενΒ'εντων όχλων. λα. περί τών επτά άρτων. λβ. περί της ζυμιις τών Φαριΰαίων. λγ, περί της εν Καιΰαρεία Βπερωτηΰεως. λδ. ηερί rrjg μεταμ,ορφωΰεως του Χριΰνον. λε. περί του ΰεληνι,αξομ,ενου. λ ς. τνερί των αιτούντων τα δίδραχμα. λξ. τιερϊ των λεγόντων, τις μείζων. λη. ττερί των εκατόν προβάτων παραβολή. λΟ". περί του οφείλοντος μνρια τάλαντα. μ. περί των επερωτηβαντων , ει εξεΰτιν απολνΰαι την γνναΓκα. μα. περί του επερωτ}]6αντος πλονβίου τον Ίηοοϋν. μβ. περί των μί6ΰ•ουμενων εργατών. μγ. περί των υιών Ζεβεδαίου. μδ. περί των δυο τυφλών. με. περί του όνου %αΙ του πώλου. μς. περί των τυφλών καΐ χωλών. μξ. περί της 'ξηρανϋ'είΰης ϋυκης. μΐ]. περί τών επερωτηβαντων τον Κυριον αρχιερέων υμΪ ποζΰβυτεοων. μχΤ. περί τών δυο νίών παραβολή. ν. ΊίερΙ του άμπελώνος. να. περί τών κεκλημενων εις τον γαμον. νβ. περί τών επερωτηβαντων δια την χηνΰον. νγ. περί τών Σαδδουν.αίων. νδ. περί του επερωτηΰαννος νομικού. νε. περί της του Κυρίου επερωτηΰεως. ν ζ. περί του ταλανιΰμοϋ γραμματέων υμΪ Φαριΰαίοη'. νξ. περί της βυντελείας. νη. περί της ημέρας %α\ ώρας. νΟ•. περί τών δέκα παρΟ'ίνων. 'ξ. περί τών τα τάλαντα λαβόντων. 'ξα. περί της ελευβεως του Χριΰτοϋ. 'Ε,β. περί της αλειιράΰης τον Κύριο ν αυοω. 'ξγ. περί του παΰχα. 'ξδ. περί του μυΰτικου δείπνου. 'ξε. περί της παραδούεως τοϋ Ιηοοϋ. ^ς. περί της άρνήΰεως τοϋ Πέτρου. 'ξξ. περί της τοϋ Ίοϋδα μεταμέλειας. 'ξη. περί της αίτηΰεως τοϋ βωματος τοϋ Κυρίου. ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ* ΚΕΦ. Α. CAP.I. ίβίΒΑΟΣ γενεύεως Ίηβον Χριύτον ^ νιου ^αβίδ , νιου Αβραάμ. ^ 2 Αβραάμ, εγεννηΰε τον Ίβαάκ ' Ίααάκ δε εγεννηβε τον Ιακώβ . '/α- 3 κώβ δ\ έγενί'ηΰε τον Ίονδαν και τους αδελφούς αντον ' Ιούδας δε εγεννηβε τον Φάρες και τον Ζαρά εκ της Θάμαρ' Φάρες δε εγεννηΰε 4 τον Έύρώμ ' Έΰρώμ δε έγεννηΰε τον '^ράμ' Άράμ δ'ε εγεννηβε τον ^Αμυναδάβ' ^Αμιναδάβ δ\ εγεννηύε τον Νααβΰών' Νααβΰών δε 5 έγεννηΰε τον Σαλμών ' Σαλμών δε έγεννηΰε τον Βοοζ εκ της 'Ρα~ χάβ' βοοζ δε εγεννηβε τον 'ίίβηδ εκ της 'Povd-' Ώ^βηδ δε εγεννηβε C τον Ίεββαί' ΊεββαΙ δε εγεννηβε τον /ΙαβΙδ τον βαβιλεα. ζίαβίδ Τ δε 6 βαβίλεύς εγεννηβε τον Σολομώντα εκ της τον Ούριου' Σολο- μών δε εγεννηβε τον Ροβοάμ ' 'Ροβοάμ δε εγεννηβε τον ^^βίά ' ^Αβιά 8 δε εγεννηβε τον Άβά ' ^Αβά δ\ εγεννηβε τον Ίωβαφάτ . Ίωβαφάτ δε 9 εγεννηβε τον Ίωράμ ' Ίωράμ δε εγεννηβε τον Όζίαν ' ^Οζίας δε εγεννηβε τον ^ΙωάΟ^αμ' Ίωάϋ•αμ δε εγεννηβε τον 'Άχαζ' "Αχαζ δ\ 10 εγεννηβε τον^Εζεκίαν' 'Έζεκίας δε εγεννηβε τον Μαναββη' Μαναβ- 11 βης δε εγεννηβε τον ^Αμών' Αμων δε εγεννηβε τον Ιωβίαν' ^Ιωβίας δ\ εγεννηβε τον ^Ιεχονίαν καΐ τους αδελφούς αύτοϋ ^ επΙ της μετοι- 12 κεβίας Βαβυλώνος. Μετά δε την μετοικεβίαν Βαβυλώνος , Ιεχονίας εγεννηβε τον Σαλα%•ιηλ' Σαλα%Ίηλ δε εγεννηβε τον Ζοροβάβελ' 13 Ζοροβάβελ δε εγεννηβε τον Άβίούδ ' ^Αβωύδ δε εγεννηβε τον Έλια- 14 κείμ' ΈλιακεΙμ δε εγεννηβε τον Άζώρ' Άζώρ δε εγεννηβε τον] * Codex ab initio Matth. usque ad Cap. ΧΧΛ^, 6, mutilus est. Lacu- nani ex editione Milliana supplevimus. CODEX ALEX. 1 ^ ΕΊΤΑΓΓΕΑΙΟΝ I. [Σαδώκ' Σαδωκ δε έγεννηβε τον ^^ίχείμ' ^ΑχεΙμ δε εγεννηβε τον Έλίούδ' ^Ελίονδ δε εγεννηύε τον Ελεάζαρ' Ελεάζαρ δε εγεννηοε 15 \^ τον Ματ^άν ' Ματ^άν δΐ έγέννηΰε τον 'Ιακώβ ' Ιακώβ δε έγέννηΰε 10 τον Ίωβηφ τον άνδρα Μαρίας, ί'ξ ης εγεννήΰ-η Ίηύονς 6 λεγόμενος ΧρίΟτός. πάόαί ούν α[ γενεαΐ άπο'^Ιβραάμ εως ζίαβίδ , γενεαΐ δε- Π κατεβΰαρες' και άτΐο ^αβίδ ε'ως της μετοικεοίας Βαβνλώνος, γε- νεαΐ δεκατεβοαρες' καΐ άπο της μετοικεοίας Βαβνλώνος εως τον Χρίβτοϋ ^ γενεαΐ δεκατέβΰαρες. ^ Του δ\ Ίηΰον Χρίΰτον η γεννηύις όντως ην. μνηατενϋ-είοης 18 γαρ της μητρός αύτον Μαρίας τω 'ΐωΰηφ, ττρίν η ΰννελΰ'εΐν αντονς, j^ ενρεϋ'η εν γαύτρί εχονοα εκ Πνενματος Άγίον. ΊωΟηφ δε ο ανηρ 19 αντης^ δίκαιος ών, καΐ μη ^'έλων αυτήν παραδειγματιβαί , εβονλήϋ^η λάΰ-ρα άηολνβαι αντην. ταϋτα δε αντον ivd^v μηϋ- εντός , ίδον, αγ- 20 γελος Κνρίον κατ' οναρ εφάνη αύτω, λέγων, Ίωύηφ, υως ^αβίδ, μη φοβηθ'ΐίς παραλαβεΐν Μαριάμ την γυναικά 6ον' το γαρ εν αντί] γεννηϋ^εν εκ Πνεύματος έοτι.ν 'jyCov. τε^εταί δε Viov, καΐ καλέύεις 21 το όνομα αντον Ίηύονν' αντος γαρ βώβει τον λαον αντον άπο των αμαρτιών αντών. τοντο δε όλον γεγονεν, ίνα πληρωΰ'η το ρηϋ-εν 22 νπο του Κνρίου δια του προφήτου , λέγοντος, ίδον , η παρΟ^ένος εν 23 γαβτρί εξ,ει καΐ τέ^,εται υιον , καΐ καλέβουΰί το όνομα αυτού Εμμα- νουήλ, ο εΰτι με^-ερμηνευόμενον , μεϋ'' ημών ο Θεός. διεγερΰ-είς 24 δε ο Ιωβηφ από τον νπνον εποίηοεν ως προοέτα^εν αντώ ο άγγε- λος Κνρίον' καΐ παρέλαβε την γνναΐκα αντον, καΐ ονκ έγίνωΰκεν 25 αντην, εως ον ετεκε τον νιόν αντης τον πρωτότοκον' καΐ έκάλεύε το όνομα αντον 'Τηΰονν. ΚΕΦ. Β. CAP. Π. ^• f 1 ον δε Ίηΰον γεννηΟ^έντος εν Βη&λεεμ της Ίονδαίας , εν ημέ- 1 ραις Ηρώδον τον βαΰιλέως,ίδον , μάγοι από ανατολών παρεγένοντο εις Ιεροβόλνμα, λέγοντες, πον έβτιν ο τεχϋ-είς βαοιλενς τών Ίον- 2 δαίων ; εί'δομεν γαρ αντον τόν άΰτέρα εν τη ανατολή , καΐ ηλ^ομεν] ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 3 3 [προβκννήβαί αντω. άκονΟας δε Ήοώδης ο βαβίλενς εταράχΰ-η, II. 4 καΐ πάβα Ιεροαόλνμα μετ' αυτού' καΐ Ονναγαγών πάντας τους αρχιερείς καΐ γραμματείς του λαον. έτίυν^άνετο παρ' αυτών, πού 5 ο Χριβτος γεννάται, οί δε είπον αύτω, εν Βηΰ-λεεμ της Ιουδαίας' 6 ούτω γαρ γέγραπται δια τού προφήτου ., καΐ ύύ , ΒηΟ^λεεμ, γη Ιούδα.) ουδαμώς έλαχίοτη ει εν τοις ηγεμόβιν Ιούδα' εκ 6ού γαρ εζελεύαεται ηγούμενος , νΰτις ποιμανεΐ τον λαόν μου τον Ιΰραήλ. 7 τότε Ηρώδης ^ λάϋ-ρα καλεΰας τους μάγους, ηκρίβωβε παρ' αυτών ^^ 8 τον χρόνον τού φαινομένου άβτερος, καΐ πεμφας αυτούς εις Βη- θλεέμ είπε ^ πορευθ-εντες ^ ακριβώς ε^,ετάΰατε περί τού παιδιού' έπαν δΐ εύρητε , απαγγείλατε μοι , όπως κάγώ έλϋ-ών προσκυνηΰω 9 αύτω. οί δε άκούβαντες τού βαΰιλεως, έπορεύ^ηύαν καΐ ιδού, 6 άΰτηρ , ον είδον εν Trj άνατολύ] , προηγεν αυτούς, εως ελϋ^ών έ'ότη 10 επάνω ού ήν το παιδίον. ίδόντες δ\ τον άοτερα, εχάρηΰαν χαράν 11 μεγάλην βφόδρα' καΐ ελϋ^όντες εις την οίκίαν , εύρον το παιδίον μετά Μαρίας της μητρός αυτού, καΐ πεύόντες προβέκύνηβαν αύτώ, και άνοί^αντες τους ϋ'ηΰαυρούς αυτών προοήνεγκαν αύτώ δώρα, 12 χρυβον καΐ λίβανον καΐ ύμύρναν. και χρηματιοΌ'εντες κατ οναρ μη άνακάμ-φαι προς ^Ηρώδην , δι' άλλης οδού άνεχώρηβαν εις την χω- ράν αυτών. 13 ^Αναχωρηβάντων δ\ αυτών, t'^ov, άγγελος Κυρίου φαίνεται κατ' οναρ τω Ίωΰηφ, λέγων, έγερθ^είς παράλαβε το παιδίον καΐ την μητέρα αυτού, καΐ φεύγε εις Αιγυπτον , καΐ ί'οϋ^ι εκεί εως αν εί'πω 6οί' μέλλει γάρ Ηρώδης ζητείν το παιδίον, τού άπολέβαι 14 αυτό. 6 δε εγερΟ'εις παρέλαβε το παιδίον και την μητέρα αυτού 15 νυκτός, καΐ άνεχώρηΰεν εις Αιγυπτον, και ην εκεί εως της τε- λευτης Ήρώδον ' ΐνα πληρωΟ•η το ρηϋ^εν ύπο τού Κυρίου δια τού τίροφητου , λέγοντος, εξ Αιγύπτου έκάλεΰα τον υίόν μου. 1G τότε ^Ηρώδης, ίδών ort ένεπαίχ%•η υπο τών μάγων, έΰ^υμώϋ^η β λίαν, και άποΰτείλας άνεΐλε πάντας τους παΐδας τους εν Βη- ^•λεεμ καΐ εν πάΰι τοις ορίοις αυτής, από dtfrot;^ και κατω- 17 τέρω, κατά τον χρόνον ον ηκρίβωΰε παρά τών μάγων, τότε έπλη-] 1 * 4 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ II. [ρώϋ'η το ρη^'Ιν νπο Ιερεμίου τον προφήτον , λέγοντος^ φωνή εν 18 Ραμ,ά ηκονσ^^η, ΰ-ρηνος καΐ κλανΟ-μος καΐ οδνρμος πολύς, 'Ραχηλ κλαίουύα τα τέκνα αντης ' καΐ ουκ ηΟ'ελε παρακληΰ'ήναί, ότι ουκ είβι. τελεντηΰαντος δε τον Ηρώδον, ιδον, άγγελος Κνριου κατ' όναρ 19 φαίνεται τω ^ΙωΟηφ εν Αίγνπτω, λέγων, έγερ%'εΙς παράλαβε το 20 παιδίον καΐ την μητέρα αντον, καΐ πορενον εις γην'ΐύραηλ' τεΟ^νη- καβί γαρ οί ζητονντες την ψνχην τον παίδίον. ο δε έγερΟ-εΙς παρέ- 21 λαβε το παιδίον καΐ την μητέρα αντον , καΐ ήλΰ'εν εις γην Ίβραήλ. άκονΰας δε οτο Αρχέλαος βαϋίλενεο έπΙ της Ίονδαίας αντί Ήρώδου 22 τον πατρός αντον, έφοβή^-η εκεί άπελΰ'εΐν' χρηματίύΟ'εΙς δε κατ οναρ, ανεχώρηύεν είς τα μέρη της Γαλιλαίας , καΐ έλϋ'ών κατωκηΰεν 23 εις πόλιν λεγομένων Ναζαρέτ' όπως πληρωϋ-η το ρηΰ-εν δια των προφητών, οτυ ΝαξωραΙος κληΟ^ηΰεταί. ΚΕΦ. Γ. CAP.III. ζ lLv δε ταΐς ημέραις έκείναις παραγίνεται Ιωάννης 6 βαπτιΰτης, γ κηρνΰβων εν τγ] έρήμω της Ιονδαίας, καΐ λέγων , μετανοείτε' ηγ- 2 γικε γαρ η βαβιλεία των ουρανών, οντος γάρ έΰτιν ο ρηΟ'εΙς νπο 3 Ήΰαΐον τον προφήτον, λέγοντος , φωνή βοώντος εν τη έρημω, Έτοι- μάΰατε την οδον Κνρίον ' ενΰ^είας ποιείτε τάς τρίβονς αντον. αν- 4 τος δε ο Ιωάννης είχε το ενδνμα αντον άπο τριχών καμηλον , καΐ ζώνην δερματίνην περί την όΰφνν αντον' η δε τροφή αντον ην ακρίδες καΐ μέλι άγριον. τότε έ^επορενετο προς αντον Ίεροΰόλνμα 5 καΐ πάύα η Ίονδαία και πάΰα η περίχωρος τον 'ΖορίαΐΌυ " καΐ έβα- 6 πτίζοντο εν τω ^Ιορδάνη υπ' αντον, έ^ομολογονμενοι τάς αμαρτίας αντών. ίδών δε πολλονς τών Φαριοαίων καΐ Σαδδονκαίων έρ- 7 ^o^LifVot;^ έπΙ το βάπτιΰμα αντον, είπεν αντοΐς , γεννήματα έχι- δνών , τίς νπέδειξ,εν νμιν φνγεΐν απο της μελλονΰης οργής; ποιήβατε ονν καρπονς ά^ίονς της μετανοίας' και μη δόξ,ητε λέγειν q εν έαντοις, πατέρα εχομεν τον Αβραάμ' λέγω γαρ νμιν, οτι δύναται 6 Θεός εκ τών λίϋ'ων τούτων έγεΐραι τέκνα τω Άβρα-] ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 5 10 [άμ. ηδη δε και η ά^ίνη TtQog την ρίζαν των δένδρων κείται. * πάν III. ονν δενδρον μη ποιούν καρπον καλόν, έκκόπτεται καΐ εις πυρ βάλ- 11 λεται. εγώ μεν βαπτίζω υμάς εν νδατι εΙς μετάνοιαν' 6 δε οπίοω ^^ μον ερχόμενος Ιΰχνρότερός μον εβτίν , ον ουκ είμΙ ικανός τα υπο- δήματα βαύτάοαι ' αντος υμάς βαπτίΰει εν Πνενματι Άγίω καΐ 12 πνρί. ον το πτνον εν τι] χειρί αντον , και διακαϋ^αριεΐ την άλωνα ''^ αυτού, καΐ ουνά^ει τον σιτον αντον εις την άποϋ-ηκην, το δε αχυ- ρον κατακαύβει πυρί άββεύτω. 13 Τότε παραγίνεται 6 Ίηΰοϋς άπο της Γαλιλαίας επΙ τον Ίορ- ^^ 14 δάνην προς τον Ιωάννην , του βαπτιβ^-ηναι υπ" αυτού, ο δε Ιωάν- νης διεκώλυεν αντον , λέγων, εγώ χρείαν 'εχω υπό 6ού βαπτιβ^'η- 15 ναι , καΐ ου ερχτ] προς με ; άποκριϋ-είς δε ο Ίηΰούς είπε προς αυτόν, αφες άρτι' οντω γαρ πρέπον έΰτίν ημΐν πληρώσαι πάΰαν 16 δικαιούύνην. τότε άφίηΰιν αυτόν, και βαπτιόΟ-εΙς 6 Ιησούς '' άνεβη εύΰ^ύς από τού ύδατος' και ιδού, άνεωχ%'ηααν αντώ οι ουρανοί, καΐ είδε τό Πνεύμα τον Θεού καταβαΐνον ωΟει περιβτεράν, 17 και ερχόμενον επ' αντόν. καΐ ΐί^ου. φωνή εκ των ουρανών λέγουβα, ούτος εβτιν ο νιος μον ο αγαπητός , εν ω ευδόκηΟα, ΚΕΦ. Δ. CAP.n^ ι J- ότε 6 Ίηύούς άνήχϋ-η εις την ερημον υπό τού Πνεύματος , πείρα- ^ί 2 ed'rjvai υπό τον διαβόλου, και νηΰτεύΰας ημέρας τεΰΰαράκοντα καΐ ^^ 3 νύκτας τεβΰαράκοντα, νΰτερον επείναΟε. καΐ προ6ελ%'ών αύτω 6 πειράξων, ειπεν, ει υιός ει τού Θεού, είπε ϊνα οι λίϋ-οι ούτοι αρ- 4 τοι γένωνται. ο δε άποκριϋ'εις είπε, γέγραπται, ουκ επ' αρτω μόνω ζηΰεται ανϋ-ρωπος , αλλ' έπΙ παντι ρηματι εκπορευομενω 5 δίά βτόματος Θεού. τότε παραλαμβάνει αυτόν 6 διάβολος εις την άγίαν πόλιν , και ϊβτηοιν αυτόν επΙ τό πτερύγων τού ιερού, 6 και λέγει αύτω , ει υιός ει τού Θεού , βάλε ΰ εαυτόν κάτω ' γέ- γραπται γαρ, ότι τοις άγγέλοις αυτού έντελεΐται περί 6ού , και επΙ χειρών άρούΰί 6ε, μηποτε προΰκόψης προς λίΟ-ον τόν πόδα] 6 ΕΤΑΓΓΕΑ10Ν IV. [ΰον. εφη αντώ ο Ίηϋοϋζ ^ πάλιν γδγραπταί, ουκ εκπειράΰείς Κν- 7 ρίον τον Θεόν ΰου. πάλιν παραλαμβάνει αντον 6 διάβολος εις ορο? 8 νψηλον λίαν ^ και δείκννΰιν αύτω πάβας τάς βαΰίλείας τον κόΰμον καΐ την δό^αν αυτών ^ καΐ λέγει αντώ ^ ταύτα πάντα ύοι δώϋω^ 9 εάν πεοών προΰκννήύΐ^ς μοι. τότε λέγει αντώ 6 Ιηΰονς, νπαγε^ 10 Σατανά' γέγραπται γαρ, Κνριον τον Θεόν gov προβκννηύεις , καΐ ς αντώ μόνω λατρενοεις. τότε άφίηβιν αυτόν ο διάβολος' καΐ t'dou 11 άγγελοι προβηλϋ^ον καΐ διηκόνονν αντώ. § Άκονΰαζ δ\ ο Ίηαονς ότι Ιωάννης παρεδόΰ-η, άνεχώρτιΰεν εις 12 > την Γαλιλαίαν' καΐ καταλιπών την Ναζαρέτ, ελΘ'ων κατωκηβεν εις 13 Καπερναούμ την παρα^αλααοίαν , εν όρίοις Ζαβονλών και Νε- φ^^αλείμ ' ίνα πληρω^^γΙ το ρη^εν δια Ήΰαΐον τού προφήτου, λέγον- 14 τος , γη Ζαβονλών και γη ΝεφΟ^αλεΙμ, όδόν Ο'αλάύαης πέραν 15 τού Ίορδάνον , Γαλιλαία τών έ^^νών , ο λαός ο κα&ημενος εν βκότει 16 είδε φώς μέγα , καΐ τοις καΰ'ημένοις εν χώρα και ΰκια Ο-ανάτον^ φώς άνέτειλεν αντοις. Δ "^^ ^Από τότε ηρ^,ατο ο 'ΐηόούς κηρύΰΰειν και λέγειν, μετανοείτε' 17 ηγγικε γαρ η βαύιλεία τών ονρανών. περίπατων δε ο Ιηΰούς παρά 18 την ^άλαύβαν τ^ις Γαλιλαίας είδε δνο αδελφούς , Σίμωνα τον λε~ γόμενον Πέτρον, καΐ ^Ανδρέαν τον άδελφόν αντού , βάλλοντας β άμφίβληΟτρον εις την Ο^άλαΰύαν ' ηΰαν γαρ αλιείς, και λέγει 19 αντοις , δεύτε όπίοω μον , .καΐ ποιηθώ υμάς αλιείς ανϋ'ρώπων. οι 20 ^^ δε ενϋ'έως αφέντες τα δίκτνα ηκολον%•η6αν αντώ. και πρόβας 21 εκ ε id" εν , είδεν άλλους δύο αδελφούς , Ίάκωβον τον τού Ζεβεδαίον καΐ ^Ιωάννην τόν άδελφόν αντού , εν τω πλοίω μετά Ζεβεδαίου τού πατρός αυτών, καταρτίζοντας τά δίκτυα αυτών, και έκάλεύεν αυ- τούς, οι δε ενΰ'έως αφέντες τό πλοΐον καΐ τόν πατέρα αντών ηκο- 22 λούΟ'ηύαν αντώ. ^'^ Και περιηγεν όλην την Γαλιλαίαν ο Ίηύούς , διδάΰκων εν ταΐς 23 ΰνναγωγαΐς αντών , καΐ κηρύύΰων τό εύαγγέλιον της βαβιλείας , και ^εραπεύων πάβαν νόύον καΐ πάΰαν μαλακίαν εν τω λαώ. καΐ 24 άπηλ^εν η άκοη αντού εις όλην την Σνρίαν' και προΰηνεγκαν αντώ] α ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 7 [πάνταζ τους κακώς έχοντας, ποικίλαις νόύοίς καΐ βαβάνοις ΰννεχο- IV. μένους, καΐ δαίμονιζομενονς, καΐ ΰεληνίαζομενονς ^ καΐ παραλυτι- 25 κονς' καΐ έΰ'εράπενΰεν αυτούς, καΐ ηκολούθ-ηΰαν αντω όχλοι πολ- λοί alto της Γαλιλαίας και ζίεκαττόλεως καΐ Ίεροΰολύμων και Ιου- δαίας, και πέραν του 'Ιορδανού. ΚΕΦ. Ε. CAP.V. Ε 1 Ιδών δε τους όχλους , άνεβη £tg το ορός' και κα^ίύαντος αύτοϋ, \ 2 προ(5ϊ]λ%Όν αντω οι μαΰ'ηταΐ αύτον' καΐ άνοί^ας το ύτόμα αντοϋ, 3 έδίδαΟκεν αύτονς , λέγων , μακάριοι οι πτωχοί τω πνενματι ' οτι 4 αυτών εύτιν η βαύιλεία τών ουρανών, μακάριοι οι πενΰΌυντες ' ν,ε ε εν- V ν. ς Έ 5 ότι αυτοί παρακληΰ'ήβονται. μακάριοι οΓ πραεΐς ' ότι αυτοί κλη~ t 6 ρονομηΰονΰι την γην. μακάριοι οι πεινώντες και διψώντες την δι- - 7 καιοΰννην' οτι αυτοί χορταΰ&ήύονται. μακάριοι οι ελεήμονες' οτι ^ 8 αυτοί ελεηϋ'ήβονται. μακάριοι οι καϋ-αροί vrj καρδία ' ort αυτοί 9 τον Θεον θίγονται, μακάριοι οΓ ειρηνοποιοί' οτι αυτοί νιοί Θεον 10 κλη^Ί^αονται. μακάριοι οι δεδιωγμένοι ένεκεν δικαιοΰύνης' οτι αύ- 11 τών εΰτιν η βαύιλεία τών ουρανών, μακάριοι εΰτε, όταν ονειδίΰω- ^ <5ιν νμάς καί διώζωύι, καί ειπωύι πάν πονηρον ρήμα κα%^ υμών φ 12 δομένοι, ένεκεν έμοϋ. χαίρετε καί άγαλλιάοϋ-ε , οτι ο μι6§^6ς νμώτ πολύς εν τοις ονρανοΐς' ούτω γαρ εδίωξ,αν τους προφήτας τους 13 προ νμών. Τμεΐς έύτε το άλας της γης' εάν δε το άλας μωρανϋ^Τ], β εν τίνι αλιο^'ήΰεται; εις ονδεν ίΰχνει ετι , ει μή βληϋ^ήναι ε^ω , καί 14 καταπατεΐβ^-αι νπο τών άν^•ρώπων. νμεις εΰτε το φώς του κό- β 15 ΰμον' ου δύναται πόλις κρνβήναι επάνω όρους -κείμενη' ονδε καί- oi»(7t λνχνον καί τιΟ-εαΰιν αυτόν νπο τον μόδιον, αλλ' επί την λυ- 1G χνίαν , καί λάμπει πάΰι τοις εν ττ] οικία, ούτω λαμιράτω το φώς νμών εμπροβΟ'εν τών άνΟ'ρώπων , όπως ϊδωΰιν νμών τα καλά έργα, καί δο^,άβωΰι τον πατέρα νμών τον εν τοις ονρανοΐς. 1^ Μη νομίΰητε ότι ήλϋ^ον καταλνβαι τον νόμον η τονς προ- ^ 18 φήτας' ονκ ήλΰ-ον καταλνσαι, αλλά πληρώβαι. αμήν γαρ λέγω] ^ 8 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ V. [νμΐν, εως αν παρέλ^-γι 6 ουρανός καΐ η γη,ίώτα εν η μία κεραία ου λε (, μη παρέλχ^Ύΐ άπο τον νόμον^ εως αν πάντα γενηταί. ος εάν ονν 19 λνβτ] μίαν των εντολών τούτων των ελαχίΰτων, και δίδάξ,γ^ οντω τονς αν^-ρώπονς^ ελάχίΰτος κληΰ-ήϋεταί εν τγΙ βαΰίλεία των ουρα- νών' og δ' αν τΐοίήΰτ] καΐ διδά^γι, ούτος μέγας κλη^^ηΰεταί εν τγΙ βαΰίλεία τών ουρανών, λέγω γαρ ύμίν, οτι εάν μη περιόΰεύβη η 20 δίκαίοβύνη υμών τίλειον τών γραμματέων και Φαριΰαίων , ου μη εί(3έλ%^ητε εις την βαΰιλείαν τών ουρανών, ηκούύατε οτι ερρέϋ'η 2J τοις αρχαίους^ ου φονεύσεις' ος δ' αν φονεύβη^ ένοχος εβται τη κρίβει' εγώ δ\ λέγω ύμίν ^ οτι πάς 6 οργιζόμενος τω άδελφώ αυτού 22 είκή^ ένοχος εοται τη κρίνει' ος δ' αν εΐ'πη τω άδελφώ αυτούς ρακά, ένοχος έύται τω ΰυν'εδρίω' ος ό' άν εί'πη , μωρέ ^ ενογ^ος εΰται εις την γέενναν τού πυρός, εάν ούν προβφέρης το δώρόν 23 6ου έπι το θ^υβιαΰτηριον, κάκεΐ μνηβΟ'ης οτι ο αδελφός 6ου έχει τι κατά ύον, άφες έκει το δώρόν <5ου έμπροοχί-εν τού ^^υόιαΰτηρίου, 24 καΐ ύπαγε ., πρώτον διαλλάγη%Ί τώ άδελφώ 6ου, και τότε έλθ^ων g πρ06φερε το δώρόν 6ου. Ϊ6%Ί εύνοών τω αντιδικώ 6ου ταχύ ^ εως 25 ότου ει εν τη όδώ μετ' αυτού' μηποτέ 6ε παραδώ ο αντίδικος τω κριτή ^ καΐ ο κριτής 6ε παραδώ τω υπηρέτη^ και εις φυλακην βλη%'Υΐ6η. άμην λέγω 6οι, ου μη ε^έλΟ'ης εκεΐΟ^εν, εως άν αποδώς τον 26 g ε6χατον κοδράντην. ηκούΰατε οτι ερρέΰ'η τοις αρχαίο ις , ου μοιχεύ- 27 6εις ' εγώ δε λέγω ύμΐν , οτι πάς ο βλέπων γυναίκα προς το έπιϋ^υ- 28 μη6αι αυτής, ηδη έμοίχευ6εν αυτήν εν τη καρδία αυτού, εί δε ο οφ~ 29 ΰ'αλμός 6ου 6 δεξιός 6κανδαλίξει 6ε , έξελε αυτόν καΐ βάλε απο 6ού' 6υμφέρει γάρ 6οι ίνα άπόληται εν τών μελών 6ου , και μη όλον το 6ώμά 6ου βληϋ^η εις γέενναν. καΐ εί ή δεξιά 6ου χειρ 6κανδαλίζει 30 6ε, έκκοίΙ}ον αυτήν και βάλε άπο 6ού' 6υμφέρει γάρ 6οι ίνα απολη- ται 'έν τών μελών 6ου, και μή όλον το 6ώμά 6ου βλη^η εις γέενναν, έρρέϋ'η δε, ότι ός άν άπολύ6η τήν γυναίκα αυτού, δότω αυτή 31 άπο6τά6ιον' εγώ δε λέγω ύμΐν, ότι ος άν άπολύ6η τήν γυναίκα 32 αυτού, παρεκτός λόγου πορνείας, ποιεί αυτήν μοιχά6χ^αι' καΐ ός έαν απολελυμένην γαμήΰη , μοιχάται. πάλιν ήκον6ατε οτι] 33 ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 9 [ερρεΰ'η xolg άρχαίοις, ονκ ετΐίορκηβείς, άηοδώύεις δ\ τω Κνρίω V. 34 τονς ορκονς 6ου' εγώ δε λέγω νμΐν' μη όμόΰαι όλως' μήτε εν τω 35 ονρανω. οτι %-ρόνος εύτΐ τον Θεού' μήτε εν rfj γτ] ^ οτι νποπόδιόν εΰτί των ποδών αντον' μήτε εις Ίεροοόλνμα , οτι τίόλίς εότΐ τον 36 μεγάλου βαο ίλεως' μήτε εν τή κεφαλή 6ον όμόΰγις, οτι ον δνναΰαί 37 μίαν τρίχα λενκήν ή μέλαιναν ποιήΰαι. εΰτω δ\ ο λόγος υμών, ναΙ ναΐ^ ον ον' το δ\ περκϊΰον τούτων εκ τον πονηρον έΰτιν. 38 ήκονύατε οτυ ερρεθ'η, οφΰ'αλμον άντΙ οφΰ'αλμον, καΐ οδόντα άντΙ J 39 οδόντος' εγώ δε λέγω νμΐν μη αντιότήναι τω τιονηρω' άλλ^ όΰτίς βε ραπίσεί επΙ την δεξ,ιάν ύον ύίαγόνα, ΰτρεψον αντω καΐ την άλλην' 40 και τω ^έλοντί 60i κρίΟ'ήναί καΐ τον χιτώνα Gov λαβείν , αφες 41 αντω και το ιματιον και οΟτις 6ε αγγαρεν6ει μιλιον εν ^ ντίαγε , 42 μετ αντον δνο. τω αίτονντί 6ε δίδον' καΐ τον Ο-ελοντα αϊτό 6ον 43 δανεί6α6^αι μη ά7ίο6τραφής. ήκον6ατε ότι ερρεΟ-η , άγαπή6εις τον 44 7ίλη6ίον 6ον ^ και μιΰήΰεις τον εχΟ'ρόν 6ον' εγώ δε λέγω νμΐν, άγα- ^ πάτε τονς έχϋ-ρονς νμών, ενλογεΐτε τονς καταρωμενονς υμάς, καλώς ποιείτε τονς μι6ονντας νμάς, καΐ προ6ενχε6θ•ε νπερ τών έπηρεαζόν- 45 των υμάς, καΐ διωκόντων νμάς' όπως γενη6θ•ε νιοι τον πατρός υμών 'του εν ούρανοΐς , ότι τον ήλιον αυτόν ανατέλλει επΙ πονηρονς και 46 άγαϋΌνς , καΐ βρέχει έπΙ δικαίονς καΐ άδίκονς. εάν γάρ άγαπή6ητε ^^ τους αγαπώντας υμάς , τίνα μι6%•όν έχετε ; ουχϊ καΐ οι τελώναι το 47 αυτό ποιοϋΰι; καΐ εάν ά6πά6η6%'ε τους αδελφούς νμών μόνον, τί πε- 48 ρι660ν ποιείτε; ούχΙ και οι τελώναι ούτω ποίθϋ6ιν; έΰεΰΟ-ε ούν νμεΐς τέλειοι^ ώ6περ 6 πατήρ υμών 6 εν τοις ούρανοΐς τέλειος έ6τι. 1^ ΚΕΦ. ζ. CAP. Vh 1 ΙΙρο6έχετε την έλεημο6ννην νμών μή ποιεΐν έμπρο6%^εν τών αν- γ %-ρώπων , προς το ^εα^^ήναι αύτοΐς' ει δε μήγε , μι6%•ον ονκ έχετε 2 παρά τω πατρί νμών τώ εν τοις ούρανοΐς. όταν ούν ποιής ελεημο6ύ- νην , μή 6αλπί6ης έμπρο6%•έν 6ον, ώ6περ οι νποκριταΐ ποιον6ιν εν ταΐς 6νναγωγαΐς και εν ταΐς ρύμαις, όπως δοζα6^'ώ6ιν νπό τών αν-] 1 ο ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ VI. Ι^-ρωπων' άμγ]ν λέγω υμίν^άπέχονοί τον μίβϋον αυτών, σον δε τΐΟί- 3 ovvTog ελεημοΰννην, μη γνωτω η άριΰτερά Gov τί %οιει η δε^ίά ΰον, οτΰως ί] ύον η ελεημοβννη εν τω κρντΐτω' καΐ ο τΐατηρ οον ο βλέπων 4 εν τω κρνπτω, αντος άποδωοει αοί εν τω φανερό, καΐ οτανπροβεν- 5 %?^, ουκ έΟτι ωοκερ οι ντΐοκρίταΐ/ότί φίλονΟιν ενταΐςύνναγωγαΐςκαΐ εν ταΐς γωνίαις των πλατειών έΰτώτεζ προΰεύχεβϋ^αι, οτιως αν φα- νώύί τοις άνϋ^ρώποίς' άμην λέγω νμΐν^ ort άπέχονύι τον μιΰΰ-ον αυ- τών. 6υ δΐ^ όταν προΰεύχτ], εί'ΰελϋ'ε είς το ταμιειόν ΰου, καΐ κλείαας 6 την Ο^ύραν (?0f , τΐρόβευξ,αι τω πατρί 6ου τω εν τω κρύπτω' καΐ ο πατήρ ^"^ ΰου 6 βλέπων εν τω κρύπτω άποδώΰείΰοί εντώ φανερώ. προΰενχό- 7 μενοί δε μη βαττολογήύητε, ώϋπερ οί εΟ-νικοί' δοκονύι γαρ ότι εν τ\ι πολνλογία αντών είύακουβϋ'ήΰονται, μη ούν ομοιωΰ•ητε αυτοΐς ' οίδε 8 γαρ ο πατήρ υμών ων χρείαν εχετε\, προ τον νμάς αίτηΰαι αντόν. ούτως ούν προβενχεοΰ^ε νμεΐς' πάτερ ημών ο εν τοις ούρανοΐς, άγια- 9 αΰ-ήτω το ονομά οου' έλΟ-έτω η βαΰιλεία 6ου' γενηϋ^ήτω το θέλημα iO (?ου, ως εν ούρανώ , και έπΙ της γης' τον αρτον ημών τον έπιού6ιον Π δος ημιν 6ημερον' καΐ αφες ημΐν τα οφειληματα ημών, ως και ημείς 12 άφίεμεν τοις οφειλέταις ημών και μη εί6ενέγκτ]ς ημάς εις πείρα- 13 6μ6ν 5 άλλα ρν6αι ημάς άπο τον πονηρού, οτι 6ον έ6τιν η βα6ιλείά g και η ουναμις και η οοζα εις τονς αιώνας, αμήν. εαν γαρ άψητε 14 τοις άν&ρώποις τα παραπτώματα αντών., άφη6ει καΐ νμΐν 6 πατήρ νμών ο ουράνιος ' εάν δε μη άφητε rotg ανΟ'ρώποις τά παραπτώματα 15 ^^ αντων , ονοε ο πατήρ νμων αφη6ει τα παραπτώματα νμων. όταν οε Ιο νηΰτεύητε, μη γίνε6%'ε ώΰπερ οι υποκριταΐ 6κυΰ'ρωποί' άφανίξον6ί γάρ τά πρ66ωπα αυτών, όπως φανώΰι τοις άνϋ-ρώποις νηΰτεύοντες' άμην λέγω νμΐν, οτι άπέχον6ι τον μιΰβ'ον αντών. 6ν δε νη6τενων 17 άλειψαί 6ον την κεφαλήν, καΐ το πρόΰωπόν 6ον νιψαι ' όπως μη φα- 18 νης τοις άνΰ'ρώποις νη6τενων, αλλά τω πατρί 6ον τω εν τω κρνπτώ ' καΐ ο πατήρ 6ον ο βλέπων εν τω κρνπτώ άποδώ6ει 6οι εν τω φανερώ. ^^ Μη ϋ•η6ανρίζετε νμΐν ^η6αυρούς επΙ της γης, οπού 6ης 19 καΐ βρώΰις αφανίζει , καΐ οπού κλέπται διορύ66ονϋί και κλέ- πτου6ι' ^'η6αυρίζετε δε νμΐν ΰ'ηΰανρούς εν ούρανώ, οπού ούτε βης] 20 ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. . 1 1 [οντε βρώβίς αφανίζει, καΐ όπου κλέτιται ον διορνΰϋονΰίν ονΟε \1. 21 κλεπτονβίν. οτΐονγσ.ρ εατιν 6 ΰ-ησανρος υμών, εκεί εύταί καΐ η καρ- 22 δία νμών. 6 λύχνος τον οώματός έΰτιν ο οφϋ-αλμός' εάν ονν 6 ^ 23 οφθαλμός ΰον απλούς ?; , όλον το ΰώμά Gov φωτεινον εύταί' εάν δε 6 όψϋ-αλμός Οον πονηρός /J , όλον το σώμα ΰον ΰκοτεινον έοται. 24 ει ονν το φως το εν 6οΙ Οκότος εβτΐ, το ύκότος πόϋον; ουδείς ^ * δύναται δυύΧ κνρίοις δονλενειν' η γαρ τον ενα μίοήβει, καΐ τον έτερον άγαπήύει ' η ενός άνΰ'εξ,εται, καΐ τον έτερον καταφρονηύει. 25 ον δνναβϋ-ε Θεώ δονλενειν καΐ μαμμωνά. διά τούτο λέγω νμΐν, ^''^ μη μεριμνάτε τ// φνχη νμών, τί φάγητε και τί πίητε' μϊ]δε τώ βώματ^νμών , τί ένδν67]0^'8' οι;;^1 7j φνχη πλεΐόν έβτι της τροφής, 26 και το βώμα τού ενδύματος ; εμβλειρατε εις τα πετεινά τον ου- ρανού , ort ον ΰπείρονΰιν , ονδε ^ερίζονΟιν , ονδε ΰννάγονΰιν εις άπο&ηκας , καΐ ο πατήρ νμών ο ουράνιος τρέφει αντά' ονχ νμεΐς 27 μάλλον διαφέρετε αντών, τίς δε έ^ νμών μερίμνων δύναται πρού- 28 ^εΐναι έπΙ την ηλικίαν αντού πηχνν ενα; και περί ενδύματος τί μεριμνάτε \ καταμάϋ^ετε τά κρίνα τον αγρού, πώς αυξάνει' ον 20 κοπιά, ονδε νη^ει' λέγω δ\ νμΐν, ότι ονδε Σολομών εν πάβη τη 30 δόξη αντού περιεβάλετο ώς εν τούτων, εί δ\ τον χόρτον τού αγρού, Οημερον οντά, καΐ ανριον εις κλίβανον βαλλόμενον , ο 31 Θεός όντως άμφιένννύιν , ον πολλώ μάλλον νμάς, ολιγόπιατοι; μη ούν μεριμνηβητε, λέγοντες, τί φάγωμεν , η τί πίωμεν , η τί περι- 32 βαλώμε^•α\ πάντα γαρ ταύτα τά έϋ-νη επιζητεί' οιδε γάρ 6 πα- 33 τηρ νμών ο ουράνιος οτι χρήζετε τούτων απάντων ' ζητείτε δε πρώτον την βαύιλείαν τού Θεού καΐ την δικαιοβννην αντού , καΙ 34 ταύτα πάντα προΰτεϋ'ήΰεται νμΐν' μη ούν μεριμνήβητε εις την ανριον' η γάρ ανριον μεριμνήοει τά έαντης. άρκετον τη ημέρα η κακία αντής.] 1 2 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ ΚΕΦ. Ζ. CAP.VII. ο Urlrj κρίνετε, ίνα μη κριΰ'ητε' εν ω γαρ κρίματι κρίνετε, κρί^'ήόε- ^^ ύ^ε' καΐ εν ω μετρώ μετρεΐτε, άντί,μετρηϋ-ηβεταί νμΐν. τι ^\ βλε- 3 TCSLg το κόρφος το εν τω όφΰ^αλμώ τον αδελφού 6ον , την δε εν τω ύώ οφΰ^αλμω δοκον ον κατανοείς ; η τίώς έρεΐς τω άδελφω 6ον, 4 αφες εκβάλω το κάρφος άτίο τον 6φ%'αλμον 6ον' καΐ ίδον y η δοκός εν τω οφΟ^αλμω ΰον, ντιοκριτά, εκβαλε πρώτον την δοκον έκτον 5 οφ^-αλμον ΰον , καΐ τότε διαβλέψεις έκβαλεΐν το κάρφος έκ τον ^^ οφθ'αλμον τον αδελφού όον. μη δώτε το άγων τοΐςκνΰί' μ*}δε βά- 6 λητε τονς μαργαρίτας νμών έμτΐροΰ^^εν των χοίρων , μηποτε κατα- ^^ πατηβωβιν αντονς έν τοΐς τίοβίν αντών , καΐ ύτραφέντες ρη^ωΰίν νμάς. αιτείτε, καΐ δοϋ-ηύεται νμΐν' ζητείτε, καΐ ενρηβετε' κρον- 7 ετε, καΐ άνοιγηΟεται νμΐν. τίάς γαρ ο αιτών λαμβάνει., και ο 8 ζητών ενρίΰκει , και τω κρονοντι άνοιγηΰεται. η τίς έΰτιν έξ νμών 9 άνΟ-ρωπος , ον έάν αίτηΰη 6 νιος αντοΐ) άρτον , μη λίϋ-ον έπιδώύει αντω; και εαν ιχπνν αιτηύη, μη οφιν επιοωόει αντω; ει ονν νμεις^ : πονηροί όντες, οί'δατε δόματα άγα^ά διδόναι τοΐς τέκνοις νμών, πόβω μάλλον ο πατήρ νμών 6 έν τοΐς ονρανοΐς δώβει αγα^-ά τοΐς ^^ αίτούΰιν αντόν; πάντα ονν ο6α αν ΰ-έλητε ίνα ποιώΰιν νμΐν οι 12 αν^-ρωποι , οντω και νμεΐς ποιείτε αντοΐς' οντος γάρ έοτιν ο ^ νόμος και οι προφήται. είαέλϋ^ετε δια της ύτενης πνλης' δτ^ 13 πλατεία η πνλη ,. καΐ ενρνχωρος η οδός η άπάγονύα εις την άπώ- λειαν , καΧ πολλοί είΰιν οί είβερχόμενοι δι' αντης' οτι ΰτενη η 14 πνλη, και τεΟ^λιμμένη η οδός η άπάγονύα εις την ζωην , και όλί- ^^ γοι είβΐν οί ενρίΰκοντες αντην. προ6 έχετε δε από τών ψενδο- 15 προφητών, οϊτινες έρχονται προς νμάς έν ένδνμαΰι προβάτων, ζ^ έΰωϋ'εν δέ εί(5ι λνκοι άρπαγες, άπό τών καρπών αντών έπιγνώύε- 16 (?^6 αντονς' μητι ϋνλλέγονβιν άπό άκανΰ-ών βταφνλην , η άπο ^ τριβόλων ΰύκα; οντω πάν δένδρον αγαθόν καρπούς καλούς Π ποιεί' τό δε ύαπρόν δένδρον καρπούς πονηρούς ποιεί, ον δννα-] 18 ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 13 [ταί δενδρον αγαϋ^ον καρπούς τΐονηρονς ποιεΐν, ονδε δενδρον 6α- VII. 19 προν καρπούς καλονς ποιεΐν. πάν δενδρον μη ποιούν καρπον 20 καλόν εκκόπτεται , καΐ εις πυρ βάλλεται, άραγε άπο των καρπών 21 αυτών έπιγνώοεοΰ-ε αύτονς. ου πάς ο λέγων μοι. Κύριε, Κύριε, είΰελεύοεται εις την βαΟιλείαν των ουρανών' αλλ' 6 ποιών το 22 Ο^ελημα του πατρός μου του εν ούρανοΐς. πολλοί ερούύί μοι εν f εκείνί] τ^ ήμερα, Κύριε, Κύριε, ου τώ ΰώ ονόματι π^JOcφψεύ- ύαμεν, καΐ τώ οώ ονόματι δαιμόνια έξ,εβάλομεν. καΐ τώ οώ όνό- 23 μάτι δυνάμεις πολλάς εποιηΟαμεν ; καΐ τότε όμολογγ}(5ω αυτοΐς . οτι ουδέποτε εγνων υμάς' αποχωρείτε απ' εμού ot εργαζόμενοι την άνομίαν. ' 24 Πάς ούν όΰτις ακούει μου τους λόγους τούτους, καΐ ποιεί ~^ αυτούς, όμοιώΰω αυτόν άνδρΐ φρονίμω; όοτις ωκοδόμηΟε την 25 οίκίαν αυτού έπΙ την πέτραν ' καΐ κατεβη η βροχή καΐ Γ^λΊ^ον οι πο- ταμοί και επνευβαν ot" άνεμοι , και προοεπεβυν τη οικία εκείνη, 26 και ουκ επεύε' τεϋ'εμελίωτο γαρ επι την πέτραν. καΐ πάς ο άκουων μου τους λόγους τούτους, και μη ποιών αυτούς, όμοιωΟ^ηΟεται άνδρΐ μωρώ , όύτις ωκοδόμηΰε την οίκίαν αυτού επΙ την άμμον. 27 καΐ κατεβη η βροχή καΐ ήλΰΌν οι ποταμοί και επνευβαν οι άνεμοι, καΐ προβεκοφαν τη οικία εκείνη, και έπεσε' και ην η πτώοις 28 αύτης μεγάλη. και εγένετο ότε 6υνετέλεθεν 6 ΊηΟούς τους =|^ 29 λόγους τούτους, ε^επλήβΰοντο οι όχλοι επΙ τη διδαχή αυτού' ην γαρ διδάύκων αυτούς ως ε^ουΰίαν έχων, και ούχ ως οι γραμ- ματείς. ΚΕΦ. Η. CAP.VIII. 1 Καταβάντι δε αύτώ από του ορούς, ηκολούθ-ηβαν αύτώ όχλοι ξγ 2 πολλοί' καΐ ίδον, λεπρός έλϋ^ών προΰεκύνει αύτώ, λέγων, Κύριε, 3 εάνΰ'έλης, δύναΰαί με καΟ-αρίβαι. καΐ εκτείνας την χείρα, η-ψατο αυτού 6 ^Ιηΰούς, λέγων, ^^έλω , κα%-αρίο%^ητι. καΐ ευ'Ο^έως έκα- 4 ϋ^αρίβ&η αυτού η λέπρα, καΐ λέγει αύτώ ο Τηΰούς , ορα μηδενΐ] 14 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ VIII. [εΙ'7ΐΐ]ς' άλλα νπαγε, ΰεαντον δεΐ^ον τω ίερεΐ. καΐ προσενεγκε το δώρον ο τΐροΰετα^ε Μωΰής^ εις μαρτύρων αντοΐς. Ζ 1^ Είΰελϋ-όντι όε τω Ίηύον εις Καπερναούμ,, ττροϋηλϋ^εν αντω 5 y εκατόνταρχος παρακαλών αύτον , καΐ λέγων, Κνριε , ο τΐαΐς μον 6 βέβληται εν ττ] οικία παραλυτικός, δεινώς βαβανιζόμενος. καΐ λέγει 7 αντω 6 'ΐηβονς, εγώ έλΟ'ών §•εραπεν6ω αυτόν, καΐ aπoκρL^'εlg ο 8 εκατόνταρχος εφη, Κύριε, ουκ είμΙ ικανός ίνα μου υπο την Οτέγην είοέλΟ^ϊΐς' άλλα μόνον είπε λόγον, καΐ ιαϋ-ήβεται 6 παις μου. καΐ Ο γαρ εγώ άνΰ'ρωπός ειμί υπό έξ,ουοίαν, έχων υπ^ έμαυτόν ΰτρατιώ- τας' καΐ λέγω τούτω, πορεύ&ητι, καΐ πορεύεται' καΐ άλλω , έρχου, και έργ^εται' και τω δούλω μον, ποίηβον τούτο, καΐ ποιεί, άκού- 10 Οας δε ρ ^Ιηβούς έϋ'αύμαοε , καΐ είπε τοις άκολου&ούοιν , αμήν λέγω ^^ ύμΐν, ούδε εν τω Ίοραηλ τοβαύτην πίύτιν εύρον. λέγω δ\ ύμΐν, 11 ότι πολλοί από ανατολών και δυομών η^ουύι, καΐ άνακλι^ύρον- ται μετά ^Αβραάμ καΐ Ίβαάκ καΐ Ιακώβ εν ττ] βαόιλεία των ου- ρανών' οι δε υιοί της βαβιλείας έκβλη&ήΰονται εις το ύκότος το 12 εξώτερον' έκεΐ έύται 6 κλαυΟ•μός καΐ 6 βρυγμός των οδόντων. ^ καΐ είπεν 6 Ίηβοΰς τω έκατοντάρχω , ύπαγε, και ώς έπίοτευβας 13 γενηΰ'ήτω 6οι. καΐ ίά%•η ο παις αυτού εν τη ωρα εκείνη. ^ζ Και έλ%^ων ο Ιηβοϋς εις την οίκίαν Πέτρου , είδε την πεν- 1-1 ϋ'εράν αυτού βεβλημένην και πυρέΰΰουόαν , καΐ ηψατο της χει- 15 ρός αυτ7]ς , και άφήκεν αύτην ο πυρετός' καΐ ηγέρϋ-η, καΐ διηκόνει αυτοις. οφίας δε γενομένης προΰηνεγκαν αύτω δαιμονιζομένους 10 πολλούς ' καΐ επέβαλε τά πνεύματα λόγω , καΐ πάντας τους κακώς έχοντας έΟ'εράπευΰεν' όπως πληρω^•Υ] το ρη%'\ν διά Ήβαΐου του Π προφήτου, λέγοντος, αυτός τάς άο^'ενείας ημών έλαβε, και τάς νόΰους εβάύταΰεν. Ιδών δε ο Ίηβούς πολλούς όχλους περί αυτόν, έκέλευσεν άπελ- 18 ξη ϋ-εΐν εις το πέραν, καΐ προβελΟ'ων εις γραμματεύς εΙπεν αύτώ , δι- 19 δαβκαλε , ακολουΟ^ήύω 6οι, όπου εάν άπέρχϊ]. καΐ λέγει αύτω ο 20 Ιηύούς , αί αλωπεκές φωλεούς έχον6ι, και τά πετεινά τον ούρα-] ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 15 [νου καταόκηνώΰείς' ο δε VLog τον ccvd^Qomov ονκ έχει τΐον την κε~ VIII. '-^i φαλην κλίντ]. έτερος δε των μαΰ^ητών αντον είπεν αντω , Κνρίε, 22 επίτρεψόν μοι τιρώτον άτΐελΟ^εΐν καΐ ^άψαι τον πάτερα μου. ο δε ΊηΟονς είπεν αντω, άκολον^'εί aot , καΐ αφες τους νεκρούς ^aipai 23 τονς εαντών νεκρούς, καΐ εμβάντι αντω εις το πλοΐον, ηκολονΰ'η- ^^ 24 σαν αντω οι μαϋ-ηταΐ αντον. καΐ ίδον , Οειβμος μέγας εγένετο εν τ^ %•αλά66ϊΐ , ωβτε το πλοΐον καλνπτεΰΟ^αι νπο των κνματων ' αντος 25 δε εκάϋ'ενδε. καΐ προαελ^-όντες οί μαΰ-ηταΐ αντον ηγειραν αντον, 26 λέγοντες , Κύριε, αώβον ημάς, άπολ?.ύμεϋ•α. καΐ λέγει αντοΐς , τί δειλοί έοτ ε, ολιγόπιΰτοι; τότε έγερϋ^είς έπετίμηΟε τοις ανέμοις και 27 vfi %•αλά66ϊ], και εγένετο γαλήνη μεγάλη, οι δε άνϋ^ρωποι έ^αύμα- ύαν , λέγοντες, ποταπός έοτιν ούτος, οτι και οι άνεμοι καΐ η ^α- λαβόα νπακούονΰιν αντω; 28 Και έλ%^6ντι αύτω εις το πέραν εις την χώραν των Γεργεύη- IB νών , νπήντηοαν αντω δύο δαιμονιζόμενοι εκ των μνημείων εξερ- χόμενοι χαλεποί λίαν, ωΰτε μη ίοχύειν τινά παρελ^^ειν διά της οδού 29 εκείνης' και ιδού, έκραξαν, λέγοντες, τί ημΐν καΐ 6οι, Ίηοον , νιε 30 τον Θεού; ηλϋ'ες ώδε προ καιρού βαύανίΰαι ημάς; ην δε μακράν 31 απ' αυτών αγέλη χοίρων πολλών βοσκομένη. οι δε δαίμονες παρε- κάλονν αύτον, λέγοντες, ει έκβάλλεις ημάς, έπίτρεψον ημΐν άπελ- 32 ^'εΐv εις την άγέλην τών χοίρων, και είπεν αντοΐς, υπάγετε, οί" δε εξελϋ-όντες άπηλ^ον εις την άγέλην τών χοίρων' καΐ ιδού , ώρ- μηβε πάβα η αγέλη τών χοίρων κατά του κρημνού εις την ϋ^άλαΟ- 33 ΰαν, και άπέ^-ανον εν γοΓ^ νδαβιν. ot δε βόακοντες έφνγον , και άπελΰ•όντες εις την πόλιν , άπηγγειλαν πάντα ^ και τά τών δαιμονί- ζω^ ζομένων. καίιδον,πάύα η πόλις έξήλϋ^εν εις ΰννάντηΰιν τώ'ΐηΰού' και ίδόντες αντον, παρεκάλεοαν όπως μεταβϊ} από τών ορίων αυτών. ΚΕΦ. θ. CAP.IX. 1 A«t έμβας εις το πλοΐον διεπέραύε και ηλ%•εν εις την ιδίαν πό- ο Ci 2 λιν. καΐ ιδού, προβέφερον αύτω παραλντικόν έπι κλίνης βεβλη-] 16 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ IX• [μενον ' καΐ ιδών ο Ιηύονς την πίύτιν αυτών είπε τω παραλυτικών ^'άρΰείν τεκνον y αφεωνταί 6ol αϊ αμαρτίαι οου. καΐ ιδού, τίνες 3 τών γραμματέων είπον εν έαυτοίς , ούτος βλαβφημεΐ. και ίδων 6 4 Ιηΰοϋς τας εν^^υμηΟεις αυτών είπεν , ϊνα τι ύμεΐς έν%^υμεΐ6%•ε πο- νηρά εν ταΐς καρδίαις υμών, τι γάρ έοτιν εύκοπώτερον , ειπείν^ 5 αφεωνταί ΰοί αϊ αμαρτίαι' η ειπείν ^ εγειραι καΐ περιπατεί; ϊνα Ο δε ειδητε , οτι έξ,ουβίαν έχει ο υιός του άνϋ'ρώπου επΙ της γης άφοε- ναί αμαρτίας ν (τότε λέγει τω παραλυτικώ ,) εγερΰ'είς άρον 6ου την κλίνην, καΐ υπάγε εις τον οίκον 6ου. και έγερϋ-εις άπηλθ'εν εις τον 7 οίκον αυτοϋ. ίδόντες δε οι όχλοι ε&αύμαΰαν, καΐ εδό^,αΰαν τον Θεον, 8 τον δόντα έξ,ου6ίαν τοιαύτην rotg άνΟ-ρώποις. ο<^ Και παράγων 6 Ίηΰούς εκειΘ-εν, είδεν avd -ρωπον κα%•ημενον Ο έπΙ το τελώνιον, Ματθαίον λεγόμενον , και λέγει αύτω. άκολούΰ•ει ΐ μοι. και άνα6τάς ηκολούϋ'η6εν αυτώ. καΐ εγένετο αύτον άνακειμέ- 10 νου εν τγΙ οικία , καΐ ιδού , πολλοί τελώναι καΐ αμαρτωλοί έλ^'6vτες 6υνανέκειντο τω Ιη6οϋ καΐ τοις μα^-ηταΐς αυτού, και ίδόντες οι 11 Φαρι6αΐοι^ είπον τοις μα^ψαις αυτούς διατί μετά τών τελωνών β και αμαρτωλών έ6^ίει ο διδά6καλος υμών ; ό δ\ Ίη6ούς άκούΰας 12 είπεν αύτοΐς ., ου χρείαν εχου6ιν οι ί6χύοντες ιατρού., αλλ'' οι κακώς έχοντες, πορευ^'έντες δε μάθ^ετε τί έ6τιν ., ελεον 'ϋ'έλω., και ου 13 ΰ^υ6ίαν' ου γάρ ηλΟ-ον καλέ6αι δικαίους, αλλ' αμαρτωλούς εις μετά- νοιαν. τότε προΰέρχονται αύτω ot μa^'ητaι Ιωάννου, λέγοντες, Μ διατί ημείς και οι Φαρι6αΐοι νηΰτεύομεν πολλά, οι δε μαΟ'ηταί 6ου ου νη6τεύου6ι•, και είπεν αύτοΐς 6 Ίηβούς , μη δύνανται οι υιοί 15 τού νυμφώνος πενΰ'εΐν, εφ' ο6ον μετ αυτών έ6τιν ο νυμφίος; έλεύ- 6ονται δε ημέραι όταν απαρΟ'η απ αυτών ο νυμφίος, και τότε νη- 6τεύ6ου6ιν. ουδείς δε επιβάλλει έπίβλημα ράκους άγνάφου επί Ki ιματίω παλαίω' αι'ρει γάρ το πλήρωμα αυτού άπο τού ιματίου , και χείρον 6χί6μα γίνεται, ούδε βάλλου6ιν οίνον νέον εις άΰκούς πα~ 17 λαιούς' ει δε μηγε, ρηγνυνται οι άΰκοί , καΐ ο οίνος έκχεΐται, και οι άΰκοί άπολούνται' αλλά βάλλουΰιν οίνον νέον εις άΰκούς καινούς, και αμφότερα ΰυντηρούνται.] ΚΑΤΑ :\ΙΑΤΘΑΙΟΝ. 17 IX. 18 [Ταντα αντον λαλονντος αντοίς, ιδού, άρχων ελ^Όον τΐροΰεκν- ^^ νει αντω, λέγων, on ή ^νγάτϊ]ρ μου άρτι ετελεντηΰεν' άλλα β 19 ελϋ-ών ετΐί^-ες την χεΐρά σον επ αντην, καΐ ζηύεται. καΐ έγερ- Is 20 ^είς ο ^Ιηΰονς ηκολον^ηβεν αντώ και οι μαϋ^ηταΐ αντον. καΐ ίδον, γννη αιμορροονόα δώδεκα ετη^ τιροβελΟ-ονΟα όπιβϋ^εν , ηψατο τον 21 κραβπεδον τον ιματίου αντον. έλεγε γαρ εν εανττ] , εάν μόνον 22 άψωμαι τον ιματίου αντον, ϋωϋ-ηβομαί. 6 δε Ίηβονς επιστραφείς και ίδών αντην είπε, Χάρβεϊ, d -νγατερ' η πίΰτις σου ΰεοωκε οε. 23 και εΰώϋ^η η γυνή άπο της ώρας εκείνης, καΐ έλ^-ών 6 Ίηοοϋς εις την οίκίαν τον άρχοντος, και ίδων τους ανλητάς και τον οχλον 24 %^ορνβονμενον, λέγει αντοΐς , αναχωρείτε' ον γάρ άτΐέϋ-ανε το κορά- 2δ οιον, άλλα καϋ-ενδει. καΐ κατεγέλων αντον. οτε δε εξεβλ-ηϋ-η ο όχλος, είΰελΟ'ών έκράτηύε της χειρός αντης, και ηγέρΰ-η το κορά- 2G (iiol•'. καΐ έ^ηλΰ'εν η φήμη αντη εις όλην την γήν εκείνην. 27 Και παράγοντι εκειΰ-εν τω ^Ιηΰον, ηκολονϋ-ηΰαν αντω δύο ^^ 28 τνφλοί, κράζοντες και λέγοντες, ελέηΰον ημάς, νιε /Ιαβίδ. έλ- O-oVrfc δε εις την οίκίαν, προ6ηλ%•ον αντω οι τυφλοί, καΐ λέγει αύτοΐς ο Ιηΰοϋς, πιβτενετε οτι δύναμαι τούτο τΐοιηΰαι-, λέγονσιν αντω, 29 ναι. Κύριε, τότε ηφατο των όφΟ-αλμών αντών, λέγων, κατά την 30 πίβτιν υμών γενηΰ'ητω υμΐν. και άνεωχϋ'ηβαν αντών οι 6φΟ•αλ- μοί' και ένεβριμηοατο αύτοΐς ο Ίηύοϋς, λέγων, οράτε μηδείς γι- 31 νωΟκέτω. οι δ\ έ^ελΰ'όντες διεφημιβαν αντον ενόλτ}ττί γι] εκείν)]. 32 Αντών δε επερχομένων , ίδον , προϋηνεγκαν αντω avd -ρωπον ΙΗ 33 κωφον δαιμονιζόμενον. και έκβλη^'έvτoς τον δαιμονίον , ελάληΰεν ο κωφός' καΐ έ%^αύμα6αν οι όχλοι , λέγοντες, οτι ουδέποτε έφάνη 34 όντως εν τω Ισραήλ, οι δε Φαριϋαΐοι έλεγον, εν τω άρχοντι τών dat/Ltoi/i-ov έκβάλλει τά δαιμόνια. 35 ΚαΙ περιηγεν ό Ίηβονς τάς πόλεις πάσας και τάς κώμας , δι- ^^ δάσκων εν ταΐς σνναγωγαΐς αντών , καΐ κηρύσσων το εναγγέλιον της βασιλείας , καΐ ^εραπεύων πάσαν νόσον και πάσαν μαλακίαν εν 36 τω λαώ. ίδών δε τονς όχλονς , έσπλαγχνίσ%•η περί αυτών, οτι ήσαν ^ 37 εκλελνμένοι καΐ έρριμμένοι ώσεϊ πρόβατα μη έχοντα ποιμένα, τότε λέ- ] ^^ CODEX ALEX;. 2 18 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ IX. [γεί rotg μαΟ-ηταΐς αντον , 6 μεν ^•εQLΰμ6g Λολνς, ου δε έργάται ολί- γου' δεη^'ητε ονν τον κνρίον τον Θ-ερίΰμοΰ^ όπως εκβάλτ] εργάτας 38 εις τον %'ερίύμον αντον. CAP. Χ. ΚΕΦ. L ΙΘ ο 1\-αΙ τΐροΰκαλεόάμενος τονς δώδεκα μα•^ητας αντον, εδωκεν αντοΐς 1 ε^ονΰίαν πνενμάτων άκα%•άρτων , ωβτε έκβάλλειν αντά, καΐ &ερα- β τΐενει,ν τιάβαν νόΰον καΐ τίάβαν μαλακίαν. των δε δώδεκα άποβτό- 2 λων τα ονόματα εβτι ταντα' πρώτος Σίμων ο λεγόμενος Πέτρος, καΐ Ανδρέας 6 αδελφός αντον' 'Ιάκωβος 6 τον Ζεβεδαίον , και 'Ιωάννης 6 αδελφός αντον' Φίλιππος, καΐ Βαρϋ-ολομαΐος' Θωμάς, 3 καΐ Ματ^-αΐος 6 τελώνης' Ιάκωβος 6 τον Άλφαίον , καΐ ΑεββαΙος ο επικληϋ-είς Θαδδαΐος' Σίμων ο Κανανίτης , καΐ Ίονδας Ίΰκα- 4 ριώτης ο καΐ παραδονς αντόν. ^^ Τοντονς τονς δώδεκα άπέατειλεν ο Ίηΰούς, παραγγείλας αν- 5 τοις, λέγων, εις οδον έϋ^νών μη άπέλ^ητε, καΐ εις πόλιν Σαμα- ρειτών μη είΰέλ^ητε ' πορενεβ^'ε δε μάλλον προς τα πρόβατα τα 6 άπολωλότα οίκον Ίβραηλ. πορενόμενοι δε κηρνΰβετε, λέγοντες, 7 οτι ηγγικεν η βαΰιλεία τών ονρανών. άοϋ'ενονντας %'εραπενετε, 8 λεπρονς κα%-αρίζετε , νεκρονς εγείρετε, δαιμόνια έκβάλλετε. δω- '^Α ρεάν έλάβετε, δωρεάν δότε. μη κτηΰη6%-ε χρνΰόν , μηδέ άργνρον, 9 μηδέ χαλκόν εις τάς ξώνας νμών , μη πήραν εις όδόν, μηδέ δύο 10 V' χιτώνας, μηδέ νποδήματα, μηδέ ράβδον' ά^ιος γαρ 6 εργάτης της ^ τροφής αντον έύτιν. εις ήν δ' αν πόλιν η κώμην είοέλϋ-ητε, έ^ετά- 11 ΰατε τίς έν αντη άξιος έΰτι' κάκεΐ μείνατε, εως αν έ^έλΰ'ητε. είοερ- 12 χόμενοι δε εις την οίκίαν , άΰπάύαΰϋ-ε αυτήν, καΐ εάν μεν y ή IS οίκία αξία, έλ%•έτω η ειρήνη νμών έπ' αντήν' εάν δε μη Ύ} αξία, β η ειρήνη νμων προς νμας επιΰτραφητω. και ος εαν μη οεξηται 14 νμάς, μηδέ άκουβη τονς λόγους νμών, εξερχόμενοι της οικίας ή της πόλεως εκείνης, εκτινάξατε τον κονιορτόν τών ποδών νμών. αμήν λέγω νμΐν , άνεκτότερον εσται γή Σοδόμων και Γομόρρων εν 15 ημέρα κρίΰεως, ή vfj πόλει έκείντ].] ^ ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 19 Χ. 16 [Ίδον, εγώ άποβτελλω υμάς ως πρόβατα εν μεΰω λνκων ' γίνε- '^^ βΰ^ε ούν φρόνιμοι ώς οι όφεις ^ καΐ ακέραιοι ώς at περιΰτεραί. Π προβεχετε δε από των άνϋ-ρώπων' τταραδώΰονΰι γαρ υμάς εις Ονν- ^^ 18 εδρια^ και εν ταΐς ανναγωγαΐς αυτών μαβτιγώαονΰιν υμάς' καΐ επί ηγεμόνας δε και βασιλείς άχϋ-ηβεΰ^-ε ένεκεν εμού ^ εις μαρτνριον 19 αντοΐς καΐ τοις εϋ'νεΰιν. όταν δε παραδιδώΰιν υμάς , μη μεριμνη- ^^ ΰητε πώς η τί λαληΰητε ' δο^^ηβεται γαρ νμΐν εν έκείντ} τη ώρα τί 20 λαληύετε' ον γαρ νμείς έοτε οΓ λαλονντες ^ άλλα το Πνενμα του 21 πατρός υμών το λαλούν εν υμιν. παραδώσει δε αδελφός άδελφόν εις θάνατον, και πατήρ τεκνον' καΐ έπαναϋτηΟονται τέκνα επί 22 γονείς, και &ανατώ6ουΰιν αυτούς, και εΰεΰϋ^ε μιβούμενοι υπό πάντων δια το όνομα μου ' ό δε ύπομείνας εις τέλος , ούτος ΰωϋ^η- 23 ΰεται. όταν δε διώκωΟιν υμάς εν τη πόλει ταύτη , φεύγετε εις την ^ αλλην. άμην γαρ λέγω ύμΐν, ου μη τελέΰητε τάς πόλεις του Ίύραηλ, 24 εως αν έλΰ^η 6 υιός του άνϋ'ρώπου. ουκ έΰτι μαθητής ύπερ τόν ^ 2δ διδάοκαλον , ούδε δούλος ύπερ τόν κύριον αυτού, άρκετόν τω '^" μαϋ-ητη ίνα γένηται ώς ό διδάσκαλος αυτούς και ο δούλος ως ο κύριος αυτού, ει τόν οίκοδεσπότην Βεελξεβούλ έκάλεσαν, πόσω 26 μάλλον τους οικιακούς αυτού; μη ούν φοβηΰ-ητε αυτούς' ούδεν ^λ γάρ έστι κεκαλυμμένον , ο ούκ άποκαλυφϋ-ησεται ' και κρυπτόν, ό 27 ού γνωσϋ'ήσεται. ο λέγω ύμΐν εν τη σκοτία, είπατε εν τω φωτί' J 28 καΐ ο εις το ούς άκούετε, κηρύξατε έπΙ τών δωμάτων, καΐ μη φοβηϋ'ήτε όζο τών άποκτεινόντων τό σώμα, την δ\ ιρυχην μη δυναμένων :ίποκτεΐναι ' φοβηϋ'ητε δε μάλλον τόν δυνάμενον και 29 -ψυχην καΐ σώμα άπολέσαι εν γεέννη. ουχί δύο στρου%•ία ασσαρίου πωλείται ; καΐ εν έ^, αυτών ου πεσειται επι την γην άνευ τού 30 πατρός υμών ' υμών δε και αί τρίχες της κεφαλής πάσαι ηριΟ-μη- 31 μέναι είσί. μη ούν φοβη^-ψε' πολλών ΰτρουΰ'ίων διαφέρετε υμεις. 32 πάς ούν όστις όμολογηΰει εν έμοι έμπροσ&εν τών ανΰ^ρωπων, ομολογήσω κάγώ εν αύτώ έμπροΟ^'εν τού πατρός μου τον εν 33 ούρανοΐς. όστις d' αν άρνήσηταί με έμπροσθεν τών αν%^ρω- πων, άρνησομαι αυτόν κάγώ έμπροσθεν τού πατρός μου τού] yS 20 ΕΤΑΠΈΛΙΟΝ Χ. ^ [εν ονρανοΐς. μη νομίόητε ότι ήλϋ-ον βαλεΐν ειρήνην έπΙ την 34 γήν' ονκ ηλϋ-ον βαλεΐν ειρηνην , αλλά μάχαοραν. ήλΰ^ον γαρ δίχά- 35 ΰαο άν§•ρωπον κατά τον τΐατρος αντον , καΐ ϋ'νγατερα κατά της ' μητρός αντης , καΐ ννμφην κατά της τιενΟ'εράς αντης ' καΐ εχΰ'ροί 30 ^^ τον άνΰ'ρωτίον οι οικιακοί αντον. 6 ψιλών ττατερα η μητέρα νπερ 37 εμε , ονκ εύτυ μον ά^,ιος' καΐ ο φιλών νίον η %-νγατέρα νπερ εμε, ονκ εϋτι μον ά'ξιος ' καΐ ος ον λαμβάνει τον ύτανρον αντον και 38 ^ άκολονΰ'εΐ όπίΰω μον, ονκ εύτι μον ά^ιος. 6 ενρών την ψνχην αν- 39 τον άτΐολεΰει αντην ' καΐ 6 άπολέΰας την ψνχην αντον ένεκεν εμού ^ ενρηβει αντην. ο δεχόμενος νμάς εμε δέχεται' και 6 εμε δε- 40 \ χόμενος δέχεται τον άτιοβτείλαντά με. ο δεχόμενος προφητην 41 εις όνομα ττροφητον μιβϋ^όν τιροφητον λήφεται ' και ο δεχόμενος Ζ. δίκαιον εις όνομα δικαίου μιο^'όν δικαίον ληψεται' και ος εάν Α2 ποτίΟΎ} ενα τών μικρών τοντων ποτηριού -φνχρον μόνον εις όνομα μαϋ'ητον, άμην λέγω νμΐν , ον μη άπολεΟη τον μιύ^όν αντον. ΚΕΦ. ΙΑ. CAP.XI. ^^ χίαΐ εγενετο ότε ετελεβεν 6 Ίηβονς διατάΰΰων τοις δώδεκα μαϋ-η- 1 ταΐς αντον , μετέβη έκεΐ^-εν τον διδάοκειν καΐ κηρνοΰειν εν ταΐς ρβ πόλεΰιν αντών. 6 δε 'Ιωάννης άκονβας εν τω δεΰμωτηρίω τα έ'ργα '* τον Χρ6()τοι}, πεμψας δνο τών μα^-ητών αντον, είπεν αντώ, 6ν ει 3 ό ερχόμενος , η έτερον προΰδοκώμεν ; καΐ άποκριΰ'εις ο Ιηβονς 4 εΐπεν αντοΐς, πορενΌ^εντες απαγγείλατε Ιωάννη, α άκονετε καΐ βλέπετε' τνφλοί άναβλεπονΰι , καΐ χωλοί περιπατονβι' λεπροί κα- 5 ^-αρίζονται , καΐ κωφοί άκονονβι' νεκροί εγείρονται, και πτωχοί ευαγγελίζονται' καΐ μακάριος έύτιν , ός εάν μη βκανδαλιΰ&ί] έν^ έμοί. τοντων δε πορενομενων, ηρ^ατο ό ΊηΟονς λέγειν rotg οχλοις 7 περί Ίωάννον, τί έ^ηλ^'ετε εις την ερημον ^'εάσaΰ^'aι; κάλα- μον νπό άνεμον ύαλενόμενον; αλλά τί εξηλ^'ετε ίδεΐν; άνΰ-ρωπον 8 εν μαλακοΐς ίματίοις ημφιεΟμενον; ίδον, οι τά μαλακά φοροϋντες] ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. * 21 9 [ev Totg οί'κοίς των βαΟιλεων δίβίν' άλλα τι εξ,ηλϋ^ετε ίδεΐν; ττροφή- Χ Γ. 10 την; ναΙ, λέγω νμΐν, 'nal τίερίββότερον τΐροφήτον' ούτος γάρ έβτι ^Ι περί ον γέγραηται^ ίδον, εγώ άτΐούτελλω τον αγγελόν μου προ 11 προοώτίον βον, og καταοκενάΰεί την οδόν 6ον εμπροοϋ'εν ύον. άμην ^^ λεγωνμΐν, ουκ εγηγερταο εν γεννητοΐς γυναικών μείζων Ίωάννον τον βαπτίΰτον' ο δε μικρότερος εν ττ] βαβιλεία τών ουρανών μεί- 12 ζων αντον έΰτιν. άπο δ\ τών ημερών ^Ιωάννου τον βατίτιβτον εως ^^ αρτί, η βαΰιλεία τών ονρανών βιάζεται^ και βίαΰταΐ άρπάζονβιν 13 αντην. πάντες γάρ οί προφηται καΐ ο νόμος εως Ίωάννον προεφή- 14 τενβαν' καΐ ει θέλετε δέί,αΰ%•αί^ αντός εΰτιν Ηλίας 6 μέλλων ^^ 16 ^QX^^^^f" ο έχων ώτα άκονειν^ άκονέτω. τίνι δε όμουώβω την γε- ^^ νεάν ταντην; ομοία έύτΐ παιδαρίοις εν άγοραΐς κα^-ημενοις ^ καΐ 17 προΰφωνοϋΰί τοις εταίροις αυτών ^ καΐ λεγονβιν^ ηνληΰαμεν νμΐν, 18 καΐ ονκ ώρχηβαβ^ε ' έ^-ρηνηύαμεν νμΐν , καΐ ονκ έκόφα6%'ε. ηλ%'ε γάρ 'Ιωάννης μήτε εβ&ίων μήτε πίνων, καΐ λεγονΰι, δαιμόνων έχει. 19 ηλ^'εν ο νιος τον av'd -ρώπον εβϋ'ίων καΐ πίνων , καΐ λέγονοιν, ιδον, άνΟ•ρωπος φάγος καΐ οινοπότης , τελωνών φίλος καΐ αμαρτωλών, καΐ εδLκaiώ^^'η η Οοφία από τών τέκνων αντης. 20 τότε ηρ^ατο όνειδίζειν τάς πόλεις^ εν αίς έγένοντο αί πλεΐ- ^^ 21 οται δννάμεις αντον, ότι ον μετενόηΰαν. οναί GOt, ΧοραξΙν , οναί 60L, Βη^-βαΐδάν , ότι ει εν Τνρω καΐ Σιδώνι έγένοντο at δννάμεις αί γενόμεναι εν νμΐν, πάλαι αν εν ΰάκκω καΐ βποδώ μετενόηΰαν. 22 πλην λέγω νμΐν, Τνρω και Σιδώνι άνεκτότερον εΰται εν ημέρα 23 κρίβεως, η νμΐν. καΐ 6ν, Καπερναούμ, η εως τον ονρανον νφω- ^ χΙ-εΐΰα, εως αδον καταβιβαθ0•η6η' ότι ει έν Σοδόμοις έγένοντο αί 24 δννάμεις αί γενόμεναι έν βοΐ , έμειναν αν μέχρι της ΰημερον. πλην λέγω νμΐν, ότι γη Σοδόμων άνεκτότερον έσται έν ημέρα κρίβεως, 25 η αοί. έν έκείνω τω καιρώ αποκριθείς 6 Ίηϋονς είπεν , έ^ομολο- ^^ γονμαίύοι, πάτερ, κύριε τον ονρανον καΐ της γης, ότι άπέκρνφας 26 ταντα άπο ΰοφών και ϋννετών, και άπεκάλνφας αντά νηπίοις. ναι 27 ο πατήρ, ότι όντως έγένετο ευδοκία έμπροΰθέν 6ον. πάντα ^^^ μοί παρεδόθ'η νπό τον πατρός μον' καΐ ονδείς έπιγινώύκει τον] 22 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ XI. y [viOv, ευ μη ο πατήρ' ονοε τον πάτερα τις επιγονωΟκει, ει μη ο ^^'^ νιος, καΐ φ εάν βονληται ο νίος άποκαλν-φαί. δεντε προς με 28 πάντες οι κοπιώντες καΐ πεφορτιβμενοί, καγω αναπανοω νμάς. άρατε τον ζνγυν μον εφ' νμάς, καΐ μάΰ'ετε απ εμον , οτι πραός 29 είμι καΐ ταπεινός ττ] καρδία' καΐ ενρηΰετε άνάπανΰιν ταΐς -ψυχαΐς νμών. 6 γάρ ζνγός μον χρηΰτος , καΐ το φορτίον μον έλα- 30 φρόν έϋτιν. ΚΕΦ. IB. CAP.XIL ^ο 'li'V εκείνω τω καιρώ επορεν&η 6 Ίηϋονς τοις ΰάββααι διά των 1 βπορίμων' οι δε μαΰ'ηταΐ αντον επείναΰαν, καΐ ηρ^,αντο τίλλειν ΰτάχνας καΐ εο^ίειν. οι δε Φαριύαΐοι ίδόντες είπον αντω, ίδον, 2 οι μαΰ-ηταί 6ον ποιονβιν, ο ονκ εξεΰτι ποιεΐν εν Οαββάτω. 6 δε ^ είπεν αντοΐς, ονκ άνέγνωτε τι εποίηβε /ίαβΧδ , Όχε έπείναβεν αντος καΐ ot μετ^ αντον; πώς ειύήλ^εν εις τον οίκον τον Θεον , καΐ 4 τονς άρτονς της προΰ-εϋεως εφαγεν , ονς ονκ έ^ον ην αντώ φαγεΐν, \ ονοε TOtg μετ αντον, ει μη rot^ /.£ρ£ί;(?6 μονοις; η ονκ ανεγνωτε 5 εν τώ νόμω , οτι τοις ΰάββαύιν οι tf^ftg εν τώ ιερώ το όάββατον βεβηλονΰι, καΐ αναίτιοι εί6ι\ λέγω δε νμΐν , οτι τον ίεροϋ μείζων 6 έΰτίν ώδε. ει δε έγνώκειτε τί έβτιν, έλεον ϋ-έλω καΐ ον d-vaiav, 7 ονκ αν κατεδικάβατε τονς αναιτίονς. κύριος γάρ έΰτι και τον 6αβ- 8 βάτον ο νιος τον άνΰ'ρώπον. ρι^ς Και μεταβάς έκεΐ^εν , ηλΟ'εν εις την ΰνναγωγην αυτών, και Jo ίδον , άνΰ-ρωπος ην την χείρα έχων ^,ηράν καΐ έπηρώτηΟαν αντον, λέγοντες, ει έξ,εΰτι τοις οάββαβι Ό^εραπενειν; ίνα κατηγορηβωΰιν αντον. 6 δε είπεν αντοΐς, τίς εβται δ'ξ νμών άνϋ'ρωπος , ος ε^ει 11 πρόβατον εν, καΐ έάν έμπέύη τούτο τοις ΰάββαΰιν εις βόϋ^ν- νον , oij^t κρατήσει αντο και έγερεΐ; πόΰω ονν διαφέρει αν- 12 Ωρωπός προβάτον; ωβτε εξ,εύτι τοις όάββαβι καλώς ποιεΐν. τότε 13 λέγει τω άν^-ρώπω , εκτεινον την χειρά Gov. καί ενέτεινε, γ καΐ άποκατεοτάϋ^η νγιης ώς η άλλη. οι δε Φαριΰαιοι ΰνμβον-] 14 ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 23 XII. 1δ [λίον ελαβον κατ' αντού έ^ελΰ-όντ^ς^ όπως αντον άτίολέβωβιν. 6 δε ^^^ Ίη6ονς γνονς άνεχωρηΰεν εκειΟ-εν' καΐ ηκολονΰ-ησαν αντω όχλοι 16 πολλοίς καΐ εϋ-εράτΐενβεν αντονς πάντας' καΐ έπετίμηόεν αντοΐς/ίνα Π μη φανερον αντον τίΟίήΰωΟιν' οπο^ς πληρωΰΊΤ] το ρηΰΊν δια^Ηβαΐον 18 του τίροφήτον , λέγοντος^ ιδον . 6 παις μον , ον γιρετίΟα' 6 αγαπη- τός μου, εις ον ενδόκηΰεν η φνχή μου' ΰ-ήΰω το πνενμά μου επ' 19 αντον , καΐ κρίύιν τοις ε^νεΰιν άπαγγελεΐ' ουκ ερίΰεί, ονδε κραν- 20 γάβει' ονδ\ ακούσει τις εν ταΐς πλατείαις την φωνην αντον. κάλα- μον βνντετριμμενον ον κατεά^ει, καΐ λΐνον τνφόμενον ον αβέΰει' 21 εως αν έκβάλΐ] είς νίκος την κρίΰιν. καΐ εν τω ονόματι αντον εΟ'νη έλπιονΰί. _^ 22 Τότε προαηνεχϋ-η αντω δαιμονιζόμενος τνφλός καΐ κωφός' 9'-^ και έϋ'εράπενΰεν αντον. ωΰτε τον τνφλόν και κωφον και λαλεΐν 23 καΐ βλετίΕΐν. και ε^,ίύταντο πάντες ot όχλοι καΐ έλεγον. μητι οντός ^^ 24 εύτιν 6 νιος ζίαβίδ; οι δε Φαριΰαιοι άκονΟαντες είπον ^ ούτος ονκ ^^^ εκβάλλει τα δαιμόνια, ει μη εν τω Βεελζεβονλ ^^;^oi'rt των δαιμο- 25 νιων. είδώς δε ο ^Ιηΰονς τάς έν^^νμηβεις αντών είπεν αντοΐς , πάβα ^η^ βαΰιλεία μερι6ϋ-εΐθα καΰ" εαντης ερημονται' και πάΰα πόλις η οικία 26 μεριβΰ'ειΰα καθ"' έαντής ^ ον οταΰ-ηβεται. και ει ο Σατανάς τον Σατανάν εκβάλλει^ εφ' έαντόν εμερίΰϋ-η' πώς ονν οταΟ-ηβεται 27 η βαβιλεία αντον-, καΐ ει εγώ εν Βεελζεβονλ εκβάλλω τα 28 δαιμόνια., οι νίοΧ νμών εν τίνι εκβάλλονβι; δια τούτο αντοί νμών εβονται κριταί. ει δ\ εγώ εν Πνενματι Θεού εκβάλλω τα 29 δαιμόνια^ άρα έ'φϋ-αΰεν εφ' νμάς η βαβιλεία τού Θεού. η πώς δνναταί τις ει6ελΰ•εΐν είς την οίκίαν τού ίβχνρού και τα βκενη αντού διαρπάΰαι, εάν μη πρώτον δηΰτ} τον ίσχνρόν , και τότε την 30 οίκίαν αντού διαρπάΰει; 6 μη ων μετ εμού, κατ' έμον εΰτι. και ο 31 μη βννάγων μετ' εμού, ΰκορπίζει. διά τούτο λέγω νμιν, πάΰα ^^^ αμαρτία καΐ βλαΰφημία άφε^-ηΰεται τοις άνϋ-ρώποις' η δε τού 32 Πνεύματος βλασφημία ονκ άφεΟ-ήΰεται τοΓ^ άνϋ'ρώποις. καΐ ός αν εί'πη λόγον κατά τού νίον τού άνϋ-ρώπον, άφε^ηΰεται αντω' ος δ' αν είπη κατά τού Πνεύματος τού ^γίον,ονκ άφεΟ'ηΰεται αντω, οντε fV] 24 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ XII. ^^^' [τούτω τω aUovL ούτε εν τω μελλοντι. η τιοιιίρατε το δενδρον καλον^ 33 καΐ τον καρτίον αντον καλόν ^ η ποιηΰατε το δενδρον ύαπρον^ καΐ τον καρτΐον αντον Οαπρόν' εκ γαρ τον καρτΐον το δενδρον γινώ- βκεται. γεννήματα εχίδνών, τΐώς δύναοΟ'ε ayaxfa λαλεϊν ^ πονηροί 34 οντες; εκ γαρ τον τΐερίΰΰεύαατος της καρδίας το ΰτόμα λαλεΐ. ^^ 6 άγαΟ'ος ανΟ^ρωποζ εκ τον άγα^ον ϋ^ηΰανρον της καρδίας έκβάλλει 35 τα άγα^ά' καΐ 6 πονηρός άνθρωπος εκ τον πονηρού Ο'ηβανρον έκ- \ βάλλει πονηρά, λέγω δε νμΐν, οτι πάν ρήμα άργον^ ο εάν λαληύωύίν 36 οι άνϋ-ρωποι, άποδίάβονβι περί αντού λόγον εν ημέρα κρίβεως. εκ γάρ 37 των λόγων Οον δικαιω^-ηύη^ και εκ των λόγων ύον καταδικαύΟ-ηϋη. 9>^ζ τότε άπεκρί^-ηβάν τίνες των γραμματέων καΐ Φαριύαίων^ 38 ε 9>ιη λέγοντες, διδάβκαλε , ϋ-έλομεν από 6ον ύημεΐον ίδεΐν. 6 δε άπο- 39 κριϋ'είς είπεν αντοΐς ^ γενεά πονηρά και μοιχαλις ΟημεΙον επιζητεί' καΐ ύημεΐον ον δο^'Υΐΰεται αντη, ει μη το ϋημειον Ίωνά τον προ- φητον. ωβπερ γάρ ην Ιωνάς εν τη κοιλία τον κητονς τρεις ημέρας 40 καΐ τρεις νύκτας, όντως εύται ο νιος τον άν^'ρώπον εν τη καρδία της γης τρεις ημέρας και τρεις νύκτας, άνδρες Νινενιται άναΰτη- 41 ΰονται εν ττι κρίύει μετά της γενεάς ταύτης , και κατακρινονύιν αντην' ότι μετενόηύαν εις το κηρνγμα Ιωνά' και ιδού, πλεΐον Ίωνά ώδε. βαΰίλιΰύα νότον έγερΰ^ηβεται εν τη κρίύει μετά της 42 γενεάς ταύτης , καΐ κατακρίνει αντην ' ότι ηλ^εν εκ των περάτων της γης ακονΰαι την οοφίαν Σολομώντος' και ίδον , πλεΐον Σολο- ^^ μίοντος ώδε. όταν δε το άκάϋ'αρτον πνεύμα έ^έλΟ^η από τού αν- 43 ϋ'ρώπον , διέρχεται δι.' ανύδρων τόπων, ζητούν άνάπανΟιν , καΐ ονχ ενρίοκει. τότε λέγει , επιΰτρέψω εις τον οίκον μον , od -εν 44 ε^ήλϋ-ον' και ελϋ^όν ενρίΰκει ΰχολάζοντα, Οεΰαρωμένον και κε- κοομημένον. τότε πορεύεται και παραλαμβάνει μεϋ^' έαντον 45 επτά έτερα πνεύματα πονηρότερα έαντον., καΐ εί<3ελ%•όντα κατοι- κεί εκεί' κα\ γίνεται τά έΰχατα τον ανθρώπου εκείνον χείρονα των πρώτων, ούτως έύται καΐ τη γενεά ταύτ\ι τη πονηρά. ^J, "Ετι δ\ αντον λαλονντος τοΓ? όχλοις , t'oOi;, η μητηρ και οι 4(5 αδελφοί αΐ)τού ειύτήκειΰαν έ^ω , ζητονντες α\)τω λαλήΰαι. είπε] 47 ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 25 [δε τις αντώ ^ ^Ιδον , η μητηρ ΰον καΐ vC αδελφοί Gov ε^,ω εύτηκαΰί^ ΧΠ. 48 ζητονντες ύοι λαληΟαι.. 6 δε άτΐοκρίϋ^είς είτΐε τω ειτίόντι αντώ, 49 τις εΰτιν η μήτηρ μον; καΐ τίνες είοΐν οι αδελφοί μου \ και έκτεί- νας την χείρα αντον ετά τους μα^-ητάς αντον είπεν ^ ίδου ^ η μητηρ 50 μον και οι αδελφοί μον. οΰτις γαρ αν ποιηαη το Ο-ελημα του πατρός μου του εν ονρανοις , αυτός μου αδελφός καΐ αδελφή κα\ μητηρ εΰτίν. ΚΕΦ. ΙΓ. CAP.XIIl. ^ Εν δε τ]ΐ ήμερα εκείνϊ] ε^ελϋ^ών 6 Ίηΰοϋς άπο της οικίας εκάϋ^ητο ^ ^ 2 παρά την ϋ-άλαΰύαν' και ύυνηχ^ηΰαν προς αυτόν όχλοι πολλοί, ωβτε αυτόν εις το πλοΐον εμβάντα καΟ-ήβΰ'αι ' καΐ πάς 6 όχλος επΙ 3 τον αίγιαλον είβτηκει. κα\ ελάληΰεν αύτοις πολλά εν παραβολαις, ΚΔ 4 λέγων ^ ιδού, ε^ηλϋ-εν ο απείρων του απείοειν. και εν τω ΰπείρειν αυτόν, ά μεν επεΰε παρά την οδόν' καΐ ήλϋ-ε τά πετεινά, και κατε- 5 φαγεν αυτά. άλλα δε επεΰεν έπΙ τά πετρώδη , οπού ουκ είχε γην 6 πολλην' και ευθέως ε^ανετειλε, διά το μη εχειν βάΒΌς γης' ηλίου δε άνατείλαντος έκαυματί6%•η, και διά το μη εχειν ρίξαν , εξ,η- 7 ράν%"η. άλλα δε επεΰεν επΙ τάς ακάν%'ας, και άνεβηΰαν αϊ άκαν- 8 d'ai, καΐ άπεπνι^,αν αυτά. άλλα δε επεβεν επΙ την γην την καλην, καΐ εδίδου καρπον , ο μεν εκατόν, ο δε έξηκοντα, ο δε τριάκοντα. .^ 6 εχωτ> ώτα άκούειν άκουετω. και προύελ^'όντες ot μαΟ'ηται είπον 11 αύτω, διατί εν πάρα βολαις λαλείς αύτοΐς; ο δε αποκριθείς εΐπεν αύτοΐς, ότι ύμΐν δεδοται γνώναι τά μυΰτηρια της βαΰιλείας των 12 ουρανών, έκείνοις δ\ ον δεδοται. όβτις γαρ έχει, δοθηϋεται αυτω, ^^ καΐ περιοαευΟ'ηύεται' όΰτις δ\ ουκ έχει, καΐ ο έχει άρχ^ηύεται 13 άπ' αύτοϋ. διά τοϋτο εν παραβολαΐς αυτοΐς λαλώ, ότι βλε~ ^^ ποντες ου βλεπουΰι, καΐ άκούοντες ουκ ακονουΰιν, ούδε 6υνι~ 14 οΰβι. καΐ άναπληρούται έπ' αύτοΐς η προφητεία Ήύαίον , η λε~ γουΰα , άκοη άκονβετε , καΐ ου μη Ουνήτε ' καΐ βλέποντες βλε- 15 ψετε , και ου μη ί'δητε. επαχύνϋ-η γάρ η καρδία του λαοϋ του-] 26 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ XIII. [τον, καΐ τοις ωβΐ βαρέως ηκονΰαν , καΐ τονς οφθαλμούς αυτών έκάμμυβαν ' μηποτε ϊδωύι τοις όφΟ'αλμοΐς , και τοις ώΰΐν άκον- ΰωβί, καΐ vfi καρδία 6ννώ6ί. καΐ έτΐίΰτρεφωβι, καΐ υάΰωμαι αν~ ^^ τονς. υμών δε μακάριοι οι 6φϋ•αλμοΙ , οτι βλετΐονβί' καΐ τα ώτα 16 νμών ^ οτι άκονει. άμην γαρ λέγω νμΐν, οτι πολλοί τΐροφηται καΐ 17 δίκαιοι ετίεΰ'νμηΰαν ίδεΐν α βλέπετε, καΐ ουκ είδον' καΐ άκονβαι α άκονετε , καΐ ουκ ηκονααν. ^/ ^Τμεΐς ονν άκονΰατε την παραβολην τον βπείροντος. παντός ί^ ακονοντος τον λόγον της βασιλείας καΐ μη ΰννιέντος, έρχεται ο πονηρός, και αρπάζει το έΰπαρμενον εν ttJ καρδία αντον' οντός έΰτιν ο παρά την 6 δον οπαρείς. 6 δε επι τα πετρώδη ύπαρείς, 20 οντός εοτιν ο τον λόγον άκονων , καΐ ενϋ'νς μετά χαράς λαμβάνων αυτόν' ονκ έχει δε ρίζαν εν εαντω, αλλά πρόύκαιρός έΰτι' γενο- 21 μενης δε ϋ'λίφεως η διωγμού δια τον λόγον, εν&νς ΰκανδαλίζε- ται. 6 δε εις τάς άκάνΟ-ας απαρεις , οντός εΰτιν 6 τον λόγον άκούων, 22 καΐ η μέριμνα του αιώνος τούτου και η απάτη του πλούτου βνμ- πνίγει τον λόγον . καΐ άκαρπος γίνεται. 6 δε επΙ την γην την καλην 23 όπαρείς , οντός εύτιν ο τον λόγον άκονων και ΰννιών' ος δη καρ- ποφορείς και ποιεί ο μεν εκατόν, ο δε έ^ηκοντα, ό δε τριάκοντα. ^^'' αλλην παραβολην παρε&ηκεν αντοις , λέγων, ώμοιώ%•η η βαΰι- 21 λεία τών ουρανών άνϋ'ρώπω ΰπείροντι καλόν ΰπέρμα εν τω άγρω αυτοϋ. εν δε τω καΰ'εύδειν τους άνΰ'ρώπονς , ηλ%'εν αυτού ο 25 έχ^-ρός καΐ εβπειρε ζιζάνια ανά μεβον τού βίτου, καΐ απηλ^εν. οτε δε έβλάβτηβεν 6 γ^όρτος, και καρπόν εποίηαε, τότε εφάνη 26 καΐ τά ζιζάνια, προβελ^-όντες δε οι δούλοι τού οίκοδεΰπότου 27 είπον αντώ , Κνριε, ούχΙ καλόν ΰπέρμα εύπειρας εν τω ΰώ άγρώ] πό^'εν ούν έχει τά ζιζάνια; ο δ^ε εφη αντοΐς , εχ^-ρός αν- 28 Ωρωπός τούτο εποίηβεν. οι δε δούλοι είπον αύτώ , ϋ'έλεις ούν άπελϋ^όντες Ουλλέξ,ωμεν αυτά; ό δε εφη, ου' μηποτε ΰυλλέγον- 20 τες τά ζιζάνια, έκριζώύητε άμα αύτοΐς τον 6ΐτον. άφετε ϋνναν- 30 ^,άνεβΰ'αι αμφότερα μέχρι τού d -εριΰμού' και εν τω καιρώ τον ^εριΟμού έρώ τοις ΰ'εριΰταις, ονλλέξατε πρώτον τά ζιζάνια, και] ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 27 [δηΰατε αντά ίίς δέβμ,ας τνρος το κατακανΰαι αυτά' τον da σΓτον XIIL βνναγάγετε είς την άποΟ-ήκην μου. 31 "Αλλγιν παραβολην παρεΰ^ηκεν αντοΐς , λέγων, ομοία έύτίν ^β^ η βαβιλεία των ουρανών κόκκω ΰινάπεως , 6ν λαβών άνθρωπος 32 ξύπειρεν εν τω άγρώ αντον' ο μίκρότερον μεν έβτί πάντων τών ΰτίερμάτοη'' όταν δε ανξ,ηϋ-γί , μείζον τών λάχανων εβτΐ , καΐ γίνε- ται δενδρον, ώΰτε ελϋ-εΐν τα πετείνά τον ονρανον, καΐ κατα- 33 ΰκηνονν εν τοις κλάδοίς αντον. αλλην παραβολην ελάληβεν αν- ^^ τοις, ομοία εύτΙν η βαβιλεία τών ονρανών ζνμτ] , ην λαβονβα γννη ενέκρνφεν είς άλενρον βάτα τρία, εως ον εξνμώϋ'η όλον. 34 ταντα πάντα ελάληβεν ο Ίηβονς εν παραβολαΐς τοις οχλοις, και ^„ 35 χωρίς παραβολής ονκ ελάλει αντοΐς' όπως πληρω^ϊ] το ρηΟΊν ^^ δια τον προφητον, λέγοντος, 'Ανοίγω εν παραβολαΐς το βτόμα μου' ερεν^ομαι κεκρνμμενα άπο καταβολής κόβμον. 36 Τότε άφείς τονς οχλονς, ήλ^-εν είς την οίκίαν ο Ιηβονς' και προβήλΰ•ον αντώ οι μαΰ'ηται αντον, λέγοντες, φράβον ημΐν την 37 παραβολην τών ζιζανίων τον άγρον. 6 δε άποκριΟ'εΙς είπεν αντοΐς, 38 ο βπείρων το καλόν βπερμα έβτίν 6 νιος τον άνϋ'ρώπον' 6 δε αγρός εβτιν 6 κόβμος' το δε καλόν βπερμα, Οϊ;τθ6 είβιν οι νίυΐ τής 39 βαβιλείας ' τα δε ζιζάνια είβιν of νιοι τον πονηρού ' 6 δε εχϋ^ρός ο βπείρας αντά εβτιν ο διάβολος' 6 δε ϋ'εριβμός βνντελεια τον αίώ- 40 νός εβτιν ' οι δε ϋ'εριβταΐ άγγελοί είβιν. ωβπερ ονν βνλλεγεται τα ζιζάνια, καΐ πνρΐ κατακαίεται, όντως εβται εν τη βνντελεία τον 41 αιώνος τούτον, άποβτελει 6 νιος τον άv^'ρώπov τονς άγγελονς αντού , και βνλλε^ονβιν εκ τής βαβιλείας αντού πάντα τα βκάνδαλα 42 καΐ τονς ποιούντας την άνομίαν , καΐ βαλούβιν αντονς εις την κά- μινον τού πνρός' εκεΐ εβται 6 κλανϋ-μός καΐ ο βρνγμός τών όδόν- 43 των. τότε οι δίκαιοι έκλάμ'ψονβιν ως 6 ήλιος, εν τή βαβιλεία 44 τον πατρός αντών. ο έχων ώτα άκούειν ακονέτω. πάλιν ομοία εβτΙν η βαβιλεία τών ονρανών ϋ-ηβανρώ κεκρνμμενω εν τω άγρώ, όν ενρών ανΰ'ρωπος εκρνφε' και από τής χαράς αντού υπάγει, και 45 πάντα όβα έχει πωλεί, καΐ αγοράζει τόν άγρόν εκείνον, πάλιν ομοία] 28 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ XIII. [εΰτίν η βαύιλεία τών ουρανών αν%•ρώπω έμπόρω, ζητοννη κάλους μαργαρίτας' ός ευρών ενα πολύημον μαργαρίτην , ά7tελ^'ώv πε- 46 τΐρακε πάντα ούα είχε ^ και ηγόραβεν αυτόν, τίάλίν ομοία εΰτίν η 47 βαΟυλεία τών ουρανών ΰαγήνΐ] βληΟ-ειΰΐΐ εις την %^άλαΰ6αν ^ καΐ εκ τΐαντος γένους Ουναγαγουβί]' ην, οτε έπληρώΟ-η, άναβιβάΰαν- 4S τες έτά τον αίγιαλον ^ καΐ κα^ίααντες, ΰυνέλε^αν τα καλά εις αγγεία, τα δε Οαπρα ε^ω εβαλον. οϋτως εβται εν rfj ΰυντελεία 49 του αιώνος' ε^ελεύαονται οι άγγελοι, καΐ άφοριοϋΰι τους πονη- ρούς εκ μεοου τών δικαίων , και βαλοϋΰιν αυτούς εις την κάμινον 50 του πυρός' εκεί εβται ο κλαυΰ'μός καΐ 6 βρυγμος τών οδόντων, λέγει αυτοΐς ο Ίηΰοϋς, βυνηκατε ταύτα πάντα; λεγουΰιν αυτώ, 51 να\, κύριε, ο δε είπεν αύτοΐς, δια τούτο πάς γραμματεύς μαϋ^η- 52 τευΰ'είς εις την βαΰιλείαν τών ουρανών ομοιός έβτιν ανΰ^ρωπω οίκοδεΰπόττ}, όατις έκβάλλει εκ τού ΰ-ηΰαυρού αυτού καινά και παλαιά. ^^ Και εγενετο ότε ετελεβεν ο Ίηαούς τάς παραβολάς ταύτας, 53 μετηρεν εκείθεν' και ελΰ'ών εις την πατρίδα αυτού, εδίδαβκεν 54 αυτούς εν τη ύυναγωγγι αυτών, ωοτε έκπληττεΰΟ-αι αυτούς και λέγειν, πόϋ'εν τούτω η Οοφία αυτή και αί δυνάμεις; ουχ ούτος 55 εΰτιν 6 τού τέκτονος υιός; ουχί η μητηρ αυτού λέγεται Μαριάμ, καΐ ot αδελφοί αυτού ^Ιάκωβος καΐ Ίωοης και Σίμων και Ιούδας; και αί άδελφαΐ αυτού ούχΙ πάΰαι προς ημάς είΰι ; πό^^εν ούν τούτω 50 ^^^ ταύτα πάντα ; καΐ έΰκανδαλίξοντο εν αύτώ. ο δ'ε ^Ιηύούς είπεν 57 αύτοΐς, ουκ εΰτι προφήτης άτιμος, ει μη εν ττι πατρίδι αυτού καΐ εν τη οικία αυτού, καΐ ουκ έποίηβεν εκεί δυνάμεις πολίάς, διά 58 την άπιβτίαν αυτών. ΚΕΦ. ΙΔ. (ΑΡ.Χίν. ρμ,γ ^ν εκείνω τω καιρώ ηκουΰεν Ηρώδης ο τετράρχης την άκοην 1 Ίηαού , καΐ είπε τοις παιοΐν αυτού, ούτος εΰτιν ^Ιωάννης ο Βαπτι- 2 ΰτής' αυτός ηγέρ^^η άπό τών νεκρών, κα\ δια τούτο αί δυνα- ^'ο μεις ένεργούΰιν εν αύτώ. ό γαρ Ηρώδης κρατήσας τον '/ω-] 3 t ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 29 [άννην εδηβεν αντον και ε^ετο εν φνλακϊ} , δυά Ήρωδιάδα την γν- XIV. 4 ναίκα Φιλίππου τον αδελφού αντον. έλεγε γαρ αντω ο Ιωάννης, 5 ουκ ε^εοτί 6οι έ'χειν αντην. καΐ %'έλων αντον αποκτεΐναι , έφο- G β-η^η τον οχλον, οτι ώς προφητην αντον είχον. γενεβίων δε ^^^^ αγομένων τον Ήρώδον^ ώρχησατο η %'νγάτηρ της Ήρωδιάδος 7 εν τω μεΟω, καΐ ηρεβε τω Ηρωδ)]' οΰ^εν μεΰ•' ορκον ωμολόγησεν 8 avrfj δονναι ο εαν αίτηΟηται. η δε προβιβαόΟ-εΐΰα νπο της μητρός αντης, δός ^ot, φηΰΐν, ώδε επί πινάκι την κεφαλήν Ίωάννον τον 9 Βαπτιβτον. καΐ έλυπηΟ-η ο βαβιλεύς, δια δε τους όρκους καΐ 10 τονς βννανακειμένονς έκελενβε dod'ijvai' καΐ πεμψας άπεκεφά- 11 λιΰε τον Ίωάννην εν τ /J φνλακη. και ηνεχΰ^η η κεφαλή αντού επι 12 τΐίνακι, και έδό&η τω κοραΰίω' καΐ ηνεγκε τϊ} μητρι αντής. και προύελΰ^όντες οι μα&ηταΐ αντον ήραν το ΰώμα, και έβαψαν 13 αυτό' και έλ^όντες άπηγγειλαν τω Ίηϋον. καΐ άκουσας ο Ίη- ^'^^ ΰονς άνεχώρηΰεν έκεΐΰ-εν εν πλοίω εις έ'ρημον τόπον κατ' ιδίαν, και άκονβαντες ot όχλοι ηκολονϋ-ηβαν αντω πεζί] από των πόλεων. 14 Και έ^ελϋ-ών ο Ίηβονς είδε πολνν όχλον, και εβπλαγχί'ίαΟ'η Κ•? 1δ επ' αντονς, και έ%'εράπεν6ε τους αρρώβτονς αντών. όψίας δε γε- 9μζ νομενης., προΰηλϋ^ον αντω οι μαϋ'ηται αντον, λέγοντες, έρημος έβτιν 6 τόπος, και η ωρα ηδη παρηλΰ'εν' άπόλνύον τονς όχλους, 10 ίνα απελθόντες εις τας κώμας άγοράΰωβιν εαντοΐς βρωματα. ό δε Ίηΰονς είπεν αντοις, ον χρείαν εχονβιν άπελ^-ειν' δότε αντοις Π νμεις φαγεΐν. οι δε λεγονΰιν αντω, ονκ εχομεν ώδε ει μη πέντε 18 αρτονς καΐ δνο ίχθ'νας. ο δε είπε, φέρετε μοι αντονς ώδε. 19 καΐ κελεύΰας τους όχλους άνακλι%'ηναι επι τονς χόρτονς , καΐ λα- βών τονς πέντε αρτονς και τονς δνο ί%%'νας, άναβλεφας εις τον ονρανόν, ενλόγηβε' και κλάαας έδωκε τοις μαϋ-ηταΐς τους αρτονς, .20 οι δε μαΰ'ηται τοις όχλοις. καΐ εφαγον πάντες, και εχορτάαΰ^ηΰαν' μαι ήραν το περιβΰενον των κλαβμάτων , δώδεκα κοφίνονς πλη- 21 ρεις. οί δε εβϋ-ίοντες ηβαν άνδρες ώβεΐ πεντακιύχίλιοι, χωρίς γνναικών καΐ π:αιδίων.] 30 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ XIV. ^1^ [ΚαΙ ενθ-εως 7}νάγκα6εν ο ^Ιηβονς τους μαϋ-ητάς αντον εμβηναί 22 "^ εις το πλοΐον ^ και προάγευν αντον είς το πέραν ^ εως ον άπολνύγ] β τονς οχλονς. καΐ άτΐολνΰας τονς όχλους, άνέβη εις το ορός κατ' 23 ^s ιδίαν τΐροΰεν^αβΟ^αί. όφίας δε γενομένης, μόνος ην εκεί. το δε 24 ηλοΐον ηδη μέΰον της ^αλάββης ην, βαΰανιξόμενον νττο των κυ- μάτων ' ην γαρ ενάντιος ο άνεμος, τετάρττ] δε φυλακγΙ της νυκτός 2δ απηλϋ-ε προς αντονς 6 Ίησονς, περίπατων επΙ της ϋ-αλάΰύης. και 26 ίδόντες αντον οι μα&ηταΐ επΙ την ΰ-άλαΰΰαν περιπατοϋντα εταράχ- ΰ^ηβαν, λέγοντες, οτι φάνταΰμά έΰτι' καΐ άπο του φόβου έκρα- ζαν, εν^'έως δε έλάληβεν αντοΐς ο Ιηβονς , λέγων , %■ αρθείτε' εγώ 27 ^\^ ειμί, μη φοβεΐβΰ-ε. άποκρί&είς δε αντω 6 Πέτρος είπε, Κύριε, ει 28 Ου ει, κέλενβόν με προς 6ε έλϋ-εΐν έπΙ τα ύδατα, ο δ'ε είπεν, έλ%^έ. 29 καΐ καταβάς απο του πλοίου ο Πέτρος περιεπάτηΰεν επΙ τα ύδατα, έλ^εΐν προς τον Ίηβονν. βλέπων δε τον άνεμον ίβχνρον έφο- βη&η' καΐ άρζάμενος καταποντίζεΰΟ'αι έκραζε, λέγων, Κύριε, 30 ^ς ΰώΰόν με. ενΰ-έως δε ο Ίηΰονς έκτείνας την χείρα έπελάβετο 31 αύτον, καΐ λέγει αντώ , ολιγόπιοτε, είς τί έδίοταβας; καΐ έμβάν- 32 των αυτών εις το πλοΐον , εκόπαβεν ο άνεμος' οί δε εν τω πλοίω 33 £λ^'6vτες προβεκύνηΰαν αντώ , λέγοντες , άληΰ-ώς Θεον νως εΐ. ^g^ ΚαΙ δυαπεράοαντες ηλ%Όν εις την γην Γεννηβαρέτ. καΐ 34 έπιγνόντες αντον οι άνδρες τον τόπον εκείνον απέΰτειλαν εις 35 ολην την περίχωρον έκείνην , καΐ προΰηνεγκαν αντώ πάντας τονς κακώς έχοντας' καΐ παρεκάλονν αντον, ίνα μόνον άφων- 36 ταί τον κραβπέδον τον ίματίον αντον ' καΐ οβοι ηφαντο , διε- οώΰ'ηΰαν. ΚΕΦ. ΙΕ. CAP.XV. Τ<Γ]-Γ ρνδ 1 ότε προσέρχονται τω ^Ιηαον οι άπο Ίεροΰολύμων γραμματείς καΐ 1 Φαρίύαΐοι, λέγοντες, διατί οί μα^'ηταί 6ον παραβαίνονΰι την 2 παράδοΰίν τών πρεσβυτέρων; ον γαρ νίπτονται τάς χείρας αντών , όταν άρτον έ6%'ίωβιν. 6 δε άπoκρL^'εlς είπεν αύτοίς , διατί] 3 ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 31 [καΐ νμεΐς παραβαίνετε την έντολην τον Θεού δια την παράδοΰιν XV. 4 νμών; 6 γαρ Θεός ενετείλατο , λέγων, τίμα τον πάτερα 6ου, καΐ την μητέρα' καΐ, 6 κακολογών πάτερα η μητέρα Ο-ανατω τελεν- 5 τάτω' νμεΐς δε λέγετε, ος αν εΐ'πη τω πατρί η τη μητρί, δώρον, ο εάν εξ, εμον ώφελη^•ης , καΐ ον μη τιμηαη τον πάτερα αντον η την 6 μητέρα αντον' καΐ ηκνρωΰατε την έντολην τον Θεού δίά την παρά- 7 δοΟιν νμών. νποκριταΐ , καλώς προεφητενβε περί νμών Ήβαΐας, 8 λέγων , εγγίζει μοι 6 λαός ούτος τω ύτόματι αντών , καΐ τοις χείλεοί 9 με τιμά' η δε καρδία αντών πόρρω απέχει απ εμού. μάτην δε ύέβονταί με , διδάσκοντες διδαΰκαλίας , εντάλματα άνϋ^ρωπων. 10 καΐ προβκαλεΰάμενος τον οχλον, είπεν αντοΐς , άκονετε καΐ βννίετε. 11 ον το είύερχόμενον εις το ΰτόμα κοινοί τον άν%•ρωπον' άλλα το 12 εκπορενομενον εκ τον Οτοματος, τοντο κοινού τον ανπρωπον. τότε ^ προβελΟ-όντες οι μa^^ητal αντού είπον αντώ , οίδας οτι οι Φαριΰαΐοι 13 άκονβαντες τον λόγον έοκανδαλίΰ^'ηβαν ; ο δε άποκριΰ'είς είπε, πάϋα φντεία , ην ονκ έφντενΰεν 6 πατήρ μον ο ουράνιος, έκριζω- 14 ΰ'ήύεται. άφετε αντονς' οδηγοί είβι τνφλοί τνφλών' τνφλος δε τν- g 15 φλον εάν οδηγη, αμφότεροι εις βό^ννον πεύούνται. '^ποκριϋ^είς δε ^^ 16 6 Πέτρος είπεν αντω , φράβον ημΐν την παραβολην ταντην. ο δε 17 Ίηύονς είπεν, ακμην και νμεΐς άοννετοί έΰτε; ονπω νοείτε, οτι πάν το ειβπορενόμενον εις το βτόμα εις την κοιλίαν χωρεί, και εις 18 άφεδρώνα έκβάλλεται; τά δε έκπορενόμενα εκ τον ΰτόματος εκ της 10 καρδίας εξέρχεται , κακεΐνα κοινοί τον άνΟ'ρωπον. εκ γάρ της καρ- δίας εξέρχονται διαλογιΰμοί πονηνοί, φόνοι, μοιχειαι, πορνεΐαι, 20 κλοπαΐ , φενδομαρτνρίαι , βλαΰφημίαι. ταύτα έΰτι τά κοινούντα τον άνθρωπου' το δε άνίπτοις χερβι φαγεΐν ον κοινοί τον άν%'ρωπον. 21 ΚαΙ έξελχϊ'ών έκειϋ^εν ο Ίηΰούς άνεχώρηοεν εις τά μέρη Τνρον ΚΘ 22 και Σιδώνος. καΐ t(^oi), γννη Χαναναία άπό τών ορίων εκείνων έξελϋ-ούΰα έκρανγαύεν , αντώ λέγονβα, έλέηΰόν με, κνριε, νιε 23 /ίαβίδ' η %^νγάτηρ μον κακώς δαιμονίζεται. 6 δε ονκ άπεκρί^η αντη λόγον. και προ6ελ%•όντες ot μα&ηται αντού ηρώτων αν- 24 τον, λέγοντες, απόλνβον αντην , οτι κράζει οπιύ^εν ημών. 6 δε] ^^'^ 32 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ XV. [ccTtOKQid-slg είπεν, ονκ άπεΰτάλην ει μη εις τα πρόβατα τα άπολω- ^^ λότα οΐ'κον ^Ιόραηλ, η δε ελΰ-ονΰα προβεκυνει αντω, λεγουΰα, 25 Κνριε^ βοηϋ-εί μου. ο δε άποκρίϋ'είς είπεν, ονκ εύτι καλόν λαβείν 20 τόν αρτον των τέκνων , καΐ βαλείν τοις κυναρίοις. η δε είπε, ναΙ, 27 κύριε' καΐ γαρ τα κννάρια έβ^'ίευ από των -ψυχίων των πιπτόν- των από τηζ τραπέζης των κυρίων αυτών, τότε aπoκρi^'εlg ο 28 Ίηΰονς είπεν avvfi, ώ γνναυ, μεγάλη 6ου η πίοτις' γενηϋ^ητω όοί ως ϋ^ελεις. καΐ ίά&η η &υγάτηρ αντης από της ώρας εκείνης. Α ΚαΙ μεταβάς εκεΐϋ'εν ο ^Ιηΰούς ήλ^ε παρά την ^-άλαύβαν της 29 Γαλίλαίας' καΐ άναβάς είς τό όρος , εκά^ητο εκεί. καΐ προΰήλΟΌν 30 αύτω όχλου πολλοί, έχοντες με^•^ εαυτών χωλούς, τυφλούς, κω- φούς, κυλλούς, καΐ έτερους πολλούς, καΐ έρριψαν αυτούς παρά τους πόδας του Ίηΰού' καΐ έ&εράπευΰεν αυτούς' ώοτε τους 31 όχλους ^-αυμάβαυ, βλέποντας κωφούς λαλούντας , κυλλούς υγιείς, χωλούς περιπατούντας, καΐ τυφλούς βλέποντας' καΐ εδό^αΰαν ρΙ τόν Θεόν Ίόραηλ. ο δε Ιηβοϋς προΰκαλεΰάμενος τους μα^'ητας 32 αυτού είπε, ύπλαγχνίξομαι έπΙ τόν όχλον , ότι ηδη ημέρας τρεις προύμένουΰί μοι , καΐ ουκ έχουΰι τί φάγωΰι. καΐ απολύΰαι αυτούς νηβτεις ου ^^έλω, μήποτε έκλυΟ'ώοιν εν τη όδώ. και λέγουΰιν 33 αύτώ οι μα^ηταΐ αυτού, πό^'εν ημΐν εν έρημία «^rot τοΰούτοι, ωύτε χορτάΰαι όχλον τοβούτον; καΐ λέγει αυτοίς ο Ιηβούς , πό- 34 ύους άρτους έχετε-, οι δε είπον. Επτά, καΐ ολίγα ίχΰ^ύδια. καΐ έκέ- 35 λευΰε τοΓ^ οχλοις άναπεΰεΐν επι την γην' και λαβών τους έπτα 36 άρτους καΐ τους ίχΰ'ύας, εύχαριΰτηβας εκλαΟε, και έδωκε τοις μα- ^'ηταΐς αυτού, οΓ δε μα0'ητα1 τω όχλω. καΐ εφαγον πάντες, καΐ 37 εχορτάΰΰ'ηΰαν' και τιραν τό περιβύεύον τών κλασμάτων, επτά ΰπν- ρίδας πλήρεις, οι δε έΰ&ίοντες ηβαν τετρακιύχίλιοι άνδρες, χωρίς 38 γυναικών καΐ παιδίων. καΐ άπολύΰας τους όχλους ενέβη είς τό 39 πλοΐον, καΐ ηλ^εν εις τά όρια Μαγδαλά. ΚΕΦ. Ιζ. CAP. XVI. ^ Ii.ai προΰελϋ'όντες οι Φαριύαΐοι και Σαδδουκαιοι πειράζοντες] 1 ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 33 XVI. 2 [επηρώτηΰαν αντον ΰημεΐον εκ τον ονρανον ετΐίδεΐ^αι αντοΐς. 6 δε ρξβ άποκρίΰ-είς ειπεν αντοις , oipiag γενομένης λέγετε, ευδία' πνρράζει 3 γαρ ο ουρανός, καΐ πρωΐ , βήμερον χειμών πυρράζει γαρ 6τυ- γνάζων 6 ουρανός, υποκριταΐ, το μεν τίρόΰωπον του ούρανοΰ γινώύκετε διακρίνειν , τα δε ΰημεΐα των καιρών ου δύναβϋ^ε; 4 γενεά πονηρά καΐ μοιχαλίς ΰημεΐον επιζητευ' καΐ ΰημεΐον ου δο- ^|^ ^^ηΰεται αυττ] , ει μη τό ΰημεΐον Ίωνά του προφήτου, καΐ καταλι- πών αυτούς, άπηλΰ'ε. 5 ΚαΙ ελϋ-όντες ο/Γ μαΰ-ηταΐ αυτόν εις τό πέραν επελά%Όντο αρ- 9|^ 6 τους λαβείν, ο δε ΙηΟονς είπεν αυτοΐς , οράτε καΐ προβεχετε από 7 της ζύμης των Φαριΰαίων καΐ Σαδδουκαίων. οί δε διελογίζοντο εν ι 8 εαυτοΐς, λέγοντες, ότυ άρτους ουκ ελάβομεν. γνους δε 6 Ίηύοϋς ' εΙπεν αυτοΐς, τι δίαλογίζεοΰ'ε εν εαυτοΐς , όλιγόπιΰτοι , ότι άρτους 9 ουκ ελάβετε; οϋπω νοείτε, ούδε μνημονεύετε τους πέντε άρτους ΙΟ των πεντακιβχιλίων , καΐ πόΰους κοφίνους έλάβετε; ούδε τους 11 επτά άρτους των τετρακιΰχιλίων, και πόΰας βπυρίδας έλάβετε; πώς ού νοείτε, ότι ου περί άρτου είπον υμΐν προΰέχειν από της ζύμης 12 τών Φαριύαίων καΐ Σαδδουκαίων ; τότε ΰυνήκαν, ότι ούκ είπε προσ- έχειν από της ζύμης του άρτου, αλλ από της διδαχής τών Φαρι- ΰαίων καΐ Σαδδουκαίων. , „ 13 ΈλΟ-ών δε 6 ^Ιηΰοϋς εις τά μέρη Καιβαρείας της Φιλίππου ί>έ? α ηρώτα τους μαΟ-ητάς αυτού, λέγων, τίνα με λέγουΰιν οι άν%'ρωποι 14 είναι, τόν νιόν του άν%'ρώπου\ οί δ\ είπον, οί μεν Ιωάννην τον βαπτιΰτην' «AAot δε Ηλίαν' έτεροι δε Ιερεμίαν , η ενα τών προ- |g ψητών, λέγει αύτοΐς, νμεΐς δε τίνα με λέγετε είναι \ άποκριΟ'εΙς δε Σίμων Πέτρος είπε. Ου ει 6 Χριΰτός, 6 υιός του Θεού τού 17 ζώντος, καΐ άποκριΰ•εΙς 6 Ίηΰούς είπεν αύτώ, μακάριος ει, Σίμων ^^^ Βάρ Ιωνά , ότι ΰάρ^, και αίμα ουκ απεκάλυψε <3οι , αλλ ο πατήρ 18 μου ο εν τοις ούρανοΐς. κάγώ δε βοϊ λέγω, ότι βύ ει Πέτρος, και επι ταύτη τη πέτρα οίκοδομηΰω μου την έκκληΰίαν, καΐ πύλαι 19 αδου ού κατιΰχύΰουβιν αύτης. καΐ δώΰω 6οι τάς κλεΐς της βα- ύιλείας τών ουρανών' και ο εάν δηΰης έπΙ της γης, εΰται] CODEX ALEX. 3 . 34 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ XVI. [δεδεμενον εν τοις ονρανοις' καΐ ο εάν λν6?]ς επί της γης, εΰταυ ^1^ λελυμενον εν τους ονρανοΐς. τότε διεΰτείλατο τοις μαϋ'ηταΐς αντον, 20 ίνα μηδενΐ εί'τΐωύίν , οτι αυτός έΰτιν Ιηΰονς ο Χριοτός. από τότε 21 ηρξατο 6 Ίηβονς δεικνυειν τοις μα^-ηταΐς αντον , οτι δεΐ αυτόν άπελΟ'εΐν εις Ίεροοόλυμα , καΐ πολλά παϋ-εΐν από των πρεββυτερων καΐ αρχιερέων καΐ γραμματέων^ καΐ άποκταν^^ήναι , καΐ τΡ] τρίττ] ^1 W^Q^ εγερΰ-ηναι. καΐ προβλαβόμενος αυτόν ό Πέτρος ηρξατο έπι-^ 22 τιμαν αυτω , λέγων, ϊλεώς βοι , κύριε' ου μη έϋται 6ol τούτο, ο δε 23 στραφείς είπε τω Πέτρω , ύπαγε όπίΰ ω μου , Σατανά, ΰκάνδαλόν ^ο μου ει' ότι ου φρονείς τα του Θεού, αλλά τά των άνϋ'ρώπων. τότε 24 ό Ιησούς είπε τοις μαΰ'ηταΐς αυτού, ει τις %•έλει όπίύω μου ελ^-ειν, • άπαρνησάσ%•ω εαυτόν , και άράτω τόν σταυρόν αυτού, και άκολου- ϋ'είτω μοι. ος γάρ αν ϋ-έλΐ] την -ψυχην αυτού σώσαι, απολέσει 25 αύτην' ός δ' αν άπολέση την -ψυχην αυτού ένεκεν εμού, ευρησει αύτην' τί γάρ ωφελείται άνΰ^ρωπος, εάν τόν κόσμο ν όλον κερ- 26 δήστι, την δε ψυχην αυτού ξημιωθ'η; η τί δώσει άνθρωπος αντάλ- ^'^^ λαγμα της ψυχής αυτού ; μέλλει γάρ ό υιός τού άνϋ'ρώπου ερχεσ^αι 27 εν τγι δόίϊ] τού πατρός αυτού μετά των αγγέλων αυτού ' και τότε β αποδώσει έκάστω κατά την πράξ,ιν αυτού, άμην λέγω νμΐν, είσί 28 τίνες των ώδε έστηκότων , οΐτινες ου μη γεύσωνται %•ανάτου , εως αν ϊδωσι τόν υίόν τού άν^'ρώπου έρχόμενον εν τγι βασιλεία αυτού. ΚΕΦ. ΙΖ. CAP.XVII. ΛΔ J\al μεΟ"^ ημέρας ε^ παραλαμβάνει ό Ιησούς τόν Πέτρον και ^Ιάκω- 1 βον και Ιωάννην τον άδελφόν αυτού, και αναφέρει αυτούς εις όρος υψηλόν κατ^ ιδίαν, και μετεμορφώΰ'η έμπροσθ'εν αυτών, καΐ 2 έλαμψε τό πρόσωπον αυτού ως ο ήλιος , τά δε ιμάτια αύτον έγέ- νετο λευκά ως τό φως. καΐ ιδού, ώφΰ'ησαν αύτοΐς Μωσης καΐ 3 Ηλίας, μετ αυτού συλλαλούντες. αποκριθείς δε ο Πέτρος είπε 4 τω Ιησού, Κύριε, καλόν εστίν ημάς ώδε είναι' ει θ-έλεις, ποι-] ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 35 [ηΰωαεν ώδε τρεις 6κηνάς , ΰοΐ μίαν. καΐ Μωΰτ] μίαν, καΐ μιαν XVII. δ Ηλία. έτι αντον λαλονντος , ίδον, νεφέλη φωτεινή εττεΰκίαΰεν αντονς ' καΐ ίδον , φωνή εκ της νεφέλης , λέγονύα , οντός εβτυν ο Ο νίός μου 6 αγαπητός , εν ω ενδόκηβα' αντον άκονετε. καΐ άκον- ααντες οι μαΰ-ηταΐ έ'πεΰον επί πρόΰωπον αυτών , καΐ εφοβηϋ-ηΰαν 1 ΰφόδρα. καΐ προΰελϋ-ών ο Ίηοονς ηψατο αντών , καΐείπεν, Εγέρ- 8 9'Υΐτε καΐ μη φοβεΐ6%ε. έπάραντες δε τονς 6φ%•αλμονς αντών, 9 ονδένα είδον, ει μη τον Ίηαονν μόνον, καΐ καταβαινόντων αυτών άπο τον ορονς^ ενετείλατο αύτοΐς ο Ίηβονς, λέγων ^ μηδενΐ εί'πητε το όραμα, εως ου 6 νίος τον άνΟ'ρώπον εκ νεκρών αναΰττ}. 10 καΐ επηρώτηβαν αντον οι μα&ηταΐ αντον, λέγοντες, τί ονν οι ^ 11 γραμματείς λεγονβιν , οτι. Ηλίαν δει ελ%•ειν πρώτον, ο δε Ιηϋονς άπoκρL^'εlς είπεν αντους , Ηλίας μεν έρχεται πρώτον , καΐ άποκα- 12 ταΰτήβεί πάντα' λέγω δ\ νμΐν , οτι Ηλίας ηδη ήλ3•ε , καΐ ονκ επέ- γνωΰαν αντον , αλλ' εποίηβαν εν αντώ οΰα η%•έλη6αν' οντω καΐ 6 13 νως τον άνϋ'ρώπον μέλλει πάβχειν νπ' αντών. τότε ΰννηκαν οι μαϋ'ηταΐ, οτι περί Ιωάννον τον Βαπτίΰτον είπεν αντοΐς. 14 ΚαΙ ελΟ-όντων αντών προς τον οχλον, προΟηλ%•εν αντώ αν- Qo^ 15 d -ρωπος γοννπετών αντώ, καΐ λέγων, κύριε, έλέηβόν μον τον νίον, ort ΰεληνιάζεται καΐ κακώς πάΰχει ' πολλάκις γαρ πίπτει εις το πνρ., 16 καΐ πολλάκις εις το νδωρ. καΐ προΰηνεγκα αντον τοις μαϋ-ηταΐς 17 αον, καΐ ονκ ηδννη^-ηύαν αντον %'εραπεν6αι. άποκρι%•ε\ς δε ο ΊηΟονς ειπεί' , ώ γενεά άπι,ΰτος καΐ διεστραμμένη , εως πότε εβομαι 18 fifO-' νμών\ εως πότε άνέξ,ομαι νμών; φέρετε μοι αντον ώδε. καΐ επετίμηΰεν αντώ ο Ίηαονς , και έ^ηλθ'εν απ' αντον το δαιμόνων, 19 και έ%'εραπεν%-η ο παις άπο της ώρας εκείνης, τότε προΰελ^όντες ^^^ οι μαΰ-ηταΐ τω Ιησού κατ' ιδίαν είπον , διατί ημείς ονκ ηδννη- 20 %'ημεν εκβαλεΐν αυτό ; ο δε Ίηΰούς εΙπεν αύτοΐς , δια την άπιΰτίαν υμών. αμήν γαρ λέγω νμΐν, εάν εχητε πίΰτιν ως κόκκον σινάπεως, ερειτε τω ορει τούτω, μετάβηϋ-ι εντεϋϋ-εν έκεΐ, καΐ μεταβηΰεται' 21 καΐ ου δ εν αδυνατηΟει ύμιν. τούτο δε το γένος ονκ εκπορεύεται, ει μη εν προβευχη καΐ νηΰτεία.] 3* 36 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ XVII. Qoιβ L 15 τυφλοί κα\ χωλοί εν τω ιερω' και έ^εράπευβεν αυτούς, ίδόν- ciy ε τες δε οί άργ^ιερεις καΐ οί γραμματείς τά ϋ-αυμάοια α εποίηύε. και τους παΐδας κράζοντας εν τω ίερω , καΐ λέγοντας, ωβαννά 16 τω υίω ζίαβίδ, ηγανάκτηΟαν , καΐ είπον αυτω, άκούεις τί ούτοι λεγουόιν; ο δε Ίηβούς λέγει αύτοΐς , ναι. ουδέποτε ανεγνωτε, 17 οτί εκ ΰτόματος νηπίων και θηλαζόντων κατηρτίοω αίνον ; καΐ καταλιπών αυτούς ε^ήλ&εν εξ,ω της πόλεως εις Βηϋ-ανίαν, καΐ ηύλί- 0%•η εκεί. 18 19 Πρωίας δε έπανάγων εις την πόλιν , έπείναΟε ' καΐ ίδών ΜΖ ΰυκην μίαν επί της οδού, ήλϋ'εν επ' αύτην , καΐ ούδεν εύρεν εν αυτή ει μη φύλλα μόνον' και λέγει αντί], μηκέτι εκ οού καρπός 20 γένηται εις τόν αιώνα, και εξ,ηράνϋ-η παραχρήμα η συκη. και ίδόντες οί μa^'ητal έΰ-αύμαβαν , λέγοντες, πώς παραχρήμα εξη- 21 ράνΰ•η η (5υκη ; αποκρι%•εΙς δ\ ο Ίηΰούς εΐπεν αύτοΐς , άμην λέγω υμΐν , έαν έχητε πίοτιν , καΐ μη διακριΟ'ήτε , ού μόνον τό της Ουκής ποίήβετε , αλλά καν τω όρει τούτω εί'πητε , άρΰ-ητι και βλήΰ•ητι 22 εις την θάλαββαν , γενήΰεται' και πάντα οΰα αν αίτηϋητε εν τγ} προΰευχ^, πιβτεύοντες, ληφεϋΟ-ε. 23 ΚαΙ ελΰ-όντι αύτώ εις τό ίερόν , προΰήλΌ-ον αύτώ διδά- ^ιζ βκοντι οί αρχιερείς και οί πρεσβύτεροι τού λαού , λέγοντες , εν] '"' ΜΗ 44 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ XXI. [τΐύία εξ,ουσία ταντα TtOLStg; καΐ τις ΰοι έδωκε την εξονΰίαν ταντην; αποκρίΰ'είς δε ο Ιηαονς είπεν αντοΐς , έρωτηαω νμάς κάγώ λόγον 24 fW, όν εάν εί'πητε μοι, κάγώ νμΐν ερώ εν ποία ε^ονοία ταντα τίοιώ. το βάτΐτιΰμα Ιωάννου τΐόϋ'εν ήν; εξ ονρανον, η ε^ αν- 25 ΰ-ρώτνων; οΓ δε διελογίζοντο τιαρ^ εαντοΐς, λέγοντες, εάν εί'πω- μεν , εξ, ουρανού, ερεΐ ημΐν , δυατί ουν ουκ έπιβτενΟατε αύτώ; εάν δε εί'τΐωμεν, εξ ανθρώπων, φοβούμεϋ'α τον οχλον' πάντες 26 γάρ εχουύί τον Ιωάννην ως προφητην. καΐ άποκριΘ-εντες τω 27 ^Ιηΰον είπον , ουκ οιδαμεν, εφη αυτοΐς καΐ αυτός, ούδε εγώ ΰΐη λέγω νμΐν εν ποία εξουβία ταϋτα ποιώ. τί δε νμΐν δοκεί; αν- 28 %•ρωπος είχε τέκνα δυο, καΐ προΰελϋ-ών τω πρώτω είπε, τέκνον, υπάγε, ΰημερον εργάξου εν τω άμπελώνί μου. 6 δε άποκρι- 20 %'ε\ς είπεν, ου ^-έλω' υΰτερον δε μεταμεληϋ-είς , άπηλΰ'ε. καΐ 30 προύελϋ'ών τω δευτέρω είπεν ωβαύτως. 6 δε άποκρίΰ'είς εΙπεν, εγώ, κύριε' και ουκ απήλθε, τίς εκ των δυο έποίηβε το Ο^έλημα 31 του πατρός; λέγουοιν αύτω , ο πρώτος, λέγει αύτοΐς 6 Ιηΰονς, άμην λέγω υμΐν , οτι οί τελώναι και αι πόρναυ προάγονΰίν νμάς εις την βαΰιλείαν του ^'εoϋ. ηλΟ'ε γάρ προς νμάς ^Ιωάννης εν 32 οδω δίκαιούννης, καΐ ουκ έπίΰτεύΰατε αύτω, ο[ δε τελώναί καΐ αί πόρναυ επίοτευβαν αυτω ' νμεΐς δε Ιδόντες ού μετεμελη- σι^ ^ητε νύτερον του πιΰτεϋοαι αντω. άλλην παραβολην άκονβατε. 33 άν^'ρωπός τις ην οίκοδεΰπότης , οβτις εφύτενβεν αμπελώνα, καΐ φραγμόν αντω περιέ%'ηκε, καΐ ώρυξεν εν αύτώ ληνόν , καΐ ώκο~ δόμηβε πύργον , καΐ εξέδοτο αυτόν γεωργοΐς, καΐ άπεδημηΰεν. οτε δε ηγγιβεν ο καιρός τών καρπών, απέστειλε τους δούλους 34 αυτού προς τους γεωργούς, λαβείν τους καρπούς αύτον' καΐ 35 λαβόντες οι γεωργοί τονς δούλονς αύτον, ον μεν έδειραν, ον δε άπέκτειναν , ον δ\ έλιΟΌβόληβαν. πάλιν άπέοτειλεν άλλονς 36 δονλονς πλείονας τών πρώτων * καΐ εποίηοαν αύτοΐς ώΰαύτως. νύτερον δε απέστειλε προς αυτούς τόν νιόν αύτον , λέγων, εν- 37 τραπηβονται τόν νίόν μον. οι δ\ γεωργοί ίδόντες τόν νιόν 38 είπον εν εαντοΐς , ούτος έβτιν ο κληρονόμος' δεύτε , άποκτείνω-] ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 45 39 [μεν αντον , καΐ κατάΰχωμεν την κληρονομίαν αντοϋ. καΙ λαβόν- ΧΧΤ. 40 τες αντον ε^εβαλον εξω τον άμπελώνος καί άπεκτειναν. όταν ονν ελ^Ίβ 6 κνρως τον αμπελώνας, τί ποίηΰεί τοις γεωργούς έκεί- 41 votg; λέγονΰίν αύτώ, κακονς κακώς άπολέβευ αντονς' και τον αμπελώνα έκδόβεται άλλοις γεωργοΐς, οΐτινες αποδώΰονϋιν αντώ 42 τους καρπούς εν τοις καυροις αντών. λέγει αντοίς ο Ιηΰονς, ουδέποτε άνέγνωτε εν ταΐς γραφαΐς, λίΰΌν ον απεδοκίμαύαν οι οίκοδομονντες, ούτος εγενηϋΊ] εις κεφαλήν γωνίας' παρά Κνρίον 43 έγένετο αντη , και έβτι ΰ^ανμαβτη εν οφΰ'αλμοΐς ημών; δια τοντο λέγω νμιν, οτι άρ^ηύεται αφ' υμών η βαΰιλεία τον Θεον, και 44 δο^Ύίβεται έϋ-νει ποιονντι τονς καρπονς αντής. και ο πεΰών έπΙ τον λί&ον τοντον ΰννΰ'λαΰΟ'ήΰεται' εφ' ον δ αν πέβΥ], λικμηοει 4ο αντον. και ακονΰαντες οι αρχιερείς και οι Φαριΰαιοι τας πάρα- ^ 46 βολάς αντον εγνωβαν οτι περί αντών λέγει' καΐ ξητονντες αν- τον κρατήβαι, έφοβηΰ'ηΰαν τονς οχλονς^ επειδή ως προφητην αντον είχον. ΚΕΦ. KB. CAP. XXII. 1 Και άποκριϋ'είς 6 Ίττιβονς πάλιν είπεν αντοΐς εν παραβολαΐς, σ^α 2 λέγων, ώμoιώ^'η η βαΰιλεία τών ονρανών άν%'ρώπω βαΰιλεΐ, οΰτις 3 έποίηύε γάμονς τω νιώ αντον' και απέβτειλε τονς δονλονς αντον καλέύαι τονς κεκλημένονς εις τονς γάμονς , καΐ ονκ ηϋ^ελον 4 ελϋ'εΐν. πάλιν άπέβτειλεν άλλονς δονλονς, λέγων, είπατε τοις κεκλημένοις , ιδού, το αριΟτόν μον ητοίμαΰα, οι ταύροι μον καΐ τα ΰιτιβτά τεϋ'νμένα, και πάντα έτοιμα' δεύτε εις τονς 5 γάμονς. οί δε άμεληΰαντες άπηλϋ-ον, 6 μεν εις τον Ι'διον άγρον, 6 ο ^£ εις την έμπορίαν αντον' οι δε λοιποί κρατήΰαντες τονς 7 δονλονς αντού νβριβαν και άπέκτειναν. άκονβας δε ο βαΰι- λενς ωργίΰΘ'η, και πέμψας τα ύτρατενματα αντον άπώλεΰε τους 8 φονεις εκείνονς, και την πόλιν αντών ένέπρηύε. τότε λέγει τοις δονλοις αντού, ο μεν γάμος frot^og έβτιν , οί δε κεκλη-] 46 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ XXII. [μενοί ονκ ήβαν α^,ιοί. TtoQtvsGd^e ovv έτά τας διεϊ,όδονς των οδών, Ο καΐ οΰονς αν ενρητε, παλεύατε εις τονς γάμους, καΐ εξ,ελ^όν- 10 τες οι δούλοι εκείνοι εις τάς οδονς βννηγαγον πάντας οβονς ενρον, τΐονηρονς τε καΐ άγαΰ-ονς' και ετιληο^^η 6 γάμος άνακειμενων. γ είΰελ0•ών δε 6 βαΰιλενς ^εάβαβ^^αι τονς άνακειμενονς είδεν 11 εκεί άνΰ'ρωττον ονκ ενδεδνμενον ενδνμα γάμου' καΐ λέγει αντώ 12 εταίρε, πώς είβήλΰ^ες ώδε μη έχων ενδνμα γάμου; 6 δε εφι- μώϋ'η. τυτε είτΐεν ο βαΰιλενς τοις διακόνοις, δηΰαντες αντον πό- 13 δας και χείρας, άρατε αυτόν και εκβάλετε εις το ύκότος το εξώτε- ρον' εκεί εαται ο κλαύ%'μος καΐ ο βρυγμος τών οδόντων, πολλοί 14 γάρ είΰι κλητοί , ολίγοι δε εκλεκτοί. ^.^γ τότε πορενϋ^εντες οι Φαριΰαΐοι ΰυμβούλιον ελαβον όπως 15 ^ αυτόν παγιδεύσωοιν εν λόγω. καΐ αποΰτέλλουβιν αντώ τους μα- 16 'ΰ'ητάς αυτών μετά τών Ηρωδιανών , λέγοντες , διδάβκαλε , οίδα- μεν ότι άληθ'ης ει , καΐ την οδόν του Θεοϋ εν αλη&εία διδάσκεις, καΐ ον μέλει ύοι περί ούδενός, ου γάρ βλέπεις εις πρόΰωπον άν- %'ρώπων. είπε ούν ημΐν, τί 6οι δοκεΐ\ εξεβτι δούναι κήνΟον Καί- Π 6αρι , η ου; γνούς δ\ ο ΊηΟοϋς την πονηρίαν αυτών είπε, τί με 18 τΐειράζετε , υποκριταί; επιδείξατε μοι το νόμιβμα του κηνΰου. 10 οΓ δε προβηνεγκαν αυτώ δηνάριον. καΐ λέγει αυτοΐς, τίνος 20 η είκών αυτή καΐ η επιγραφή; λέγουβιν αντώ, Καίύαρος. τότε 21 λέγει αυτοΐς J απόδοτε ούν τά Καίύαρος Καίύαρι' και τα τον Θεού ΝΓ τω Θεώ. καΐ άκονΰαντες έΟ-αυμαΰαν ' καΐ αφέντες αυτόν άπηλ^Όν. 22 Έν εκείνη τη ημέρα προΰηλ&ον αντώ Σαδδονκαιοί, οι λέγον- 23 τες μη είναι άνάαταΰιν , καΐ έπηρώτηΰαν αυτόν, λέγοντες, διδά- 24 βκαλε, Μωοης είπεν , εάν τις άποϋ-άν^ μη έχων τέκνα, έπιγαμ- βρενύει ο αδελφός αυτού την γυναίκα αυτού, και άναΰτηύει σπέρμα τω άδελφώ αντού. ηΰαν δε παρ' ημΐν επτά αδελφοί' και 25 ό πρώτος γαμηβας έτελεύτησε' και μη έχων απέρμα , άφηκε την γυναίκα αυτού τω άδελφώ αυτού, ομοίως και 6 δεύτερος, καΐ 2G ό τρίτος , εως τών επτά. ύβτερον δε πάντων άπέ9•ανε και η γυνή. 27 εν τγι ούν αναΰτάύει, τίνος τών επτά εύται γυνή; πάντες γάρ] 28 ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 47 29 [ε6χον αντην. άποκριΘ'εΙς δε ο Ίηΰονς είπεν αντοΐς , πλανάβΰ-ε, XXII. 30 μη είδότες τάς γραφάς , μηδέ την δνναμιν τον Θεον. εν γαρ τη άναΰτάύεί οντε γαμονβιν ^ οντε έκγαμίζονται ^ αλλ ως άγγελοι τον 31 Θεού εν ονρανώ είΰι. περί δε της άναύτάΰεως των νεκρών^ ονκ 32 ανέγνωτε το ρηϋ'εν νμΐν νπο τον Θεον, λέγοντος, εγώ είμι ο Θεός ^ Αβραάμ , ν,αΧ ο Θεός Ίΰαακ , καΐ ο Θεός Ιακώβ ; ονκ εβτιν ο Θεός 33 Θεός νεκρών, άλλα ζώντων, καΐ άκονΰαντες οί όχλοι έ^επληΰόοντο έτΐΐ τη διδαχή αντον. ΝΑ 34 Οί δε Φαριβαΐοί, άκονΰαντες οτι εφίμωβε τονς Σαδδον- αν.δ 3δ καίους , βννήχϋ-ηΰαν έτά το αντο , και εττηρώτηβεν είς εξ, αντών 3G νομικός, πειράξων αντον , καΐ λέγων, διδάΰκαλε. ποία εντολή με- 37 γάλη εν τω νόμω; 6 δε Ίηβονς είπεν αντω , αγαπηθείς Κνριον τον Θεόν 6ον, εν όλη τη καρδία βον, καΐ εν όλη τη ψνχη 6ον, και εν όλη 39 ^ί διάνοια ΰον. αντη εΰτι πρώτη και μεγάλη εντολή, δεντερα δε 40 όμοία αντη, άγαπήϋεις τον πληβίον 6ου ως ΰεαντόν. εν τανταις ταΐς δνβΐν εντολαΤς όλος ο νόμος καΐ οι προφήται κρέμανται. 41 Σννηγμενων δε των Φαριΰαίων, έπηρώτηβεν αντονς ο Ίη- α•/.ε 42 οονς, λέγων, τί νμΐν δοκεΐ περί τον Χριΰτον; τίνος νιος εΰτι; 43 λέγονβιν αντω, τον ζίαβίδ. λέγει αντοΐς, πώς ονν ΖΐαβΙδ εν 44 πνενματι κνριον αντον καλεί:, λέγων, ειπεν 6 Κύριος τω κνρίω μον, κάϋ-ον εκ δεξιών μον, εως αν ^ώ τονς έχ%•ρονς ΰον νποπόδιον 45 τών ποδών ΰον. ει ούν ΖΐαβΙδ καλεί αντον κνριον, πώς νιος 40 αντον εΰτι; καΐ ονδείς ίδννατο αντω άποκριΘ'ήναι λόγον' ονδ\ ^"^ ετόλμηΰε τις απ' εκείνης της ημέρας επερωτηΰαι αντον ονκέτι. ΚΕΦ. ΚΓ. CAP.XXIII. 1 1 ότε ο Ίηΰονς ελάληΰε τοις όχλοις και τοις μα^ηταΐς αντον, α-αζ 2 λέγων, έπι της Μωΰεως καθέδρας εκάϋ^ιΰαν οι γραμματείς και 3 οι Φαριΰαΐοι' πάντα ονν όΰα αν εί'πωΰιν νμΐν τηρεΐν, τηρείτε και ποιείτε' κατά δ\ τα έργα αντών μη ποιείτε' λέγονΰι γαρ 4 και ον ποιονΰι. δεΰμενονΰι γαρ φορτία βαρέα και δνΰβά- ^^^ ΰτακτα, καΐ επιτιΰ-έαΰιν έπι τονς ωμονς τών άν&ρώπων' τω δε] 48 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ XXIII. ^'^^ [δακτνλω αντών ον ^ελον6ί κινηοαί αντά. πάντα δ 6 τα έργα 5 αυτών tcolovul TtQog το ϋ^εαϋ-ηναί τοις άνΰ'ρώτΐοις. πλατννονΰί δε τα φνλακτηρία αντών, καΐ μεγαλννονΰυ τα κράοπεδα των ιματίων αντών. φιλονύί τε την ττρωτοκλίΰίαν εν τοις δείπνοις^ καΐ τάς G τΐρωτοκα^'εδρίας εν ταΐς βνναγωγαΐς , καΐ τονς άΰτΐαβμονς εν ταΐς 7 ι αγοραΐς^ και καλεΐΰ^'αί νπο των ανΟ-ρωπων , ραββι, ραββο' νμεΐζ 8 δε μη κλη^-ητε, ραββί' εις γάρ έύτιν υμών 6 κα&ηγητης, 6 Χρίύτός' πάντες δε νμεΐς αδελφοί εΰτε. καΐ πάτερα μη καλέβητε νμών επΙ 9 τηζ γης' εις γάρ έβτιν ο πατήρ νμών .^ ο εν τοις ονρανοίς. μηδέ 10 κληΰ-ητε κα^^ηγηταί' είς γάρ νμών έβτιν ο καϋ-ηγητης, 6 Χριύτός. ^ ο δε μείζων νμών εύταυ νμών διάκονος, οΰης δε νψώύεί εαντον γο ταπεινωΟ'ήβεταί ' καΙ οβτις ταπεινώβει εαντον , νφωΰ-ηβεται. oval 13 νμΐν^ γραμματείς καΐ Φαρίΰαΐοί, νποκριταΐ^ οτι κατεβ%^ίετε τάς οικίας τών χηρών, καΐ προφάβεί μακρά προβενχόμενοι' δια τοντο g ληψεβΰ'ε περιΰΰότερον κρίμα, oval δε νμΐν, γραμματείς καΐ Φα- 14 ριΰαΐου, νποκρι,ταΐ, οτυ κλείετε την βαβιλείαν τών ονραΐ'ώΐ' εμ- προβΟ^εν τών άνΟ-ρώπων' νμεΐς γάρ ονκ είαερχε6ΰ•ε, ονδε τονς ^J είύερχομένονς άψίετε είΰελΰ-εΐν. oval νμΐν, γραμματείς καΐ Φαρι- 15 ύαΐοί, νποκριταΐ, οτι περιάγετε την ^άλαΰϋαν καΐ την ^,ηράν. ποίηΰαί ενα προΰηλντον, καΐ όταν γένηται , ποιείτε αντον νιον γε- έννης διπλότερον νμών. oval νμΐν, οδηγοί τνφλοί^ οί λέγοντες, 16 ος αν ομόΰΎΐ εν τω ναώ, ονδέν έοτιν' ος δ' αν ομόΰτ] εν τω χρναώ τον ναον, οφείλει, μωροί καΐ τνφλοί' τίς γάρ μείζων εοτίν, ο χρν- Π σό^ , η ο ναός 6 αγιάζων τον χρνΰόν ; καΐ , ός εάν ομόβη εν τω d^v- 18 αιαΰτηρίω, ονδέν έβτιν' ος δ' αν ομόΰτ] εν τω δώρω τω επάνω αντον, οφείλει, μωροί καΐ τνφλοί' τί γάρ μείζον, το δώρον, 19 η το ΰ'νΰιαύτηριον το αγιάζον το δώρον; ο ονν ομόύας εν τω 20 ΰ'νΰιαΰτηρίω ομννει εν αντώ καΐ εν πάοι τοις επάνω αντον ' καΐ 6 ομόΰας έν τω ναώ ομννει έν αντώ καΐ έν τω κατοικονντι 21 αντόν καΐ ο ομόβας έν τω ονρανω ομνυ^ί. έν τω %'ρ6νω τον 22 ^ ^ Θεού καΐ έν τω κα&ημένω επάνω αντον. oval νμΐν , γράμμα- 23 τεις και Φαριΰαΐοι, νποκριταΐ, 'ότι άποδεκατοντε το ηδνοβμον] ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 49 [καΐ το ανηΟ^ον καΙ το κνμινον ^ ■χαΐ άφήκατε τα βαρύτερα τον ΐ'Ο-ΧΧΠΙ. μον , την κρίβίν καΐ. τον ελεον καΐ την πίΰτον' ταύτα έδει- ποιηβαί 24 κακεΐνα μη άφιέναι. οδηγοί τυφλοί^ οί δινλίζοντες τον κώ- ^ 25 vojTta ^ την οε καμηλον καταπινοντες. οναυ νμυν, γραμματείς ^ καΐ ΦαρίΟαΐοι . νποκροταΐ, 'ότι κα&αρίζετε το ε^ωΰ-εν τον τίοτη- ρίον καΐ της παροφίδος, εβω^εν δε γέμονβιν ί'ξ αρπάγης καΐ 26 ακρααίας. Φαριβαΐε τνφλε , καϋ^άρίβον πρώτον το εντός τον ποτη- ρνον καΐ της παροψίδος , ίνα γενηται καΐ το έκτος αυτών καΰ-αρόν. 27 oval νμΐν^ γραμματείς καΐ ΦαρίβαΙοι^ νποκριταΐ ^ οτυ παρομοιάζετε ^ ^^ τάφοις κεκονιαμένοις^ οϊτινες εζωϋ'εν μεν φαίνονται ώραΐου, εΰω- 28 ■Ο^εν δε γέμονΟιν οβτέων νεκρών καΐ πάΰης άκα^'αρύίας. οντω καΐ νμείς ε^ωΰ-εν μεν φαίνεβ&ε τους άν^ρώποις δίκαιοι, ε6ω%•εν δε 29 μεΰτοί εβτε νποκριΰεως και ανομίας, οναι νμιν^ γραμματείς και ^ Φαριβαΐοι, νποκριταΐ, οτι οικοδομείτε τους τάφονς τών προφητών, 30 καΐ κοβμειτε τά μνημεία τών δικαίων, και λέγετε^ ει ημεν εν ταΐς ημεραις τών πατέρων ημών, ονκ αν ημεν κοινωνοί αντών εν τω 31 αϊματι τών προφητών, ωβτε μαρτνρειτε έαυτοΐς , ort νιοι έΰτε τών 32 φονενΰαντων τονς προφητας' και νμεις πληρωβατε το μετρον των ^ 33 πατέρων νμών. οφεις, γεννήματα έχιδνών, πώς φνγητε άπο της 34 κρίβεως της γεέννης; δια τούτο, ίδον , εγώ άποότελλω προς νμάς ^^ προφητας και αοφονς καΐ γραμματείς' καΐ εξ, αντών άποκτενεΐτεκαΐ βτανρώύετε, καΐ εξ αντών μαΰτιγώοετε εν ταΐς ΰνναγωγαις νμών, 35 καΐ διώξετε άπο πόλεως εις πόλιν. όπως ελΰ-γ^ έφ' νμάς πάν αίμα δίκαιον έκχννόμενον έπΙ της γης . άπο τού αΐματος"^βελ τού δίκαιον, εως τον αίματος Ζαχαρίον νιον Βαραχίον, ον εφονενβατε μεταξν τον 36 ναού και τού ^'νΰιαΰτηρίον. άμην λέγω νμΐν, ηξει ταύτα πάντα έπΙ 37 την γενεάν ταντην. Ίερονΰαλημ,^Ιερονύαλημ, η άποκτείνονΰα τονς ^ προφήτας και λιϋ^οβολούοα τονς άπεοταλμένονς προς αντην, πούά- κις η^έληΰα έπιΰνναγαγειν τά τέκνα Οον,όν τρόπον έπιοννάγει όρ- 38 νις τά νοββία εαντης νπό τάς πτέρνγας , καΐ ονκ ϊ^ΰ^εληοατε ; ίδον, 39 αφίεται νμΐν 6 οίκος νμών έρημος, λέγω γάρ νμΐν , ον μη με ι'δητε άπ άρτι, εως άν είπητε, ευλογημένος 6 ερχόμενος εν ονόματι Κνρίον.] CODEX. ALEX. 4 50 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ ΚΕΦ. ΚΔ CAP. XXIV. β [Is^al ε^ελϋ-ών 6 Ίηΰονς επορενετο άπο τον ιερού ' καΐ 7ΐροαήλ0Όν 1 Οί μαϋ-ηταΐ αντον επιδείζαυ αντώ τας οίκοδομάς τον ιερού. 6 δε 2 Ίηΰούς ειπεν αντοίς , ον βλέπετε πάντα ταύτα; άμην λέγω νμΐν, ον μη άφεΰ-^ ώδε λίϋΌς επΙ λίϋΌν^ og ον μη καταλνθ'ηβεταί. (^Ι^Υ Καθήμενου δε αντού επΙ τού ορονς των ελαίων, προοήλΟ-ον 3 αντώ οί μαΰ^ηταΐ κατ ιδίαν, λέγοντες, είπε ημΐν , πότε ταύτα εΰταο; καΐ τί το ύημείον της (5ης παρονΰίας , καΐ της βνντελείας τον αίώνος; καΐ άποκριΟ^εΙς 6 Ίηβούς είπεν αντοίς, βλέπετε, 4 μητις νμάς πλανήτη, πολλοί γαρ ελενΰονταί έπΙ τω ονόματι 5 μον , λέγοντες , εγώ είμι ο Χριΰτός ' καΐ πολλούς πλανήύονΟί. Μελληύετε δε άκονειν πολέμονς και άκοάς πολέμων, οράτε, 6 μη 'ϋ'ροεΐΟ'^-ε' δει γαρ πάντα γενέΰ^^αι, άλλ^ ονπω έβτΐ το τέλος, έγερϋ'ηβεταί γαρ έ^νος έπΙ έ%'νος, καΐ βαβιλεία έπΙ βαβίλείαν' 7 ^^ καΐ έοονταί λίμοΙ καΐ λοιμοί, και ΰειβμοί κατά τόπονς. πάντα 8 δε ταύτα άρχη ώδίνων. τότε παραδώοονοιν νμάς είς ^λίφιν, και 9 άποκτενονΰιν νμάς ' καΐ έΰεβ&ε μιβονμενοι νπό πάντων των ^^^ έϋ^νών δια το όνομα μου. και τότε ϋκανδαλι6%•ηβοντύίΐ πολλοί, καΙ 10 άλληλονς παραδώΰονΰι, καΐ μιβηαονοιν αλληλονς' και πολλοί 11 'ψενδοπροφήται εγερΟ-ηβονται, και πλανηαονβι πολλούς' καΐ δια 12 το πληΰ'ννΰ'ηναι την αν ο μίαν , ψνγηΰεται η αγάπη των πολλών' ^ ^^ ό δε νπομείνας είς τέλος, ούτος ΰωΘ-ηΰεται. καΐ κηρνχ^-ηβεται |^ τούτο το εναγγέλιον της βαβιλείας εν όλη τη οίκονμέντ], είς μαρ- ς τνριον παΰι τοις ευ^νεΰι. και τότε ηξει το τέλος, όταν ονν ιοητε 15 το βδέλνγμα της έρημώΰεως, το ρηϋ^εν δια Δανιήλ τού προφψ β τον, εβτος εν τοπω αγιω (ο αναγινωΰκων νοειτω ) τότε οι εν ίο τη Ιονδαία φενγέτωΰαν επΙ τα όρη' ο έπΙ τού δώματος μη κατά- 17 βαινέτω άραί τι εκ της Οί,'κίο:^ αντού. καΐ ο εν τω άγρω μη 18 ν> έπιατρεφάτω οπίΰω άραι τα ιμάτια αντού, οναι δε ταις εν γα- 19 ΰτρί έχονβαις και ταις ϋ-ηλαζονβαις εν εκείναις ταις ημέραις.] Gva ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 51 XXIV 20 [%Qo6BV%e0%-8 δε ίνα μη γενηταο η φνγη υμών χείμώνος, μηδέ εν ^^ 21 ύαββάτω. έύται γαρ τότε ^-λίψις μεγάλη, οία ον γέγονεν απ' ^^ 22 άρχης κόύμον εως τον νυν, ονδ' ον μη γένηται. καΐ ει μη ^'^β έκολοβώ^^ηοαν at ημεραι εκεΐναι ονκ αν έοώ^η πάβα αάρ^. δια 23 δε τονς εκλεκτούς κολοβωΟ-ήΰονται aC ημέραι εκεΐναι. τότε εάν V^ τις νμίν εί'πτ], ίδον, ώδε ο ΧρίΟτός , η ώδε, μη πίβτενσητε. 24 εγερϋ'ηΰονταί γαρ -ψενδόχρίβτοο καΐ φενδοτΐροφήται καΐ δώΰονΰί ^^ βημεΐα μεγάλα κα\ τέρατα, ωΰτε πλανηβαί , ει δννατόν , καΐ 26 "^^^^ εκλεκτονς. ιοον, ττροειρηκα νμιν. εαν ονν ειπωβίν νμιν, ^ ίδον , εν τη έρήμω εβΐΐ, μη εξ,έλΰ'ητε' ίδον , εν τοις ταμείοις, 2/ μη πιοτευβητε. ωΰπερ γαρ η αύτραπη εξέρχεται, απο ανατολών ^ καΐ φαίνεται εως δνβμών, όντως εβται καΐ η παρονσία τον νίον 28 τον άν^'ρώπον. όπον γαρ εάν fj το πτώμα, έκεΐ ϋνναχΰ^ηΰον- ^ 29 ται οί αετοί, ενΰ-έως δε μετά την ϋ-λίφιν των ημερών εκείνων, ^Ι^ 6 ^'Atog ΰκοτιβϋ^ηαεται, και η σελήνη ον δώαει το φέγγος αντής, καΐ οι άβτέρες πεβοννται άπο τον ονρανον, και αϊ δννάμεις τών 30 ονρανών ύαλενΰ'ηβονται. και τότε φανηΰεται το ϋημεΐον τον ^^ νίον τον avd -ρώπον εν τω ονρανώ' καΙ τότε κόφονται πάΰαι αί φνλαι της γης, και όψονται τον νίον τον άν^ρώπον, έρχόμε- νον επι τών νεφελών τον ονρανον μετά δννάμεως και δό^ης 31 πολλής, και άποοτελει τονς άγγέλονς αντον μετά βάλπιγγος φω- νής μεγάλης, και έπισννά^ονΰι τονς εκλεκτούς αντον εκ τών 32 ΰεβΰάρων ανέμων, απ' άκρων ονρανών εως άκρων αντών. άπο δε της ΰνκης μάθετε την παραβολην' όταν ηδη 6 κλάδος αντής γένηται απαλός, καΐ τά φνλλα έκφνη , γινώΰκετε ότι εγγύς το 33 ^-έρος' οντω και νμεις, όταν ίδητε πάντα ταντα, γινώοκετε οτι 34 εγγύς έΰτιν επΙ θύραις, άμην λέγω νμιν , ού μη παρέλΟ-η η 35 γενεά αντη, εως αν πάντα ταντα γένηται. ο ονρανός και η γη 36 παρελεύσονται, οί δε Ao^ot μον ον μη παρέλ^ωΰι. περί δε της αξ ημέρας εκείνης καΐ της ώρας ονδείς οίδεν, ούδε οί άγγελοι τών 37 ουρανών, ει μη ο πατήρ μον μόνος., ώβπερ δε αί ήμέραι τον ^ Νώε, όντως έβται καΐ ή παρονβία τον νίον τον άνΟ'ρώπον.] 4* 52 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ ΧΧΐν.[ω67ίερ γαρ ηύαν εν ταΐς ημεραος ταΐς προ τον κατακλνΰμον^ 38 τρώγοντες καΐ τϋίνοντες , γααονντες καΐ έκγααίζοντες , ^ίχρί' rj^ ημέρας ειβηλϋ^ε Νώε είς την κιβωτον, καΐ ουκ εγνωΰαν, εως 39 ηλϋ-εν ο κατακλνβμος καΐ ηρεν απαντάς^ όντως έβταυ καΐ η παρ- / ονοία τον νίον τον άν^'ρώπον. τότε δνο εΟονταυ εν τώ άγρω ' 40 ο είς παραλαμβάνεται^ καΐ 6 είς άφίεταί. δνο άλ,ηϋ-ονΰαί εν τω 41 ς μνλωνι μια παραλαμβάνεται , και μια αφιεται. γρηγορείτε ονν^ 4i ο ότι ονκ οί'δατε ποία ώρα ό κνριος νμών έρχεται. εκείνο δε 43 γινώύκετε , ότι ει γιδει ο οίκοδ εύπόττις ποία φνλακη ο κλέπτης έρχεται, έγρηγόρηαεν αν, και ονκ αν εί'αΰε διορνγηναι την οί- κίαν αντον. δια τούτο καΐ νμεΐς γίνεύΟ^ε έτοιμοι' ότι η ώρα 44 ^^^ ον δοκεΐτε , ο ι;Γος τον άνϋ'ρώπον έρχεται, τίς αρα εύτίν 6 45 πιΰτός δονλος καΐ φρόνιμος , όν κατεότηβεν ο κνριος αντον επΙ της θεραπείας αντον, τον διδόναι αντοις την τροφην εν καιρώ; g^ μακάριος 6 δονλος εκείνος, Ον ελΰ-ών ό κνριος αντον ενρηΟει ποι- 46 ονντα όντως, άμην λέγω νμΐν, ότι έπΙ πάύι τοις νπάρχονοιν αν- 47 ^^^ τον καταΰτηΰει αντόν. εάν δ\ είπη ό κακός δονλος εκείνος εν ττ] 48 καρδία αντον, χρονίζει ο κύριος μον έλΰ^ειν, καΐ άρξ,ηται τνπτειν 49 τονς Οννδούλονς , έΰ^ίειν δε καΐ πίνειν μετά των με%'νόντων, η'Ε,ει 50 6 κύριος τον δούλον εκείνον έν ημέρα f^ ον προΰδοκα, και εν ώρα γι ον γινώακει, καΐ διχοτομηθεί αντόν, καΐ τό μέρος αντον μετά 51 των νποκριτών ^η6ει' εκεί έΰται ο κλανΰ'μός καΐ ο βρνγμός των οδόντων. ΚΕΦ. ΚΕ. CAP. XXV. β'ξΎΐ 1 οτε ομοιωχ^ηβεται η βαΰιλεία τών ονρανών δέκα παρϋ-ένοις, αΐτι- 1 νες λαβονΰαι τάς λαμπάδας αντών έξηλΰ-ον είς άπάντηΟιν τον ννμφίον. πέντε δε ηβαν ίξ αντών φρόνιμοι, καΐ αι πέντε μωραί. 2 αΐτινες μωραΐ^ λαβονβαι τάς λαμπάδας έαντών , ονκ έλαβον με^•^ 3 έαντών έλαιον' αί δε φρόνιμοι ελαβον έλαιον έν τοις άγγείοις 4 αντών μετά τών λαμπάδων αντών. χρονίζοντος δε τον ννμψί-] 5 ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 53 6 [ον , εννΰτα^αν πάύαι τίοά εκάϋ^ενδον. μεΰης δε νυκτός κραυγή XXV. γέγονεν^ ίδού, ο νυμφίος έρχεται] INCIPIT CODEX ALEXANDRINUS : 7 Έ'ξερχεοΰ-ε εις άτΐάντηβίν αύτοϋ. Τότε ηγερΘ-ηύαν ττάΰαί αιτΐαρ- 8 ^ένοί εκεΐναι, και εκόύμηΰαν τάς λαμπάδας εαυτών, αί δε μωραΐ ταΐς φρονίμοις είτΐον, δότε ημΐν ελαιον εκ του ελαίου υμών. Ζτι αί λαμπάδες 9 γιμών οβέννυνται. άπεκρίΟ-ηΰαν δε αι φρόνιμοι, λεγουΰαί, μηποτε ουκ άρκέύϊΐΎΐμείνκαΙνμεΐν πορεΰίβΟ^αί μάλλον προς τους πωλούντας, καΐ 10 άγοράβατε έαυταΐς. απερχομένων δε αυτών άγοράΰαι, ήλΰ-εν ο νυμφί- ος' καΙ αίετοίμαυ είΰήλΟΌν μετ αύτοϋ εις τους γάμους, καΐ εκλείβΰ-η η 11 Ο'ύρα. ^'Τΰτερον δΐ έρχονται καΐ αι λοιπαΐ παρϋ'ενοί,λεγουΰαι, κύριε, 12 κύριε, άνοιξ,ον }]μΐρ. Ό δε άποκριϋ^είς είπεν,άμην λέγω υμΐν, ουκ οίδα 1^ υμάς. γρηγορείτε ούν.ότι ούκοί'δατετην ημερανούδετην ώραν."Ω/βπερ Ι γαρ avd -ρωπος αποδήμων ίκάλεοεν τους ιδίους δούλους, καΐ παρεδω- 15 κεν αύτοίς τα υπάρχοντα αυτών' Και ω μεν εδωκεν πέντε τάλαντα, ω ^° δε δύο^ φ δε εν, εκάΰτω κατά την ιδίαν δύναμιν' καΐ απεδημηΟεν 16 ευθέως, πορευΰ-είς δε ο τά πέντε τάλαντα λαβών είργάΰατο εν αύ- Π τοΓς, και εκβρδηΟεν^) άλλα πέντε τάλαντα, ώααύτως δε καΐ ο τά δύο 18 εκερδηΰενκαΐ αυτός άλλα δύο. ό δε το εν τάλαντον λαβών άπελΟ-ών 19 ώρν^,εν εν vrj γ^, και εκρυφεν το άργύριον του κυρίου αυτού. Μετά δε χρόνον πολύν έρχεται ό κύριοςτών δούλων εκείνων, καΐ βυναίρει 20 μετ^ αυτών λόγον. προΰελΰ-οον δε ό τά πέντε τάλαντα λαβών πρού- ηνεγκεν άλλα πέντε τάλαντα, λέγων, κύριε, πέντε τάλαντα fiot παρ- 21 εδωκας' ί'δε, άλλα πέντε τάλαντα εκερδηβα επ' αύτοΐς. "Εφη δε αύ- τώ ό κύριος αυτού, εύ~), δούλε άγαΟ^ε καΐ πιβτε,επί ολίγα ης πιοτός, επί πολλών αε καταΰτηβω ' είΰελϋ'ε εις την χαράν του κυρίου (5ου. 22 Προοελϋ-ών δε και ο τά δύο τάλαντα είπεν, κύριε, δύο τάλαντα μοι 23 παρεδωκας' ί'δε, άλλα δύο τάλαντα έκέρδηβα επ' αύτοΐς. "Εφη αύτω ο κύριος αυτού, εύ, δούλε άγαΰΊκαΙ πιΰτε , επΙ ολίγα ης πιβτός, επΙ 24 πολλών σε καταΰτήΰω' εΐβ ελχ^ ε εις την χαράν τού κυρίου <3ου. Προβελ- ^ών δ\ και ο το εν τάλαντον είληφώς είπεν, κύριε, εγνων 6ε ότι βκληρός ει άνϋ-ρωπος, 7)'ερίζων όπου ονκ εβπειρας^ καιόυνάγων όϋ•εν ου διε- 1) ε-ζίερδησεν, οΐίπι Ιϊϊί. εποιησεν. In marg. νν. 14, 15, ο ι vix leg-imtur-; partial rescripta, 2) Hie, tit et infra v. 23, diiae literae post εν erasae sunt. Olim εν gv. 54 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ ΧΧΥ. GxOQTtioag' καΐ φοβηϋ-είς , άπελϋ-ών εκρνφα το τάλαντόν ΰον εν 25 TTJ γγι' ιδε, έχεις το βόν. Άποκριϋ^εΙς δε 6 κνρως αντον είπεν 26 αντω, δονλε πονηρέ καΐ οκνηρέ ^ τ^δεις οτι 'αερίζω οπού ονκ εοπειρα, και ΰννάγω ο^εν ον δίεΰκόρπιοα; εδεί ονν ΰε βαλεΐν το 27 άργνρίόν μου τοΐς τραπεζίταις' καΐ εγώ έλΟ^ών εκομ,ίύάμην αν το έμον ΰνν τόκω. άρατε ονν αττ' αντον το τάλαντόν , καΐ δότε τω 28 β εχοντί τα δέκα τάλαντα. Τω γαρ εχοντυ παντί δοϋ'ηΰεταί., καΐ 29 περίΟΰενϋ'ήαεταο' άπο δ\ τον μη έχοντος, καΐ ο εχευ, άρ^■η6ετaL £ απ' αντον. ΚαΙ τον άχρΐον δονλον εκβάλετε εις το οκότος το εξ,οί- 30 τερον ' εκεί εβταί ο κλανΟ'μος καΐ 6 βρνγμος των οδόντων. °^ Όταν δ\ ελ^-η ο vtog τον άνΰ-ρώπον εν τΡι δό^τ] αντον, καΐ πάν- 31 τεςοίάγιοιάγγελοι μετ αντον^τότεκαΟΊβει έπΐ^ρόνον δόί,τβαντον, καΐ ΰνναχΟΊ^ΰεται εμπροαϋ-εν αντον πάντα τα εϋ-νη, καΐ αφοριεΐ 32 αντονς άπ αλλήλων, ώβπερ Ό ποίμην αφορίζει τα πρόβατα απο των έρίφων, καΐ οτήΰεί τα μεν πρόβατα εκ δε^,ίών, τα δε ερίφια 33 ih, ενωννμων. τότε ερεΐ ο βαΰίλενς τοΐς εκ δεξ,ιών αντον, ^εντε, 34 0L ηνλογημενοι τον πατρός μον , κληρονομήύατε την ητοιμαΰμε- νην νμίν βαΟιλείαν από καταβολής κόβμον. επίναΟα γαρ, καΐ 35 έδώκαταί μου φαγεΐν' εδί-ψηαα, καΐ εποτίοατε με' ^ενος ημην, καΐ βννηγάγεταί με' γνμνός, καΐ περιεβάλεταί με' ηοϋ-ενηΰα, 36 καΙ επεΰκεφαύΰ'αί με ' εν φνλακη ημην, καΐ ηλϋ'ατε προς με. Τότε 37 άποκρι^ήβονται αντω ου δίκαιου, λέγοντες, κνριε , πότε 6ε ί'δο- μεν πεινώντα, και εΰ'ρεψαμεν; η διψώντα ., καΐ έποτίβαμεν] πότε 38 δε ΰε ί'δομεν ^ε'νον,καΐ βννηγάγομεν; η γνμνόν, καΐ περυεβάλομεν; πότε δε βε ί'δομεν aed -ενη , η εν φνλακη , καΐ ήλ9Όμεν προς 39 ΰε: ΚαΙ αποκριθείς 6 βαΰυλενς ερευ αντοΐς^ αμήν λέγω νμΐν, 40 εφ όΰον εποιηΰατε ετΙ τοντων των αδελφών μον των ελαχί- ΰτων. εμοί επουήΰατε. Τότε ερει καΐ τοΐς έ^ ενωννμων, πο- 41 ρενεΰ%^αι απ έμον, οι κατηραμένοι ^ εις το πνρ το αίώνιον, το ητοιμαΰμένον τω διαβόλω καΐ rotg αγγέλους αντον. έπύναΰα γάρ^ 42 καΐ ονκ έδώκαταί μου φαγευν' έδίφηΰα, καΐ ονκ έποτίΰατέ με' ^,ένος ημην, και ον ΰυνηγάγεταί με' γυμνός, καΐ ον περυεβάλεταί 43 με' αΰϋ-ενής, καΐ εν φνλακη, καυ ονκ έπεΰκέφαΰϋ-αί με. Τότε 44 αποκρυϋ'ηΰονται καΐ αντοί, λέγοντες, κνρυε, πότε ΰε ί'δομεν πυ^ ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 55 νώντα, η δίψώντα, η ζενον, η γνμνον, η άΰΰ'ενή, η εν φυλακτ], καΐ XXV. 45 ον δίηκονηΟαμεν^) ΰοί; Τότε άποκρί&ηΰεταί αντοίς, λέγων, άμην λέγω νμΐν , ί'φ' οΰον ονκ εποίηβατε ίνΙ~) τοντων των έλαχίΟτων^ 46 ονδε έμοί ετΐοιηβατ^. καΐ άπελενβοντοα οντοι είς κόλαΰίν αιώνων ' οι δε δίκαιου εις ξωην αίώνιον. ΚΕΦ. Κ?. CAP. XXVI. 1 ί^αΐ έγένετο ότε έτελεβεν 6 Ίηβονς τΐάντας τους λόγους τούτους, ^^ 2 είπεν τοις μαΰ'ηταις αντοϋ, οί'δατε ότι μετά δνο ημέρας το τύά- 6χα γείνεται, και 6 υιός του άνϋ'ροίτιου τιαραδίδοται εις το (5ταυ- 3 ρω^'Υΐναι. Τότε 6υνήχΰ•ηθαν οι αχιερεις ) καΐ οι γραμματείς καΐ οι ^ πρεΰβύτεροι του λαού εις την αυλην του άρχιερέως του λεγομένου 4 Καϊάφα, καΐ ΰυνεβουλεύβαντο ίνα τον Ίηΰοϋν δόλω κρατηΰωβιν, 5 και άποκτείνωϋιν. "Ελεγον δε, μη εν ττ] έορττΐ , ίνα μη Ο^όρυβος γένηται εν τω λαω. 6 Του δε Ίηΰοϋ γενομένου εν Βη&ανία εν οικία Σίμωνος του ^ 7 λετνροϋ, προβηλΟ^εν αυτω γυνή άλάβαΰτρον μύρου έχουβα %ολυ- 8 τίμου, καΐ κατ έχε εν έπΙ την κεφαλήν αυτού άνακειμένου. Ίδόν- τες δε οι μαϋ^ηταΐ αυτού ηγανάκτηΰαν, λέγοντες, εις τί η άπώ- 9 λεία αύτη; ηδύνατο γαρ τούτο πραΰ^ήναι πολλού, και δοΟ'ηναι 10 τοις πτωχοΐς. Γνούς δε ό Ίηΰούς είτΐεν αύτοις, τί κόπους παρέ- 11 χεται τ?ι γυναικί; έργον γαρ καλόν είργάΰατο εις έμέ. πάντοτε γαρ τους πτωχούς έχετε μεΟ'^ εαυτών' εμε δε ου πάντοτε έχε- li ται. ηαλουσα γαρ αυτή το μυρον τούτο επι του οωματος μου, ^ 13 προς το ενταφιάοαι με έποίηβεν. ^^μην λέγω ύμΐν , όπου εάν κηρυχϋ-η το εύαγγέλιον τούτο εν όλω τωκόΰμω, λαληΘ-ηβεται καΐ 14 ο έποίησεν αύτη , εις μνημόβυνον αυτής. Τότε πορευΰ^είς είς τών ^^^ δώδεκα, 6 λεγόμενος Ιούδας Ίύκαριώτης , προς τους αρχιερείς, 15 εΙπεν, τί Ο-έλεταί ^iiot δούναι, κάγώ ύμΙν παραδώΰω αυτόν -^ οι δε 16 έβτηΰαν αυτών τριάκοντα άργύρα ' καΐ από τότε έζητει εύκαιρίαν ίνα αυτόν παραδώ. 1) δίη%ονηααμΕν. 1 m. videtur scripsisse δίακονηοαμεν. 2) lvl. Sic Μ. S. pro ivL. 3) ccxLSQSLg , sic Codex. απα a 56 ΕΤΑΓΤΕΛΙΟΝ XXVI. Tfi d\ ττρωτΐ] των άζνμ,ων προοηλ^ον οί μα^ηταΐ τω ^Ιηαον, Π λέγοντες αντω, που Ο-ελεις ετοιμάΰωμέν Gol φαγεΐν το πάοχα\ Ο δε είτίεν^ υπάγετε εις την πόλιν προς τον δΐνα, καΐ είπατε αυτω. 18 ο καιρός μου εγγύς εύτον ' προς οε ποιώ το πάΰχα μετά των μαΟ'η- των μου. καΐ εποίηβαν οί μαΟΊμαΙ ως ΰυνετα^εν αύτοΐς ο Ίηΰοϋς., 19 καΐ ητοίμαΟαν το πάΰχα. ) Όφίας δε γενομένης άνέκευτο μετά 20 § των δώδεκα μα&ητών. καΐ εαϋ-ίόντων αυτών ειπεν^ άμην λέγω 21 υμΐν^ οτι εις εξ, υμών παραδώβει με. ΚαΙ λυπονμενοί- ΰφόδρα 22 ηρ^αντο λέγειν αυτώ^ εκαΟτος αυτών . μήτί εγώ είμι ^ κύριε; Ο δε 23 άποκριϋ'είς είπεν. ο έμβά-φας μετ' εμού την χείρα εν τω τρυβλίω, ovTog με παραδώβει. 6 μεν υίος του άν&ρώπου υπάγει , καϋ-ώς γε- 24 ^^ γραπται περί εαυτού' ΟύαΙ δε τω άνΟ^ρώπω έκείνω^ δι' ου 6 υιός του ανΰ-ρώπου παραδίδοται' καλόν ην αυτω, η ουκ έγενη&η \ 6 άν%•ρωπος εκείνος. \4ποκρι%•εΙς δε Ιούδας ο παραδιδούς αύτον 25 είπεν, μητι εγώ ειμί, ραββεί; λέγει αύτω, ύύ είπας. Έΰ^-ιόντων') δε αυτών, λαβών ο Ίηβούς τον άρτον, καΐ εύχαριΰ- 26 τήΰας , εκλαύεν καΐ εδίδον τοις μα^ηταΐς ^ κα) είπεν, λάβετε, φά- ^Ύ γετε' τούτο εβτιν το οώμά μου ' Και λαβών τό ποτήριον, καΐ εύχα- 27 ριβτηύας, εδωκεν αυτοις, λέγων, πίετε εξ, αυτού πάντες' τούτο 28 γάρ εβτιν το αίμα μου, τό της καινής διαθήκης , τό περί πολλών εκχυννόμενον εις άφεΰιν αμαρτιών. Λέγω δε ύμΐν , οτί, ου μη πιω 29 απ' άρτι εκ τούτου τού γενηματος της αμπέλου, εως της ημέρας εκείνης, όταν αυτό πίνω μεθ' υμών καινόν εν ττί βαΰιλεία τού ^' πατρός μου. ΚαΙ ύμνηύαντες έξηλ^ον εις τό ορο^ τών ελαιών. 30 "^^^ Τότε λέγει αύτοΐς ο Ίηβούς , πάντες ύμεΐς ΰκανδαλιβϋ'ηβεοΰ'αι εν 31 ^^'^'U εμοί εν τη νυκτΐ ταύτη. Γεγραπται γάρ , πατάξω τόν ποιμένα, καΐ διαβκορπιόΰ'ηΰονται τα πρόβατα της ποίμνης. μετά δε τό 32 ^^ έγερΰ'ήναί με , προάξω υμάς εις την Γαλιλαίαν. Άποκρι^'εΙς δ\ 6 33 Πέτρος είπεν αύτώ, ει πάντες ΰκανδαλιβΰ-ήΰονται εν ΰοΐ, εγώ ουδέ- ποτε βκανδαλιβ&ήύομαι. έφη αυτω ο Ίηβούς , άμην λέγω 6οι, ότι 34 εν ταύτη τη νυκτΐ, πρΙν αλέκτορα φωνηϋαι, άπαρνηΰη με τρείς. 1) In sumnia pagina, [t,d. περί τον d£L7tvo]v μ,νατι-Λον. 2) ε6'%•ίθντων^ supra ε lineola rubra initium paragraplii indieans. ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 57 XXVI. 35 Αεγει αντώό Πέτρος, καν δέη μαί^)ανναοΙ anod-uvEiv.ov μη 6ε άπαρ- g -,Λ ' f / ϊΛ ^ ' ι• CL• ^ ~ rri ' ι• ' Gild 36 νηύωμαι. οαοίως οε και πάντες οι μησηται ειπον, Ιοτε ερχετοα μετ '^^ αντών 6 Ίηβονς εις χωρίον λεγόμενον Γε^βημανεΐ. Και λέγει τοις ^'/f μα^ηταΐς αυτού, κα^είβατε αντον, εως ον αν άπε?.ϋ•ών προβενξ,ωμαί 37 εκεί. καΐ παραλαβών τον Πέτρον καΐ τους δυο νΐονς Ζεβεδαίον^ 38 ηρ^ατο λνπει(5%•ε καΐ άδημονεΐν. Τότε λέγει amotg , περίλυπος ^'^J έύτιν η 'ψυχή μου εως Ό^ανάτου' μείνατε ώδε και γρηγορείτε μετ 39 εμού. ΚαΙ προβελχ^ών μικρόν, έπεβεν επΙ πρόβωπον αυτού προβ- ^ ευχόμενος , καΐ λέγων, πάτερ μου, ει δυνατόν εύτιν , παρελ^άτω απ εμού το ποτηριον τούτο πλην ουχ ως εγω ^ελω, αλλ ως 6υ. ^ 40 ΚαΙ έρχεται προς τους μαΰ-ητάς , καΐ ευρίΰκει αυτούς καΰ-εύδοντας, ^^^ καΐ λέγει τω Πέτρω , ούτως ουκ ίΰχύοας μίαν ώραν γρηγορήύαι 41 μετ' εμού; γρηγορείτε και προΰεύχεΰϋ-ε , ίνα μη είοέλϋ-ητε εις 42 πειρασμόν. Το μεν πνεύμα πρό&υμον, η δε βάρξ άβΰ-ενής. Πάλιν ^d' εκ δευτέρου άπελϋ'ών προΰηΰΐατο , λέγων, πάτερ μου, ει ου ^^^ δύναται τούτο παρελ&εΐν άπ^ εμού, εάν μη αυτό πιω, γενηΰ-γμω 43 το &έλημά ΰου. ΚαΙ έλΟ-ών εύρεν αυτούς πάλιν καΰ-ενδοντας' 44 ηοαν γαρ αυτών οι οφθαλμοί βεβαρημένοι, καΐ άφείς αυτούς, άπελ- 45 d -ών προβηύξατο πάλιν, τον αυτόν λόγον ειπών. Τότε έρχεται ^'^^ προς τους μαϋ-ητάς, καΐ λέγει αυτοις , κα^-ενδετε το λοιπόν καΐ άναπαύεϋϋ-ε' ιδού, ηγγεικεν η ώρα, καΐ ο νιος τον ανθρώπου 46 παραδίδοται εις χείρας αμαρτωλών. έγείρε6%'αι , άγωμεν. ιδού, 47 ηγγεικεν 6 παραδιδονς με.') Και έτι αυτού λαλούντος, ιδού, Ιού- ^^ δας εις τών δώδεκα ηλΰ-εν , καΐ μετ' αυτού όχλος πολύς μετά μαχαιρών και ^ύλων , απο τών αρχιερέων καΐ πρεββντέρων τον λαού, 48 Ό δε παραδιδούς αυτόν έδωκεν αύτοΐς βημεΐον , λέγων, όν ^i' 49 εαν φιληΰω, αυτός εΰτιν' κρατηβατε αυτόν, και ενΟ-έως, προβ- 50 ελ^ών τω Ίηβον είπεν , χαίρε, ραββεΐ, και κατεφίληοεν αυτιών. Ό δε ΊηΟούς είπεν αύτω , εταίρε, έφ' ο πάρει; τότε προβελ^όντες 51 επέβαλον τάς χείρας έπι τον Ιηΰονν , καΐ έκράτηύαν αντόν. καΐ ^^ ιδού, εις τών μετά Ίη6ού, έκτείνας την χείρα , άπέοπαΰεν την μά- Ι) ααι. Sic Codex, pro με. 2) In snmma pagina 'gs. περί της tcccqcc- δοσεωξ τον Ιησον , argumeutum capituli quod a ver. 48 inclioat. 58 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ χχνί.χαίραν αντον, καΐ πατάτας τον δονλον τον άρχιερεως άφείλεν αυτόν το ώτίον. τότε λέγει αντώ 6 Ίηΰονς, άπόοτρεφόν βον την 52 Υ μάχαιραν εις τον τυτΐον αντης ' Πάντες γαρ ο[ λαβόντες μάχαιραν εν μαχαίρι] άτιολοϋνται. η δοκεΐς οτυ ον δνναμαι άρτι παρακαλε- 53 ύαΰ τον Ίίατέραμον^ καΐ τΐαραΟτηβει μοί πλείονς η δώδεκα λεγεό- νων .αγγέλων; πώς ονν τΐληρωϋ'ώβίν αί γραφαΐ, οτι όντως δεΐ 54 ci γενέβϋ-αί; Έν έκείντ] r/J ωρα ειπεν ο Ίηύοϋς τοΐς οχλοίς , ώς επί 55 λΓΐύτην έ^,ήλΟ-ατε μετά μαχαιρών καΐ 'ξύλων ΰνλλαβείν με;κα^'' ^ΐμέ- ραν έκαΟ-εζόμην προς νμάς διδάύκων εν τω ίερώ,καΐ ονκ εκρατήοα- ^^ ταί με. Τοντο δε όλον γέγονεν, ίνα πληρωϋ'ώΰίν αι γραφαΐ τών προ- 50 ^^ φητών. τότε οί μαΰ-ηταΐ πάντες αφέντες αντόν έφνγον. Οι δε 57 κρατηΰαντες τον Ίηβονν άπηγαγον προς Καϊάφαν τον αρχιερέα, ^ όπου οί γραμματείς καΐ οί πρεββντεροί 6ννήχϋ•η6αν. Ο δε Πέτρος 58 ηκολν/νϋ-εί αντώ από μακρόϋ'εν , εως της ανλής τον άρχιερέως' καΐ ειΰελ^ών εύω έκά^ητο μετά τών νπηρετών, ίδεΐν το τέλος. β Οί^) δ\ αρχιερείς καΐ οί πρεΰβντερου καΐ το βννέδριον όλον 59 εζητονν -ψενδομαρτνρίαν κατά τον ^Ιηΰον , όπως Ο-ανατώΰονΰιν αυτόν καΐ ονκ ενρον' καΐ πολλών προοελΰ'όντων -ψενδομαρτύ- 60 ^ ρων^ ονχ ενρον. "Τότερον δε προβελϋ^όντες δύο 'φευ δ ο μάρτυρες ειπον^) ούτος έφη, δύναμαι καταλνβαι τόν ναόν τον Θεού, καΐ 01 δίά τριών ημερών οίκοδομηΟαι αυτόν, καΐ άναΰτάς ο αρχιερενς 62 είπεν αύτώ , ούδ\ν άποκρίνη τί ούτοι ύον ) καταμαρτνρούβιν ; ο (Ϊ£ 03 ^Ιη0ούς έΰίώπα. καΐ άποκρι&είς ο αρχιερεύς είπεν αι^τώ, έ^,ορ- κίζω 6 ε κατά τον Θεού τού ζώντος^ ίνα ημιν εί'πης, εί ον ει ^'' ό Χριΰτός , 6 νίός τού Θεού. Λέγει αντώ ο Ίηαούς, 6ν είπας. 64 πλην λέγω νμίν . απ' άρτι όφεΰΰ'αι τόν νίόν τού άνΟ-ρώπον κα^^τ]- μενον εκ δεζιών της δννάμεως , καΐ έρχόμενον έπΙ τών νεφελών τού ουρανού. Τότε ό άρχιερενς διέρρηξ,εν τά ίμάτια αντού , λέ 65 ''^ γων, ότι έβλαβφημηύεν τί έτι χρείαν έχομεν μαρτύρων ; "Ιδε, νύν ?^%θί;(?ατ£ την βλαύφημείαν αντού τί νμΐν δοκεΐ; Οί δε άποκρι- 60 ^"J ^-έντες είπον , ένοχος θανάτου έύτίν. Τότε ένέπτνΰαν εις το 67 1) Snmmae cohimnae adscriptus est titulus ξς. πΕρΙ της αρνήσεως του [ΙΤέτρου]. 2) ιρενδομ^αρτυρες ευπον, a 2 m. rescriptum. 1 m. videtur scri- psisse μάρτυρες ειπον. 3) σου correctnm a 2 m. e σοι, 1 m. TiOC τι ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 59 68 τιρόοωτΐον αυτόν ^ καΐ εκολάφιΟαν αυτόν' gl δε εράτίίόαν , Aa-XXVI. γοντες, προφιμευβον ημιν. Χοίβτε , τις εβτιν ο τΐαίύας ΰε; 69 Ό δε Πέτρος εξω εκάΰ•ητο εν ττ] avXfj . καΐ προΰήλϋ-εν αυτώ ^ μία παιδίύκη, λεγουβα^ καΐ συ ήαΰ-α μετά Ιηΰον τον Γαλιλαίου. 70 ό δε ηρνήΰατο εμπροβΰ-εν αυτών πάντων, λέγων, ουκ οίδα τί λε- 71 γεις. Έ^ελΘ-όντα δε αυτόν είς τον πνλώνα, ί'δεν αντον άλλη, καΐ '^'^ Τ2 λέγει αντοΐς εκεί, καΐ ούτος ην μετά Ίηβον του Ναξωραιον. και 73 πάλιν ηρνήΰατο μετά ορκον , ότι ονκ οίδα τον άνϋ-ρωπον. μετά μικρόν δε προβελΰ-όντες οΓ εβτώτες είπον τω Πετρω, αληΟ-ώς και 74 6ν £ξ αυτών ει ' καΐ γαρ η λαλειά 6ου δήλόν οε ποιεί. ) τότε ηρξ,ατο καταϋ-εματίζειν και όμννειν, ότι ουκ οιδα τον avd -ρωπον. καΐ ευθέως αλέκτωρ έφώνηΰεν. 75 ΚαΙ εμνηβϋ-η ό Πέτρος του ρήματος Ίησοΰ είρηκότος αυτώ, β ότι πρΙν η αλέκτορα φωνήΰαι τρεΙς άπαρνηΟΥ] με' και ε^ελΟ^ων εξω έκλαυΰεν πικρώς. ΚΕΦ. ΚΖ. (^^ρ χχγιι^ 1 Ιίρωΐας δε γενομένης, ονμβούλιον έλαβον πάντες οί αρχιερείς και ^ο οι πρεσβύτεροι του λαού κατά τού ^Ιηβού , ώβτε %-ανατώΰαι αυτόν' 2 ΚαΙ δήβαντες αυτόν άπηγαγον , καΐ παρέδωκαν αυτόν Ποντίω Πι- ^^ λάτω τω ηγεμόνι. 3 Τότε ίδών Ιούδας ο παραδιδούς αυτόν, ότι κατεκρίϋ'η, μετά- ι μεληϋ-είς άπέοτρεψεν τα τριάκοντα αργύρια τοΓς άρχιερεύαιν και 4 τοις πρεββυτέροις, λέγων , ημαρτον παραδονς αίμα άϋ'ώον. οι δε 5 είπον, τί προς ημάς; αύ oihr]. καΐ ρίφας τά αργύρια εν τώ ναώ, 6 ανεχώρηύεν' καΐ απελΰ-ών άπήγξατο. οι δε αρχιερείς λαβόντες τά αργύρια είπον, ουκ έξ,εστιν βαλειν αυτά εις τόν κορβανάν, έπΙ τιμή 7 αίματος έύτιν. συμβούλων δε λαβόντες, ηγόρασαν εξ αυτών τόν 8 αγρόν του κεραμέως, εις ταφην TO?g ξένοις. διό έκ,ληΟ'η ο αγρός εκεΐ- 9 νος αγρός αίματος, εως της σήμερον, τότε επληρώ^ητό ρηϋΊν δίά Ιη- ρεμίον τον προφήτον, λέγοντος, ΚαΙ ελαβον τά τριάκοντα αργύρια, την τιμήν τού τετιμημένον, Ον έτιμησαντο άπό νίών'ΐσραήλ' και έδω- 10 καν ) αυτά εις τόν αγρόν τού κεραμέως. καϋ^ά συνέταξέν μοι Κύριος. 1) In marg, superiore [ξζ. περί της] τον Ιον^α μεταμ,ελειας. 2) εδω'ΛΟζν in 2 m. , fortasse pro εδω-κεν 1 m. 60 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟ?^ XXVII. ^ Ο δε ^Ιηαονς εΟτη εμτΰροβϋ'εν τον ηγεμόνοζ' καί επηρώτηαεν αν- 11 τον ο ηγεμών, λέγων, 6ν ει ο βαΰιλενς των Ίονδαίων, 6 δε Ίη- ^ aofg £g)>y «ντω, Gv λέγεις. Και εν τω κατηγορευβ^'αί αντον νπο 12 των αρχιερέων καΐ των τίρεαβντερων, ονδεν άπεχρίνατο. τότε λέ- 13 γεί αντω ο Πείλάτος, ονκ ακονείς τΐόύα 6ον καταμαρτνρονϋι,ν ^) ; καΐ 14 ονκ απεκρίΰ^η αντω τΐρος ουδέ ευ ρήμα^ ω6τε ϋ-ανμάζείν τον ηγε- β μονά λίαν. Κατά οε εορτην ειωπει ο ηγεμων απολνειν ενα τω οχλω 15 ^y δέΰμιον, ον ηϋ-ελον. Είχον δε τότε δέομιον έπίβημον^ λεγόμενον 16 Βαραββάν. ΰννηγμένων ονν αντών, είπεν αντοΐς 6 Πειλάτος, τίνα 17 ϋ'έλετε ατΐολνΰω νμΐν\ Βαραββάν , η Ιηαονν τον λεγόμενον Χρι- ^'^ ΰτόν; ϊίδεί γαρ ότι δίά cp^owov παρέδωκαν αυτόν. Kad -ημένον δε ^g αντον επΙ τον βήματος^ άπεβτειλεν %ρος αντον η γννη αντον, λέγονβα ^ μηδέν ύοΐ και τω δικαίω εκείνω' πολλά γαρ έπα%Όν βή- "^^ μερον κατ' όναρ δυ αντόν. Οί δΐ αρχιερείς καΐ οί πρεββντεροι 20 ετίειΟαν τους όχλονς., ίνα αιτηοωνταί τον Βαραββάν. τον δε Ίηύοϋν άτΐολίΰωΟίν. άτίοχρί^-είς δε ο ηγεμων είπεν αντοΐς ., τίνα θέλετε 21 ^'^^ από των δνο άπολνΰω νμιν; οι δε είπον^ Βαραββάν. Λέγει αντοΐς 22 ό Πείλάτος, τι ονν ποιηθώ Ίηΰονν τον λεγόμενον Χριύτόν; λέγον- 6ιν πάντες, ΰτανρωΟ'ψω. ό δε ηγεμων εφη, τι γαρ κακόν εποίη- 23 ^^^ 6εν; οι δε περιοβώς έκραζον, λέγοντες στανρωϋ^ητω. Ίδών δε ο 24 Πειλάτος. ότι ονδεν ωφελεί, αλλά μάλλον ^'όρνβος γείνεται, λα- βών νδωρ, άπενίφατο τάς χείρας απέναντι τον όχλον, λέγων, άϋ'ώός ειμί από τον αίματος τούτον τον δίκαιον' νμεΐς όίΐ^εο^'ε. καΐ άποκριΰ-είς πάς ο λαός είπεν. το αίμα αντον εφ* ημάς καΐ έπΙ 25 ^α^ Τίλ: τέκνα ημών. Τότε άπέλνοεν αντοΐς τον Βαραββάν' τον δε 26 "^^^ Ίηΰονν φραγελλώΰας παρέδωκεν ίνα ύτανρω&ΐ]. Τότε οι 6τρα- 27 τιώται τον ηγεμόνος, παραλαβόντες τον Ίηΰονν εις το πραιτώριον, ΰννηγαγον έπ' αντόν όλην την απεΐραν' καΐ έκδνύαντες αντόν, 28 περιέΰ'ηκαν αντω χλαμύδα κοκκίνην ' και πλέξ,αντες ύτέφανον έ^ 29 άκαν^'ών, έπέ^ηκαν έπΙ την κεφαλήν αντον, καΐ κάλαμον εν τγι δε^,ιά αντον' καΐ γοννπετηύαντες εμπροοϋ^εν αντον, ένέπεζον αντω δέροντες , χαίρε , ό βαύι,λενς τών'ΐονδαίων. Κσ.Ι έμπτνΰαν- ^0 τες εις αντόν, έλαβον τόν κάλαμον .^ καΐ έτνπτον εις την κεφαλήν 1) Sic Codex: AVoide habet κατα^ιοτρη'ροί^σί , sed male. ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΧ. 61 XXVII. 31 αντοί). Και οτε ενεπί^αν αντώ^ εξ,εδνβαν αύτον την χλαμύδα, καΐ ^ ένεόνβαν αντον τα ειμάτια αύτον' τιαΐ απηγαγον αντον εις το 32 ϋτανρώύαι. Εισερχόμενοι δε ευρον αν&ρωπον ΚνρηναΙον^ ονόματι α 33 Σίμωνα' τοντον ηγγάρενααν ίνα αρτ] τον σταυρόν αντον. Και ^^ ελ^όντες εις τόπον λεγόμενον Γολγοΰ-ά, ός έβτιν λεγόμενος κρα- 34 νίον τόπος, "Εδωκαν αντώ πιεΐν όί,ος μετά χολής μεμιγμένον' και δ 35 γενοάμενος ονκ ηϋ-ελεν πιειν. ΣτανρωΟαντες δε αντον, διεμερί- ,.^ 3G ααντο τά είμάτια αντον, βάλοντες κλήρον. Και καθήμενοι έτη- ^ ^ 37 ρονν αντον εκεί. και έπεΰ'ηκαν επάνω της κεφαλής αντον την αιτίαν αντον γεγραμμενην, ούτος έβτιν Ιηβονς ο βαβιλενς των Ιον~ 38 δαίων. Τότε ύτανροννται βνν αύτώ δυο λξιΰταΐ, εις έκ δεξιών καΐ α 39 εις έl•, ευωνύμων. Οι δε παραπορευόμενοι έβλααφήμονν αντον, •10 κεινονντες τάς κεφάλας αυτών, καΐ λέγοντες, ο καταλνων τον ναόν καΐ εν τριοΐν ημεραις οικοδομών , βώαον ΰεαντόν' ει νιος ει 11 τον Θεον, και κατάβηΰΊ από τον ΰτανρον. Ομοίως οι αρχιερείς έμπαί- ^ g -12 ζοντες μετά τών γραμματαίων και πρεββυτερων έλεγον, αλλονς εΰωαεν, έαντόν ον δύναται βώΰαι. ει βαοιλεύς'ίοραήλ έοτιν, κατά- 43 βάτω ννν από τον Οτανρον , και πιύτενομεν αύτώ. πέποιΰ^εν επί τον Θεόν ρνβάβΟ-ω αντον , ει d -ελει^) αντόν' ΕΊπεν~) γαρ, ότι 44 Θεον είμι νίός. το δ' αντό και ot* ληοταΐ οι βννΟτανρωΒ'έντες αν- β 4δ τώ ωνείδιζον αντόν. Άπό δε έκτης ώρας ακότος έγένετο έπι πα- ^^ 46 ααν την γήν εως ώρας ενάτης' Περί δε την ένάτην ώραν άνεβόηΰεν ^ι"" ο Ίηΰονς φωνή μεγάλτ] , λέγων, ΉλΙ, ΉλΙ, λιμά οαβαχΰ-ανεί; τοντ' 47 εβτιν , Θεέ μον, Θεέ μον, ίνατί με ένκατέλειπες; τίνες δε τών εκεί 48 έΰτώτων άκούΰαντες ελεγον, ότι Ήλείαν φωνεΐ 07;rog. ΚαΙ '^^^ ενΰ^έως δραμών εις δ| αντών, και λαβών ΰπόγγον , πληΟας τ ε 49 όί,ονς , καΐ περι^^είς καλάμω, έπότιζεν αντόν οι δε λοιποί 50 ελεγον, άφες, ιδωμεν ει έρχεται Ηλίας ΰώΰων αυτόν. Ό δε Ίη- ^^^ 51 αονς πάλιν κράξας φωνή μεγάλη άφήκεν το πνενμα. Και ίδον, ^'^ το καταπέταΟμα τον ναον έοχίο^-η εις δνο άπο άνωΰ^εν εως κάτω ' i) ει ^ελει αντον. Post 'd'slsi rasura, et αντον in iuitio sequentis liueae, cujus reliquae literae etiam erasae sunt, super rasura rescriptum. 2) ειπεν — αντον. omnia rescripta, quinque lineis erasis, et reliquis 2 m. rescri^^tis. Quaedam bis scripta fuisse Ticlentur. — In marg-. sup. ^η. περί της αιτη- οεω^ τον ΰωμ[ατος τον Κνριον], 62 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ XXVII. τμε ΚαΙ η γη έβείΰ&η, καΐ αί πετροα έ(3χί6%"ϊΐ6αν' καΐ τα μνήματα 52 ανεωχΟ-η , καΐ πολλά ϋωματα των κεκοίμημενων αγίων ηγερΰ-η, ■καΐ έξελΰ'όντες εκ των μνημείων μετά την εγερβιν αντον, είΰηλΟ-ον 53 ^^ εις την άγίαν ττόλιν ^ καΐ ενεφανίΰϋ'ηΟαν πολλοίς. Ο δε έκατόνταρ- 54 χος καΐ ου μετ' αντον τηρονντες τον ^Ιηΰονν^ ίδόντες τον ύείβμον και τά γενόμενα ^ εφοβη^'ηύαν Οφόδρα ^ λέγοντες, άληΟ-ώς Θεον 'β ν[6ς ην οντος. Ησαν δε εκεί γνναΐκες πολλαΐ μακρό\>εν θεωρού- 55 ΰαί, αϊτεινες 7]κολον&η6αν τω Ιηοον άπο της Γαλιλαίας , δοα- κονονύαι αντω' εν αίς ην Μαρία η Μαγδαληνή, καΐ Μαρία η 5G τον Ίακωβον καΐ Ιωβη μητηρ, καΐ η μητηρ των νιων Ζεβεδαίον. ^^ ^Οφίας δε γενομένης , ηλϋ'εν avd -ρωπος πλονβιος άπο ^Αρι- 57 μαΰ'αίας, τοννομα Ίωΰηφ, ος καΐ αντος εμαϋ-ητενβεν τω Ίηύον. o^rog πρo6ελ^•ώv τω Πειλάτω, ητηβατο το ύώμα τοΰ'Ιηΰον. Τότε 58 ύ Πειλάτος εκελενβεν άποδο^^ήναί το ΰώμα. ^ ΚαΙ λαβών το οώμα 6 Ίωΰηφ ενετνλίξεν αντο βινδόνι κα- 59 ^αρα, και ε%'ηκεν αντο εν τω καυνω αντον μνημείω, ο ελατόμηβεν 60 εν τη πέτρα\ καΐ προΰκνλίβας λί^Όν μεγαν επΙ τη ΰ^νρα χόν μνημείον, άπηλΟ-εν. Ήν δ'ε εκεΐ Μαρία η Μαγδαληνή, καΐ άλλη 61 ^^ Μαρία, καΟ-ημεναι απέναντι τον τάφου. Τη δε επαύριον, ήτις 62 έΰτίν μετά την παραΰκενην, οννήχΰ-ηΰαν οί αρχιερείς καΐ οι Φα- ριβαίοι προς Πειλάτον , λέγοντες, κνριε , έμνηΰϋ-ημεν οτι εκείνος 63 ό πλάνος είπεν ετι ζών, μετά τρεις ημέρας εγείρομαι, κέλενύον 64 ονν άΰφαλιβϋ'ηναι τον τάφον εως της τρίτης ημέρας' μηποτε έλ-. ϋ'όντες οί μαϋ^ηταΐ αντον κλέφωΟιν αντον, καΐ ει'πωαιν τω λαω, ηγέρ^η άπο των νεκρών ' καΐ εΟται η έύχάτη πλάνη χείρων της πρώτης, έφη δε αντοΐς 6 Πειλάτος, έχετε κονβτωδίαν' νπάγετε, 65 άβφαλίϋαβϋ-ε ώς οΐ'δατε. οι δε πορενΰ-έντες ηβφαλίβαντο τον τάφον 66 ΰφραγίΰαντες τον λίΰ-ον μετά της κωστονδίας}) τν ζ τνα 1) ν.ωοτονδίας, sic pro -Λονατωδίας. ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 63 ΚΕΦ. ΚΗ. CAP. XXVII Ι, 1 ^ Οψε δε σαββάτων^ rfj εταφωβκονΰ]] εις μίαν βαββάτων ^ i^Xd^ev ^^^ Μαρία η Μαγδαληνή, καΐ άλλη Μαρία, ϋ-εωρήααι τον τάφον. 2 καΐ ίδον, ΰείΰμος έγένετο μ,εγας' άγγελος γαρ κυρίου καταβάς £ξ ουρανού, προ6ελ&ών άτίεκύλιΰεν τον λί&ον άπο της ϋ"όρας , καΐ 3 εκάΟ-ητο έτιάνω αυτοϋ. ην δε η είδέα αυτόν ως άβτρατΐη, καΐ το '^ ένδυμα αντον λενκον ώβεΐ %ιων. Άπο δ\ του φόρου ) εοείΰΟ'ηβαν 5 οί τηρονντες, καΐ εγένοντο ως νεκροί, άποκριϋ-είς δε ο άγγελος '^V' ειπεν ταΐς γνναι^Ιν , μη φοβεΐαΟ^ε νμεΐς' οίδα γαρ οτι Ιηΰονν τον 6 εΰτανρωμενον ζητείτε, ουκ εύτιν ώδε ' ηγερΰ'η γαρ^ καϋ'ως ειπεν. 7 δεϋτε, ί'δετε τον τόπον όπου εκείτο ο κύριος, καΐ ταχύ πορευ- ϋ-ειααι είπατε τοις μαΟ-ψαΐς αύτοϋ , ότι ηγερϋ^η άπο των νεκρών' και Ιδού, προάγει νμάς εις την Γαλιλαίαν' εκεί αυτόν ο-ψεο&αι. 8 ιοον , ειπον νμιν. Και εξελ^ουΰαι ταχύ απο του μνημείου μετά α φόβου καΐ χαράς μεγάλης, εδραμον απαγγεΐλαι τοις μαΟ^ηταΐς 9 αυτοϋ. ως δε έπορεύοντο απαγγεΐλαι τοις μαθ-ηταΐς αντον, καΐ ίδον ^ Ίηΰονς άπηντηβεν ανταΐς , λέγων, χαίρετε, αί δε πρού- ελΰΌνΰαι έκράτηβαν αντον τονς πόδας, και προΰεκννηβαν αντω. 10 Τότε λέγει ανταΐς ο Ίηΰονς' μη φοβεΐύ%•ε' νπάγ ετ ε , απαγγείλατε τοις αδελφοΐς μον , ίνα άπέλΟ'ωβιν εις την Γαλιλαίαν, και εκεί 11 με οφονται. Πορενομένων δε αντών, ίδον , τίνες της κον~ ΰτωδείας ελϋ-όντες εις την πόλιν άπηγγειλαν τοις άρχιερεν- 12 βιν πάντα τα γενόμενα. ΚαΙ ονναχΟ-έντες μετά τών πρεσβυ- τέρων , βυμβούλιόν τε λαβόντες, αργύρια ικανά έδωκαν τοις 13 βτρατιώταις, λέγοντες, είπατε, ότι οί μα^-ηταΐ αντον ννκτός 14 έλ'ϋ'όντες εκλε-ψαν αντον ημών κοιμωμένων , και εάν άκονΰ^η τούτο έπΙ τού ηγεμόνος , ημείς πείοομεν αυτόν, καΐ υμάς άμερί- 15 μνους ποιηύομεν. Οι δε λαβόντες τά αργύρια έποίηβαν ως εδι~ δάχθ'ηΰαν. και διεφημίβ&η ο λόγος ούτος παρά Ίουδαίοις μέχρι της 16 βημερον. Οί δε ένδεκα μα&ηται έπορεύϋ'ηΰαν εις την Γαλιλαίαν, εις 1) φόρου, sic pro φοβον. 64 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. XXVIII. τό ορός ον ετάξ,ατο αντοΐς ο Ίηΰονς. ΚαΙ Ιδόντες αντον, προβεκν- 17 νηΰαν αντω' o/f Οε έδίβταοαν. ΚαΙ προΟελ^ών ο Ιηβονς ελάλη- 18 βεν αντοίς , λεγων^ ^Edod -η μοί πάϋα ε^ονοία εν ονρανω καΐ επΙ γης' Πορενΰ'εντες μα^ητενϋατε πάντα τά εΰ-νη, βαητίζοντες αν- 19 τονς εις το όνομα τον Πατρός καΐ τον Τίον καΐ τον Άγίον Πνεύ- ματος^ διδάσκοντες αντονς τηρεΐν πάντα ο6α ένετείλάμην νμΐν' 20 καΐ ίδον, εγώ μεΰ-' νμών ειμί πάοας τάς ημέρας εως της ΰνντελείας τον αιώνος, άμην^). ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. i) αμήν. 2 m. : sabscriptio εναγγελιον etc. 2 m. TOT ΚΑΤΑ MAPKON ΕΤΑΤΤΕΛ1ΌΤ ΑΙ ΠΕΡΙΟΧΑΙ. β- 7- δ. ε? ζ- η. ^. L. LCC. φ. ly. LS. ίζ- ^ξ. Ι)]. L^, κ. κ or. %β. v.y, κ^. κε. κ?. y^l %η. κθ. λ. λα. λβ. λγ. τον δοίίμονιξομενου. περί τ% πεν^•εράς Πέτρου. περί περί περί περ περ τΐερί της των άττοΰτόλων εκλογής. περί περί τνερί περ ττερ περ περί, περί περί περ περί περί περ περ περί περί περ, περ περί περί .περ περ περί περ των ίαΟ-εντων απο ποίκίλων νόσων. τον λεπρον. του παραλντίχον, Λενΐ τον τελωνου. του ξηρο/ν έχοντος χεΐρα. της παραβολής του βπόρον. της επίτιμηβεως του άνεμου χαϊ της &αλάαΰης. του λεγεώνος. της ϋ•υγατρος τον αρχίΟνναγωγου. της αίμορροονθϊ]ς. της διαταγής των αποΰτόλων. Ιωάννου %ai Ήρώδου. των πέντε άρτων. τον εν Ό'αλάΰΰη περιπάτου. της παραβάβεως της εντολής τον Θεον. της Φοίνικίΰΰης. τον μογίλαλον. των επτά άρτων. της ζνμης των Φαρίΰαίων. τον τνφλοϋ. της εν Καίΰαρία επερωτηΰεως. της μεταμορφώσεως του Ιηοον. του βεληνίαζομένου. των διαλογίζομενων τις μείζων. των επερωτηβάντων Φαρίΰαίων. του επερωττιΰαντος αυτόν πλουσίου. των υιών Ζεβεδαίου. Βαλτιμαίου. του πώλου. περί της ξηρανϋ'είσης συκης. CODEX ALEX. 66 λδ. τνερί αμνηΰίκα'/ύας. λε. τΐερί των ετνερωτηΰαντων τον Kvqlov αρχιερέων %αϊ γρα(ΐματαίων , εν τϋοία ε'ξονΰία ταντοί ττοίείς; λς. τνερί τον αμπελώνος. λξ. τιερί των εγκά^'ετων δια τον y.ijvGov. λη. περί των Σοίδδον%αίων. λ-θ. τΐερί των γραμματαΐων. μ. ττερί της τον ΚνρΙον επερωτηοεως. μα. περί της τα δνο λετττα. μβ. περί της ύυντελείας. μγ. περί της ημέρας %αΙ ώρας. μδ. περί της αλυι\)α(5ης τον Κνριον μνρω. με. περί τον πάΰχα. μς. ηερϊ παραδοΰεως προφητεία. μξ. αρνήοις Πέτρον. μη. περί τί]ς αίτηοεως τον Κνριαγ,ον ϋώματος. ^) 1) Titulus pcriocliarum Marci 2 in. periocliac autcm ipsae 1 m. ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΟ Ν.* ΚΕΦ. Α. CAP.L 2 ^9Χν. "^^^ ευαγγελίου Ίηΰον Χριΰτον νίον τον Θεον' ως γέ- ^^ γραΛταί εν τοις προφηταίς^Ίδον , εγώ άποβτέλλω τον αγγελόν μου προ προβωτΐον ΰον, og καταΰκενάύεί την οδόν ύον έ'μττροο&εν Gov. 3 Φωνή βοώντος εν ttJ ερημω^ ετοιμάΰατε την οδον Κνριον' ενΰ^είας ^ 4 ποιείτε τας τρίβονς αντον. Έγενετο 'Ιωάννης βαπτίζων εν ττ} ^ ερημω, καΐ κηρνΰΰων βάπτιΟμα μετανοίας εις αφεύίν αμαρτιών. 5 ΚαΙ ε^επορενετο προς αντον πάΰα η Ιουδαία χώρα, καΐ oC Ίερο- ύολνμεΐταΰ' καΐ εβαπτίζοντο πάντες εν τω Ίορδάντ] ποταμώ νπ' β αντον, εξομολογονμενοί τάς αμαρτίας αντών. ην δε Ιωάννης ενδεδνμενος τρίχας καμηλον , καΐ ξώνην δερματίνην περί την 7 οΰφνν αντον, καΐ εΰϋ-ίων ακρίδας καΐ μελί άγριον. ΚαΙ έκηρναΰεν, ^ λέγων, έρχεται, ο ίΰχυρός μον οπίΰω μον, ον ουκ ίμΐ^) ίκανος κν- 8 ίΐ^ας λνβαι τον ιμάντα των νποδημάτων αντον. εγώ μεν εβά- πτιβα νμας εν νδατι ' αντος δε βαπτίζει νμας εν Πνενματι ^Αγίω. ■9 Και εγένετο εν εκείναις ταΐς ημέραις, ηλ^εν'Ίηΰονς άπο Ναζαράτ ^ • της Γαλιλαίας , καΐ έβαπτίϋ^η νπο Ιωάννου εις τον Ίορδάνην. .♦ 10 και ευΘ-εως αναβαίνων άπο τον νδατος, ΐδεν οχιξομενονς τους ουρανούς, και το Πνεύμα ως περιΰτεράν καταβαΐνον επ' αυτόν' 11 κικι φωνή εγένετο εκ των ουρανών, ύν ει ο νιος μον ο αγαπητός, 12 εν ω ενδόκηοα. Και εν%'εως το Πνενμα αντον εκβάλλει εις την ϊ 13 ερημον. και ην εν τη ερημω ημέρας τεββεράκοντα, πειραζόμε- νος νπο του Σατανά, καΐην μετά τών ^-ηρίων' Και άγγελοι διη- ^ κόνουν αντώ. 14 Μετά δε το παραδοϋ-ηναι'Ιωάννην ηλϋ-εν Ίηΰοϋς εις την Γα- V 15 λιλαίαν, κηρνβαων το εναγγέλιον της βαΰιλείας τον Θεον, λέ- * Titulns [εναγγελ^ίον κατά Μαρν,ον , Uteris aiitiqnis. 1) ιμι sic MS. pro είμι. 68 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ I. ς γων, Οτι τίεπληρωταί q καιρός, καΐ ηγγεοκεν η βαΰίλεία τον Θεον' μετανοείτε, καΐ πιΰτενεται εν τω εναγγελίω.^) περίπατων δε 10 πάρα την χ^άλαΰϋαν της Γαλίλαίας , εΐδεν Σίμωνα καΐ Άνδρέαν τον αδελφον τον Σίμωνος αμφιβάλλοντας^) άμφίβληΰτρον εν τγι β ^αλάοβγι ' ηβαν γαρ αλεεΐς. ΚαΙ είπεν αντοΐς 6 Ίηβονς, δεντε οπίβω Π μον, καΐ ποιήσω νμάς γενεΰ&αι αλεεΐς άνΟ'ρωπων. και εν&εως 18 ^ αφέντες τα δίκτνα αντών, ηκολονϋ-ηβαν αντώ. ΚαΙ πρόβας εκεί- 19 ϋ'εν ολίγον, ϊδεν Ίάκωβον τον τον Ζεβεδαίον , καΐ Ίωάννην τον αδελφον αντον, καΐ αντονς εν τω πλοίω καταρτίζοντας τα δίκτνα. και ενΟ'έως εκάλεΰεν αντονς ' και αφέντες τον πάτερα αντών Ζεβε- 20 δαΐον εν τω πλοίω μετά των μιϋΟ^ωτών , άπηλΰ^ον οπίύω αντον. Ύΐ Και είΰπορενονται εις Καπερναούμ' καΐ εν^-έως τοις ΰάββα- 21 β 6 IV είβελΟ'ών εις την σνναγωγην , εδίδαΰκεν. ΚαΙ ε^επληβΰοντο 22 επΙ ττΐ διδαχή αντον ' ην γαρ διδάΰκων αντονς ως έξ,ονβίαν έχων, καΐ ονχ ως οί γραμματείς. η Και ην εν τη ΰνναγωγγι αντών ανθ'ρωπος εν πνενματι ακα- 23 ϋ'αρτω, καΐ άνεκρα^εν, λέγων, αί'α, τί ημειν και ΰν , Ίηΰον Ναξα- 24 ρηνε; ηλϋ'ες άπολέΰαι ημάς; οΐδά ΰε τίς ει, ο άγιος τον Θεον. και 25 επετείμηΰεν αντώ 6 Ίηΰονς , λέγων, φιμωϋ-ητι^), καΐ έξελϋ'ε εξ αν- τον. και απαράξαν αντον το πνεύμα το άκά^αρτον , και κράξαν 26 φωνή μεγάλη , έξηλ&εν εξ αντον. και ε%'αμβη%'ηόαν πάντες , ωβτε 27 ΰννζητεΐν προς εαντονς, λέγοντες, τί εΰτιν τοντο ; τίς η καινή αντη διδαχή, οτι κατ εξονΰίαν καΐ τοις πνενμαβιν τοις άκαθ^άρτοις επι- τάββει, καΐ νπακονονΰιν αντώ ; εξηλΰ'εν δε η άκοη αντον εν&νς εις 28 ολην την περίχωρον της Γαλιλαίας. β ΚαΙ ενΰ'έως εκ της ΰνναγωγής έξελϋ'όντες, ήλθ^ον εις την οίκίαν 29 Σίμωνος καϊ^Ανδρέον, μετά Ιακώβον κανίωάννον. Ίϋ δ\ πεν^ερά 30 Σίμωνος κατέκειτο πνρέβσονΰα'^) καΐ ενΰ^έως λέγονΰιν αντώ περί αντης. καΐ προΰελ^ών ηγειρεν αυτήν , κρατηΰας της ^£fc^)og αυτής' 31 και άφήκεν αντην ο πνρετος εν^έως, καΐ διηκόνει αντοΐς. Οψείας δε γενομένης, οτε εδν ο ήλιος, εφερον προς αντον 32 πάντας τονς κακώς έχοντας και τονς δαιμονιζομένονς. και η πόλις 33 1) In marg. sup. β. περί της nsvd'SQccg Πετρον. 2) αμφιβάλλοντας, Scripsit 1 m. αμφιβάλλοντες. 3) λέγων φιμω&ητι. Super rasuram; for- tasse scriba omiserat λέγων. 4) Marg. sup. δ. περί τον λεπρον. ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΟΝ. 69 Τ. 34 ολη επίύννηγμενη ην τΐρος την ^-ΰραν. Κα\ εΰ'εράπενβεν πολλούς ^5 κακώς έχοντας τιοίκίλαις νόβοίς ' καΐ δαιμόνια τϋολλά εξ,εβαλεν, 35 καΐ ονκ ηφιεν λαλεΐν τα δαιμόνια^ ότι ιίδειβαν αντόν. Και πρωΐ έ'νννχον λίαν άναΰτάς ε^ήλ^'εν . και απηλΰ•εν εις ερημον τοττοι/, 36 και εκεί προβηνχετο. καΐ κατεδίω^αν αυτόν 6 Σίμων καΐ οι μετ' 37 αντον' και ενρόντες αυτόν, λέγουβιν αύτώ , ότι πάντες 6ε ζητοϋ- 38 βιν. καΐ λέγει αύτοις, αγωμεν εις τάς εχομενας κωμοπόλεις , ίνα 39 καΐ έκεΐ κηρύξω ' εις τοϋτο γαρ εξεληλυΰ-α. καΐ ην κηρύοβων εις τάς ΰυναγώγας αυτών ^ εις όλην την Γαλιλαίαν , και τα δαιμόνια εκβάλλων. 40 Και έρχεται προς αυτόν λεπρός, παρακαλών αυτόν καΐ γο- ''ο νυπετών αυτόν, καΐ λέγων αύτώ, ότι, εάν ϋ-ελ^ς, δύναύαί με 41 καϋ-αρίΰαι. Ο δε Ιηοοϋς ΰπλαγχνιΰθ'είς, εκτεινας την χείρα, 42 η-φατο αυτού, και λέγει αυτώ , ^-έλω, καΰ-αρίοΰ-ητι. και είπόντος 43 αντοΰ , εv^'έως άπήλΰ'εν η λέπρα απ' αυτού, καΐ έκαΰ-ερίοΟ-η. και 44 εμβριμηβάμενος αυτώ, ε^έβαλεν αυτόν εύϋ^έως , καΐ λέγει αύτώ, ορα, μηδενι ειπ^ς' αλλά υπάγε, αεαυτόν δεΐ^ον τω /"βρ^Γ, καΐ προΰένεγκε περί του καΰ•αρι6μού 6ου ά προ6έτα^εν Μω6ής, εις 45 μαρτύρων αύτοΐς. ^) Ό δε έ^ελϋ^ών ηρ^ατο κηρύ66ειν πολλά καΐ ''^ διαφημίζειν τόν λόγον , ώΰτε μηκέτι αυτόν δύνα6^αι φανερώς εις πόλιν εί6ελ%•ειν'^) αλλά εξ,ω εν έρήμοις τόποις ην, καΐ ηρχοντο προς αυτόν παντόΰ'εν. ΚΕΦ. Β. CAP.II. 1 ΚαΙ εί6ηλ^εν πάλιν εις Καπερναούμ δι' ημερών' καΐ ηκούΰΟ-η ^ 2 ότι εις οΙκόν ε6τιν' καΐ εύΟ-έως 6υνηχ%•η6αν πολλοί, ω6τε μηκέτι, χώρεΐν μηδέ τά προς την ■ΰ'ύραν' καΐ έλάλει αυτοΐς τόν λόγον. 3 ΚαΙ έρχονται προς αυτόν, παραλυτικόν φέροντες , αίρόμενον 4 νπό τε66άρων. και μη δυνάμενοι προ6εγγί6αι αυτώ δια τον οχλον, άπε6τέγα6αν την 6τέγην όπου ην, καΐ έ^ορι^ζαντες χαλώ6ιν τόν 5 κράβαττον, εφ' ω ο παραλυτικός κατέκειτο. ίδών δε 6 Ίη6ούς την πι'ΰτιν αυτών λέγει τω παραλυτικώ , τέκνον , άφέωνταί 6οι αί 1) αντοις\ οις in 2 m. fortasse i m. scripsit αντω. 2) Marg. sup. ε. περί τον παραλντι-κον. 70 ΕΤΑΓΓΕΛ10Ν Π. αμαρτνρίαι^) 6ον. Ήόαν δέ τίνες των γραμματαίων εκεί καϋ^ήμε- 6 νοί ^ καΐ δίαλογιζόμενοί εν ταΐς καρδίαίς αυτών ^ τι ούτος οντω λα~ 7 λεΐ βλααφημείας; τις δύναται, αφιέναυ αμαρτίας ^ εί μη εις, ο Θεός; καΐ ενϋ'εως επιγνονς 6 Ίηΰονς τω πνενματι αντον , ort όντως αυ- τοί διαλογίζονται εν εαντοΐς, είπεν αντοΐς .^ τί ταντα διαλογίζεΟ^'αι εν ταΐς καρδίαις υμών; τί ε(3τιν εύκοπώτερον , είηείν τω τιάρα- 9 λυτικω , άφεωνταί Got αί αμαρτίαι, η ειπείν, έγειρε, καΐ άρον τον κράβαττόν 6ον , καΐ περιπατεί; "Ινα δε ίδητε, οτι ε^ουβίαν 10 έχει ο L'tog του άνΘ^ρώπον άφιεναι έπΙ της γης αμαρτίας, (λέγει τω παραλυτικό ,) ΰοΐ λέγω, έγειρε, και άρον τον κράβαττόν 6ου, 11 καΐ νπαγε εις τον οίκον ύον. καΐ ηγερΘ'η εύϋ^εως , καΐ άρας τον 12 κράβαττόν, εί,ήλΟ'εν εναντίον πάντων' ωβτε έ^,ίβταβϋ-αι πάντες, καΐ δοξ,άζειν τον Θεον , λέγοντας, ort οι;(5'£π;οτ£ όντως ίδομεν. β ΚαΙ έξ,ήλ^'εν πάλιν παρά την ^άλαΰβαν' καΐ πάς ο όχλος ηρχετο 13 προς αύτον , καΐ έδίδαβκεν αντονς. Και παράγων ίδεν Αευϊ 14 τον του "Άλφαίον , καΘ-ημενον επΙ το τελώνιον , καΐ λέγει αντω, β άκολον^ει μοι. και άναύτάς ηκολονθ-ηύεν αντω. Και έγένετο εν 15 τω κατακειβΟ'ε αντον εν ττ^ οικία αντον, καΐ πολλοί τελώναι και αμαρτωλοί ελ^'όντες ΰννανέκειντο τω Ίηύον καΐ τοις μαϋ^ηταΐς αντον' ηΰαν γαρ πολλοί, και ηκολονΰ'ηΰαν αντω. καΐ οι γραμ- 10 ματεΐς και οι ΦαριΟαΐοι , ίδόντες αντον μετά των τελωνών καΐ αμαρτωλών έο^'ίοντα, ελεγον τοΐς μa^•ητaΐς αυτού, τί οτι μετά Q τών τελωνών καΙ αμαρτωλών έβ^^ίει καΐ πίνει; Και άκουΰας ο Π Τηΰοΰς λέγει αύτοΐς , ον χρίαν έχονβιν οι ίβχνοντες ιατρού, άλλ οι κακώς έχοντες, ουκ ηλϋ-ον καλέΰαι δικαίονς, άλλα αμαρτω- λούς. ΚαΙ ηόαν οι μa^'ητal Ίωάννον καΐ οί Φαριβαΐοι νηΰτενον- 18 τες' καΐ έρχονται και λέγονβιν αντω, διατί οι μα^ηταΐ Ιωάν- νον νηϋτενονβιν , ot δ'ε 6οΙ μα%'ηταΙ ον νηύτενονβιν; και είπεν 10 αντοΐς ο Ιηύούς, μη δύνανται οι νιοΙ τον ννμφώνος , εν ω 6 ννμφίος μετ' αντών έβτιν νηΰτεύειν; οΰον χρόνον μεΰ-' εαντών £;ζου(?6ν τον ννμφίον , ον δύνανται νηΟτεύειν' ^Ελεύ- 20 ΰορται δε ημέραι όταν άπαρ^η άπ' αυτών 6 νυμφίος , και τότε 1) (χμαρτνριαι, sic 1 να. sed 2 m. transvcvsls lincolis delevit τνρ. ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΟΚ 71 21 νηίΐτενβονΟίν εν sy.stvr] zfj ήμερα, ονδείς επίβλημα ράκκονς αγνά- II. φον εταράπτεί επΙ ιματίω παλαίω' είδε μη, αΐ'ρεί αττ' αντον το 22 πλήρωμα το καινον τον παλαων , καΐ χείρον αχίΰμα γείνεται. καΐ ονδείς βάλλεο οίνον νέον είς άΰκονς παλαιούς' εί δε μη, ρήασεί ο οίνος 6 νέος τονς άβκονς , καΐ ο οίνος έκχεΐται καΐ οί άβκοί 23 άπολοννται' άλλα οίνον νέον εί,ς άβκονς καινούς βλητέον. ΚαΙ r έγένετο παραπορενεΰ^αι αντον εν τοις βάββαοιν δίά των 6πορί• μων , καΐ ηρ^,αντο οι μαϋ-ηταΐ αντον οδον ποιεΐν τίλλοντες τονς 24 οτάχνας. καΐ οί Φαρίΰαΐοι ελεγον αντω , ί'δε, τι ποιονβιν , ο ονκ 2δ ε^εϋτιν τοις βάββαΰίν; καΐ αντος ελεγεν αντοΐς, ουδέποτε άνέ- γνωτε , τι έποίηβεν /ΙαβΙδ , οτε χρείαν εΰχεν καΐ επίναβεν αντος 26 καΐ 0L μετ' αντον ; πώς είβηλ^'εν είς τον οίκον τον Θεον επΙ '^βιά- %-αρ τον άρχιερεως, και τονς αρτονς της προΟ-έβεως εφαγεν, ονς ονκ ε^,εβτιν φαγεΐν ) ει μη τοις ιερενοιν , καΐ εδωκεν και τοις 6νν 27 αντω ονύιν; ΚαΙ ελεγεν αντοΐς , το ύάββατον δια τον ανΟ'ρωπον ^^ 28 εγένετο , ονχ ό avd -ρωπος δια το ΰάββατον. ) ωύτε κνριός έοτιν ο νιος τον άνϋ•ρ(Όπον καΐ τον οαββάτον. ΚΕΦ. Γ. CAP. III. 1 ΐίαΐ ειόήλϋ-εν πάλιν είς την ΰνναγο3γην , καΐ έκεΐ ην άνϋ^ρωπος 2 ε^ηραμμένην έχων την χείρα, και παρετηρονντο αντον εί τοις ΰάβ- 3 βαΰιν ^'εραπενΰει αντον, ϊνα κατηγορηβωβιν αντον. καΐ λέγει τω άνθ^ρώπω τω έ^ηραμμένην εχοντι την χείρα, έγειρε είς το μέϋον. 4 καΐ λέγει αντοις. έ^,εΰτιν εν τοις βάββααιν άγαΟΌποιηΟαι, ή κακοποι- 5 ηΰαι; φνχην βώβαι, η άποκτεΐναι; οι δε έβιοίπων. καΐ περιβλεφά- μενος αντονς μετ οργής, βνλλνπονμενος επΙ τη πωροίσει της καρ- δίας αυτών, λέγει τω άνΟ-ρώπω, εκτεινον την χεΐρά αον. και εξέτεινεν, Ο και απ εκατεΰτάΟ-η η χ^εΐρ αντον. ΚαΙ έ^,ελϋ-όντες οίΦαριύαιοι ενϋ-έως ^^ μετά τών Ηρωδιανών βνμβονλιον εποίονν κατ αντον, όπως αντον 7 άπολέΰωβιν. και 6 ^Ιηβονς άνεγ^ώρηβεν μετά τών μαϋ-ητών αντον προς 1) ονς OVA, ε'ξεατιν cpay. 2 m. sed antiqua rescripta. 2) Post ααββα- τον secundum, duae literae erasae. 72 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ III. a ^^^ %^άλα6(5(χν ' ΚαΙ itoXv jrA^^og ά%ο της Γαλίλαίας ηκολονΰ-ηαεν αντω y καΙ άπο της Ιουδαίας^ καΐ σ.πο Ίεροΰολνμων, καΙ άπο της 8 Ίδουμαίας, και πέραν τον Ίορδάνον'^) και οι περί Τνρον κα\ Σίδώνα, πληΰΌς πολν ^ άκονβαντες 'όΰα έποίει^ ηλΰΌν προς αυτόν, καΐ είπεν τοΐς μαΰ-ηταΐς αντον ^ ίνα πλοιάριον προΰκαρτερτ} 9 αντω^ δια τον οχλον .^ ϊνα μτ] ΟΊίβωύυν αυτόν, πολλούς γαρ ε^Έ- 10 ράπενΰεν , ωΰτε επιπίπτειν αύτω., ίνα αυτού αψωνταί ., καΐ όΰου είχον μάύτιγας' καΐ τα πνεύματα τα άκά%'αρτ α ^ όταν αυτόν εΰ-εώ- Π ρεί-, προβέπιπτον αύτω ^ καΐ εκραξον , λέγοντα, ότι ϋν ει ο υ[ός η τον Θεοϋ. ΚαΙ πολλά επετείμα αντοις ^ ϊνα μη φανερόν αυτόν 12 ποίηΰωβιν. ο Και αναβαίνει εις τό ορός, καΐ προσκαλείτε ους ηΰ'ελεν 13 αυτός' καΐ άπηλϋ'Ο-ν^) προς αυτόν, καΐ έποίηΰεν δώδεκα, ϊνα 14r ώβιν μετ αύτοϋ , και ϊνα άποΰτελλτ} αυτούς κηρύΰΰειν, καΐ 15 εχειν έ^ουΰίαν ^εραπεύειν τάς νόΰους , και εκβάλλειν τα δαι- β μόνια ' Και επεΰ-ηκεν τω Σίμωνι όνομα Πετρον * καΐ 'Ιάκωβον τον γη • του Ζεβεδαίου , καΐ Ίωάννην τον άδελφόν αύτοΰ Ιακώβου' καΐ επεϋ'ηκεν αύτοΐς ονόματα Βοανηργες , ο εΰτιν, νιοι βροντής' καΐ 18 Ανδρέαν, καΐ Φιλιππον ., και Βαρθολομαίου , και Ματϋ'αΐον , και Θωμάν , καΐ ^Ιάκωβον τον του '^λφαίου , και Θαδδαΐον, καΐ Σί- μωνα τον Κανανείτην , καΐ Ίούδαν Ίΰκαριώτην , Ος καΐ πάρε- 19 ^ δωκεν αυτόν. ΚαΙ έρχονται εις οίκον ' καΐ αυνερχετε πάλιν ο όχλος, 20 ώΰτε μη δύναΰθ'αι αυτούς μηδέ αρτον φαγειν. Και άκούΰαντες οι 21 παρ^ αυτοϋ ε^,ηλθον κρατηύαι αυτόν, ελεγον γαρ, ότι ε^εοτη. β καΐ ot γραμματείς of από Ίεροβολύμων καταβάντες ελεγον, ότι 22 Βεελξεβουλ έχει , και οτι εν τω αρχοντι των δαιμονίων έκβάλ- J λει τα δαιμόνια. ΚαΙ προΰκαλεύάμενος αυτούς, εν παραβολαΐς 23 έλεγεν αύτοις ^ πώς δύναται Σατανάς Σατανάν εκβάλλειν; καΐ 24 εάν βαβιλεία εφ' έαυτην μεριΰΰ'^, ου δύναται ΰταΰ-ηναι η βα- ΰιλεία εκείνη' καΐ εάν οικία εφ' εαυτην μεριύΰ-η , ου δύναται 25 ΟταΟ^ηναι η οικία εκείνη' καΐ ει ο Σατανάς άνέύτη εφ^ εαυτόν 26 1) Marp:• sup. η. περί της [των αποστολών β^ιλογης]. 2) απηλ^^ν sic pro απΎΐλ^ον\ 1 m. seripsit amqX^Bv, ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΟΧ. 73 27 καΐ μεμερίύτκί^ ου δύναται 6ταϋ•ήναί, αλλά τέλος έχει. ον- III. δεΙς δύναται τα ΰκενη τον ίΰχνρον^ εΐΰελ^ών εις την οίκίαν αντον. διαρπάβαί . εάν μη πρώτον τον ίΰχνρον δηβ]]^ καΐ 28 τότε την οίκίαν αντον διαρτΐάΰη. ^Αμην λέγω νμΐν^ οτι πάντα 'ο άφεΟ-ηΰεται τοις νιοΐς των άνΰ-ρωπων τά αμαρτήματα , καΐ αί 29 βλαΰφημείαί ούας αν βλαΟφημήύωβίν' og δ' αν βλαΰφημήΰτ] εις το Πνεύμα το "'Jyiov^ ονκ έχει άφεβιν εις τον αιώνα , αλλά 30 ένοχος έύτιν αίωνίον κρίβεως' οτι έλεγον, πνεύμα ακάϋ-αρτον 31 έχει. 'Έρχονται ονν οι αδελφοί αυτού και η μήτηρ αυτούς καΐ β 32 εξω έβτώτες άπέΰτειλαν προς αντον, ξητούντες αντόν. καΐ έκά- ■d -ητο περί αντον όχλος ' είπον δε αντώ , ίδον , η μήτηρ οον 33 και οι αδελφοί 6ον και αί άδελφαί ΰον^ έ^ω ξητονβίν 6ε. και άπεκρίϋ•η αντοίς , λέγων, τις έύτιν η μήτηρ μον ή οι αδελφοί 31 μον; Και π^ριβλεφάμενος κύκλω τονς περί αντον κα^ημέ- 35 νονς , λέγει, ίδον, η μήτηρ μον καΐ οι αδελφοί μον. ος γάρ αν ποιήΰ}] το %'έλημα τού Θεού, ούτος αδελφός μον και αδελφή και μήτηρ έΰτίν. ΚΕΦ. Λ. CAP. IV 1 Aat πάλιν ήρξ^ατο διδάύκειν παρά την Ο-άλαΰΰαν' καΐ οννήχϋ-η- '^ ύαν προς αντον όχλος πολύς, ωβτε αντον έμβάντα εις το πλοΐον καΟ'ήβΟ'αι εν τη ^αλάβΰ}^ και πάς ο o;^Aog προς την ^άλαύ- 2 ΰαν έπι της γης ην. και έδίδαΰκεν αυτούς εν παραβολαΐς 3 πολλά, και έλεγεν αντοΐς έν τη διδαχή αυτού, άκούετε. Ιδού, 4 έξήλτ^εν 6 απείρων τού ΰπεΐραι' καΐ έγένετο έν τω ύπίρειν, ο μεν έπεβεν παρά την οδον, καΐ ήλ&εν τά πετεινά και κατέφα- δ γεν αντό. άλλο δ\ έπεΰεν έπι το πετρώδες, οπον ουκ είχεν γήν πολλήν' καΐ ευθέως έί,ανέτειλεν , διά το μή έχειν βάϋ-ος γης' 6 ήλίον δε άνατείλαντος έκανματίΰϋ^η, καΐ διά το μή εχειν ρίξαν έξηράνϋ-η. καΐ άλλο έπεΰεν εις τάς άκανθας' καΐ ανέ- βηκαν αί άκανχ^αι. και ϋννέπνιξαν αντο , και καρπον ονκ έδωκεν. 8 Κα\ άλλο έπεΰεν εις την γήν την καλην' καΐ έδίδον καρπον άναβαί- 74 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ IV, νοντα καΐ αν^ανόμενον , καΐ εφερεν εν τριάκοντα , καΐ εν έ^ηκοντα^ καΐ εν εκατόν, καΐ ελεγεν, 6 έχων ώτα άκονειν άκονετω. '^Ότε δ\ .q εγένετο καταμόνας , ηρίότων αντον οί περί αυτόν ΰυν τοις δώ- δεκα την τΐαραβολην. καΐ ελεγεν αντοις, νμΐν δέδοται το μν- 11 ^ ΰτηρίον της βαοιλείας τον Θεον' Έκείνοίς δε τοις έξω, εν %α- ραβολαίς τα πάντα γείνεται. ϊνα βλέποντες βλέπωύίν, καΐ μη 12 ίδωΰιν ' καΐ άκονοντες άκονωΰίν., καΐ μη βννίώοιν ' μηποτε έπίΰτρέ- φωσιν, καΐ άφαίϋ-ηβεται αντοΐς τα αμαρτήματα, καΐ λέγει αυτούς, 13 ουκ οί'δατε την παραβολην ταΰτην; καΐ πώς πάόας τάς παρα- ^ βολάς γνώ6ε<5%•αί ; Ό βπείρων τον λόγον οπείρευ. ούτοί δε ^^ είοίν ου παρά την οδον, οπού ΰπείρεταυ ο λόγος ., καΐ όταν ακον- ΰωβίν, εύΰ'έως έρχεται ο Σατανάς καΐ αί'ρεί τον λόγον τον ξΰπαρμένον από της καρδίας αυτών. ΚαΙ ούτοί είύιν ομοίως 16 0L έπΙ τα πετρώδη βπειρόμενοι., οι, όταν άκούύωΰίν τον λόγον, ενΟ^έως μετά χαράς λαμβάνουΰιν αυτόν, καΐ ουκ έχουΰίν ρίζαν Π εν έαυτοΐς, αλλά πρόΰκαιροί είύνν' είτα γενομένης ^-λίφεως η διωγμού δίά τον λόγον, ενϋ^έως Σκανδαλίζονται. ΚαΙ ού~ 18 τοί εΐοίν οι εις τάς άκάνϋ'ας ΰπευρόμενοι , οί τον λόγον ακού- οντες, καΐ αί μέριμναι τού αιώνος τούτον, καΐ η απάτη τον 19 πλούτον , καΐ αί περί τά λοιπά έπι^υμίαι είύπορευόμεναι ύνν- πνείγονΰιν τον λόγον, καΐ άκαρπος γείνεται. ΚαΙ ούτοί ει- 20 6ιν οί έπΙ την γην την καλην ΰπαρέντες , οΐτεινες άκούονΰιν τον λόγον και παραδέχονται, καΐ καρποφορούβιν, εν τριά- ? κοντά, καΐ εν ε^ηκοντα , και εν εκατόν. ΚαΙ ελεγεν αύτοΐς, 21 μητι ο Α'ΐ;;χΐΌ^ έρχεται, ίνα νπό τον μόό'ί-οι/ τε^'^ η υπό την 'ο κλείνην *, ούχ ϊνα έπΙ την λνχνίαν έπιτε^-^ ; Ον γάρ έβτίν τι 22 κρνπτόν ^ εάν μη φανερωΟ-η' ονδ\ εγένετο άπόκρνφον, αλλά ίνα ^^ο εις φανερόν έλϋ-η. εί'τις έχει ώτα άκονειν , άκουέτω. Και έλε- 24 γεν αύτοΐς, βλέπετε τι άκούετε. εν φ μέτρω μετριται , μετρη- ^^^ ^ήβεται νμΙν, καΐ προβτεΟ-ήΰεται ύμεΐν τοις άκονουβιν. Ός 25 ^^y γάρ αν έχη , δοΘ^ήΰεται αύτω' και Ος ούκ έχει, καΐ ο έχει 26 αρϋ-ηύεται απ' αύτον. ΚαΙ ελεγεν, ούτως έΰτίν η βαΟιλεία τον Θεού , ως εάν άν^-ρωπος βάλη τον βπόρον έπΙ της γης, 27 και καϋ-εύδη και έγείρητε νύκτα καΐ ημέραν , και ο 6πό- 28 ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΟΝ. 75 ρος βλαβτάντι και μηκννιμαι ως ουκ οίδεν αντός. αντοαάτη IV. η γη καρποφορεί, πρώτον χόρτον , είτα ΰτάχνν, είτα πλήρη 20 βΐτον εν τώ ΰτάχνΐ. όταν δε παραβώ ο καρπός, εν^•εως απο~ 30 ΰτελλεί το δρέπανον ^ οτι παρεύτηκεν 6 ΰ'εριΰμός. ΚαΙ ελεγεν, ^ή τίνι ομοίώΰωμεν την βαΰιλείαν τον Θεον; η εν ποία παραβολτ} 31 παραβάλωμεν αντην; ως κόκκον όινάπεως, og ^ όταν ΰπαρη έπΙ τ^ήζ 7% 5 μει^^ρότερος πάντων τών ΰπερμάτων τών επΙ της γης 32 εβτίν καΐ Οταν ΰπαρϊ], αναβαίνει, καΐ γείνεται πάντων τών λάχανων μείζον, κα\ ποιεί κλάδους μεγάλους, ωβτε δυναύΘ-αι νπο την ΰκειάν αυτοί) τα πετεινά τον ουρανού καταΰκηνοϋν. ) ζ 33 Και τοιαύταις παραβολαΐς πολλαΐς ελάλει αυτοΐς τον λόγον , κα%ως 34 έδνναντο άκούειν χωρείς δε παραβολής ουκ ελάλει αύτοΐς' Κατ ^^^ ιδίαν δε rotg μα^'ηταΐς αντοϋ επέλχ^εν πάντα. 35 ΚαΙ λέγει αύτοΐς εν εκείνη τη ημέρα οφείας γενομένης^ ^^^ 36 διέλ^ωμεν εις το πέραν, καΐ αφέντες αυτόν, παραλαμβάνουβιν αυτόν ως ην εν τω πλοίω' καΐ άλλα δε πλοιά ην μετ' αντοϋ. 37 καΐ γείνεται λαΐλαφ ανέμου μεγάλη' τα δε κύματα έπέβαλλεν 38 εις τό πλοιον , ώότε αυτό ηδη γεμίζε60-αι. καΐ ην αυτός εν τη πρύμνη επΙ τό προύκεφάλαιον κα^•εύδων' και διεγείρουβιν αυτόν, και λέγουβιν αύτώ, διδάβκαλε, ου μέλει 6οι ότι άπολλύμεΟ'α; 39 και διεγερϋ^είς έπετίμηΰεν τω άνέμω , καΐ είπεν τη %•αλάα6η, όιώπα, πεφείμωΰο. και έκόπαύεν 6 άνεμος, καΐ έγένετο γαλήνη 40 μεγάλη, καΐ είπεν αύτοΐς, τί δειλοί έβται ούτως \ πώς ουκ 41 εχεται πίβτιν; και έφοβηΰ•η(5αν φόβον μέγαν , καΐ ελεγον προς αλλήλους, τίς άρα ούτος έατιν, ότι καΐ ο άνεμος καΐ η ϋ^άλαβύα ΚΕΦ. Ε. CAP.A^ 1 .Και ηλΰ-ον εις τό πέραν της Ο-αλάΰαης , εις την χώραν τών Γαδαρηνών. 2 ΚαΙ έ^ελ^-όντι αύτώ εκ του πλοίου ενΟ-έως, άπηντηβεν αύτώ εκ 3 τών μνηιιείων άνθρωπος εν πνεύματι άκαΰ'άρτω. ός την κατοίκηΰιν 1) Marg. sup. l. περί της επιτίμησα cog τον ανεμον xat της ϋ'αλαβσης. et LCC. περί του λεγεωνος. η 76 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ είχεν εν τοΐς μνημάοιν ' καΐ οντε αλνβεβιν ονδείς εδννατο αντον δήΰαο, δίά το αυτόν τιολλάκείς παίδαις καΐ αλνΰεβυν δεδεβΟ^αί, καΐ 4 διεόηάβ^'αι νπ' αυτόν τάς αλυβεις, και τάς παίδας ύνντετρίφ^αι^ καΐ ουδείς ί'ΰχυεν αυτόν δηοαι ' καΐ δίατΐαντος νυκτός καΐ ημέρας 5 εν τοΐς μνήμαΟιν καΐ εν τοΐς όρεβίν ην κράξων καΐ κατακόπτων εαυτόν λι%Όΐς. Ιδών δ\ τον Ίηβοϋν μακρόϋ'εν , εδραμεν καΐ τΐροΟ- 6 εκύνηβεν αυτόν ^ καΐ κρά^ας φωνή μεγάλη λέγει, τι εμοί καΐ ύοΐ, 7 Ίηύοϋ, υίε τον Θεοϋ του ζώντος; ορκίζω β ε τον Θεον, μη με βαύα- νιΰης' ελεγεν γαρ αντω,^) το ηνενμα το άκά%•αρτον ε^ελ^-ε άπο 8 τον άνΟ'ρωτίον. καΐ ετΐηρωτηΰεν αντον , τί όνομα ΰοι; καΐ λέγει 9 αντω , Αεγεών ονομά"^) μοι , οτι πολλοί εβμεν. καίπαρεκάλονν αν- 10 τον πολλά , "ίνα μη άποΰτείλη αυτούς εξω της χώρας, ην δε εκεί 11 άγελη χοίρων μεγάλη βοΰκομενων προς τώ ορει' καΐ παρεκάλουν 12 αύτον πάντες οι δαίμονες, λέγοντες, πε'μψον ημάς είς τους χοίρους, ίνα είς αυτούς είβέλ^ωμεν' καΐ έπετρε-ψεν αύτοΐς εύϋ-εως 6 ^Ιη- 13 ΰοϋς. ΚαΙ εζελϋ^όντα τα πνεύματα τα άκά^^αρτα^) είΰήλϋ-ον είς τους χοίρους ' καΐ ώρμηβεν η αγέλη κατά του κρημνού είς την %^ά- λαΰααν' ηΰαν δε ώς διβχείλείοι' καΐ έπνίγοντο εν τη Ο-αλάΰΰη. καΐ οί βόΰκοντες τους χοίρους εφυγον , καΐ άπηγγειλαν είς την 14 πόλιν καΐ είς τους αγρούς, καΐ ηλ^Όν ίδεΐν τί εΰτιν το γεγο- νός. ) ΚαΙ έρχονται προς τον ^Ιηβούν, καΐ ^εωρούύιν τον δαιμονι- 15 ζόμενον κα^^ημενον καΐ ίματιβμενον και βωφρονονούντα , τον έΰχη- κότα τον λεγεώνα' καΐ εφοβηΟ'ηβαν' και διηγηβαντο αυτοΐς οι 16 ίδόντες , πώς έγένετο τω δαιμονιζομένω , καΐ περί τών χοίρων, και Π ηρξ,αντο παρακαλεΐν αυτόν απελΰ'εΐν από τών ορίοιν αυτών. Και 18 έμβαίνοντος αύτον είς το πλοΐον , παρεκάλει αυτόν ο δαιμονιΰΰ'είς, ίνα μετ' αύτον η. καΐ ονκ άφήκεν αυτόν, άλλα λέγει αύτώ' 19 ύπαγε είς τον οίκον ΰου προς τους βούς , καΐ ανάγγειλον αύτοΐς όοα 6οι ο Κύριος πεποίηκεν, και ηλέηβέν βε. Και άκηλ%'εν καΐ ηρ^ατο κηρύΰΰειν εν τη /Ιεκαπό- 20 Aft, 06α έποίηΰεν αντώ ο Τηΰονς' καΐ πάντες ε^αύμαζον.^) J) ελεγεν γαρ αντω literae γεν γαρ α rescriptac: 2 τη. 2) ονομ,α , ν super rasura rescriptura. 3) τα ατιαϋ'αρτα^ 2 m. marg-iiii adscriptiim. 4) εοτ,ίν το γεγονός. Prius scriptmn fuisse vitletur το γεγονός. Erasa et iiiinoribus Uteris rescripta. 5) Marg. sup. [ίβ. περί] της 'ϋ'νγατρος τον αρχίσνναγωγίον]. — [ιγ. πε]ρί της αιμ,ορροονσης. ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΟΝ. 77 V. 21 ΚαΙ δίαπεράβαντος τον Ίηΰον iv τω πλοίω πάλιν εις το πέ- ^ο ραν, ύννηχϋ-η όχλος τΐολνς έ%' αντον, καΐ ην παρά την ^άλαΰβαν. 22 Και ίδον, ερχ,εταί είς των άρχιβνναγώγων . ονόματι Ιάειρος, 23 καΐ ίδών αντον , πίπτει προς τονς πόδας αντον' καΐ παρακαλεί αυτόν πολλά ^ λέγων ^ ότι το ^νγάτριόν μου έΰχάτως έχει' ίνα 24 έλ&ών έπι%^ϊ]ς αντω τάς χείρας, όπως ΟωΟ-^ καΐ ζήΰεται. και άπήλ^-εν μετ' αντον' και ηκολονϋ-ει αντω όχλος πολνς . και 6νν~ 25 έ^'λιβον αντόν. ΚαΙ γννη ονϋα εν ρΰΰει αίματος ετη δώδεκα, 26 και πολλά πα%•ον6α νπό πολλών ιατρών, καΐ δαπανηΟαΟα τα παρ* αντης πάντα, και μηδέν ώφεληΟ-εΐόα, αλλά μάλλον εις το 27 χείρον ελϋΌνβα, άκονβαΟα περί τον Ίη6ον , ελ^ονΰα εν τω όχλω 28 όπιΰϋ-εν, ηφατο τον είματίον αντον' έλεγεν γάρ, ότι, καν των 29 ειματίων αντον άφωμαι , 6ω%•γι6ομαι. καΐ ενθ-έως έt,ηράv^'η η πηγή τον αίματος αντης, και έγνω τω βώματι οτι ί'αται από 30 της μάύτιγος. καΐ ενΰ-έως 6 Ίησονς επιγνονς εν εαντώ την il•, αντον δνναμιν έ^ελ^-ονΰαν , έπιβτραφείς εν τω όχλω, ελεγεν, 31 τις μου ηφατο τών ειματίων ; και ελεγον αντω οι μαϋ'ηταΐ αντον, βλέπεις τον όχλον avvd -λίβοντά οε , καΐ λέγεις, τίς μον ήψατο; οο και περιεβλέπετο ίδεΐν την τούτο ποιηοαβαν. η δε γννη φο- βηΰ•εΐύα καΐ τρέμονΰα, ειδνεΐα ο γέγονεν ) έπ' αντ^, ήλϋ'εν 34 καΐ προΰέπεύεν αντω, και ειπεν αντω πάΰαν την ύληΰ-ειαν. 6 δε εΙπεν αντω, Ο-νγατερ, η πίύτις ΰον ΰέύωκέν 6ε' νπαγε είς 35 είρηνην , και ϊβ%Ί νγιης απο της μάΰτιγός 6ον. "Ετι αντον λαλονντος, έρχονται απο τον αρχιβνναγώγον , λέγοντες, ότι η 36 ^'vγάτηρ οον απέΟ^ανεν' τί έτι ΰκνλλις τον διδάβκαλον ; 6 δε ^Ιηΰονς ενΟ-έως άκονΟας τον λόγον λαλονμενον λέγει τω άρ- 37 χιύνναγώγω, μη φόβον , μόνον πίστενε. και ονκ άφήκεν ονδένα αντω ακολονΰ^ηβαι, ει μη Πέτρον καΐ Ίάκωβον καΐ 38 Ίωάννην τον άδελφόν Ιακώβου. Και έρχονται εις τον οίκον τον άρχιβνναγώγον , καΐ ΰ'εωρει ^'όρνβον , και κλαίοντας καΐ 39 αλαλάζοντας πολλά. καΐ είΰελ^ών λέγει αντοΐς , τί ΰ^ορν- βειύ^ε και κλαίεται; το παιδίον ονκ άπέ&ανεν , αλλά κανΟ'έ- 1) Βίδνεια ο γε. Pars ο et y rescripta 2 m. AVoide legit fuo'i'fio;.• male. 78 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ δεο. ) καΐ κατεγελων αντον. 6 δε εκβαλών τΐάντας^ παραλαμβάνει 40 τον πάτερα τον παιδίον καΐ την μητέρα καΐ τονς μετ' αντον, καΐ είύπορενεταί ον ην το παιδίον άνακείμενον. καΐ κρατηΰας της χει• 41 ρό^ τον παιδίον, λέγει αντη , ταλι^ά , κονμει' ο έβτιν με%'ερμη- νενόμενον .^ το κοράΰιον, 6ν~) λέγω, έγειρε, και ενϋ^έως άνέβτη το 42 κοράΰιον καΐ περιεπάτει, ην γαρ ετών δώδεκα' καΐ έξ,έΰτηϋαν έκΰτάβει μεγάλη, και διεοτείλατο αντοΐς πολλά, ίνα μηδείς γνοί 43 τοντο ' καΐ είπεν δοϋ^ηναι ανττ^ φαγεΐν. ΚΕΦ. ς. CAP.VI. ^ ΆαΙ εξ,ηλϋ'εν έκεΐΟ^εν , καΐ ήλϋ^εν εις την πατρίδα αντον' καΐ άκο- 1 λονΰ-ονΟιν αντω οι μαϋ-ηταΐ αντον ' και γενομένον ΰαββάτον, 2 ηρ^,ατο εν ττ] ΰνναγωγη διδάΰκειν' καΐ πολλοί άκονοντεξ ε^επληβ- ΰοντο 5 λέγοντες , πόχ^εν τοντω ταντα ; καΐ τις η ΰοφία η δοΰ'εΐΰα αντω, και δννάμεις τοιανται διά των χειρών αντον γείνονται\ ονχ 3 οντός έβτιν ο τέκτων, 6 νιος Μαρίας , αδελφός δε Ίακώβον και Ίωοη καΐ Ιονδα καΐ Σίμωνος; καΐ ονκ είοιν αί άδελφαΐ αντον ώδε ^ προς ημάς; και εΰκανοαλιζοντο εν αντω. ) Κλεγεν οε αντοις ο 1η ^ ύονς, ότι ονκ έΰτιν προφήτης άτειμος , ει μη εν τη ιδία πατρίδι αν- τον, καΐέντοΐς ΰνγγενέύιν καΐ εν τη οικία αντον. ^) καΐ ονκ εδννατο δ εκεί ονδεμίαν δνναμιν ποιηύαι, ει μή ολίγοις άρρώΰτοις έπι^•εlς τάς χείρας, έΰ^εράπενΰεν. καΐ έ^ανμαζεν διά την άπιΰτείαν αντών. 6 β Και περιηγεν τας κωμας κνκλω διδάβκων. και προΰκαλεΐτε 7 '^η τονς δώδεκα, καΐ ηρ^,ατο αντονς άποΰτέλλειν δυο δύο, Και έδίδον αντοΐς έ^ονΰίαν των πνενμάτων τών άκαθ'άρτων. καΐ παρήγγειλεν 8 αντοΐς, ίνα μηδέν αί'ρωΰιν εις οδον, ει μη ράβδον μόνον' μή πήραν, μή άρτον, μη εις την ζώνην^) χαλκόν' αλλά νποδεδεμένονς ΰανδάλια' 9 β καΐ μή ένδν6η6&αι δνο χιτώνας. Και λέγει αντοΐς, οπον αν είΰέλ&ητε 10 νε εις οίκίαν, εκεί μένεται εως αν έ^έλϋ'ητε έκεΐ%'εν. Και ούοι εάν μή δέ- 11 1) y.avd'sdsi, sic pro yicid'svSsL•. 2) αν, sic pro ΰοι , ut supra, cap. 1, 24. 3) Marg. sup. id. περί της διαταγής των αποστολών. — ιε. περί Ιωάννου και Ηρωδον. 4) οι%ια αντον, α αν, rescripta 1 m. super rasura. 5) Woide legit ζονην: male. ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΟΝ. 79 ^ωνταί νμάς, μηδέ άκονύωΰίν ναών, έκτΐορενόμένοί εκεΐϋ^εν, VI. έκτείνά^ατε τον χουν τον νποκάτω των ποδών νμών, είς μαρ- τύρων αντοΐς. Άμ^ν λέγω νμΐν , άνεκτότερον εϋταυ Σοδόμοις 12 η Γομόρροίς εν ημέρα κρίβεως, η ττ] πόλει εκείνη. ΚαΙ έξ,ελ- ^ 13 ^-όντες έκηρνββον ίνα μετανοηύωβον ' καΐ δαιμόνια πολλά έ^- έβαλλον, καΐ ηλιφον έλαίω πολλούς άρρώΰτονς καΐ έΟ-εράπενον. 14 ΚαΙ ηκονΰεν 6 βαΟίλεύς Ηρώδης, (φανερον γαρ έγένετο το ^ όνομα αυτού,) καΐ έλεγεν , ότι Ιωάννης ο βαπτίζων εκ νεκρών 15 άνέότη , καΐ δίά τούτο ενεργούΰιν αί δυνάμεις εν αντώ. Άλλοι δε ελεγον , οτυ Ηλίας έβτίν' άλλοι δ\ έλεγον , οτι προφήτης 10 έβτΙν , ως εις των προφητών, άκούΰας δε ο Ηρώδης είπεν , οτι ^^ ον εγώ άπεκεφάλιΟα ^Ιωάννην, οντός έβτιν' αυτός ηγέρΟ-η εκ 17 νεκρών. Αυτός δ\ ό ^Ηρώδης άποοτείλας εκράτηΟεν τον '/ω- ^ο άννην εν φυλακί], καΐ έδηΰεν αυτόν δια Ηρωδιάδα την γυ- 18 ναΐκα Φιλίππου τον αδελφού αυτού, ότι αύτην έγάμηβεν. έλε~ γεν γαρ ο Ιωάννης τώ Ήρώδΐ], ότι ουκ έ^εοτίν 6οι έχειν την 10 γυναίκα τού αδελφού 6ου. Ή δε Ήρωδιάς ένείχεν αύτώ, και 20 η^ελεν αυτόν άποκτεΐναι ' καΐ ουκ έδύνατο ' ό γαρ Ηρώδης έφοβεΐτο τόν Ιωάννην , είδώς αυτόν άνδρα δίκαιον καΐ άγιον, καΐ ΰυνετηρει αυτόν' καΐ ακού6ας αυτού, πολλά έποίει, και 21 ηδέως αντού ηκονεν. Και γενομένης ημέρας ενκαίρον ,ότε Ηρώ- ^ δης τοις γενεΰίοις αντού δΐπνον έποίει τοις μεγι6τά6ΐν αντού 22 καΐ τοις χειλιάρχοις και τοις πρώτοις της Γαλιλαίας , καΐ είΰελ- %'0ν6ης της %'υγατρός αύτης της Ήρωδιάδος, καΐ όργ^ηΰαμένης, καΐ αρε6ά6ης τώ Ηρώδη καΐ τοις 6υνανακειμένοις , είπεν δε 6 βαΰιλεύς τω κορα6ίω, αϊτη60ν με ο εάν ϋ-έλης, καΐ δώ6ω 6οί' 23 καΐ ώμοΰεν αύτη, ότι ο έάν αίτη6ης με, δώΰω 6οΙ, εως ημί- 24 6ους της βα6ιλείας μου. η δε έ^ελϋ^ούΰα είπεν τη μητρί αύτης, τί αίτηΰωμαι; η δε είπεν, την κεφαλήν 'Ιωάννου τού Βαπτι- 25 6τού. καΐ εί6ελ%•ού6α ευθέως μετά 6πουδής προς τόν βα6ιλέα, ητη6ατο, λέγου6α , Ο^έλω ϊνα*μοι δώς έ^ αυτής έπΙ πίνακι την 26 κεφαλήν Ιωάννου τού Βαπτι6τού. καΐ περίλυπος γενόμενος 6 βα6ιλεύς, δια τους όρκους και τονς ΰννανακειμένονς ουκ η&έληΰεν 27 αυτήν άϋ•ετή6αι. και εύϋ-έως άπο6τείλας 6 βαύιλενς 6πεκονλά- 80 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ VI. τορα επετα^εν ενεχϋ^ηναι την κεφαλήν αντον. ') ό δε άπελϋ-ών άπ~ 28 εκεφάλίϋεν αντον εν τγι φνλακτί, καΐ ηνεγκεν την κεφαλήν αντον επΙ πείνακί, καΐ εδωκεν αντην τω κορααίω' καΐ το κοράΰων εδω- κεν αντην τη μητρί αντής. καΐ άκονΰαντες ol μαϋ-ηταΐ αντον ^ ηλ- 29 ζ ^ον, καΐ ήραν το πτώμα αντον, και ε^-ηκαν αντο εν μνημείω. ΚαΙ 30 όνναγονται οι απόΰτολοι τΐρος τον ^Ιηβονν, καΐ άπηγγειλαν αντώ ^ πάντα, καΐ όοα έποίηΰαν καΐ οοα εδίδα^αν. ΚαΙ είπεν αντοΐς, 31 δεντε νμεΐς αντοί κατ' ιδίαν εΐζ ερημον τόπον, καΐ άναπανΰαβ^ε ολίγον, ηΰαν γαρ οι ερχόμενοι καΐ ol νπάγοντες πολλοί, καΐ ονδε φαγεΐν ενκαίρονν. ΚαΙ άπηλ^ον εις ερημον τόπον τώ πλοίω 32 κατ Ιδίαν, καΐ ίδον αντονς νπάγοντας, καΐ επεγνωβαν αντονς 33 πολλοί' καΐ πεζή από παΰών των πόλεων βννεδραμον εκεί, καΐ προηλϋ^ον αντονς, καΐ ΰννεδραμον προς αντόν. y' ΚαΙ ε^ελ^ών ό Ίηΰονς είδεν πολνν όχλον , και εύπλαγχνίβϋ'ηΜ έπ αντοΐς , οτυ ηοαν ως πρόβατα μη έχοντα ποιμένα ' καΐ ηρ^ατο αντονς δυδάύκειν πολλά. S" Και ηδη ώρας πολλής γενομένης , προαελ%•όντες οί μαΟ-ηταΙ 3ό αντώ λεγονβιν, ότι ερημός έΰτιν ο τόπος, καΐ ηδη ώρα πολλή' από- 36 λνβον αντονς , ϊνα άπελΟ^όντες εις τονς κνκλω αγρούς καΐ κώμας, άγοράοωβίν εαντοΐς άρτονς' τι γάρ φάγωΰιν ονκ εχονοιν. ό δε 37 αποκρίσεις είπεν, δότε αντοΐς νμεις φαγεΐν. καΐ λεγοναιν αντώ, άπελ'3'όντες άγοράΰωμεν δηναρίων διακοοίων άρτονς , καΐ δώΰομεν αντοΐς φαγεΐν -/Ο δε λέγει αντοΐς, πόαονς άρτονς εχεται; νπάγετε 38 και ί'δετε. καΐ γνόντες λεγονβιν αντώ, πέντε, καΐ δνο ίχΰ-νας. ~) καΐ 39 επεταξ,εν αντοΐς άνακλΐναι πάντας βννπόβια ΰννπόαια επΙ τω χλωρώ χόρτω. ΚαΙ ανεπεΰον πραΰειαΐ πραΟειαΙ, ανά εκατόν και 40 ανά πεντήκοντα, καΐ λαβών τονς πέντε άρτονς καΐ τονς δνο ίχβ'νας, 41 άνεβλεφας εις τον ονρανόν , ενλόγηΰεν ' και κατέκλαύεν τονς άρ- τονς, και εδίδον τοις μαΟ-ηταΐς αντον, ίνα παραϋ-ώβιν αντοΐς' καΐ τονς δνο ίχ^νας εμέριΰεν πάΰιν. ΚαΙ εφαγον πάντες, καΐ εχορτάβ^η- 42 6αν' και ήραν κλαΰμάτων δώδεκα κοφίνονς πλήρεις, και από τών 43 ίχΒ'νων. καΐ ήβαν οί φαγόντες τονς άρτονς πεντακιΰχείλιοι άνδρες. 44 1) Marg. sup. \ΐζ. περί τ]ων πέντε άρτων και των β. ιχΟ-υων. 2) Marg\ sup. ιζ. περί τον εν d-alccaarj περίπατου. 1^ β ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΟΝ. 81 45 ΚαΙ ενϋ•εως ηνβγκαϋεν τους μσ.ϋ-ητάς αυτόν βμβήναι εις το πλοΐον^ ^ καΐ προαγειν εΙς το ττεραν ττρος Βηδΰαΐδάν ^ εως αύτος άπολύΰΓ] 4ϋ τον οχλον. ΚαΙ άτίοταξ,άμενος αντοΐς , απήλΰ-εν εις το ορός προβ- β εν^,(χΰ%-αί. 47 Και οφίας γενομένης , ην το τΐλοων έμμέβω της ΰ-αλαοοης, ^ 48 καΐ αντος μόνος ην έτύ της γης. καΐ ίδεν αντονς βαΰανίζομένονς εν τω έλαννειν' ην γαρ έναντίος ο άνεμος αντοΐς' καΐ τιερί τετάρ- την φνλακην της νυκτός έρχεται τιρος αυτούς , περιτΐατών έτίΐ της 49 ^αλάϋβης' καΐ η^-ελεν παρελ^είν αυτούς. Οι δΐ ίδόντες αύχον γ περίτιατονντα επί της ΰ-αλάαΟης ^ έδο^αν φάνταΰμα είναι, και άνέ- 50 κραξ,αν ' πάντες γαρ αυτόν είδον , καΐ εταράχ^^ηβαν. καΐ εύϋ'έως ελάληΰεν μετ^ αυτών, καΐ λέγει αύτοις , %•αρ6εΐτε' εγώ είμι , μη 51 φοβεΐο^ε. ΚαΙ άνέβη προς αυτούς είς το πλοΐον , καΐ έκόπαΰεν 6 άνεμος' καΐ λίαν εκ περιϋβού εν έαυτοίς έ^ίΰταντο , καΐ έϋ-αύ- 52 μαζον. ου γαρ Ουνηκαν επΙ τοις άρτοις' ην γαρ αυτών η καρ- 53 δία πεπωρωμένη. ΚαΙ διαπεράβαντες ηλΟ^ον έπΙ την γήν Γεν- 54 νηΰαρετ , και προβωρμίύΰ'ηβαν. Και έ^ελϋ-όντων αυτών εκ του πλοίου,^) ενϋ-έως έπιγνόντες αύτον , οι άνδρες τον τόπου εκείνον 55 περιδραμόντες ολην την περίχωρον έκείνην, ηρξ,αντο έπΙ τοις κραβάττοις τους κακώς έχοντας περιφέρειν , όπου ηκονον οτι εκεί 56 έΰτιν. καΐ όπον αν είΰεπορενοντο είς κώμας η πόλεις η αγρούς, εν ταις άγοραις έτί^Όυν τους αοϋ'ενοϋντας , και παρεκάλουν αυτόν, ίνα καν του κραΰπέδου τον ιματίου αυτού άφωνται' καΐ όβοι αν ηπτοντο αυτού , έβώζοντο. ΚΕΦ. Ζ. ΟΑΡΛ^ΙΙ. 1 1\αϊ Οννάγονται προς αυτόν ot Φαριβαΐοι, καί τεινες τών γραμ- ο 2 ματαίων, έλΰ-όντες από Ιεροβολύμων' καΐ ίδόντες τ ιν ας τών μα- ^ητών αντού κοιναΐς χεροΐν , τοντ έβτιν άνίπτοις, έΰΰ-ίοντας αρ- 3 του^* (οι γαρ Φαριοαιοι και πάντες οι Ιουδαίοι, έαν μη πν- γμτ} νίίΐ^ωνται τάς χείρας, ούκ έοϋ-ίονόιν , κρατούντες την παρά- 4 δοΰιν τών πρεΰβυτέρων καΐ απ' αγοράς, εάν μη βαπτίΰωνται, 1) Marg•. sup. ιη, ^ερι της παραβααεως τηζ εντολής τον d-sov. CODEX ALEX. 6 82 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ VII. ονκ ie&LOVuLV' και άλλα πολλά έοτιν α παρέλαβαν κρατεΐν, βαπτι- ΰμ,ονς TtoxYiQicov καΐ ^,εΰτών κα\ χαλκείων καΐ κλεινών.) ^ "Επειτα^) έπερωτώύιν αντον οί Φαρυβαΐοι καΐ οι γραμιιατεϊς^ 5 διατί οί μα^^ηταί 6ου ον περιπατοϋβιν κατά την παράδοβιν των πρεΰβντερων, άλλα άνίπτοΐζ χεροΐν εΰΟ^ίουβίν τον άρτον\ Ό δε Ο σποκρί'&είς είπεν αντοΐζ^ οτι καλώς προεφήτ ενΰ εν περί υμών Ήΰαΐας των υποκριτών , ως γέγραπται^ Οντος ο λαός τοις χείλεοίν με τιμά, η δε καρδία αυτών πόρρω απέχει απ' έμοϋ. μάτην δε θάβονται με^ "' δίδάΰκοντες διδαΰκαλείας , εντάλματα άνϋ^ρώπων. αφέντες γαρ την 8 έντολην τον Θεού, κρατείτε την τιαράδοοιν τώυ ανθρώπων . βαπτι- <5μον^) ψευτών καΐ ποτηριών , και παρόμοια τοιαύτα πολλά ποιείτε. ΚαΙ ελεγεν αντοΐς , καλώς άΟ-ετειτε την εντολην τον Θεού, 9 ίνα την παράδοΰιν υμών τηρηΰητε. Μωοής γαρ είπεν, τίμα τον πα- 10 τερα ΰου καΐ την μητέρα 6ου' καΐ, ο κακολογών πάτερα η μητέρα ϋ^ανάτω τελευτάτω ' υμεΐς δε λέγετε, ός αν είπΐ] άν&ρωΉ:ος τω πατρί 11 η τι} μητρί , κορβάν, (ο εΰτιν, δώρον.) ο εάν εξ εμού ωφελη^ΐις ' καΐ 12 ονκέτι άφίεται αυτόν ούδεν πόιηϋαι τω πατρΙ αυτού -ή vfj μητρι αντού , άκνρούντες τον λόγον τού Θεού τη παραδ06ει υμών y πα- 13 ρεδώκατε ' καΐ παρόμοια τοιαύτα πολλά ποιείτε. ΚαΙ προ6καλε6ά- 14 μένος πάντα τον όχλον , ελεγεν αύτοις , άκούεταί μου πάντες, καΐ ΰυνίεται. ουδέν ε6τιν έξ,ω^'εv τού άνϋ-ρώπου εί6πορενόμενον εις 15 αντόν , ο δύναται αντόν κοινώΰαι' άλλα τά έκτΐορευόμενα απ' αυ- τού, εκείνα έΰτιν τά κοινούντα τον άνΟ-ρωπον. είτις εχεΰ ώτα 16 "^ άκονειν, άκουέτω. ΚαΙ ότε εί6ηλ%•εν εις οίκον άπό τον όχλον, έπη- 17 ρώτων αντόν οι μα&ηταΐ αυτού περί της παραβολής, καΐ λέγει αύ- 18 τοΐς^ ούτως καΐ ύμεις άΰύνετοί έ6ται ; ου νοείται ότι πάν το έξωΟ'εν είΰπορευόμενον εις τον άνΰ'ρωπον ον δύναται αντόν κοινώ6αι{^) ότι ονκ εί6πορενεται αντού εις την καρδίαν, αλλά εις την κοιλίαν' 19 καΐ εις τόν αφεδρώνα εκπορεύεται, καϋ^αρίξων πάντα τά βρώματα. ελεγεν δε, ότι το έκ τού avd -ρώπου έκπορευόμενον , εκείνο κοινοί 20 τόν avd -ρωπον. "ΕΰωΟ-εν γαρ έκ της καρδίας τών άνΟ^ρώπων οι 21 1) ETCSLTU etc. Dimidium lineae prnecedcntis erasiim. έπειτα — οι γρκμ'. rescrii)ta, 2 m. 2) β ατιτ lg [lov , sic pro βαπτισμ,ονς. 3) κοινωσαι. a re- scriptum 2m. K.ATA ΜΑΓΚΟίί'. 83 διαΚογυΟμοΙ οί κακοί εκπορενυνται ^ μ,οιχεΐαι ^ πορνΐαι , φόνοι, ^ II. 22 κλοπαΐ, πλεονβξ,ίαί, πονηρίαι, δόλος, άαελγια, όφϋ-αλμος πονη- 23 ρος. β?Μθφημεία, υπερηφάνεια, αφροσύνη, πάντα ταύτα τα πο- νηρά εύωΰ-εν εκπορεύεται , καΐ κοινοί, τον ανϋ-ρωπον. 24 ΚαΙ ) έκειΒ'εν άναΰτας απηλΰ-εν εις τα μεΟ'όρια Τύρου καΐ Σιδώνος. και είΰελϋ'ώρ εις οίκίαν , ονδένα ηΟ-ελεν γνώναι, καΐ 25 ονκ ηδννήΰ-η λαϋ•εΐν. άκονΰαΟα γαρ γννη περί αντον , ης είχεν το d -νγατριον αντης πνεύμα άκάΰ-αρτον , έλ%Όνΰα προύεπεύεν προς 2G τους πόδας αυτού, ην δε η γυνή ΈλληνΙς , Συροφοινίκιβΰα τω γένει' ΚαΙ ηρώτα αυτόν ϊνα το δαιμόνων εκβάλη εκ της d -υγατρός '^1 Τι αυτής, ο δε Γηαούς είπεν αύτη, αφες πρώτον χορταο&ήναι τα τέκνα' ου γαρ καλόν έοτιν λαβείν τον άρτον των τέκνων, καΐ βα- 28 λεΐν τοις κυναρίοις. η δ\ άπεκρίΟ•η και λέγει αύτω , ναΙ, κύριε' καΐ γαρ τα κυνάρια νποκάτω της τραπέζης έοϋ-ίει από των ψιχίων 29 των παιδιών, καΐ είπεν αύττι^ δια τούτον τον λόγον νπαγε" έ^ε- 30 ληλυΰ-εν το δαιμόνων εκ της Θ'νγατρός 6ου. ΚαΙ άπελ^ΌυΟα εις τον οίκον αυτής, εύρεν το δαιμόνων έ^εληλυϋ-ός, και την d -υγα- τέρα βεβλημένην έπΙ της κλεινής. 31 ΚαΙ πάλιν έξ,ελΟ-ών εκ των ορίων Τύρου καΐ Σιδώνος, ήλ^εν ^^ προς την Ο-άλαϋβαν της Γαλιλαίας , ανά μέϋον τών ορίων ζΐεκαπό- 32 λεως. και φέρουσιν αύτώ κωφόν μογιλάλον , καΐ παρακαλονΰιν 33 αυτόν ίνα έπι^'^ αντώ την χείρα, καΐ άπολαβόμενος αυτόν από τον οχλον κατ ιδίαν, εβαλεν τους δακτύλους αντον εις τα ώτα 34 αντον, καΐ πτνβας ηφατο της γλώΰβης αντον , καΙ άναβλέφας εις τονονρανόν, έβτέναΐ,εν, καΐ λέγει αντώ , εφφα%-ά, ο έΰτιν , διαν- 35 οίχϋ^ητι. και ενΟ'έως διηνοίχϋ'ηΰαν αυτού αί άκοαί' καΐ έλύΟ-η 6 3G δεβμός τής γλώαΰης αυτού, και έλάλει όρϋ^ώς. καΐ διεΰτείλατο αντοις ίνα μηδενΐ ειπωΰιν ' "Οΰον δε αυτός αντοΐς διεβτέλλετο, ^^ 37 μάλλον περιΟβότερον έκηρυβύον.') ΚαΙ νπερπεριββώς έ^επλήβΰοντο. °^ λέγοντες, καλώς πάντα πεποίηκεν' ΚαΙ τους κωφούς ποιεί άκού- ειν, καΐ τονς άλαλους λαλεΐν. 1) Marg. sup. [ι-θ". περί- x]ri? φοινιτίίοοης. — [κ. περυ] του μογιλάλον. 2) Marg". sup. -κα. περί των επτά άρτων. 1η marg. ^' Sic Codex, non ut Woicle habet. 84 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ ΚΕΦ. Η. CAP.VIII. ' lLv έκείναις ταις ημεραίς, παμπόλλον οχλον οντος , y,al μη εχόν- 1 των τί φάγωβίν, προοκαλεύάμενος τους μαϋ^ητάς αντον λέγει αντοΐς, οπλαγχνίζομαί επί τον οχλον' οτυ 'ήδη ημέραί τρεΐς προβμένονβίν 2 μοί, και ουκ εχονΟιν τί ψάγωύιν' καΐ εάν άπολνβω αντονς νηΰτείς 3 εις οίκον αντών^ εκλν^ήΰονταί εν ττι οδώ' τίνες γαρ αυτών μακρό- &εν ηκαΟίν. καΐ άτιεκρίΟ'ηβαν αντω οι μαϋ'ηταΐ αντον , 7ίό%'εν τον- 4 τονς δννήύεταί τις ώδε χορτάύαι, αρτων^) έπ ερημίαις; καΐ έπηρώτα 5 αντονς^ ) ηόΰους εχεται άρτους; οι δε είτΐον.^ έτΐτά. καΐ παρήγγειλεν 6 τω όχλω αναπεβεΐν έπΙ της γης ' καΐ λαβών τονς επτά άρτονς, ενχα- ριβτηΰας εκλαΰεν καΐ εδίδον τοις μαϋ'ηταΐς αντον, ίνα παρα&ώΰιν' καΐ παρεΰ'ηκαν τω οχλω. καΐ είχον ιχϋ'νδία ολίγα ' καΐ ταντα ενλο- 7 γήΰας είπεν παρατε^-ήναυ καΐ αυτά. "Εφαγον δε, καΐ εχορτάοϋ^ηοαν' 8 καΐ ήραν περιοβεύματα κλαβμάτων , επτά βπνρίδας. ) ηΰαν δε ου 9 φαγόντες ως τετρακιύχείλίΟί' καΐ απέλυΰεν αντούς. ΚαΙ έμβάς εν~ 10 ϋέως εις το πλοΐον μετά των μαΰ'ητών αντον, ηλϋ'εν εις τά μέρη β /Ιαλμανον^-ά. ΚαΙ έί,ηλ^ον οι Φαριοαιοι, καΐ ήρξ,αντο ΰννζητεΐν 11 αύτω, ζητοϋντες παρ' αυτού ύημεΐον άπο του ουρανού, πειράζοντες °^ αυτόν, καΐ άναΰτενά^,ας τω πνεΰματι εαυτού λέγει, τί η γενεά αντη 12 ύημειον επιζητεί; ) Αμήν λέγω νμίν, ει δοϋ^ήοεται τή γενεά ταντη ύημεΐον. καΐ άφείς αντού, ) έμβάς πάλιν εις πλοΐον, άπήλϋ'εν εις το 13 πέραν, καΐ έπελά^Όντο λαβείν άρτους, καΐ ει μη ενα άρτον ουκ 14 ειχον μεϋ"' εαυτών εν τω πλοίω. β ΚαΙ διεύτέλλετο αύτοΐς, λέγων, οράτε, βλέπετε άπο της ζύμης 15 ^ τών Φαριύαίων καΐ της ζύμης Ήρώδον.^) Και διελογίζοντο προς 16 αλλήλους, λέγοντες, οτι άρτους ουκ έχομεν. καΐ γνούς 6 Ίηύούς 17 λέγει αύτοΐς, τί διαλογίζεΰ&ε, οτι άρτους ούκ έχετε; ούπω νοείται, ούδε ΰυνίεται, έτι πεπωρωμένην έχετε την καρδίαν υμών; οφΟ^αλ- 18 μούς έχοντες ον βλέπεται; και ώτα έχοντες ούκ ακούεται; και ού μνη- 1) άρτων, ρ rescriptuni super rasura, 2 m. 2) αντονς. Prius ι; et τ su- per rasura rescripta. 3) οπυριδας. Olim 1 m. σφυρίδας: π iu 2 m. 4) Post επιζητεί rasura. 5) αντον, sic pro αυτούς. 6) Marg•. sup. κ/3, περί της ζυμ,ης των ψαρισαιων. — xy. περί του τυφλού. — ν,δ. περί της εν Καΐΰαρια επερωτηαεως. ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΟΝ^. 85 19 μονενεται; οτε τονς πέντε άρτους εκλαοα εις τους πεντακιύχείλί- ΥΙΙΙ ονς^ πόθους κοφίνους πλήρης κλαΰμάτων ήρατε; Ριέγουβίν αύτώ, 20 δώδεκα. Ότε δε τονς επτά εις τονς τρακίύχειλίους ,^) πόθων 6πυ- 21 ρίδων πληρώματα κλαΟματων ήρατε \ οι δ\ ειπον , επτά. καΐ ελε~ γεν αυτοίς , πώς ουπω βννίεται; 22 ΚαΙ έρχεται εις Βηΰ-ΰαϊδάν καΐ φέρουΰιν αντω τνφλόν, καΐ ^ 23 παρακαλοϋβίν αυτόν ίνα αυτού ά-ψηταί. καΐ επιλαβόμενος της χει- ρός του τνφλοϋ, έ'ξηγαγεν αύτον έ%ω της κώμης' καΐ πτύύας εις τα όμματα αυτού, έπιΰ'είς τάς χείρας αυτού,, έπηρώτα αυτόν ε'ί τυ 24 βλέπει, καΐ άναβλέψας ελεγεν ^ βλέπω τους ανθρώπους ., ότι ως 2δ δένδρα ορώ περιπατούντας. είτα πάλιν έπέ&ηκεν τάς χείρας έπΙ τους όφϋ-αλμούς αυτού, καΐ έποίηΰεν αυτόν άναβλέφαι' και άπε~ 26 κατεΰταΒ-η , καΐ ένέβλεψεν τηλαυγώς απαντάς, καΐ άπέΰτειλεν αυ- τόν εις οίκον αυτού, λέγων., μηδέ εις την κώμην είοέλ^ης., μηδέ εί'πγις τινί εν ττ] κώμη.~) 27 Και έ^ήλ'Ο-εν ο Ίη6ούς καΐ οι μαϋ-ηταΐ αυτού εις τάς κώμας Και- ^ βαρίας της Φιλίππου' καΐ εν τη οδώ έπηρώτα τους μα%•ητάς, λέ- 28 γων αύτοΐς . τίνα με λέγουύιν οι avd -ρωποι είναι; οι δε άπεκρί^η- ■ 6αν. Ίωάννην τον Βαπτιΰτην' και άλλοι Ήλείαν' άλλοι δε ενα των 29 προφητών. ΚαΙ αυτός λέγει αύτοις., ύμεΐς δε τίνα με λέγεται είναι ; 30 και αποκριά- εΙς ό Πέτρος λέγει αύτω. Ου ει ο Χριύτός.^) ΚαΙ έπε- ^J 31 τείμηΟεν αυτοις ., ίνα μηδενι λέγωοιν περί αυτού, καΐ ηρ^ατο διδά- βκειν αυτούς .^ ότι δει τόν υίόν τού άν%•ρώπου πολλά παϋ'εΐν , και άποδοκιμαβΰ-ήναι από τών πρεσβυτέρων καΐ αρχιερέων και γραμ- 32 ματαίων., και άποκτανΟ'ήναι , καΐ μετά τρεις ημέρας άναβτηναι' και πα^ρηοία τόν λόγον έλάλει. ΚαΙ προύλαβόμενος αυτόν ό Πέτρος ηρ- ^ 33 ξατο έπιτιμαν αύτω. ο δε Ίηβούς έπιβτραφεΐς. καΐ ίδών τους μα- ^^ητάς αυτού., έπετίμηοεντώ Πέτρω., λέγων, ύπαγε όπίύω μου,Σα- 34 τανά ' ότι ου φρονείς τά τού Θεού, αλλά τά τών άνΰ^ρώπων. Κα] προβ- ^ο καλεΰάμενος τόν όχλον ΰύν τοις μα^ηταις αυτού, είπεν αύτοΐς, όότις ^έλει όπίύω μου έλΟ^εΐν, άπαρνηοάβΟ-ω εαυτόν, καΐ άρά- 35 τω τόν βταυρόν αυτού, καΐ άκολονΟ'είτω μοι. 6ς γαρ αν ^'έλτ] 1) τρα-ϋΐσχειλίονς sic pro τ ετ q αν. lg χίλιους. 2) -/.ωμη. ω. μ. η. rescripta. 3) Marg•. sup. %ε. περί της μεταμορφώσεως [τον Ιησον.^ 86 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ λ^ΙΙΙ. τ^ι^ φνχην αντον ΰώύαι^ άπολέοει αυτήν, υς δ' αν ατίολέύτι την ψνχήν αντον avexsv εμον καΐ του ευαγγελίου^ οώοει αυτήν. Τι γαρ 36 ωφεληθεί τον σν^-ρωπον ^ εάν κερδηότ] τον κόΰμον ο/Ιοί', καΐ ξηαίω- d'fj την ψυχήν αυτού ; ή τί δωύει άνθρωπος αντάλλαγμα της 'ψυχής 37 β αύτοϋ; 'Ός γαρ έπαίΰχνν^Ύΐμε^) καΐ τους εμούς λόγους εν τή γενεά 38 ταϋττι τ?/ μοιχαλίδι καΐ αμαρτωλώ , καΐ ο νιος του άνϋ^ρωπου εηαι- ΰχυνι^^ηΟεταί αυτόν ^ όταν ελΰ'κι εν ττ] δό^ΐ] του πατρός αύτοϋ μετά των αγγέλων των αγίων. ΚΕΦ. Θ. CAP. IX. ^^ ί\αΙ ελεγεν αύτοΐς , αμήν λέγω νμΐν^ ότι είοΐν τίνες των ώδε έβτη- 1 κότων., οΐ,τινες ου μή γενβωνται θανάτου., εως αν ΙδωΟιν την βαΟι- λείαν του Θεού εληλν^-νΐαν εν δννάμευ. ΚαΙ μεΰ"' ημέρας εξ, ο Ιηβονς παραλαμβάνει τον Πέτρον καΐ 2 τον Ίάκωβον καΐ ^Ιωάννην, καΐ αναφέρει αυτούς εις όρος υ-φηλόν κατ^ Ιδίαν μόνους' κα\ μετεμορφώ^η εμπροβϋ-εν αυτών ^ καΐ τα 3 [μάτια αυτού εγενοί^το ϋτίλβοντα, λευκά λίαν ως χειών ^ οία γνα- φεύς έπΙ της γης ου δύναται λενκάναι. καΐ ωφ^^η αύτοΐς Ηλίας 4 βύν Μωβεΐ, καΐ ήύαν ΰνλλαλούντες τω Ίηΰού. καΐ άποκρίΟ'εΙς 6 5 Πέτρος λέγει τω Ίηβού, ραββεΐ, καλόν έβτιν ημάς ώδε είναι' και ποιηύωμεν όκηνάς τρεις.) Gol μίαν., καΐ Μωβεΐ μίαν ^ καΐ Ηλία μίαν. ου γαρ ηδει τί λαληθεί' ηβαν γαρ εκφοβοι. καΐ εγενετό » νεφε?.η ετΐΐΰκιάζουοα αύτοΐς' και ηλ^εν φωνή εκ της νεφέλης., λέγουβα, ούτος έβτιν ο υιός μου ο αγαπητός' αύτον άκούετέ. Και έξ,άπινα περιβλεψάμενοι y ούκέτι ούδένα είδου , αλλά τον 8 ^Ιηθούν μόνον μεΟ'' εαυτών. Καταβαινόντων δε αυτών από τον Ο όρους., διεΰτείλατο αύτοΐς ίνα μηδενι διηγήθωνται α είδον . ει ^^^ μή όταν ο νιος τού άνΰ'ρώπον εκ νεκρών άναΟτη. ΚαΙ τον λόγον 10 εκράτηβαν προς εαντούς^ ύυνξητούντες τί εΰτιν το., εκ νεκρών ^ αναύτήναι. Και έπηρώτηύαν αυτόν, λέγοντες .^ ότι λέγουβιν οι 11 γραμματείς, οτι Ηλίαν δει έλ&εΐν πρώτον ; ο δε άποκριΟ-εΙς^ είπεν αύ~ 12 1) Post μΒ , ν est erasnm. ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΟΚ 87 Totg . Ηλείας μεν έλ%-ών πρώτον^ αποκαΟΊΟτάνει, πάντα' καϋ-ώς IX. γέγραπται επΙ τον νίον τον αν^'ρώπον ^ ίνα πολλά πά&Τ] καΐ έ^ον- 13 δενωΰ'η. άλλα λέγω νμΐν, οτι καΐ Ηλείας εληλνϋ-εν, καΐ έποίηααν αντώ οΰα ηϋ-εληβαν, καΰ-ώς γεγραπται επ' αυτόν. 14 ΚαΙ έλϋ^ών προς τους μαΟ-ητάς, ειδεν οχλον πολνν περί ^ 13 αντονς ^ καΐ γραμματείς ΰννξητονντας αντοΐς. καΐ ευθέως πάς 6 όχλος ίδών αντον , ε^ε&αμβήϋ^η , καΐ προτρεχοντες ηβπάζοντο αν- 10 τόν. ΚαΙ επγ^ρωτηΰεν τονς γραμματείς ^ τί αννξητεΐτε προς εαυτούς; 17 ΚαΙ άποκριΟ-εΙς εις εκ του οχλον, είπεν, δίδάΰκαλε, ηνεγκα β 18 τον νίόν μου προς 6ε, έχοντα πνεύμα αλαλον. καΐ οττου εάν αυτόν καταλάβΐ], ρηβσει αυτόν' καΐ αφρίζει, καΐ τρίζει τους οδόντας αύτοΰ , καΐ ξηρενεται' καΐ είπον τοις μα&ηταΐς αον ϊνα 19 αντό βκβάλωΰίν , καΐ ουκ ίΰχυΰαν. 6 δε άποκριΟ-εΙς αυτούς λέγει, ώ γενεά άπιΰτος , εως πότε προς υμάς εβομαι; εως πότε ανε- 20 ξομαι υμών; φέρετε αυτόν προς με. και ηνεγκαν αυτόν προς αυτόν και ίδών αυτόν, ευϋ'εως το πνεύμα εβπάρα^εν αυτόν' καΐ 21 πεοών επί της γης, εκυλίετο αφρίζων. Και επηρώτη^εν τον πά- τερα αυτού, πόύος χρόνος έΰτίν , ως τούτο γεγονεν αύτω; ό δε 22 είπεν. παιδίό&εν. και πολλάκεις αυτόν καΐ εις το πύρ έ'βαλεν καΐ εις νδατα , ίνα άπολέοϊ} αυτόν ' άλλ^ ετι δύναΰαι , βοηΟ^ησον ημΐν, 23 ΰπλαγχνιβϋ^είς £φ' ημάς. 6 δε Ίηΰούς είπεν αύτω, το, ει δυναΟαι 24 πιΰτεύβαι , πάντα δυνατά τω πιβτεΰοντι. καΐ ευΟ'εως κρά^ας ο πα- τήρ τον παιδίον, μετά δακρύων^) ^λεγεν, πιβτεύω, βοηϋ-ει μου ττ] 25 άπιύτεία. Ίδών δε ο Ίηβούς ότι επιβυντρεχει 6 όχλος, επετείμηβεν τω πνίΰματι τω ακα^-άρτω , λέγων αύτω, το πνεύμα το αλαλον καΐ κωφόν, έγώ 6οι επιτά66ω, ε^ελϋ'ε ε^ αυτού, καΐ μηκέτι εί6έλ%•γις 26 εις αυτόν, καικράξαν,καΐ πολλά 6παρά^αν αυτόν, εξηλϋ^ εν' καΐέγέ- 27 νετο ω6ε\ νεκρός, ώ6τΒ τους :niO/lAovg λέγειν οτι άπέ%•ανεν. Ο δε Ίη- 28 6ους κρατηΰας αντον της χειρός, ηγειρεν αυτόν και ανε6τη. Και γ εί6ελ%^όντα αυτόν εις τον οϋκο?.', οί μαΟ'ηταΙ αυτού επηρώτων αυτόν 29 κατ' ιδίαν, διατί ημείς ουκ ηδυνηχ^ημεν εκβάλειν αυτό; καΐ είπεν αντοις, τούτο το γένος εν ούδενΐ δύναται ε^ελΰ-εΐν. ει μη εν προ6ευχη 1) παιδιού μετά. δα-Λρνων. — παιδιον μετά addita in marg•. , et δα•/, ρ ν ων prius omissnm scriptum super rasura; 1 m. ut videtur. 88 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ IX. y Ktd νηότεία.^) Και εκεΐΰ'εν ε^ελ&όντες πκρεπορενοντο δίά της Γα- 30 λίλαίας' καΐ ονκ η^-ελεν ίνα τ]ς γνοι. εδίδαβκεν γαρ τονς μα^η- 31 τάς αντον,καΐ ελεγεν αντοις , οτι ο υιο^ του avd -ρώπον παραδίδοται είζ χείρας avxf -ρώπων ^ καΐ άποκτενονΟίν αυτόν' καΐ άποκτανΰ-είς, τ\ι τρίττ] ημ,έρα άναΰτηΰεται. οί δε ηγνόονν το ρήμα , καΐ εφοβονντο 32 αντον έπερωτηΰαο. J ΚαΙ ηλ-^-εν εις Καπερναούμ' καΐ εν ττ} οίκια γενόμενος^ 33 ^ο επηρώτα αντονς ^ τί εν τ?} οδψ προς έαντονς διελογίζεΰϋ-αί; οί 34 δε έβίώπων' Προς αλλήλους γαρ διελέχ^ηβαν τίς μείζων, και 35 καϋ'είοας εφωνηοεν τους δώδεκα , καΐ λέγει αύτοΐς , ει' τις d -έλει πρώτος είναι ^ εβται πάντων εϋχατος^ καΐ πάντων διάκονος, και 36 λαβών παιδίον ^ εβτηΰεν αυτό έμμέοω αυτών' καΐ εναγκαλιΰαμε- νος αυτό., είπεν αυτοΐς ^ ός αν εν των τοιούτων παιδιών δε^ηται 37 '^ επι τω ονόματι μου, εμε σεχεται Και ος εαν εμε οεξηται, ουκ ^^ εμε δέχεται , αλλά τον άποβτείλαντά με. \4πεκρί^η δ\ αύτω Ιω- 38 άννης.^ λέγων .^ διδάοκαλε , εΐδομέν τίνα τώ ονόματι 6ου εκβάλ- λοι>τα δαιμόνια., ος ουκ άκολουΰ'ει ημΐν καΐ εκωλΰΰαμεν αυτόν, οτι ουκ άκολουϋ^ει ημΐν. 6 δε Ίηοούς είπεν, μη κωλύετε αυτόν' ου- 30 δε}ς γάρ εύτιν Ος ποιηθεί δύναμιν επί τω ονόματι μου, και δυνη- βεται ταχύ κακολογηΰαί με. ός γάρ ουκ εβτιν καθ-' υμών, υπίρ 40 ' ' υμών εΟτιν. Ος γαρ αν ποτιύη υμάς ποτηριον υοατος εν ονόματι, 41 ότι Χριΰτοϋ εβται, άμην λέγω υμίν , ου μη άπολέύη τον μΐ(5%^όν ^L αυτού. Και ός εάν ύκανδαλίΰη ενα τών μικρών τούτων τών πι- 42 βτευόντων εις εμε , καλόν αύτώ έΰτιν μάλλον , ει περίκειται λίΰΌς μυλικός περί τον τράχηλον αυτού, και βέβληται εις την ^άλαββαν. ) ^ ΚαΙ εάν ΰκανδαλίζη 6ε η χειρ 6ου, άπόκοψον αυτήν' καλόν 6οι 43 εΰτίν κυλλόν εί6ελ0•εΐν εις την ζωην , η τάς δύο χείρας έχοντα άπελϋ-ειν εις την γέενναν , εις το πυρ το ά6βε6τον , όπου ο 6κώληί, 44 αυτών ού τελευτα, καΐ το πυρ ού 6βέννυται. ΚαΙ εάν 6 πους 6ου 6καν- 45 δαλίξτ] 6ε, άπόκοψον αυτήν ' ) καλόν γάρ ε6τίν 6ε είθελ&εΐν εις την ζωην χωλόν, ή τους δύο πόδας έχοντα βληΟ'ήναι εις την γέενναν, 1) Marg. sup. •κ^. περί των δικλογιξομενων τις μείζων. 2) Marg. sup. -κη. περί των επερωτησαντω[ν Φαρίοαιων.] 3) αντην. Sic. pro κντον. ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΟΝ. 89 46 εις το πνρ το αοβεοτον^ οττοτ; ο ΰκωλτ}^ αντών ον τελεντά, καΐ το IX• 47 πνρ ον οβενννταί. ΚαΙ εάν ο οφΰ-αλμός Gov σκανδαλίζγι 6ε ^ εκ- βαλε αυτόν ' καλόν cot εΰτίν μονόφϋ-αλμον εις την βαΟιλείαν τον Θεον είσελΰ-είν, η δυο οφΰ-αλαονς έχοντα βλη^-ψαι εις την γ ε εν - 48 ναν τον πυρός, Οπου ο ΰκωληξ αυτών ον τελευτα, και το πνρ ον ^ 49 αβενννται. πάς γαρ πνρΐ άλίύϋ'ήβεταί , καΐ πάΰα ϋ-υβία αλΙ αλι- 50 ed -ηαεταί. Καλόν το άλας' εάν δε το άλας άναλον γενηται, εν τίνι β αυτό άρτύΰεται ; έχετε εν εαντοΐς άλας. καΐ ^) είρηνεύεται εν άλλ}]λθίς. ργ Ι^ΕΦ. Ι. CAP. χ. 1 1\.ακεΐ%^εν άναύτάς έρχεται εις τα όρια της'ΐουδαίας^ δι ά του πέραν τον Ίορδάνον ' καΐ ύννπορενονται πάλιν όχλοι προς αντόν ' καΐ ως 2 εΐωΰ'εί, πάλιν έδίδαόκεν αντονς. καΐ προ6ελϋ•όντες ΦαριΟαΐοι επη~ ρώτηύαν αντόν, ει ε^εοτιν άνδρΐ γνναΐκα άπολνβαι, πειράζοντες 3 αντόν. ό δε άποκρι^-είς είπεν αντοις, τί ναΐν ενετείλατο Μωΰης; 4 Οι δε ειπον , Μωοής επετρεφεν βιβλίον άποΟταΟίον γράφαι, καΐ 5 άπολνΰαι. και αποκριθείς ό Ίηόονς είπεν αυτοΐς, προς την ΰκλη- 6 ροκαρδίαν υμών εγραφεν νμΐν την έντολην ταντην") από δε άρ- 7 ''χής κτίβεως , άρΰεν και Ό'ήλν εποίηΰεν αντονς ό Θεός. ένεκεν τον- \ον καταλίφει άνΰ•ρωπος τόν πάτερα αντον και την μητέρα' και S "προβκολλη&ηβεται τη γνναΐκι αντον. καΐ εοονται οι δνο εις ^^ϋάρκα μίαν. ωβτε ονκετι είΰΐν δνο, άλλα βάρ^ μία. ο ονν Θεός 10 ^βννεζεν^εν , άνΰ-ρωπος μη χωριζετω. Και εν ττ] οικία πάλιν οι μα- 11 Ο'ηταΙ αντον περί τούτον έπηρώτηΰαν αυτόν. Και λέγει αύτοΐς, Ος εάν άπολΰογι την γυναίκα αντον καΐ γαμηύτ] άλλην, μοιχάται επ' 12 αντήν]' καΐ εάν γννη άπολνΰη τόν άνδρα αντης καΐ γαμηθ-η άλλω, 13 μοιχάται. ΚαΙ προΰεφερον αντω παιδία, ϊνα άφηται αντών' οί" δε 14 μαϋ-ηταΐ επετίμων τοΓ^ προΰφερονΰιτ. ίδών δε ό ΊηΟονς ηγανάκτη- ΰεν, και είπεν αύτοΐς , άφετε τά παιδία ερχε60•αι προς με, και μη κωλύεται αυτά' των γάρ τοιούτων έβτίν η βαΟιλεία του Θεού' 15 άμην λέγω νμΐν, 0ς εάν μη δε^ηται την βαύιλείαν τον Θεον ως παι- 10 δίον, ον μη είβελϋ-η εις αντην. καΐ εναγκαλιοάμενος αντά , τιΰ-είς τάς χείρας επ αντά , ενλόγει αντά. 1) άλας και; σ forte a i m. superius adscriptum. 2j Marg•. sup. \y.%. nsQL r]ov επερωτηοαντος αντον ttXovglov. ρη 90 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ Χ. ^i ΚαΙ εκτΐϋρενομενον αντον εις οδον , Ιδον^ τις πλονΰιος Π προύδραμών καΐ γοννπβτηϋας αντον επηρωτα αντον, δίδάβκαλε αγα&ε , τι τΐοιηβω ίνα ξωην αίώνιον κληρονομήΰω ; ο δε Ίηΰονς 18 είπεν αντώ , τι με λέγεις αγαϋ-όν; ονδείς άγαΰ^ος ^ ει μη είς,ο Θεός. τας εντολας οίδας , μη μοίχεν6ί]ς' μη φονεν67]ς' μη κλεψ7]ς' μη 10 φενδομαρτνρηΰτις ' μη άποβτερηΰης' τείμα τον πάτερα βον και την μητέρα, ο δε ατΐοκριΰ-είς είπεν αντώ ., διδάΰκαλε, ταντα πάντα εφν- 20 λαξ,α εκ νεότητός μου. Ο δε εμβλεψας αντω ηγάπηΰεν αντον, και 21 είπεν αντω, Εν ΰοι νύτερει' νπαγε, οΰα έχεις πώληύον, καΐ δος πτωχοις,^) καΐ εί,εις ΰ-ηΰανρον εν ονρανω' και δενρο, άκολονΟ-ει μοι, αράς τον ϋτανρόν. Ο δε Οτνγνάύας έπι τω λόγω άπηλ%'εν λνπον- 22 μένος' ην γαρ έχων κτήματα πολλά. ΚαΙ περιβλεψάμενος ο Ίηβονς 23 λέγει τοις μα^ηταΐς αντον, πώς δνοκόλως οι τα χρήματα έχοντες εις την βαβιλείαν τον Θεον είβελενΰονται. οι δε μαΟ^ηταΙ εϋ•αμ- 24 βονντο επΙ τοις λόγοις αντον. Ό δΙ άποκρι^'είς λέγει αντοις, τέκνια^ πώς δνοκολόν έΰτιν τονς πεποιΰ-ότας έπΙ χρημαΰιν εις την βαβι- λείαν τον Θεον είβελϋ-εΐν. ενκοπώτερον δέ έΰτιν κάμηλον δια τρν- 25 μαλιάς ραφίδος"^) είΰελϋ'ειν, η πλονΰιον εις την βαβιλείαν τον Θεον εί6ελ%•ειν. οι δε περιύΰώς έξεπληΰαοντο, λέγοντες προς εαν- 26 του^, καΐ τις δύναται ΰωϋ^ήναι ; Έμβλέφας δε αύτοΐς ο Ιηΰονς λέγει, 27 παρά άν^'ρώποις άδννατον, αλλ' ον παρά τω Θεώ' πάντα γαρ δν- ναχά έΰτιν παρά τω Θεώ. "Ηρί,ατο ο Πέτρος λέγειν αντω, ίδον, 28 ημείς άφηκαμεν πάντα, καΐ ηκολονΰ^ηΰαμέν ΰοι. ^Αποκρι^'εϊς 29 ο Ίηΰονς ειπεν , άμην λέγω νμΐν, οτι ονδείς εΰτιν, ός αφηκεν οικίαν , η αδελφούς, η άδελφάς, η πατέρα, η μητέρα, η γν- ναΐκα, η τέκνα, η άγρονς , ένεκεν έμον και τον εναγγελίον , εάν μη λάβη έκατονταπλαΰίονα ννν εν τω καιρώ τοντω, οι- 30 κίας και αδελφούς και άδελφάς καΐ μητέρα καΐ τέκνα καΐ άγρονς, μετά διωγμών, καΐ εν τω αιώνι τω έρχομένω ζωην αίώνιον. Πολλοί δε έΰονται :7r^cJT0t έΰχατοι, καΐ έΰχατοι πρώ- 31 τοι. Ήΰαν δε εν τη 6δο3 αναβαίνοντες εις Ιεροΰόλνμα ' καΐ ην 32 προάγων αντούς ο "Ίηΰονς , καΐ έΰ'αμβονντο , και άκολονϋ•ονν- QL QLCC β ρφ 1) πτωχοις. Woide leg-it per incuriam πγωχοις. 2) ρκφιδος: φ re- scriptum: post /, rasura nnius literae: 2 ra. ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΟΝ. 91 τες εφοβοϋντο. Και παραλαβών πάλιν τονς δώδεκα, ηρξατο αν- Χ- 33 τοις λέγειν τα μέλλοντα αύτω βνμβαίνειν'^) "ότι, ίδον, άναβαίνομεν εις Ίεροΰόλνμα, και ο νιος τον άν^ρώπον παραδοχ^ψεται τοις άρ- χιερενΰιν καΐ τοΓς γραμματενβιν καΐ κατακρινονβιν αντον ^ανατω, 34 και παραδώΰονΟιν αντον rotg εΟ-νεΟιν, και εμπαίξ,ονβιν αντω, και μαβτι γώΰονΰιν αντον ^ και εμπτνβοναιν αντω, καΐ τχι τρίττι ήμερα ανα6τη6εται~). 35 Και προβπορενονται αντω Ιάκωβος καΐ Ιωάννης νιοΙ Ζεβε- ς δαίον^ λέγοντες, διδάύκαλε, ^ελομεν ίνα ο εάν αίτψομέν 6ε, 36 ποιηΟΎΐς ψιΐν. 6 δε εΐπεν αντοΐς, τί θέλετε ποιψαί με νμΐν; 37 Οι δε εΐπον αντω, δος ημεΐν, ϊνα εΙς εκ δεξιών οον καΐ εις ε^ ενω- 3S ννμων ΰον καϋ-ίβωμεν εν τ)] δό^ϊ] ύον. ο δε Ύηΰονς είπεν αντοις, ονκ οιδατε τί αίτειΟ^-αι. δνναο^αι πιειν το ποτηριον ο εγώ πίνω, 39 καΐ το βάπτιύμα ο εγώ βαπτίζομαι, βαπτιβΟ^ήναι; οι δε ειπον αντω, δννάμεΰ-α. 6 δε Ίηαονς εΐπεν αντοΐς ^ το μεν ποτηριον ο εγώ πίνω, 10 πίεΟ^αι' καΐ το βάπτιύμα ο εγώ βαπτίζομαι^ βαπτιΰΰ-ήαεσΰ-αι' το δε κα^ίΰαι εκ δεξιών μον καΐ f| ενωννμων , ονκ εβτιν εμον δον- Μ ναι, αλλ' οϊς ητοίμασται. ΚαΙ άκονΰαντες ci δέκα ηγανάκτησαν ^β 42 περί των δνο αδελφών, ο δ\ Ίησονς προΰκαλεύάμενος αντονς λέγει αντοΐς, οιδατε ότι οΓ δοκονντες άρχειντών id^vov κατακνριενονύιν 43 αντών ' και οι μεγάλοι αντών κατεξονΰιάζονβιν αντών. ονχ όντως δε εύται εν νμΐν αλλ' ός εάν O-f'A/y γενέβ%•αι μέγας εν νμιν, εΰται νμών 44 διάκονος, και og εάν ϋ^έλτ] νμών γενεοΰ'αι πρώτος, εβται πάντων δον- 45 λος. Και γαρ ο νιος τον άνΰ•ρώπον ονκ ήλΰ'εν διακονηΰ'ηναι , αλλά ^ διακονηϋαι, και δονναι την ψνχην αντον λ.ντρον άντΙ πολλών. ) 46 Και έρχονται εις Ιεριχώ' και εκπορενομένον αντον από ρ' Ιεριχώ , και των μαθητών αντον , καΐ ο;| δανί- ζετε παρ^ ων ελπίζετε άπολαβειν , ποία νμΐν χάρις εβτίν; καΐ γάρ αμαρτωλοί αμαρτωλοΐς δανίζονΰιν, ίνα άπολάβωβιν τά ίο α. 35 πλην αγαπάτε τονς έκχΟ-ρονς^) ναών, καΐ άγα'^οποιειτε , και δανίζετε μηδέν άπελπίζοντες' καΐ εβται 6 ^ttaO-o^ νμών πολνς εν τοις ονρανοΐς, καΐ εϋεΰΰ-ε νιοΙ νφίατον' 'ότι αντος χρηΰτός 36 εβτιν έπΙ τονς άχαρίοτονς καΐ πονηρονς. Γείνεοΰ'αι ονν οίκτείρ- 37 μονές, καϋ-ώς και 6 πατήρ νμών οίκτείρμων έοτίν. ΚαΙ μη κρεί- β νετε, ίνα μη κριϋ'ητε. μη καταδικάζετε, καΐ ον μη καταδικα- 38 β^-ητε. απολύετε, καΐ άπολνϋ-ήύεΰϋ^αι' δίδοτε, καΐ δοϋ^ήοεται νμΐν μέτρον καλόν, πεπιεομένον καΐ αεΰαλενμένον καΐ νπερ- εκχνννόμενον δώοονβιν εις τον κόλπον νμών. τω γάρ αντώ μετρώ 39 ώ μετρΐται , άντιμετρηΰ^ηύεται νμΐν. Είπεν δε παραβολην αντοΐς, '^^ μητι δύναται τνφλος τνφλόν οδηγεΐν; ονχΐ αμφότεροι εις βόϋ-ννοι^ 40 πεβοννται ; Ονκ εβτιν μαθητής νπερ τον διδάύκαλον αντον ' ^J 41 κατηρτιύμένος δε πάς έβταο ώς ο διδάβκαλος αντον. Τί δε '^^ βλέπεις το κάρφος το εν τω όφ^-αλμώ τον αδελφού ύον , την 42 δε δοκόν την εν τώ ίδίω οφϋ-αλμώ ου κατανοείς; η πώς δν- 1) S'ux'&QOvg, pro εχΰ-ρονς. 126 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ VI. νοίύαί λέγειν τω άδελφω 6ου ^ αδελφέ, αφες εκβάλω το κάρ- φος το εν τω οφ^'αλμω σον, avzog την εν τώ οφ^-αλμω Gov δοκον ου βλέπων ; Τποκριτά, εκβαλε πρώτον την δοκον εκ τον όφϋ^αλμον οον, καΐ τότε διαβλέψεις έκβαλεΐν το κάρφοξ το εν τώ όφϋ'αλμώ τον g αδελφού 6ον. Ον γάρ εβτιν δενδρον καλόν, ποιούν καρπον 6α- 43 πρόν' ονδε δενδρον 6απρον , ποιούν καρπον καλόν. εκα6τον γαρ 44 g δενδρον εκ τον ίδιον καρπον γινώΰκετε ' Ον γάρ ε^ άκαν&ών 6νλ- ^f λεγον6ιν 6νκα, ονδ\ εκ βάτον τρνγώ6ιν 6ταφνλην. Ό άγαϋ-ος αν- 45 ■ϋ'ρωπος εκ τον άγαϋ^ον &η6ανρον της καρδίας αντον προφέρει το αγα%όν' καΐ ο πονηρός ανΰ'ρωπος εκ τον πονηρού ^'η6ανρον της καρδίας αντον προφέρει το πονηρόν' εκ γάρ περι66ενματος καρδίας λαλεί το 6τόμα αντον. Τι δε με καλείτε, κνριε, κνριε, 46 ^ και ον ποιείτε ά λέγω; Πάς 6 ερχόμενος προς με, καΐ άκονων μον 47 τών λόγων, καΐ ποιών αντονς, νποδεί^ω νμίν τίνι ε6τΙν όμοιος, όμοιος έΰτιν άνΟ^ρώπω οίκοδομονντι οίκίαν , ός ε6κα'ψεν και εβά- 48 ϋ'ννεν, καΐ εΟ"ηκεν Ο'εμέλιον επΙ την πέτραν' πλημμύρας δε γενομέ- νης , προΰέρρη^,εν ο ποταμός τ^ οικία εκείνΐ] , καΐ ονκ ι6χν6εν 6α- λεύΰαι αντην ' τεΰ'εμελίωτο γάρ έπΙ την πέτραν. ο δε άκού6ας και 49 μη ποιηΰας ομοιός έ6τιν αν^ρώπω οίκοδομη6αντι οίκίαν επί την γην χωρίς ^εμελίον' τι προΰέρρη^εν ο ποταμός, καΐ εv^'έως επεΰεν, και έγένετο το ρήγμα της οικίας εκείνης μέγα. ΚΕΦ. Ζ. CAP.VIL . 1^ Έπε ι δη έπληρω6εν πάντα τά ρήματα αντού είς τάς άκοάς τού 1 λαού, εί6ήλϋ'εν είς Καπερναούμ, ΙΗ ^Εκατοντάρχον δέ τίνος δούλος κακώς έχων, ημελλεν τελενταν, 2 0^ ην αντώ έντιμος. άκού6ας δε περί τον Ιη6ού. άπέΰτειλεν προς αν- 3 τον πρεΰβντέρονς τών Ιονδαίων , ερωτών αντον, όπως έλχ^ών δια- ΰώΰη τον δούλον αυτού. ) Οί δε παραγενόμενοι προς τόν^Ιη6θύν παρ- 4 εκάλεΰαν αντον 6πονδαίως, λέγοντες αντώ, ότι ά^,ιός έΰτιν φ παρέ^τ^ τούτο' αγαπά γάρ το έ^'νος ημών, και την 6νναγωγην αντός ώκοδό- 5 μηΰεν ημΐν. ο δε Ιηΰούς επορεύετο 6νν αντοΐς.'Ήδη δε αντού ον μα- 6 1) Maig•. sup. lO•. nSQi τον vlov της χηQCig. ΚΑΤΑ ΛΟΤΚΑΝ. 127 κράν απέχοντος άπο rrjg οικίας , επεμψεν ετί αντον 6 έκατόνταρχος VII, φίλους, λέγων αντω, Κύριε, μ,η Οκνλλον' ου γάρ ειαι Ικανός 7 ίνα νπο την βτεγην μου εΐόελ^'γις' δώ ονδε έμαντον Ύΐξίωβα 8 προς οε έλ%'εΐν ' άλλα είπε λόγω , καΐ ία^'ηΰεται ο παις μου. Και γάρ εγώ αν&ρωπός είμι υπό εξονύίαν ταΰοόμενος, έχων υπ' έμαυτον Οτρατιώτας , καΐ λέγω τοντω, πορενϋ-ητι, και πορεύ- εται' καΐ άλλω, ερχον , καΐ έρχεται' και τω δονλω μου, ποί- 9 ηΰον τούτο, και ποιεί. άκούΰας δε ταύτα 6 ΊηΟούς έΟ-αύμα- ΰεν αυτόν ' καΐ ϋτραφείς τω άκολουΟ^ούντι αύτω οχλω είπεν, 10 λέγω υμΐν , οτι ούδε εν τω Ίΰραηλ το6αύτην πίΰτιν ενρον. ΚαΙ "/ υποΰτρεφαντες οι πεμφ^'έντες εις τον οίκον, εύρον τον άθϋ•ε~ νούντα δούλον νγιαίνοντα. ^^ 11 ΚαΙ έγένετο εν τω^) έ^ης, επορεύετο εις πόλιν καλουμένων 1^ Ναΐν και βυνεπορεύοντο οι μα^'ηται αυτού ικανοί, καΐ όχλος πο- 12 λνς. ως δε ηγγειβεν'^) rfj πύλτ] της πόλεως, καΐ tdoi), εξ,εκομί- ξετο νιος μονογενής τ/} μητρι αυτού, και αύττι χήρα' καΐ όχλος 13 της πόλεως ικανός ούν αύτ^. καΐ ίδών αυτήν 6 Κύριος έβπλαγ- 14 χνίβϋ'η έπ αυττι, και είπεν αύτ^, μη κλαίε, και προΰελϋ^ών ηψατο της αορού' οι δε βαΰτάζοντες έβτηααν' και εΙπεν , νεα- 15 νίοκε , 001 λέγω, έγέρϋ'ητι. καΐ άνεκάϋ^ειβεν 6 νεκρός, καΐ ήρ- 10 ^ατο λαλεΐν ' και άπέδωκεν αυτόν ττ] μητρΙ αυτού, έλαβεν δε φόβος απαντάς, [κ]αΙ έδόξ,αξον τον Θεόν, λέγοντες, ότι προφή- της μέγας ηγέρϋ-η εν ήμεΐν' και ότι έπεΰκέφατο ο Θεός τον λαόν 17 «t^roi;. ΚαΙ έ^,ήλ^-εν 6 λόγος ούτος εν όλη τ^ Ιουδαία περί αύ- "^^^ τον, καΐ εν πάύγι τη περιχώρω- 18 Και απηγγειλαν Ίωάννει οι μαΰ'ηται αυτού περί πάντων τον- ^.q- 19 των ' και προβκαλεΰάμενος δύο τινάς των μαΰ'ητών αυτού ο Ιωάν- νης έπεμ-ψεν προς τον Ίηΰούν, λέγων, ΰύ εΐ ο ερχόμενος, ή άλ- 20 λον προβδοκώμεν ; παραγενόμενοι δε προς αυτόν ο*- άνδρες ει- πον , Ιωάννης 6 Βαπτιοτης άπέοταλκεν ημάς προς 6ε, λέγων, 21 αυ ει ο ερχόμενος, η άλλον προβδοκώμεν; Έν αύτη δε τη ώρα ε&εραπενϋεν πολλούς άπό νόύων καΐ μαβτίγων και πνευμάτων 22 πονηρών, και τυφλοΐς πολλοίς έχαρίΰατο βλέπειν. και άποκρι- 1) τω. sic, pro ττι. 2) Woide legit fyyftfffi': male. 128 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ Vir. d^alg 6 Ίηαονς είττδν αντοίς , πορενϋ-εντες απαγγείλατε Ιωάννευ α ί'δατε^) καΐ ηκονΰατε' οτο τυφλοί αναβλεττονΰίν , χωλοί τίεριπα- τονύίν, λεπροί κα%•αρίζονται ^ κωφοί ακονονβίν, νεκροί εγείρονται, πτωχοί ευαγγελίζονται' καΐ μακάρως έΰτίν, ος εαν μη ΰκανδα- 23 λιΰ^ΙΙ εν έμοί. Απελθόντων δε των αγγέλων Ιωάννου^ ηρ^,ατο λέ- 24 γείν προς τους όχλους περί Ιωάννου , τί έ^ήλ^-ατε είς την ερημον ϋ-εάΰαΰΟ-αο; κάλαμον υπο ανέμου ΰαλευόμενον; αλλά τί ε^ηλΟ'ατε 25 ίδεΐν; άνθρωπον εν μαλακούς ηματίοις ) ημφίεβμένον ; ιδού , ου εν ίματί6μώ ένδόξ,ω καΐ τρυφτ} υπάρχοντες εν τοις βαβιλείοις είβίν. άλλα τί έί,ελΎΐλΰ%•ατε ίδεΐν^ προφητην; ναι, λέγω υμΐν , καίπε- 26 β ' ριΰβότερον προφήτου. Ούτος εΰτιν περί ον γέγραπται, ίδου, 27 'εγώ άποΰτέλλω τον άγγελόν μου προ προΰώπου 0ου, ος κατα- g 'ακευάβει την οδόν 6ου εμπροΰΟ^έν 6ου. Αέγω γαρ υμΐν, μεί- 28 ζων εν γεννητοις γυναικών προφήτης Ιωάννου του Βαπτι6τοϋ ουδείς έ6τιν. 6 δε μικρότερος εν vfi βαΰιλεία τον Θεοϋ μείζων ^^ αντοϋ έΰτιν. ΚαΙ πάς ό λαός άκούοας καΐ οι τελώναι εδικαίω- 29 6αν τον Θεόν, βαπτιο&έντες το βάπτισμα Ιωάννου' οι δε Φα- 30 ρι6αΐοι καΐ οί νομικοί την βουλην του Θεοϋ ηΰ'έτη6αν είς έαυ- ^^ τους, μη βαπτι6&έντες υπ αυτόν. Τίνι ούν όμοιώΰω τους άν- 31 d -ρώπους της γενεάς ταύτης ; καΐ τίνι εί6ΐν όμοιοι ; ομοιοί είοιν 32 παιδίοις τοις εν αγορά καθημένοις, και προ6φωνοϋ6ιν άλλη- λοις , καΐ λέγουΰιν, ηύλήΰαμεν υμιν, και ουκ ωρχή6α6θαι' έϋ'ρη- νη6αμεν υμΐν, και ουκ εκλαύ6ατε. εληλυ^-εν γάρ Ιωάννης 6 Βα- 33 πτι6της μήτε άρτον έ6θ^ίων μήτε οίνον πείνων, και λέγετε, δαιμό- νων έχει. Έληλυΰ-εν 6 t;tog τον άνθ-ρώπον έ6%'ίων και πίνων, καΐ 34 λέγετε, ιδού, άνθρωπος φάγος και οίνοπότης, φίλος τελωνών και αμαρτωλών, καΐ έδικαιώθη η 6οφία απο τών τέκνων αύτης πάν- 35 ^^ των. Ήρώτα δέ τις αυτόν τών Φαρΐ6αίων , ίνα φάγη μετ^ αύτοϋ' 36 καΐ είοελθών είς την οίκίαν του Φαρι6αίου άνεκλίθη. ΚΛ ΚαΙ ΐίϊο'ΐ', γυνή εν τη πόλει, ήτις ην αμαρτωλός , και έπι- 37 γνοϋοα ότι κατάκειται εν τη οικία του Φαριοαίου, κομίβαΰα αλάβα6τρον μύρου, και 6τά6α παρά τονς πόδας τον Ίη6ον ^S οπί6ω κλαίον6α, ηρ^ατο βρέχειν τους πόδας αντον τοις δά- 1) ίδατε pro ειδετε. 2) η^ιατιοις , sic pro ιματιοις. ΚΑΤΑ ΑΟΤΚΑΝ. 129 κρνΰίν, καΐ τοις d -ρηξ,ιν, ) της κεφαλής αυτής ε^εμαξ,εν ^ καΐ κα~ Λ^ΙΙ. 39 τεφίλει τους πόδας αντον^ καΐ ηλείψεν τω μνρω. ίόών δε ο Φαριΰαΐος ο καλεύας αντον είπεν εν εαντω, λέγων ^ ούτος ^ ει ην προφήτης, έγείνωΰκεν αν τίς καΐ ποταπή η γυνή, ήτις άπτεται 40 αντον' οτι αμαρτωλός έύτιν. καΐ άποκρίΟ'εΙς ο Ίηβονς είπεν προς αντον, Σίμων , εχω 6οί τι ειπείν, ο δε εφη, διδάύκαλε, είπε. J ι δνο χρεοφιλεται ήΰαν δανιοτή τινι' ο εις ωφειλεν δηνάρια 42 πεντακόβια, ο δε έτερος πεντήκοντα, μη εχόντων δε αυτών άπο- δοϋναι, αμφοτεροις εχαρίβατο. τίς ούν αντών , επι πλΐον αντον 43 αγαπήσει; Άποκρι%•εΙς δε ο Σίμων εΙπεν , νπολαμβάνω οτι ω το 44 πλΐον έχαρίΰατο. ο δε είπεν αντω , όρΟ-ώς εκρινας. καΐ ΰτραφείς προς την γυναίκα, τω Σίμωνι εφη. βλέπεις ταΰτην την γυναίκα \ είοηλ^όν ϋου εις την οίκίαν, νδωρ έπΙ τους πόδας μου ουκ εδω- κας' αυτή δε τοις δάκρυαιν εβρε^,έν μου τους πόδας, και ταΐς 45 ^'ρηξιν αυτής έ^έμα^,εν. φίλημα μοι ουκ εδωκας' αντη δε, αφ' 46 ής εί6ήλ%•ον , ού διέλειπεν καταφιλοϋΰά μου τους πόδας, ελαίω την κεφαλήν μου ουκ ηλιφας' αυτή δε μνρω ηλειφεν τους πό- 47 δας μου. ου χάριν, λέγω 6οι, άφέωνται αυτής αί άμαρτίαι αϊ πολλαΐ, ότι ηγάπηβεν πολύ' ω δε ολίγον άφίεται, ολίγον αγαπά. 4Q εΙπεν δε αύτη, άφέωνταί 6ου αί άμαρτίαι. καΐ ηρ^αντο οι 6υν- ανακείμενοι λέγειν εν εαυτοΐς , τίς ούτος έ6τιν ός καΐ αμαρτίας 50 άφίηΰιν; Είπεν δε προς την γυναίκα, η πίΰτις 6ου 6έ6ωκέν 6ε' πορεύου εις είρήνην. ΚΕΦ. Η. CAP.yill. 1 ΚαΙ έγένετο εν τω έξ,ης , και αυτός διωδευεν κατά πόλιν ^^ καΐ κωμην , κηρύ66ων και εύαγγελιζόμενος την βαΰιλείαν τον 2 Θεού ' καΐ οι δώδεκα 6ύν αύτω , και γυναίκες τίνες αϊ ή6αν τε%'εραπευμέναι από πνευμάτων πονηρών καΐ ά6^ενιών, Μαρίαμ, 3 ή καλούμενη Μαγδαληνή, άφ' ης δαιμόνια επτά ε^εληλύΟ-ει , και 1) ^ρηξιν, sic, pro ^ql^l. Sic. Ver. 44. CODEX ALEX. 130 ΕΤΑΓΓΕΑΤΟΝ VIII. Ιωάννα γννη Χονζά ετΐίτρόττον'Ηρώδον , καΐ Σο[ν6άν]να , καΐ εται- ραι ^) τΐολλαΐ, αΐτ£[ί]νίς διηκόνονν αντω εκ τώ[ν] υπαρχόντων ανταΐς. ο- Σννιόντος δε όχλου τίολλού ^ καΐ των κατά τίόλιν έτατίορευο- 4 ^ μένων προς αυτόν, είπεν δίά παραβολής, έ^ήλΰ-εν 6 σπείρων τον δ όπεΐραι') τον απόρον εαυτού' και εν τω βπείριν αυτόν, ο μ\ν επε- ύεν παρά την όδόν , καΐ κατεπατηΰ^η, καΐ τά πετεινα του ουρανού κατεφαγεν αυτό. καΐ έτερον επεΰεν έπΙ την πετραν, και φυεν 6 εξ,ηράνΟ-η, διά το μη εχειν ίκμάδα. καΐ έτερον επεβεν εμμέΰω των 7 ακανΟ-ών, καΐ ΰυνφυειΰαί at άκαν^αι άπέπνίξ,αν αυτό. Και έτερον Β επεϋεν εις την γήν την άγα%•ήν , καΐ φυεν εποίηβεν καρπόν εκα- τονταπλαΰίονα. ταύτα λέγων έφώνει, ο έχων ώτα άκούειν ακου- έτω. Επηρώτων δε αυτόν ot μαΟ'ηταΙ αυτού, λέγοντες, τις εί'η ^ η παραβολή αυτή ; ο δε είπεν , ύμιν δέδοται γνώναι τά μυΰτηρια 10 f/ τ^ής βαΰιλείας του Θεού' Τοις δε λοιποΐς εν παραβολαΐς, ίνα βλέ- ^/1 ποντες μή βλέπωβιν , και άκούΰαντες μη βυνιώΰιν. "Εβτιν δε 11 αύτη η παραβολή' 6 οπόρος έότίν ο λόγος τού Θεού. οι δε πάρα 12 την όδόν είοιν ot άκούοντες , είτα έρχεται 6 διάβολος και έρει τόν λόγον από της καρδίας αυτών, ίνα μη πιΰτεύΰαντες βωΟ^ώ- οιν. Οι δ\ έπΙ της πέτρας, οι όταν άκούβωΰιν , μετά χαράς δέχον- 1^ ται τόν λόγον, και ούτοι ρίζαν ουκ έχουόιν , οι προς καιρόν πι- Οτεύουουν , και εν καιρώ πιραύμού αφίστανται. Τό δε εις τάς 14 ακάνΰ'ας πεσόν, ούτοί είσιν οι άκούσαντες, και υπό μερίμνων και πλούτου , καΐ υπό ηδονών τού βίου πορευόμενοι συνπνίγονται , καΐ ου τελεσφορούσιν. Τό δε εν τη καλή γη , ούτοί είσιν οϊτεινες εν 15 καρδία καλή και αγα^-η, άκούσαντες τόν λόγον, κατέχουσιν , και β καρποφορονσιν εν υπομονή. Ουδείς δε λύχνον άφας καλύπτει 16 αυτόν σκεΰει, η υποκάτω κλίνης τίϋ'ησιν' αλλ' έπι λυχνίας έπιτί- ^ ΰ'ησιν, ίνα οΓ είσπορευόμενοι βλέπωσιν τό φώς. Ου γάρ εστίν κρυ- 17 πα πτον, 6ου φανερον γενήσεται' ουδέ άπόκρυφον, ο οι; γνωσΟ-ησεται ,, καΐ εις φανερόν έλΰ-η. Βλέπετε ούν πώς άκούετε. ός γάρ εάν έχη, δο^-ή- 18 σεται αυτώ ' και ός αν μη έχη, καΐ ο δοκει έχειν, άρ%"ησεται άπ' αυτού. 1) STccLQaL, jiro stsqccl. 2) οπειραι, rcscriptum; forte priiis omissmii. In pracccdentc liuea σπείρων του, sunt in uuii-gine scripta, Uteris luinoribus. ΚΑΤΑ ΑΟΤΚΑΝ. 131 VIII. 10 Παρεγενοντο όε προς αντον η ^ιήτηρ καΐ οι αδελφοί αντον . καΐ ^J^ 20 ονκ ηδνναντο ανντνχεΐν αντώ δίά τον οχλον. καΙ άπηγγελη αυτώ ^ λεγόντων ^ fj μψ^ρ βον y.ccl οι αδελφοί ύον εΰτήκαΰίν ίξω, 21 ίδεΐρ βε ^'έλοντες. Ό δε αποκριΰ'είς είπεν προς αντονς ^ ^ψ^]9 μου καϊ αδελφοί μου ούτοί είοιν, oC τον λόγον τον Θεού άκονοντες καΐ ποίονντες. ]^Ρ 22 Εγένετο δ\ εν μια των ημερών^ καϊ αντός ενεβη εις πλοΐον "^J καΐ oC μαϋ-ηταΐ αντον ^ κα\ είπεν προς αντονς , δίέλ%•ωμεν εις 23 το πέραν της λίμνης' καϊ ανήχΰ-ηβαν. πλεόντων δε αντών άφνπνωβεν. καϊ κατεβη λαΐλαψ άνεμου εις την λίμνην^ καϊ ύνν- 24 επληρονντο, καΐ εκινδννενον. ΠροβελΟ^όντες δε διηγειραν αντον ^ λέ- γοντες, επίότάτα. έπίΟτάτα , άπολλύμεΰ-α. ό δε εγερϋ-είς έπετίμηοεν τω άνεμω καϊ τω κλνδωνι τον νδατος' καϊ έπανβαντο , καϊ έγένετο 25 γαλήνη, είπεν δ\ αντοΐς, πού η πίΰτις νμών; Φοβηϋ-εντες δε εϋ-αν- μαύαν^ λέγοντες προς άλλ^λονς , τίς αρα οντός εβτιν, ότι καϊ τοις άνέμοίς έπιτάβοεί καϊ τω νδατί, καϊ νπακονονύιν αντώ-, 26 ΚαΙ κατέπλευσαν^) εις την χώραν των Γαδαρηνών , ήτις ΚΑ 27 εΟτίν αντίπερα') της Γαλιλαίας. έ'ξελΟ'όντι δ\ αυτω έπΙ την γην, υπηντηΰεν αύτω άνηρ τις εκ της πόλεως, og ε'ίχεν δαιμόνια εκ χρό- νων ικανών, καϊ ίμάτιον ουκ ένεδιδΰύκετο , καϊ εν οικία ουκ εμεί- 28 νεν, αλλ' εν τοις μνημαΰιν. Ίδών δε τον Ίηβοΰν, και άνακρά^ας, προβέπεύεν αύτω, καϊ φωντ] μεγάλτ] είπεν, τί έμοί καϊ 6οΙ, Ιηύον, 29 νιε τον Θεού τον ύφίστον; δαίομέ 6ον , μη με βαβανίΰης. παρηγ- γέλλεν ^) γαρ τω πνενματι τω άκα^άρτω έ^ελ%•εΐν από του άν^-ρώ- που' πολλοίς γαρ χρόνοις ϋννηρπάκει αυτόν, καϊ εδεαμεΐτο αλύΰε- βιν καϊ πέδαις φυλασσόμενος, καϊ διαρησσων τα δεσμά ηλαυνετο 30 νπό του δαίμονος ftg τάς έρημους. ^Επηρώτησεν δε αυτόν ο Ιη- σούς, λέγων, τί σοι έστΙν όνομα; 6 δε είπεν, Αεγεων' οτι δαιμο- 31 νια πολλά είσήλϋ'εν εις αυτόν, καϊ παρεκάλει αυτόν ϊνα μη έπι- 32 τά^ει αύτοΐ.ς εις την αβνσσον άπελ%•ειν. ην δε έκεΐ αγέλη χοί- ρων ικανών βοσκομένων έν τω όρει' καϊ παρεκάλουν αυτόν ϊνα μη έπιτρέφη αύτοΐς εις εκείνους είσελ^εΐν. καϊ έπέτρεφεν αύτοις. 1) 'Λατεπλενοαν. Prius ν.ατε7ΐλενρκν,&βά 1ιη. correxit. 2) αντίπερα, sic. α ultimum a 1 m. rescriptum. 3) παρηγγελλεν. Sic Codex : AVoide παρηγγελλην, lUcale. 9^ 132 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ VIII. έ^ελ^-όντα όε τα δαιμόνια άτίο τον άνϋ-ρώτιον είβήλ^ον εις τονζ χοί- 33 ρους' ^) καΐ ωρμηύεν η άγελη κατά τον κρημνού εις την λίμνην, καΐ άπεπνίγη. ίδόντες δε ot βόβκοντες το ^^f^oi^og εφνγον, και άπηγ- 34 γειλαν εις την πόλιν καΐ εις τονς αγρονς. εξηλθΌν δε ίδεΐΐ' το γε- 35 γονός' καΐ ήλ^Όν ηρος τον ^Ιηΰονν, και ενρον καϋ^ημενον τον αν- ^'ρωπον αφ' ον τα δαιμόνια έ^εληλνΰ'ει^ ειματιΟμένον και ύω- φρονονντα, παρά τονς τΐόδας τον Ίηΰον' και έφοβηΰ'ηύαν. Άπηγγειλαν δε αντοΐς και οι ίδόντες, πώς εβώΰ-η ο δαιμονι- 36 6ϋ•είς. Και ηρώτηβεν αντόν άπαν το πλήΟ^ος της περιχώρον των 37 Γαδαρηνών άπελ^ειν άπ' αυτών, ότι φόβω μεγάλω βννείχοντο' η αντός έμβάς εις το πλοΐον νπεϋτοε'φεν. Έδέειτο δε αντον ο άνηρ 38 αφ' ον έ^εληλνΟ'ει τά δαιμόνια, είναι 6νν αυνώ. άπελνβεν δε αυ- τόν ό Ίηΰούς , λέγων, νπόΰτρεφε εις τον οικόν 6ου, και διηγοϋ όβα 30 έποίηβέν 6οι ο Θεός. και απήλϋ^εν, κα^'' όλην την πόλιν κηρύ66ων ^ 06α έποίη6εν αύτώ ό Ίη6ούς. Έγενετο δε εν τω νπο6τρειραι τον Ιη- 40 6ούν, άπεόε^ατο αυτόν ο όχλος ' η6αν γάρ πάντες προ6δοκώντες αυτόν. ΚΕ Και ιδού, ηλΰ'εν άνηρ φ όνομα Ίάειρος, καΐ αυτός άρχων της 41 . ΰυναγωγης νπήρχεν , καΐ πε6ών παρά^) τους πόδας τού Ίη6ού, παρεκάλει αυτόν εί6ελ^'εΐν εις τον οίκον αυτού ' ότι ^νγάτηρ μο- 42 νογενης ην αύτώ ως ετών δώδεκα, καΐ αύτη άπέ^νη6κεν. εν δε τω υπάγειν αντόν οι όχλοι ΰυνεπνιγον αυτόν. Kg ΚαΙ γννη ού6α εν ρύ6ει αίματος άπό ετών δώδεκα, ήτις 43 ίατροΐς προ6αναλώ6α6α όλον τον βίον ονκ Ϊ6χν6εν άπ' ονδενός ϋ'εραπεν^'ήναι, προ6ελϋΌύ6α όπι6^εν , ηφατο τού κρα6πεδου τού 44 ιματίου αυτού' ) και παραχρήμα ε6τη η ρν6εις τού αίματος αντης. και είπεν ο Ιη6ούς, τις ό αψάμενός μον; άρνονμένων δε πάντων, 45 είπεν ο Πέτρος καΐ οι 6νν αντώ, έπΐ6τάτα, οι όχλοι 6ννέχον6ίν 6ε καΐ αποΟ'λείβον6ιν, καΐ λέγεις^ τίς ό άφάμενός μον; ό δε Ίη6ούς 40 είπεν, ηφατό μον τίς' εγώ γάρ έ'γνων δνναμιν εξ,ελΰ-ούΰαν απ' εμού. Ιδού6α δε η γννη ότι ονκ ελαϋ^εν, τρέμονΰα ήλΰ'εν, και 47 προ6πε6ού6α αντώ, δι ην αίτίαν ηφατο αντού^) άπήγγειλεν ενώ- πιον παντός τον λαοί} , καΐ ώς ίάϋ-η παραγρηαα. ο δε εΙπεν αντί]., 48 1) χοι,ρονς. Prius οιρονς, χ additur in marg-ine a 1 m. 2) πάρα. Ulti- mum κ rescriptum. 3) ιμ,ατιον αντον, rescripta, αυτού prius omissum ; ma- nus iucertae, sed forte primae. 4) ψΙ^ατο αντον, aim. addita in mar^. ΚΑΤΑ ΑΟΤΚΑΧ. 133 ϋ'άρΰεί, ^ύγατερ, η Tcioxig ΰον ύεβωκεν 6ε' ττορενον εις είρήνην. yui. ^^"Ετι αντον λαλονντοζ ^ έρχεται τις απο του αρχιβυναγωγον , λέγων αντώ , ότι τέϋ'νηκεν η ^νγατηρ σον' μη ΰκνλλε τον όοδάΰκαλον^ δΟ Ό δε ^Ιηΰονς άκουσας άτΐεκρίΰ-η αντω, λέγων .^ μη φοβοϋ μόνον 51 πίστευε y καΐ σω^-ήσεται. έλΰ•ων δε εις την οικίαν, ουκ άφήκεν είσελΰ-ειν ούδένα, ει μη Πέτρον καΐ Ίάκωβον καΐ Ίωάννην , καΐ 52 τον Ίΐατέρα της τταίδος καΐ την μητέρα, έκλαων δε πάντες, καΐ έκόπτοντο αυτήν, ό δ\ ειπεν , μη κλαίετε' ουκ, άπέϋ-ανεν . άλλα ?^ καϋ'εύδει. καΐ κατεγέλων αύτοϋ , είδότες ότι άπέ&ανεν. αυτός δε έκβαλών τΐάντας έ^ω , καΐ κρατήσας της χειρός αυτής , έφωνησεν, 55 λέγων, η παις. έγείρου. καΐ έπέστρεψεν τό πνεύμα αυτής, καΐ 50 ανέστη παραχρήμα' καΐ διέτα^εν αυτή δοΰ'ήναι φαγεΐν. καΐ επέ- στησαν Οί γονείς αυτής ' ο δε παρήγγειλεν αύτοΐς μηδενΐ ειπείν τό γεγονός. ΚΕΦ. Θ. CAP. ]Χ. 1 2/νγκαλεσάμενος δε τους δοοδεκα έδωκεν αύτοΐς δύναμιν καΐ έξ- 2 ουσίαν έπΙ πάντα τα δαιμόνια , κα\ νόσους ϋ-εραπεύειν ' και άπέ- στειλεν αυτούς κηρύσσειν την βασιλείαν του Θεού , καΐ ) ιάσϋ^αι 3 τους άσ^'ενεΐς. και είπεν προς αυτούς., μηδέν αίρετε εις την οδόν' μήτε ράβδους, μήτε πήραν, μήτε άρτον , μήτε αργύριον, μήτε άνά 4 δύο χιτώνας έχειν. και εις ην αν οίκίαν είσέλ^ητε . έκεΐ μένετε, καΐ 5 έκεΐϋ-εν έξέρχεσϋ-ε. Και όσοι αν μη δέχωνται υμάς, εξερχόμενοι από της πόλεως εκείνης , καΐ τον κονιορτόν απο των ποδών υμών 6 αποτινάξατε, εις μαρτύρων έπ' αυτούς. (') Εξερχόμενοι δε διηργοντο κατά τάς κώμας, εύαγγελιζόμενοι και ϋ'εραπεύοντες πανταχού. 7 "Ηκουσεν δε Ηρώδης ο τετράρχης τα γενόμενα υπ αυτού πάντα' ΚΖ καΐ διηπόρει. δια τό λέγεσ&αι υπό τίνων , ότι Ιωάννης έγηγερται 8 έκ νεκρών' υπό τίνων δε, ότι Ηλίας έψάνη' άλλων δ^ε , ότι προ- 9 φήτης εϊςτών αρχαίων ανέστη. ΚαΙ είπεν Ηρώδης, Ίωάννην εγώ 1) v.ca. y. rescriptum , a 1 m. 2) Marg. sup. [-/.ξ. πε]ρι. Ιωαννον v.ca Ηρωδον. — [ν.η. πε]ρί των πέντε άρτων άκι των δνο ιχ^νο^ν. 134 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ IX. άπεκεφάλείύα ' τις δβ Ιΰτυν οντοζ , tclqI ον εγώ άκονω ) τοιαύτα ; καΐ εζητει ίδεΐ.ν αυτόν. Και ντίοότρεψαντες οι απόύτολοι διηγη- 10 Οαντο αντώοΰα ετΐοίηΰαν,καΐ οΰα εδίδα^,αν. ΚαΙ παραλαβών αντονς, νττεχώρηβεν κατ' ιδίαν εις ερημον τόπον πόλεως καλούμενης Βηϋ•- ϋαΐδάν. οι δε ο;(^λ(Η γνόντες ηκολον^•ϊ]Οαν αντω' καΐ δε^άμενος 11 αντονς ^ ελάλει αύτοΐς περί της βαΟιλείας τον Θεον , καΐ τονς χρίαν έχοντας ϋ'εραπείας ίάτο. ΚΗ 7/ δε ημέρα ηρl•,aτo κλίνειν ' προΰελΰ-όντες δε οι δώδεκα ειπον αν- 12 τω, άπόλνϋον τον όχλον^ ϊνα πορενΰ^έντες εις τάς κνκλω κώμας καΐ τονς αγρούς καταλνύωύιν, καΐ ενρωΰιν επειΰιτιΟμόν ότι ώδε εν ερημω 13 τόπω εΰμέν. είπεν δε προς αντονς , δότε αντοις νμεις φαγεΐν. οιάέ εί- πον^ ονκ είΰΐν ημεΐν πλΐον η πέντε άρτοι καΐ ίχϋ^νες δνο, ει μητι πορεν- %'έντες ημείς άγοράΰωμεν^) εις πάντα τον λαόντοντον βρώματα. ήσαν 11 γαρ ώΰεΐ άνδρες πεντακιΰχείλιοι. Είπεν δε προς τονς μαΰ-ητάς αυτού, κατακλίνατε αυτούς κληβίας ανά πεντήκοντα, και έποΐηοαν οντως.^ 15 και άνέκλειναν απαντάς. Λαβών δϊ τους πέντε άρτονς καΐ τους δνο 16 ίχ^'vaς, αναβλέψας εις τον ονρανόν ^ ηνλόγηΰεν αντούς, καΐ κατ- έκλαϋεν,και έδείδον τοις μαϋ-ηταΐς'^) παρατι^έναι τω όχλω. καΐέφα- 17 γον καΐ έχορτάβΟ-ηβαν πάντες' καΐ ήρΟ^η το περιβοενϋαν αντοις κλαβμάτων, κόφινοι δώδεκα. ΚΘ ΚαΙ έγένετο εν τω είναι αυτόν προΟευχόμενον καταμόνας^ 1Η ΰννήΰαν αντω οι μαϋ'ηταί' και έπηρώτηΰεν αντούς, λέγων, τίνα με λέγονΟιν οι άνΰ'ρωποι είναι ; οι δε αποκριϋ'έντες είπον, Ιωάν- 19 νην τον Βαπτιβτήν' άλλοι δε Ηλίαν. άλλοι δε, ότι προφήτης τις των αρχαίων άνέΰτη. Είπεν δε αντοΐς , νμεΐς δε τίνα με λέ- 20 γετε είναι ; άποκριΰ'είς δε ο Πέτρος είπεν , τον Χριΰτόν τον Θεον. Ο δε έπιτειμήοας αντοΐς παρήγγειλεν μηδενι λέγειν τούτο, εί~ ^ο πών , ότι δει τον νιόν τον άνϋ^ρώπον πολλά πα9•εΐν , καΐ άποδοκι- μαοΟ-ήναι από των πρεΰβντέρων καΐ αρχιερέων και γραμματαίων, και άποκταν%'ήναι , και τη τρίτη ημέρα άναΰτήναι. "Ελεγεν 23 δε προς πάντας , ει τις ϋ-έλει οπίσω μον έρχεοϋ'αι άρνηΰάΰϋ'ω 1) ον F.)'fo ο;κθ7;ω. Oliiu ργω ο:κο7,'ω, \e\ οτχουω. Erasit corrector ct rc- scripsit. 2) αγορασωμ,ΐ^ν, sic Codex: Woide αγωραβω^ίεν, male. 3) τοις μαΌητκίς. τοις μα — . rcscripta a 1 m. vcl auti(iua. Marg•. sup. κΌ". περί [της τον KvQiov επερωτηαεχος\ προς τονς μα^'ητας. ΚΑΤΑ ΛΟΤΚΑΝ. ] 35 εαντον ^ καΐ άράτω τον οτανρον αντον καΰ-' ημ,εραν , και άκολον- IX. 24 %'είτω μοι. og γαρ αν ϋ-ελη την -ψνχην αυτού σώσαί , άπολεϋει αντην' ος δ' αν ατΐολεΰ)] την -ψνχην αντον ένεκεν εαον, ούτος -^5 βώΰει αντην. Τί γαρ ωφελείτε άν^-ρωτΐος , κερδηύας τον κόομον 26 όλον , εαυτόν δε άηολέοας η ζημιωΰ'είς ; ός γαρ αν έπαίθχυν%-ϊΐ με καΐ τους εμούς λόγους, τούτον ο νιος τού ανϋ'ρώπον έπαιοχνν- Ο-ήαεταί, όταν ελϋ-η εν τί] ίόξ// αυτού καΙ τού πατρός καΐ των 27 αγίων αγγέλων. Λέγω δε νμΐν, αληϋ-ώς είύίν τίνες των ώδε έβτώ- των, οΖτεινες ου μη γεύΰωνται θανάτου, εω αν ΐδωαιν την βα- βιλείαν τον Θεού. 28 Έγένετο^) δε μετά τους λόγους τούτους ώΰεΐ ημέραυ οκτώ, Α καΐ παραλαβών Π έτρον καΐ Ιωάννην καΐ Ίάκωβον, άνεβη εις το 29 ορός προΰεύ^αΟϋ-αί. και εγενετο εν τω προΰεύχεΰΟ-αι αύτον , το είδος τού προύώπου αυτού έτερον^ καΐ 6 είματιΰμος αυτού λευ- 30 κό^ έί,αοτράπτων. καΐ υδον , άνδρες δύο ουνελάλουν αύτώ, οϊτει- 31 νες ηΰαν Μωΰής καΐ Ηλίας' οϊ οφ%•έντες εν τη δό^η ελεγον την 32 έ'ξοίοι^ «υτοί), ην ημελλεν πληρούν εν Ίερουΰαλήμ. Ό δε Πέτρος καΐ 0L ΰνν αντώ ηΰαν βεβαρημένοι νπνω' διαγρηγορηΰαντες δε Ιδον την δόξ,αν αυτού, καΐ τους δνο άνδρας τονς βννεβτώτας 33 αντώ. ΚαΙ εγενετο εν τω δίαχωρίζεοϋ-αί αυτούς απ' αυτού, είπεν Πέτρος προς τον Ίηβούν , επιΰτάτα, καλόν έοτίν ημάς ώδε είναι' καΐ ποιηΟωμεν ΰκηνάς τρεις, μίαν ΰοΐ, καΐ μίαν Μωβεΐ, καΐ μίαν Μ 'Ηλεία' μη είδώς ο λέγει. Ταύτα δε αυτού λέγοντος, εγενετο νεφέλη και έπεύκείαβεν αυτούς' έφοβήϋ'ηβαν δε εν τω εκείνους 35 είύελΟ'ειν εις την νεφέλην. και φωνή εγενετο εκ της νεφέλης, λέγουβα, ούτος έβτιν ο νίός μου ο αγαπητός' αυτού άκονετε. 3ΰ ΚαΙ εν τω γενέβϋ-αι την φωνην, ευρέΰ-η') Ιησούς μόνος, και αυτοί έοείγηύαν , κα\ ούδενΐ άπηγγειλαν εν έκείναις ταΐς ημέραις ούδ\ν ών έωράκαΟιν. 37 Εγενετο δΙ εν τη έ^,ης ημέρα, κατελ^όντων αυτών απο τού ΛΑ 38 ορούς, ΰννήντηϋεν αντώ όχλος πολνς. καΐ ίδον, ανηρ από τού όχλου άνεβόηΰεν, λέγων, διδάσκαλε , δέομαί βον , έπίβλεψαι έπΙ 1) ]\Γαι•ο!•. sup, λ. [περί της μεταμορφώσεως τυν Ιηαον] — λα. περί τον δκίαονιζομενον. Vioide legit δαιμονιαξομενον, male. 2) AVoide habet ευ- ρηΟ'η miuus recte. 136 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ IX. τον νίόν μου ^ on μονογενής μοί έύτιν' καΐ ίδον . πνεύμα λαμ- 39 βάνει αντον . και είεφνης κράξει,^) καΐ ύτΐαραβϋει αντον μετά άφρον , καΐ μόγις αποχωρεί απ' αντον, βνντρίβον αυτόν, και 40 εδεηϋ-ην των μαΰ-ητών 6ον , Ινα εκβάλωΰιν αντο , καΐ ουκ ηδννη- Ο'ηΰαν. Άποκριΰ-εΙς δε ο Ίηύοϋς είπεν , ώ γενεά άπιΰτος καΐ δίε- 41 ΰτραμμενη, εως πότε εύομαι προς υμάς, καΐ ανε'Εομαι υμών; προΰάγαγε τον νίόν αου ώδε. ετι δε προβερχομενου αύτοϋ, ερρη- 42 ί,εν αντόν τό δαιμόνιον καΐ ΰυνεΰπάρα^εν' επετείμηΰεν δε 6 Ίηύοϋς τω πνεύματι τω ακα^'άρτω , καΐ ίάβατο τον παιδα, καΐ άπέδωκεν αυτόν τω πατρί αύτοϋ. Έ^επληββοντο δε πάντες επΙ 43 τι^ μεγαλειότητι του Θεοϋ. πάντων δε ϋ'αυμαξόντων έπΙ πάΰιν οίς έποίει 6 Ίηΰονς , είπεν προς τους μαΰ^ητάς αντον , Ο-εΰϋ-αι νμεΐς 44 εις τά ώτα υμών τους λόγους τούτους' ο γάρ νιος τον avd -ρώπον μέλλει παραδίδοαΟ'αί εις χείρας ανθρώπων, οί δ\ ηγνόονν τό 45 ρήμα τοντο, και ην παρακεκαλνμμενον απ' αυτών, ίνα μη αϊΰ^ωνται αυτό' καΐ εφοβονντο ερωτήύαι αντόν περί τον ρήμα- τος τούτον. ρβ Είβήλ^εν δ\ διαλογιϋμός εν αύτοΐς , τό, τις αν εΐ'η μείζων 46 ^ αυτών, ο δε Ίηΰονς ίδών τον διαλογιΰμόν της καρδίας αντών, 47 επιλαβόμενος παιδίον, εύτηοεν αντό παρ' έαντώ, και είπεν 48 αντοΐς , ός εάν δε^ητε τοντο τό παιδίον επι τω ονόματί μον, εμε δέχεται' καΐ Ος εάν εμε δεt,ητaι , δ έχετε τόν άποβτείλαντά με. ο γάρ μικρότερος εν πάύιν νμΐν νπάρχων οντος εβται με- ^y γας. Άποκρι^^εΙς δε ο Ιωάννης είπεν., έπιΰτάτα., ί'δομεν τίνα 49 έπΙ τω ονόματί 6ον εκβάλλοντα δαιμόνια ' καΐ εκωλνΰαμεν αυτόν, οτι ουκ άκολουΰ'εΐ μεΰ'' ημών. και είπεν προς αντόν ο Ίηΰονς, μη 50 ^^" κωλύετε' ός γάρ ονκ εΰτιν καϋ-' νμών , νπερ ημών έΰτιν. Έγέ- 51 νετο δ\ εν τω ΰννπληρονΰ^^αι τάς ημέρας της άναλήμψεως αυτοϋ, καΐ αυτός τό πρόύωπον αύτοϋ έΰτήριξ,εν του πορεύεΟ^αι εν Ιερουσαλήμ, καΐ απέΰτειλεν αγγέλους προ προΰώπου εαυ- 52 τον ' καΐ πορεν^έντες ειύήλ&ον εις κώμην Σαμαριτών, ώβτε ετοι- μάΰαι αντώ. και ονκ εδέζαντο αντόν, ότι τό πρόύωπον αύτοϋ ην πο- 53 1) Marg. sup. λβ. ttsql των δίίχλογιξομενωΐν τις μείζων^. ΚΑΤΑ ΛΟΤΚΑΝ. 139 6αν ίδεΐν α νμε[ίς] βλετΐετε, καΐ ονκ ειδον' καΐ άκονΰαί α ακονετε, Χ. καΐ ονκ ηκονΰαν. ^) 25 ΚαΙ ίδον , νομικός τις ανεΰτη, εκπει^άζων αυτοί/, καΙ λέγων, ρχ« 26 δίδάακαλε, τι noLTquag ζωην αίώνιον κληρονομήσω ; ό δε είπεν προς 27 'αντον, εν τωνόμω τί γέγρατίται; ηώς άναγινώοκεις^ Ό δε άποκρι- ^ϋ-είς είτΐεν, άγαιτήόει,ς Κνρων τον Θεόν Gov, εξ όλης της καρδίας 'ΰον , και εξ όλης της ψνχης ϋον, καΐ εξ όλης της ίύχνος gov, καΐ εξ 28 'όλης της διανοίας Gov καΐ τον πλησίον Gov ως εαντόν. εΙπεν δε 29 αντω, ορ^-ώς άτΐεκρίΟ-ης' τοντο ποιεί, και ζήση. Ό δε Ο-έλων δικαυ- ^^^ ονν εαντον είπεν προς τον Ίησονν, καΐ τίς εστίν μον πλησίον ; 30 Τπολαβών δε ο ^Τησονς είπεν, ανΰ^ρωπός τις κατέβαινεν άπο Ag Ιερονσαλήμ εις Ιεριχώ, καΐ λησταΐς περιέπεσεν , οϊ καΐ εκδνσαντες αντον , κα\πληγας επι^'έντες άπήλ%•ον , αφέντες είμηΟ-ανή τνγχά- 31 νοντα. κατά σννκνρίαν δε ίερενς τυς καταίβεννεν^) εν τη οδώ 32 εκείνη, καΐ ίδών αντον άντιπαρήλϋ'εν. 'Ομοίως δε καΐ Αενΐτης, γενόμενος κατά τον τόπον , έλ^'ών και ίδών αντον άντιπαρήλϋ'εν. 33 Σαμαρείτης δέ τις οδενων ήλ&εν κατ αντον, καΐ ίδών αντον 34 εσπλαγχνίσϋ-η. καΐ προσελ^ών κατέδησεν τά τραύματα αντον, έπι- χέων ελεον καΐ οίνον' έπιβιβάσας δε αντον έπΙ το ίδιον κτήνος, 35 ηγαγεν αντον εις πανδοχειον , και επεμελή&η αντον. και έπΙ τη ανριον έξελ^-ών, εκβαλών δνο δηνάρια εδωκεν τω πανδοχεΐ, καΐ εί- πεν αντω, έπιμελή^ητι αντον' και ο τι αν προσδαπανήσης , εγώ εν 36 τω έπανέρχεσ^'αί με αποδώσω σοι. τίς ονν τούτων των τριών πλη- 37 σίον δοκεΐ σοι [γ]εγονέναι τον εμπεσόντος εις τονς ληστάς; 6 δε εΙπεν , ο ποιήσας το έλεος μετ' αντον. είπεν ονν αντω ο Ιησονς, πορενον, καΐ σν ποίει ομοίως. 38 Έγένετο δ\ εν τω πορενεσ^αι αντονς, και αντός είσήλΰ'εν εις ΑΖ κώμην τινά' γννή δέ τις ονόματι Μάρΰ'α νπεδέξατο αντον εις τον 39 οϊκον αντής. και τ'^δε ην αδελφή καλονμένη Μαρία, η καΐ παρακαϋ•- 40 εσ%'εΐσα παρά τονς πόδας τον Ύησον ήκονεν τον λόγον αντον. η δε Μάρ^α περιεσπάτο περί πολλήν διακονίαν ' επιστάσα δε εΙπεν, κύ- ριε, ον μέλει σοι οτι ή αδελφή μον μόνην με κατέλειπεν διακονεΐν ; ει- 1) Marg. sup. λς. περί τον εμπεαοντος εΐζ τον[ζ ληοτας]. 2) καται- βεννεν, pro γ,οίτεβαανεν. 140 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ Χ. πε ονν avzrj ίνα μοι ΰνναντιλάβγιται. ^^ποκρι,&είς δε είΛεν avrfj ο 41 ^Ιηΰονς^ ΜάρΟ^α ^ ΜάρΟ-α , μεριμνάς καΐ τνρβάξτ] τνερι πολλά' ενος'^'^ δε εΰτιν χρεία. Μαρία δε την αγαϋ'ην μερίδα έξελε^ατο^ ήτις ονκ άφαίρεϋ'ηΰεταί απ' αντης. ΚΕΦ. ΙΑ. CAP. ΧΙ. ί1/γενετο οε εν τω ειναυ αντον εν τοπω τινι προΰενχομενον, ως 1 ^ επανόατο, είπεν τις των μαϋ-ητών αντον προς αντον , κύριε , δίδα- ^ον ημάς προσενχεΰϋ'αί^ καΰ'ώς καΐ Ιωάννης έδιδαξ,εν τονς μαϋ•ητάς αντον. Είπεν δε αντοΐς, όταν προΰενχεΰϋ'ε , λέγετε, πάτερ ημών 2 υ εν τοις ονρανοΐς, αγιαΰϋ-ητω το ονομά 6ον' έλ^ετω η βαύιλεία 60V' γενηΰ-ητω το ^-ελημάΰον, ως εν ονρανω, καΐ επΙ γης. τον 3 άρτον ημών τον έπίονβιον δίδον ημεΐν το καθ' ημεραν' καΐ άφες 4 ημίν τάς αμαρτίας ημών ^ καΐ γαρ αντοί άφίομεν^) παντϊ οφείλοντι ημεΐν ' καΐ μη ειΰενεγκη^ ημάς εις πειραΰμον^ άλλα ρϋβαι ημάς άπο ^^'^ του πονηρον. ΚαΙ εΙπεν προς αντονς, τις εξ νμών ε^ει φίλον , καΐ 5 πορενοεταί προς αντον μεύοννκτίον, καΐ ερεί αντώ , φίλε, χρηΰόν μοι τρεις άρτονς, επειδή φίλος μον παρεγένετο f| οδον ηρος με, Ο καΐ ονκ εχω ο παρα%•η6ω αντώ' καΐ εκείνος εβωΰ'εν άποκριΰ'είς "ι εί'πη, μη μοι κόπονς πάρεχε ' ηδη η ^^vρa κεκλειΟται, καΐ τα παιδία μον μετ' εμον εις την κοίτην είοίν' ον δνναμαι άναβτάς δονναί (?ot. λέγω νμιν , ει και ον δώΰει αντώ άναΰτάς , δια το είναι αντον 8 φίλον, διά γε την άναίδειαν αντον, εγερΟ'εΙς δώΰει αντώ οΰων χρη- ^^ ζει. Κάγώ νμιν λέγω , αιτείτε, καΐ δοΰ'ηΰεται νμιν' ζητείτε, καΐ 9 ενρηύεται' κρούετε, και άνοιγήΰεται νμιν. πάς γαρ 6 αιτών λαμ- 10 βάνει' και ο ζητών ενρίΰκει' κα\ τω κρούοντι άνοιχΟ'ηοεται. Τίνα 11 δε ε^ νμών τον πάτερα αίτηΰει ο νιος αρτον, μη λίϋΌν επιδώΰει αντώ; η και ίχΰ^νν, μη άντΙ ίχΰ-ύος οφιν επιδώΰει αντώ; η και αν 12 αιτηθεί ωον, μη επιδώΰει αντώ ΰκορπίον; ει ονν νμεΐς πονηροί νπ- 13 άρχοντες οΐ'δατε δόματα άγαΟ-ά διδόναι τοΓς τέκνοις νμών, πόΰω μάλ- λον ο πατήρ ο ε^ ουρανού δώΰει ΊΊνεύμα'^Άγιον τοις αίτονΰιν αντόν ; £ Και ην εκβάλλων") δαιμόνιον, καΐ αύτο ην κωφόν'^) εγενε δε^ 14 Ι) αφίομξν. Sic. α rescriptum 1 m. 2) Woide εμβάλλω, male, ν adest. 3) ΗίΥΐ αντο ην πωφον εγενε. rescripta a. 1 m. quae omisit το in εγενετο. Olim x«t (χντο ην prnetermiserat: postea inseruit. ΚΑΤΑ ΛΟΤΚΑΝ. 139 (5αν ίδείν α νμΕ[ΐ^] βλεττετε, καΐ ουκ είδον' καΐ άχονΟαι, α άκονετε, Χ. καΐ ουκ ηκονΰαν}) > ... ' AL 25 ΚαΙ ίδον, νομικός τις άνεΰτη . εκτΐειράζων αντον, καΐ λέγων, (»«« 26 δίδάοκαλε , τι τΐοιηΰας ζωην αιώνιον κληρονομ^ήοω; ο δε είτίεν ττρος 27 ^αντον, εν τω νόμω τί γεγραπταί', πώς αναγινώΰκεις^ Ό δ\ άποκρι- ^■^•ε\ς εΐτΐεν . άγατΐήύείς Κνρων τον Θεόν Gov . it, όλης της καρδίας Όον, καΐ ih, όλης της 4^νχης ΰον , καΐ εξ όλης της ίΟχνος ΰον, καΐ εξ 28 "όλης της διανοίας βον' καΐ τον τίληοίον ΰον ώς εαυτόν, είπεν δε 29 αντω, ορ&ώς άτΐεκρίΟ-ης' τοντο τίοίει, καΐ ζη(ΐη. Ο δε ^έλων δικαι- ^t^ ονν εαυτόν είτΐεν προς τον Ιηύοϋν, και τίς εότίν μου πληβίον ; 30 Τπολαβών δε ο Ίηοούς είπεν . άνθρωπος τις κατέβαινεν από Ag Ιερουσαλήμ εις Ιεριχώ, καΐ λ7]ΰταις περιεπεβεν , οϊ καΐ εκδύσαντες αυτόν, καΐ πληγάς επιΟ-εντες άπηλ^ον ^ αφέντες είμη%•ανη τνγχά- 31 νοντα. κατά ύυνκυρίαν δε ιερεύς τις καταίβεννεν') εν riy όδώ 32 εκείντ] , καΐ ίδών αυτόν άντιπαρηλΟ-εν. 'Ομοίως δε και Αευΐτης, γενόμενος κατά τόν τόπον , ελϋ'ών καΐ ίδών αυτόν άντιπαρηλΰ-εν. 33 Σαμαρείτης δε τις όδεύων ήλΰ^εν κατ' αυτόν, καΐ ίδών αυτόν 34 ε6πλαγχνί6ϋ-η. καΐ προαελΰ-ών κατέδηΰεν τα τραύματα αυτού, επι- χέων ελεον και οίνον' επιβιβάοας δε αυτόν επΙ τό ίδιον κτήνος, 35 ηγαγεν αυτόν εις πανδοχεΐον , καΐ έπεμελή%•η αύτοϋ. και επΙ τί] αυριον εξελ^ων, εκβαλων δυο δηνάρια εδωκεντω πανδοχεί, και εΐ- πεν•αυτω, επιμεληϋ-ητι αυτού' καΐ ο τι αν προϋδαπανηΰης, εγώ εν 30 τω επανέρχεο^αί με άποδώβω 6οι. τίς ούν τούτων των τριών πλη- 37 βίον δοκεΐ ΰοι [γ]εγονέναι τού εμπεΰόντος εις τους ληατάς; ο δε είπεν, ο ποιηΰας το έλεος μετ αυτού, είπεν ούν αύτώ ο Ίηΰούς, τΐορεύου, καΐ ΰύ ποίει ομοίως. ""^ 38 Έγένετο δε εν τω πορεύε6%-αι αυτούς , καΐ αυτός εί6ήλ%'εν εις ΑΖ κώμην τινά' γυνή δε τις ονόματι Μάρϋ^α ύπεδέξατο αυτόν εις τόν 39 οί'κοί' αυτής, καίττιδε ην αδελφή καλούμενη Μαρία, η και παρακα^•- 40 εβϋ-εΐβα παρά τους πόδας τού Ίηβού ηκουεν τόν λόγον αυτού, ή δ\ Μάρ%α περιεβπάτο περί πολλην διακονίαν ' επιΰτάβα δε είπεν, κύ- ριε, ου μέλει ΰοι ότι η αδελφή μου μόνην με κατέλειπεν διακονεΐν ; εί~ 1) Marg. SU1J. λς. περί τον εμπεαοντος εις τον[ς λγιατας]. 2) -καταί- βεννεν, pro 'κατεβαίνεν. 140 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ Χ. πΙ ονν ccvTfj Lva μου ΰνναντίλάβηταί. ^Αποκρυ^^ύς δ\ είπεν αντί] ο 41 Ιηΰονς , Μάρΰ'α, ΜάρΟ^α ^ μεριμνάς καΐ τνρβάξΐ] περί πολλά' ενός 42 δε εΰην χρεία. Μαρία δε την άγαΟ-ην μερίδα ε^ελεξατο^ ήτις ουκ άφαίρεΟ-ηοεταί απ' αυτής. ΚΕΦ. ΙΑ. CAP. XL ΛΗ >κ Ι^γενετο δε εν τώ είναι αντον εν τόπω τινί προβενχόμενον ^ ως 1 επανΰατο ^ είπέν τις των μαΰ'ητών αντον προς αντον, κνριε ^ δίδα- ^ον ημάς προΰενχεβϋ^αι, καΟ•ως και Ιωάννης εδίδα^,εν τονς μαϋ^ητάς αντον, Είπεν δε αντοΐς , όταν προόενχεΰΰ'ε , λέγετε, πάτερ ημών 2 ό εν rotg ονρανοΐς , αγιαβΟ-ητω το όνομα 6ον' έλϋ^ετω η βαβιλεία ΰον' γενηΟ'ήτο το %•έλημά ΰον , ως εν ονρανω , καΐ επΙ γης. τον 3 άρτον ημών τον επιονΰιον δίδον ημειν το καΰ'^ ημέραν' καΐ άφες 4 ημΐν τάς αμαρτίας ημών, και γαρ αντοι άφίομεν^) παντί οφείλοντί ημειν' καΐ μη είΰενεγκτ^ς ημάς εις πειραΰμον, άλλα ρνΰαι ημάς άπο τον πονηρού. ΚαΙ είπεν προς αντονς, τίς al•, νμών £%ει φίλον , και 5 πορενΰεται προς αντον μεϋοννκτίον , και ερει αντω, φίλε, χρηβόν μοι τρεις άρτονς , επειδή φίλος μον παρεγένετο θξ οδον προς με, 6 καΐ ονκ εχω ο παραΰ'ηΰω αντώ' καΐ εκείνος εΰωΰ^εν αποκριϋ'είς II εί'πη , μη μοι κόπονς πάρεχε' ηδη η &νρα κέκλειβται, και τα παιδία μον μετ' εμον εις την κοίτην είύίν' ον δνναμαι άναβτάς δονναί 6οι. λέγω νμιν., εί και ον δώβει αντώ αναβτάς , δια το είναι αντον 8 φίλον, διά γε την άναίδειαν αντον, εγερΟ'εΙς δώΰει αντώ όοων χρή- ζει. Κάγώ νμΐν λέγω, αιτείτε ., και δοΟ-ηβεται νμΐν' ζητείτε, και Ο ενρήΰεται' κρούετε, καΐ άνοιγηύεται νμΐν. πάς γαρ ο αιτών λαμ- 10 βάνει' καΐ ο ζητών ενρίύκει' καΐ τώ κρούοντι άνοιχθ-ήβεται. Τίνα 11 δε εξ νμών τον πατέρα αίτηβει ο vtog άρτον, μη λί%Όν εττι^ω'σ^ί αντώ; η καΐ ίχ^^νν, μη άντι ίχϋ-ύος όφιν έπιδώβει αντώ; η και αν 12 αίτήΰει ώον, μη έπιδώύει αύτώ ΰκορπίον; εί ούν νμεΐς πονηροί νπ 13 άρχοντες οίδατε δόματα άγa^'ά διδόναι τοις τέκνοις νμών, πόΰω μάλ- λον ο πατήρ 6 εξ, ουρανού δώ(1ειΠνεύμα"Αγιον τοις αίτούόιν αντόν\ Κα) ην εκβάλλων') δαιμόνιον, καΐαντο ην κωφον'^) έγένε 0£, 14 1) αψίομεν. Sic. α rescriptum 1 m. 2) Woide εν.β(χλλω , male , ν adest. 3) Kcct αντο ην %ωφον εγενε. rescripta a 1 m. quae oinisit το in εγενετο. Olim ■και αντο ην practcrmiserat: postca iuseruit. ρκ? ΚΑΤΑ ΑΟΤΚΑΝ. 141 τον δαιμονίου έκβλη^'εντος , έλαληβεν ο κωφός' καΐ εϋ^ανμαΰαν οι XI. 15 όχλοι. Τίνες δε εξ αυτών είπον, εν Βεελζεβούλ των αρχοντί^) των β i6 δαιμονίων έκβάλλει τα δαιμόνια, ο δε αποκριϋ'είς είπεν^ πώς δΰνα- ται Σατανάς') Σατανάν έκβαλλειν; Ετεροι δε πειραξοντες ,Οημεΐον f Π £ξ ουρανού εζγμουν παρ' αντον. Αυτός δ\ ίδώς τα διανοήματα αυ- β των, ειπεν αύτοΐς . πάύα βαΰιλεία διαμερΐ6ϋ•εΐ6α εφ' έαυτην ερη~ 18 μοϋται' καΐ οίκος επΙ οίκον πίπτει, ει δε καΐ ο Σατανάς εφ' εαυ- τόν διεμερίβ&η , πώς ΰταϋ-ηβεται η βαΰιλεία αυτού; ότι λέγετε^ εν 10 Βεελζεβούλ έκβαλλειν με τα δαιμόνια, ει δε εγώ εν Βεελζεβούλ εκ- βαλλω τα δαιμόνια, νίοΐ υμών εν τίνι έκβάλλουΰιν; δια τούτο αύ- 20 τοί κριταΐ υμών εΰονται. ει δε εν δακτύλω Θεού έκβάλλω τα δαιμό- 21 νια, αρα εφΰ-αβεν εφ' υμάς η βαβιλεία του Θεού. όταν ό ίΰχυρός κα%'ωπλι6 μένος φυλάύβΐ] την εαυτού αύλην, εν είρηνΐ] εοτίν τα 22 υπάρχοντα αυτού ' Επάν δε ο ιβχυρότερος αυτού έπελ%•ών νικηΟτ] αυτόν, την πανοπλίαν αυτού ερει, εφ' fj έπεποίθ-ει. καΐ τα Οκύλα 23 αι;τθί; διαδίδωύιν. ο μη ων μετ εμού κατ' εμού έΰτιν' και ο μη 24 βυνάγων μετ' εμού ΰκορπίζει. "Οταν τό άκάϋ^αρτον πνεύμα έξ,έλϋ-?] ^^ από τού avd -ρώπου, διέρχεται δι άνυδρων τόπων, ζητούν άνάπαυ- ΰιν' και μη εύρίοκον λέγει, υποβτρέφω εις τόν οίκον μου όϋ'εν έ^- 9β ήλϋΌν ' και έλ^-όν εύρίβκει Οεβαρωμένον και κεκοΟμημένον. Τότε πορεύεται και παραλαμβάνει επτά έτερα πνεύματα πονηρότερα εαυτού , καΐ είβελ^-όντα κατοικεί εκεί ' και γείνεται τα έβχατα τού άνΟ-ρώπου εκείνου χείρονα τών πρώτων. 27 Έγένετο δε εν τω λέγειν αυτόν ταύτα, έπάραοά τις γυνή φω- ^^ νην εκ τού όχλου είπεν αύτώ , μακαρία η κοιλία η βαβτάβαύά ο ε, '- 28 καΐ μαΰτοι ους έ%"ηλα6ας. αυτός δ\ είπεν, μενούν μακάριοι οι άκονοντες τόν λόγον τού Θεού και φυλάύΟοντες. 29 Τών δε όχλων έπ ad• ροιζο μένων ηρ^,ατο λέγειν , η γενεά αύτη, ρλβ γενεά πονηρά έύτιν' 6ημΐον ζητεί, καΐ βημεΐον ου δο%•η6εται αυτή, ει 30 μη τό βημεΐον Ίωνά τού προφήτου. Καθ^ώς γαρ έγένετο Ίωνάς 6[η]- μεΐον τοις Νινευΐταις, ούτω[ς] έοται καΐ ο υιός τού ανϋ'ρώπου τη γε- 31 νεα ταύτη, βασίλισσα νότου έγερΌ'ήσεται εν τη κρίσει μετά τών άν- 1) των αρχοντί. Sic Cod. 2) οατανας- τ rescriptum 1 ra. 142 ΕΤΑΓΤΕΜΟΝ ΧΓ. όρων της γενεάς ταύτης ^ καΐ κατακρίνει αυτούς' οτι ηλ^'εν εκ των τίερατων της γης ακονΟαι την βοφίαν Σολομώνος , καΐ ίδον , πλεΐον Σολομώνος ώδε. "^ίνδρες Νινενΐταί άναύτηύονται εν τη κρίΰει 32 μετά της γενεάς ταύτης^ καΐ κατακρινονΰίν αντην' ort μετενόηΰαν ^β £tg το κήρυγμα Ίωνά, καΐ ιδού, πλεΐον Ίωνά ώδε. ΟνδεΙς δε λύ- 33 χνον άψας εις κρνπτην τί%•ηύίν^ ούδε νπο τον μόδίΟΊ'^ αλλ' έπΙ την g λυχνίαν, ίνα οί είβπορενόμενοι το φέγγος βλεπωβίν. Ό λύχνος τον 34 ΰωματος έβτιν ο οφθαλμός οον ' όταν ονν ο 6φτ)'αλμ6ς σον απλούς η, καΐ όλον το οώμά ύον φωτινόν εΰτιν' επαν δε πονηρός η, καΐ το βώμα ύον βκοτινον. ΰκόπεο ούν μη το φως το εν (Sol ύκότος 35 εύτίν. εί ούν το 6 ωμά 6ον όλον φωτινον. μη έχον μέρος τΐ 6κοτι- 36 νον., εοται φωτεινον όλον, ώς όταν ο λύχνος τη άΰτραπη φωτίζη 6ε. MR , qXs Εν δίε τω λαληβαι αντον ερώτα αντονΦαρίύαΐός τυς οπωςάρι- 37 ^ ΰτηβη παρ' αύτω' εΙύελΒ'ών δε άνέπεΰεν. 6 δε Φαριόαΐος ίδών 38 έ0•ανμα6εν οτι ού πρώτον εβαπτίβΟ-η προ τον άρίύτον. Είπεν δ\ ο 39 Κνριος προς αντον, ννν νμείς οί Φαρίΰαΐοι το εξ,ωϋ'εν τον ποτη- ριού καΐ τον πίνακος καϋ-αρίζετε' το δε εβωϋ'εν νμών γέμει αρπά- γης καΐ πονηρίας, "'άφρονες, ούκ ο ποιηβας το ε^ωΰ^εν καΐ το έθω^•εν 40 εποιηβεν; πλην τα ενόντα δότε ελεημοβύνην' καΐ ίδον, πάντα κα- 41 ^^^ ^'αρά νμΐν έύτιν. Άλ)^ oval νμΐν τοις Φαριβαίοις , οτι άποδεκατον- 42 ταυ το ηδύοΰμον ) καΐ το πηγανον καΐ πάν λάχανον, καΐ παρερχεβ^αι την κρίύίν καΐ την άγάπην τον Θεού ' ταύτα δ ευ ποιηβε, καίκεΐνα μη ^ Q παραφιεναί. ΟύαΙ ύμΐν τοΐς Φαριΰαίοίς , ότι αγαπάτε την πρω- 43 τοκα&εδρίαν εν ταΐς βνναγωγαΐς , καΐ τους άΰπαΰμούς εν ταΐς άγο- . β ραΐς. ΟύαΙ νμΐν, γραμματείς καΐ Φαριόαΐοι , νποκριταΐ, οτί εΰταΐ 44 ως τα μνημεία ) τα άδηλα , καΐ οί άνΟ-ρωποί περιπατούντες επάνω ^ ^ ούκ όΙ'δαΟίν. Άποκρι^-εΙς δε τις τών νομικών λέγει αύτω, διδά- 45 ΰκαλε , ταύτα λέγων καΐ ημάς υβρίζεις. ΜΓ Ο δε είπεν, καΐ νμΐν τοΐς νομικοΐς ούαΐ, οτι φορτίζετε τονς αν- 46 ^'ρωπovς φορτία δνοβάοτακτα, καΐ αύτοΙ ενί τών δακτύλων νμών ον ^^'' προαψαύεται τοΐς φορτίοις' ΟύαΙ νμΐν, οτι οικοδομείτε τα μνημεία τών 47 προφητών, οί δε πατέρες νμών άπέκτειναν αυτούς, άρα μαρτνρεΐτεκαΐ 48 1) Marg. snp. [μγ. περί τ]ον ταλανισμον των νομιν,ων. 2) Woide male μνηιινεια. ΚΑΤΑ ΛΟΤΚΑΝ. 143 ΰννενδοκεΐτε τοί'ς έ'ργοις των πάτερων νμών' οτι αύτοΙ μεν απέ- XI. 40 έτειναν αύτονς, νμεΐς δ\ οικοδομείται αυτών τα μνημεία, δια τοντο καΐ η ύοφία του Θεού είπεν , Άποΰτελώ εις αυτούς προφήτας ^'"^ 50 και άποβτόλους , θξ αυτών άποκτενούβιν καΐ έκδιώ^ουβιν ' ϊνα εκζητηϋ•ΐΙ το αίμα πάντων τών προφητών το έκχυννόμενον άπο κα- 51 ταβολής κόσμου, άπο της γενεάς ταύτης, άπο του αίματος "Αβελ εως τού αίματος Ζαχαρίου τού άπολομενου μεταξύ του θυσιαστη- ρίου και του οί'κου' ναΙ, λέγω ύμΐν, έκζητηΟ-ησεται άπο της γενεάς 52 ταύτης. ΟύαΙ ύμΐν τοις νομικοΐς , οτι ήρατε την κλΐδα της γνώ• '^ ΰεως' αυτοί ουκ είύηλθ'ατε, και τους εισερχόμενους έκωλύσατε. 53 Λέγοντος δε αυτού ταύτα προς αυτούς, ηρξαντο^) ot γραμματείς \' καΐ οι Φαρισαιοι δεινώς ένέχειν, και άποστοματίζειν αντον περί 54 πλιόνων, ένεδρεύοντες αυτόν, ξητούντες θ-ηρεύσαί τι εκ τού στό- ματος αυτού , ϊνα κατηγορησουσιν αυτού. ΚΕΦ. IB. CAP.XIL 1 ^ liiv οίς επισυναχΰ•εισών τών μυριάδων τον όχλου , ώστε καταπα- τεΐν αλ?^ηλους , Ύιρl•,aτo λέγειν προς τους μαθ•ητάς αυτού πρώτον, ΛΓΛ Ιΐροσεχετε εαυτοις άπο της ζύμης των Φαρισαιων , ήτις εστίν ^ 2 ύπόκρισις. Ούδεν δ\ συγκεκαλυμμένον έστιν , ο ουκ άποκαλυφΰ^η- ^"^ 3 σεται, καΐ κρυπτόν , ό ου γνωσϋ'ήσεται. avd•^ ών όσα εν τ'η σκοτία είπατε, εν τω φωτΐ άκονσϋ-ησεται' καΐ ο προς το ούς έλαλήσατε εν 4 TOtg ταμίοις , κηρυχ^^ησετaι έπΙ τών δωμάτων. Λέγω δε υμΐν τοις ^'ο"* φίλοις μου, μηφοβηΰ-ήτε άπο τών άποκτεννόντων το σώμα, καΐ μετά 5 ταύτα μη εχόντων περισσόν τι ποιησαι. ύποδείξ,ω δε υμιν τίνα φο- βηθητε ' φοβήθητε τον μετά το άποκτειναι έχοντα έξουσίαν έμβα- 6 λεΐν εις την γέενναν ' ναΙ, λέγω ύμΐν, τούτον φοβηΟ-ητε. ουχί πέντε ύτρουθία πωλείτε άσσαρίων δύο ; καΐ εν £ξ αυτών ουκ έστιν έπιλελη- 7 σμένον ενώπιον τού Θεού ' άλλα και αί τρίχες της κεφαλής νμών πάσαι 8 ηρίΰ^μηνται. μη ούν φοβεισϋ'ε' πολλών στρουΟ^ίων διαφέρετε. Λέγω δε νμΐν, πάς ος αν ομολογήσει εν έμοι έμπροσΰ-εν τών ανϋ'ρώπων, καΐ ο 1) Marg. sup. [id. nsQL της ξνμης των Φαρισαιων. 144 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ XII. νιος τον άνΰ-ρώπον ομολογηβεϋ εν αντω εμτΐροΰΟ-εν των αγγέλων τον Θεον' ο δε αρνηοάμενός με εμτίροΰ&εν των άνϋ'ρωπων άτΐαρ- 9 β νηϋ'ηΰεταί ενώπιον των αγγέλων τον Θεον. ΚαΙ πάς ος ερεΐ λόγον 10 εις τον νίον τον άν^-ρώπον^ άφεΟ-ηβεται αντω' τω δε εις το ''Άγων β Πνεύμα βλαΟφημηΰαντί ονκ άφεΟ-ηβεταί}) "Οταν δΐ προβφέρωβιν Π νμάς επί τας βνναγωγας καΐ τάς αρχάς καΐ τας εξ,ονΰίας^ μη μερι- μνάτε πώς η τι απολογη6η60'ε ., η τί εί'πητε' το γαρ ''Άγιον Πνεύμα 12 δίδά^η νμάς εν αντγι vfi ωρα . α δεΐ ειπείν. ΜΕ ρμϋ- Είπεν δε τις αντω εκ τού όχλον , δίδάβκαλε^ είπε τω αδελφω 13 μον μερίϋαύ&αι μετ^ εμού την κληρονομίαν. ο δε είπεν αντω ^ αν- 14 ^J %'ρωπε ., τις με κατέΰτηΰεν δικαύτην η μεριΰτην εφ'' νμάς; Είπεν 15 δε προς αντονς , οράτε καΐ φνλάοΰεαΟ'ε άπο πάαης πλεονεξ,ίας' οτι ονκ εν τω περιββενειν τινί η ξωη αντον εότιν εκ των νπαρχόντων αντού. Mg Είπεν δε παραβολην προς αντονς ^ λέγων ^ αν^ρώπον τίνος 16 πλονΰίον ηνφόρηόεν η χώρα' καΐ διελογίζετο εν έαντώ , λέγων, 17 τί ποίηβω , οτι ονκ έχω πού ΰννά^ω τονς καρπούς μον; καΐ είπεν, 18 τούτο ποίηΰω' καΟ'ελώ μον τάς αποϋ'ηκας , καΐ μείξονας οΐκοδο- μηΰω , καΐ βννά^ω εκεί πάντα τα γενηματά μον καΐ τα αγα^'α μον, καΐ ερώ τύ] -ψνχτ] μον , 'φνχη, έχεις πολλά αγαΰ-ά κείμενα εις έτη 19 πολλά' άναπάνον, φάγε, πίε, ενφραίνον. είπεν δ\ αντω ο Κύριος, 20 άφρων , ταύτη τη ννκτΐ την φνχην 6ον άπαιτούβιν άπο 6ού' ά δε ητοίμαοας, τίνι έύται; όντως ο ϋ'ηΟανρίζων εαντω, και μη £tg 21 Θεον πλοντών. Είπεν δΙ προς τονς μα%•ητάς αντού, δια τούτο 22 νμΐν λέγω , μη μεριμνάτε τη 'ψνχη, τί φάγητε ' μηδέ τω ύώματι , τί ενδνόηΰ&ε. η ψνχη πλεΐόν έβτιν της τροφής, καΐ το ΰώμα τού εν- 23 δνματος. Κατανοηβατε τονς κόρακας, οτι ον απείρονΰιν , ονδε 24 ϋ'ερίξονύιν' οίς ονκ έΰτιν ταμεΐον ονδε αποΘ'ηκη, καΐ ο Θεός τρέφει αντονς' πόβω μάλλον νμεΐς διαφέρετε των πετεινών; τίς δ\ f'l νμών μερίμνων δύναται πρού%'εΐναι έπι την ηλικίαν 25 αντού πηχνν ενα; ει ούν οντε έλάχιΰτον δννα6%•αι, τί περί των 20 AotTTcSi/ μεριμνάται; Κατανοηβατε τά κρίνα, πώς αν^άνει' ον κο• 27 1) Marg•. sup. μς. περί ον ηνψορηβεν η χωρά πλουσίου. ΚΑΤΑ ΑΟΤΚΑΝ. 145 Ttta , ονδε νηΰ'ει' λέγω δε νμίν. ότι ονδε ΖΌλο^ίών εν τΐάβι^τη δόξ,γι XII. 28 αντον περιεβάλετο ώς ευ τούτων, ει δε τον χόρτον οημερον εν άγρώ οντά, καΐ αυριον είς κλείβανον βαλλόμενον , ό Θεός όντως 29 άαφίενννβίν, πόΰω μάλλον νμάς , ολίγότΐίΰτοί] Καί νμεΐς μη 30 ζητείτε τί φάγητε, η τί πίητε' καί μη μετεωρίζεα^αι. ταύτα γαρ πάντα τα εϋ-νη τον κόβμον επιζητεί' νμών δε ο πατήρ οίδεν οτι 31 χρίιζετ ε τούτων, πλην ζητείτε την βαΰιλείαν τον Θεού , καΐ ταύτα 32 πάντα προΰτε^-ηβεται νμΐν. Μη φοβού , το μικρόν ποίμνων' οτι ^ 33 ενδόκησεν ο πατήρ νμών δούναι νμΐν την βαβιλείαν. Πωλήσατε ^^^ τα νπάρχοντα νμών, καί δότε ελεημοΰννην' ποιηΟαται εαντοΐς βαλλάντια μη παλαιονμενα, %•ν6ανρον άνεκλειπτον fl•' τοΓ^ ονρα- 34 votg, οπον κλέπτης ονκ εγγίζει, ονδε Οης διαφθ-είρι'^) "Οπον γάρ 35 εύτιν 6 ϋ-ηΰανρος νμών, εκεί καΐ η καρδία νμών εβται. "Εβτωοαν ^^ 36 αί ούφνες νμών περιεζωΰμέναι , καί οι λύχνοι καιόμενοι' καΐ νμεΐς όμοιοι ανθ'ρώποις προαδεχομενοις τον κύριον εαντών , πότε άναλνΰτ] εκ τών γάμων, ϊνα, έλ^'όντος καί κρονβαντος αντού, 37 εν^έως άνοίξωΰιν αντώ. Μακάριοι οι δούλοι εκείνοι , ονς ελΰ^ών ^^^ ό κύριος ενρηΰει γρηγορονντας. άμην λέγω νμΐν, οτι περιζώ- 38 ύετε καί άνακλινεΐ αντονς , καί παρελϋ'ων διακονηθεί αντοΐς. καί εάν ελ^Ύΐ εν τη δεντερα φνλακη , καί εν τη τρίτη φνλακη , καί 39 ελϋ'ών ενρη ούτως, μακάριοι ειΰιν οι δούλοι εκείνοι. Τούτο δε ^J" γεινώΰκετε,ότι η εί'δι'^) ό οίκοδεΰπότης ποία ώρα ό κλέπτης έρχεται, εγρηγόρηΰεν αν, καί ονκ αν άφηκεν διορνγηναι τον οίκον αντον. -10 Καί νμεΐς ούν γείνεσϋ-αι έτοιμοι' ότι /} ώρα ον δοκεΐτε, ο νιος 41 τού άν%^ρώπον έρχεται. Είπεν δε αύτώ ό Πέτρος, κύριε, προς ^ J' 42 ημάς την παραβολην ταύτην λέγεις, η καί πρυς πάντας; εί- πεν δε 6 Κύριος, τίς αρα εβται 6 πιύτός οικονόμος καί φρό- νιμος, όν καταβτηύει ό κύριος επί της θεραπείας αντον, τον 43 διδόναί εν καιρώ το ύιτομέτριον ; μακάριος ο δούλος εκείνος, 44 όν έλΰ-ών ό κύριος αντού ενρηαει ποιούντα ούτως, αληι^ώς λέγω νμΐν, ότι επί πάΰιν τοις νπάρχονΰιν αντού καταΟτηΰει αντον. 45 Έάν δ\ εί'πη ό δούλος εκείνος εν τη καρδία αντού. χρονίζει ό ^ζ^ 1) διαφϋ-ειρι. Sic pro διαφ&ειρεί. 2) η blol, pro έΐ ydsL. CODEX ALEX. 1 Ο 146 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ XII. κνρίός μον ερχεΰΰ-αι' καΐ αρξηταί τνπτειν τους παΐδας καΐ τας τιαι- δίΰκας , sud'tscv τε καΐ πίνειν καΐ μεΰ^νΰκεβϋΌα. ηξ,εί ο κνρως τον 40 δονλον εκείνον εν ήμερα τ] ου τΐροβδοκά^ καΙ εν ωρα rj ον γινώΰκει' καΐ διχοτομηθεί αυτόν , καΐ το μέρος αύτον μετά των άπίΰτων ϋ-η- \ 6 ει. Εκείνος οε ο οουλος ο γνους το 'πελημα του κυρίον εαντον, 4/ καΐ μη ετοίμάύας μηδέ ποιηΰας τΐρος το θέλημα αύτον ^ δαρήΰεται πολλάς' 6 of μη γνούς , ποίηΰας δε α^ία πληγών^ δαρηβεταί ολίγας. 48 παντί δε φ εδόΟ^η πολν , πολύ ζητηϋ^ηβεταί παρ' αύτον' καΐ ω y παρέϋ'εντο πολν , περίβαότερον αίτηΰονόίν αντόν. Πυρ ήλ&ον βα- 49 λεΐν έπΙ την γήν ^ και τί ^έλω ει ηδη άνγ'ιφϋ'η; βάπτίΰμα δε έχω 50 βαπτίΟ^-ηναί , και πώς ουνεχομαί εως ότου τελεΰΰ^ρ,}, ζίοκεΐτε οτί 51 είρηνην παρεγενόμην δούναι εν τη yfj; ούχΙ, λέγω ύμΐν ^ αλλ η δίαμεριβμόν. εΰονταί γαρ άπο τον ννν πέντε εν οίκω ενί δίαμεμε- 52 ρίβμενοί, τρις επί δνΰΐν , καΐ δνο επΙ τρίΟίν δίαμεριβϋ-ήβεταί πα- 53 τηρ εφ' νίώ . καΐ νίος επΙ πατρί' μητηρ επΙ ϋ^υγατρί , καΐ Ο'υγάτηρ επΙ μητρί' πεν%'ερα επΙ την ννμφην αυτής, καΐ νύμφη επΙ την ^γ^ πενϋ'εραν αντής. "Ελεγεν δε κ,αΐ τοις οχλοίς , όταν ί'δητε νεφέλην 54 άνατέλλονΰαν άπο δνΰμών, εύΟ'έως λέγεται, οτί ομβρος έρχεται' καΐ γείνεταί όντως, καΐ όταν νότον πνέοντα., λέγετε, οτί κανβων 55 έβται' καΐ γείνεταί. νποκρίταΐ , το πρόβωπον της γής<^ καΐ τον 5G ούρανον οί'δατε δοκίμάζείν' τον δε καιρόν τούτον πώς ού δοκίμά- Ρ^Ρ ζετε ; τί δε καΐ αφ' εαντών ού κρίνετε το δίκαιον ; 'ίΐς γαρ νπάγείς 58 μετά τού άντίδίκον 6ον έπ' άρχοντα, εν τη οδω δος έργαΰίαν απαλλάχΟ-αί απ' αυτού' μηποτε καταβνρη ΰε προς τον κρίτην, καΐ ο κριτής Οε παραδώΰεί τω πάρκτορί,^) καΐ ο πράκτωρ οε βάλί] εις φνλακήν. λέγω Οοί, ού μη έ^έλΟ^ης έκεΐϋ-εν , εως τού καϊ τον έοχα- 50 τον λεπτον άποδώς. 1) παρκτορι. tSic pro πρακτυρί.. ΚΑΤΑ ΑΟΤΚΑΝ. 147 ΚΕΦ. ΤΓ. CAP. ΧΙΙΙ. 1 ΐίαρηΰαν δε τεινες εν αύτω τω καιρώ άτΐαγγελλοντες αντώ περί ^^'' των Γαλιλαίων^ ών το αίμα Πείλάτος εμίζεν μετά των %•ν6ίών 2 αυτών, καΐ άτΐοκρίΟ'εΙς ο ^Ιηβονς είπεν αντοι^ .ζ/οκεΐται , ότι οι Γαλιλαίοι οντοί αμαρτωλοί παρά πάντας τους Γαλιλαίους εγε- 3 νοντο, οτι τοιαύτα πεπόν^-αΰίν; ούχΙ ^ λέγω νμΐν' αλλ' εάν μη 4 μετανοήσητε, πάντες ώΰαύτως άπολειαΟ-ε' Ή^ εκείνοι οι δέκα και οκτώ, εφ' ους επεβεν ο πύργος εν τω Σιλωάμ, καΐ άπέκτεινεν αυτούς, δοκεΐτε, ότι αντοί οψίλέται έγένοντο παρά παντας τους 5 avd -ρώπους τους κατοικοΰντας εν Ιερουΰαλημ; ουχί, λέγω υμΐν' 6 αλλ' εάν μη μετανοηΰητε , πάντες ομοίως άπολειβ%'ε. "Ελεγεν δ\ Q^^ ταύτην την παραβολην, ΰυκήν είχέν τις έν τω αμπελώνυ αυτού πεφντενμένην' καΐ ήλϋ-εν ζητών καρπον έν αυτί], και ούχ εύρεν. ' Είπεν δε προς τον άμπελουργον , ιδού, τρία έτη έρχομαι ζητών καρπον έν τ/; ουκϊ^ ταύττ], και ούχ ευρίΰκω' έκκο-φον ούν αυτήν' 8 ίνατί και την γήν καταργεί', ο δε αποκριΌ-εΙς λέγει αυτώ , κύριε, αφες αυτήν καΐ τούτο το έτος, έως ότου ΰκάψω περί αυτήν, και 9 βάλω κάπρια' καν μεν ποιήΰτι καρπον' ει δ\ μήγε , εις το μέλλον έκκό-ψεις αυτήν. 10 Ήν δε διδάβκων έν μια τών βυναγωγών έν τοις βάββαοιν' μΘ 11 καΐ ιδού, γυνή ήν πνεύμα έχ^ουβα aod -ενείας έτη δέκα καΐ οκτώ, και ην ΰυγκύπτονύα , καΐ μή δυναμένη άνακύμφαι εις το παντελές. 12 ίδών δε αυτήν ο Ίηύούς προΰεφώνηΰεν, καΐ είπεν αυτή, γύναι, απο- 13 λέλυβαι άπο της άα^^ενείας 6ου. καΐ έπέ^ηκεν αυτή τας χείρας' 14 καΐ παραχρήμα άνορϋ-ώ%•η , καΐ έδόξ,αζεν τον Θεόν. ^ποκριΰ-είς δε ίΊ^ ό άρχιβυνάγωγος , άγανακτών ότι τω ΰαββάτω έΰ'εραπευβεν ο Ιησούς, ελεγεν τω όχλω , 'έ% ημέραι είοίν, έν αίς δει έργαζεα%•αι' έν ανταις ΰυνερχόμενοι &εραπεύεΰ&αι, και μη τύ] ημέρα τού 6αβ~ 15 βάτου. Άπεκρί%•η ούν αύτω ο Κύριος, καΐ είπεν, νποκριταΐ, εκα- ΰτος υμών έν τω βαββάτω ού λύει τον βούν αυτού ή την oVoi/ άπο 10* 148 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ XIII. της φάτνης, καΙ άπαγαγών ποτίζει; ταντην δε, θυγατέρα Αβραάμ 1Γ) ονΰαν , ην εδηοεν 6 Σατανάς, ίδον , δέκα καΐ οκτώ ετη, ουκ έδει λνϋ-ήναί άπο τον δεβμον τούτον τ^ ήμερα τον ΰαββάτον;^) ^^ ΚαΙ ταύτα λέγοντος αντον , κατηβχννοντο πάντες οί άντικείμε- Π VOL• αντω' καΐ πάς 6 όχλος εγβL•ρεv έπΙ πάοιν τοις έvδoh,OL•ς τοΐς γεivoμεvoL•ς νπ' αντον. &ν "Ελεγεν~) δ\ , τίνυ ομοία έβτίν η βαβιλεία τον Θεον; καΐ τίνι 18 ^ ομοίώΰω αντην; ομοία εΰτίν κόκκω Οινάπεως , ον λαβών άνΰ'ρω- 10 πος εβαλεν εις κήπον εαντον ' καΐ ην^,ηοεν, καΐ εγενετο εις δέν- δρον μέγα, καΐ τα πετεινά τον ονρανον κατεσκηνονν εν τοΙς κλά- ^§^ δοις αντον. Πάλιν είπεν , τίνι ομοιώΰω την βαΰιλείαν τον Θεού; 20 ομοία εύτίν ξνμγ] , ην λαβονβα γννη ένέκρνφεν εις άλενρου οάτα 21 ^^^ τρία, εως ον έζνμώΰ-η όλον. ΚαΙ διεπορενετο κατά πόλεις καΐ 22 κώμας διδάοκων, καΐ πορίαν ποιούμενος εις Ίερονβαλημ. ρο Είπεν ) δε τις αντω, κύριε, ει ολίγοι οί ΰωζόμενοι; 6 δε 23 είπεν προς αντονς, άγωνίζεοΰ•αι είΰελ^'ειν (5ί,ά της βτενης πύ- 24 λης' οτι πολλοί, λέγω νμΐν , ζητηαονβιν είβελ^εΐν, καΐονκίύχύ- ^^^ ΟονΟιν. Άφ^ ον αν εγερΌ•^ ο οίκοδεβπότης , και άποκλείΰϊ] την 25 %'νραν, καΐ άρζηο^ε έξω έβτάναι και κρούειν την 'Ο'ύραν , λέ- γοντες, κύριε, κύριε, άνοι^,ον ημΐν' καΐ άποκριΟ'εΙς έρει νμΐν' ονκ οίδα νμάς, πό%•εν έβταί. Τότε άρξ,ηΰΘ-ε λέγειν, έφάγομεν 26 ενώπιον Οον και έπίομεν, και εν ταΐς πλατίαις ημών έδίδαξ,ας. καΐ έρεΐ, λέγω νμΐν, ονκ οίδα νμάς, πόθ^εν έΰταί' άπόβτητε άπ' 27 έμον πάντες οί έργάται της άδικείας. έκεΐ έβται 6 κλαν0-μ6ς 28 καΐ 6 βρνγμός των οδόντων, "Οταν όφηύϋ-ε 'Αβραάμ καΐ Ίϋαάκ και Ιακώβ και πάντας τονς προφητας εν τ?? βαΰιλεία αντον, νμάς δε έκβαλλομένονς έ^ω' και η^ονόιν άπο ανατολών καΐ 20 δνβμών , καΐ βορρά καΐ νότον , και άνακλει&ήΰονται ) εν τη βαύι- Qoy 30 β λεία τον θεον. Και ιοον , ειοιν εύχατοι οι εΟονται πρωτοί-, και -^ είοιν πρώτοι οί' έϋονται έβχατοι. Qod Εν') αύτη τη ώρα προΰήλΟ'όν τίνες ΦαριΟαΐοι, λέγοντες 31 1) Marg•. sup. v. περί τον 8περ[ωτησαν]τος [ft ολιγοί] οι σωζόμενοι. 2) Marg•. Ν. sic , male. 3) Marg. ΝΑ. sic , sed lege Ν. 4) Sic MS. Woide liabei ανα'ϋλεί^'εσονταα•. male. 5) Marg. NA. sic, recte. ΚΑΤΑ ΑΟΤΚΑΧ. 149 αντώ^ εξ^λ^ε καΐ πορενον εντενϋ-εν. οτι Ηρώδης ϋ-ελει β ε άπο- XIII 32 κτεΐναί. καΐ είπεν αύτοΐς . ηορεν^'έντες είπατε τη άλώπεκί ταύτϊ], ίδον, εκβσΛλω δαιμόνια^ καΐ ίάαεις επιτελώ ΰηαερον καΐ ανριον, 33 καΙ τ/] ΎρLτr^ τελιοϋμαι. πλην δει με βημερον καί ανριον καί τί] εχομεντ] πορενεα^αι ' οτυ ονκ ενδέχεται- προφητην άπολε- 34 ΰΰ^αι έ%ω Ίερονβαλημ. Ίερουβαλημ, Ίερονβαλημ, η άποκτεν- ^ νονύα τονς προφητας . καΐ λιΰ-οβολονΰα τους απεϋταλμενονς προς αντην, ποβάκις η^-ελησα επιΰννά^αί τα τέκνα ΰον. ον τρό- πον όρνις τα εαυτής νο66ια υπο τας πτέρυγας^ καΐ ουκ ηΰ^ε- 3δ ληβατε., ίδον, αφίετε νμΐν ο οίκος υμών' λέγω δε νμΐν , οτι ου μη ί'δητε με εως αν ηξει , οτε εί'πητε , ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου. ΚΕΦ. ΙΔ. CAP. XIV ΧΒ ρος ι 9θξ 1 κ αϊ έγ ενετό εν τώ ε?^%-ειν αυτόν εις τον οίκον τίνος των αρχόν- των των Φαριύαίων ΰαββάτω φαγειν αρτον ^ και αυτοί ήσαν παρα- 2 τηρούμενοι αυτόν. ΚαΙ ιδού ^ av^'ρωπός τις ην νδρωπικός έ'μ- 3 προβϋ'εν αυτού' και άποκριΰ•εΙς ο Ιηύούς είπεν προς τους νομι- κούς καΐ Φαριβαίους, λέγων, ει ε^εύτιν τω ααββάτω ϋ-εραπεύ- 4 ειν ; οι δε ηβύχαΰαν. καΐ επιλαβόμενος ίάβατο αυτόν, και άπέλυβεν. 5 ΚαΙ άποκριΟ-εΙς είπεν προς αυτούς, τίνος υμών 6 υιός η βούς εις φρέαρ πεΰεΐτε. και ουκ εύΰ•έως άναΰπάόει αυτό τγΙ ήμερα 6 του ΰαββάτου; καΐ ουκ ί'ΰχυΰαν άνταποκρι^ηναι αυτω προς ταύτα. . ]>^-ρ 7 "Ελεγεν δ\ προς τους κεκλημένους παραβολην, επέχων πώς ^^^ 8 τάς πρωτοκληβίας εξ,ελέγοντο . λέγων προς αυτούς, όταν κλη- ϋ^γίς υπό τίνος εις γάμους, μη κατακλιΒ^Ρίς εις την πρωτοκλη- βίαν' μηποτε εντιμότερος 6ου ΐ] κεκλημένος υπ' αυτού, καΐ έλ%•ών 6 σε καΐ αυτόν καλέσας ερεΐ (?ot, δός τούτω τόπον' 10 και τότε αρ^η μετά αισχύνης τον εσχατον τόπον κατέχειν. '^Αλ' όταν κλη3'ης , πορευϋ-είς άνάπεσε εις τον εσχατον τόπον' ίνα όταν ελ&η 6 κεκληκώς σε, εΐπη σοι, φίλε, προσανάβηχ^ι άνω- 150 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ XIV. ^g τερον. Τότε εβτοα Gov δό^,α ενώπιον πάντων των ΰννανακειμέ- νων Cot. οτι πάς ο νφών εαντον ταπινωϋ^ηύεταί' καΐ 6 τα- 11 ^ πινών εαντον ν'ψωΟ'ήβδταί. "Ελεγεν δε καΐ τω κεκληκόντί^) 12 αντον, όταν ποιγις άριΰτον η δΐπνον, μη φώνει τους φίλους Οον , μηδέ τους αδελφούς 6ον, μηδέ τους Ουγγενεις ΟΌν, μηδέ γείτονας πλονΰίονς' μηποτε καΐ αυτοί ΰε άντικαλέβωβιν ^ κα\ γένηταί ΰοί άνταπόδομα. Άλλ' όταν ποιης δοχην , κάλει πτω- 13 %ούς^ άναπείρους, χωλούς, τυφλούς' καΐ μακάριος εατ/' οτι 14 ουκ εχουΰιν άνταποδοϋναί 6ol' άνταποδοϋ-ηΰεταί γάρ σοι εν τη αναοτάβει των δικαίων. ^Ακούΰας δε τις των βννανακειμένων 15 ταύτα, είπεν αύτω, μακάριος, ός φάγεται άρτον εν τη βαΰι- λεία του Θεού. ρπα Ό δ\ εΙπεν αύτω, άνΟ-ρωπός τις εποίηΰεν δΐπνον μέγα, και 16 εκάλεοεν πολλούς' καΐ άπεΰτειλεν τον δούλον αυτού τη ώρα 17 τού δίπνου ειπείν τοίς κεκλημενοις , ερχεβ^αι, οτι ηδη ετοιμά εύτιν πάντα, καΐ ηρξ,αντο άπο μιας παραιτι6%•ε~) πάντες. Ό πρώ- 18 τος ειπεν αύτώ, άγρον ηγόραΰα, και εχω ανάγκην έξελ^•ειν καΐ ίδεΐν αυτόν' ερωτώ 6ε, εχε με παρητημενον. Και έτερος ειπεν, 19 ζεύγη βοών ηγόραΰα πέντε , καΐ πορεύομαι δοκιμάβαι αυτά' ερωτώ ΰε, εχε με παρητημενον. καΐ έτερος είπεν, γυναίκα εγημα^ και 20 δια τούτο ου δύναμαι έλ^εΐν. ΚαΙ παραγενόμενος 6 δούλος 21 άπηγγειλεν τω κυρίω αυτού ταύτα. Τότε 6ργί6^'εlς ο οικο- δεσπότης ειπεν τω δούλω αυτού, έ^,ελϋ^ε ταχέως εις τάς πλατείας και ρύμας της πόλεως , κα\ τους πτωχούς και αναπείρους και τυφλούς είΰάγαγε ώδε. καΐ είπεν αύτώ 6 δούλος, κύριε, γεγο- 22 νεν ως επετα^,ας, καΐ ετι τόπος εοτίν. ΚαΙ είπεν 6 κύριος προς 23 τον (^ον/Ιον, ε^ελ^-ε εις τάς οδούς και φραγμούς , καΐ άράγκαβον εΐαελϋ-ειν, ίνα γεμιΰΟ-η μου 6 οίκος, λέγω γάρ ύμίν , οτι ουδείς 24 τών ανδρών εκείνων τών κεκλημενων γεύβεταί μου τού δεί- ^'^^ πνου. Σννεπορεύοντο δΐ αύτώ o;^Aot πολλοί' καΐ ΰτραφείς εΐ• 25 πεν προς αυτούς, εί'τις έρχεται προς με, καΐ ου μιΰεΐ τον 26 πάτερα αυτού, καΐ την μητέρα, και την γυναίκα, καΐ τα τέ- 1) -ϋβ-ϋλη-Λοντί , ρνο -κεηληγ.οτι. 2) παραίησΰ-ε , pro πκροαχΒΐΰΟ'κι. ΚΑΤΛ ΛΟΤΚΑΝ. 151 κνα , καΐ τους αδελφούς^ καΐ τάξ άδελφας^ ετι δε και τ r) ν XIV. 27 εαυτού φνχην , ου δύναταί μου μαΰ•ητηξ είναι, καΐ ος τις ου βαΰτάζει τον ΰταυρον εαυτού, καΐ έρχεται οπίβω μου, ου δύ- ναται μου είναι μαΟ-ητης. 28 Τις γαρ f| υμών, ^έλων πύργον οίκοδομηΰαι, ούχΙ πρώ- 9^ν τον καΟ'είοας ■ψηφίζει την δαπάνην, ει έχει τα εις άπαρτιΰμόν; 29 ϊνα μηποτε ^εντος αυτού 0-[ε]μελιον, καΐ μη ίύχύοντος έκτε- 30 λεύαι , τΐάντες οι d -εωρούντες αρ^ωνται αύτώ εμπαίξειν., λέγον- τες , οτι ούτος ο ανθ-ρωτΐος ηρξατο οίκοδομεΐν, καΐ ουκ ί'οχυ- 31 ύεν έκτελέΰαι. Ή τίς βαΰιλεύς πορευόμενος έτερω βαΰιλεΐ 6υμ- βαλεΐν εις πόλεμον , ot;%t καϋ^είσας πρώτον βουλεύεται ει δυνατός έύτιν εν δέκα χιλιάΰιν νπαντηΰαι τω μετά εί'κούι χιλιάδων 32 ερχομενω έτι αυτόν; ει δε μήγε , ετι πόρρω αυτού 'όντος , ττρε- 33 οβείαν άποβτείλας ερωτά τα τιρος είρήνην. Ούτως ούν πάς ^^ ίξ υμών, ος ουκ αποτάθ6εται πάΰιν τοις εαυτού ύπάρχουβιν, 34 ου δύναταί μου είναι μα^-ητης. Καλόν το άλας ' εάν δε το β 35 άλας μωραν^^η , εν τίνι άρτυΰ'ηΰεται; ούτε εις γην, ούτε εις κοπρίαν εύΟ-ετόν εΰτιν' ε^ω βάλ?,ουβιν αυτό. 6 έχων ώτα άκου- ε ιν άκουέτω. ΚΕΦ. ΙΕ. CAP.XV. 1 Γΐααν δε αύτώ εγγίξοντες πάντες οι τελώναι καΐ οι άμαρτω- ^ο^ 2 λοί , άκούειν αυτού, καΐ διεγόγγυξον οι γραμματείς καΐ οΓ Φα- ριβαιοι, λέγοντες, ότι ούτος αμαρτωλούς προΰδεχεται , και ΰυν- ε6%•ίει αύτοΐς. ]| Είπεν δε προς αυτούς την παραβολην ταύτην, λέγων, τίς 9'^ζ άνϋ^ρωπος ε^ υμών έχων εκατόν πρόβατα, καΐ άπολεΰας εν έξ αυτών, ού καταλίπει τα ένενηκονταενναία εν τΐ] ερημω ^ και 5 πορεύεται επί το άπολωλός , εως ού εύρη αυτό; καΐ ευρών θ επιτίϋ'ηΰιν έπΙ τους ωμούς εαυτού χαίρων, καΐ έλ^ών εις τον οίκον, ΰυγκαλεΐ τους φίλους καΐ τους γείτονας, λέγων αύ- τοΐς, βυγχάρητε μοι , ότι εύρον το πρόβατόν μου το άπολωλός. 7 Αεγω ύμΐν , ότι ούτως χαρά εΰται εν τω ούρανώ επΙ ενί άμαρτω- ^^^ 152 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ XV. λφ μετανοονντί , η επΙ ενενηκονταενναία δίκαίοίς , οι τεινες ον χρίαν εχονΰίν μετανοίας. 'Ήτις γννη δραγμάς εχονοα δέκα, εάν 8 άτΐολεΰτ] δραγχην μίαν, ονχΐ άπτευ λνχνον, καΐ Οαροΐ την οί~ κίαν, καΐ ζητεί εττιμελώς , εως οτον ευρη ; καΐ ενρονΰα Ουν- 9 καλείται τάζ φόλας καΐ τάς γίτονας , λέγονβα, Οννχάρητε μοι, g oTt ενρον την δραγχην ην άτΐώλεΰα. Οντως λέγω νμεΐν, χαρά 10 γείνεται ένώταον των αγγέλων τον Θεον έτίΐ ενί αμαρτωλώ με- τανοονντί. ΝΖ ρ?/ Εί%εν δ'ε , άνϋ^ρωτίός τις ειχεν δνο νίονς' καΐ είτιεν 6 ,., νεώτερος αντών τω τΐατρί, πάτερ ^ δός μοί το επιβάλλον μέρος της ονβίας. ο δε διεΐλεν αντοΐς τον βίον. καΐ μετ' ον ττολλάς 13 ημέρας ονναγαγών άπαντα ο νεώτερος νιος άπεδημηβεν εις χω- ράν μακράν, και έκει διεΰκόρπιβεν την ονβίαν αντον, ζών αύώ- ■ τως. Ζίαπανηΰαντος δ\ αντον πάντα, εγένετο λιμός ίΰχνρα κατά 14 την χώραν έκείνην , καΐ αντος ηρ^,ατο τον νύτερεΐύΟ-ε. καΐ 15 πορεν^είς έκολληΰ•η ένΙ των πολιτών της χώρας εκείνης' καΐ επεμ-ψεν αντον εις τονς άγρονς αντον βόβκειν χοίρονς. καΐ έπε- 10 ϋ-ύμει γεμίβαι την κοιλίαν αντον άπο των κερατίων ων ηβ^ιον χ. οι χοίροι' καΐ ονδεις έδίδον αντω. Εις εαντον δε έλΟ'ών ει- 17 πεν, πόΰοι μίβ^ιοι τον πατρός μον περιΰαενονται άρτων, εγώ δε λειμω άπόλλνμαι; άναΰτάς πορενύομαι προς τον πατέρα μον, 18 και έρώ αντω , πάτερ , ημαρτον εις τον ονρανόν και ενώπιον 6ον' ονκέτι είμΙ ά^ιος κλη^ηναι νιος 6ον' ποίηύόν με ως fW 10 των μιοΰ'ίων Οον. και άναατάς ηλΰ'εν ) προς τον πατέρα έαν- 20 τον. Έτι δε αντον μακράν απέχοντος , ίδεν αντον ο πατήρ αν- τον, καΐ έοπλαγχνίΰΟ'η , και δραμών έπέπεύεν έπΙ τον τράχη- λον αντον , καΐ κατεφίληβεν αντόν. Είπεν δε αντω 6 νιος, 21 πάτερ, ημαρτον είς τον ονρανον καΐ ενώπιον 6ον , ονκδΤί είμΙ άξιος κλη%'ηναι νιος 6ον. Είπεν δε ο πατήρ προς τονς δονλονς αν- 22 τον, έξενέγκαντες ύτολτν την πρώτην, ένδνβατε αντον, και δότε δακτνλιον είς την χείρα r^uroi;, και νποδηματα είς τονς πόδας' καΐ 23 1) -και κναβτας ηλ^εν. Olim %αι ανκοτας^ omissa voce ηλΟ•Εν. Maiius recoutiur rcscripsit super rasura αναστας ηλ^-εν, et ytcci ad marg-inem lineae in-aecc(lentis ascripsit. Omuo incertnm: forte ε recenti, reliqua a 1 m. ΚΑΤΑ ΛΟΤΚΑΚ 153 ενεγκαντες τον μόόχον τον βίτεντον ΰ-νΰατε, καΐ φαγόντες ενφραν- XV. 24 d -ώμεν' οτί οντός μον ο νίος νεκρός ην, καΐ άνεζηΰεν' ην άττο- 25 λωλώς ^ καΐ ηνρεΰ'η. καΐ ηρξ,αντο ενφραίνεβΟ-αι. Ήν δε Ό νίος αντοϋ ο πρεσβύτερος εν άγρώ' καΐ ώς ερχόμενος ηγγειζεν τη 26 οίκιοί, ηκονΰεν ΰνμφωνίας και χοίρων'^) καΐ προΰκαλεβάμενος ενα 27 των παίδων, επννΟ-άνετο τι εί'η ταντα. Ό δε είπεν αντω, οτο 6 αδελφός 6ον ηκει ' καΐ εΰ^νΰεν 6 πατήρ αον τον μόΰχον τον 6ι• 28 τεντον, οτί υγιαίνοντα αυτόν άπελαβεν?) ώργίο^-η δε, καΐ ουκ η^έληβεν είβελΰ^εΐν. ο δε πατήρ αντοϋ ε^ελϋ^ών παρεκάλει αυτόν. 29 Ό δ^ε άποκρίϋ-είς είπεν τω πατρί αύτοϋ , ιδού, το6αϋτα ετη δου- λεύω αοί, καΐ ουδέποτε έντολην αου παρηλΟ-ον, καΐ εμοί ούδέ- 30 ποτέ έδωκας εριφον , ϊνα μετά των φίλων μου εύφρανϋ-ώ. ότε δε ο υιός (3ου ούτος ο καταφαγών 6ου τον βίον μετά των πόρνων 31 ηλϋ'εν, εϋ'νΰας αντώ τον μόβχον τον ΰιτεντόν. Ό δε είπεν αντώ, τέκνον, βύ πάντοτε μετ' εμον ει, και πάντα τα εμά βά εΰτιν. 32 ενφραν^'ηναι δε και χαρηναι έδει, ότι ο αδελφός 6ον ούτος νε- κρός ην, καΐ ανέζηαεν' καΐ άπολωλώς , και ηύρέϋ'η. ΚΕΦ. ϊς. 1 " L•λεγεv δε και προς τους μαϋ-ητάς αυτού, CAP. Χλ'Ί. 'Άν%•ρωπός τις ην πλονβιος, Ος είχεν οίκονόμον' καΐ ούτος ΝΗ 2 διεβλη&η αντώ ώς διαΰκορπίζων τά υπάρχοντα αντοϋ. και φω- νηβας αυτόν είπεν αύτω, τί τούτο ακούω περί 6ού ; απόδος τον λο- 3 γον της οικονομίας' ου γάρ δυνηδΥ} ετι οίκονομεΐν. Είπεν δε εν εαυτω ο οικονόμος , τί ποιήΰω, ότι 6 κύριος μου άφερεΐτε την οίκο- 4 νομίαν απ' εμού; ΰκάπτειν ουκ ίΰχύω, επαιτειν αίΰχύνομαι. εγνων τί ποιηθώ, ίνα, όταν μεταΰταϋ^ώ της οικονομίας , δέξωνταί με εις 5 τους οΓκοτ;? αυτών, καΐ προΰκαλεοάμενος ενα εκαΰτον τών χρεοφι- λετών ) τοϋ κνρίον εαντοϋ , ελεγεν τω πρώτω, πόύον οφίλεις τω 6 κνρίω μον; 6 δε εΙπεν, εκατόν βάτονς έλαίον. ο δΐ είπεν αν- τώ, δέξε ΰου το γράμμα, καΐ καΟ-είΰας ταχέως γράφον πεντή- 1) χοίρων, sic pro χορών, sed t fere erasum. 2) απελαβεν. αβ rescri- ptum. 3) χρεοφιλετων, pro χρεωφειλετων. 154 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ XVI. κοντά. "Exflto. ετερω είπεν, 6ν δε ηόύον οφίλευς ; ο δΐ είπεν, 7 εκατόν κόρους βείτον. καΐ λέγει αυτω, δέ^ε 6ον το γράμμα, καΙ γράφον όγδοηκοντα. ΚαΙ επιινεΰεν ο κνριοζ τον οίκονόμον 8 της άδικείας, οτι φρονίμως εποίηβεν' ότι, ot Viol τον αιώνος τούτον φρονιμότεροι νπερ τονς νιονς τον φωτός εις την γε- νεαν την εαντών ειόιν. κάγώ νμΐν λέγω^ τΐοιηΰαται έαντοΐς φίλους Ο εκ τον μαμωνά της αδικίας, ίνα, όταν έκλείτιη, δέ^ωνται νμάς εις τάς αίωνίονς ΰκηνάς. 6 πιβτος εν έλαχίβτφ καΐ εν πολλώ %ι- 10 βτός εΰτιν. καΐ ό εν έλαχίβτφ άδικος καΐ έν πολλώ αδικός έύτιν. ει ονν έν τω άδίκω μαμωνά τΐιύτοι ονκ έγένεΰΰ'αι, το άλη^'εινόν 1ί τίς νμΐν πιβτενβει; καΐ ει έν τω άλλοτρίω ταβτοί ονκ έγένεΰ^-αι, 12 ^^ ^ το νμέτερον τίς νμΐν δώβει; Ονδείς οίκέτης δύναται δναί κνρί- 13 οις δονλενειν") η γαρ τον ενα μιΰήΰει, και το[ν] έτερον αγα- πηΰει' η ενός α[ν]ϋ-έ^ετε , και τον έτερον καταφρονηθεί, ον δύ- ^'^^"^ vaGxtai Θεώ δονλεύειν καΐ μαμωνά. "Ηκονον δε ταντα πάντα 14 καΐ Οί Φαριϋαΐοι φιλάργνροι υπάρχοντες , και έξεμνκτηριξον αν- τόν. καΐ είπεν αντοΐς . νμεΐς έύταί οί δικαιονντες έαντονς ένώ- 15 πιον^) τών άν%-ρώπων , 6 δΐ Θεός γινώοκει τάς καρδίας νμών' ^ J ότι το έν άν^-ρώποις νψηλόν βδέλνγμα ενώπιον τον Θεον. Ό 10 νόμος και οί προφηται έ'ως Ίωάννον' από τότε η βασιλεία τον ^β Θεον ευαγγελίζεται, καΐ πάς εις αντην βιάζεται. Ενκοπώτε- 17 ρον δε έΰτιν τόν ονρανόν και την γήν παρελΟ-εΐν , η τον νό- Q'/s μον μίαν κερέαν πεΰεΐν. Πάς υ άπολνων την γυναίκα αύτον 18 καΐ γαμών έτέραν μοιχενει' και πάς ό άπολελνμένην από αν- δρός γαμών μοιχεύει. f.g "Ανθρωπος δε τις ην πλούΰιος, καΐ ένεδιδνΰκετο πορφύραν 19 ^ καΐ βύΰύον, ενφραινόμενος καϋ'' ημέραν λαμπρώς, πτωχός δε τις ην 20 ονόματι Αάζαρος, Ος έβέβλητο προς τόν πυλώνα αντον, είλκωμένος καΐ έπι^υμών γ^ορταοϋ^ήναι από τών φιχίων τών πιπτόντων από της 21 τραπέζης τον πλονβίον ' άλλα καΐ οί κύνες ερχόμενοι έπέλειχον τα έλκη αντον. έγένετο δε άπο%•ανΐν τόν τιτωχόν, καΐ άπενεχΰ^ήναι αν- 22 τόν νπό τών αγγέλων εις τόν κήλπον Αβραάμ' Άπέ^ανεν δΐ καΐ 1) σγο: le<^c qycc. 2) Mar^^. sup. vQ'. περί πλουσίου κοτι Λάζαρου. 2>) Gf /β log-o ρΐ/β. 4) Super ν primo , lineoln , quasi reduplieationis. ΚΑΤΑ AOTKAxX. 155 23 6 πλονβίος , καΐ ^τάφη. καΐ εν τω adr] επάρας τονς οφ&αλμονς XVI. αντον, υπάρχων εν βαβάνοις, ορά τον 'Αβραάμ ά%ο μακρό^-εν, 24 καΐ Αάζαρον εν τοις κόλποΐζ αντον ' καΐ αντος φωνήΰας ειπεν^ πά- τερ Αβραάμ^ ελίηοόν με, καΐ πεμ-ψον Αάζαρον, ίνα βάφγι το άκρον τον δακτύλου αύτοϋ ύδατος, καΐ καταψνξ,ΐ] την γλώύβάν μου' 25 οτι οδυνώμαι εν ττ] φλογΐ τανττ}. Είπεν δε '/Αβραάμ, τεκνον, μνηβϋ'ητι 'ότι απελαβες τα αγαΟ'ά 6ου Ου εν τί] ζωΡί 6ον , και Λάζαρος ομοίως τα κακά' νυν δ\ ώδε παρακαλείται, 6 ν δε οδυ- 26 νάόαι. και έπϊ πάοιν τούτοις, μετα^ν ημών καΐ υμών χάβμα μέγα εβτηρικται, όπως οι ΰ-ελοντες διαβήναι ενΟ-εν προς υμάςμας,^) 27 μη δννωνται , μηδέ οί εκεΐϋ-εν προς ημάς διαπερώΰιν. Είπεν δ\ , ερωτώ ΰε ονν , πάτερ , ίνα πεμψτ^ς αντον εις τον οίκον του 28 ιατρός μου, εχω γαρ πέντε αδελφούς' όπως διαμαρτηρητε αν- τοΙς, ίνα μη και αντοί ελϋ'ωύιν εις τον τόπον τοντον της βαύά- 20 νον Λέγει δ\ αντώ Αβραάμ, εχονΰιν Μωοέα και τονς προφη- 30 τας' άκονΰάτωβαν αντών. ο δε είπεν, ονχί , πάτερ ^Λβραάμ' αλλ' εάν τις απο νεκρών πορεν%\ι προς αυτούς, μετανοηβονΟιν. 31 εΙπεν δ\ αντώ, ει Μωύέως καΐ τών προφητών ονκ άκονονΰιν, ονδε , αν τις εκ νεκρών αναΰτη, πειΟ^ηύονται. ΚΕΦ. ΙΖ. CAP. XVII. 1 ^ιπεν δ\ τΐρος τονς μα%•ητάς αντον, άνένδεκτόν έβτιν') τον μη ^'^^ 2 ελϋ-εΐν τα ακάνδαλα' oval δε δι' ον έρχεται. λυΟιτελεΐ αύτω ει μνλος ονίκο? περίκειτε περί τον τράχηλον αντον, καΐ ερριπται εις την %^άλα66αν, η ϊνα ΰκανδαλίΰϊ] ενα τών μι^οών τούτων. 3 Προβέχετε εαντοΐς. εάν δ\ άμάρτη ο αδελφός 6ον , επιτίμηΟον ^^'^ 4 αντώ' καΐ εάν μ\ν μετανοηβΥ] , άφες αντώ. ΚαΙ εάν έπτάκις της ημέρας άμαρτηβη εις θε, καΐ εάν έπτάκις της ημέρας έπιβτρέφΐ] προς 5 βε, λέγων, μετανοώ, άφηβεις αντώ. ΚαΙ είπον οι άπόβτολοι τω 6 Κνρίω , πρ06ϋ•ες ημιν πίβτιν. Είπεν δε ο Κύριος , ει έχετε πίΰτιν, ^ ώς κόκκον βινάπεως , έλέγετε αν τη ϋνκαμίνω ταύτη, έκριζώ^ητι. 1) προς νμας μας. Sic: μας repetitum. 2) εστίν, εο rescriptiim a mann antiqiia: εΰ vix legitnr, et quaedam literae inter εβ et τιν deletae. 15(3 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ XVII. καΐ φντδύΰ'ητί εν xfj ^-αλάύβτι ' καΐ νπηκονοδν νμΐν. Tig δΐ ε^ 7 νμών δονλον έχων άροτρίώντα η ποιμαίνοντα ^ ος είβελ^'όντι εκ τον αγρού ερεΐ ενΰ'εως , τίαρελ^ών ανάηεύαυ' αλλ* ονχΐ έρεί 8 αντω , έτοίμαΰον τί δίπνηΰω, xccl περίζωσάμενος διακονεί μοί, εως αν φάγω καΐ %ίω ' καΐ μετά ταντα φάγεΰε και ηίεΰαι 6ν ; μη χάριν έχει τω δονλω , οτι εποίηΰεν τά δίαταχ%^έντα\ ον δοκώ. 9 όντως καΐ νμεΐς, όταν ποιηβητε ηάντα ταντα τά διαταχ^'έντα 10 νμΐν, λέγετε, δονλοί αχρΐοί έβμεν' ο ωφείλομεν τΐΟίηΰαί τΐεποί- ηκαμεν. Και εγ ενετό εν τω τιορενεοΰ-αι αντον εις Ιερονΰαλημ, καΐ 11 αντος δυηρχετο διά μέβον Σαμαρίας καΐ Γαλίλαίας. καΐ είβερ- 12 χομενον αντον εί'ς τίνα κωμην, απήντησαν αντω δέκα λεπροί άν- δρες, οϊ εΰτηΰαν πόρρωθ'εν. καΐ αντοί ήραν φωνήν, λέγοντες, 13 Ίηβον , επίΰτάτα, ελεηΰον ημάς. καΐ ίδών είπεν αντοΐς, πορεν- Η ^'εντες επιδείξατε εαντονς τοις ίερενουν. καΐ έγένετο εν τω νπ- άγειν αντονς, εκαΟ'ερίΟ&ηύαν. εΙς δε εξ αντών, ίδών ότι ίάΰ'η, 15 νπεΰτρεφεν^ μετά φωνής μεγάλης δοξάζων τον Θεόν. και έ'πε- 16 6 εν έπΙ πρόϋωπον πάρα τονς πόδας αντον, ενχαριΰτών αντώ' και αντος ήν Σαμαρείτης. Αποκρι%'εΙς ο Ιηβονς είπεν, ονχΐ 17 οι δέκα οντοι έκαϋ^ερίοϋ-ηΰαν; οι ένναία πον; ονχ ενρεϋ'ηύαν 18 νποβτρέ'φαντες δονναι δόξαν τω Θεώ, ει μή ο αλλογενής ού- τος; και είπεν αντω, άναβτάς πορενον' η πίβτις σον ΰεΰω- 19 κεν 6ε. ΈπερωτηΟ-εις δε νπο των Φαριβαίων, πότε έρχεται ή '20 βαύιλεία^) τον Θεον.^ άπεκρίΟ^η αντοΐς ^ και είπεν, ονκ έρχεται ή βα- σιλεία τον Θεον μετά παρατηρήσεως' ονδε ερονσιν, ίδον ώδε, ή, ίδον 21 έχει. ίδον γάρ, ή βασιλεία τον Θεον εντός νμών εστίν. Είπεν δε προς τονς μαΰ-ητάς αντον, έλενσονται ημέραι, ότε έπιϋ'νμήΰεται 22 μίαν τών ημερών τον νίον τον ανΟ^ρώπον είδεΐν, καΐ ονχ όφεσϋ-αι. ΚαΙ ερονσιν νμΐν, ίδον ώδε, ή, ίδον εκεί' μή άπέλΟ-ητε, μηδέ διώ- 23 ξηται. Ύίσπερ γάρ ή αστραπή η αστράπτονσα εκ της νπο τον ονρα- 24 νόν εις τήν νπ ονρανόν^) λάμπει, όντως εσται 6 νιος τον άνϋ'ρςόπον εν β τή ήμερα αντον. Πρώτον δε (^ίίττοΑ/Ια παί^εΐν αντον καΐ άποδοκιμα- 25 1) βαοίλεια, rescriptum. 2) ovqkvov, ον resciiptum: forte scripserat ντον pro νπ' ον. ΚΑΤΑ ΑΟΤΚΑΧ. 157 XVII. 26 od-rjvaL άπο της γενεάς ταύτης. ΚαΙ καΟ-ώς εγενετο εν ταΐς ^^ ημεραις Νώε. όντως έβταυ και εν ταΐς ηαεραις του νιου τον 27 άν%^ρώπον. ηύΰ-ιον^ έ'πίνον, εγάμονν^ ε^εγαμίζοντο, άχρι ης ημέ- ρας εί6ηλ%•εν Νώε εις την κιβωτον, καΐ ήλΰ-εν υ κατακλνΰμος, 28 καΐ άπώλεαεν απαντάς. Ομοίως καΐ ώς εγενετο εν ταΐς ημε- /^ ραίς Αώτ' ηβΰ-ίον, επινον^ ηγόραζον, επώλονν^ εφντενον, ωκο- 29 δόμονν. ι) δε ήμερα εξ,ηλΟ-εν Αώτ από Σοδόμων^ εβρεξ,εν %-εΐον 30 τίαΐ τΐνρ άπ^ ονρανον, καΐ άτίώλεβεν ατιαντας' κατά ταντα εύταυ 31 η ημέρα 6 νως του αν^^ρώτΐον άτΐοκαλνπτεταί. Έν έκείντ] τη ^α ημέρα, ος έθταί επί τον δώματος, καΐ τα ΰαενη αυτού έν τη οικία, μη καταβάτω άραι αντα' καΐ 6 έν τω άγρώ ομοίως μη έπι- ^ ΰτρεφάτω εις τα οπίΰω. Μνημονεύεται της γυναικός Αώτ. ος έαν ^ ζητήοη την ψνχην αυτού ΰώΰαι , άπολέβει αυτήν' και ος έαν άπο- 34 λέβει αυτήν, ζωογονήσει αυτήν. Αέγω ύμιν , ταύτη τη νυκτΐ δύο ,, έοονται έπΙ κλεινής μιας' εις τΐαραλημφΟ'ήβεται, και ο έτερος 35 αφεϋ•ηΰεται. δυο έοονται άλη&ουΰαι έπΙ το αυτό' μία παρα- 36 λημφϋ-ηβεται, καΐ ή ετέρα άφεϋ-ήβεται. ΚαΙ αποκριά έντες λέ- ^^^ γουΰιν αυτω, πού, κύριε; 6 δε είπεν αύτοΐς , οπού το βώμα, έκεΐ ουναχ%"ήθονται οί αετοί. ΚΕΦ. ΙΗ. CAP. XVIII. 1 "Ι^λεγεν δε καΐ παραβολην αύτοΐς προς το δεΐν πάντοτε προϋ- ^''J εύχε6^^aι αυτούς, και μη ένκακεΐν, λέγων, 2 Κριτής τις ην έν τινι πόλει , τον Θεον μη φοβούμενος, και άν- 3 %-ρωπον μή έντρεπόμενος. χήρα δε ην έν τη πόλει εκείνη , και ηρ- 4 χετο προς αύτον, λέγουβα , έκδίκηαόν με άπο τ οϋ αντίδικο ν μου. και ουκ ηΰ'έλεν έπΙ χρόνον' μετά δε ταύτα είπεν έν έαυτώ , Ει καΐ τον ό Θεον ου φοβούμαι , και άν%^ρωπον ούκ έντρέπομαι' διά γε το παρ- έχειν fiot κόπον την χήραν ταύτην, έκδικηύω αυτήν, ίνα μη εις τέλος 6 ερχόμενη ύπωπιάζη με. Είπεν δε 6 Κύριος, άκούσαται τι 6 κριτής ~ της αδικίας λέγει' 6 δε Θεός ου μή ποιηθεί την έκδίκηβιν τών SA Οίδ L 158 ΕΤΑΓΤΕΛΙΟΝ ΧΥΙΐΙ.εκλεκτών αντον , των βοώντων προς αντυν ημέρας καΐ νυκτός^ καΐ μακροΟ-νμεί επ' αντοΤ,ς; λέγω νμίν. on ποιηθεί την εκ- 8 δίκηοιν αυτών εν τάχει. πλην ο νως τον avd -ρώπον έλ%•ών άρα ενρήόεί ) την πίΰτιν επί της γής;"^) Είπεν δ^ε προς ηνας τους 9 πεποίΟ-ότας εφ εαντοΐς ότι ε ίαΐν δίκαιοι^ καΐ ε^ονϋ'ενονντας τους λοιπούς^ την παραβολην ταντην.'^) ΞΒ ΆνΟ^ρωποι δυο άνέβηΰαν εις το ιερυν προ6εν^α6θ-αι ' ο είς 10 Φαριβαιος , καΐ ο έτερος τελώνης. 6 Φαριϋαιος βτα^-είς προς εαν- Π τον ταύτα προΰην^ατο , 6 Θεός, ευχαριστώ ΰοι, οτι ουκ είμι ώΰπερ οι λοιποί τών άv^'ρώπωv, άρπαγες, άδικοι^ μοιχοί, η κα\ ώς ο τελώ- νης ούτος, νηβτεύω δΙς τού ϋαββάτου , αποδεκατώ πάντα 06ακτώ- 12 μαι. καΐ ο τελώνης μακροί' εν εβτώς ουκ ηΟ-ελεν ουδέ τους οφ%•αλ- 13 μούς είς τον ούρανον επάραι ' άλλ^ ετνπτεν εις το ΰτη%•ος αυτού, λέγων, ο Θεός, ίλάβ&ητί μοι τω αμαρτωλώ. λέγω ύμΐν, κατέβη ου- 14 τος δεδικαιωμένος είς τόν οίκον αυτού , η γαρ εκείνος. "Οτι πάς 6 υφών εαυτόν ταπινωϋ-ηΰεται' και ο ταπινών εαυτόν υψωΟ-ήύεται. '^Q Προβέφερον δ\ αύτω καΐ τα βρέφη, ϊνα αυτών άπτηται' ίδόντες δ\ 15 οι μα%•ηταΙ έπετείμηβαν αύτοΐς. Ό δε Ίηΰούς προβκαλεοάμενος αυτά 10 είπεν, άφετε τα παιδία έρχεο&αι προς με , και μη κωλύετε αυτά ' τών Git ^ ' 5λ 'η 1/ ~/^~',#^ι' ""^ "ί- ο γαρ τοιούτων εΰτιν η βαΟιλεια του Θεού. Αμήν λέγω υμιν, ος 1/ εάν μη δέξητε την βαο ιλείαν τού Θεού ώς παιδίον, ου μη είαέλϋ-ΐ] είς αύτην. αη Και επηρώτηΰέν τις αυτόν άρχων, λέγων, διδάύκαλε αγα^\, 18 τί ποιηΰας ζωην αίώνιον κληρονομηθώ ; είπεν δε αύτώ ό Ίηΰούς, τι 10 με λέγεις αγαθόν; ουδείς αγαθός, ει μη είς, ο Θεός. τάς έντολας 20 οίδας, μη μοιχεύαης ' μη φονεύβ^ς ' μη κλέφης ' μη φευδομαρτυρήΰΐ]ς' τίμα τόν πατέρα 6ου και την μητέρα, ο δε είπεν, πάντα ταύτα έφύ- 21 ^^ λα^,α εκ νεότητός μ.ου. Άκούβας δΐ ταύτα ό Ίηθούς εΙπεν αύτώ, ετι 22 εν 6οι λίπει'^) πάντα όβα έχεις πώλη6ον , καΐ δός πτωχοις , καΐ β ε^εις ΰ-ηθαυρόν εν ούρανοΐς' και δεύρο, άκολούϋ-ει μοι. Ο δε άκού- 23 1) ενρηοει. η rescriptum a 1 m. vol antiqiia. 2) γης. ς et pars τον η rescriptnm, a 1 m. \e\ antiqua. 3) Mavg•. sup. [ξβ. π]ερί τον Φαριοαίον ■nccL τον τελωνον. — [^y•] ττερι τον επερωτησαντος ηλονΰΐον τον Ιηαονν. 4) λιπει, sic pro λείπει. Marg. sup. [|o\J περί [τον τνφλον]. αιε ε σις ΚΑΤΑ ΑΟΤΚΑΧ. 159 24 (Sag ταντα τΐ^ρίλυτΐος εγβνετο ' ην γαρ πλονΟίος οφόδρα. ιδώνΧ^ΐυ. δε αύτον ο ^Ιηΰοι^ς ττερίλνπον γενόμενου είπεν ^ %ώ^ δνβχόλως οι τα χρήματα έχοντες είβελενΰονται εις την βαΟιλείαν του Θεον. ενκοπωτερον γαρ εΰτιν, κάμηλον δυα τρνμαλιάς ραφίδος διελϋεΐν, 20 η πλονΟίον εις την βαβίλείαν τον Θεον είβελϋ^εΐι/. είπον δε οί 27 άκονΰαντες^ και τίς δύναται 6ωϋ-ήναί; ο δε είτζεν, τα αδύνατα 25 πάρα άν&ρωτΐοις δννατά έβτιν πάρα τω Θεώ. είπεν δΐ Πέτρος, 20 ίδον , ημείς άφηκαμεν πάντα, και ηκολονϋ^ήΰαμεν (Tot. Ο δε είπεν αντοίς , άμην λέγω υμίν, ότι ουδείς έβτιν ος άφήκεν οίκί,αν, η γο- νείς, η αδελφούς, η γνναΐκα, η τέκνα, ένεκεν της βαύιλείας τον 30 Θεον, ος ον μη άπολάβϊ] πολλαπλαοίονα εν τω καιρώ τούτω . καΐ 31 εν τω αίώνυ τω έρχομένω ζωην αίώνιον. Παραλαβών δ\ τους δω- y δέκα, είπεν προς αυτούς, ιδού, άναβαίνομεν εις Ίεροοόλνμα , καΐ τελεοΰ^ήβεται, πάντα τα γεγραμμενα δια των προφητών τω νίω 32 τον avd -ρώπον. παραδοϋ-ήοεται γαρ τοις ε&νεΰίν, καΐ ενπεχ&ηοε- 33 ται, ) καΐ νβρίΰ&ηβεταί , καΐ εμπτνοϋ-ήβεταί , καΐ μαβτιγώΰαντες 34 αποκτενονβίν αυτόν' και τη ήμερα τη τρίτη αναβτηβεται. Και ^ αντοί ονδεν τούτων οννηκαν , καΐ ην το ρήμα τούτο κεκρυμμενον απ' αυτών, καΐ ουκ έγίνωΰκον τα λεγόμενα. >^ . 35 Έγένετο δε εν τω έγγίζειν αύτον εις Ιεριχώ, τυφλός τις έκά- ^'^^ 36 ^-ητο παρά την όδόν προσαιτών άκονβας δε όχλ.ου διαπορευομε- 37 νου, έπυνΰ'άνετο τί εί'η τούτο, απήγγειλαν δε αντώ, οτι Ίηοούς ο 38 ΝαξωραΙος παρέρχεται.") καΐ έβόηΰεν λέγων, νιε ^αβίδ , έλέηΰόν 39 με. καΐ οι παράγοντες έπετείμουν αύτω ίνα Οιωπήβη ' αυτός δε 40 πολλώ μάλλον εκραξεν, νιε ζίαβίδ , έλέηύόν με. Στa^■εlς δε εκέ- λευαεν αντόν άχ^ήναι προς αυτόν έγγίΰαντος δ\ αυτού έπηρώ- 41 τηύεν αντόν, λέγων, τί 6οι ϋ-έλεις ποιήΰω; ο δε είπεν, κύριε, ϊνα 42 άναβλέφω. και ο Ύη6ονς είπεν αντω, άνάβλε-φον' η πίοτις Οον 43 αέΰωκέν ΰε. καΐ παραχρήμα άνέβλε-ψεν, καΐ ηκολού^ει αύτβ δο^ά- ζων τον Θεόν ' καΐ πάς ο λαός ίδών έδωκεν αίνον τω Θεώ. ί) ίνπεχ&ηοεται, pro Εαπαιχ^-ηοεται. 2) Marg. sup. ξε. περί Ζαν.χαιον. 160 ΕΤΛΓΓΕΛΙΟΝ Κί]Φ. ΙΘ. CAP. XIX. 7>ιε ^^^ είβελ^ών διηρχετο την Ιεριχώ' καΐ είδον^ άνηρ ονόματι }, ^ καλούμενος Ζακχαΐος , καΐ αυτός ην άρχιτελώνης y καΐ οντος ην πλονβίος' καΐ εζητει ίδεΐν τον Ίηβονν. τίς έβην^ καΐ ουκ ηδύ- 3 νατο άπο τον οχλον, ότι τη ηλικία μικρός ην. και προδρα- 4 μών εμπροΰ^'εν άνεβη έπΙ ΰνκωμοραίαν, ίνα ί'δη αυτόν ' ότι εκεί- νης ημελλεν διερχεβ&αι. και ως ηλϋ-εν επί τον τόπον ^ άνα- 5 βλεψας 6 Ίηβοϋς είδεν αυτόν, καΐ είπεν προς αυτόν, Ζακχαιε, ΰπενΟας κατάβη&ι' ΰημερον γαρ εν τω οίκω σον δει με μεΐ- ναι. καΙ βπενβας κατέβη , και νπεδεξατο αυτόν χαίρων, και - ίδόντες πάντες διεγόγγνζον, λέγοντες , ott παρά αμαρτωλό άν~ δρΐ εί(5ηλ%'εν καταλνΰαι. Σταΰ'εΙς δε Ζακχαΐος είπεν προς τον 8 Κνριον, ίδον, τα ημίβν^) των υπαρχόντων μου, κύριε, δίδωμι Totg πτωχοΐς' και ει τινός τι έβνκοφάντηβα , αποδίδωμι τετρα- πλοϋν. είπεν δ\ τΐρός αυτόν ο Ιηβούς, οτι ΰημερον Οωτηρία 9 εν τω οί'κω τούτω εγενετο, καΰ'ότι καΐ αυτός υιός Αβραάμ ε6τιν.~) g ΉλΟ'εν γάρ ό νίός του άνΟ^ρώπου ζητήοαι , καΐ οώΰαι το άπο- 10 ^^^ λωλός. Άκουόντων^) δΐ αυτών ταύτα, προΰΟ^εΙς είπεν πάρα- 11 βολην, διά τό εγγύς αυτόν είναι ΙερονΟαλημ, και δοκεΐν αυ- τούς ότι παραχρήμα μέλλει η βαΰιλεία τον Θεού άναφαίνεΰϋ-αι. α%η Είπεν ούν, άνϋ-ρωπός τις ευγενής έπορεύΟ-η εις χώραν μα- 12 ^ κράν, λαβείν έαυτώ βαοιλείαν, και ύποΟτρεφαι. 0%^- Καλεύας δε δέκα δούλους εαυτού, εδωκεν αύτοΐς δέκα 13 μνάς, καΐ είπεν προς αυτούς, πραγματεύ(5αβ%•αι εν φ έρχο- μαι. οΓ δε τίολιται αυτού έμείΰουν αυτόν, καΐ άπέΰτειλαν 14 πρεύβείαν όπίΰω αυτού, λέγοντες, ου ^έλομεν τούτον βαΰι- λεύΰαι εφ' ημάς. και εγένετο εν τω έπανελ^-εΐν αυτόν λα- 15 βόντα την βαΰιλείαν, και είπεν φωνηΰ-ήναι αύτώ τους δού- λους τούτους, οίς εδωκεν τό άργύριον , ίνα γνώ τίς τί διεπρα- 1) τα ημισν, sic pro τα ημ-ιαη. 2) Marg. sup. ^ς. περί τον πορενΟ-εν- τος λαβείν εανίτω βαΟίλειαν], — ■ ξζ. περί. των λαβοντων τας δεγ,α μ,νίας]. 3) Woicle leg-it α-αουωντων : male. ΚΑΤΑ ΛΟΤΚΑΝ. .161 16 γματενΰατο. Παρεγενετο δε ο πρώτος, λέγων, κύριε, η μνά XIX. Π βον προβηργάΰατο δέκα μνάς. καΐ είπεν αντω , εν, ayad-l δούλε' οτυ εν έλαχίβτω πιβτος εγένον, ί'οϋ^εί ε^ονΰιαν έχων επάνω δέκα 18 πόλεων, καΐ ήλϋ-εν 6 δεύτερος, λέγων, κύριε, η μνά σον εποί- 19 ηοεν πέντε μνάς. είπεν δε καΐ τούτω, καΐ βύ γείνον επάνω πέντε 20 πόλεων, καΐ έτερος ηλ%•εν, λέγων, κύριε, ίδον, η μνά 6ον , ην 21 είχον άποκειμένην εν 6ονδαρίω' έφοβούμην γάρ 6ε, οτι ανΟ-ρω- πος ανΰτηρος ει. αίρεις 6 ονκ εϋ-ηκας, καΐ αερίζεις ό ονκ έ'βπει- 22 ρας. ^ίέγει δε αντω, εκ τον βτόματός 6ον κρινώ ΰε, πονηρέ δονλε. ηδείς ότι εγώ άν%•ρωπος ανβτηρός ειμί , αί'ρων ο ονκ εΰ-ηκα, 23 καΐ Ο-ερίζων ο ούκ εοπειρα' καΐ διατί ονκ εδωκάς μον το άργύ- ριον έπΙ τράπεζαν, καΐ εγώ ελΰ'ών Ονν τόκω αν αντό αν έπραξα ; 24 καΐ τοις παρεοτώοιν είπεν, άρατε απ' αντον την μνάν, και 25 δότε τω τάς δέκα μνάς εχοντι. καΐ είπον αντω, κύριε, έχει 26 δέκα μνάς. Λέγω γάρ νμΐν, ότι παντί τω εχοντι δο&η6εται' ο ί απο οε τον μη έχοντος, και ο έχει αρπηβεται απ αντον. Πλην ^ τονς έχ^-ρούς μον έκείνονς, τονς μη ^'εληΟαντάς με βαύιλεν- ΰαι έπ'' αντονς , άγάγετε ώδε, κα\ καταΰφά^ατε εμπροο&έν μον. 28 Και ειπών ταύτα, έπορεύετο εμπροοϋ-εν , άναβαίνων εις Ίε- ^ ο ροοόλνμα. 29 ΚαΙ έγένετο ως ηγγειβεν εις Βη9•φαγη καΐ Βηϋ-ανίαν, SH προς το όρος το καλούμενον Έλαιών, απέβτειλεν δύο των μα- 30 0•ητών αυτού, ειπών, νπάγετε εις την κατέναντι κώμην' εν η είβπορενόμενοι ενρήαεται πώλον δεδεμένον, εφ' ον ουδείς πώ- 31 ποτέ άνΟ-ρώπων έκά%•ειοεν' λύΰαντες άγάγετε αντόν. καΐ έάν τις νμάς έρωτα, διατί λύεται; όντως έρειτε αύτω, ότι ο κύριος αντον 32 χρίαν έγ^ει. ΆπελΟ^όντες δ\ οΓ απεσταλμένοι ενρον κα^ώς ει- ^ J 33 πεν αντοις' λνόντων δε αυτών τον πώλον, είπον οί" κύριοι αύ- 34 τον προς αντούς , τι λύεται τον πώλον; οί δ\ είπον, ότι ο κύριος 35 αντον χρίαν έχει. και ηγαγον αντον προς τον Ίηβονν' καΐ έπιρίφαντες ) έαντών τα ιμάτια έπΙ τον πώλον, έπεβίβαΰαν τον 36 Ιηύονν. πορενομένον δε αντον, νπεΰτρώνννον τα ιμάτια έαντών 1) επιοι-φαντες , sic pro sniQQiTpavTsg. CODEX ALEX, H 162 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ XIX. ^ εν xfi οδω. ^Εγγίζοντος δε αντον ηδη ττρος τι] καταβάβει του όρους 37 των Ελαίων , ηρ^αντο aitav το ττλήΰ-ος των μαΰ'ητών χαίροντες αίνεΐν τον Θεον, φων^ μεγάλτ] , %ερΙ παβών ων ίδον δυνάμεων^ λέγοντες^ ευλογημένος 6 ερχόμενος βαβίλεύς εν ονόματι Κυρίου' 38 g ειρήνη εν ούρανοΐς ^ καΐ δό^α εν υψίότοίς. Καί τεινες των Φαρι- 39 όαίων από του όχλου είπαν προς αυτόν ^ δίδάΰκαλε. ) επειτίμηΰον τοις μαΌ'ηταις οου. καΐ άποκρίΰ-είς είπεν αυτοίς ^ λέγω υμΐν , ότι, 40 ^ εαν ούτοι ύιωπηΰουύιν. οί λίΰ-οι κεκρά^ονται. ΚαΙ ώς ηγγειόεν, 41 Ιδών την πόλιν , εκλαυβεν έπ αύτην, λέγων, ότι ει εγνως και αύ, 42 καί γε εν ττ] ήμερα ταύττ] , τα προς είρηνην 6ου' νυν δ' έκρΰβη από όφΟ^αλμών 6ου' ότι η^ου6ιν ήμεραι επΙ 6ε, ~) καΐ περιβα- 43 λοϋΰιν οί εχϋ'ροί 6ου χάρακα 6οι, καΐ περικυκλώ6ου6ίν 6ε, και 6υνεξ,ου6ίν 6ε πάντοΟ-εν, καΐ εδαφιοϋΰίν 6ε καΐ τα τέκνα 6ου εν 44 β 6οΙ' ΚαΙ ουκ άφη6ου6ιν εν 6οΙ λί%•ον επΙ λίϋ^ω' avd-' ων ουκ εγνως ^ ^ τον καιρόν της επι6κοπης 6ου. ΚαΙ εί6ελ%'ών εις τό ιερόν, ηρξ,ατο 45 έκβάλλειν τους πωλούντας εν αύτω και αγοράζοντας , λέγων αύτοις, 46 γέγραπται, οτι ο οίκος μου οίκος προ6ευχής ε6τίν' ύμεις δϊ αυτόν ^ έποιη6ατε 6πηλαιον λΎ}6τών. Και ην διδά6κων τό κα^'^ ημέραν 47 εν τω ίερω' οί δ\ αρχιερείς και γραμματείς εξητουν αυτόν απολεΰαι, και οί πρώτοι του λαοϋ' και ούχ εϋρι6κον το τί ποι~ 48 Ύΐ6ω6ιν , ο λαός γαρ άπας έ^εκρέματο αύτοϋ άκούων. ΚΕΦ. Κ. CAP.XX. ^ /icit εγένετο εν μια των ημερών εκείνων, διδά6κοντος αυτού τόν 1 ^ λαόν εν τω ίερω, και εύαγγελιξομένου , επε6τη6αν οί ίερεΐς καΐ γραμματείς ΰύν τοις πρε6βυτέροις , καΐ είπον προς αυτόν, λε- 2 γοντες, είπε ημΐν , εν ποία ε^ουΰία ταύτα ποιείς, η. τίς ε6τιν ό 3 δούς 6οι την ε^,ου6ίαν ταύτην; ^Αποκρι%•ε\ς δ\ ειπεν προς αυ- τούς, ερωτηΰω υμάς κάγώ λόγον ενα, καΐ είπατε μοι' τό βα- 4 πτι6μα 'Ιωάννου f| ουρανού ην, η εξ, άνΟ•ρ€6πων; οί δε 6υν- 5 1) Marg. sup. [Ι-θ". tzeqi ων ηρωτηοαν τον Ιηοονν αρχιερείς] y.cci πρεσβύτε- ροι. 2) ειρηνην — επι σε. Correctio 1 m. quae videtnr prinio omisisse quae a σον usque ad σον sequuutur, et scvipsisse ειρηνην σον οτι η'ξονσιν ημεραι επι σε. I'ro ημεραι, Woido male ήμερα. ΚΛΤΑ ΛΟΤΚΑΝ. 163 ελογίύαντο προς εαυτούς, λέγοντες, οτι εάν εί'τΐωμεν , £ξ ούρα- XX. 6 νου, ερεΐ, διατί ονν ονκ έπιΟτενοατε αντω; εάν δε εί'πωμεν, έ'Ι άνϋ-ρώττων, τίάς 6 λαός καταλυ^-άβει ημάς' πεπειβαένος γαρ Τ εστίν Ίωάννην προφήτην είναι, καΐ άπεκρί^-ηΰαν μη είδεναι 8 πόϋ-εν. και ο Ίηοονς είτΐεν αντοΐς, ονδ\ εγώ λέγω νμιν εν τίοια ε^ονύία ταντα ποιώ. Ο 9 "Ηρ^ατο δε προς τον λαον λέγειν την παραβολην ταντην' ^^^ avd -ρωπός τις εφντενΰεν αμπελώνα , καΐ εξ,εδετο^) αντον γεωρ- 10 γοις , και απεδημηβεν χρόνους ικανούς, καΐ εν καιρώ άπέύτει- λεν προς τους γεωργούς δονλον , ίνα από τον καρπού τον άμπε- λώνος δώΰονΰιν αντω' οι δε γεωργοί δείραντες αντον ε^απέ- 11 ύτειλαν καινόν. και προΰέΟ'ετο έτερον πέμ-ψαι δονλον' οι δε 12 κακεΐνον δείραντες και άτιμάΰαντες έ^απέοτειλαν καινόν. καΐ προΰέϋ-ετο πε'μψαι τρίτον' οι δε κάκεινον τρανματίΰαντες ε^ε'- 13 βαλον. ΕΊπεν δε ό κύριος τον άμπελώνος , τι ποιηθώ; πέμψω τον νίόν μον τον αγαπητόν ' ί'βως τοντον ίδόντες εντραπηύον- 14 ται. ίδόντες δΐ αντον ot γεωργοί διελογίΰαντο προς εαντονς, λέγοντες, οντός έβτιν ό κληρονόμος' άποκτείνωμεν αντον, ίνα 15 ημών γένηται η κληρονομιά, και έκβαλόντες αντον έ'ξω τον άμ~ πελώνος, άπέκτειναν. τι ονν ποιηβει αντοΐς 6 κύριος τον άμ- Ι^ πελώνος; έλεύβεται καΐ απολέσει τους γεωργούς τούτονς, καΐ δώσει τον αμπελώνα άλλοις, ot δε ακούσαντες είπον , μη γένοιτο. 17 ο δε εμβλέψας αντοΐς είπεν, τι ονν εστίν το γεγραμμένον τούτο, λίΟΌν όν απεδοκίμασαν οι οίκοδομονντες, ούτο^ έγενηΰ'η εις 18 κεφαλήν γωνίας; Πάς ο πεσών επ' εκείνον τον λίϋΌν σννΰ'λα- 19 σ%•ησεται' εφ' ον δ' αν πέσΐ], λικμήσει αυτόν. Και εζητη- 'J* σαν οΓ γραμματείς καΐ ο/" αρχιερείς επιβαλεΐν έπ' αντον τάς χεί- ρας εν αντί] τΐ] ώρα, καΐ εφοβηΟ-ησαν τον λαόν") έγνωσαν γάρ ότι προς αντον[ς] την παραβολην ταντην εΙπεν. ^ . 20 Κα\ παρατηρησαντες απέστειλαν εγκαΟ-έτονς, νποκρινομέ- ^Ι^ΐί νονς έαντονς δικαίονς είναι, ίνα επιλάβωνται αντον λόγον, εις 21 το παραδούναι αντον τι] άρχη καΐ τη έ^,ονσία τού ηγ ε μόνος, καΐ 1) εξεδετο, sic pro ε'ξεδοτο. 2) jrarc;. sup. οβ. ττερι Σαδδονλαιων. 11* 164 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ XX. έτΐηρωτησαν αυτόν, λέγοντες, όίδάοκαλε, οΐ'δαμεν οτί ορϋ-ως λέγεις καΐ δίδάΰκείς , καΙ ου λαμ,βάνεις πρόοωτιον , αλλ' ετι άληΰ•ειας την οδον τον Θεον διδάόκεις. εξεβτίν ημάς Καίύαρι φόρον δούναι, 22 η ον; κατανοήβας δε αυτών την τΐανουργίαν, ειτΐεν προς αυτούς, 23 τί με πειράζετε; δίδατε μο ι δηνάριον' τίνος έχει εικόνα καΐ έπι- 24 γραφην; άποκρι^έντες δ\ είπον, Καίβαρος. ο δε είπεν αντοΐς, από- 25 δοτέ τοίννν τα Καίβαρος ΚαίΟαρι , καΙ τα τον Θεον τώ Θεώ. και 26 ονκ ί'ΰχνβαν επιλαβεόΟ'αι αντον ρήματος εναντίον του λαοΰ' και ΰ'ανμάβαντες επί τη άποκρίβει αυτοΰ , εΰίγηΰαν. ΟΒ Προΰελϋ-όντες δε τεινες τών Σαδδουκαίων, ot άντιλέγοντες 27 άνάβταβιν μη είναι, επηρώτηβαν αυτόν, λέγοντες, διδάσκαλε, Μω- 28 6ης εγρα-φεν ημΐν , εάν τίνος αδελφός άποΟ^άνη έχων γυναίκα, και ourog άτεκνος αποΟ'άνη , ίνα λάβη ο αδελφός αυτού την γυναίκα, καΐ ε^αναβτήΰει βπερμα τω άδελφώ αντον. Επτά ούν αδελφοί 29 ηΰαν' καΐ ο πρώτος λαβά)ν γυναίκα άπεϋ'ανεν άτεκνος. καΐ ελαβεν 30 ό δεύτερος την γυναίκα , και ούτος άπε^ανεν άτεκνος ' καΐ ο τρίτος 31 ελαβεν αύτ ην ωβαύτως' ωβαύτως δ'ε καΐ οι επτά ' ου κατελειπον τέκνα, και άπε&ανον' νΟτερον δε πάντων άπε^^αν εν και η γννη. εν τη ούν ^ο άναΰτάύει, τίνος αυτών γείνεται γυνή; οι γαρ επτά εΰχον αντην γυναίκα. Και άποκριΰ^είς είπεν αύτοΐς ο Ίηύούς, οι υιοί του αιώνος 34 τούτου γαμούβιν καΐ εκγαμίζονται' οι δε κατα^,ιωΟ^εντες τού^) αίώ- 35 νος εκείνου τυχειν καΐ της άναΟτάΰεως της εκ νεκρών ούτε γαμον- Οιν ούτε εκγαμείξονται' ούδε γάρ άπο%•ανεΐν ετι δύνανται' ίύάγγε- 36 λοι γάρ είΰιν, και οι υιοί είΰινΘεού, της άναβτάβεως υιοί όντες. "Οτι 37 δε εγείρονται οι νεκροί, καΐ Μωβης εμηνυΰεν επΙ της βάτου, ώς λέ- γει Κύριον την Θεον ^Αβραάμ και τόν Θεόν Ίΰαάκ και τον Θεον 'Ιακώβ. Θ-εός δε ουκ εβτιν νεκρών, άλλα ζώντων, πάντες γάρ αντώ 38 ^^^^ ζώΰιν. Άποκριΰ^εντες δε τεινες τών γραμματαίων είπον , διδά- 39 ύκαλε , καλώς είπας. ονκ ετι δε ετόλμων επερωτάν αντόν ουδέν. 40 ΰμε Είπεν δ'ε προς αντονς , πώς λέγουϋιν τίνες τόν Χριστόν 41 υίόν ζίαβίδ είναι; και αυτός ζΐαβίδ λέγει εν βίβλω φαλμών, ει- 42 πεν ο Κύριος τω κυρίω μου, κάθ-ον εκ δεξ,ιών μον , εως αν ί^ώ 43 1) Maro'. Ι oy. επΒρωτηοΒίς πως] εοτιν νιος ζ^αβίδ ο Χ^ριοτος. — [οδ. ttsql] της τα δυο λεπτά χήρας. — [of. πε]ρί της οννιελειας. ΚΑΤΑ ΑΟΤΚΑΝ. 165 44 τους εχθ-ρον^ ΰον νιτοπόδιον των ποδών ) 6ον. ζίαβίδ ούν αντον XX. 45 κυρών καλβί, καΐ πώς αντον νως εστίν; \4κονοντος δε παντός 46 τον λαον , είπεν τοΓς μαΟ'ηταΐς αντον, προσέχετε απο των γραμ,- β ματαίων τών d -ελόντων εν οτολαις περυπατείν , καΐ φιλονντων άβπαΰμονς εν ταΐς αγοραΐς^ καΐ πρωτοκαϋ-εδρίας εν ταΐς Ονναγω- 47 γαις , καΐ πρωτοκληοίας εν τοΙς δίπνοις' Οι κατεβϋ-ίονΟιν τάς ^^^ οικίας τών χηρών, καΐ προψί λήμφονταί περιοοότερον κρίμα. οικίας τών χηρών, καΐ προφάϋει μακρά^) προσεύχονται, οντοι ΚΕΦ. ΚΑ. CAP. XXI. 1 ^ίναβλεφας δε Ίδεν τονς βάλλοντας τα δώρα αντών εις το γαζοφν- 0^ 2 λάκιον πλονσίονς' είδεν δε τυναν^) καΐ χηραν πενιχράν , βάλλον- 3 σαν εκεί δνο λεπτά, και είπεν , άλΎΐ%ώς λέγω νμΐν, οτι η χήρα η 4 πτωχή αντη πλεΐον πάντων εβαλεν' άπαντες γαρ οντοι εκ τον περισσενοντος αντοΐς έ'βαλον εις τα δώρα τον Θεον , αντη δε εκ τον νστερήματος αντής άπαντα τον βίον ον είχεν εβαλεν. q^ 5 Καί τίνων λεγόντων περί τον ίερον, οτι λίϋ-οις καλοΐς καΐ ^^Jl 6 άνα^εμασιν κεκόσμηται, είπεν, ταύτα ά. θεωρείται , ελενσονται ημέραι εν αίς ονκ άφε^-ήσεται λίΟ^ος επΙ λίϋ-ω , og ον καταλν^ή- 7 σεται. Έπηρώτησαν δε αντον, λέγοντες, διδάσκαλε, πότε ονν ρ 8 ταύτα εσται\ καΐ τι το σημεΐον, όταν μέλλτ] ταύτα γείνεσΟ-αι; ο δε είπεν, βλέπετε μή πλανηΘ-ήτε' πολλοί γαρ ελενσονται έπΙ τω ονόματι μον , λέγοντες, ότι εγώ είμι' καΐ, ό καιρός ηγγεικεν. Ο μή ονν πορενϋ'ήτε οπίσω αντών. όταν δε άκούσητέ πολέμονς καΐ ακαταστασίας , μή π:τοΎ}ϋ-ήτε' δει γαρ γενέσ%-αι ταύτα τίρώτον, 10 άλλ^ ονκ ενΒ'έως το τέλος. Τότε έλεγεν αντοΐς, έγερ^ήσεται 11 ε^-νος δττ' έ^νος, καΐ βασιλεία έπι βασιλείαν. σεισμοί μεγά- λοι κατά τόπονς, καΐ λειμοί, και λοιμοί έσονται, φόβητρα 12 τε και σημεία απ^ ονρανού μεγάλα έσται. Προ δε τούτων πάντων έπιβαλούσιν έφ^ νμάς τάς χείρας αντών, και διώ^ον- σιν , τταραδιδόντες εις σνναγωγάς καΐ φνλακάς, άγομένονς έπΙ 1) πόθων. Sic MS. Woide habet ττωδων: male. 2) Post μακρά, ra- sura : forte 1 m. μαν.ραν scripsit. 3) τιναν , sic pro τίνα. αν a jgg ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ XXI. βαΰίλης καΐ ηγεμόνας, ένεκεν τον ονόματος μον. άποβήΰεταί δε 13 ^Ι^ νμΐν εις μαρτύρων Θέτε ονν εν ταΐς καρδίαις νμών, μη προ- 14 μελεταν άπολογη&ήναί' εγώ γαρ δώΰω νμΐν ύτόμα και 6ο- 15 φίαν ^ χι ον δννηΰονται αντιπειν η άντιύτψαί πάντες οί αντικεί- 16 μενοι νμΙν. ΠαραδοΟ-ψεΰ^^αι δε καΐ νπο γονέων, καΐ αδελφών, καΐανγγενεών, καΐ φίλων, καΐ ^ανατώΰονΰκν εξ νμών' καΐ εΰεσΟ^αι 17 μείβονμενοί νπο πάντων δίά το ονομά μον' και Ό-ριξ εκ της 18 κεφαλής νμών ον μη άπόληται. εν τη νπομονη νμών κτηΟε- 19 ^^ Od-ac τάς ι^νχάς νμών. "Οταν δε Ι'δητε κνκλονμένην νπο οτρα- 20 τοπέδων την Ίερονσαλημ, τότε γνώτε ότι ηγγιοεν η έρημω- 21 ^^^ ΰεις αντης. τότε oC εν τη Ίονδαία φενγετωύαν εις τα όρη' καΐ 0L εμμεΰω^) αντης εκχωρείτωΰαν ' καΐ ου εν ταΐς χώραις μη είΟερχεοΰ-ωΰαν εις αντην. ότι ημέραυ έκδι.κηβεως ανταί είΰιν, 22 ^^ τον πληβΰ-ηναί πάντα τα γεγραμμένα. Oval δ\ ταΐς εγγα- 23 ΰτρί έχονβαις κσλ ταΐς ^'ηλαζονΰαίς') εν έκείναις ταΐς ημέραις' ^^η "Εαταί γαρ ανάγκη μεγάλη επΙ της γης ^ %αΙ όργη τω λαώ ^^^ τοντω. ΚαΙ πεΰοννται οτόματι μαχαίρας^ καΐ αίχμαλωτίΰΰ'ηΟον- 24 ταί εις πάντα τα ε&νη' καΐ Ίερονΰαλημ εβταί πατονμενη νπο ^ζ^ έ^νών, άχρι πληρωχ^ώβιν καιροί ε^νών. ΚαΙ έβται Οημεΐα εν 25 ηλίω, και ϋεληνη, καΐ άοτροις, καΐ έπΙ της γης ύυνοχη εϋ'νών, εν απορία, ηχονς ΰ-αλάϋύης και ΰάλον , άποφνχόντων άv^'ρώ- 26 πων από φόβον καΐ προύδοκίας τών επερχομένων vfi οίκονμενη' ^ν^ αί γαρ δννάμεις τών ονρανών οαλενϋ^ηΰονται. καΐ τότε όψονται 27 τον νιόν τον άν^ρώπον ερχόμενον εν νεφέλη, μετά δννάμεως και δόξης πολλής. Αρχομένων δ\ τούτων γείνεΰΰ-αι , ανακύψατε 28 και επάρατε τάς κεφάλας νμών διότι εγγίζει η απολύτρωύις νμών. και είπεν παραβολην αντοΐς , ί'δετε την βνκην καΐ πάντα τα 29 δένδρα, όταν προβάλωβιν ηδη , βλέποντες αφ' ίαντών γινώβκετε, 30 διότι ηδη έγγνς το ΰ'έρος έΰτίν. ούτως καΐ νμεις, όταν ι'δητε ταντα 31 γεινόμενα, γεινώΰκετε ότι εγγύς έΰτιν η βαΰιλεία τον Θεον. Άμην 32 λέγω νμΐν, ότι ον μη παρέλΰ^] η γενεά αντη , εως αν πάντα γέ- 1) εμμ^Εοω, sic ut Άΐ'ώΊ ΐΜ'ο εν μεοω. 2) ^'ηλα'ζονοαις. Woide legit -θ'ίλα- ζονοκις: male. ΚΑΤΑ ΑΟΤΚΑΝ. 167 33 νηταο. 6 ουρανός και η γη τΐαρελενΰονται, οί δ\ λόγοι μου ου μη XXI. 3-1 παρελϋ-ωσίν. Προοεχετε δε εαντοις , μηποτε βαρηΰ-ώύίν αϊ καρ- t δίαυ υμών εν κρεπάλτ}^) καΐ μέ^Τ]^ καΐ μερίμναίς βιωτικαΐς, καΐ 35 εφνίδίος επίΰτγι εφ' υμάς η ήμερα εκείνη' ως παγίς γά[ρ] επε- λενΟεται έπΙ τΐάντας τους καΟ-ημενονς επΙ πρόοωπον της γης πάβης. 36 'αγρυπνείτε ούν εν παντί καιρώ δεόμενοί, ίνα καταξ,ίω^-ηται εκ- φυγεΐν πάντα ταϋτα τα. μέλλοντα γείνεΰ^κυ, καΐ ΰταχ^ηναι εμ- 37 προβΰ'εν του υιού του άνΟ-ρώπου. Ήν δε τας ημέρας εν τω ίερώ δίδάβκων' τάς δε νύκτας εξερχόμενος διηλίζετο^) εις το όρος το 38 καλούμενον Έλαιών. καΐ πας 6 λαός ώρΰ-ριξεν προς αυτόν εν τω [ερω άκούειν αύτοϋ. ΚΕΦ. KB. CAP. XXII. .^"ίίγγειζεν δ\ η εορτή των άζύμων, η λεγομένη πάΰχα' Keel έξη- ^^ τονν οί αρχιερείς καΐ οί γραμματείς , το, πώς άναίλωβιν αυτόν' ^^^ 3 έφοβούντο γαρ τον λαόν. Είοηλϋ-εν δε Σατανάς εις Ιονδαν τον (χξ(3 έπικαλοΰμενον Ίοκαριώτην, όντα έκ του άριϋ-μοϋ τών δώδεκα' 4 Και άπελ&ών βυνελάληβεν τοΐς άρχιερεϋαιν καΐ ύτρατηγοίς , το, ^^ 5 πώς αυτόν παραδώ αύτοΐς. καΐ έχάρηΰαν, καΐ βυνέΟ'εντο αύτω 6 αργύρια δούναι ' καΐ έξωμολόγηΰεν^ καΐ έξήτει ενκερίαν του παρα- δούναι αυτόν ατερ όχλου αυτοΐς. 7 Ήλ%•εν δε η ημέρα^) τών άζύμων^ εν η έδει ϋ-ύεβϋ^αι το πάΰχα' 8 καΐ άπέΰτειλεν Πέτρον και Ίωάννην , ειπών, πορευ^έντες έτοι- 9 μάθατε ημΐν το πάβχα, ίνα φάγωμεν. οί δε είπον αύτω , πού O-f- 10 λεις έτοιμάΰωμεν ; 6 δε είπεν αύτοΐς, ιδού, είΰελϋ-όντων νμών εις την πόλιν , βυναντηοει νμΐν άν%•ρωπος κεράμιον ύδατος βα- ΰτάζων' άκολουχΙ-ηύαται αύτω εις την οίκίαν ου εάν είΰπορεύ- 11 εται' καΐ έρειτε τω οίκοδεΰπόττ} της οικίας, λέγει 6οι ο διδάβκα^ λος, πού έοτιν το κατάλυμα , όπου το πάΰχα μετά τών μα%^ητών 12 μου φάγω; κάκεΐνος νμΐν δείξ,ει άνάγαιον μέγα έοτρωμένον' έκεΐ 13 έτοιμάΰατε. άπελΰ'όντες'^) δε εύρον καϋ-ώς εΐ'ρηκεν αύτοΐς' και 1) -αρεπαλη Ί^ΐο -κραιπάλη, εφνιδιος -pro αιφνίδιος. 2) δ ιηλιζετο , sic: legendum διηνλιξετο. 3) η ήμερα. Sic MS. Woide omisit articulum. 4) Marg'. sup. [οζ. περί των] φιλονιπηοαντων [τις μ,ειξων]. 1 68 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ XXII. ητοίμαΟαν το πάβχα. καΐ ore εγενετο η ωρα, ανεπεϋεν^ καΐ οι 14 ^^ δώδεκκ άπόΰτολοι 6υν αντώ. ΚαΙ είπεν τίρος αντονς , έτΐίϋ-νμία 15 έτΐεΰ-νμηΰα τοντο το τιάβχα φαγεΐν μεΰ• υμών, τΐρο τον με πα^'εΐν' ^Q Αέγω γαρ νμΐν. oil ον ^τ} φάγω θξ αύτον^ εως οτον πληρωΟ-γί 16 εν τγι βαύίλεία τον Θεού. καΐ δεξ,άμενος το ποτηριον, ενχα- 17 ρίΰτήΰας είττεν, λάβετε τοντο ^ καΐ διαμερίβαται εαντοις' λέγω 18 γαρ νμΐν^ οτι ον μη τίίω άπο τον γενήματος της άμτίέλον. εως ^ οτον η βαϋίλεία τον Θεον ελΟ^]]. ΚαΙ λαβών άρτον, ενχαρι- 19 ΰτηΰας εκλαΰεν, καΐ εδωκεν αντοΐς ^ λεγων^ λάβετε, τοντό εύτιν το ύώμά μον το νπερ νμών διδόμενον' τοντο ποιείται εις ^%^ την εμην άνάμνηΰιν. ίΐΰαντως και το ποτήριον μετά το δι- 20 πνηΰαι, λέγων, τοντο το ποτηριον, η καινή διαΰ^ηκη εν τω ^ψ αΐματί μον, το νπερ^) νμών εκχνννόμενον. Πλην ίδον , η χεΙρ 21 τον παραδίδοντος με μετ' έμον επί της τραπέζης, και ο μεν 22 νιος τον ανΟ^ρώπον πορεύεται κατά το ωριΰμενον' πλην oval ^^ τω άν^^ροόπω εκείνω; δι' ον παραδίδοται. Και αντοί ηρ^αντο 23 ΰννζητεΐν προς εαντονς , το, τίς άρα εί'η εξ αντών ο τούτο μέλ- λων πράΰΰειν. β Έγενετο δ\ και φιλονικεία εν αντοις ) το, τις αντών δο- 24 κει είναι μείζων, ο δε είπεν αντοΐς, οι βαύιλεΐς τών εϋ'νών 25 κνριενονΟιΐ' αντών, και of έί,ονΰιάζοντες αντών ενεργέτε κα- ^ λούνται. ^Τμεΐς δ% ονχ όντως ' αλλ ο μείζων εν νμιν γενέ- 26 ΰ%•ω ως ο νεώτερος' και ο ηγούμενος ως ο διακόνων, τίς γάρ 27 μείζων, ο άψακείμενος , η υ διακόνων ; ονχι ο άνακείμενος ; εγώ δε ειμί εμμε&ω νμών ως ο διακόνων, νμεΐς δε έσται οι δια- 28 ^^^ μεμενηκότες μετ' εμού εν rotg πειραΰμοΐς μον' Κάγώ διατί- 29 ■Ο-ημι νμιν διαΟ-ήκην, καΰ^ώς διε^ετό μοο 6 πατήρ μον , βαΰι- 30 λείαν , ίνα εοϋ^ίητε και πίνητε επΙ της τραπέζης μον εν ττ] βα- ϋίλεία μον, και καΟ^ήύεοΟ'αι ) επΙ Ο-ρόνων, κρίνοντες τάς δώ- δεκα φνλάς τού Ίσραηλ. 1) το νπερ. ο rcscriptmn ;ι mann antiqua: inter τ et ο litera una erasa est. 2) εν αντοις^ olim 1 m. εν εαντοις , ε erasum. 3) ■καΟ'ησεσ&οα, pro ■κα'ϋ'ίσηΰϋ'ε. ΚΑΤΑ ΑΟΤΚΑΝ. 169 XXII. 31 Είτΐεν δε 6 Κνρως ^ Σίμων, Σίμων, ίδυν , ο Σατανάς εξ,η- ^°J 32 τηβατο νμάς , τον ΰίνιάΰε ώς τον βΐτον ' εγώ δε εδεηΰ-ην περί ΰον^ ίνα μη εκλείπτ] η πίύτις ΰον' ΚαΙ Ον ποτέ έπίβτρεψας ^ 33 ατηρίόον^) τονς αδελφούς ΰον. Είπεν δε αντω , κύριε, μετά ^°^ ύον ετοίμός ειμί και εις φνλακην καΐ εις %^άνατον πορενεβ^αί. 34 6 δ\ εΙπεν, λέγω (?ot, Πετρε, ον μη φωνηΰεο ΰημερον άλε- 3d κτωρ , πρυν η τρις απαρνηύϊ] μη ειοεναι με. Και ειπεν αντοις, ^ οτε άπέΰτειλα υμάς άτερ βαλλαντίον καΐ πήρας και νποδημά- 36 των, μη τίνος υύτερήύατε; Οι δε είπεν,') ονΟ^ενός- είπεν ονν αντοΐς , αλλά ννν ο έ'χων βαλλάντιον άράτω, ομοίως και πή- ραν' κα\ ο μη έχων πωληβάτω το ιμάτιον αντον , και άγορα- 37 οατω μαχαιραν. Αεγω γαρ νμιν, οτι τοντο το γεγραμμενον ο ει η τελεΰ&ήναι εν έμοί , οτι καΐ μετά ανόμων ελογι<3%•η ' καΐ γαρ ^ 38 τα περί έμον τέλος έχει. Οι δ\ είπον, κνριε , ίδον, μάχαιραι ^^^ 39 ώδε δνο. ο δε είπεν αντοις , ικανόν εβτιν. ΚαΙ έξελ^ών έπο- ^^ ρεν^-η κατά το έΰ•ος εις το ορός των Έλαιών ' ηκολον^ηύαν δ'ε 40 αντω και οι μαπηται. 1 fiO^fvog οε επι τον τόπον , ειπεν αν- ^^ 41 τοις, προΰενχεβ^^αι μη είοελΟ'εΐν εις πειραΰμόν. ΚαΙ αντός άπε- ^^^ ύπάαϋ-η απ' αντών ωύει λί%Όν βολην, καΐ d -εις τά γόνατα προ6- 42 ηνχετο, λέγων, πάτερ, ει βονλει παρενεγκεΐν το ποτηριον τοντο απ ' έμον ' Πλην μη το θέλημα μον , αλλά το ΰον γεινέβΟ-ω. ^) ^^^ 45 ΚαΙ άναβτάς από της προβενχής , έλΟ^ών προς τονς μαΟ'ητάς, ^^^ 46 ενρεν αντονς κοιμωμένονς από της λύπης, και είπεν αντοΐς, τι κα^εύδετε ; άναβτάντες προΰεύχεΟΘ-ε , ίνα μη είύέλΰ-ητε εις 47 πειραΰμόν. Έτι αντον λαλονντος, ίδον , όχλος, καΙ ο λεγόμε- § νος Ιούδας, εΙς των δώδεκα, προηρχετο αντονς, καΐ ηγγειβεν τώ 48 Τηΰον φιληύαι αντόν. Ό δε Ύηΰονς είπεν αντω, Ιούδα, φιληματι β 49 τόν νιόν τον άνϋ'ρώπον παραδίδως; Ίδόντες δε οι περί αντόν το ^^^ δΟ έσόμενον είπον αντω , κύριε , ει πατά^ομεν έν μαχαίρα ; καΐ έπά~ τα^εν εΙς τις έξ αντών τόν δονλον τον άρχιερέως , καΐ άφεΐλεν 1) οτηριοον, pro οτηριξον. 2) ειπεν, sic pro ειπον. 3) Ver. 43, 44 desimt. 1 70 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ XXII. ^^'^ αντον το ονς το δζ^,ιόν. '^ττοκρίΰ'Βΐς ο Ιηύονς δίπεν^ Ιάτε εως 51 σπΟ• xQyxov. καΐ άφάμενος τού ώτίου αντον, ίάύατο αντον. Είπεν 52 δε Ίηβονς τΐρος τονς παραγενομευονς επ' αντον αρχιερείς καΐ βτρατηγονζ τον ιερού, καΐ πρεΰβντερονς , ως επί λτ'βτην ε^,ε- ληλνΟ^ατε μετά μαχαιρών καΐ ξ,νλων; καθ"' ημεραν οντος μον 53 (XfO"' νμών εν τω ίερώ, ονκ ε^,ετείνατε τάς χείρας ετι εμε. αλλ' J αντη νμών εΰτον η ώρα, καΐ η εξονΰία τον ΰκότονς. Σνλλα- 54 βόντες δε αντον ηγαγον, καΐ είΰηγαγον εις τον οίκον τον άρ- \χ γ^ερεως' Ο δε Πέτρος ηκολονΰ-ει μακρόΰ^εν. άφαντων δε πνρ 55 εμμέΰω της ανλης , καΐ ΰννκαϋ-ιοάντων αντών, έκάϋ-ητο ο Πέ τρος έμμέϋω αντών. ίδονοα δε αντον παιδίοκη τις καΟ^ήμενον 5G τιρος το φως, καΐ άτενίοαβα αντώ, ειηεν, καΐ ούτος 6νν αντώ ^^ ην. Ο οε ηρνηαατο αντον, λέγων, γνναι, ονκ Οίοα αντον. και ^g μετά βραχύ έτερος ίδών αντον εφη, καΐ 6ν £ξ αντών ει. ο δ'ε Πέτρος είτιεν , άν^-ρωπε, ονκ ειμί. καΐ διαβτάβης ώοεΙ ώρας 50 μιας, άλλος τις διΐβχνρίζετο, λέγων, έπ αληΰ-είας καΐ ούτος μετ αντον 'ήν καΐ γάρ Γαλιλαίος έύτιν. Είπεν δε ο Πέτρος, αν- 00 ϋ-ρωττε, ονκ οίδα ο λέγεις, και παραχρήμα , έτι λαλονντος αν- τον, έφώνηΰεν αλέκτωρ' καΐ ΰτραφείς ο Κύριος ένέβλεφεν τω 61 β Πέτρω' Και νπεμνηύ^-η 6 Πέτρος τον λόγον τού Κνρίον, ώς 62 εΙπεν αύτώ, οτι, ττρίν αλέκτορα φωνηααι, άπαρνήΰΐ] με τρις. ^'^ καΐ έξ,ελ^-ών έξω ό Πέτρος έκλανβεν πικρώς. Και οΓ άνδρες 63 οι" ΰννέχοντες τον Ίηΰούν ένέτιεζον^) αύτω, δέροντες. και πε- 64 ρικαλύφαντες αύτον , έτνπτον) αντον το πρόβωπον, καΐ επη- ρώτων αύτον, λέγοντες, προφητενΰον , τις έοτιν ο τΐαίΰας 6ε; ^'β και έτερα πολλά βλαΰφημονντες έλεγον εις αντόν. ΚαΙ ώς έγένετο ^ ημέρα, Οννηχ^η το πρεοβντέριον τού λαού, αρχιερείς τε καΐ γραμ- ματείς, και άνηγσ.γον αντον εις το βννέδριον έαντών , λέγοντες, '^ ει 6ν ει ο Χριύτος, είπε ημιν. Ειπεν οε αντοις. εαν νμιν ειπώ, 67 ού μη πιΰτενΰητε' εάν δε καΐ έρωτήΰω, ον μη άποκριΟ'ητέ (^S ^'J^ μοι, η άπολνύητε. Άπο τού ννν δ\ έΰται ο νιος τού άνϋ-ρώπον 60 καΟ-ήμενος εκ δεξ,ιών της δννάμεως τού Θεού. είπον ούν πάντες. 70 1) Ενετι^ζον^ pro Βνξποαζον. 2) ετνπτον. Inter ο et ν litera erasa, forte V. τα ι ΚΑΤΑ ΑΟΤΚΑΝ. 171 XXII. θν ονν ει ο νιος τον Θεον; Ο οε τΐρος αντονς εφη , νμεις /.εγετε, [ ' 71 οτί εγω ει μι. Οι δε εΐπον, τί ετι χρίαν εχομεν μαρτυρίας; αυτοί ^'j,^ γαρ ηκονΰαμεν άπο του ΰτόματος αυτού. ΚΕΦ. ΚΓ. CAP.XXIII. 1 li^al αναύταν άτίαν το πληϋΌς αυτών., ήγαγον αύτον επΙ τον ^ 2 Πείλάτον. "Ηρ^αντο δε κατηγορεΐν αύτοϋ, λέγοντες , τούτον εν- ρομεν διαΰτρεφοντα το εϋ-νος, καΐ κωλύοντα Καίΰαρι φόρον δίδό- 3 2/«i, λέγοντα εαυτόν ΧριΟτον βαβίλέα είναι. 6 δε Πειλάτος έπη- ρώτηΰεν αύτον^ λέγων, ϋύ ει ο βαΟιλεύς των Ιουδαίων ; Ό δε άτΐο- 4 κριΰ'είς αύτω εφη, βύ λέγεις.^) Ό δε ΙΊειλάτος είπεν ττρος τους αρχιερείς και τους όχλους^ ούδεν ευρίϋκω αίτιον εν τω άνϋ^ρώττω 5 τοντω. Οι δε έπίΟχυον., λέγοντες, οτι αναύίει τον λαον, διδάΰκων ^^ καΰ• όλης της Ιουδαίας, άρζάμενος άπο της Γαλιλαίας εως ώδε. 6 Πειλάτος δε άκούΰας Γαλιλαίαν έπηρώτϊ]6εν ει ο άνθρωπος Γαλι- ο 7 /,αΐός έΰτιν ' και έτίιγνονς οτι εκ της έ^ουβίας Ηρώδου έοτίν, άνέπεμψεν αύτον προς Ηρώδην, οντά και αύτον εν Ιεροοολύμοις 8 εν ταύταις ταις ημέραις. Ο δε Ηρώδης ίδών τον Ίηβούν έχάρη λείαν' ην γαρ ΰ-έλων εξ ικανού ίδεΐν αύτον, δια το άκούειν πολλά περί αυτού' καΐ ηλπιζέν τι ΰημειον ίδεΐν υπ* αυτού γεινόμενον. 9 έπηρώτα δε αυτόν εν λόγοις ίκανοις ' αντος δε ούδεν άπεκρίνατο 10 αυτώ. ιΰτηκειΟαν') δε οι αρχιερείς και γραμματείς, εύτόνως κατη- γορούντες αυτού. 11 Ε^ουΰ-ενηΰας δε αύτον 6 Ηρώδης ΰύν τοις ΰτρατενμαΟιν αύ- τς τού, καΐ εμπαίξας^ περιβαλών αύτον εοϋ'ητα λαμπράν, άνέπεμ-φεν 12 αυτόν Πειλάτω. f^/sVoi^ro δε φίλοι ο τε Πειλάτος καΐ ο Ηρώ- δης εν αυτή τη ημέρα μετ' αλλήλων' προύπήρχον γαρ εν έχΰ-ρα 13 οντες προς εαυτούς. Πειλάτος δε ΰυγκαλεβάμενος τους αρχιερείς ^ 11 καΐ τους άρχοντας και τον λαον εΙπεν προς αυτούς, Προβηνέγκατέ ^^ μοι τονανΟ-ρωπον τούτον, ως άποΰτρέφοντα τον λαόν' ΚαΙ ίδου, εγω rO- ενώπιον υμών άνακρείνας ούδεν εύρον εν τω άνϋ^ρώπω τούτω αίτιον, 1) Marg. sup. [ο^. 8^ον%^ε\νΎΐαΕίζ Ηρωδον. 2) ιοτην.ειοαν, pro είοτηγ,είοαν. 172 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ ΧΧΙΊΙ,ών κατηγορείτε αντον'^) αλλ' ονδε Ηρώδης' άνετίεμφα γαρ 15 υμάς προς αντον, καΐ ίδον, ονδεν α^ίον ϋ^ανάτον εΰτίν πε- Ίίραγμένον αντω. παίδενύας ονν αντον άπολνβω. (^) Άνεκρα- ^g ^ ^,αν δε πανπληϋ-εΐ, λέγοντες, αίρε τοιίτον, ατΐόλνΰον δε ημίν Βαραββαν' οΟτίς ην δια ατάΰιν τινά γενομένην εν τη πό- 19 • ^ λεν, καΐ φόνον , βεβλημενος εις φνλακήν. Πάλιν δε ο Πει- 20 λάτος προύεφώνηοεν, ϋ^ελων άπολνΰαί τον Ίηαονν. οι δε έπε- 21 ^ φώνονν, λέγοντες, βτανρωΰον , ΟτανρωΟον αυτόν. Ό δε τρί- 22 τον είπεν προς αυτούς, τί γαρ κακόν έποίηϋεν ούτος; ούδεν αίτιον ■ϋ'ανάτον εύρον έν αύτώ' παιδεΰβας ούν αυτόν απο- J λύβω. Οι δε έπέκειντο φωναΐς μεγάλαις, αιτούμενου αυτόν 23 ύταυρω^ηναι' καΐ κατίύχυον αί φωναί αυτών καΐ των άρχιε- β ρέων. Ό δε Πειλάτος έπέκρεινεν γενέο^-αι τό αίτημα αυτών. 24 άπέλνύεν δ\ τόν δια Οτάβιν καΐ φόνον βεβλημένον εις την φυ- 25 ^ λακην^ όν ητούντο ' Τόν δε Ίηαούν παρέδωκεν τω Ο-εληματι αυτών, καΐ ώς άπηγαγον αυτόν, έπιλαβόμενοι Σίμωνός τίνος 26 Κηρυναίου^) ερχομένου απ' αγρού, έπέΰ^ηκαν αύτώ τόν οταν- ρόν, φέρειν όπιΰϋ'εν τού Ιηύον, Ttg Ήκολού^'ει δε αύτώ πολύ πληΰ-ος τού λαού, καΐ γυναι- 27 κών, αϊ έκόπτοντο και έ^ρηνουν αυτόν, ΰτραφεις δε προς αύ- 28 τάς 6 Ίηΰούς εΙπεν , Ο^υγατέρες Ίερουύαλημ, μη κλαίετε έπ' έμε, πλην εφ' έαυτας κλαίετε, καΐ έπΙ τα τέκνα υμών. ότι 29 ιδού , έρχονται ημέραι έν αίς έρούοιν, μακάριαι αί ΰτΐραι , ) και κοίλίαι αί ούκ έγέννηΰαν , καΐ μαΰτοι οι ουκ έ^ηλαύαν. τότε 30 αρ'ξωνται λέγειν rotg όρεΰιν, πέσετε έφ' ημάς' καΐ τοΓς βουνοΐς, καλύφατε ημάς. ότι, ει έν τω ύγρώ ^ύλω ταύτα ποιούΰιν, έν τω 31 ^,ηρώ τί γένηται; "Ηγοντο δε και έτεροι δύο κακούργοι βύν αυτώ 32 "^^^ άναιρεΰ-ηναι. ΚαΙ ότε άπήλϋΌν έπΙ τόν τόπον τόν καλούμενον Κρα- 33 '^^^ νίον, έκεΐ έΰταύρωΰαν αυτόν, ΚαΙ τους κακούργους, όν μεν έκ α τ-Λ δεξιών, όν δε έξ άριΰτερών. Ό δΐ Ίηβούς είπεν, αφες αύτοις' 34 α 1) αντον. αν rescriptum 1 m. 2) Ver. 17 deest. 3j Κηρνναιον, pro Κνρηναιον. 4) ατιραι , pro οτειραι. τι'ζ α ΚΑΤΑ ΛΟΤΚΑΧ. 173 XXIII. ov γαρ οίοαβιν η ποιονΰίν. ^ίαμεριζομενοί οε τα ιμάτια αντον^ ο 35 εβαλον κλήρους, καΐ [ατηκεί ο λαός θεωρών. Έ^εμνκτήρίζον δε '^^^ καΐ 0L άρχοντες συν αντοΐς, λέγοντες, άλλους εϋωύεν, βωαάτω 30 εαυτόν, εί ουτός έΰτιν 6 Χρίστος, 6 του Θεού εκλεκτός. Ένεπεζον^) ^ δ\ αύτω, καΐ ol ΰτρατιώται προσερχόμενοι ό^ος προσφε'ροντες αυτώ, 37 καΐ λέγοντες , συ ει 6 βασιλεύς των Ιουδαίων, σώσον σεαυτόν. 38 Ην δε καΐ εττιγραφη έπιγεγ ραμμένη έτι αύτω γράμμασιν Ελληνι- β κοΐς και 'Ρωμαϊκοΐς καΐ Έβραϊκοΐς , ούτος εστίν ο βασιλεύς των 'Ιουδαίων. ΠΑ rna 39 Εις δε των κρεμaσ^'έvτωv κακούργων έβλασφημει αυτον^ β 40 λεγων,ι ει συ ει ο Χρίστος, σωσον σεαυτον και ημάς. Αποκρίσεις ^ δε ο έτερος έπετείμα αύτω, λέγων, ούδε φοβτ] σύ τον Θεον, ort εν 41 τω αύτω κρίματι ει; καΐ ημείς μεν δικαίως' αξ,ια γαρ ών έπρα- 42 ^αμεν άπολαμβάνομεν' ούτος δε ούδεν άτοπον επραζεν. καΐ ελε- γεν τω 'Ιησού, μνησ^-ψί μου, κύριε, όταν ελΟ-Υΐς εν τη βασιλεία 43 σου. και είπεν αύτω ο 'Ιησούς, αμήν λέγω σοι, σήμερον μετ εμού 44 £ση εν τω παραδείσω. Ήν δε ωσεί ωρα έκτη, καΐ σκότος έγένετο β 45 εφ' όλην την γήν, εως ώρας ενάτης. Και εσκορτίσ^η^) ο ήλιος, α 40 κα\ εσχίσΟ'η το καταπέτασμα του ναού μέσον' ΚαΙ φωνησας φωνή ο μεγάλη ο 'Ιησούς είπεν, πάτερ , εις χείρας σου παρατιΌ^εμαι το 47 πνεύμα μου. καΐ ταύτα ειπών εξέπνευσεν. 'Ιδώ ν δε ό εκατόν- ^ ταρχος το γενόμενον έδό^,ασεν τον Θεόν, λέγων, όντως 6 άν^^ρω- 48 πος ούτος δίκαιος [ήν].^) Και πάντες οι συνπαραγενόμενοι όχλοι β 49 επι την %^εωρίαν ταύτην, τύπτοντες τα στήΰ'η υπέστρεφον. ίστή- κεισαν δΐ πάντες οι γνωστοί αύτω μακρόΟ-εν, καΐ γυναίκες αί συν- ακολουΟ"ησασαι αυτω απο της Γαλιλαίας, όρώσαι ταύτα. -ρ-ο 50 ΚαΙ ιδού, άνήρ ονόματι Ιωσήφ, βουλευτής υπάρχων, άνήρ '^^β 51 αγαϋ-ος και δίκαιος, (ούτος ουκ ην συνκατατεΟ-ιμένος τη βουλή καΐ τη πράξει αυτών,) από Άριμα9-αίας πόλεως των 'Ιουδαίων, ός 52 καΐ προσεδέχετο καΐ αυτός τήν βασιλείαν τού Θεού, ούτος προσελΰ^ών 53 τω Πειλατω ητησατο το σώμα τού Ιησού. Και κα9'ελων αυτό ενετυ- ^, λιξ,εν αυτό σινδόνι, καΐ εΟ-ηκεν αυτό εν μνηματι λαξ,8υτω, ον ούκήν 1) ΕνΕπεζον. pro ενεπαιξον. 2) εσν.ορτίσϋ•η , sic pro εσ>ιοτίβ&η. 3) Marg•. sup. πβ. nsQi της αιτ-ηοεως τον οωαα[τος τον Kvqlov\. 174 ■ ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ XXIII.ot;^£tS οντΐω κείμενος, καΐ η ημ,ερα ην τΐαραΰκενη, ΰάββατον έπεφω- 54 ^ ^ ΰκεν. Κατακολονϋ'ηΰαΰαί δε γυναίκες^ αΐτεινες ήβαν οννεληλν- 55 Ό-νΐαι αντω εκ της Γαλιλαίας^ έϋ'εάΰαντο το μνημεΐον, καΙ ώς ετεΟ'η το ύώμα αντον. 'Τποβτρεψκΰαί δε ητοίμαβαν αρώματα και 50 μνρα ' καΐ το μεν ΰάββατον ηΰνχαβαν κατά την έντολήν. ΚΕΦ. ΚΔ. CAP.XXiy. τλς Τη δε μια των ΰαββάτων ορΟ-ου^) βάσεως ηλϋ-ον επί το μνήμα, 1 φερονύαι α ητοίμαΰαν αρώματα, καν τευνες βνν ανταΐς. ενρον δε 2 τον λί%Όν άτΐοκεκνλίύμενον άπο τον μνημείου , καΐ εί6ελ%^ονβαι 3 ονχ ενρον το βώμα τον κνρίον Ίηύον. ΚαΙ έγένετο εν τω δίαπο- 4 ρεΐύι^αι αυτάς περί τοντον, καΐ ίδον , άνδρες δνο έτίέβτηβαν αν- S ταΐς εν αίΰΰ'ηοεβίν'^) άβτραπτονβαίς. Έμφόβων δε γενομένων αν- 5 των, καΐ κλευνονβών το πρόΰωπον εις την γην, είπον τΐρος αντάς, τί ζητείτε τον ζώντα μετά των νεκρών; ονκ εΰτιν ώδε, αλλ 6 ηγερ^η' μνήΰ^'ητε ως έλάληβεν νμΐν, ετυ ων εν τη Ταλιλαία, λε- 7 γων , οτι δει τον νίον τον άν%ρώ%ον παραδο^^ηναι εις χείρας αν- ΰ'ρώτΐων αμαρτωλών, και ΰτανρωθ^ηναι , και τη τρίτη ήμερα άνα- J^ βτηναι. και εμνήΰΘ-ηβαν των ρημάτων αντον. ΚαΙ ντίούτρέφαβαι <) άπο τον μνημείον, άπήγγειλαν ταντα πάντα τοις ένδεκα καΐ πάβιν Totg AotJTorg. Ή Μαγδαληνή Μαρία, καΐ Ιωάννα, και Μαρία η 10 Ίακώβον, και αί λοιπαΐ ΰνν ανταΐς , ελεγον προς τους άποοτόλονς ταντα. καΐ έφάνηβαν ενώπιον αντών ωΰει λήρος τά ρήματα αύ- 11 τών, και ηπίΰτονν ανταΐς. Ο δε Πέτρος άναύτάς εδραμεν επΙ το μνη- 12 μείον, καΐ παρακνφας βλέπει τά ο^^όνια κείμενα' και άπήλΟ^ον) προς εαντον Ο^ανμάζων το γεγονός. Και ίδον, δνο ίξ αντών ηύαν 13 πορενόμενοι εν αντη τη ώρα εις κώμην άπεχονοαν ΰταδίονς έ^ήκοντα άπο'ίερονύαλημ, η όνομα Έμμαονς' και αντοί ώμίλονν προς άλλη- 14 λονς περί πάντο^ν τών ΰνμβεβηκότων τούτων, καΐ έγενετο εν τω ομι- 15 λειν αντονς κα\ βννζητειν, καΐ αντος ΙηΟονς εγγίύας βννεπορενετο 1) ορ&θ7). sic pro ogd'QOV. 2) αιαϋ'ηα^οιν, pro εο&ηΰεαίν. 3) απηλ- Oov. sic i)ro αττη^ϋ'εν. ΚΑΤΑ ΛΟΤΚΑΝ. 1 75 10 αντοίς' οί δε οφΟ-αλαοΙ αυτών εκρατονντο τον μη επίγνώναίΧ^ΐν. 17 αντόν. είτΐεν δε τΐρος αντονς, τείνες οι λόγοι ούτοι ^ ους αντιβάλ- λετε προς άλλήλονς τίεριττατονντες , καί έβται^) ύκν&ρωποί; 18 Άποκρι%•εΙς δε ο είς , ω όνομα Κλεόπας , είπεν προς αντον^ ΠΓ 6υ μόνος παροικείς Ίερονβαλημ, καΐ ουκ εγνως τα γενόμενα εν 10 avτrj εν ταΐς ημεραις τανταις; και είπεν αυτοΐς , ποια; οί δε είπον αντω, τα περί Ίηβον τον Ναξωραίον ^ ος εγενετο άνηρ προφήτης^ δννατός εν έργω καΐ εν λόγω εναντίον τον Θεον και παντός τον 20 λαον' όπως τε αντόν παρεδωκαν οι αρχιερείς και οι άρχοντες 21 ημών εις κρίμα %'ανάτον ^ και εΰτανρωΰαν αντόν' ημείς δε ηλ- πίζομεν ότι αντός εΰτιν ο μέλλων λντρονΰ^'αι τον Ίοραηλ. Αλλά γε ΰνν πάβιν τοντοις τρίτην ταντην ημεραν άγει οήμερον, αφ 22 οι; ταύτα εγενετο. Άλλα καΐ γνναικες τίνες εξ ημών έξεβτηΰαν 23 ημάς, γενόμεναι ορΰ^ριναι επΙ το μνημειον' και μη ενρονΰαι το ύώμα αντον , ηλ^Όν^ λεγονΰαι καΐ όπταόίαν αγγέλων έωρακέναι, οι 24 λέγονβιν αντόν ζτιν. Και άπήλΟ'όν τεινες τών 6νν ημιν επΙ το μνημειον^ καΐ ενρον όντως καΟ'ώς και αί γνναΐκες είπον' αντον 25 δε ονκ είδον. ΚαΙ αντός είπεν προς έαντονς^ ώ ανόητοι καΐ βρα- δεΐς τη καρδία τον πιβτενειν επι πάβιν οις έλάληοαν οί προ- 20 φηται ' ονχΐ ταντα έδει πα^εΐν τον Χριβτόν, καΐ είύελ^ειν εις 27 την δο^,αν αντον ; καΐ άρξάμενος από Μωβέως , καΐ από πάντων τών προφητών^ διερμννενεν αντοΐς εν πάΰαις ταΐς γραφαις τα 28 περί έαντον. καΐ ηγγειύαν εις την κώμην ον έπορενοντο ' καΐ 29 αντος προΰεποιηΰατο πορρώτερον πορενεο&αι' και παρεβιάύαντο αντον, λέγοντες, μεΐνον με%^^ ημών, ότι προς έΰπεραν έΰτιν, 30 καΐ κεκλικεν η ήμερα, και είοήλΰ'εν τον μεΐναι ΰνν αντοΐς. και εγενετο εν τω κατακλιϋ-ηναι αντόν μετ^ αντών, λαβών τον άρ- 31 τον ηνλόγηβεν, καΐ κλάβας έπεδίδον αντοΐς. αντών δ\ διηνοίχ- %'η6αν οί οφΰ'αλμοι, και επεγνωύαν αντόν' και αντός άφαντος 32 εγενετο απ' αντών. καΐ εΐπον προς άλληλονς , ot;;t^l η καρδία ημών καιομενη ην εν ημΐν, ως ελάληβεν ημΐν εν τ^ οδώ, καΐ ως διη- 33 νοιγεν ημΐν τάς γραφάς ; ΚαΙ αναβτάντες αντη τη ώρα, νπεβτρεψαν 1) εΰται j)YO εοτε. Post ^σταί. quinque literae erasae: forte quia εβται Lis scriptum. 176 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ ΚΑΤΑ ΛΟΤΚΑΝ. XXIV. ft'g Ίερονααλημ,, καΐ ενρον βννηϋ'ροίβμενονς τους ένδεκα καΐ τους ΰνν αντοΐς, λέγοντας, oxl ηγερ^-η ο Κνρως όντως, καΐ ώφΟ-η Σί- 34 μωνι. καΐ αντοί ε^ηγονντο τα εν vrj οδω , καΐ ως εγνωβΰ-η αντοΐς 35 ^^ εν τ /J κλάβει τον αρτον. Ταύτα δε αυτών λαλονντων, αντος ο Ιη- 36 ΰονς εβτη έαμεύω αυτών, καΐ λέγει αύτοΐς , ειρήνη υμΐν. πτοηΟ-εν- 37 τες δε καΐ εμφοβοί γενόμενοι εδόκονν πνεύμα ϋ^εωρεΐν. και ειτιεν 38 αντοΐς, τι τεταραγμένοι ε6ταί\ ) κα\ διατί διαλογισμοί άναβαίνον- 6ιν εν ταΐς καρδίαις~) υμών; εί'δετε τάς χείρας μου, και τονς πόδας 39 μον, OTfc αντός εγώ είμι' -φηλαφήαατέ με, καΐ ί'δετε' οτι πνεύμα βάρκα καΐ οΰτεα ουκ έχει, καϋ^ώς εμε ϋ-εωρεΐτε έχοντα, καΐ τούτο 40 '^^^ ειπών επεδειξ,εν αύτοις τάς χείρας και τους πόδας. "Ετι δε άπι- 41 ατονντων αντώ και ΰ'ανμαζόντων άπό της χαράς, είπεν αυτοΐς, εχετέ τι βρώύιμον ενΰ'άδε; οι δε έπέδωκαν αυτώ ιχ^^ύος οπτοϋ 42 ^^^ μέρος' καΐ λαβών ενώπιον πάντων εφαγεν. Είπεν δε αυτοίς, ού~ ^^ τοι οι λόγοι μου, ους έλάληΰα προς υμάς ετι ων βύν υμΐν, ort δει πληρω%'ηναι πάντα τα γεγραμμένα εν τω νόμω Μωΰέως, καΐ προ- φήταις και ψαλμοΐς περί εμού. Τότε διηνοι^εν αυτών τον νουν, 45 τού ΰυνιεναι τάς γραφάς' καΐ είπεν αντοΐς, οτι ούτως γέγραπται, 46 καΐ όντως έδει παϋ'εΐν τον Χριΰτόν, καΐ άναατηναι εκ νεκρών τί] τρίττι ημέρα, καΐ κηρυχΰ'ηναι επι τω ονόματι αυτού μετάνοιαν και 47 άφεΟιν αμαρτιών εις πάντα τα εϋ'νη, άρξάμενον άπό Ίερουβαλήμ. ύμεΐς δέ έβται μάρτυρες τούτων, και ιδού, εγώ άποβτέλλω την ^^ έπαγγελείαν τού πατρός μον εφ' υμάς' ύμεΐς δε κα^^είΰατε εν τύ/ πόλει Ιερουσαλήμ , εως ου ένδΰσηύ^αι δύναμιν θξ ύφους. Έ^ήγα- 50 γεν δε αυτούς έξω εως εις Βη&ανίαν' καΐ επάρας τάς χείρας αυτού, εύλόγηΰεν αυτούς. Και έγένετο εν τω εύλογεΐν αυτόν αυτούς, διέ- 51 ότη άπ' αυτών, καΐ ανεφέρετο εις τον ονρανόν. και αυτοί προβκν- 52 νήααντες αυτόν, ύπέΰτρε-ψαν εις Ιερουσαλήμ μετά χαράς μεγάλης ' και ηΰαν διαπαντός εν τω ιερώ, αίνούντες^) καί εύλογοϋντες τον 53 Θεόν. αμήν. ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ ΚΑΤΑ ΛΟΤΚΑΝ.^) Ι) £σται, pro ?στε , ut sacpe. 2) εν ταις -λαρδιοας. Eescripta sunt £, r, ς -Λαρ. a i)riina niauu vel autitiua: qua de cau.sa non liquet. 3) εν τω ιερω αανονντες. olim αινονντες solum: nunc, delcto cavovv, rescrlptum, Uteris ερω aivovv in raarg^iiiom cxtensis. Correctio" 2 m. 4) Subscriptio , a nianu cor- rectoris autiqui adjecta. [ TOT ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΤ ΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ.]*) του εγ Κανά^) γάμου, των εζβλη&έντων εκ του ίεροϋ. Νίκοδημου. ξήτ7]ΰεις-) περί '/Μ&αρίΰμοϋ. της Σαμαρίτιδος. τον βαΰίλι,κοϋ. του τριάκοντα '/ml οκτώ ετη έχοντος εν τγ αβ&ηνείίχ. των τΐεντε άρτων καΐ των δύο Ιχ%ύων. του εν ϋ-αλάβΰτ] περιπάτου, του τυφλού. Λαζάρου. της αλΐ'φα67]ς τον Κνριον μύρω. ών είπεν Ιούδας, του όνου. των προΰελϋ'όντων Ελλήνων, του νι,πτηρος. τον παρακλητου. της αΐτηβεως του οώαατος του Κυρίου. ["] περί m περί Μ• περί [ί]. ξητη ε. περL g. περί ^ περί η. περί ^. περί ι. περί La. περί Φ• περί Ly. περί Lδ. περί ιε. περί ίς• περί ^ι περL ιη. περί η Titulus deest. 1) fy' Κανά, pro εν Κανά. 2) ζητήσεις, pro ξητησις. CODEX ALEX. λ s\ ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ ΚΑΤΑ Ιί^ΑΝΝΗΝ.* ΚΕΦ. Α. CAP.I. ^ rjv aQifi ην ο λόγος , καΐ 6 λόγος ην προς τον Θεον, καΐ Θεός ήν 6 Ι λόγος, ούτος ήν εν άρχη προς τον Θεόν. πάντα δ υ' αντον εγ ενετό, ^ καΐ χωρείς αντον έγενετο ονδε εν, ο γεγονεν. εν αντω ζωη ήν, 4 καΐ ή ζωή ήν το φως των avd -ρώπων , καΐ το φως εν ττ/ ΰκοτία 5 ί* φαίνει, και ή 6κοτία αντό ον κατέλαβεν. Έγενετο άνΰ-ρωπος άπε- 6 ύταλμενος παρά Θεού, όνομα αντώ ^Ιωάννης, ούτος ήλϋ'εν εις 7 μαρτνρίαν, ίνα μαρτνρήΰη περί τον φωτός, ίνα πάντες πιβτεν- Οωβίν δι' αντον. ονκ ήν εκείνος το φως, άλλ^ ϊνα μαρτνρήβη 8 ^ περί τού φωτός. Ην το φως το άλη^-εινόν, ο φωτίζει πάντα αν- 9 ^-ρωπον, ερχόμενον εις τον κόΰμον. εν τω κόΰμω ήν, καΐ ο κόΰμος δι 10 αντού εγένετο, καΐ ό κόβμος αντον ονκ εγνω. είς τα ιδιαήλ^'εν,καΐ 11 οί ί'διοί αντον ον παρελαβον. όΰοι δε ελαβον αυτόν, εδωκεν αντοΐς 12 έ^ονοίαν τέκνα Θεον γενεΰ&αί, τοις πιβτενονβίν είς το όνομα αντον. οι ονκ εζ αιμάτων, ονδε εκ ΰ'ελήματος ΰαρκός , ονδε εκ ϋ-ελήματος i^ " ανδρός, αλλ' εκ Θεού εγενήΰ-ηΰαν. Και ό λόγος ΰάρ^ εγένετο, καΐ 14 εΰκήνωβεν εν ήμΐ,ν, (καΐ έ^εαβάμεΰ^α την δόξ,αν αντον, δό^αν ώς ^ μονογενούς παρά πατρός,) πλήρης ^^aptrot? και άληϋ-ειας. Ίωάν- 15 νης μαρτνρεΐ περί αντού, και κέκραγεν λέγων, οντος ήν όν ειπον, ο όπιΰω μον ερχόμενος, ε μπροθ%• εν μον γεγονεν' ότι πρώ- t τός μον ήν. Και εκ τού πληρώματος αυτού ήμεΐς πάντες έλά- 10 βομεν και χάριν άντΙ χάριτος' ότι ό νόμος δια Μωβέως εδόΰ^η , ή Π V χάρις και η αλήθεια δια ΎηβονΧριΰτού εγένετο. Θεόν ονδείς έ£6ρα- 18 * Titulus olim adfiiit. l^ATA liiANNHN. 179 κεν πωτΐοτε' ο μονογενής νιος, ο ων εις τον κόλπον τον πατρός^ Ι. 19 εκείνος εξηγηβατο. καΐ αντη εβτίν η μαρτυρία τον Ιωάννου, ^ οτε άπεΰτειλαν οι 'Ιουδαίοι il•, Ιεροβολνμων ιερείς και Αενΐτας 20 προς αυτόν, ϊνα ερωτηύωβιν αντον , 6ν τις ει; και ώμολόγηβεν, και ουκ ηρνηΰατο' και ωμολόγηΰεν, οτι εγώ ουκ είμι 6 Χρι- 21 6τ6ς. και ηρώτηύαν αυτόν, τί ούν; Ηλίας ει συ; και λέγει, 22 ουκ ειμί. 6 προφήτης ει Ου; καΐ απεκρί^-η, ου. είπον ονν αν- τω, τίς ει; ίνα άπόκριβιν δώμεν τοΓς τΐεμιραΰιν ημάς' τί λε- 23 γεις περί βεαντον; "Εφη, εγώ φωνή βοώντος εν vrj ερημω, ευ- * 24 3^ΰνατε την οδον Κνρίον' καϋ-ώς είπεν Ησαΐας ο προφήτης. Κα\ *^ 25 οί" άπεβταλμένοι^) ήβαν εκ των Φαριΰαίων' και ήρώτηοαν αν•• τον, και είπον αντω , τί ονν βαπτίζεις , ει ον ονκ ει 6 Χρι- 26 στο^, ονδε Ηλίας ^ ονδε ο προφήτης; ΆπεκρίΟ-η αύτοΐς Ίωάν- ^^ νης λέγων, εγώ βαπτίζω εν νδατι' μέσος δε νμών ε'στηκεν, ον 27 νμεΐς ονκ οιδατε. αντός εστίν ο οπίσω μον ερχόμενος , ος εμ- προσΟ-εν μον γεγονεν' ού εγώ ονκ είμι αζιος ίνα λύσω αντον 28 τον ιμάντα τον -υποδήματος. Ταντα εν ΒηΟ-ανία εγ ενετό πέραν ^^ 29 τον Ίορδάνον, οπον ην Ιωάννης βαπτίζων. Τη επαύριον βλέ- πει τον Ίησονν ερχόμενον προς αντον, και λέγει , ί'δε 6 άμνος 30 τον Θεού , ο αί'ρων την άμαρτίαν τον κόσμου. Ούτος έστιν περί '' ον εγώ είπον, οπίσω μου έρχεται άνήρ, ος έμπροσΟ^έν μον γέγονεν, 31 οτι πρώτος μον ην. κάγώ ουκ ηδειν αυτόν' αλλ' ίνα φάνε ρω^-η 32 τω Ισραήλ, δια τοντο ήλ^ον εγώ εν τω νδατι βαπτίζων. Και έμαρ- ^ τνρησεν Ιωάννης λέγων, ότι τεϋ-έαμαι το Πνεύμα καταβαΐνον ως 33 περιστεράν ίξ ουρανού, και έμεινεν έπ^ α[υτόν]. κάγώ ονκ ηδειν αντόν' αλλ' ο π[έμ]ψας^) με βαπτίζειν εν νδατι, εκείνος μοι είπεν, εφ' ον αν ί'δης το Πνεύμα καταβαΐνον καΐ μένον έπ αν- 34 τον, αντός εστίν ο βαπτίζων εν Πνεύματι Άγίω. κάγώ έώρακα, 35 κ«1 μεμαρτύρηκα ότι ovrog έστιν 6 νιος τού Θεού. Τη έπαύ- ^^ ριον πάλιν ίστήκει 6 Ιωάννης, καΐ έκ των μαθητών αντού 30 δυο. και 'εμβλέφας τω Ιησού περιπατούντι , λέγει , ί'δε ο αμνός 37 τού Θεού. καΐ ηκουσαν αυτού οί δύο μα&ηται λαλούντος , καΐ 1) οι απεοταλιΐΒνοι. οι απε roscriptum 1 m. Olim forte omisso οι. 2) αν- τον αλλ' ο π[εμ]ιρας. Yidetur 1 m. scripsisse αλλ' ο πεμ-ψας, ideoque α re- licto, erasit caetera , et inseruit ντον αλλ ο πεμιρας. 12* 180 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ ηκολονΟ'ηΰαν τω Ίηΰον. Στραφείς δε 6 ^Ιηΰονς^ καΐ ^-εαβάμενος 38 αντονς ακολονϋΌνντας , λεγεο αντοΐς , τί ζητείτε ; ol δε είπον αντώ 39 ραββΐ, (ο λέγετε με&ερμηνενόμενον , διδάβκαλε ,) τίοϋ μένεις; Αέ- 40 γει αντοΐς , ερχεοΟ'αι καΐ ί'δετε. ηλ^Όν ονν και ίδον ττον μένει ' καΐ Λαρ αντώ έμειναν την ημεραν εκείνην' ωρα ην ώς έκτη. Ήν δε 41 Ανδρέας 6 αδελφός Σίμωνος Πέτρου , είς εκ των δυο των άκον- βάντων πάρα ^Ιωάννου, καΐ άκολονϋ-ηοάντων αντώ. Ενρίΰκει 42 οντος ττρώτον τον άδελφον τον Ιδιον Σίμωνα , καΐ λέγει αντώ^ ευρηκαμεν τον Μεΰΰίαν, (ο εΰτιν με%•ερμηνενόμενον .^ Χριΰτός') καΐ ηγαγεν αντον προς τον Ίηΰονν. εμβλέφας αντώ 6 Ίηΰονς 43 είτίεν^ (5ν εΐ Σίμων ο νιος Ίωνά' 6ν κλη^-ηΰτ] Κηφάς' ος ερμηνεύ- εται Πέτρος. Tfj επαύριον η^'έληΰεν εξελ0'εΐν είς την Γαλιλαίαν' 44 και ενρίοκει Φίλιππον ^ και λέγει αντώ ο Ιηΰονς, άκολονϋ-ει μοι. ην δε ο Φίλιππος άπο Βη^•6αϊδά^ εκ της πόλεως Άνδρέον καΐ Πέ- 45 τρον. [Εν]ρίακει Φίλιππος τον Να^'αναηλ^^) και λέγει αντώ, ον 46 έ'γραφεν Μωΰης εν τω νόμω καΐ οι προφηται, ενρηκαμεν, ^Ιηΰονν τον νίον Ίωβηφ τον άπο Ναζαρέτ, καΐ είπεν αντώ Ναϋ'αναηλ , εκ 47 Ναζαρέτ δνναταί τι άγα%•ον είναι ; λέγει αντώ Φίλιππος , ερχον καΐ ί'δε. Είδεν ο Ίηΰονς τον Ναθαναήλ έρχόμενον προς αντον, 48 και λέγει περί αντον, ί'δε άληΟ^ώς Ίΰραηλίτης , εν ω δόλος ονκ εβτιν. λέγει αντώ Ναθαναήλ, πό&εν με γινώβκεις; Άπεκρί&η 49 Ίηβονς και είπεν αντώ , προ τον αε Φίλιππον φωνηΰαι , οντά νπο την ΰνκήν, είδόν ΰε. άπεκρί%•η ΝαΒ'αναηλ και λέγει αντώ, ραββεΐ, 50 6ν ει 6 νιος τον Θεον , 6ν βαβιλενς ει τον Ίΰραήλ. Άπεκρίϋ-η 51 Ίηβονς και είπεν αντώ, ότι είπόν 6οι, ότι ίδόν 6ε νποκάτω της 6νκης, πΐ6τενεις; μείζω τοντων oiprj. και λέγει αντώ, άμην άμην 52 λέγω νμιν, απ' άρτι όφε6ϋ'αι^) τον ονρανόν άνεωγότα, και τονς άγγέλονς τον Θεον αναβαίνοντας και καταβαίνοντας έπι τον νίον τον άν^ρώπον. 1) Ναΰ'αναηλ. λ rescriptum. 2) 0'ψεσ9'αί. at pro ε ut saepissime. ΚΑΤΑ I.QANNHK 181 ΚΕΦ. Β. CAP. Π. 1 1\αΙ τη ήμερα rfj τρίττ] γάμος εγενετο εν Κανά της Γαλιλαίας' καΐ Α 2 ην η μητηρ τον ^Ιηύον έχει. εκλήΰ•η δε καΐ ο Ίηΰονς καΐ ου μαΰ^η- 3 ταΐ αντον εις τον γάμον. καΐ νΰτερηΰαντος οί'νον, λέγει η μητηρ 4 τον ^Ιηβον τιρος αντον, οίνον ονκ εχονΰιν. και λέγει αντη ο ^Ιη• 5 ύονς , τί έμοί και 6οΙ^ γνναι\ ονπω ηκει η ωρα μον. λέγει η μητηρ 6 αντον τοις διακόνοις, ο τι αν λέγη νμΐν^ τΐοιηβατε. Ήϋαν δε εκεί νδρίαι λίϋΊνε ) ε^ κείμεναι κατά τον κα^-αριβμον των ^Ιονδαίων, 7 χωροΰΰαι ανά μετρητάς δνο η τρις. Λέγει αντοΐς ο Ίηΰονς , Γε~ 8 μίαατε τάς νδρίας νδατος. και έγέμιΰαν αντάς εως ανω. καΐ λέγει αντοις, άντληΰατε ννν, και φέρετε τω άρχιτρικλίνω. καΐ ηνεγκαν. 9 ίΐς δε έγενΰατο ο άρχιτρίκλινος το νδωρ οίνον γεγενημένον, καΐ ονκ ηδει πό%•εν εΰτίν ' (ot δε διάκονοι ηδειΰαν οί ηντληκότες το 10 νδωρ') φωνεΐ τον ννμφίον ο άρχιτρίκλεινος , και λέγει αντώ, πάς ανΰ-ρωπος πρώτον τον καλόν οινον τίΰ-ηβιν, και όταν μεΟ-νβϋ-ώ- ΰιν, τότε τον ελάύοω' 6ν τετηρηκας τον καλόν οίνον εως άρτι. 11 Ταντην έποίηΰεν άρχην των βημείων 6 Ίηΰονς εγ' Κανά^) της Γα- λιλαίας, και έφανέρωΰεν την δόζ,αν αντον' και έπίΰτενύαν εις 12 αντον οί μαΟ'ηταΙ αντον. Μετά τούτο κατέβη εις Καπερναούμ, ^ αντος και η μητηρ αντον, καΐ οί αδελφοί αντον, και οί μαΰ'ηται αντον ' καΐ εκεί έμεινεν ον πολλάς ημέρας. g 13 Και έγγνς ην το πάΰχα των 'Ιονδαίων, και άνέβη ο 14 'Ιηΰοΰς εις Ίεροβόλνμα Ιηβονς. Και ενρεν εν τω ίερω τους πωλονντας βόας και πρόβατα και περιβτεράς, καΐ τονς κερμα- 15 τιβτάς καΛημένονς. και ποιηβας φραγέλλιον εκ ΰχοινίων, πάν- τας εξ,έβαλεν εκ τον ίερον , τά τ ε πρόβατα καΐ τονς βόας, και των κολλνβιβτών ε^έχεεν το κέρμα, καΐ τάς τράπεζας άνέΰτρε- 16 -ψεν' καΐ τοις τάς περιπτεράς πωλονΰιν είπεν, άρατε ταντα έν- τεν^-εν ' και μη ποιείτε τον οίκον τον πατρός μον οικοί' εμπορίον. κ (Χ yicc π Έμνηύχ^ηΰαν δΐ οί μαϋ^ηταΐ αντον, ότι γεγραμμένον έβτίν, ο ξη- 1) Il^lvs. ε pro αι iit saepissime. 2) εγ' Κανά, pro εν Κανά. 182 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ II. λος τον οίκον βον καταφάγεταί με. άτΐδκρίϋ^ηΰαν ονν οι Ίονδαΐοι 18 καΐ είπον αντώ, τι ΰημεΐον δίγνύεις^) ημιν, ότι ταντα ποίεΐς; ^ Απεκρί^ΎΙ Ίηβονς καΐ είπεν αντοΐς, λύσατε τον ναον τοντον, και 10 εν τρίβΐν ημεραις εγερώ αντόν. είπον ονν οι 'Ιουδαίοι^ τεύβερά- 20 κοντά καΐ ε^ ετεβιν ωκοδομήΰ^η ο vaog οντος ., καΙ 6ν εν τριοΐν Ύΐμέ- ραις εγερεΐς αντόν; εκείνος δε ελεγεν περί τον ναον τον ϋώματος 21 αντον. οτε ονν ηγερΟ'η εκ νεκρών^ εμνηοΰ'ηύαν ot μα^ηταΐ αν- 22 τον οτι τοντο ελεγεν' καΐ έπίοτενΟαν ττ} γραψ'^ ^ και τώ λόγω ω είπεν 6 ^Ιηΰονς. ^Slg δε ην εν τοις Ιεροβολνμοις εν τώ πάβχα, εν 23 τγί εορτγΙ, πολλοί έπίΰτενΰαν εις το όνομα αντον^ ■Β'εωρονντες^) αν- τον τα Οημεΐα α εποίει. αντος δε ο Ίηΰονς ονκ επίβτενεν εαντον 24 αντοίζ.,^) δια το αντον γινώΰκειν πάντας' καΐ ον χρίαν είχεν ίνα 25 τΙς μαρτνρηΰϊ] περί τον ανθρώπου' αντος γαρ εγίνωΰκεν τί ην εν τω άι Ο-ρώπω. r ΚΕΦ. Γ. CAP. III. Γ 'Hv δε ανϋ^ρωπος εκ των Φαριόαίων , Νικόδημος όνομα αντώ^ 1 άρχων των Ίονδαίων. οντος ηλΰ-εν προς αντόν ννκτός , καΐ είπεν 2 αντώ, ραββεΐ, οί'δαμεν οτι από Θεον εληλν^ας διδάσκαλος' ον- δείς γαρ δνναται ταντα τα σημεία ποιείν α σν ποιείς^ εάν μη fj ό Θεός μετ αντον. Άπεκρίχ^Υ] ό Ιησούς καΐ είπεν αντω^ άμην 3 άμην λέγω σοι, εάν μη τις γεννηΰ-ΡΙ άνωΰ-εν, ον δύναται ίδεΐν την βασιλείαν τον Θεού. Αεγει προς αντόν ο Νεικόδημος^ πώς δύ- 4 ναταί άνθρωπος γεννιβηναι^) γέρων ών\ μη δύναται εις την κοι- λίαν της μητρός αντού δεύτερον είσελϋ^εΐν καΐ γεννη^-ήναι; Άπε- 5 κρίΟ'η Ιησούς, άμην λέγω σοι, εάν μη τις γενηΟ-ι] ε^ ύδατος καΙ πνεύματος , ον δύναται είσελ^'ειν εις την βασιλείαν τον Θεού' Τό 6 γεγενημένον εκ της σαρκός, σαρξ έστιν' καΐ τό γί[γενη]μένον εκ τού πνειψατος, πνεύμα έστι[ν]. Μη ϋ^ανμάσ^ς ότι είπόν σοι, δει Ί νμάς γενηΰ•ήναι άνωϋ'εν. τό πνεύμα οπ;οι» ^έλει πνεΐ, καΐ την 8 φωνην αντού ακούεις , αλλ' ονκ οίδας πόΰ-εν έρχεται η πού νπά- 1) diyvvsiq^ γιγο δ^ι-Αννίΐς. 2) ^Έω^ονντξς. Sic MS. AYoicle liabet Q'EOQOvvτBς•. male. 3) εαυτόν αντοις. Scripserat αυτόν εαυτοις 1 m. sed postea corrcxit. Has inter voces spatium uiiius llterae interest, et ε extendit. in margiuem. 4) γεννη^-ηναι bis. Olini γενηϋ'ηναι, correctio 2 m. .ΚΑΤΑ ΙΟΑΝΝΗΝ. 183 9 yst ' ούτως εΰτίν πάς 6 γεγεννημένος εκ τον πνεύματος. Απεκρί^Ί] HI• 10 Νικόδημος καΐ είπεν αντώ, πώς δύναται ταύτα γενέ(5^αι\ Απε- κρι^Ύΐ Ίηΰονς καΐ εΙπεν αντώ ^ αν ει ο δυδάβκαλος τον Ιΰραηλ, και 11 ταντα ου γινώακεις-, Άμην άμην λέγω βοί, οτι ο οί'δαμεν λαλονμεν, καΐ ο εωράκαμεν μαρτνρονμεν ' καΐ την μαρντρίαν ημών ον λαμ- 12 βάνετε, εί τα επίγεια είπον νμίν, καΐ ον πιβτενετε^ πώς ^ εάν ειπώ 13 νμΐν τά επουράνια, πιβτενβετε; καΐ ονδείς άναβέβηκεν εις τον ον- ρανον, εί μη ο εκ τον ονρανον καταβάς, 6 νιος τον ανΰ^ρωπον ο ων 14 εν τω ονρανώ ' ^) ΚαΙ καΰ-ώς Μωβής νφωβεν τον οφιν εν τχι ερημω, 15 όντως δει νφωΟ'ήναί τον νίον τον άν^-ρώπον. ίνα πάς ο πιύτενων 16 επ' αντον, μη άπόλητε,'^) αλλ' εχτ] ζωην αιώνων. Οντως γαρ ηγά- πηοεν 6 Θεός τον κόύμον , ώβτε τον νίον αντον τον μοζΌ^^ίΐ/ι^ έδω- κεν, ίνα πάς ο πιΰτενων εις αντον μη άπολλνηται^^) αλλ' εχη ζωην αϊ- 17 ώνιον. ον γαρ άπέΰτειλεν 6 Θεός τόν νίόν αντον εις τόν κόβμον, 18 ίνα κρίνη τόν κόομον, αλλ' ίνα 6ω0-η ο κόύμος δι αντον. Ο πι- ΰτενων εις αντον ον κρίνετε ' ο δε μη πιβτενων ηδη κέκριται , οτι 19 μη πεπίύτενκεν εις το όνομα τον μονογενούς υιού τού Θεού. Αντη δε έβτιν η κρίβις, οτι τό φώς ελήλνϋ'εν εις τόν κόΰμον, καΐ ηγάπη- οαν οι άνϋ-ρωποί μάλλον το ϋκότος , η τό φώς' ην γαρ αντών πο- 20 νηρά τά έργα. Πάς^) γάρ ο φαύλα πράούων, μί6εΐ[τ]ό φώς, και 21 ονκ έρχεται προς τό φώς, ίνα μη έλεγχϋ'η αντον τά έργα' ο δε ποιών την άλη%'ειαν, έρχεται προς τό φώς , ίνα φανέρωση αντον τά έργα, 22 ότι εν Θεώ ε<5τιν ειργαβαένα. Μετά ταύτα ηλϋ'εν Ίηοούς καΐ οι μα- d -ηταΐ αντον εις την Ίονδαίαν γην. καϊ εκεί διέτριβεν μετ αντών 23 και εβάπτιξεν. Ήν δε καΐ Ιωάννης βαπτίξων εν Αίνων εγγνς τον ^^ ΣαλλεΙμ,^) ότι νδατα πολλά ην εκ ει' καϊ παρεγείνοντο καΐ εβαπτί- 24 ξοντο. Ονπω γάρ ην βεβλημένος εις την φνλακην ο Ιωάννης. ci 25 Έγένετο ονν ζητηύεις εκ τών μα&ητών Ίωάννον μετά Ίου- ^^ 26 δαίον περί κα&αριβμού. καϊ ηλ^Όν προς τόν Ίωάννην καϊ είπον ^ αντώ, ραββεϊ, ός ην μετά 6ού πέραν τού Ιορδάνον , ω 6ν μεμαρ- 1) ων εν τω ονρανφ: ων prius oraissum. Erasit manus antiqua et rescri- psit, addito ων. 2) απολητε pro κποληται. ητε rescriptum: quid olim exstite- rit nunc discern! nequit. Post τ^τε rasura. ^) απολλνηται , sic. 4) Marg. sup. [ε. περί ττ^ς] Σ(χμ(χ[ριτίδος']. 5) Σαλλεψ. sic. ] 84 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ . III. τνρηκας^ id ε ούτος βαπτίζει, καΐ πάντες έρχονται, προς αυτόν. Απεκρί^Ύΐ 'Ιωάννης καΐ είπεν, ου δύναται avd -ρωπος λαμβάνειν ού- 27 ^^ δεν, εάν μη τ] δεδομενον αντώ εκ τον ουρανού. ΑντοΙ νμεΐς μοι 28 μαρτυρείτε ότι είπον, ουκ ftat εγώ ο Χριΰτός , αλλ' οτι άπεΰταλ- ^ μένος ειμί έ'μπροϋϋ-εν εκείνου. Ο έχων την νύμφην, νυμφίος 29 έοτίν' ο δε φίλος τού ννμφίον , ο εβτηκώς και άκούων αυτού, χαρά χαίρει δια την φωνην τού ννμφίου. αύτη ούν η χαρά η εμη πεπληρωται. εκείνον δει αυξ,ανειν, εμε δε ελαττούόΟ-αι. ο ^^ άνωΰ'εν ερχόμενος , επάνω πάντων έατίν. ο ων εκ της γης, εκ της γης εΰτιν, καΐ εκ της γης λαλεί' ο εκ τού ουρανού ερχόμε- νος, επάνω πάντων εΰτϊν, και ο εώρακεν καΐ ηκουβεν, τούτο μαρ- 32 τυρει' και την μαρτνρίαν αυτού ουδείς λαμβάνει. 6 λαβών αύ- 33 τού την μαρτνρίαν, εΟφράγιΰεν οτι ο Θεός άληθ^ης εΰτιν. όν γαρ 34 άπεΰτειλεν 6 Θεός, τα ρήματα τού Θεού λαλεί' ού γαρ εκ μέ- y τρου δίδωΰιν ο Θεός τό Πνεύμα. Ό πατήρ άγαπα τόν νίόν, και 35 . πάντα δεδωκεν εν τη χειρί αντού. Ό πιοτενων εις τόν υίόν, 36 έχει ζωην αίώνιον' ο δ\ άπειΟ'ών τω νίώ , ουκ ο'ψεται ξωην, αλλ η όργη τού Θεού μένει επ' αυτόν. ΚΕΦ. Δ. CAP. IV. ""iiig ούν έγνω 6 Κύριος, ότι ηκουΰαν οί Φαριβαΐοι, ότι Ίηοούς 1 f πλείονας μαϋ'ητάς ποιεί, και βαπτίζει Ιωάννης' (Καίτοιγε αυτός 2 Ίηϋούς ουκ εβάπτιζεν, αλλ' οι μαϋ-ηταΐ αυτού') άφήκεν την Ί<.υ~ 3 δαίαν, καΐ άπηλ^εν εις την Γαλιλαίαν. έδει δε αυτόν διερχε- 4 Od^ai δια της Σαμαρείας. ly "Ερχεται ούν εις πόλιν της Σαμαρείας, λεγομενην Συχαρ, 5 πληβίον τού χωρίου ο εδωκεν Ιακώβ Ίωβηφ τω νίω αντού. ην 6 δ\ εκεί πηγή τού Ιακώβ. Ό ούν Ίηΰούς κεκοπιακώς εκ της όδοιπορείας εκα^εζετο ούτως έπΙ τι] πηγή. ώρα ην ως έκτη. "Ερχεται γννη εκ της Σαμαρείας άντληΰαι νδωρ. Λέγει αύτη 7 ό Ίηΰούς, δός μοι πιεΐν. οι γαρ μαΟ^ηταΙ αντού άπεληλν^ει- 8 ΰαν εις την πόλιν ίνα τροφάς άγοράϋωΰιν. λέγει ούν αντώ η 9 ΚΑΤΑ LQANNHN. 185 γννη η Σαμαρεΐπς , πώς αν Ιουδαίος ων παρ' εμον πίν^) αιτείς^ IV. γυναικός Σαμαρείτιδος οϋΰης; ου γαρ ΰυνχρώνταί Ιουδαίοι Σα- 10 μαρείταις. Άπεκρί^Υ] Ίηΰοϋς καΐ είπεν αυττι^ V ^i-^^f^S ) "^V^ δωρεάν τον Θεοϋ , καΐ τίς εοτιν 6 λέγων 6oc, δός μοι πιεΐν, 11 6ν αν τίτηύας αυτόν, καΐ εδωκεν αν 6θί ύδωρ ζών. λέγει αυ- τώ η γυνή, κύριε, ούτε αντίτιμα έχεις, και το φρεαρ εβτίν 12 βαϋ•ύ' πόΰ-εν ούν έχεις το νδωρ το ζ€ον; Μη βύ μείζων ει του πατρός ημών Ιακώβ, ος εδωκεν ημΐν το φρεαρ, και αύτος £| 13 αντον επιεν, καΐ οι υιοί αύτοϋ , και τα Ο^ρέμματα αύτοϋ; Άπε- κρίϋ-η ^Ιηοοΰς καΐ είπεν αύττ} , πάς 6 πίνων εκ του ύδατος 14 τούτου, διφήβει πάλιν' ος d' αν πίτ] εκ του ύδατος ον εγώ δώόω αύτω, ου μη διιΐ^ηβει εις τον αιώνα' άλλα το ύδωρ 6 δώβω αύτω ^ γενηΰεται εν αύτω πηγή ύδατος αλλομένου εις 15 ζωην αίώνιον. Λέγει προς αύτον η γυνή, κύριε, δός μοι τούτο 16 το νδωρ, Χνα μη διφώ, μηδέ έρχωμαι εν%•άδε άντλεΐν. λέγει αύτη Π Ίηΰούς, ύπαγε , φώνηύον τον άνδρα 6ου, και έλϋ-ε ενϋ-άδε. άπε- κρί^η η γννη και είπεν, ούκ έχω άνδρα, λέγει αύτη ο Ιηΰονς, 18 καλώς είπας, οτι άνδρα ουκ έχω' πέντε γαρ άνδρας έΰχες' καΐ 19 ννν ον έχεις, ουκ έΰτιν 6ου άνήρ' τούτο άληΰ^ες εί'ρηκας. Λέγει 20 αύτω η γυνή, κύριε, ^εωρώ οτι προφήτης ει 6ύ. οι πατέρες ημών εν τω ορει τούτω προ6εκύνη6αν' και ύμεΐς λέγετε, οτι εν 21 Ίερο6ολύμοις έ6τιν 6 τόπος , όπου προ6κυνεΐν δει. Λέγει αύτη 6 Ίηΰονς, γύναι, πίατεναόν μοι, ότι έρχεται ωρα, ότι ούτε εν τω 22 όρει τούτω ούτε έν Ιερο6ολύμοις προ6κυνη6εται τω πατρί. νμεΐς προΰκννεΐτε ο ονκ οί'δατε' ημείς προ6κυνούμεν ο οίδαμεν' οτι 23 η 6ωτηρία εκ τών Ιουδαίων έ6τίν. άλλα έρχεται ώρα και νυν έ6τιν , ότε οί αλη^εινοί προ6κυνητα\ προ6κυνη6ου6ΐν τω πατρΙ έν πνεύματι καΐ αληΰ'εία ' καΐ γαρ 6 πατήρ τοιούτους ζητεί τους προ6- 24 κυνοϋντας αυτόν. Πνεύμα ο Θεός' καΐ τους προ6κννονντας αυτόν, 25 έν πνεύματι καΐ αληΰ'εία δει προ6κυνεΐν. λέγει αύτώ η γυνή, οίδα ότι Με66ίας έρχεται' (ό λεγόμενος Χρι6τός') όταν έλΰ-η εκείνος, 26 άναγγελεΐ ημΐν πάντα, λέγει αντ]] Ίη6ούς , έγώ είμι, ό λαλών 6οι. 1) Ttiv. Sic pro πιειν. 2) η ειδεις, pro ει "ηδείς. 186 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ IV. καΐ επί τοντω ήλΰ-ον οί μαΟ-ψαΙ αντον, καΐ εΟ-αυμαξον οτι 27 μετά γυναικός έλάλευ' ουδείς μέντοι είττεν, τι ζητείς; η^ τι λαλείς μετ αντης; άφηκεν ούν την υδρ[ίαν] αυτής η γυνή, 28 καΐ ατΐηλ^'εν εις την τίόλιν , καΐ λέγει τοις άνϋ'ρώποις , δεντε, 29 ί'δετε ανΰ^ρωπον , ός είπέν μοι πάντα ο6α έποίηΰα' μητι ου- τός έΰτιν ο Χριύτός; Έ^ηλϋ^ον εκ της πόλεως, καΐ ηρχοντο 30 προς αυτόν, εν δε τω μεταξύ ηρώτων αυτόν οί μαΰ•ηταΙ, λέ- 31 γοντες, ραββΐ, φάγε. 6 δε είπεν αύτοΐς, εγώ βρώΰιν εχω φα- 32 γεΐν, ην ύμεΐς ουκ οιδατε. "Ελεγον ούν οί μα^ηταΐ προς άλ- 33 λήΐους, μητις ηνεγκεν αύτω φαγεΐν; λέγει αυτοΐς ο Ιηβούς, 34 εμόν βρωμά έΰτιν, ϊνα ποιώ το θέλημα του πέμ^Ραντός με, καΐ τελιώΰω αυτού το έργον. Ούχ ύμεΐς λέγετε, οτι έτι τετρά- 35 μηνός έστιν , καΐ ο ϋ^εριΟμός έρχεται ; ιδού , λέγω υμΐν , επά- ραται τους οφθαλμούς υμών, και ϋ'εάΰαβΟ'αι τάς χώρας, οτι λευκαί είϋιν προς ^εριΰμόν. ηδη καΐ ό ^-ερίξων μιΟ^ον λαμ- 36 βάνει, και βυνάγει καρπόν εις ζωην αίώνιον' ίνα καΐ ό βπεί- ρων ομού χο(ίρη και ο δ^ερίζων. Έν γαρ τούτω 6 λόγος 37 έοτίν ο άληΰ'εινός , ότι άλλος έβτίν ο ύπείρων , καΐ άλλος 6 d -ερίζων. εγώ άπέΰτειλα υμάς ^'ερίζειν ο ούχ ύμεΐς κεκο- 38 πιάκατε' άλλοι κεκοπιάκαβιν , και υμεΐς εις τον κόπον αυ- τών είοεληλύϋ'ατε. εκ δε της πόλεως εκείνης πολλοί επί- 39 ύτευβαν εις αυτόν τών Σαμαρειτών , δια τον λόγον της γυ- ναικός μαρτυρούοης, ότι ειπέν ^ot πάντα όΰα έποίηΰα. ως 40 ούν ηλΟον προς αυτόν οί Σαμαρΐται, ηρώτων αυτόν μεΐναι παρ' αύτοΐς' και έμεινεν εκεί δύο ημέρας. και πολλώ πλίους 41 επίΰτευΰαν δια τόν λόγον αυτού , τη τε γυναικι έλεγον, 42 ότι οι;κδ'τί. δια την ΰην λαλιάν πιΰτεύομεν' αυτοί γαρ άκη- κόαμεν , και οιδαμεν ότι ούτος έΰτιν αλη^^ώς ο ΰωτηρ του ^^ κόΰμου , ό Χριΰτός. Μετά δε τάς δύο ημέρας έ^ήλϋ^εν 43 λε έκεΐ^•εν , και άπηλ^εν εις την Γαλιλαίαν. Αυτός γαρ Ίη- 44 βούς έμαρτύρηύεν , ότι προφήτης εν τη ιδία πατρίδι τι- ^'= μην ούκ έχει. "Οτε ούν ηλ%'εν εις την Γαλιλαίαν , έδέ- 45 ^αντο αυτόν οί Γαλιλαίοι, πάντα εωρακοτες όΰα έποίηΟεν εν Ιεροΰολύμοις εν τη εορτή ' και αύτοΙ γάρ ηλ^Όν εις ΚΑΤΑ Ι<>ΑΝΝΗΝ. 187 IV. 46 την εορτην. Ήλ&εν ονν πάλιν 6 Ίηϋονς εις την Κανά της Γαλίλούας, οπού εποίηοεν το νδωρ οινον. 47 ΚαΙ ην τις βαβιλίκος^ ον ο vCog ηΟ^ένευ εν Καπερναούμ, ου- ς τος άκονΟας οτι Ίηβονς ηκει εκ της Ιουδαίας εις την Γαλιλαίαν^ άπηλ^εν προς αντον , καΐ ηρώτα αύτον^ ίνα καταβΐ] καΐ ίάβηται αν- 48 του τον υων' ημελλεν γαρ άποϋ-νηύκείν. Είπεν ούν ο Ιηΰοϋς προς αυτόν, εάν μη οημεΐα καΐ τέρατα ί'δητε, ον μη πίβτεύΰητε. 49 λεγεί προς αύτον Ό βαβιλεικος , κύριε, κατάβη^^ι πρΙν άπο^ανείν 50 τον υιόν μου. λέγει αύτω ο Ίηΰοϋς, πορενον' ο υιός ΰον ζη. καΐ επίοτευΰεν ο ανϋ-ρωπος ^) τω λόγω ον είπεν αύτω 6 Ίηβοϋς , καΐ 51 επορενετο. ηδη δε αντον καταβαίνοντος , οι δονλοι, αυτού άπηντη- 52 βαν αύτον, καΐ άπηγγειλαν λέγοντες, οτι ο παις αυτού ζτ]. Έπνϋ•ετο ούν την ωραν παρ* αντών εν η κομφότερον εβχεν ' καΐ είπον αύτω, 53 οτί εχ^Ίς ωραν εβδόμην αφήκεν αντον ο πνρετός. "Εγνω ούν ο πατήρ, οτι εν εκείνη τη ώρα , εν η είπεν αύτω ο Ίηύονς , 6 νιος ΰον 54 ζη, }cai έπίβτενΰεν , αύτος και η οικία αύτον ο λη. Τούτο πάλιν δεύτερον ΰημείον εποίηΟεν ο Ιηβονς, ελϋ^ών εκ της Ιονδαίας εις την Γαλιλαίαν. ΚΕΦ. Ε. CAP.V. 1 ΐνίετά ταύτα ην εορτή των Ιουδαίων, καΐ άνέβη Ίηαούς εις Ίεροοό- ^ 2 ?,νμα. εύτιν δε εν τοΓ^ Ίεροΰολνμοις εν τΐ] προβατικη κολνμβήϋ'ρα, 3 η επιλεγομένη'ΕβραΐΰτΙ Βη&εβδά, πέντε οτοάς έχονΟα. εν ταύταις κατέκειτο πληϋ-ος πολύ των άΰϋ-ενούντων, τνφλών, χωλών, ^,ηρών, 4 έκδεχομένων την τον ύδατος κίνηόιν. άγγελος γαρ Κνρίον^) κατά καιρόν έλούετο εν τη κολυμβη^ρα, και έτάραΟβε το ύδωρ' ο ούν πρώτος εμβάς μετά την ταραγ^ην του ύδατος, νγιης εγείνετο, οίω δήποτ' ούν κατείχετο νοΰηματι '^). 5 Ήν δέ τις άνϋ^ρωπος εκεί τριάκοντα και οκτώ ετη έχων εν ttJ Ζ 1) ο ανΟ-ρωπος. Manus antiqua erasit a in fine lineae, et initio lineae sequentis praeposiiit: unde post ο rasnra apparet. 2) χωλών — Κνριον. Videtur olim scriptum fuisse, χωλών ξηρών άγγελος γαρ Κνριον , quae erasit antiqua Λ'el 1 m. , et ad finem lineae praecedentis posuit quaedam, quaedam ad finem liuius lineae, caetei-a rescripsit. τον ante νδατος omisit Woide. 3) νοΰημ,ατι. οΰηματι rescriptum a 1 m. 188 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ V. au^svCa. τούτον ίδώς 6 ^Ιηΰονς κατακείμενον^ καΐ yvovg οτο τΐολνν 6 ηδη χρόνον έχει, λέγει αντώ, ^-έλεις νγίης γενέΰ^αι ; Λέγει αντω ^) 6 7 aad -ενών, κνριε, avd -ρωπον ουκ έχω^ ίνα όταν ταραχ^Ύ] το νδωρ^ βάλτ] με εις την κολνμβη^-ραν' εν ω δε έρχομαι εγώ, αλλοξ προ έμον κα- ταβαίνει. Λέγει αντω ο^Ιηΰούς, έγειρε.^ καΐ άρον τον κράβαττόνΰον, 8 καΐ περιπατεί, καΐ εν^^έως έγένετο νγιης ο άνϋ'ρωπος, καΐ ήρεντον 9 κράβαττον αντον , καΐ περιπατεί. Ήν δε ΰάββατον εν εκείνη ττ} 'ϊΐμέρα. έλεγον ούν οί'ΐονδαΐοι τω τε^εραπενμένω, βάββατόν έΰτιν 10 και ουκ έξ,εϋτίν 6οι άραι τον κράβαττον. Ός δε άπεκρί^-γι o^^^otg, oil ποιηΰας με νγιη, εκείνος μοι είπεν, άρον τον κράβαττον 6ον, καΐ πε- ριπατεί, ηρώτηύαν ονν αντον , τις έΰτιν ο avd -ρωπος ο ειπών 6οι, 12 άρον τον κράβαττον 6ον , και περιπατεί; Ό δε ίαΟ-εΙς ονκ ί^δει τις 13 έ6τιν' ο γαρ Ίηΰονς έ^ένενΰεν,οχλον οντοςεν τωτόπω. Μετά ταν- 14 τα ενρίΰκει αντον 6 Ίηΰονς εν τω ίερω, καΐ είπεν"^) αντω, ί'δε νγιης γέγονας * μηκέτι άμάρτανε, ίνα μη χείρον 6οι τι γένηται. Και απηλ- 15 Θ'εν 6 avd -ρωπος , καΐ άνηγγειλεν τοις Ίονδαίοις, oirt Ιηΰονς έ6τιν ο ποιη6ας αντον νγιη. καΐ δια τοντο έδίωκον τ6ν^Γη6ονν οι Ιονδαΐοι, 16 καΐ έζητονν αντον αποκτειναι, οτι ταντα έποίει έν 6αββατω. Ο δε Π Ύηΰονς άπεκρίνατο αντοΐς , ο πατήρ μον έως άρτι εργάζεται, καγώ εργάζομαι, δια τοντο ονν μάλλον έζητονν αντον οι Ιουδαίοι αποκτεΐ- 18 ναι, οτι ον μόνον έλνε το 6άββατον, άλλα καίπατέρα ίδιον έλεγε τον Θεον ^), ΐ6ον έαντον ποιών τω Θεώ. ^Απεκρίνατο ονν ο Ιη6ονς καΐ ει- 19 πεν αντοΐς, άμην άμην λέγω νμΐν, ον δύναται ο νιος ποιεΐν αφ έαντον ονδεν, έάν μη τι βλέπη τον πατέρα ποιονντα ' ά γαρ εκείνος ποιεί, ταντα και 6 νιος ομοίως ποιεί. Ό γαρ πατήρ φιλειτον νίον, καΐ πάντα 20 δίγνν6ιν^) αντω, α αντος ποιεί,' και μείζονα τούτων δίζει αντω έργα, ΐνανμεΐς ^^ανμάζηται. ώΰπερ γαρ ο πατήρ έγίρει τονς νεκρούς και 21 ζωοποιεΐ , όντως καΐ ο νιος ονς %-έλει ζωοποιει. Ονδε γαρ ο πατήρ 22 κρίνει ονδένα , άλλα την κρίΰιν πάΰαν δέδωκεν τω νίω, ϊνα πάν- 23 ^ τες τιμώΰιν τον νίον , καϋ'ώς τιμώΰιν τον πατέρα. Ό μη τιμών τον 1) νγιης γενεοϋ'αι; λέγει αντω. 1 m. bis eadem verba scripserat sed omnia delevit et rescripsit νγιης ... γενεοΰ^οα λέγει αντω Olim pro λέγει αντω exstabat απε%^ι%"η. 2) ηρωτησαν — yiai ει{πεν). Omnia rescripta. Qnaedam sine dubio omissa. Correctio 1 m. 3) Θεον. Rescriptum a 1 m., olim forte Ιησονν. 4) διγνναιν. pro δειν,ννοιν: sic etiam διί,ει pro δεις,ει. ΚΑΤΑ liiANNHN. 189 V. 24 VLOV, ov τίμα τον πατέρα τον πεμψαντα αυτόν. Ά μην άμην ^^ λέγω νμΐν, ότυ ο τον λόγον μου άκονων , καΐ πίΰτενων τω πεμψαντό με, εχευ ζωην αιώνων' καΐ εις xqCglv ουκ έρ- χεται, άλλα μεταβέβηκεν εκ τον %•ανάτον εις την ζωην. 25 άμην άμην λέγω νμυν , οτι έρχεται ωρα, καΐ νυν έοτιν, οτε οί νεκροί ακονβονται της φωνής τον νΐον τον Θεού, καΐ οι 26 άκονΟαντες ζηβονται. ίΐΰπερ γαρ ο τνατηρ έχει ζωην έν έαν- 27 τω, όντως έδωκεν και τω νίω ζωην έχειν έν έαντω. και έ^ονΰίαν έδωκεν αντω κρίβιν τΐοιεΐν , ότι νιος άνϋ-ρώτΐον 28 έΰτίν. Μη d -ανμάζετε τοντο' ότι έρχεται ωρα, έν rj πάντες 29 οί" έν τοις μνημείοις ακονβονται της φωνής αντον, καΐ έκ~ πορενΰονται , οΓ τα άγαϋ'ά ποιηΰαντες, εις άνάΰταβιν ζωής' 30 οι δε τα φαΰλα πράξ,αντες , εις άνάΰταοιν κρίύεως. Ου δν- f^P ναμαι έγώ ποιεΐν άπ^ έμαντοΰ ουδέν, κα^-ώς άκονω , κρίνω' και η κρίΰις η έμή δικαία έύτίν' ότι ον ζητώ το θέλημα το 31 έμον , άλλα το %^έλημα τον πέμψαντός με. ^Εάν έγώ μαρ- ^^ 32 τνρώ περί έμαυτον, η μαρτνρία μον ονκ έΰτιν ά?,ηΟ•ης. άλλος έοτιν 6 μαρτύρων περί έμον , καΐ οίδα ότι άληΰ-ής έΰτιν η 33 μαρτνρία ην μαρτνρει περί έμον. ΤμεΙ'ς άπεΰτάλκατε προς 34 Ίωάννην , καΐ μεμαρτνρηκεν τ^ άλη^-εία. έγώ δ\ ον παρά άν^'ρώπον την μαρτνρίαν λαμβάνω, άλλα ταντα λέγω ίνα 35 νμεις ΰωϋ-ήτε. εκείνος ην ο λύχνος ο καιόμενος καΐ φαίνων, νμεις δε ηϋ-ελήΰατε προς ώραν άγαλλιαΰ^ήναι έν τω φωτΐ αυ- 36 του. έγώ δε έχω την μαρτνρίαν μείζων του Ιωάννου ' τά γαρ έργα α έδωκεν μοι ο πατήρ ίνα τελειώΰω αυτά, αντα τα έργα ά ποιώ, μαρτυρεί περί εμού, ότι 6 πατήρ με άπέΰταλ- 37 κεν' καΐ ο πέμφας με πατήρ, αυτός μεμαρτύρηκεν περί εμού. Οντε φωνήν αυτού πώποτε άκηκόαται,^) Ούτε ίδος αυτού έω- ^ 38 ράκατε. καΐ τον λόγον αυτού ουκ έχεται μένοντα έν νμιν, 1^~ 39 ότι όν απέβτειλεν εκείνος, τούτω νμεΐς ον πιΰτενεται. Ερευ- νάτε τάς γραφάς , ότι νμεΐς δοκεΐτε έν ανταΐς ζωην αίώ- 40 νιον έχειν , καΐ έκεΐναί είΰιν αί μΜρτνρούβαι περί εμού ' και 41 ου Ο^έλετε έλΟ'εΐν προς με , [i-'Ji/a ζωην έχητε. δό^αν παρά 1) Sic MS. Λλ^οίάβ κνΛν,οαται : male. 190 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ V. [a]vd'QGJ7tov ov λαμβάνω' αλλ εγνωκα νμάς , οτι την άγάηην 42 τον Θεον ονχεται^) εν εαντοΐς. Έγώ ελήλνϋ-α εν τω ονόματι τον 43 πατρός μον, καΐ ον λαμβάνεται' με ' εάν άλλος ελΰ-γι εν τω ονόματι τω ίδίω , εκείνον λήμψεβΟ'αί. Πώς dvvaGd-at νμεΐς ταβτενειν , δό- 44 |αι/ παρά αλλήλων λαμβάνοντες, καΐ την δόξαν την παρά τον μόνον Θεον ον ζητείτε; Μη δοκεΐτε οτι εγώ κατηγορηθώ νμών προς τον 45 πατέρα' εύτιν ο κατηγορών νμών, Μωΰής, εις ον νμεΐς ηλπίκατε. ει γάρ έπιβτενεται Μωΰεΐ, έπιβτενεται αν εμοί' περί γάρ εμον 46 εκείνος εγραφεν. ει δε τοις εκείνον γράμμαύίν ον πιΰτενετε, πώς 47 τοις εμοίς ρήμαόιν πιΟτενΰετε; ΚΕΦ. ς. CAP. VI. ^^ Νίετά ταντα άπήλϋ'εν 6 ^ΙηΟονς πέραν της ΰ'αλάύΰης της Γαλι- 1 λαίας της Τίβεριάδος' καΐ ηκολονϋ-εί αντω όχλος πολνς, οτι έϋ-εώ- 2 γ ρων τά ΰημεΐα α εποίει επΙ των άΰΰ-ενονντων. Άνηλ%•εν^) δ\ εις 3 το ορός ο Ίηβονς , καΐ εκεί εκάΰ^ητο μετά τών μαθητών αντον. Ην 4 δ οε εγγνς το παΰχα η εορτή των Ιονοαιων. ^^Q. ^Επάρας ονν τονς οφϋ'αλμονς 6 Ίηΰονς, καΐ ΰ'εαΰαμενος οτι, 5 ^ πολνς όχλος έρχεται προς αντον , λέγει προς τον Φίλιππον , πόΰ'εν άγοράύωμεν άρτονς, ίνα φάγωύυν οντοί ; τοντο δε ελεγεν πειραζων 6 αντόν αντός γάρ ηδει τί εμελλεν ποιεΐν. Απεκρίΰ'η αντω Φίλιπ- 7 πος , διακοβίων δηναρίων άρτου ονκ άρκονβιν αντοΐς, ίνα εκαΰτος βραχν τι λάβη. λέγει αντω είς εκ τών μαϋ•ητών αντον, Άν- 8 δρέας ο αδελφός Σίμωνος Πέτρον , εύτιν παίδαρων εν ώδε, 6ς έχει 9 πέντε άρτονς κρίχϊ'ίνονς καΐ δνο όψάρια ' άλλα ταντα τί έβτιν εις το(5οντονς; είπεν δ\ ο Ίηοονς, ποιηΰατε τονς αν^ρωπονς αναπεβεΐν. 10 ήν δε πολνς χόρτος εν τω τόπω. ΆνέπεΟαν ονν oiavd -ρωποι άνδρες^) τον άριΒ-μόν ώοεΙ πεντακιύχείλίΟί. έλαβεν ονν τονς άρτονς ο Γη 11 ΰονς, καΐ ενχαριΰτηβας διέδωκεν τοις ανακειμένοις' ομοίως καΐ εκ τών ό-ψαρίων 06ον ηΟ^ελον. ως δε ενεπλήβϋ-ηβαν , λέγει τοις μαί)^η- 12 1) ονχΕζαι., pro ονκ εχεται. 2) ανήλθαν, λ rcscriptuin a manu iintiqua. 3) OL (χνΰ'ρωποί ανδρΒς. Sic legitur in Cod. ot ΈνοΓ άνδρες. ΚΑΤΑ Ιί>ΑΝΝΗΝ. 191 ταΐς αυτόν, ΰνναγάγετε τα τΐεριβϋενΰαντα κλάΰματα, ίνα μη τι VI. 13 άτΐόλητε. ΰννήγαγον ονν, καΐ εγεμιΰαν δώδεκα κοφίνονς κλαΰμά- των εκ των πέντε άρτων των κρι%-ίνων, α έπερίοβευβεν τοις 14 βεβρωκόΰιν. Οί ονν αν%•ρωποι ίδόντες ο εποίησεν βημεΐον 6 ^ Ίηβονς, έ'λεγον, ότι οντός έβτιν άλη^-ώς ο προφήτης 6 ερχό- Ιο μένος εις τον κοόμον. Ιηβονς ονν γνονς οτι μελλονΰίν ερχε- y βΟ^αί καΐ αρπάζειν αντον , ΐνά ποίήβωΰίν βαύιλέα, ανεχώρηύεν 16 πάλιν εις το ορός αντος μόνος. '^Ις δε οφία έγένετο, κατεβη- 17 6αν οί μα^-ηταΐ αντοϋ επΙ την ϋ-άλαύΰαν , καΐ άναβάντες εις το πλοίον, ηρχοντο πέραν της %^αλάθ6ης εις Καπερναούμ, καΐ βκο- 18 τία ηδη εγεγόνει, καΐ ουκ εληλνΟ-εί προς αντονς ο Ίηβονς , η τε ^άλαΰύα άνεμου μεγάλου πνέοντος διηγείρετο. 19 Έληλακότες ονν ώβεΐ οταδίονς είκοβιπεντε η τριάκοντα, θ ^εωρονΰιν τον Ίηβονν περιπατονντα επΙ της ϋ-αλάΰβης , καΐ 20 εγγύς τον πλοιον γεινόμενον' και εφοβήΟ-ηβαν. Ο δε λέγει 21 αντοίς , εγώ είμι' μη φοβεΐ6%•ε. Ύΐ^-ελον ονν λαβείν αντόν ^) εις το πλοΐον , καΐ εν^έως έγένετο το πλοΐον έπΐί της γης 22 εις ην νπήγον. Tfi επαύριον 6 όχλος 6 έβτηκώς πέραν της '^^ %•αλά66ης , είδον ότι πλοιάριον άλλο ονκ ην εκεί ει μη εν, καΐ ότι ου 6ννει<3ηλ%•εν ό Ίηβοϋς τοις μαΟ-ηταις αντοϋ 6 Ιη- ΰονς^) εις το πλοΐον, άλλα μόνοι οί μαΟ-ηταΙ αντον άπηλ%Όν, 23 άλλα δε ήλ^-εν πλοιάρια εκ Τιβεριάδος έγγνς τον τόπον οπον 24 εφαγον τον άρτον , ενχαριβτήοαντος τον Κνρίον' Ότε ονν Ίδεν 6 όχλος ότι Ιηΰονς ονκ εότιν εκεί ονδε οί μαΟ-ηταΙ αντον, ένέ- βηβαν αντοί εις τα πλοία , καΐ ήλϋ-ον εις Καπερναονμ , ξητονν- 25 τες τον Ίηβονν. και ευρόντες αντον πέραν της ΰ-αλάοβης , εί- 26 πον αντώ, ραββΐ, πότε ώδε γέγονας; ^Απεκρί%'η αντοΐς ο Ίη- ΰονς και είπεν, αμήν αμήν λέγω νμΐν, ζητείτε με , ονχ ότι ί'δετε 27 ΰημεια , αλλ' ότι εφάγετε εκ των άρτων και έχορτάοϋ-ητε. ερ- γάζεύ^ε, μή την βρώβιν την άπολλνμένην , άλλα την βρώΰιν την μένονβαν εις ξωήν αίώνιον , ην ο νίός τον avd -ρώπον 28 νμΐν δώοει' τοντον γαρ 6 πατήρ εΰφράγισεν 6 Θεός. Είπον 1) αντον. α rescriptum est. 2) ο Γηοονς, bis in Cod. 192 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ VI. προς αντον ^ τι τΐοίώμ^εν , ίνα έργαζώμεΟ^α τα, έργα τον Θεον-, άπεκρίΒ'η 6 'ΐηβονς καΐ είτίεν αντοΐς, τοντό εΰτιν το έργον 29 ^J τον Θεον, ίνα ττίΰτενητε εις ον άπεΰτειλεν εκείνος. Είπον 30 ονν αντω, τι ούν τιοιεΐς 6ν ΰημεΐον, ίνα ί'δωμεν καΐ %ι- ^ ϋτενβωμεν 6θί; τι εργάζΐ]; Οι πατέρες ημών το μάννα εφα~ 31 γον εν τγι ερημω ^ καΰ'ώς εΰτιν γεγραμμενον, αρτον εκ τον ^ ονρανον εοωκεν αντοις φαγειν. Άίπεν ονν αντοις ο Ιη- 32 ΰονς , άμην αμήν λέγω νμΐν , ον Μωΰης δεδωκεν νμΐν τον αρτον εκ τον ονρανον ' αλλ ο πατήρ μον δίδωΰιν νμΐν τον αρτον εκ τον ονρανον τον αλη0'ίν6ν. ο γαρ άρτος τον Θεον 33 εΰτιν 6 καταβαίνων εκ τον ονρανον, και διδονς ζωήν τω κόβμω. Είπον ονν προς αντον , κνριε, πάντοτε δος νμιν τον 34 αρτον τοντον. ειπεν δε αντοΐς ο Ιηΰονς , εγώ είμι 6 άρ- 35 τος της ζωής' Ό ερχόμενος προς με, ον μ[ή] πεινάΰυ' ΚαΙ '^^ ο πιύτενω[ν] εις εμε , ον μή διψήΰει πώποτ[ε.] αλλ' ει- 36 ^ί' πον νμΐν ότι καΐ έωράκατε , καΐ ον πιύτενεταί μοι. Πάν ό 37 δίδωΰίν μοι ο πατήρ , προς εμε η^ει ' και τον ερχόμενον προς με ον μή εκβάλω εξ,ω' ότι καταβεβηκα από τον ον~ 38 ρανον , ονχ ίνα ποιώ το θέλημα το εμόν , άλλα το θέλημα ^^ τον πεμψαντός με. Τοντο δε εότιν το θέλημα τον πεμ- 39 -ψαντός με , ίνα πάν ο δεδωκεν μοι , μή άπολεΰω δ'ξ αντον, άλλα άναατηΰω αντό εν ττ} έΰχάττι ήμερα, τούτο γάρ εΰτιν 40 το %•έλΎΐμα τον πεμψαντός με , ίνα πάς 6 d -εωρών τον νιόν καΐ πιΰτενων εις αντον , εχτι ξωην αίώνιον, και άναΰτήΰω αν- ^^ τον εν τ ή εΰχάττ] ήμερα. Έγόγγνζον ονν οΓ Ίονδαΐοι περί αν- 41 τον, ότι είπεν, εγώ είμι ο άρτος ο καταβάς εκ τον ονρα- νον. καΐ ελεγον, ονχ οντός εΰτιν Ίηΰονς ό νιος Ίωΰήφ , ον 42 ημείς οϊδαμεν τόν πατέρα και τήν μητέρα; πώς ονν λέγει ^ οντος , ότι εκ τον ονρανον καταβεβηκα; '^4πεκρί%•η ονν ο Ιη- 43 ΰονς και ειπεν αντοΐς, μη γογγνζεται μετ' αλλήλων, ονδείς 44 δύναται έλϋ-εΐν προς με, εάν μή 6 πέμψας με έλκνΰτι αντόν, και εγώ άναΰτήΰω αντόν εν τη i -ΰχάτη ημέρα. ""Εΰτιν γεγραμμέ- 45 ^'^ νον εν τοΓ^ προφήταις, καΐ έΰονται πάντες διδακτοί Θεον. Πάς ονν ο ακονΰας παρά του πατρός καΐ μαΰ'ών την άληϋ'ειαν έρχε- ΚΑΤΑ liiANNHN. 193 46 ται TtQog με ' οι>χ ort τον πάτερα τις εώρακεν ' ει μη ο ων παρά VI. 47 τον Θεον .ούτος εωρακεν τον πατέρα. Άμην άμην λέγω νμΐν , ο ^ 48 πίΰτενων εις έμε , έχει ζωην αιώνων. Έγώ είμι 6 άρτος της ζωής. ^^ 49 Ol πατέρες νμών εφαγον το μάννα εν τ^ έρημω , καΐ άπέϋ-ανον' Ι<^ 50 ούτος εβτιν 6 άρτος 6 εκ τον ονρανον καταβαίνων^), [ίνα τις f| 5i αντον φάγτ] καΐ μη άπο^'άνϊ}. Έγώ είμι ο άρτος ο ζών , 6 εκ τον ^^ ονρανον καταβάς ' εάν τις φάγτ] εκ τοντον τον άρτον , ζηβεται εις τον αιώνα, και ο άρτος δε ον έγω δώύω , η αάρξ μον εΰτίν , ην 52 εγώ δώΰω νπερ της τον κόΰμον ξωης. Έμάχοντο ονν προς άλλη- ^^ λονς οι Ίονδαιοι λέγοντες, πώς δύναται ούτος ημΐν δούναι την 53 ύάρκα φαγεΐν; είπεν ονν αντοΐς ο Ιηβονς, άμην άμην λέγω νμΐν, * εάν μη φάγητε την βάρκα τού νίον τού άνϋ•ρώπον , καΐ πίητε αν- 54 τον το αίμα. ονκ έχετε ζωην εν εαντοΐς. ο τρώγων μον την βάρκα, καΐ πίνων μον το αίμα, έχει ζωην αίώνιον , καΐ εγώ άναβτηβω αν- 55 τον ττ] έβχάτη ημέρα. Ή γαρ σαρξ, μον άλη^'ώς έΰτι βρώΰις, καΐ ^ 5G το αιμά μον άληΰ-ώς έΰτι πόβις. Ό τρώγων μον την βάρκα, και ^^ 57 πίνων μον το αίμα , εν εμοί μένει , κάγώ εν αντώ. καΰ^ώς άπέ- βτειλέ με ο ζών πατήρ, καγω ζώ δια τον πατέρα' καΐ ο τρώγων με, 58 κάκεΐνος ζηβεται δι έμέ. ούτος έβτιν ο άρτος 6 εκ τον ονρανον καταβάς' ον καϋ-ως εφαγον οι πατέρες νμών το μάννα, και απέ- 59 d-avov' ο τρώγων τοντον τον αρτον, ζηβεται εις τον αιώνα, ταύτα εΙπεν έν βνναγωγνι διδάβκων εν Καπερναούμ. 60 Πολλοί ούν ακούβαντ ες εκ τών μα^'ητών αντού είπον , βκλη- 61 ρός έβτιν ούτος ο λόγος ' τίς δύναται αντον άκούειν ; ειδώς δε 6 Ίηβονς έν έαντώ , οτι γογγύζονβι περί τούτον οι μαΌ-ηταΙ αντον, 62 είπεν αύτοΐς , τούτο νμάς βκανδαλίζει; Έάν ούν ^εωρητε τον f^ 63 νίόν τού άν^ρώπον αναβαίνοντα οπον ην το πρότερον:, το πνεύ- Ζ μά έβτι το ζωοποιούν , η βάρξ, ούκ ωφελεί ουδέν' τα ρήματα ά 64 εγώ λαλώ νμιν, πνεύμα έβτι και ζωη έβτιν. Άλλ' είβΐν έξ νμών °^ τίνες οι ο?' πιβτεύονβιν. γιδει γαρ δξ αρχής ο Ιηβούς, τίνες 65 είβΐν οι μη πιβτεύοντες , καΐ τίς έβτιν 6 παραδώβων αυτόν. Καϊ] °^ 1) ν.αταί^αινων. Quae sequuntnr usque ad vocem 6v Cap. ΛΉΙ. 52 desunt in Codice, ex quo duo folia exciderunt. CODEX ALEX. 13 08 ] 94 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ VI. [έλεγε, δια τοντο είρηκα νμΐν , on ουδείς δύναται έλ%'εΐν τίρός ^y με, εάν μη rj δεδομένου αντω εκ τον πατρός μου. εκ τον- 66 τον πολλοί άπήλ^-ον των μαΟ^ητών αντον εις τα οπίοω , καΐ ονκέτί μετ^ αντον περιεπάτονν. είπεν ονν ο Ίηβονς τοις δώ- 67 ^ δέκα, μη καΐ νμεΐς θέλετε νπάγείν; ΆπεκρίΟ-γι ονν αντω Σί- 68 μων Πέτρος, κύριε, προς τίνα απελενΰόμεΰ'α; ρήματα ζωής αίωνίον έχεις' καΐ ημείς πεπιοτενκαμεν , καΐ έγνώκαμεν οτι 6ν 69 ^ εί 6 ΧρίΟτος ο νιος τον Θεού τον ζώντος. ^γ4πεκρίϋ•η αντοΐς "Ο 6 ΊηΟονς , ονκ εγώ νμάς τονς δώδεκα έ^ελεξάμ7]ν, και εξ υμών εις διάβολος έβτιν; έλεγε δε τον Ίονδαν Σίμωνος Ίύκα- 71 ριώτην' οντος γαρ ημελλεν αντον παραδιδόναι, είς ών εκ των δώδεκα. ΚΕΦ. Ζ. CAP.VIL -iVttl περιεπάτει ο Ύηΰονς μετά ταντα εν ττ} Γαλιλαία' ον γάρ 1 ηϋ-ελεν εν τή Ιονδαία περιπατειν , οτι έζητονν αντον οι Ίον- δαιοι άποκτεΐναι. ην δε έγγνς η εορτή των Ιουδαίων ή 6κη- 2 νοπηγία. είπον ονν προς αντον οι αδελφοί αντον, μετάβηϋ-ί 3 έντεν^εν , και νπαγε είς την Ίονδαίαν , ίνα και ot μα%•ηταί 6ον Ό'εωρηΰωβι τά έργα ΰον α ποιείς' ονδεις γάρ εν κρνπτώ τι ποιεί, 4 και ζητεί αντος εν παρρηοία είναι, εί ταντα ποιείς, φανέρωβον βεαντον τω κόομω. ονδε γάρ οι αδελφοί αυτού έπίβτευβν 5 είς αυτόν, λέγει ούν αύτοΐς ο Ίηύούς, ο καιρός ο έμός ουπω 6 πάρεβτιν' ο δε καιρός ο υμέτερος πάντοτε έΰτιν έτοιμος, ου δύ- 7 ναται ό κόβμος μιβεΐν νμάς' έμε δε μιΰεΐ, ότι εγώ μαρτνρώ περί αντον, ότι τά έργα αντού πονηρά έβτιν. νμεΐς άνάβητε 8 είς την έορτήν ταντην' εγώ ονπω αναβαίνω είς τήν έορτήν ταν- την , ότι ό καιρός ο έμός ονπω πεπλήρωται. ταύτα δε ειπών 9 αντοΐς, έμεινεν εν τί} Γαλιλαία. ως δε ανέβηκαν ot άδελ- 10 φοι αυτού, τότε καΐ αυτός άνέβη είς τήν έορτήν, ου φανερώς, αλλ' ως εν κρύπτω. οί" οι)ν Ιουδαίοι έζήτουν αυτόν έν τη U έορτίι, καΐ έλεγον , πού έύτιν εκείνος; καΐ γογγυΟμός πολύς πε-] 12 ΚΑΤΑ LQANNHN. 195 [ρΐ αυτού ην εν τοΐς οχλοίς. οί μεν ελεγον, οτι άγαϋ^ός VII. 13 εβτιν' άλλου δε έ'λεγον^ ον' άλλα πλανά τον όχλον. ου- δείς μεντοί τΐαρρηοία έλάλει τνερί αυτοϋ, δίά τον φόβον των ^Ιουδαίων. 14 "Ηδη δε της εορτής μεΰονΰης , άνεβη ο Ύηβοϋς εις το 15 [ερον, καΐ εδίδαβκε. καΐ εϋ'αύμαζον οι Ιουδαίοι λέγοντες, τΐώς 10 ούτος γράμματα οίδε, μη μεμαΟ-ηκώς :, '^^πεκρί&η αύτοΐς ο Ίηβοϋς καΐ είπεν, η εμη διδαχή ουκ έ'ΰτιν εμη, άλλα του 17 τΐεμψαντός με' εάν τις ϋ-ελϊ] το ϋ'ελημα αυτού ποιεΐν, γνω~ ΰεταί περί της διδαχής, πότερον εκ τού Θεού εΰτιν^ ή εγω 18 απ' εμαυτον λαλώ. ο αφ' εαυτού λαλών , την δόl•,av την ιδίαν ζητεί' ο δ\ ζητών την δό^αν τού πεμφαντος αύτον , ού- 19 τος άλη^Ί^ς εΰτι , και αδικία εν αύτώ ουκ εΰτιν. ου Μω6ης δεδωκεν υμΐν τον νόμον , καΐ ουδείς ί| υμών ποιεί τον νό- 20 μον; τι με ζητείτε άποκτειναι; άπεκρί&η ο όχλος καΐ είπε, 21 δαιμόνων έχεις' τίς 6ε ζητεί άποκτειναι; άπεκρί^η ο Ίηΰούς και είπεν αυτοΐς , ει/ έργον εποίηΰα, και πάντες Θ'ανμάζετε- 22 δια τούτο Μωβής δεδωκεν υμΐν την περιτομην , ουχ οτι εκ τού Μωβέως έβτίν , αλλ' εκ τών πατέρων' και εν βαββάτω 23 περιτέμνετε άν&ρωπον. ει περιτομην λαμβάνει άνθρωπος εν βαββάτω, ίνα μη λυϋ^ί^ 6 νόμος Μωβέως, έμοί χολάτε ότι όλον 24 άνϋ-ρωπον νγιη έποίηΰα εν σαββάτω ; μη κρίνετε κατ' όφιν, 25 αλλά την δικαίαν κρίβιν κρίνατε. έλεγον ούν τίνες εκ τών '^^ Ιεροβολυμιτών , ουχ ούτος έΰτιν Ον ζητούύιν άποκτειναι; και ίδε παρρηαία λαλεί, και ούδεν αύτώ λέγουύι. μηποτε αλη- ^^ώς έγνωΰαν ot άρχοντες , ότι ούτος έοτιν άλη^^ώς ο Χριϋτός ; 27 αλλά τούτον οίδαμεν πόΰ-εν εστίν' ό δε Χριβτός όταν έρχη- 28 ται, ουδείς γινώβκει πό^'εv έύτίν. "Εκραξ,εν ούν εν τω ίερώ ^^ διδάΰκων ο Ίηβούς κα\ λέγων, κάμε οί'δατε, καΐ οί'δατε πό^εν ειμί' καΐ άπ' fiuwiTuu ουκ έληλυΟ'α, αλλ έβτιν αλη%•ινος ο 20 πέμψας με, ον υμεΐς ουκ οί'δατε' εγώ δε οίδα αντον, οτι παρ 30 αυτού είμι, κάκεΐνός με άπέοτειλεν. Έζητουν ούν αυτόν πιά- ^^ ΰαι' καΐ ουδείς έζέβαλεν έπ' αυτόν την χείρα, οτί. ούπω έλη- 31 λύϋ-ει η ώρα αυτού. Πολλοί δε εκ τού όχλου έπίΰτευΟαν εις ^^ 13* 196 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ VII. [αντον, καΐ ελεγον , ort 6 Χριΰτος όταν ελ&ϊ] , μψί πλείονα ^ ΰημεΐα τούτων ποίηύει ών οντος εποίηβΒν; Ήκονΰαν οι Φα- 32 ριβαΐοΰ τον οχλον γογγνξοντος τΐερί αντον ταντα' καΐ απέϋτει- λαν 6ί Φαριβαΐοί καΐ ο[ αρχιερείς νπηρετας, ίνα πιάΰωΰιν αν- ^ τόν. Είπεν ονν αντοίς 6 Ίηΰονς , ετι μικρόν χρόνον με^ 33 ^^ νμών ειμί, καΐ υπάγω προς τον πεμψαντά με. Ζητηβετέ 34 με, καΐ ονχ ενρηΟετε' καΐ οπον ειμί εγώ, νμεις ον δνναΰΰ'ε ελϋ-εΐν. είπον ονν ου 'Ιουδαίοι προς εαντονς, πον οντος μελ- 35 λει πορεύεΰϋ-αι, ort ημείς ονχ ενρήαομεν αυτόν; μη εις την διαΰποράν των Ελλήνων μέλλει πορενεβ^^αι, καΐ διδάΰκειν τονς "Ελληνας; τις εβτιν οντος ο λόγος ον είπε, ζητήύετε 36 με, καΐ ονχ ενρήβετε' καΐ, όπον είμΙ εγώ, νμεΐς ον δνναοΒ'ε έλ^εΐν ; Έν δε τη εΰχάτη ήμερα τη μεγάλη της εορτής ειΰτήκει 37 ό Ίηβονς, καΐ εκρα^,ε λέγων, εάν τις διφα, έρχεβΟ-ω προς με και πινέτω' 6 πιβτενων εις έμε , καϋ-ώς είπεν η γραφή, 38 ποταμοί εκ της κοιλίας αντον ρενΰονβιν ύδατος ζώντος, τοϋτο δε είπε περί του πνεύματος ου εμελλον λαμβάνειν 39 οι πιατεύοντες εις αυτόν' ονπω γαρ ήν Πνεύμα .'Άγιον , οτι ^^ ο Ιησούς ονδέπω εδο^άσΟ^η' Πολλοί ούν εκ τού όχλου 40 ακούβαντες τον λόγον , ελεγον , ούτος εστίν άληϋ'ώς ο προ- "^^ φήτης. Άλλοι ελεγον, οντός εστίν ο Χριστός. άλλοι δε 41 ελεγον , μή γαρ εκ τής Γαλιλαίας ο Χριστός έρχεται ; ού~ 42 χΐ η γραφή είπεν , ότι εκ τον σπέρματος ^αβίδ , καΐ από '^^ βηϋ-λεεμ, τής κώμης όπον ήν ζίαβίδ , 6 Χριστός έρχεται; πε Σχίσμα ούν εν τω όχλω έγένετο δι' αντόν. Τίνες δε ^^ ήϋ-ελον f| αντών πιάσαι αντόν' αλλ' ούδεΙς έπέβαλεν επ' ^ αντον τας χείρας. Μλπον ονν οι υπηρεται προς τους αρ- 4ο χιερεις και Φαρισαίους ' καΐ είπον αύτοις εκείνοι , διατί ουκ ηγάγετε αυτόν; απεκρίϋ^ησαν οι ύπηρέται , ουδέποτε όντως 46 ελάλησεν άνϋ-ρωπος, ως ούτος ό άν%^ρωπος. άπεκρίϋ'ησαν ούν 47 αυτοις ot" Φαρισαΐοι, μή και νμεΐς πεπλάνησ^δ ; μή τις εκ των 48 αρχόντων επίστευσεν εις αντόν, ή εκ των Φαρισαίων; άλλ' 49 ο όχλος ούτος ο μη γινώσκων τον νόμον , έπικατάρατοί είσι.] ΚΑΤΑ liiANNHN. 197 50 [λεγεί Νικόδημος τιρος αυτούς, 6 έλ^ών νυκτός προς αντον, VII. 51 εϊς ων 8^ αυτών ^ μη 6 νόμος ημών κρίνει τον ανΌ^ρωπον, 52 εαν μη άκοΰΰη παρ' αυτού πρότερον^ καΐ γνώ τί ποιεί; άπ- εκρί^ηοαν καΐ είπον αύτώ , μη καΐ ύύ εκ της Γαλιλαίας ει ; ερεύνηοον καΐ ιδε, "ότι προφήτης εκ της Γαλιλαίας ουκ έγηγερ- 53 ται. (ΚαΙ ') έπορενΰ•η εκαΰτος εις τον οίκον αυτού. ΚΕΦ. Η. CAP.VIIL 2 Ιηύούς δε έπορεύ^η εις το ορός των Έλαιών' ορΰ'ρου δε πά- λιν παρεγένετο εις το ίερον ^ καΐ πάς ο λαός ηρχετο προς αυ- 3 τόν και κα^ίοας έδίδαύκεν αυτούς. αγουΰι δΐ οί" γραμμα- τείς καΐ οι Φαριύαιοι προς αύτον γυναίκα εν μοιχεία κα- Α τειλημμένην , καΐ οτήοαντες αύτην εν μεθώ, λεγουΰιν αυτώ, διδάσκαλε, αύτη η γυνή κατεληφ&η έπαυτοφώρω μοιχευο- δ μένη. εν δε τω νόμω Μωβης ημΐν ένετείλατο τας τοιαύτας 6 λι%^οβολεΐ6%•αι' ύύ ούν τί λέγεις; τούτο δε ελεγον πειράζοντες αύτον, ίνα εχωβι κατηγορεΐν αυτού. ο δε Ιηβούς κάτω κυ- 7 φας 5 τω δακτύλω εγραφεν εις την γην ' ως δε έπεμενον ερωτώντες αύτον, άνακύφας είπε προς αυτούς, ο αναμαρτη- 8 τος υμών, πρώτος τον λίϋ^ον επ' αύτη βαλέτω. καΐ πάλιν 9 κάτω κύφας εγραφεν εις την γην. ot δ\ , ακούβαντες , και ύπο της βυνειδηΰεως έλβγγβμενοι , ε^ηρχοντο είς καϋ-εις, άρ- ^,άμενοι άπο τών πρεββυτέρων εως τών εβχάτων' και κατε- 10 λείφ^η μόνος ο Ίηΰούς, καΐ η γυνή εν μεΰω έΰτώΰα. ανα- κνφας δε 6 Ίηΰούς, και μηδένα ^εαΰάμενος πλην της γυναι- κός , είπεν αύτη , η γυνή , πού είΰιν εκείνοι οι κατήγοροι 6ου, 11 ουδείς ΰ ε κατέκοινεν ; η δε εΙπεν , ουδείς, κύριε, είπε δε αυ-] 1) Computatione facta, comperimus omnia ab YII, 52 ad ΛΉΙ, 11 de- fiiisse a Codice nostro. 1-98 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ VIII. [r^ ο Ίηΰοϋζ^ ονδε εγώ βε κατακρίνω' πορευον καΐ μηκεη αμάρτανε.) Πάλιν ονν ο Ίηΰονς αντους ελάληΰε λέγων, εγώ είμι το 12 ψώξ του κόομον' 6 άκολονΰ-ών εμοί, ον μη τΐερίπατήΰει εν vij ΰκοτία, αλλ' ε^ει το φως της ξωης. εΐηον ονν αντω οι 13 Φαριΰαΐοί, ΰν περί αεαντον μαρτυρείς' η μαρτυρία 6ου ουκ εύτιν άλη^ης. απεκρί^^η Ίηΰοϋς καΐ είπεν αύτοΐς , καν εγώ 14 μαρτυρώ ττερί εαυτόν, άληΟ-ης εβτίν η μαρτυρία μου' οτι oida τΐόΰ'εν ήλ^Όν , καΐ που υπάγω ' υμεΐς δε ουκ οί'δατε πόϋ-εν έρχομαι, καΐ που υπάγω, υμεΐς κατά την βάρκα κρίνετε' εγώ 15 ου κρίνω ούδενα. καΐ εάν κρίνω δε εγώ , η κρίοις η εμη 16 άλη%'ης εοτιν' οτυ μόνος ουκ είμΐ, αλλ' εγώ καΐ ο πεμ'ψας με πατήρ. καΐ εν τω νόμω δε τω υμετερω γεγραπται, οτι Π δύο ανθρώπων η μαρτυρία άληϋ^ής εβτιν. εγώ είμι ο μαρτυ- 18 ρών περί έμαυτοϋ, καΐ μαρτυρεί περί έμοϋ ο πεμφας με πα- ^^ τηρ. "Ελεγον ούν αύτω, που εύτιν ο πατήρ 6ου; άπεκρί^η ο 19 Ίηϋοϋς, ούτε έμε οί'δατε, ούτε τον πάτερα μου' εί εμε ηδειτε, καΐ τον πάτερα μου ^δείτε αν. ^^ Ταντα τά ρήματα έλάληΰεν ο Ίηΰοϋς εν τω γαξοφυλα- 20 κίω , δίδάΰκων εν τω ίερω' καΙ ουδείς επίαβεν αυτόν, οτν ^^ ούπω έληλύ^ει ή ώρα αύτοϋ. Είπεν ονν πάλιν αύτοΐς 6 Ίη- 21 6ονς, εγώ υπάγω, καΐ ξητήβετε με , καΐ εν τΡ} αμαρτία υμών άποϋ'ανείοϋ'ε' οπού εγώ υπάγω, νμεΐς ου δύναθ%•ε έλϋεΐν. ελεγον ούν οί Ιουδαίοι , μήτι άποκτενεΐ εαυτόν , οτι λέγει, 22 οπού εγώ υπάγω , υμεΐς ού δύναΰϋ^ε ελΰ-βΐν ; καΐ είπεν αύτοΐς, 23 ύμεΐς εκ των κάτω εβτε , εγώ εκ των άνω ειμί' ύμεΐς εκ του κόΰμου τούτου εβτε , εγώ ουκ είμΙ εκ του κόβμου τού- του, είπον ούν υμίν ότι άπο^ανεΐβ^ε εν ταΐς άμαρτίαις 24 υμών εάν γαρ μη πιβτεύβητε ότι εγώ είμι, άπο%^ανεΐβ%•ε εν ταΐς άμαρτίαις υμών. 'Ελεγον ούν αύτω, βύ τίς εί\ καΐ εί- 25 πεν αυτοΐς ο Ιηβούς, την αρχήν ο τι καΐ λαλώ υμΐν. πολλά 26 εχω περί υμών λαλεΐν και κρίνειν ' αλλ' ο πεμψας με άληΰ'ής έΰτι, καγω ά ήκουβα παρ^ αύτοϋ, ταύτα λέγω εις τον κό- 27 βμον. ουκ εγνωβαν oTfc τον πατέρα αύτοΐς ελεγεν. είπεν ούν] 28 ΚΑΤΑ Ιί^ΑΝΝΗΝ. 199 αντοίς ο Ίηΰονς, όταν νψώοητε τον νίον τον ανϋ^ρώτΐον , τότε λ^ΙΠ. γναίοεΰϋ^ε ότι εγώ εψί' καΐ απ' εμαντον ποιώ ονδεν , άλλα 29 xad^cjg εδίδαξ,ε με ό πατήρ μον^ ταντα λαλώ. καΐ ο πεμ- φας με, μετ εμού έβτιν' ουκ άφηκέ με μόνον ό πατήρ, ότι 30 εγώ τα άρεύτά αντώ ποιώ πάντοτε, ταντα αντον λαλονντος πολλοί έπίβτενβαν εις αντόν. 31 "Ελεγεν ονν ο Ίηΰονς προς τονς πεπιΰτενκότας αντώ Ιουδαίους^ εάν νμεΐς μείνητε εν τω λόγω τω εμώ, άληΰ•ώς 32 μαϋ'ηταί μον έβτέ' και γνώβεΰ^ε την άληΰ'ειαν, καΐ η αλή- 33 ϋ^εια ελενϋ^ερώβει νμάς. άπεκριϋ-ηΟαν αντώ, βπέρμα Αβραάμ έύμεν , και ονδενι δεδονλενκαμεν πώποτε' πώς 6ν λέγεις^ 34 ότι ελεύθεροι γενήοεΰΰ^ε ; άπεκριϋ^η αντοις ο Ιηΰονς , αμήν άμην λέγω νμιν, ότι πάς 6 ποιών την αμαρτίαν , δονλος 35 εΰτι της αμαρτίας. ό δε δονλος ον μένει εν τγι οικία εις 36 τον αιώνα' ο νιος μένει εις τον αιώνα. εάν ονν ο νιος 37 νμάς ελενϋ^ερώΰτ], όντως ελενΰ'εροι εοεο^ε. οιδα ότι βπέρ- μα Αβραάμ έΰτε' άλλα ξητειτέ με άποκτεΐναι, ότι ο λόγος 38 ο έμός ον χωρεί εν νμΐν. εγώ ο εώρακα παρά τω πατρί μον, λαλώ' καΐ νμεις ονν ο έωράκατε παρά τω πατρΙ νμών, 39 ποιείτε, άπεκρίϋ^ηβαν και είπον αντώ, ο πατήρ τιμών Αβρα- άμ έοτι. λέγει αντοΐς ό Ίηοοϋς , ει τέκνα τον ^Αβραάμ ητε, 40 τα έργα τον 'Αβραάμ έποιεΐτε αν. ννν δ\ ζητείτε με άπο- κτεΐναι , άνϋ-ρωπον ός την άληΰ'ειαν νμΐν λελάληκα, ην 41 ηκοναα παρά τον Θεον' τοντο Αβραάμ ονκ έποίηβεν. νμεΐς ποιείτε τά έργα τον πατρός νμών. είπον ονν αντώ , ημείς εκ πορνείας ον γεγεννημε^α' ε'να πατέρα έχομεν , τον Θεόν. 42 ειπεν ονν αυτοΐς ό Ίηοονς , ει ο Θεός πατήρ νμών ην , ηγαπάτε άν έμέ' εγώ γάρ εκ τον Θεον έ^ηλϋ^ον και ηκω' ονδε γάρ απ' εμαντον έληλνϋ-α, άλλ' εκείνος με άπέύτειλε. 43 διατί την λαλιάν την έμην ον γινώοκετε; ότι ον δνναοΌε 44 άκονειν τον λόγον τον έμόν. νμεΐς εκ πατρός τον διαβό- λον έΰτε, και τάς έπιΟ^νμίας τον πατρός νμών %•έλετε ποιεΐν. εκείνος ανϋ-ρωποκτόνος ην άπ' αρχής , και εν vfj άληΟ^εία ονχ ΐ'οτηκεν' ότι ονκ έβτιν αλήθεια εν αντώ. όταν λαλη] 200 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ VIII. [to φενδος , εκ των ίδιων λαλεί' οτι φενβτης εατί καΐ ο πα- τήρ αντον. εγώ δε οτυ την άλη^ειαν λέγω, ον πίβτενετε 45 μοί. τις έ^ νμών ελέγχει με περί αμαρτίας; ευ δε άλήΟ-είαν 4 λέγω , δίατί νμεΐς ον πιοτενετέ μοι ; ό ων εκ τον Θεού τα 47 ρήματα τον Θεον άκονεί' δίά τοντο υμεΐς ονκ ακονετε, οτι εκ τον Θεού ονκ έβτέ. άτζεκρίΰ^ηϋαν ονν οί Ιονδαΐοι καΐ 48 είτΐον αντω, ον καλώς λέγομεν ημείς, ότι Σαμαρείτης ει 6ν, και δαιμόνων έχεις ; άπεκρίϋ^η Ίηΰονς , εγώ δαιμόνων ονκ 49 εχω, άλλα τιμώ τον πατέρα μον, καΐ νμεΐς ατιμάζετε με. εγώ δε ον ζητώ την δόξ,αν μον ' έΰτιν ο ζητών καΐ κρίνων. 50 άμην άμην λέγω νμίν , εάν τις τον λόγον τον έμον τηρηΰη, 51 %•άνατον ον μη ϋ'εωρηΰη εις τον αιώνα. είπον ονν αντώ 52 Οί ^Ιονδαΐοι, ννν έγνώκαμεν οτι δαιμόνιον έχεις. Αβραάμ * απέχ^ανε καΐ οι προφηται, καΐ 6ν]^) [λέ]γεις, εάν τις τον λό- γον μον τηρηβη, [ο]ν μη γενΰηται Ο^ανάτον εις τον αιώνα. [μ]η Ον μείζων ει τού πατρός ημών '.Αβραάμ, οβτις απέϋ'α- 53 νεν, καΐ οι προφηται άπέ^ανον' τίνα οεαντόν ποιείς; απε- 54 κρίϋ'η ^Ιηύονς , εάν εγώ δοξάζω έμαντόν , η δό^,α μον ονδέν έΰτιν' έύτιν ο πατήρ μον ο δο^άζων με, όν νμεις λέγετε, ότι Θεός ημών έβτιν , και ονκ έγνώκατε αντόν , εγώ δ\ οιδα 55 αντόν' καΐ εάν ειπώ ότι ονκ οιδα αντόν, έβομαι όμοιος νμιν, φενΰτης' αλλ' οιδα αντόν, καΐ τον λόγον αντού τηρώ. 'Αβραάμ 56 6 πατήρ νμών ηγαλλιάβατο ϊνα είδη την ημέραν την έμην ' καΐ ίδεν καΐ έχάρη. είπον ονν οί 'Ιονδαΐοι προς αντόν, πεν- 57 τηκοντα έτη ονπω έχεις, και 'Αβραάμ έώρακας; Είπεν αν- 58 τοις ο Ίηΰονς, άμην άμην λέγω νμΐν , πρΙν Αβραάμ γενέ- ΰϋ'αι, έγώ ειμί. ήραν ονν λίϋΌνς ίνα βάλωβιν έπ' αντόν' 59 Ίηύονς δε έκρνβη, καΐ έξ,ήλϋ'εν εκ τον ιερού διελΰ-ών διά μέΰον αντών ' καΐ παρηγεν όντως. ΚΕΦ. Θ. CAP. IX. Ι -flat παράγων ίδεν άνϋ'ρωπον τνφλόν έκ γενετής, καΐ ηρώ- ^ τηΟαν αντόν οί μα^ηταΐ αντον λέγοντες, ραββεΐ , τίς ημαρ- I) Vide quae ad VI, 50, annotavimus. ΚΑΤΑ ISiANNHN. 201 3 τεν, οντος η ot }^οι/£Γ^ αντον, ίνα τυφλός γενηΟ^^ ; Άπεκριϋ-η Ίηβονς, IX. οντε οντος ημαρτεν οντε οί γονείς αντον' αλλ ίνα φανερωΟ-Γι τα 4 έργα τον Θεού εν αντώ. εμε δει έργάζεύ^αυ τα έργα τον πέμ-φαν- τός με εως ήμερα έΰτίν' έρχεται νν^, οτε ονδείς δνναται εργά- β ζεβ^αι. όταν εν τω κόύμω ω, φως ειμί τον κόΰμον. ταντα εί- τΐών, επτνβεν χαμαΐ, καΐ έποίηοεν πηλον εκ τον πτνβματος ^ καΐ 7 εηέχρεΐ6εν αντον τον πηλον επΙ τονς οφϋ'αλμονς τον τνφλον, και είπεν αντώ, νπαγε εις την κολνμβηϋ^ραν τον Σιλωαμ και νί'φαι, ο ερμηνεύεται ^), άπέβταλμένος. άτίηλΰ^εν ονν καΐ ενίφατο, και ήλ~ 8 ϋ'εν βλετΐων. Οι ονν γίτονες καΐ οι ^'εωρονντες αντον το ηροτε- ρον οτι τΐροβαίτης ήν ^ ελεγον , ονχ οντός εΰτιν 6 καϋ-ημενος και Ο προφαντών ; άλλοι ελεγον, οτι οντός εΰτιν' άλλοι δε, ότι όμοιος 10 αντω εϋτιν. εκείνος δΙ ελεγεν , ότι εγώ ειμί. ελεγον ονν αντώ, 11 πώς άνεωχΟ^ηβάν Οον οι οφ&αλμοί; '^πεκρίΰ^η εκείνος καΐ είπεν, αν&ρωπος λεγόμενος Ίησονς πηλον εποίηβεν , καΐ έπεχρειΟεν μον τονς οφθαλμούς, και είπεν μοι, νπαγε εις την κολνμβη^'ραν τον 12 Σιλωαμ, και νίφαι. απελ%^ών δ\ καΐ νιφάμειως , άνεβλεφα. εί~ 13 πον αντώ, πον εύτιν εκείνος; λέγει, ονκ οίδα. αγονΰιν αντον 14 προς τονς Φαριΰαίονς, τόν ποτέ τνφλόν. ην δε βάββατον , ότε τον 15 πηλον εποίηΰεν ο Ίηΰονς, και άνέω^εν αντον τονς οφϋ^αλμονς. πά- λιν ονν ηρώτων αντον και οι Φαριΰαιοι, πώς ανέβλεφεν. ο δε εί- πεν και αντοΐς , πηλόν μον επέθ'ηκεν επι τονς οφθαλμούς , και 16 ένιφάμην , καΐ βλέπω. "Ελεγον ονν εκ τών Φαρισαίων τίνες , ού- τος 6 avd -ρωπος ονκ εύτιν πάρα Θεού, ότι το βάββατον ού τηρΐ ~). άλλοι ελεγον, πώς δύναται άν&ρωπος αμαρτωλός τοι- 17 αντα ύημεΐα ποιείν; και ΰχίβμα ην εν αύτοΐς. λέγονβιν ονν τω τνφλώ πάλιν , βν τί λέγεις περί αντού , ότι ηνοιξ,έν βον 18 τονς οφ^'αλμούς; ο δε είπεν, ότι προφήτης έβτίν. ούκ επί- 6τεν6αν ούν οι "Ίονδαΐοι περί αυτού, ότι τνφλός ην ^ καΐ άνέ- βλεφεν, εως ότον έφώνηβαν τονς γονείς αντού τού άναβλέφαν- 19 τος , και ηρώτηβαν αυτούς λέγοντες, ούτος εύτιν 6 υιός ύμών^), 1) ν.αι νιφαι ο ερμηνεύεται. Rescripta; olim quantum e vestigiis coniicere licet, legebatur ο ερμηνεύεται: his deletis -/,αι viipai incertum est, sed trans- positum. 2) τηρί, sic pro τηρεί. 3) νμων. Olim τ^μ-ων. Correxit 1 m. 202 ΕΤΛΓΙΈΛΙΟΝ IX. ουνμεις λέγετε οτι τυφλός εγεννή^η ^) ; πώς ονν άρτι βλέπει ; Άπε- 20 κριϋΎΐΰαν δε αντοίς ου γονείς αντον καΐ είπον , οΐ'δαμεν ότι, οντός έΰτιν ο νιος ημών, καΐ οτι τυφλός εγεννήϋ^η' πώς δε νυν βλέπει, 21 ουκ οί'δαμεν ' η τις ηνεω^,εν ') αυτοϋ τους οφ&αλμούς, ημείς ουκ οιδα- μεν αυτός ηλικίαν έχει' αυτόν ερωτηΰατε , αυτός περί εαυτού λα- ληΰει. ταϋτα είπον οι γονείς αυτοϋ, οτι έφοβοϋντο τους ^Ιουδαίους ' 22 ηδη γαρ βυνετε^'εντο οι Ιουδαίοι, ίνα εάν τις αυτόν ") ομολογηΰΐ] Χριύτον , άποΟυνάγωγος γενηται. δια τούτο οί γονείς αυτοϋ είπον, 23 'ότι ηλικίαν έχει, καΐ αϋτον ερωτηβατε. έφώνηβαν οϋν εκ δευτέρου 24 τον αν^ρωπον ος ην τυφλός, καΐ είπον αϋτώ, δος δό^αν τω Θεώ' ημείς οί'δαμεν ότι ο άνΰ•ρωπος ούτος αμαρτωλός εΰτιν. ^Απεκρί^'η 25 ούν εκείνος, ει αμαρτωλός εΰτιν, ουκ οίδα ' εν οίδα, ότι τυφλός ών, άρτι βλέπω, είπον δε αύτώ πάλιν, τί έποίηαέν ΰοι ; πώς ηνοι^,έν 6ου 26 τους όφ%^αλμούς\ απεκρίΰ^η αυτοΐς, είπον υμΐν ηδη, καΐ ουκ ηκού- 27 6ατε' τί πάλιν %^έλετε ακούειν; μη καΐ υμεις ϋ^έλετε αυτοϋ μαϋ^ηται γενέ6%-αι\ έλοιδόρηβαν αυτόν, καΐ είπον, 6ν μαϋ-ητης ει εκείνου' 28 ημείς δε τοϋ Μωΰέως έΰμεν μαϋηταί. ημείς οί'δαμεν ότι Μωΰεΐ 20 έλάληύεν 6 Θεός' τούτον δ\ ουκ οΐδαμεν πό%•εν έΰτίν. ^Απ^κρίΟ'η 30 ο άν%'ρωπος και είπεν αύτοις, εν γαρ τούτω Ο-αυμαΰτόν εΟτιν, ότι ύμεις ουκ οί'δατε πόΰ-εν έΰτΙν , και ανέωζέν μου τοχ)ς οφϋ'αλμονς. οί'δαμεν δε ότι αμαρτωλών ο Θ^ός ουκ ακούει' ,άλλ' εάν τις %•εο~ 31 ΰεβης /}, και το θέλημα αυτού ττο//;, τοί'τοι; ακούει, εκ τοϋ αιώνος 32 οί^κ ηκούϋΰ^η., ότι ηνοι^έν τις όφϋ-αλμού^) τυφλού γεγενημένον. ει 33 μη ην ούτος παρά Θεού, ού[κ] ηδύνατο ποιεΐν ουδέν. Άπίκρί%•η6αν 31 και είπον αύτώ, εν αμαρτίαις ού έγεννήΰ'ης όλος , και 6υ διδάύκεις ημάς; καΐ έξ,έβαλον αυτόν έ^ω. Ηκουβεν ο Ιηϋοϋς ότι έξέβαλον 35 αυτόν εξ,ω' και εύρων αυτόν, είπεν αυτώ , Ο ν πιΰτεύεις εις τον νιόν τοϋ Θεού ; άπεκρίΟ-η εκείνος^ τίς εΰτιν, κύριε, ίνα πιΰτεύΰω εις 36 αυτόν; είπεν δε αύτώ'ΐηΰούς, καΐ ίώρακας αυτόν, και ο λαλώ ν μετά 37 ΰοϋ , εκείνος εοτιν. ό δε έφη, πιΰτεύω, κύριε' καΐ προΰεκννη- 38 1) {^γεννη^'η. Olim εγενη^-η, m.-uius autiqun ν miuusculum superius ascripsit. sic vcr. 20. Woide habet εγηννηϋ'η: male. 2) ηνεωξεν, pro ηνοιξεν. 3) ινα εκν τις αντον. Videtur olim scriptum fiiisse era sav τις. CoiTcxit 1 m. 4) οφΰ•<χλμον. Sic pro οφ^Όίλμονς. ΚΑΤΑ liiANNHX. 203 30 aev αντώ. καΐ είπεν ο Ίηΰονς, εις κρίμα εγώ εις τον κόβμον τοντον IX. rjld-ov, ίνα οι μη βλετιοντες βλέτιωβιν. καΐ οί βλέποντες τνφλοί γε- 40 νωνται. ΚαΙ ηκονΰαν εκ των Φαριβαίων ταντα οί οντες μετ αν- 41 του, καΐ είπον αντώ, μη καΐ ημείς τνφλοί ευμενή είζεν αντοΐς ο Ιη- ΰονς , ει τυφλοί ητε , ονκ αν εί'χετε αμαρτίαν' νυν δε λέγετε^ οτι, βλέτίομεν ' η ούν αμαρτία υμών μένει. ΚΕΦ. Ι. CAP. Χ. 1 '^4μην άμην λέγω νμΐν, ο μη είύ ερχόμενος δίά της d -ύρας εις την ανλην των προβάτων, άλλα άναβαίνων άλλαχό^εν. εκείνος κλέπτης 2 εύτίν καΐ λ7]βτης' ο δε είοερχόμενος δια της ^νρας, ποιμην εβτιν 3 τών προβάτων, τούτω 6 &νρωρ6ς ανοίγει, καΐ τα πρόβατα της φωνής αντον άκον ει , καΐ τα ίδια πρόβατα φ ων ει κατ όνομα , και 4 εζάγει αυτά. και όταν τα ίδια πρόβατα εκβάλη , εμπρο6%•εν αυτών πορεύετε' και τα πρόβατα αύτώ άκολονϋ-εΐ, ότι οίδαΰιν την φωνην 5 αντού. αλλοτρίω δε ον μη άκολουΟ^ήβουβιν , άλλα φεύ^ονται απ 6 αυτού' οτι ουκ οΐδαΟιν τών αλλότριων την φοονην. Ταύτην την παροιμίαν είπεν αύτοΐς ο Ίηΰούς ' εκείνοι δε ουκ εγνωβαν τίνα ην 7 ά ελάλει αντοΐς. Είπεν ούν αύτοΐς πάλιν ο'ΐηοούς, [άμ]ην άμην 8 λέγω υμΐν , οτι ε[γ]ώ είμι η ^ύρα τών προβάτων. [π]άντες όαοι ήλ- d^ov προ εμού. [κ]λέπται είοΐν καΐ ληΰταί' αλλ' ούκ ηκουβαν αυτών Ο τα πρόβατα, εγώ είμι η ^ύρα ' δι ' εμού εάν τις είβέλϋ-η , θω%•ΐίΐύε~ 10 ται , καΐ είβελεναεται, καΐ ε'ξελεύύεται, και νο μην εύρηύει. 6 κλέ- πτης ουκ έρχεται ει μη ίνα κλέφιι , και ^ύΰη και άπολέβη ' εγώ ηλ- 11 ^ον ίνα ζωην έχωβιν , καΐ περιοοόν έχωβιν. εγώ είμι ο ποιμην ο κάλος' ο ποιμην ο καλός την -φυχην αυτού τίϋηΰιν ύπερ τών προ- 12 βάτων. Ο μιβϋ-ωτός δε, και ούκ ων ποιμην, ού ούκ εΰτίν τα πρόβατα ίδια, θεωρεί τον λύκον ερχόμενον , καΐ άφίηϋιν ) τα πρόβατα, καΐ φεύγει' και 6 λύκος αρπάζει αυτά, και ακορπίζει 13 τα πρόβατα, ο δε μιβ^ο^τός φεύγει, ότι μιΟ^ός εβτιν), καΐ ου ^) ^9χομενον nai αφιηοιν. Videtur primo scriptum fuisse, -nai αφι^ΰΐν. correctio antiqua. 2) μιο^^ωτος φενγει οτι μίσχος eotlv και ου μέλει. Λ1- detur scriptum fuisse olim μιο^^ωτος εατιν -/ml ov μ,ελει. Omisit 1 m. φεύγει οτι μίΟ&ωτος, deceptus Λ^οοβ μιο^'ωτος, quae bis liic occurrit. μιο^-ος est error correctoris pro αιο^ωτος. 204 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ Χ. μελεί αντω περί των προβάτων. Έγώ είμι ο ποίμην ο καλός' καΐ 14 γ γινωΰκω τα έμα^ κα\ γινωβκομαί νπο των εμών, Κα&ώς γεινώοκει 15 να r χ » , , ν , ^^ ^ > , , , § με ο πατήρ ^ καγω γινωβκω τον πάτερα' Και την φνχήν μου τί- ^^ Ο-ημί νπερ των προβάτων. ΚαΙ άλλα πρόβατα εχω , α ονκ εύτιν 16 εκ της ανλης ταντης' κακεΐνά με δεΙ άγαγεΐν , καΐ της φωνής μον άκονΰωοιν ' καΐ γενηΰεταί μία ποίμνη , εις ποιμην. δίά τούτο ο 17 πατήρ με αγαπάς οτι εγώ τόϋ^ημι την ψνχήν μον, ίνα πάλιν λάβω αντήν. ονδείς αίρει αντην απ' έμον, αλλ' εγώ τίϋ'ημί αντην απ' 18 εμαντον. εξ,ονΰίαν εχω ^εΐναί αντην, καΐ έί,ονβίαν εχω πάλιν λαβείν αντην. ταντην την έντολην ελαβον παρά τον πατρός μον. Σχίΰμα ονν πάλιν εγενετο εν τοις Ίονδαοοις δια τονς λόγονς τον- 19 τονς. ελεγον δ\ πολλοί £'ξ αντών, δαιμόνων έχει καΐ μένεται ^). 20 τί αντον ακούεται•^ άλλοι ελεγον, Ταντα τά ρήματα ονκ εβτιν 21 δαιμονιξομενον ' μη δαιμόνιον δύναται τνφλών οφΟ'αλμονς άνοί- γειν ; Έγενετο δε τά εγκαίνια εν τοις Ιεροβολύμοις, και χειμών 22 ην' καΐ περιπατεί 6 Ίηΰούς εν τω ιερω εν τη ΰτοά Σολομών- 23 τος. εκύκλωβαν ονν αντον οί'ΐονδαΐοι, καΐ ελεγον αντω, εως 24* πότε την -φνχήν ημών αίρεις; ει βν ει ο Χριύτός, είπε ημΐν πα^- ρηβία. "Απεκρί'ϋ'η αύτοΐς ο Ίηΰούς, είπον νμΐν, και ον πιΟτεν- 25 ετε. τά έργα ά εγώ ποιώ εν τω ονόματι τού πατρός μον, ταύτα μαρτνρεΐ περί εμού' άλλα νμεΐς ον πιύτενετε' ον γάρ έβται'^) 26 εκ τών προβάτων τών έμών , κα%•ώς εΙπον νμΐν. Τα πρόβα- 27 τα τά έμά της φωνής μον ακούει, κάγω γεινώΰκω αντά' καΐ άκολονϋΌύοίν μοί-, κάγώ ζωήν αίώνιον δίδωμι αντοΐς' και ον 28 μή άπόλωνται εις τον αιώνα, καΐ ονχ αρπάοει τις αντά εκ τ^'ήζ χ^^^ός μον. ο πατήρ μον ος δεδωκεν μ,Οί-, μείζον πάν- 29 των έ(5τίν' και ονδείς δύναται άρπάζειν εκ της χειρός τού πατρός μον, Έγώ καΐ ο πατήρ εν έύμεν. εβάοταβαν ούν πάλιν λίϋ-ονς ^^ οι ΊονδαΙοι, ϊνα λι^'άΰωβιν αντόν. άπεκρίΟ-η αντοΐς 6 Ίηύούς, 32 πολλά έργα καλά έ'^έί-ξα νμΐν εκ τού πατρός μον' δια ποίον αντώ^) έργον λιΰ-άξεταί με; άπεκρίϋ^ηΰαν αντώ οι Ίονδαΐοι 33 1) μενεται, pro μαίνεται: ε pro αι ut saepe. 2) εαται, pro εατε. αι pro ε ut saepe. 3) αντω, pro αντων. ΚΑΤΑ LQANNHN. 205. περί καλού έργον ον λίϋ^άξομεν (?£, άλλα ττερί βλαΰφημειας, καΐ οτι Χ• 34 6V avd -ρωπος ων ποιείς Οεαντον Θεόν. ατΐεκρίϋ'η αντοΐς 6 Ίηΰοΰς^ ουκ εΰτιν γεγραμμένον εν τω νόμω υμών, εγω είπον ^ ϋ^εοί εϋτε; 3δ Ει εκείνους είτίεν ^εονς^ τΐρος ους ο λόγος τον Θεού έγενετο, καΐ ου 36 δύναται λνΟ-ηναι η γραφή' 6ν ο πατήρ ηγίαύεν καΐ άπεΰτειλεν εις τον κόΰμον, νμεΐς λέγετε, οτι βλαΰφημεΐς, οτι είπον, νιος τον Θεού οό εψί ; ει ον ποιώ τα έργα τού πατρός μον, μη πιΰτενεταί μοι ' ει δε ποιώ. καν εμοί μη πίΰτ ενετέ, τοις εργοις πιβτενβατε ' ίνα γνώτε καΐ 39 πιβτενΰητε, οτι εν εμοι ο πατήρ, καγω εν αντω. Εζητονν ονναντον 'J 40 πάλιν πιάβαι' κα\ ε^ήλΰ^εν έκτης χειρός αυτών, άπήλϋ^εν ονν πάλιν πέραν τού Ιορδάνον, εις τον τόπον όπον ην Ιωάννης το πρώτον βα- 41 πτίζων' καΐ έ'μινεν ) έκει. ΚαΙ πολλοί ήλθΌν προς αντονί,καΐέλεγον, '^^ οτί'Ιωάννης μεν Οημειον έποίηοενονδέν' πάντα δϊόβα είπεν' Ιωάν- 42 νης περί τούτον , άλιη^'η ήν. και έπίβτενβαν πολλοί εις αντόν έκεΐ. ΚΕΦ. ΙΑ. CAP. ΧΙ. 1 rlv δε τις άύϋ^ενών Λάζαρος από ΒηΟ-ανίας, έκ της κώμης Μαρίας ΙΑ 2 και Μάρθας ~) της αδελφής αντού ^). ην δε Μαρία η άλίφαβα τον Κνριον μύρω, καΐ έκμάζαβατονς πόδας αντού ταΐς ^'ρη^Ιν ) αντης, 2> ης ό αδελφός Λάζαρος ηβΟ^ένει. ^Απέβτειλαν ούν αί άδελφαΐ προς 4 αυτόν λέγονβαι, Κύριε, ί'δε όν φιλεΐς αβΟ-ενεΐ. ακονΰας δ\ ο Ιηβούς είπεν, αντη η άΰ&ένεια ονκ έοτιν προς θάνατον, αλλ' υπέρ της δό^,ης 5 τού Θεού, ίνα δο^,αΰΟ'η ο νιος τού Θεού δι αυτής, ηγάπα δε ό Ίη- 6 βούς την Μάρϋ^αν καΐ την άδελφην αυτής καΐ τον Αάζαρον. 'ίΐςούν ηκονβεν ότι άοϋ-ενεΐ, τότε μεν έμεινεν έν ω ην τόπω δύο ημέρας. 7 έπειτα μετά τούτο λέγει τοις μα^ηταΐς αντού, άγωμεν εις τήν'ΐονδαίαν 8 πόλιν^). Af^^Ofiitv αντω οι μαΰ-ηται, ραββεΐ, νύν έζήτονν αε λι^άΰαι Ο οί'ΐονδαΐοι, καΐ πάλιν νπάγεις έκεΐ; Άπεκρί^-η Ίηβούς, ονχι δώδεκα ώραί είοιν τής ημέρας; έαν τις περιπατη έν τ?] ημέρα, ον προβ- 1) εμινεν, pro εμεινεν , ι pro ει, ut saepe. 2) ν,ωμ,ης Μαρίας κατί Μαρ&ας. Primo videtur scriptum ε-Λ της γ,ωμης Μαρίας, omissis vocibus και Μαρ^'ας. Addidit igitiir scriba lineae praecedenti %ωμης Uteris miimscu- lis, et ν.ωαης Μαρι spongia deletis, rescripsit Μαρίας ytai Μαρ'ϋ•. Correxit 1 m. 3) αντον, sic pro αντης. 4) ^ρηξίν, sic pro 'ΰ'ρίξίν. 5) πολιν, sic pro πάλιν. 206 ΕΤΑΓΓΕΑΤΟΝ XT- κόπτει , οτι το φως τον κόβμ,ον τοντον βλέπει ' εαν δε τις περιπατή 10 εν τί] ννκτΐ, προύκόπτει^ ότι το φως ουκ εύτιν εν αντώ. ταντα εΐ- 11 πεν^ και μετά τοντο λέγει αντοΐς^ Λάζαρος ο φίλος ημών κεκοίμηται' άλλα πορεύομαι ίνα εξνπνίΰω αυτόν. Είπον ούν αύτώ, Κύριε, ει V2 κε[κοίμη]ται, σωϋ'ηΰεται. είρηκει δε [ο'ΐηβονς] περί του ϋ-ανάτον 13 αυτού' εκ[εΐ]νοι δε εδοξ,αν οτι π&ρΐ της [κοι]μη6εως του νπνου λέ- γει, τότε ειπεν αύτοΐς ό'Τηβονς παρρησία ^), [Αάζα]ρος άπέΰ-ανεν' 14 καΐ χαίρω δι^ νμάς, ίνα πιΰτεύοητε , ότι ουκ ημην εκεί' άλλα άγω- 15 μεν προς αυτόν. Ειπεν ούν Θωμάς, ο λεγόμενος /Ιίδυμος, τοΓς 6νν- 16 μαϋ'ηταΐς, άγωμεν καΐ ημείς, ϊνα αποΟ-άνωμεν μετ' αυτού. ελΟ-ών Π ούν ο ^Ιηΰούς εις Βη^-ανίαν ~) εύρεν αυτόν τέύβαρας ημέρας ηδη ' ) έχοντα εν τω μνημείω. Ην δΐ η Βηΰ-ανία εγγύς των Ιεροσολύμων, 18 ως άπό σταδίων δεκαπέντε' και πολλοί εκ των Ιουδαίων έληλύΰ'ει- 19 ΰαν προς τάς περί Μάρ&αν και Μαρίαν, ϊνα παραμυΰ'ηύωνται αντάς περί του αδελφού αυτών. Η ούν Μάρ^α ως ηκουΰεν ότι Ίηΰούς έρχε- 20 ται,ύπηντηΰεν αύτω ' Μαρία δΐ εν τω οΐ'κω εκαΟ^έζετο. ειπεν ούν 21 Μάρΰ-α προς τόν'ΐηύονν, κύριε, ει ης ώδε, ουκ άν ο αδελφός μου ετε- ^νηκει. αλλά καΐ νύν οίδα, ότι οθα αν αίτηβη τόνΘεόν, δώβει 6οι ο 22 Θεός. λέγει αυτί} Ίηβούς, άναΰτηΰεται 6 αδελφός σον. Λέγει αύτω 24 Μάρ&α, οιδα ότι άναΰτηβεται, εν τη αναΰτάϋει εν τ^ηέΰχάτη ημέρα, ειπεν αύτη ο Ίηΰούς, εγώ ειμί η ανάοταΰις καΐ η ζωή. ο πιοτεύων εις 2δ έμε, καν άποϋ-άνη, ζήύεται. καΐ πάς ο ζών καΐ πιΰτεύων εις έμε, ου 20 μη άποΟ'άνΐ] εις τον αιώνα, πιστεύεις τούτο ; λέγει αύτω., 6 Ίησούς^)^ 27 εγώ πεπίύτενκα, ότι ύύ ει ο Χριύτός, ο υίος τον Θεού, ό εις τον κόΰμον ερχόμενος, καΐ ταύτα είπούβα άπηλ^εν, καΐ έφώνηΟεν Μαριάμ την 28 άδελφήν αυτής, λά&ρα ειπούσα, ό διδάσκαλος ηάρεστιν και φωνεΐ σε. εκείνη ως ηκουσεν, εγείρετε ταχύ και έρχεται προς αυτόν ^). 29 Ονπω δΐ έληλύΟ-ει ο Ιησούς εις την [κ]ώμϊ}ν , άλλ' ην εν τω τόπω 30 όπου νπηντησεν αύτω η Μάρ&α. [ο]ί ούν'Ιονδαΐοι οίόντες μετ' 31 αυτής εν τη οικία καΐ παραμνΰ^ούμενοι αυτήν, ίδόντες την Μα- 1) παρρηΰία. αρρη rcscripta vidcntur a 1 m. 2) ovv ο Ιηβονς fig Βη- d'aviciv. Glim ovv Ιησονς. Correxit 1 m. 3) ημ8ρ(χς ηδη. Olim ημαρας tniitum. Corrcctio I in. 4) ο Ιηΰους. vidotur a I m. rescriptuni faissc, alia voco spongia del eta. 5) άρχεται προς αντον. Xocq^ προς κντον a 1 m. re- seriptae, inte^ra linca prius dcleta: deletao sunt, etiam cpiacdam literae in line Ihicae praecedentis. Fortassis quaedam bis scripta. ΚΑΤΑ ΙΡ-ΑΚΝΗΚ. ^07 Qiav OTt ταχέως άνεύτη καΐ i^rjXd'SV, ηκολονΟ-ηΰαν αντ^ ^ λέγον- XI. 32 χΒξ , οτι υπάγει εις το μνημείον , ίνα κλανΰτ} εκεί. Ή ονν MaQia ώς ηλ^εν οπον ην Ίηβονς , ίδονΰα αντον , επεοεν αυτού fig τους πόδας, λέγουσα αύτω, κύριε, ει ής ώδε, ουκ αν άπέϋ-ανέν μου 33 ό αδελφός. Ίηβούς ούν ώς Ιδεν αντην κλαίουβαν , και τους ΰυvελ^•όvτaς αύτχι 'Ιουδαίους κλαίοντας, έβριμηΰατο τω πνευ- Μ μάτι , καΐ έτάρα^εν εαυτόν, καΐ είπεν , πού τεϋ-ίκατε αυτόν; 35 λέγουύιν αύτω, Κύριε, έρχου καΐ ί'δε. εδάκρυΰεν ο Ιηοούς. 'L• ελεγον ούν οι Ιουδαίοι , ιδε πώς έφίλει αυτόν. Τίνες δε έζ αυτών ελεγον, ουκ ηδννατο ούτος 6 άνοί^ας τους οφϋ'αλμους 38 τού τυφλού, ποιηααι ίνα και oi^rog μη άποΰ-άντ]; Ιηϋούς ουν πάλιν έμβριμούμενος εν έαυτώ^ άρχετε εις το μνημειον, ην δε 6πή- 39 λα 10 ν , καΐ λίΌ-ος έπέκειτο έπ' αύτω. λέγει Ίηόούς , άρατε τον λι- Ο-ον. λέγει αύτω η αδελφή τού τετελευτηκότος Μαρίζα, κύριε, 40 ηδη όζει ' τεταρταΐος γάρ έύτιν. λέγει αύτη Ίηΰούς, ουκ είπον 6οι, 41 ότι εάν πιβτεύΟΓίς, όψη την δό^αν τού Θεού; ήραν ούν τον λίΰ^ον, ού ην. Ό δε Ίηύούς ήρεν τους οφθαλμούς άνω, καΐ είπεν, πάτερ ^ 42 εύγαριΰτώ 6οι ότι ηκου6άς μου. εγώ δε ηδειν ότι πάντοτε μου άκούεις' αλλά δια τον όχλον τον περιεΰτώτα είπον, ϊνα πι6τευ6ω- 43 6ιν ότι ΰύ με άπέ6τειλας. και ταύτα ειπών, φωνή μεγάλη έκραυγα- 44 αεν, Λάζαρε, δεύρο έ^ω. λαΐ έ^ηλ^'εν ο τε^•νηκώς, δεδεμένος τας χείρας και τους πόδας κηρίαις^), καΐ η όφις αυτού 6ουδαρίω περιε- δέδετο. λέγει αύτοΐς ο Ίη6ούς, λύσατε αυτόν, καΐ αφετο υπαγειν. 45 Πολλοί ούν εκ των Ιουδαίων οί" ελ^όντες προς την Μαρίαν , και 46 Λ^εασάμενοι ο έποίησεν'^), έπί6τευ6αν εις αυτόν. Τίνες δε εξ αυ- τών άπηλϋ^ον προς τους Φαρι6αίους, και είπον αύτοΐς 06α έποίηΰεν 47 ο Ιηΰούς. 6υνηγαγον ούν ot αρχιερείς, καΐ οι Φαριΰαιοι 6υνέδριον, και ελεγον, τί ποιούμεν; ότι ούτος ό άνθρωπος πολλά ποιεΐ 6η- 48 μεΐα. εάν άφώμεν αυτόν ούτως, πάντες πι6τεύ6ου6ιν εις αυ- τόν και ελεύσονται οί 'Ρωμαίοι καΐ άρούΰιν ημών καΐ τον τό- 49 πον και το εϋ-νος. Εις δέ τις έ^ αυτών Καϊάφας, άρχιερεύς ών 1) 'Ληριαις, pro %8ίρίθ(ίς: η pro el ut aliloi. 2) ο εττοιηοίν. Olim forte a εποιησεν. Correctio 2 m. 208 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ XI. του ενίαντον εκείνον, είπεν αντοΐς, νμεΐς ουκ οΐ'δατε ονδέν' ονδ\ 50 λογίξεβΰ'Οίΐ, οτι βνμφε'ρει ηαΐν, ίνα εις αν%^ρωπος άτΐοΰ-άνΐ] νπερ τον λαον, καΐ μη όλον το ε^-νος άπόληταί. τοντο δε αφ' έαν~ 51 τον ονκ είτΐεν, άλλα αρχιερενς ων τον ενίαντον εκείνον, τΐροεφητενβεν οτί ημελλεν Ίηβονς άττοΟ^νήβκείν νπερ τον ε^'νονς, καΐ ονχ νττερ τον ε^^νονς μόνον, αλλ' ίνα καΐ τα τον Θεον 52 ^^ τέκνα τα δίεβκορττιΰμενα 6νναγάγΐ] εις εν. Άτί' εκείνης ονν 53 της ημέρας βννεβονλενβαντο ίνα αποκτείνωΰον αντόν. Ίηβονς 54 ονν ονκ ετυ τΐαρρηΰία περιεπάτει εν τοις Ίονδαίοις , άλλα άπήλ- ^εν έκεΐϋ'εν εις την χώραν έγγνς της ερημον^ εις Έφραΐμ λεγομενην πόλιν , κακεΐ διέτριβεν μετά των μαϋ'ητών αντον. ^^ Ήν δε έγγνς το πάόχα των Ίονδαίων . καΐ άνεβηβαν πολλοί 55 είς Ίεροΰόλνμα εκ της χωράς ττρο τον πάβχα, ϊνα αγνίβωοιν ^ έαντονς. Έζητονν ονν τον 'ΐηΰονν, και ελεγον μετ αλλήλων 56 εν τω ίερω έΰτηκότες , τί δοκεΐ νμίν , ότι ον μη ελΟ^Τ] εις τηνέορτήν ; δεδώκειύαν δε οί αρχιερείς καΐ οι Φαριβαΐοι εν- 57 τολην , ίνα εάν τις γνω τίον έβτιν , μηνύβϊ], όπως πιάβωΰιν αυτόν. ΚΕΦ. IB. CAP. XII. Ο ονν "Ίηβονς προ ε^ ημερών τον πάβχα ήλΟ-εν εις Βηΰ^ανίαν, Ι όπον ην Λάζαρος 6 τεχ^νηκώς , Ον ηγειρεν εκ νεκρών ο Ιηΰονς. ^ Έποίηΰαν ονν αντώ δΐπνον εκεί, καΐ η Μάρ^α διηκόνει' ο 2 δ\ Λάζαρος είς ην τών ανακειμένων ΰνν αντώ. IB Ή ονν Μαρία λαβονβα λίτραν μνρον νάρδον πιΰτικης πολν- 3 τίμον , ηλει-ψεν τονς πόδας τον Ίηΰον , καΐ εξ,εμα^εν ταΐς ■^'ρηt^\v αντης τονς πόδας αντον' η δε οικία επληρώ^-η εκ της οβμης τον μνρον. ΙΓ Λέγει ονν είς εκ τών μαθητών αντον , Ιονδας Σίμωνο^ Ιακα- 4 ριώτης , 6 μέλλων αντόν παραδιδόναι, διατί τούτο το μνρον ονκ 5 έπράϋ'η τριακοΰίων δηναρίων , καΐ έδόϋ^η πτωχοΐς; είπεν δε τοντο, Ο ονχ ότι περί τών πτωχών εμελεν αντώ, αλλ' ότι κλέπτης ην, καΐ το γλωββόκομον είχεν , και τα βαλλόμενα έβάοταζεν. Είπεν ονν 7 ΚΑΤΑ Ι52ΑΝΝΗΝ. 209 ό ^Ιηβονς , αφες αντην' είς την ημεραν τον ενταφιαβμον μον XII. 8 τετήρηκεν αντό. τους πτωχούς γαρ ττάντοτε έχετε μεΟ'' εαν- 9 των, εμε δε ον πάντοτε έχετε. "Εγνω ονν όχλος πολνς εκ των ^ Ιουδαίων οτι εκεί εΰτυν ' καΐ ηλϋΌν ον dccc τον Ίηβονν μόνον, αλλ^ ίνα καΐ τον Αάζαρον ί'δωβίν, όν ηγειρεν εκ νεκρών ο 10 Ίηΰονς. εβονλενΰαντο δε ο[ αρχιερείς, ίνα καΐ τον αάζαρον 11 άτΐοκτείνωβίν' οτι πολλοί δι^ αντόν νπηγον των Ιουδαίων , καΐ επίΰτενον είς τον Ίηΰονν. 12 Tfj επαύριον o^/log πολνς 6 ελΰ-ών εις την εορτην , άκονΟαν- ^ 13 τες ότι ^Ιηΰονς έρχεται εις Ίεροΰόλνμα, ελαβον τα βαΐα φοινίκων, καϊ εξηλ&ον εις άπάντηαιν αύτω, καΐ έκραξον λέγοντες, ώοαννά' ενλογημενος 6 ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου , βαβιλευς του Ιύραήλ. 14 Ενρών δε ο'Ιηαοϋς όνάριον, εκάϋ^ειΟεν επ' αυτό, καΰ-ώς εβτιν qu 15 γεγραμμεν[ον,] μη φοβον, %•ύγατηρ Σειων' [t'^oi),] 6 βαύιλεύς έ'ρχε- 1G ται, καΰ-ήμενος επΙ πώλον όνου. Ταύτα δε ουκ εγνωΟαν οι μαϋ-η- γ ταΐ αυτού το πρώτον ' αλλ' ότε εδο^άα&η Ίηΰούς , τότε εμνήο&ηααν οτι ταύτα ην επ' αύτώ γεγραμμενα, καϊ ταύτα εποίησαν αύτω. 17 εμαρτύρει ούν ο όχλος 6 ων μετ' αυτού, οτε τον Αάζαρον εφώνη- 18 ϋεν εκ τού μνημείου, και ηγειρεν αυτόν εκ νεκρών' δια τούτο και υπήντηαεν αύτώ ο όχλος, ort ηκουΰαν τούτο αυτόν πεποιηκεναι το 19 ΰημεΐον. οι ούν Φαριβαΐοι εΐπον προς εαυτούς, ^^εωρεΐτε ότι ουκ ωφελείτε ουδέν; ί'δε ό κόΰμος όπίΰω αυτού άπηλϋ-εν. 20 Ηοαν δε τίνες "Ελληνες εκ τών άναβαινόντων ,ϊνα προΰκυ- ΙΕ 21 νηΰωβιν εν τ/] εορτγι' ούτοι ούν προ6ηλ3Όν Φιλίππω τω από Βηϋ^ΰαϊδά της Γαλιλαίας , καϊ ηρώτων αυτόν λέγοντες. Κύριε, ΰ-ε- 22 λομεν τον Ίηβούν ίδεΐν. έρχεται Φίλιππος καϊ λέγει τω Ανδρέα' 23 ερχετε^) Ανδρέας καΐ Φίλιππος καϊ λέγουΰιν τώΐηβού. Ό δε'ΐη- ^J οούς απεκρίνατο αύτοΐς λέγων , εληλυΟ-εν η ωρα ίνα δο^α63"τΙ ο νιος 24 τού άνΰ-ρώπου. ^Αμην άμην λέγω ύμιν , εάν μη ο κόκκος τού βίτου ^^ πεβων εις την γην άπο%'άνΎΐ, αυτός μόνος μένει' εάν δε αποΟ-άνη, 25 πολύν καρπόν φέρει. Ό φιλών την -φυχην αυτού άπολέΰει αύτην' ^ καϊ ο μιοών την -ψυχην αυτού εν τω κόύμω τούτω , εις ζωην 1) ερχετε, pro έρχεται. CODEX ALEX. 14 210 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ XII. ^^ αιώνων φυλάξει αντην. Έάν έμοίτις dtaxovrj^ εμοί άκολονϋ^είτω' 26 καΐ οΛου ειμί εγώ, εκεί καΐ ο διάκονος ο εμος εβται' και εάν § τις εμοΙ διακον^, τιμηόει αυτόν 6 τΐατήρ. Νυν η -ψυχή μου 27 τετάρακται' και τί εί'πω; πάτερ, ΰώσόν με εκ της ώρας ταύτης, αλλά δια τοϋτο ήλϋ^ον εις την ωραν ταύτην. [π]άτερ, δόξα- 28 60ν 6ου το όνομα. ήλϋ•εν ούν φωνή εκ του ουρανού, και έδόξαΟα, και πάλιν δοξάΰω. ο ούν όχλος ο έΰτηκως καΐ άκού- 29 ΰας ελεγεν βροντην γεγονέναι. αλλοί. ελεγον , άγγελος αύτω λελάληκεν. Άπεκρίϋ^η ο Ίηΰούς καΐ είπεν , ου δι εμε η φωνή 30 αύτη γεγονεν, αλλά δι' υμάς. νυν κρίβις εβτιν του κόΰμου 31 TOiJrot;• νύν 6 άρχων τού κόΰμου τούτου εκβληΒ^ηΟεται εξω' καγώ εάν υφωϋ-ώ εκ της γης, πάντας ελκύΰω προς εμαυτόν. 32 τούτο δε ελεγεν, ΰημαίνων ποίω ^ανάτω ημελλεν αποϋ-νήακειν. 33 απεκρί&γι αύτω ο όχλος , ημείς ηκούβαμεν εκ τού νόμου , οτι ο 34 Χριβτος μένει εις τον αιώνα ' και πώς ΰύ λέγεις , οτι δει ύφωΟ-ή- ναι τον υίόν τού άνϋ-ρώπον ; τίς έβτιν oi;'rog ο υίος τού άν^'ρώπου ; είπεν ούν αύτοΐς ο Ίηβούς , ετι μικρόν χοόνον το φώς μεΰ' υμών 35 έϋτιν, περιπατείτε ως το φώς έχετε, ίνα μη ΰκοτία υμάς κατάβΐ]'^) και 6 περίπατων εν τ fj ΰκοτία ούκ οίδ εν πού υπάγει, ως το φώς 3G έχετε, πιΟτεύεται εις το φώς, ίνα υιυΐ φωτός γένηοΌ'ε. ταύτα έλά- ληβεν ο ^Ιηΰούς, καΐ άπελ&ών έκρύβη απ αυτών. Τοϋαύτα δ\ αυ- 37 τού ΰημεΐα πεποιηκότος εμπροΰϋ'εν αυτών, ούκ έπίοτευον εις αυτόν' ίνα 6 λόγος Ήϋαί'ου τού προφήτου πληρω^-ύ}, ον είπεν, 38 Κύριε, τίς έπίΰτευΰεν τη άκοη ημών; καΐ ο βραχίων Κυρίου ^ ^τίνι άπεκαλύφϋ-η; Ζΐιά τούτο ούκ ηδνναντο πιοτεύειν , οτι πά- 39 ^λιν είπεν Ήΰαΐας , τετύφλωκεν αυτών τους οφΒ-αλμούς, κ«1 40 ' έπώρωΰεν αυτών την καρδίαν' ϊνα μη ιδωΰιν τοις όφ&αλμοΐς, και νοηοωβιν τη καρδία και έπιΰτραφώβιν , καΐ ίάοομαι αύ- ^^ "^τούς. Ταύτα είπεν Ήβαΐας, ότι ίδεν την δόξαν αυτού, και 41 έλάληΰεν περί αυτού. Όμως μέντοι καΐ εκ τών αρχόντων 42 πολλοί έπίοτευβαν εις αύτ()ν' αλλά διά τους Φαριύαίους ουχ ωμολόγουν , ίνα μη άποουνάγωγοι γένωνται. ηγάπηΰαν γάρ την 43 1) ν,αταβη, pro -ααταλαβη. ΚΑΤΑ Ι£>ΑΝΝΗΝ. 211 XII. 44 δόξαν των ανϋ-ρωπων μάλλον ηπερ την δό^αν τον Θεον. Ύη- ^^^ βονς δε εκραξ,εν καΐ είπεν , 6 ταβτεΰων εις έμ\ ^ ον πιοτενει 45 εις εμε . αλλ εις τον πεμφαντά με' καΐ ο ^'εωρώv εμε^ &εω- 40 ρεΐ τον πεμψαντά με. Έγώ φως εις τον κόΰμον εληλνΰ-α, ίνα ^[^ 47 πάς ο τίίϋτενων εις εμε, εν τγι ύκοτία μη μείντι. καΐ εάν τις μου άκονΰΐ] των ρημάτων καΐ μη φύλαξη, εγώ ον κρίνω αυ- τόν' ον γαρ ηλΟ-ον ίνα κρίνω τον κόομον, αλλ' ϊνα ΰώβω τον 48 κόΰμον. ο α&ετών εμε, καΐ μη λαμβάνων τα ρηματά μον, εχευ τον κρίνοντα αυτόν' ο λόγος ον ελάληΰα ^ εκείνος κρίνει 49 αυτόν εν τη έβχάτη ημέρα. οτι εγώ £§ έμαντοϋ ουκ ελά- ληβα' αλλ ο πέμφας με πατήρ, αντός μοι εντολην δέδωκεν, 50 τι εί'τΐω καΐ τί λαληΰω' καΐ οίδα οτι η εντολή αυτόν ζωη αιώ- νιος έβτιν '). ά. ονν εγώ λαλώ, κα^-ώς εΐρηκέν μοι 6 πατήρ, ούτως λαλώ. ΚΕΦ. ΙΓ. CAP. XIII. 1 ΙΙρό δε της εορτής του πάύχα , είδώς ο Ίηΰοϋς ort ηλχ^εν αυτού η ώρα , ίνα μεταβη εκ τον κόΰμου τούτον τΐρος τον πα- τέρα , άγαπησας τους ιδίους τους εν τω κόύμω, εις τέλος ηγά- πηΰεν αυτούς. 2 Και δίπνου ~) γενομένου, του τε διαβόλου ηδη βεβληκότος εις ρf.y 3 την καρδίαν 'Ιούδα Σίμωνος Ιβκαριώτου,ϊνα αυτόν παραδω, Είδώς „,^ ο Ίηοούς, ότι πάντα δέδωκεν αυτώ ο πατήρ εις τάς χείρας, Και ότ^ ^ 4 από Θεού ε^ήλϋ-εν και προς τον Θεόν υπάγει, εγείρεται εκ του ^ δίπνου, καΐ τίΟ-ηΰιν τα ιμάτια, και λαβών λέντιον διέζωΰεν εαυτόν' 5 είτα βάλλει νδωρ ft'g τόζ^ νιτίτήρα, καΐ ήρξ,ατο ) νίπτειν τους πόδας Ο των μαΟ-ητών, καΐ έκμάΰΰειν τω λεντίω ω ην διεζωΰμένος. "Ερχε- ται ονν προς Σίμωνα Πέτρον' και λέγει αυτώ εκείνος , κύριε, βύ 7 μου νίπτεις τον ς πόδας ; άπεκρί^η Ιηόούς και είπεναντω, 6 εγώ ποιώ, 8 αύ ουκ οίδας άρτι, γνώβη δε μετά ταύτα. Λέγει αυτώ Πέτρος , ου μή νίψης τους πόδας μου εις τον αιώνα, άπεκρί^-η Γηΰούς αυτώ, εάν 9 μή νίψω 6ε, ουκ έχεις μέρος μετ' εμού. Λέγει αντώ Σίμων Πέτρος, 1} εατιν. τ a 1 m. rescriptum. 2) δίπνου, pro δείπνου, iit alibi. 3) ηρ- ξατο. luter α et τ spatium interest. Forte prius ηρξαντο : ν Λddetur erasum. 14* ^1^ ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΚ ΧΙΙΙ.κνριε, μη Tovg πόδας μον μόνον ^ άλλα καΐ τάς χεΐραζ καΐ την κεφαλήν. Αεγευ αντω 6 Ίηΰονς, 6 λελονμενος ονκ έχει χρίαν η 10 τους πόδας νίφαΰ^'αι^ αλλ" εΰτιν καθ-αρος όλος' καΐ νμεΐς κα- %'αροί εΰτε, αλλ' ουχί πάντες, γιδει γαρ τον παραδίδοντα αν- ϋ τόν δίά τούτο είπεν , ονχΐ πάντες κα%^αροί εβτε. Ότε ονν ενι- 12 -φεν τους πόδας αυτών ^ καΐ ελαβεν τα ίμάτία αντον , καΐ ανα- ' πεΰών , πάλιν είπεν αντοις^), γινώΰκετε τί πεποίηκα νμΐν; ") γ ^Τμεΐς φωνειτε με, 6 διδάΰκαλος, καΐ 6 κύρίος' καΐ καλώς λέγετε, 13 ^'^^ είμΐ γάρ. El ονν εγώ ενιφα υμών τονς πόδας, ο κνρως καΐ 6 14 δίδάβκαλος, καΐ νμεΐς όφίλετε αλλήλων νίπτευν τονς πόδας, νπό- 15 δείγμα γάρ δεδωκα νμΐν, ίνα κα^-ώς εγώ έποίηΰα νμΐν, καΐ ^^^ νμεΐς ποιητε. Άμην άμην λέγω νμΐν, ονκ εβτιν δούλος μείζων 16 τού κνρίον αυτού , ούδ\ άπόύτολος μείζων του πέμ'φαντος αυτόν. ^ ει ταύτα οιοατε, μακάριοι εΰτε εαν ποιητε αυτά. Ον περί παν- ^g των νμών λέγω' εγώ γάρ οίδα ονς εζελε^,άμην' αλλ ϊναη γραφή ^πληρωθ-Ρ}, ο τρώγων μετ' εμού τόν άρτον , έπηρκεν'^) έπ έμε \ην πτέρναν αντού. απ* άρτι λέγω νμΐν προ τού γενέύ&αι, ίνα 19 CC όταν γενηται, πιΟτεναητε οτι εγω ειμί. Αμην αμήν λέγω νμιν, ^0 ο λαμβάνων άτινα πέμφω, έμε λαμβάνει' ο δε έμε λαμβάνων, S λαμβάνει τόν πέμφαντά με. Ταύτα ειπών 6 Ίηβούς, έταράχΰ-η 21 τω πνενματι, και έμαρτνρηΰεν κα\). είπεν,] αμήν άμην λέγω νμΐν, α ότι, [εις] εξ. νμών παραδώαει με. "Εβλεπον ονν εις αλλήλους οι μα- 22 ^^J ϋ'ηταΐ, άπορούμενοι περί τίνος λέγει. Ην δε άνακείμενος εις έκ 23 των μa^^ητώv αυτού εν τω κόλπω τού Ιηβού , όν ηγάπα 6 Ίη- 6ούς' νεύει ούν τούτω Σίμων Πέτρος πνϋ'έβΌ'αι τίς άν ει'η περί ον 24 λέγει, έπιπεΰών δε εκείνος έπΙ το οτηϋ^ος τού'ΐηύού, λέγει αντω, 2δ κνριε , τίς έΰτιν ; 'αποκρίνεται ο Ίηβούς, έκεΐνός έΰτιν ω εγώ έμβά- 26 -φας το φωμίον έπιδώβω. καΐ έμβάφας τόφωμίον, δίδωΰιν'ΐονδα ^ Σίμωνος Ίόκαριώτΐ]. ΚαΙ μετά το φωμίον , τότε είβηλ^εν εις 27 ^"''^ εκείνον ό Σατανάς. Λέγει ονν αύτω ο Ίηύούς , ο ποιείς, ποίηβον τάχειον. τούτο δε ουδείς έγνω τών άνακειμένων προς τί είπεν αν- 28 1) καί- αναπεοων πάλιν ειπεν αντοις. Margini a correctore ascripta; 1 m. possunt esse. 2) νμιν. ν additum a 2 m. quia lineola super t, tecta est. 3) επηρτιεν^ sic pro επηρεν. ΚΑΤΑ Ι<>ΑΝΝΗΝ. 21 3 29 τω. τινίς γαρ εδόκουν^ επί^) το γλωΰΰόκομον εΐχεν 'Jovoag, XIII. οτι λέγει αντώ ο Ίηΰονς, άγόραύον ων χρίαν έ'χομεν εις την 30 εορτην' η τοις πτωχοΐς ίνα τι δω. λαβών ονν το ψωμίον 31 εκείνος, εν^έως έ^ηλΰ'εν' ην δε νν^ οτε εξήλ^-εν. Λέγει 6 Ίηβονς, ννν έδο^άο^•η 6 viog τον άνΰ^ρίοτΐον , και 6 Θεός έδο~ 32 ^άΰϋ-η εν αντω. εί ο Θεός έδο^άβϋ-η εν αντω , και ο Θεός 33 δοξάοει αντον εν έαντω , και ενϋ^νς δοξάύει αυτόν. Τεκνία, ετι μικρόν μεϋ• υμών είμι. ξητηβεταί με, καΐ κα^'ώς είπον τοις Ιονδαίοις, οτι οπού έγω ντΐάγω , νμείς ον δνναΰϋ^αι έλ- 34 %'εΐν , καΐ νμΐν λέγω άρτι. Έντολην καινην δίδωμι νμΐν, ίνα αγαπάτε αλλήλους' κα^ώς ηγάπηβα υμάς, ίνα και υμεις άγα- 35 πάτε αλλήλους, εν τοντω γνώβονται πάντες οτι έμοι μαΌ-ηταί 36 εβτε, εάν αγάπην εχητε εν άλληλοις. λέγει αύτω Σίμων Πέ- τρος, κύριε, που υγάγεις; Άπεκρί&η αύτω Ίηΰούς, οπού υπάγω, ού δύναύαί μοι νυν άκολουϋ-ηΰαι' [ύ]6τερον δε άκολουϋ'ηΰεις. 37 [Α]έγει αύτω Πέτρος, κύριε, διατί ού δύναύαί /not ^) άκολουθ-η- 38 βαι άρτι ; την ■ψυχήν μου ύπερ ΰοϋ %•η0ω. Αποκρίνεται Ίηύοϋς, την -φυχην 6ου ύπερ εμού d -ηΰεις; άμην άμην λέγω οοι, ού μη αλέκτωρ φωνηση εως ον άπαρνήοη με τρείς. ΚΕΦ. ΙΔ. CAP. XIV. 1 ΙΜη ταραΰβέϋϋ'ω υμών η καρδία' πιύτεύετε εις τον Θεον, και ^^^ 2 εις έμε πιστεύετε. εν τη οικία του πατρός μου μοναι πολ- λαί είύιν' εί δε μη, είπον αν υμίν' οτι πορεύομαι ετοιμάΰαι 3 τόπον ύμΙν, και εάν πορευΟ-ώ έτοιμάΰω υμιν τόπον, πάλιν έρχομαι και παραλημφομαι υμάς προς έμαυτον' ίνα όπου είμι 4 εγώ, καΐ ύμεΐς ητε. καΐ όπου εγώ υπάγω οί'δατε, και την ό δον 5 οί'δατε. λέγει αύτω Θωμάς, κύριε, ούκ οίδαμεν πού υπάγεις' 6 γΜΪ πώς δυνάμεϋ^α την όδόν είδέναι; Λέγει αυτω ο Ιηύούς, εγώ είμι η οδός κα\ η άληΟ'εια καΐ η ζωη' ουδείς ερχετε προς 7 τον πατέρα, εί μη δι^ εμού. εί έγνώκειτε , και τον πατε- ί) επί, pro επει. 2) ό^-υι^ασαι μοι: sic pro δνναμαι 214 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ XIV. ρ β μον εγνώκείτε αν' καΙ ait' άρτι γίνώβκετε αντον ^ καΙ ευ)- ράκατε αντόν. Λέγει αντώ Φίλιππος^ κνριε^ δεΐί,ον ημΐν τον 8 τΐατέρα , καΐ αρκεί ημΐν. λέγει αντώ Ύηΰονς , τοΰοντον χρό- 9 νον μεΟ'' υμών ειμί, καΐ ονκ εγνωκάς με ΦίλίΤΐττε; ο έωρα- κώς έμε, έώρακεν τον πατέρα' καΐ πώς ΰν λέγεις, δειξον ημΙν τον πατέρα-^ Ου πιΟτενεις "ότι εγώ εν τώ πατρί, καΐ ο πατήρ 10 εν έμοί έΰτιν; τα ρήματα α εγώ λαλώ νμιν, απ' έμαντον ου λαλώ' 6 δε πατήρ ο εν έμοΙ μένων, αντος ποιεί τα έργα. πιΰτενεταί μοι οτι εγώ έν τώ πατρί' εί δ\ μη, δια τα έργα 11 αυτά πιΰτενεταί μοι. Αμήν άμην λέγω νμΐν, ο πιΰτενων 12 εις έμε, τα έργα α έγώ ποιώ, κάκεΐνος ποιηΰει , καΐ μείζονα τοντων ποιηθεί' ότι έγώ προς τον πατέρα πορεύομαι. καΐ 13 ο τι αν αίτήΰητε έν τώ ονόματί μον, τοντο ποιήόω' ίνα δο^αβϋ-"^ 6 πατήρ έν τ ω νιώ. έάν τι αίτηΰητε έν τω ονό- 14 ^ν^ ματί μον , τοντο ποιηΰω. Έάν αγαπάτε με , τάς έντολάς 15 τάς εμάς τηρήσατε. καΐ έγώ έρωτήοω τον πατέρα , καΐ αλ~ 16 λον παράκλητον δώοει νμΐν , ϊνα μένγι μεϋ" νμών εις τον αιώνα, το πνενμα της άληϋ'είας , ο 6 κόομος ον δνναται λα- 17 βεΐν , οτι ον Ο'εωρεΐ αντο , ονδ% γινώΰκει αντό' νμεΐς δε γει- νώΰκετε αντο , οτι παρ' νμΐν μένει, και έν νμΐν έΰται. ονκ 18 άφήΰω νμάς ορφανούς' έρχομαι προς νμάς. Ετι μικρόν καΐ 6 19 κόΰμος με ονκ έτι θεωρεί, νμεΐς δε d -εωρεΐτέ με' ότι έγώ ζώ, καΐ νμεΐς ζηΰεΰΟ^αι. έν εκείνη τη ημέρα γνώοεοΟ'αι ότι 20 έγώ έν τώ πατρί μον , και νμεΐς έν έμοι , καγώ έν νμΐν. 6 έχων τάς έντολάς μον και τηρών αντάς, εκείνος έοτιν ο 21 ^^ αγαπών με' Ο δε αγαπών με, άγαπηΟ'ήοεται νπό τον πατρός μον' και έγώ άγαπήΰω αντόν, και έμφανίοω αντώ έμαν- ^^ τόν. Λέγει αντώ Ιούδας, ον% ο Ίΰκαριώτης, κύριε, τί γέ- 22 γονεν ότι ημΐν μέλλεις εμφανίζεις ) ύεαντόν , κα\ ονχΐ τω κόβμω; άπεκρί^η Ιηΰονς καΐ είπεν αντώ, έάν τις .άγαπα με, 23 τον λόγον μον τηρήΰει, καΐ ο πατήρ μον αγαπηθεί αντόν, καΐ προς αντόν ελενβόμε^α , και μονήν παρ' αντώ ποιήΰομεν. 1) εμφανίζεις: sic pro εμφκνιζειν. ΚΑΤΑ Ι.ΟΑΝΝΗΝ. 215 XIV. 24 6 ^J^ αγαπών με, τονς λόγους μον ου τηρεί' ΚαΙ 6 λόγος ^J^ ον άκονετε, ουκ εοτιν εμος, άλλα τον πεμφαντός με πατρός. 2(3 Ταντα λελάληκα υμΐν παρ' νμΐν μένων' 6 δε παράκλητος, το ^^^ Πνεύμα το "^γιον, ο πέμψει ο πατήρ εν τω όνόματύ μον, εκείνος υμάς διδάξει πάντα, καΐ νπομνηΰεί υμάς πάντα α εΐ- 27 πον νμΐν. Είρηνην άφίημί νμΐν, είρηνην την έμην δίδωμο νμΐν' ον καϋ'ώς ο κόβμος δίδωβιν, εγώ δίδωμι νμΐν. μη τα- 28 ραββέΰΟ^ω νμών η καρδία, μηδέ δίλιάτω. Ηκονΰατε ότι εγώ είπον νμΐν, νπάγω καΐ έρχομαι' προς νμάς. ει ηγαπάτέ με, έχάρητε αν ότι πορενομε προς τον πατέρα' οτι 6 πατήρ μεί- 29 ζων μον έβτίν. καΐ νυν εί'ρηκα νμΐν πρΙν γενέΰΟ-αι' ίνα όταν 30 γένηται, πιβτενβηται. Ουκ έτι πολλά λαληθώ με^-' υμών' έρχεται γαρ ο του κόβμου άρχων, καΐ έν έμοί ουκ έχει ού- 31 δέν' αλλ' ϊνα γνώ ο κόΰμος, ότι αγαπώ τον πατέρα, καΐ^) καθώς ένετείλατό μοι ο πατήρ, οϋτως ποιώ. Έγείρεΰϋ'ε , άγω- μεν εντεύΰ-εν. ΚΕΦ. ΙΕ. CAP. XV. 1 ^Ιΐιγώ είμι η άμπελος η άλη^-εινη, καΐ ο πατήρ μου 6 γεωργός 2 έβτιν. πάν κλήμα έν εμοΙ μη φέρων καρπόν , αίρει αυτό' και πάν το καρπον φέρων.~) καΟ'αίρει αυτό, ϊνα πλείονα καρπόν φέ- 3 ρη. ηδη νμεΐς καϋ-αροί έβται , δίά τον λόγον όν λε?.άληκα υμΐν. 4 Μίνατε έν §μοΙ , κάγώ έν νμιν. καΟ'ώς το κλήμα ου δύναται καρπόν φέρειν αφ' εαυτού, έάν μη μείνη έν τη άμπέλω , ούτως 5 ούδε υμεΐς,έάν μη έν φοι μένητε. έγώ είμι η άμπελος, υμεΐς τα κλήματα, ο μένων έν έμοΙ , κάγώ έν αύτώ , ούτος φέρει καρ- Ο πόν πολύν ότι χωρίς εμού ου δύva6^^aι ποιεΐν ουδέν, έάν μη τις μέννι έν έμοΙ, έβλη^'η έξω ως το κλήμα, καΐ έ^ηράνΟ'η^ και βυνάγουοιν αυτά και εις το πνρ βάλλουΰιν , και κέεται.^) Έάν ^^^ 7 μείνηται έν έμοΙ, και τά ρήματα μου έν υμΐν μείνη , ο έάν Ο-έλε- 1) πάτερα zccl. Olim πάτερα, oniisso τιαι. Correctio 2 m.? 2) φέρων bis: sic i?ro ψερον. 3) κ^εται, pro -καίεται. 216 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ XV. ^ τε αιτηβαοϋ'αί , καϊ γενη<3εταυ νμίν. Έν τοντω εδο^άοϋ-η ο 8 Λκτηρ μον^ ίνα καρπον πολνν φερητοα' καϊ γενηβεΰ&αί εμοί μαϋ'ηταί. καΰ•ώς ηγάπηβεν με ο πατήρ, κάγώ ηγάπηαα υμάς' 9 μείνατε εν vfi άγάπνι ττ} εμ^. εάν τάς εντολάς τάς εμάς τη- 10 ρηβητε^ μενεΐτε εν ττ} άγάπγι μον' καϋ^ώς έγω τας έντολάς τον πατρός μον τετηρηκα, καϊ μένω αντον εν vrj αγατΐτ}. Ταύτα λελάληκα νμΐν , ίνα η χαρά η εμη εν νμΐν fj, και η 11 χαρά νμών πληρωΟ-γι. Αντη εότίν η εντολή η εμη, ίνα αγαπάτε 12 β άλληλονς , κα&ώς ηγ[άπη]αα νμάς. μείζονα ταύτης ά[γά]πην ονδείς 13 εχεί , ίνα τις την φνχην αντον d'fj νπερ των φίλω[ν] αντού. § Τμεΐς φίλοι μον εΟταΙ, εάν ποιητε όβα εγώ εντέλλομαι νμΐν. 14 ονκέτι λέγω νμάς δούλονς, οτί. 6 δούλος ονκ οίδεν τί ποιεί αντού 6 15 κύριος' νμάς δε εί'ρηκα φίλονς , οτι πάντα ά ηκονΟα παρά τού πατρός μον.^ έγνώριΰα νμΙν. Ονχ νμεΐς με έ^,ελέ^α6ΰ•αι, αλλ' εγώ 16 έ^ελεξ,άμην νμάς, και έΰ-ηκα νμάς , ϊνα νμεΐς νπάγητε και πόλν^) καρπον φέρητε , καϊ 6 καρπός υμών μένη' ίνα ότι αν αίτηΰητε § τον πατέρα εν τω ονόματι μον , δω νμΐν. Ταύτα εντέλλομαι νμΐν, 17 ^^^ ίνα αγαπάτε άλληλονς. Ει 6 κόΰμος νμάς μιβεΐ , γινώΰκετε οτι εμε 18 πρώτον νμών μεμίΰηκεν. ει εκ τού κόΰμον ητε, ο κόαμος αν το 19 to'toi^ έφίλει ' ότι δε εκ τού κόΰμον ονκ έύτε , αλλ εγώ έ^,ελε^,άμην γ νμάς εκ τού κόΰμον, διά τούτο μιΰίΐ νμάς ο κόΰμος. Μνημονεύετε 20 ^^ τού λόγον ον εγώ είπον νμΐν , Ονκ εΰτιν δούλος μείζων τού κνρίον αντού. ει εμε έδιωξαν, και νμάς διώξ,ονΰιν' ει τον λόγον μον ^^ έτηρηΰαν , και τον νμέτερον τηρηΰονΰιν. ^Αλλά ταύτα πάντα 21 7tot?i(joi;(Jti' νμΐν διά το όνομα μον, οτι ονκ οί'δαΰιν τον πέμ- γ -ψαντά με. Ει μη ηλ%Όν και έλάληΰα αντοΐς , αμαρτίαν ούκείχον' 22 ^^J νύν δε πρόφαΰιν ονκ έχονΰιν περί της αμαρτίας αντών. Ό εμε 23 ^'"'^ μειΰών , και τον πατέρα μον μιΰεΐ. Ει τά έργα μη έποίηΰα εν 24 9f^^ αντοΐς, ά ονδείς άλλος έποίηΰεν, αμαρτίαν ονκ είχον' νύν δϊ καϊ έωράκαΰιν , καϊ μεμιΰήκαΰιν και εμε και τον πατέρα μον' αλλ 25 ίνα πλήρωση ο λόγος 6 γεγραμμένος εν τω νόμω αντών, ότι εμείΰηΰάν με δωρεάν. Ι) πολν, pro πολύν. ρλϋ• κ Αϊ A Ιί>ΑΝΝΗΝ. 217 XV. 26 "Οταν δε ελ^τι ο παράκλητος , ον εγώ πεμφω νμΐν τιάρα ΙΖ τον πατρός ^^) [το π]νενμα της άληΟ-είας , ο παρά τον [π]ατρ6ς 27 εκπορεύεται, εκείνος μαρ[τ]νρψεί περί εμον' καΐ νμεΐς δε μαρ- τυρείτε, οτι απ' αρχής μετ εμον εΰται. ΚΕΦ. Ιζ. CAP. ΧΥ1. ι Ταντα λελάληκα νμΐν, ίνα μη ΰκανδαλίβΟ^ψε. άποΰνναγώγονς ποίΎΐβονβιν νμάς' αλλ' έρχεται ώρα, ίνα πάς ο αποκτείνας υμάς, 3 δόξη λατρείαν προοψέρειν τω Κνρίω. καΐ ταντα ποιηΰονΟιν, 4 οτί ονκ εγνωΰαν τον πάτερα ονδε έμέ. άλλα ταντα λελάληκα νμΙν, Ινα όταν ελ^Ύ[ η ώρα αντών, μνημονενηταί αντών, οτι εγώ είπον νμΙν' Ταντα δε νμι,ν έξ αρχγις ονκ ειπον , οτυ μεϋ" νμων ημην. ''ρ 5 ννν δε υπάγω προς τον πεμφαντά με, καΐ ονδείς εξ, νμών 6 ερωτά με, πον υπάγεις; οτι ταντα λελάληκα νμΐν, η λύπη 7 πεπλήρωκεν νμών την καρδίαν. αλλ' εγω την αλη%^ειαν λέγω νμΐν, ΰνμφέρει νμΐν ίνα εγώ απέλθω, έαν γαρ εγώ μη απέλϋ-ω, ο παράκλητος ονκ έλενβεται προς υμάς' εάν δε πορενϋ-ώ,') πέμ-ψω 8 αντον προς νμάς' καΐ ελΟ-ών εκείνος ελέγξει τον κόΰμον περί 9 αμαρτίας, καΐ πβρί δικαιοΰννης , καΐ περί κρίΰεως. Περί αμαρτίας 10 μεν, οτι ου πί6τεύουβι:ν ευς εμέ' περί δικαιοσύνης δε, οτι προς 11 τον πατέρα μον νπάγω^ και ονκ ετι θεωρείται με ' περί δε κρίΰεως, 12 οτι 6 άρχων τον κόΰμου τούτου κέκρυται. Ετι πολλά εχω λέγειν 13 νμΐν, αλλ' ον δύναβϋ^αι βαΰτάζειν άρτι' όταν δε ελΰ -rj εκείνος, το πνεύμα της ά7,η^είας , οδηγηθεί νμάς εις την αλή^-είαν πάβαν' ον γάρ λαλήσει αφ' έαντον, άλλ^ οΰα εάν άκούΰη λαλήσει, καΐ τα έρχό. 1^ μένα άναγγελεΐ νμΐν. εκείνος εμε δοξάσει, οτι εκ τον εμον λήμ-φε- 15 ται, και αναγγελει υμιν. Ιίαντα οσα έχει ο πατήρ, εμα εστίν οια ^^' 16 τούτο είπον, οτι 'εκ του 'εμού λήμψεται, καΐ άναγγελεΐ ύμΐν. Μικρόν Q!^^ και ου ΰ'εωρεΐτέ με , καΐ πάλιν μικρόν και οφεσϋ^αί με, οτι υπάγω 17 προς τον πατέρα. Είπον ούν 'εκ των μα%•ητών αυτού προς αλλήλους, τι εστίν τούτο ο λέγει ημΐν , μικρόν και ου θεωρείται με, καΐ πάλιν 1) naxgoq: post lianc vocem erasa est litera. 2) πορεν^'ω. πορεν a 1 m. rescriptum; forte repetierat ex antececlentibus μη απελΰ'ω' 218 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ '^yL μικρόν καΐ oipEOd-ai με; καΐ^ οτι νγάγω προς τον πάτερα; ελε- 18 γον ονν , τούτο τι εβτιν το λέγει ^ το μικρόν; ουκ οίδαμεν τί λαλεί, εγνω ονν ο Ίηβονς οτι η&ελον αντον ερωταν ^ καΐ είπεν, 19 περί τοντον ζητείτε μετ' αλλήλων^ οτι εΐπον, μικρόν και ον ϋ^εω- § ρΐταί^) με^ καΐ πάλιν μικρόν καΐοφεΰϋ-αί με; '^μην άμην λέγω 20 νμιν^ οτι κλανβετε και Ο-ρηνησεται νμεις , 6 δε κόΰμος χαρήύε- ται' νμεις δε λνπηΟ-ηΰεϋϋ-αι^ αλλ η λύπη υμών εις χαραν γε- νήβεται. η γννη όταν τίκττ}^ λνπην έχει, οτι ήλτ^εν η ωρα 21 αύτης' όταν δε γενηΰτ] το παιδίον ^ ονκ ετι μνημονεύει της d -λίφεως, δια την χαραν ^ οτι εγενν秕η avd -ρωπος εις τον κό- Ομον. Και νμεΐς ονν λύπην μεν νυν ε^,εται' πάλιν δε οφο~ 22 μαι υμάς, και χαρηβεται υμών η καρδία^ καΐ την χαραν υμών ονδείς αίρει αφ' νμών ^ και εν εκείνη τη ήμερα εμε ονκ ερω~ 23 τηβετε ονδέν. 'Αμην αμήν λέγω νμΐν ^ δ τι αν αιτηβητε τον πατέρα εν τω ονόματι μον , δοόοει νμίν. εως άρτι ουκ ητηβα- 24 Gd'ai'^) ονδ\ν εν τω ονόματι μου'^) αιτείτε, και λημφε6%•ε, ίνα ^^^ V X^Q^ νμών η πεπληρωμένη. Ταντα εν παροιμίαις λελάληκα 2δ νμΐν' αλλ' έρχεται ωρα ότε ουκ έτι εν παροιμίαις λαληΰω νμΐν^ άλλα παρρηβία περί του πατρός άπαγγελώ ύμΐν. εν εκείνη τη 26 ημέρα εν τω ονόματί μου αίτηΰεϋ&ε' και ου λέγω νμΐν οτι εγώ Ιρωτηύω τον πατέρα περί υμών' αυτός γαρ ο πατήρ φιλεΐ 27 υμάς, οτι νμεΐς εμε ) πεφιληκατε . καΐ πεπιβτεύκατε οτι εγώ παρά Θεού εξήλΰ^ον. έ^ήλ^•ον παρά του πατρός, και ελήλυϋ-ά 28 εις τον κόβμον' πάλιν αφίημι τόν κόβμον, καΐ πορεύομαι προς τόν πατέρα. ΑέγουΟιν αυτω οι μαϋ^ηταΐ αντοΰ , ί'δε νυν παρ- 29 ρηΰία λαλείς, και παροιμίαν ούδεμίαν λέγεις. νυν οίδαμεν 30 ότι οίδας πάντα , και ου χρίαν έχεις ϊνα τίς οε έρωτα, ^ν τούτω ^^^ πιβτεύομεν ότι από Θεού ε^ήλ^•ες. Άπεκρί^η αύτοΐς ό Ίηβούς, 31 'άρτι πιΰτεύετε; ιδού, έρχεται ώρα καΐ εληλυϋ-εν, ίνα ύκορπι 32 ΰΰ^ήτε έκαύτος εις τα ΐδια, και εμε μόνον άφήτε' καΐ ονκ είμΙ ^ν i^f^'^^S? OTt 6 πατήρ μετ' εμού εβτιν. Ταύτα λελάληκα νμΐν, ίνα 33 1) Ό'εωριται, pro ϋ'εωρευτε. 2) ητηααοΟ-αι, pro ητηοαοΟ'ξ. τη rescri- ptum a 2 m. super rasura. 2) μον. Corrcctio 2 ni. olim με. 4) οτι νμεις εμε. Rescripta a 2 m. ; quid olim scriptum non liquet. ΚΑΤΑ LQANNHN. 219 εν εμοί είρψην εχψε. εν τω κόϋμω ^-λίψι,ν έχετε' άλλα #βρ~ XVL οείτε , εγώ νενίκηκα τον κόβμον. ΚΕΦ. ΙΖ. CAP. XVII. Ι Ταντα ελάληΰεν 6 Ίηΰονς, καΐ επηρεν τους οφθαλμούς αντον εις τον ονρανον , καΐ εΐπεν, πάτερ, ελήλνΰ'εν η ώρα' δόξ,αοόν 2 ΰον τον νίον , ϊνα ο νως 6ον δοξ,άΰ)^ 6ε' κα^ως έ'δωκας αντώ έξονΰίαν πάΰης ΰαρκος. ϊνα πάν ο δεδωκας αντώ ^ δώΰϊ] αντοίς 3 ξωην αίώνίον. αντη δε εΰτίν η αίώνιοξ ζω^^ ϊνα γεινώοκουσίν 6ε τον μόνον άλητί-εινον Θεον, καΐ ον απέΰτειλας Ιη6ονν Χρί- 4 6τ6ν. εγώ 6ε εδόξαΰα έπΙ της γης' το έργον τελείωΰας ο δεδω- 5 κάς μ,Οί ίνα 7ΐθίη6ω' ΚαΙ νυν δό^α66ν με 6ν , πάτερ, πάρα 6ε- αντώ, ττ} δό^η rj είχον προ τον τον κόΰμον είναι πάρα 6οί. 6 Έφανερωΰά 6ον το όνομα τοΙς άν^-ρώποίς ονς εδωκάς μοί εκ τον κ06μον' 6οΙ ή6αν , καΐ εμοΙ αντονς εδωκας' καΐ τον λο~ 7 γον 6ον τετηρήκα6ίν. ννν εγνωκαν ότι πάντα 06α εδωκάς μου, 8 παρά 6ον έ6τίν' οτι τα ρήματα ά εδωκάς μοι , δ έδωκα αντοΐς' καΐ αντοί ελαβον άληϋ^ώς, οτι παρά 6ον εξηλϋ^ον , καΐ επί- 9 6τεν6αν οτι 6ν με άπε6τειλας. Έγώ περί αντών ερωτώ' ον περί τον κ06μον ερωτώ, αλλά περί ών δεδωκάς μοι, οτι 6oC 10 εί6ιν. καΐ τά εμά πάντα 6ά Β6τιν, καΐ τα 6α εμα' καΐ δεδο- 11 ξα6μαι εν αντοις. καΐ ονκ ετι^) εν τω κόΰμω ειμί, και ού- τοι εν τώ κ06μω είοΐν , και εγώ προς 6ε έρχομαι. Πάτερ άγιε, τηρη6ον αντονς [εν τω] ονόματι 6ον , ω δεδωκας μ[θί,] 12 ίνα ώ6ιν εν, καϋ'ώς ημείς. "Οτε ημην μετ' αυτών εν τω κό- 6μω, εγώ ετηρονν αντονς εν τω ονόματι 6ον' ονς δεδωκάς μοι εφνλα^α, καΐ ονδείς ε^ αντών άπώλετο, ει μη ο νιος της απώλειας, 13 ίνα η γραφή πληρωϋ'η. Ννν δε προς 6ε έρχομαι, καΐ ταντα λαλώ εν τω κ06μω, ίνα εχωΰιν την χαράν την εμην πεπληρωμενην εν εαν- 14 τοις, εγώ δέδωκα αντοΐς τον λόγον 6ον , καΐ ο κ06μος εμεί6η6εν αντονς, ότι ονκ εί6ΐν εκ τον κ06μον, κα^ώς εγώ ονκ ειμί εκ τον 1) ον-Λ Ετι. Correctio 1 m. olim ονν, omissnm. 220 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ XVII. κόομον. ονκ ερωτώ ϊνα αργις αντονς εκ τον κόσμου ^ άλλ^ 15 ίνα τηρη6ϊ]ς αντονς εκ τον πονηρού. εκ τον κόϋμον ονκ ει- 16 αΐν , κα^ώς εγώ ονκ ειμί εκ τον κόομον. αγίαΰον αντονς εν Π vrj αληΰ'εία' ο λόγος ο βός άληϋ'είά εύτιν. κα%^ώς εμε απέ- 18 ύτειλας εις τον κόΰμον, κάγώ απέοτειλα αντονς εις τον κόΰμον' καΐ νπερ αντών αγιάζω εμαντόν^ ίνα ώβιν καΐ αντοι ηγια- 19 ΰμένοι εν αληΰ'εία. Ου περί τοντων δε ερωτώ μόνον, αλλά 20 και περί των πι6τ ενόντων δια τον λόγον αντών εις εμέ' ϊνα 21 πάντες εν ώβιν' καΰ-ώς 6ν , πάτερ, εν εμοί, κάγώ εν 6οι, ίνα και αντοΙ εν ημιν εν ώβιν' ϊνα 6 κόβμος πιβτενβτ] ότι βν με άπέβτειλας. και εγώ την δό^αν ην εδωκάς μοι, έδωκα 22 αντοίς , ϊνα ώβιν εν , καΟ^ώς ημείς εν εβμεν ' εγώ εν αντοΐς, 23 καΐ βν εν £|ΐιοΙ, ϊνα ώβιν τετελειωμένοι εις εν , και ίνα γι- νώβκΐ] ο κόβμος ότι βν με άπέβτειλας , καΐ ηγάπηβας αντονς, κα%^ώς εμε ηγάπηβας. Πάτηρ , ονς εδωκάς μοι , ^έλω ϊνα όπου 24 ειμί εγώ, καΐ εκείνοι ώβιν μετ' εμον' ίνα ^'εωρώβιν την δό^,αν την έμην , ην δέδωκάς ^ot, ότι ηγάπηβάς με προ καταβολής κόβμον. Πάτηρ δίκαιε, καΐ ό κόβμος βε ονκ εγνω , εγώ δε 25 εγνων , ΚαΙ ούτοι εγνωβαν ότι βν με άπέβτειλας' και εγνώ- 26 ριβα αντοΐς το όνομα βον , και γνωρίβω' ϊνα η αγάπη, ην ηγάπηβάς με , εν αντοΐς fj , κάγώ εν αντοΐς. ΚΕΦ. ΙΗ. CAP. XVIII. L^^-^ 1 αύτα ειπών ο Ίηβούς εξήλΟ-εν βνν τοις μαΰ'ηταΐς αντού πέ- 1 ραν τού χειμάρρον τού Κέδρων, όπον ην κήπος, εις όν ειβήλ- ^^ ^'εv αυτός καΐ οι μαϋ^ηται αντού. "Ηιδει δε καΐ Ιούδας, ο πάρα- 2 διδονς αυτόν, τον τόπον' ότι πολλάκεις βυνήχΰ-η ό Ίηβούς εκεί β, μετά τών μαΰ-ητών αυτού. Ό ούν 'Ιούδας λαβών την βπεΐραν, 3 καΐ εκ τών αρχιερέων καΐ Φαριβαίων νπηρέτας , έρχεται εκεΐ β, μετά φανών και λαμπάδων καΐ όπλων. 'Ιηβονς ούν ίδώς πάν- 4 τα τά ερχόμενα επ' αντον, έ^ελΰ^ών είπεν αντοΐς, τίνα ζητεί- τε; άπεκρίϋ^ηβαν αύτω , Ίηβούν τον Ναζωραΐον. λέγει αντοΐς 5 ΚΑΤΑ LQANNHN". 221 6 Ίη6ον£ , εγώ είμι. Ίΰτηκει δε καΐ Ίονδα^ ο πκραδίδονς αντον^ΥΙΙΙ. Ο μετ' αυτών, ως εΐπεν αντοΐς , εγώ είμι^ aTtrjXd-ov εις τα οπίΰω, 7 καΐ επεύον χαμέ. Πάλιν ονν έπηρώτηβεν αυτούς, τίνα ζη- S τεΐτε; οι δ'ε είτΐον, Ίηβοϋν τον Ναζωραίον. άπεκρίΰ-η Ίηβούς, εΐτΐον υμίν, οτι εγώ είμι. ει ούν έμε ζητείτε, αφετε τούτους 9 υπάγειν' ίνα πληρωΟ'Ρ} ο λόγος ον εΙπεν, ότι ους δεδωκάς μοι, 10 ουκ άττώλεΟα ε^ αύτού~) ούδένα. Σίμων ούν Πέτρος έχων μά- ^J χαιραν , εϊλκυβεν αύτην , και επεβεν^) τον του άρχιερέως δούλον, και άτϋέκοψεν αυτού το ώτίον το δεί,ιόν. ήν δε όνομα τω δουλω 11 Μάλχος. Είτΐεν ούν οΊηαούς τω Πέτρω, βάλε την μάχαιραν εις την ΰ'ήκην. το ποτηριον ο δέδωκέν μοι 6 πατήρ, ου μη τΐίω αυτό; 12 Η ούν βτίεΐρα καΐ ο χιλίαρχος και οι ύτΐηρέται των Ιουδαίων θυνέ~ 9'ξο^ 13 λαβον τον Ίηβούν , και εδηβαν αύτον , ΚαΙ άπηγαγον αύτον τιρος \J "Ανναν πρώτον' ην γαρ πεν%•ερος τού Καϊάφα, 6ς ην άρχιερεύς 14 τού ένιαυτού εκείνου. ην δε Καϊάφας ο ύυμβουλεύβας τοις ^Ιουδαίοις, οτι ΰυμφέρει ενα άνϋ'ρωπον άπολέύΰ^αι ύπερ του 15 λαού. Ηκολούϋ-ει δε τω Ίηΰού Σίμων Πέτρος, καΐ άλλος μα~ ^, ■ϋ-ητής. 6 δε μαΰ'ητης εκείνος ην γνωβτος τω άρχιερει, ΚαΙ ^^^ 16 ύυνειΰηλ&εν τω Ιηΰού εις την αύλην τού άρχιερέως' Ό δε ^^^ Πέτρος ίύτήκει προς τη Ο-ύρα έ%ω. Έξ,ηλΰ-εν ούν 6 μαΟ^ητης ο 9'ξζ άλλος ος ην γνωβτος τω άρχιερει, καΐ είπεν τη Ο-υρωρω , και Π είΰηγαγεν τον Πέτρον. Λέγει ούν η παιδίβκη η 0'υρωρ6ς τω ^^ Πέτρω, μη και ού εκ των μα&ητών ει τού άνϋ'ρώπου τούτου; λέγει 18 εκείνος , ούκ ειμί. Ίΰτήκειβαν δε οι δούλοι καΐ οι ύπηρέται άνϋ'ρα- \ κιάν πεποιηκότες , οτι ψύχος ην , και έϋ'ερμένοντο' ην δε μετ' αύ- 19 των ο Πέτρος έΰτώς και ■ϋ^ερμενόμενος. ο ούν άρχιερεύς ηρώτη- ΰεν τον Ιηΰούν περί τών μαθητών αυτού, καΐ περί της διδαχής 20 αυτού. Άπεκρί^-η αύτω ο Ίηοούς, εγώ παρρηΰία λελάληκα τω ^° κόβμω ' εγω πάντοτε εδίδα^,α εν βνναγωγη και εν τω ίερω^ οπού πάντες ) οι Ιουδαίοι συνέρχονται, καΐ εν κρύπτω έλάλη- 21 6α ουδέν. Τί με ερωτάς; έπερώτηύον τους άκηκοάτας , ) τί ελά- \ 1) χαμ,β, pro χαμαι. 2) εξ αυτόν. Sic Cod. 3) επεσεν, pro επαι- αεν. 4) πάντες. Sic Cod. 5) α-Λην,οατας ^ sic MS. 222 ' ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ XVIII. ^ ^^ ληΰα. αντοΤ.ς' Ι'δε οντοι οίδαοιν α είπον εγώ. Ταντα δε αντον 22 είποντος , εΙς των υπηρετών τΐαρεβτηκώς εδωκεν ράπιΰμα τω Ίη- ^ αον , ειπών, όντως άποκρίντ] τω άρχίερει; ^Απεκρί^-η αντω υ 23 Τηΰονς , ει κακώς ελάληΰα, μαρτύρηβον περί τον κακόν' ει δε α καλώς, τι με δερείς; Απέβτειλεν αντον ο "Αννας δεδεμένον προς 24 Κα'ίάφαν τον αρχιερέα. α Ην δε Σίμων Πέτρος εΰτώς καΐ ϋ-ερμενόμενος ' είπον ονν 25 αντω, μη καΐ (5ν έκτων μαϋ'ητών αντον ει; Ήρνήΰατο εκείνος, καΐ λέγει , ονκ ειμί. λέγει είς εκ τών δονλων τον αρχιερέως, 26 6νγγενης ων ον άπέκοφεν Πέτρος το ώτίον , ονκ εγώ 0ε είδον εν τω κηπω μετ' αντον \ Πάλιν ονν ηρνηύατο Πέτρος, καΐ 27 \^ ενΰ-έως αλέκτωρ έφώνηύεν. "Αγονο lv ονν τον Ίηΰονν άπο τον 28 ^^^ Καϊάφα είς το πραιτώριον. ην δε πρωί" ΚαΙ αντοί ονκ είβηλ^^ον είς το πραιτώριον , ίνα μη μιαν&ώοίν , άλλα φάγωΰιν το πάοχα. έ^ήλΰ'εν ονν ο Πειλάτος προς αντονς , καΐ είπεν, τίνα κατηγορίαν 29 φέρετε κατά τον άνϋ-ρώπον τοντον ; άπεκρίϋ-ηΰαν καΐ είπον αντω. 30 ει μη ην ούτος κακοποιός, ονκ αν 6οι παρεδώκαμεν αντόν. είπεν 31 ονν αντοις ο Πειλάτος , λάβετε αντον νμεις, και κατά τον νόμον υμών κρίνατε αντόν. είπον δε αντω οι ΊονδαΙοι, ημιν ονκ δξ- εβτιν άποκτεΐναι ονδένα' ίνα ο λόγος τον'ΐηύον πληρωΟ'η, ον εΐ- 32 ^ πεν ύημαίνων ποί &ανάτω ) ημελλεν άποϋ-νήΰκειν. Είΰηλ^εν ονν 33 είς το πραιτώριον πάλιν ο Πειλάτος , και έφώνηβεν τον Ίηΰονν, ^ καΐ είπεν αντοις , 6ν ει ο βαΰιλενς τών Ίονδαίων; Άπεκρίνατο ο 34 Τηβονς, άφ' εαντον βν τούτο λέγεις, η άλλοι 6οι είπον περί εμού; απεκρίϋ-η ό Πειλάτος, μητι εγώ Ίονδαΐός είμι; το εΟ-νος το οόν 35 καΐ οί αρχιερείς παρέδωκάν 6ε έμοί ' τί έποίηΰας ; ^^πεκρίϋ'η 36 Ιηΰούς , η βα6ιλεία η έμη ονκ ε6τιν εκ τού κ06μον τούτον' ει εκ τού κ06μου τοντον ην η βαΰιλεία η έμη, ο/" νπηρέται αν οι έμοΙ ηγωνίζοντο , ίνα μη παραδοϋ'ώ τοΐς'ΐονδαίοις' ννν δε η βα- 6ιλεία η έμη ονκ ε6τιν έντεύΰ-εν. Είπεν ούν αντω 6 Πειλά- 37 τος , ονκονν βαΰιλενς εΐ 6ν\ άπεκρί^η ο Ίη6ούς , 6ν λέγεις ότι βαΰιλινς είμι εγώ. ^Εγώ είς τούτο καΐ γεγέννημαι, και είς τού- α ρτΐκ i 1) noL ^οίνατφ. Sic pro ποίω d^ai ΚΑΤΑ I.QANNHX. 223 το εληλνϋ-κ εις τον κόΰμον, ίνα μαρτνρηΰω τ[/5] άληΟ-είαΧ^ίΙ^• 38 πάς 6 ων εκ της άληϋ-είας , ακούει μου της φωνής. Αέγευ αντώ ο Πείλάτος, τί εΰτιν άλήϋ^εια^ ΚαΙ τοντο ειπών., πάλιν ^ έ^ήλΟ-εν προς τονς Ιουδαίους^ καΐ λέγει αντοΐς, εγώ ούδεμίαν 39 αιτιαν ενριΰκω εν αντω. Εΰτιν οε Οννηπεια νμιν, ινα ενα ^ νμΐν άπολνβω εν τω πάΰχα' βονλεοΰ^αι ούν άπολνΰω νμΐν τον 40 βαΰιλεα των Ιουδαίων ; Έκρανγαΰαν ούν πάλιν πάντες , λε- ^ γοντες, μή τούτον, άλλα τον Βαραββάν' ην δε ο Βαραββάς λ7]ατής. ΚΕΦ. ΙΘ. CAP. XIX. 1 1 ότε ούν ελαβεν ο Πειλάτος τον Ίηΰούν , καΐ εμαύτίγωύεν. ^^^ 2 και οι βτρατιώται πλε^αντες (ΐτεφανον θξ ακανϋ-ών , επεϋ'ηκαν αυτού έπι την κεφαλήν, καΐ ειμάτιον πορφνρούν περιεβαλον 3 αύτον , καΐ ελεγον , χαίρε, ο βαβιλεύς των Ιουδαίων' καΐ έδί- 4 δουν αύτω ραπίβματα. ΚαΙ ε^ήλΰ^εν πάλιν εξω ο Πειλάτος, ^' καΐ λέγει αυτοις , ιδε άγω υμΐν αύτον εξ,ω , ίνα γνώτε οτι ον- 5 δεμίαν εν αύτω αίτίαν εύρίοκω. Έt,ήλ^'εv ούν 6 Ίηβούς εζω, ^ φορών τον άκάνΰ-ινον ότεφανον, καΐ το πορφνρούν ίμάτιον. 6 καΐ λέγει αυτοΐς , ιδε ο άνΟ-ρωπος. Οτε ούν ίδον αύτον οί" ^ αρχιερείς καΐ οί νπηρέται, εκραύγαΰαν λέγοντες, ΰταύρωβον, βταύρωύον αυτόν. Λέγει αύτοις ο Πειλάτος, λάβετε αύτον ι υμεις και ΰταυρωβατε ίί,γω γαρ ουχ ενριύκω εν αυτω αιτιαν. γ 7 Άπεκρί^-ηΰαν αύτω οί Ιουδαίοι, ημείς νόμον εχομεν , καΐ κατά ^^''^ τον νόμον ημών, οφίλει άποϋ-ανειν , ότι εαυτόν νίόν Θεού εποίη- 8 αεν. "Οτε ούν ήκουσεν ο Πειλάτος τούτοι/ τον λόγον , μάλ- ^|Ρ 9 λον εφοβήϋ-η , καΐ είαήλΰ-εν εις το πραιτώριον πάλιν, και λέ- γει τω Ιηβον , πόϋ-εν ει ΰύ; Ο δε Ίηβούς άπόκριύιν ουκ εδω- ^^^^ 10 κεν αυτω. λέγει αύτω ό Πειλάτος, θ'μοί ού λαλείς; ούκ οί- δας ότι έ^ουβίαν εχω άπολύοαί 6ε, [κα]1 ε'ξουοίαν έγ^ω ΰταν- 11 ρώοέ 6ε; [άπ]εκρί^η ο Ιηΰούς , ούκ έχεις εξουΰίαν [ο]ύδε- μίαν κατ' εμού, ει μή ην 6οι δεδομένον άνω^-εν' δια τούτο 12 ό παραδίδούς μέ 6οι μείζονα άμαρτίαν έχει. εκ τούτου 224 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ XIX. εζήτεί ο Πειλάτοζ άπολνααι αυτόν. Οι δε Ιουδαίοι εκρύγαζον^) λέ- γοντες, εαν τούτον άπολνΰΐ]ς , ουκ ει φίλος του ΚεΟαρος.^) πάς 6 βαΰίλεα εαυτόν τιοιών, αντιλέγει τω ΚαίΟαρι. Ό ούν Πειλάτος άκού- 13 ΰας των λόγων τούτων, ηγαγεν εξω τον'Ιηόοϋν, καΐ έκά%•ειθεν επΙ βήματος, εις τόπον λεγόμενον ΑιΟ'όβτρωτον, ΈβραΙΰτΙ δε Γαββα^ά ' ^ Ύΐν δε παραβκευη του πάαχα , ωρα ην ώς έκτη' ΚαΙ λέγει τοις Ίου- 14 δαίοις, ί'δε ο βααιλεύς υμών. οι δε έκράύγααον , άρον, άρον, αταύ- 15 J ρωβον αυτόν. Λέγει αυτοις ο Πειλάτος . τον βαβιλέα υμών βτανρώ- 6ω', απεκρίΟ-ηόαν οι αρχιερείς , ουκ εχομεν βαύιλέα ει μη Καίσαρα. α Τότε ούν παρέδωκεν αυτόν αύτοις , ίνα ύταυρωΰ'τΙ. παρέλα- 16 ^. βον δε τόν'ΐηΟούν καΐ άπηγαγον' ΚαΙ βαΰτάζων τον βταυρόν έαυ- Π του, ε^ηλΰ^εν εις τον λεγόμενον Κρανίου τόπον, ο λέγεται^)Έβραϊ6τΙ ^^1^ Γολγοΰ-ά, όπου αυτόν εΰταύρωβαν' Και μετ αυτού άλλους δύο, 18 9Ί^ εντεύθεν καΐ έντεύϋ^εν, μέΰον δε τόν'ΐηβούν. "Εγρα-ψεν δε καΐ τί- 10 τλον οΙΊειλάτος, και έπέϋ'ηκεν έπΙ του ΰταυρού ' ην δ\ γεγραμμένον, ^ Ιηοοϋς ο Ναξωραΐος , 6 βαΰιλεύς των Ιουδαίων. Τούτον ούν τον 20 τίτλον πολλοί άνέγνωοαν των Ιουδαίων , ότι εγγύς ην ο τόπος της πόλεως, όπου έβταυρώΟ'η ο ^Ιηΰούς ' καΐ ην γεγραμμένον ΕβραϊύτΙ, Ελληνιστί, 'Ρωμαϊότί. "Ελεγον ούν τω Πειλάτω οι αρχιερείς των 21 Ιουδαίων , μη γράφε , 6 βαΰιλεύς των Ιουδαίων ' αλλ ότι εκείνος ειπεν , βασιλεύς είμι των Ιουδαίων. άπεκρίΟ^η ό Πειλάτος , ό γέ- 22 i γραφα, γέγραφα. Οι ούν στρατιώται, ότε έσταύρωσαν τον Ιησούν, 23 έλαβον τα ιμάτια αυτού, και εποίησαν τέσσερα μέρη , έκάστω στρα- τιώτη μέρος, καΐ τον χιτώνα, ην δε 6 χιτών άραφος, ^) εκ τών άνω- ■^εν υφαντός δι' όλου. Είπον ούν προς αλλήλους , μη σχίσωμεν^) 24 αυτόν, άλλα λάχωμεν περί αυτού, τίνος έσται' ίνα η γραφή πλη- ρωϋ-ή ή λέγουσα, διεμερίσαντο τα ιμάτια μου έαυτοΐς , καΐ επί τον ιματισμόνμου έβαλον κλήρον. οι μεν ούν στρατιώται ταύτα εποίησαν' ^ ^Ιστήκεισαν δε παρά τω σταυρώ τού'ίησού ή μήτηρ αυτού, καΐ ή 25 αδελφή της μητρός αυτού, Μαρία η τού Κλωπά, καΐ Μαρία η Μαγδα- 1) Β-Λ^νγαζον^ pro εν.ρανγαξον. 3) Κεσαρος, pro Καίσαρος. 3) ο λε- γεται, pro og λέγεται. 4) αραφος, pro αρραφος. 5) αλλήλους μη σχίσω. Literae priores erasae: rescripsit 2 ra. Forte 1 m. αλλήλους omiserat: \q\ αυτούς scripserat. ΚΑΤΑ liiANNHN. 225 26 ληνή. ^Τηΰονς ονν ίδών την μητέρα^ καΐ τον μαΰ^ητην πσρεΰτώτα^^^ 27 oV ηγάπα, λέγει vij μητρί αυτόν ^ γνναι, ίδον ο vtog ΰον. είτα λέγει τω μαΰ-ητ^ , ίδον η μητηρ Gov. καΐ απ εκείνης της ημέρας 28 έ'λαβεν 6 μαϋ-ητης αντην εις τα ϊδια. Μετά τοντο είδώς ο Ίη- ^τ (jovg, ort ηδη πάντα τετέλεΰται^ ίνα τελειωΟ-Τ] η γραφή, λέγει, 29 διψώ. Οκενος εκείτο ο^ονς μεΰτόν' οι df , πληΰαντες απόγγον 'όί,ονς , καΐ νΰΰώπω περιϋ^έντες , προΰηνεγκαν αντον τώ ΰτόματι. 30 οτε ονν ελαβεν το ο^,ος ο Ίηΰονς , εΐπεν , τετέλεΰται ' Και κλείνας α. την κεφαλήν , παρέδωκεν το πνενμα. 6£ 31 0C ονν 'Ιουδαίοι, ίνα μη μείντ] επΙ τον ΰτανρον τα Οωματα ι εν τω ΰαββάτω, έπι^) τίαραβκενη ην' ην γαρ μεγάλη ημέρα εκεί- νον τον ΰαββάτον' ) ηρώτηΰαν ) τον Πειλάτον , ίνα κατεαγώβιν 32 αντών τα βκέλη , και άρΰ'ώβιν. ήλ^Όν ούν οι ότρατιώται, καΐ του μεν πρώτου κατέα^αν τα ΰκέλη και του άλλου του αυνβτανρω- 33 ^'έντος αντώ ' Έπι δε τον Ίηΰονν ελ&όντες , ω^ είδον αντον ηδη 34 τεϋ'νηκότα, ου κατέα^αν αυτού τα οκέλη' αλλ εις των Στρατιω- τών λόγχη αυτού την πλενράν εννζεν, καΐ εν^νς ε^ηλϋ'εν αίμα 35 και νδωρ. και 6 εωρακώς μεμαρτνρηκεν , καΐ αληΟ'εινη αντον εβτίν η μαρτνρία, κάκεΐνος οιδεν οτι αλη^η λέγει, ίνα και νμεΐς 36 πιβτενΰητε. Έγένετο γαρ ταύτα , ϊνα η γραφή πληρω^-η , οβτονν 37 ον ΰυντριβηΰεται αντού. και πάλιν ετέρα γραφή λέγει, οψονται εις ον έ^εκέντηΰαν. τττ 38 Μετά δε ταύτα ηρώτηβεν τον Πειλάτον ο Ιωβηφ άπο Άρι~ σ? ματαίας, ων μαϋ-ητης τού Ιηΰού, κεκρυμμένος δε δια τον φό- 39 βον των Ιουδαίων , ίνα άρη το οώμα τού Ίηβού ' Ήλϋ'εν δε και c< Νικόδημος ο έλϋ-ών προς αυτόν νυκτός τό πρώτον, φέρων μί- 10 γμα ϋμνρνης και αλόης ώΰει λίτρας εκατόν. "Ελαβον ονν τό ΰώμα τον Θεού, ^) και εδηύαν αντό εν όΟ^ονίοις μετά των αρωμάτων, 41 κα^ώς ε%ος έΰτίν τοΐς'ΐονδαίοις ενταφιάξειν. Ήν δε εν τω τόπω, όπον έβτανρώϋ-η, κήπος, και εν τω κηπω μνημεΐον καινόν , εν ω 1) επί, pro επει. 2) ε-^εινον τον ααββατον. Sic MS. 3) ηρωτησαν. DC rescriptum: olira ο vel ε. 4) τον Θεον, sic Cod. CODEX ALEX. 15 ση a 226 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ XIX. ονδεπω ουδείς ετεΰ-η. έκεΐ ονν δυα την τταραύκευην των Ιουδαίων^ 42 οτί εγγύς ην το μνημεΐον, εΰ'ηκαν τον Ίηΰούν. ΚΕΦ. Κ CAP. XX. α 1 fj δε μια των 6αββάτων Μαρίαμ η Μαγδαληνή έρχεται πρωΐ, 1 βκοτίας ετι ονΰης, εις το μνημείον' καΐ βλετΐει τον λί^ον ηρμε- g νον εκ τον μνημείου. Τρέχει ονν και έρχεται προς Σίμωνα 2 Πέτρον, καΐ ττρος τον άλλον μαΟ'ητην ον έφίλει ο Ιησούς^ καΐ λέγει αντοΐς , ήραν τον κνριον εκ τον μνημείον ., καΐ ουκ οί'δαμεν πού εϋ'ηκαν αυτόν. Έξ,ηλΰ-εν ούν ο Πέτρος και ο άλλος μα%^η- 3 της^ καΐ ηρχοντο εις το μνημείον. έ'τρεχον δε οί δύο ο^ιοι;* 4 ο δ\ άλλος μα%'ητης προέδραμεν τάχειον τού Πέτρου, και ηλ- ϋ-εν πρώτος εις το μνημείον, καΐ παρακύ-φας βλέπει τα οΟ-ο- 5 νια κείμενα, ου μεντοι είβηλ^-εν. έρχεται* ούν Σίμων Πέτρος Ο άκολου^'ών αύτω , και είσηλΟ'εν εις το μνημείον, καΐ ^^εωρει τα od'ovia κείμενα, και το ΰουδάριον ο ην έπΙ της κεφαλής 7 αυτού, ου μετά των οΟΌνίων κείμενον , αλλά χωρείς έντετυ- λιγμένον εις ενα τόπον, τότε ούν ε[ί6ήλ%'εν] καΐ ο άλλος μαθητής ο 8 ε[λ%'ών'\ πρώτος εις το μνημειο[ν], και είδεν, καΐ επίοτευΰεν' ού- 9 δέπω γαρ γιδειύαν την γρ[α]φην , οτι δει αυτόν εκ νεκρώ[ν] άνα- ΰτηναι. ^Απηλ%Όν ούν πάλιν προς εαυτούς οι μαϋ-ηταί. Μαρία ^^ δε ίΰτηκει προς τω μνημείω ^) κλαίουϋα. ως ούν εκλαιεν, παρέκνφεν εις το μνημείον, και ^-εωρεΐ δύο αγγέλονς εν λενκοις καΟ^εξομέ- 12 νονς, ενα προς tyj κεφάλι], καΐ ενα προς τοΓ^ ποβιν, όπου εκείτο το ΰώμα τού Ίηΰού. Και λέγονβιν ανττ] εκείνοι , γύναι , τί κλαίεις ; 13 λέγει αύτοΐς,') οτι ήραν τον κνριόν μου, και ουκ οίδα πού εϋ•η~ καν αυτόν, ταύτα είπούβα εατράφη εις τα όπίΰω , κα\ θεωρεί 14 τον ^Ιηβούν εΰτώτα' καΐ ουκ ηδει οτι Ιηΰούς εΰτιν. Αέγει αύτύ] 15 ό ^Ιηβούς , γύναι , τί κλαίεις ; τίνα ζητείς ; εκείνη δοκούύα οτι ο κηπουρός εΰτιν , λέγει αυτώ, κύριε, ει Ον έβάβταΰας αν- τον, είπε μοι πού εΟ'ηκας αυτόν' καγω αυτόν αρώ. λέγει αύ- 16 1) τω μνημειω. Sic MS. 2) λέγει αντοις: a 1 m. rescvipta, prioribus spong-ia deletis. a αφ ΚΑΤΑ I.QANNHN. 227 ry ό Ίηΰονς, Μαρία, ΰτραφεΐΰα εκείνη λέγει αντψ.^ ραββοννί' ο λέ~ XX. Π γετε, διδάβκαλε. λέγει ανττ] ο Ιηΰονς^ μη μου ατΐτον. ονπω γαρ άνα- βέβηκα προς τον πατέρα μου' πορενον προς τους αδελφούς μον, καΐ είπε αντοΐς, αναβαίνω προς τον πατέρα μον^ καΐ πατέρα νμών^ και 18 Θεόνμον, καΐ Θεον νμών. "Ερχεται Μαρία η Μαγδαληνή αγγέλ- λονβα Totg μαχ^ψαΐς, 'ότι έώρακεν τον κνριον, καΐ ταύτα είπεν αντ}]. 10 Ονΰης ονν οφίας, ttJ ημέρα έκείντ] τη μια ΰαββάτων, καΐ των ^^νρών ^[^' κεκλιβμένων, οπον ηβαν οι μα^ηταΐ.^ δια τον φόβον των Ιουδαίων, ηλ%•εν 6 Ίηΰονς καΐ εΰτη εις το μέΰον, καΐ λέγει αντοΐς, ειρήνη νμΐν. 20 και τοντο ειπών εδειξ,εν καΐ τάς χείρας και την πλενράν αυτοΐς. 21 Έχάρηΰαν ονν οι μαΟ-ηταΙ ίδόντες [τ]6ν κνριον. είπεν ονν αντοΐς 6 [' Ίηΰονς, [π]άλιν ειρήνη νμΐν' καΘ-ώς απέΰταλκέν με ο πατήρ, κάγώ 22 πέμπω νμάς. Και τοντο είπών ενεφνβηβεν καΐ λέγει αντοΐς, λάβετε [ ^] 23 Πνεύμα "^γιον. εάν τίνων άφήτε τάς αμαρτίας , αφέωνται αντοΐς ' 24 εάν τίνων κρατήτε, καικράτηνται}) Θωμάς δε, εις εκ των δώδεκα 6 ^^ 25 λεγόμενος Ζΐίδνμος, ουκ ην μετ αντών οτε ήλϋ-εν ο Ιηΰονς. ελεγον ονν αντω οι «AAot μα^'ηταΐ, έωράκαμεν τον κνριον. Ο δε εΙπεν αν- τοΐς, εάν μη ιδω εν ταΐς χερΰΐν αντον τον τύπον των ήλων, και βά- λω τον δάκτνλόν μον εις τον τόπον ^) των ήλων ^ κα) βάλω την χεΐράν^) μου εις την πλενράν αντον , ον μη πιΰτενβω. 26 ΚαΙ μεΟ'^ ημέρας οκτώ πάλιν ήΰαν έΰω οι μαϋ'ηται αντον , καΐ ^^ Θωμάς μετ^ αντών. έρχεται ο'ΐηβονς, των ϋ-νρών κεκλιΰμένων, 27 καΐ έοτη εις το μέΰον καΐ είπεν, ειρήνη νμΐν. είτα λέγει τω Θωμά, φέρε τον δάκτνλόν 6ον ώδε, και ίδε τάς χείρας μον' και φέρε την χείρα ύον , καΐ βάλε εις την πλενράν μον ' και μη γίνον άπιύτος, 28 άλλα πιΰτός. ) ΚαΙ άπεκρίϋ'η Θωμάς, καΐ είπεν αντω, 6 Κν- J 20 ριός μον καΐ ο Θεός μον. λέγει αντω ο Ιηβονς, οτι έώρα- κάς με, πεπίΰτενκας' μακάριοι οΓ μη ίδόντες, πεπιύτενβαντες.^) 30 πολλά μεν ονν και άλλα Οημεΐα έποίηύεν ο Ιηβονς ενώπιον 1) '/.αιν.ρατηνται: pro ν,ε'κοατηνται. 2) τόπον: sic MS. pro τνπον. 3) χειραν. Sic. 4) χείρας μον — άλλα πιοτος. Τ res ultimae literae vocis χείρας, et quinque lineae sequentes, spongia deletae, et a 1 m. rescriptae sunt. Videtur scripsisse χείρας μον, ν,αι φέρε την χείρα σον , ν,αι βαλε εις την πλεν- ράν μον, y.aL φέρε την χείρα σον, ν,αι βαλε εις την πλενράν μον, ν,αι μη yivov άπιστος, αλΡ.α πιστός. Ad finem cuiusvis lineae spatium superest, bis scriptis deletis. Omnia obscura. 5) πεπιστενσαντες. Sic scriptitm. 15* 228 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ XX. των μα&ητών , ά ουκ εοτιν γεγραμμενα εν τω βίβλιω τοντω. ταντα δε γέγρατίται ^ ϊνα τηοτενβητε οτι Ιη6ονς έβτίν ο Χρίύτος 31 ό VLog τον Θεού, καΐ ίνα πιοτεύοντες ζωην εχητε εν τω ονό^ μάτι αντοϋΛ ΚΕΦ. ΚΑ. CAP. XXL ^ ΐΥίετα ταντα έφανέρωΰ εν εαντον τίάλιν ο^Ιηΰονς τοις μα&ηταΐς επΙ 1 της &αλάΰΰης της Τίβερίάδος ' εφανερωαεν δε όντως, ηύαν ομού 2 Σίμων Πέτρος, καΐ Θωμάς ο λεγόμενος ζΐίδνμος, καΐ Ναϋ'αναηλ ο άπο Κανά της Γαλιλαίας, καΐ οι τον Ζεβεδαίον , καΐ άλλοι εκ των μα^'ητών αντον δνο. Αέγει αντοΐς Σίμων Πέτρος, υπάγω 3 άλοενειν. λέγονβιν αύτω , ερχόμεΰ-α καΐ ημείς ούν <3οί. καΐ il•,- ήλθΌν καΐ ενεβηΰαν εις το τίλοΐον ευ^'υς , καΐ εν έκείντ} vfj νυκτΐ έτάαΰαν ουδέν, πρωίας δε ηδη γεινομένης εβτη ^Ιηβοϋς επΙ τον 4 αίγιαλόν ' ου μέντου γιδειΰαν οί μαϋ'ηταΐ οτυ Ίηύοΰς εβτιν. Αεγευ 5 ούν αύτοις ο Ίηβούς, παιδία, μη τι προϋφάγειον^) εχεται; άπεκρί- ■ΰ"ηΰαν αύτω, ου. 6 δε είπεν αύτοΐς, βάλετε εις τα δεξιά μέρη Ο τού πλοίου το δίκτυον , και ευρηβεται. έβαλον ούν, καΐ ουκ ετι ^ αύτο έλκύΰαι ίβχυΰαν άπο τού πληΟΌυς των ίχϋ^ύων. Αέγει ούν ' 6 μαΟ^ητης εκείνος ον ηγάπα 6 Ίηοούς τω Πέτρω , ύ κύριος έβτιν. Σίμων ούν Πέτρος, άκούΰας οτι ο κύριος έβτιν, τον έπενδύ.- την διεξώΰατο' ήν γάρ γνμνός' και εβαλεν εαντον εις την ϋ'ά- λαββαν. οί δε άλλοι μαΰ'ηταΐ τω πλοιαρίω ήλ^Όν' ον γάρ ήύαν 8 μακράν άπο της γης, αλλά ως άπο πήχεων διακοΰίων, ΰύροντες .^'^ το δίκτυον των ίχΟ-ύων. ίΐς ούν απέβηΟαν εις την γην , βλέ- 9 πουΰιν άνϋ-ρακιάν κειμένην καΐ οψάριον έπικείμενον , καΐ άρτον. λέγει αύτοΐς 6 Ίηΰούς, ένέγκατε άπο των οψαρίων ών έπιάβατε νύν. 10 ^Ρ^ Άνέβη Σίμων Πέτρος, και εΐλκυβεν το δίκτυον εις την γην, με- 11 οτον μεγάλων ίχΟ^ύων εκατόν πεντηκοντατριών' καΐ τοΰούτων ^^ όντων, ουκ έΰχίαΰ-η το δίκτυον. Αέγει αύτοΐς 6 Ίηβούς, δεύτε 12 ^''^^ άριβτηύατε. Ουδείς δϊ έτόλμα των μαΰ'ητών έξετάβαι αυτόν , ου 1) ο Ιηοονς, παίδια μη τι προσ. a 2 m. rescriptnm. Videtur ο Ιηαονς vel [ΐη olim omissum fuisse. ΚΑΤΑ I.QAXXHN. 229 ΧΧΤ. 13 τίζ ft; είδότες οτι ο κνρίός iortv. "Ερχεται ονν 6 Ίηαονς^ καΐ λαμ- ''^ 14 βάνει τον αρτον καΙ δίδωύιν αντοΐς, καΐ το οιράριον ομοίως. Τούτο ^'''■^ ηδη τρίτον εφανερωϋ-η ο Ίηΰονς τοις μαϋ-ηταΐς, εγερϋ-είς εκ νεκρών. 15 "^'Οτε ονν ηρίβτηΰαν . λέγει τω Σίμωνί Πετρω ο^Ιηΰονς , Σι- μών ^Ιωνά, άγατΐάς με πλεΐον τούτων ; Αεγει αντω , ναΙ κύριε ' 6ν 16 οιδαξ οτι φιλώ 6ε. Αεγει αντω, ρούκε τα αρνεια μον. Αεγει αντω ^ πάλιν δεύτερον, Σίμων'ΐωνά, αγαπάς με; λέγει αντω, ναι κύριε' ^^^ 6ν οιδας οτι φιλώ βε. Λέγει αντω, ποίμαινε τα πρόβατα μον. ^''^'^ 17 Λέγει αντω το τρίτον , Σίμων Ιωνά, φιλεΐς με; έλνπη&η 6 Πέτρος, αλ οτι είπεν αντώ το τρίτον , φιλεΐς με ; λέγει αντω, κύριε , 6ν πάντα οίδας' 6ν γινώοκεις οτι φιλώ 6ε. Λέγει αντω 6Ίη6ονς, β66κε τά 18 προβατια μον. Λμην αμήν λέγω 6οι , οτε ης νεώτερος, εζωνννες ι ΰεαντον, καΐ περιεπάτεις όπον ηϋ-ελες' όταν δε γηράΰης , εκτενείς 19 τάς χείρας 6ον, καΐ άλλος 6ε ζώ6ει, καΐ οι6ει 6ε οπον ον θέλεις, τοντο δε εΙπεν , ΰημαίνων ποίω %-ανάτω δοξ,ά6ει τον Θεόν. και τοντο εί- 20 πών λέγει αντω, άκολού'9'ει μοι. Επι6τραφεΙς ο Πέτρος βλέπει τον μαϋ'ητην , ον ηγάπα ο Ιη6ονς , ακολον^ονντα , ος και άνέπε6εν εν τώ δείπνφ έπΙ το 6τηΰ^ος αντον , και είπεν , κύριε, τις έ6τιν ο 21 παραδιδούς 6ε; τοντον ίδών ο Πέτρος λέγει τω Ιηΰον, κύριε, ον- 22 τος δε τι; Λέγει αντω 6 Ίη6ονς ^ εάν αντον ϋ^έλω μαίνειν^) εως ερ- 23 χομαι, τι προς 6ε; 6ν μοι ακολούϋ^ει. έ^ηλΰ-εν ούν 6 λόγος ούτος εις τονς αδελφούς, οτι ο μαϋ^ητης ^κ^Γι/ο^ ονκ άποΟ•νη6κει' καΐ ούκ εΙπεν αντω ο Ίη6ονς , οτι ονκ άποΰ'νη6κει' αλλ\ εάν αντον %^έλω μαίνειν εως έρχομαι , τί προς 6ε; 24 Οντος ε6τΙν 6 μαϋ'ητης 6 μαρτνρών περί τοντων , και γράφας 25 ταντα ' καΐ οϊδαμεν οτι άλη^'Ύΐς έ6τιν η μαρτνρία αντον. Έ6τιν δε καΐ άλλα πολλά 06α εποίη6εν ο Ιηΰονς , ατινα εάν γράφηται κ^Ο"' εν, ούδε αύτον οίμαι τον κ66μον χωρή6αι τά ) γραφόμενα βιβλία- ΕΪΑΓΓΕΛΙΟΝ ΚΑΤΑ LQANNHN. 3) 1) μαινειν, pro μενείν. Sic ver. 23. 2) τα. α rescriiitum. 3) siib- scriptio 1 m. 230 ΠΡΑΞΕΙΣ T.QN Ari.QN ΑΠΟΣΤΟΑ.^Ν.') ΚΕΦ. Α. CAP. I. [ 1 ο\ν μεν πρώτον λόγον έποιίΎΪΙΰάμΐίΐν τΐερί πάντων^ ώ Θε6φί[λ]ε, 1 ών ηρ^ατο 6 Ίηβονς τΐοιείν τ ε 'καΐ διδάϋκειν, άχρι ης ημέρας εντει- 2 λάμενος τοις άποΰτόλοις δια ΠνενματοςΆγίον^ ονς εξ,ελε^ατο, ανε- λημφΟ^η. οίς καΐ τΰαρέΰτηΰεν εαντον ζώντα μετά το παΰ'εΐν αντον, 3 εν πολλοίς τεκμηρίοίς, o't' ημερών τεβύεράκοντα οτΐτανόμενος αν~ τοις, καΐ λέγων τα περί της βαβίλείας τον θεοϋ. καΐ ΰνναλίζόμε- 4 νος αντοΐς παρηγγειλεν απο Ιεροβολνμων μη χωρίξεο^-αί , αλλά πε- ριμένειν την επαγγελείαν τον πατρός^ ην ηκονβατε μον' ότι Ίω- 5 άννης μεν έβάπτιΰεν νδατι^ νμεΐς δ\ βaπτί6^•ηaεβ^'aL• εν Πνενματι ^γίω, ον μετά πολλάς ταύτας ημέρας. Οι μεν ονν ύννελ^όντες ηρώ~ 6 των αντον λέγοντες, κύριε, ει εν τω χρόνω τοντω άποκαΟ-ιΰτάνεις την βαΟίλείαν τω Ίύραηλ ; Είπεν δ\ προς αντονς , ονχ νμών έοτιν 7 γνώναι χρόνονς η καιρούς ους ο Πατήρ εϋ'ετο εν τη ιδία έ^ονΰία. 8 αλλά λήμ-ψεβΰ'ε δύναμιν, έπελ^όντοςτον^ J γ ίον Πνεύματος εφ νμάς^ και εΰεΰ^-ε μον μάρτνρες εν τ ε Ίερονΰαλημ καΐ πάβτ] τ^ Ίονδαία και Σαμάρια καΐ εως εΰχάτον της γης. ΚαΙ ταντα ειπών, βλεπόν- 9 των ) αυτών έπηρ^η, καΐ νεφέλη νπέλαβεν αντον απο των οφΰ'αλ- μών αντών. Και ως ατενίζοντες ηΰαν εις τον ονρανον , π:ορ£ϊ;ο- 10 μένον αντον, καΐ ιδού άνδρες δύο παρειβτηκειΰαν αντοις έν αίοΟ'ήΰεΰι ) λενκαΐς , οϊ και είπαν, άνδρες Γαλιλαίοι, τί έότη- 11 κατε εμ βλέποντες εις τον ούρανόν; ούτος 6 Ίϊΐΰονς 6 άνα- λημφϋ^είς αφ νμών εις τον ούρανον , όντως έλεύβεται ον τροπ:οι/ έ%•εά6α6^αι αντον πορενόμενον εις τον ονρανόν. Τότε νπέβτρε-φαν εις Ίερονΰαλημ απο όρονς τον καλόν μένον 12 1) Tituliis, olim praefixus, nunc jibscissus. 2) βλεπόντων, λ prius omissura, inter |3 et ε inseruit 1 ni. 3) αιο^ηορσι: pro εοϋ-ησεοι. ΠΡΑΞΕΙΣ ΑΠΟΣΤΟΑ^Χ. 231 13 Ελαιώνοζ^ ο ίότιν εγγνς Ιερονΰαληα , σαββάτον έχον οδόν. ΚαΙ Ι. οτε είβήλ^-ον εις το ντίερωον^ άνεβηβαν. ον ηβαν καταμενοντες, ο τ ε Πέτρος καΐ'ΐωάννης καΐ'ΐάκωβος καΐ Ανδρέας^ Φίλιππος καΐ Θω- μάς^ Βαρϋ-ολομαΐος καΐ Ματϋ^αΐος , 'Ιάκωβος Άλφαίον και Σίμων 6 14 Ζηλωτής.^ και Ιούδας ^Ιακώβου, οντοι πάντες ήβαν προοκαρτε- ρονντες ομοθυμαδόν ττ] προβενχτ] σύν γυναιξί, καΐ Μαρία zfj μητρί του Ύη6οΰ, καΐ τοΐς αδελφοΐς αυτοϋ. 1δ ΚαΙ εν ταΐς ημεραις ταΰταις άναβτάς Πέτρος εμμεβω των αδε?.φών είπεν' ην τε οχ?.ος ονομάτων επιτοαυτο ωύεΐ εκατόν εί'- 16 κοβί' άνδρες αδελφοί , έδει πληρωϋ^ηναί τηνγραφην, ην προείπε το Πνεύμα το "Αγων δια ΰτόματος ζίαβίδ . περί Ιούδα του γενομε- 17 νου οδηγού τοΐς βυλλαβοϋΰίν Ίηύοϋν' οτι κατηριθμημένος ην εν 15 ημιν , κα\ ελαχεν τον κληρον της διακονίας ταύτης, ούτος μεν ούν εκτηβατο χωρίον εκ μιαϋ-οΰ της αδικίας, καΐ πρινης^) γενόμενος 10 ελάκηΰεν μεβος, καΙ ε^,εχύΰ-η τα ΰπλάγχνα αυτού, καΐ γνω- 6τον έγενετο πάβιν τοΐς κατοικούΰιν Ιερουοαλημ, ωΰτε κληϋ'ή- ναι το χωρίον εκείνο τη ιδία διαλεκτω αυτών Αχελδαμάχ, του- 20 τέϋτιν χωρίον αίματος. γεγραπται γαρ εν βίβλω Ψαλμών, 'γενηϋ'ητω η επαυλις αυτού έρημος, και μη εΰτω ο κάτοικων 21 'εν αύτη, και, την επιΰκοπην αυτού λαβετω έτερος, ζίεΐ ούν τών ΰυνελϋ'όντων ημΐν ανδρών εν παντί χρόνω ω είβηλ- '22 d -εν και έ^^ηλθεν εφ' ημάς ο κύριος Ιηΰούς , άρξάμενος άπο τον βαπτίσματος Ιωάννου άχρι της ημέρας ης άνελημφΰ-η αφ' ημών, μάρτυρα της άναΰτάοεως αυτού ΰύν ημΐν γενέβθαι ενα 23 τούτων. ΚαΙ εβτηΰαν δύο, Ιωΰηφ τον καλούμενον Βαρύαβ- 24 βάν , ος επεκληϋ-η Ίούΰτος , και Ματ%'ίαν.~) καΐ προΰευξάμενοι είπαν. Συ Κύριε καρδιογνώβτα πάντων, ανάδειξον 3ν εξελέξω 25 εκ τούτων τών δύο ενα, λαβείν τον τόπον της διακονίας ταύ- της καΐ άποατολης, αφ' ης παρέβη Ιούδας, πορευθ-ηναι εις 26 τον τόπον τον δίκαιον, καΐ έδωκαν κλήρους αύτοΐς , και έπεβεν 6 κλήρος έπΙ Ματθίαν, και βυνκατεψηφίΰθη μετά τών ένδεκα άπούτόλων. ^) 1) τΐρινης: pro πρηνης. 2) Olim Ματϋ'αν: correctio 1 m. 3) AA'Oide αποατωλων: male. 232 πραΗεις ΚΕΦ. Β. CAP. π. -ii^t iv τω όννπληρονΰΰ'αί την ημεραν της Πεντηκοΰτης , ηΟαν 1 πάντες ομον έτατοαντό. καΐ εγενετο αφνω εκ τον ουρανού ήχος 2 ωΰτΐερ φερομένης πνοής βιαίας^ καΐ ετΐληρωβεν οΑοζ^ τον οίκον ου ηΟαν καϋ'ημενοί ' και ωφΰ'ηΟαν αυτοις διαμεριζόμεναι γλώΰ- 3 6αι ωύεΐ πνρος , εκάΟ'είΟέν τ ε εφ' ενα εκαΰτον αυτών ^ καΐ 4 επλήοΰ'ηβαν πάντες Πνεύματος Άγιου, και ηρ^αντο λαλείν ετεραίς γλώοΰαις , κα^-ώς το Πνεύμα έδίδου άποφ^'έγγε- 6%'aL αύτοΐς. Ήΰαν δε εις ^Ιερονϋαλημ ^) κατοίκούντες Ιουδαίοι 5 άνδρες ευλαβείς άπο παντός εϋ^νους των ύπο τον ούρανόν. γενομένης δε της φωνής ταύτης, βννήλϋ^ε το πληϋΌς και 6υνε- 6 χύΰ'η' οτι ηκουον εις εκαΰτος τη ιδία διαλέκτω λαλούντων αυ- τών, ε^,ίΰταντο δε πάντες καΐ έΟ^αύμαζον , λέγοντες,' ουκ ιδού 7 άπαντες ούτοι είΰιν οι λαλούντες Γαλιλαίοι ; και πώς ημείς 8 ciXOi^ofAfi' εκαΰτος τη ιδία διαλέκτω ημών εν η έγενη^ημεν, Πάρθοι , και Μήδοι , καΐ Έλαμεΐται , καΐ οί κατοικούντες την 9 Μεΰοποταμίαν , Ίουδαίαν τε και Καμπαδοκίαν,~) Πόντον και την Άβίαν , Φρυγίαν τε και Παμφυλίαν , Αΐγνπτον και τα μέρη της J Ο Λιβύης της κατά Κυρηνην , καΐ οί έπιδημούντες Ρωμαίοι, Ιου- δαΐοί τε και προΰήλυτοι, Κρητες καΙ'Άραβες , άκούομεν λαλούν- ϋ των αυτών ταΐς ημετέραις γλώϋύαις τά μεγαλεία το[ύ Θεοϋ\\ Έξίΰταντο δε πάντες και δ[ιη]πορούντο, άλλος προς άλλο[ν] λέγον- 12 τες , τί τούτο Ο^έλει είν[αι] ; έτεροι δε διαχλευάξοντες ελε[γον], οτι 13 γλεύκους μεμεΰτωμένοι είΰίν. Σταΰ^εΙς δε 6 Πέτρος ύύν τοις ένδεκα, έπηρεν την φωνην 14 αυτόν , και άπεφ%'έγ^,ατο αυτοΐς , άνδρες Ιουδαίοι , κα\ οί κατοι- κούντες Ιερονΰαλημ πάντες, τούτο υμιν γνωβτον έβτω , καΐ ένω- τίΰαΰϋ'αι τα ρηματά μου. ου γαρ ως ύμεΐς ύπολαμβάνετε , ού- 15 τοι μεϋ'ύονΰιν' έύτιν γαρ ώρα τρίτη της ημέρας' αλλά τούτο 16 ^ έΰτιν το είρημένον δια τού προφήτου Ίωηλ, Και εΰται εν 17 1) ξΐς Γερονααλημ. ε in εις, rescriptum a 1 m. 2) Καμπαδοκίαν. Sic MS. T.QN ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ. 233 'ταίς εβχάταις ημεραις, λέγει 6 Θεός, εκχεώ άπο τον Πνεύματος μου II. 'επΙ πάΰαν βάρκα, καΐ προφητενΟονβίν ot viol υμών καΐ at ^-υγατέρες 'υμών ' καΙ οίνεανίύκοι νμών οράοις^) οφονταί, καΐ οι πρεσβύτεροι 18 'ναών ένντίνίοίζ ενντννιαΰΒ-ηΰονται. και γε έπΙ τονς δονλονς μον 'και επΙ τάς δούλας μον, εν ταΐς ημέραις εκείναις εκχεώς') απο τον ί*^ ' Πνεύματος μον, και τΐροφητεύΰονΰιν. και δίάΰω τέρατα εν τω Όνρανω, και ΰημεΐα εηι της γης κάτω, αίμα καΐ πνρ καΐ ατμίδα 20 ' κατίνον. 6 ήλιος μεταβτραφηΰεται εις ΰκότος , καΐ η ΰελήνη εις 'αίμα, τιρίν ελΟ•εΐν την ημέραν Κνρίον την μεγάλην και έτίι- 2ί'φανη. και εΟται , τΐάς ος αν ετΐικαλέοητε το όνομα Κνρίον, 6ω- ' χΙ-ηβεται. 22 "Ανδρες Ίβραηλεΐται, ακούσατε τονς λόγονς τούτονς' Ίη- 6ονν τον Ναζωραΐον , άνδρα απο τον Θεον άποδεδιγμένον εις υμάς δννάμεβι καΐ τέρασι καΐ ΰημίοις, οίς εποίησεν δι' αντον ο 23 Θεός έμμέσω νμών, καϋ-ώς αντοι οί'δατε, τούτον τη ώρισμένη βονλη και προγνώσει τον Θεού εκδοτον, δια χειρός ανόμων [πρ]οσ- 24 πη^αντες άνείλατε' [ο]ν ο Θεός άνέστησεν, λύσας τάς ωδινας τον ϋ-ανάτον, κα%•6τι ονκ ην δννατον κρατΐσ%•αι αντον νπ' αυτού. 25 '^αβίδ γαρ λέγει εις αντην , ^) προορώμην τον Κύριον ενώπιον 26 *^|[tov δια παντός' ότι εκ δεξιών μον εστίν , ίνα μη σαλενΰ-ώ' δια τούτο ηνφράνϋ'η η καρδία μον, καΐ ηγαλλιάσατο η γλωσσά μον' ετι δε και η σάρ^, μον κατασκηνώσει έπ* έλπίδι. ότι ονκ ενκατα- λί-φεις την -φνχην μον εις αδην , ονδ\ δώσεις τον όσιόν σον ίδειν 28 ' διαφϋ-οράν. έγνωρισάς μοι οδούς ζωής* πληρώσεις με ευφροσύ- νης ) μετά τού πρόσωπον σον. 29 Άνδρες αδελφοί, ε^όν ειπείν μετά παρρησίας προς νμάς περί τον πατριάρχον ζίαβίδ, ότι και ετελεύτησεν και ετάφη, και το 30 μνήμα αντον εστίν εν ημΐν άχρι της ημέρας ταύτης. Προφήτης ούν υπάρχων, και είδώς ότι όρκω ώμοσεν αντώ 6 Θεός, εκ καρπού της 31 οσφύος αντού, καλείσαι έπΙ τον ϋ-ρόνον αντού , προειδών έλάλησεν περί της αναστάσεως τον Χριστού, ότι οντε έγκατελείφ%•η εις άδον 32 οντε η σάρ^ (/υτο?) είδεν διαφΘ-οράν. τούτον τον Ίησούν άνέ- 1) ogaoig, pro οράσεις. 2) εκχεως. Sic MS. 3) εις αντην. Sic MS. 4) Olim ενφροοννην ut Codex noster in Ps. XV. 11. Correctio 2 m. 234 πραλΕΙΣ π. ατηόεν ο Θ&ος, ού πάντες ηαεις έΰμεν μάρτυρες, τ]] δεί,ίά ονν 33 τον Θεού νψωϋ'είς, την τε εηαγγελείαν τον Πνεύματος τον 'jyCov λαβών πάρα τού πατρός^ ε^εγ,εεν τούτο ο νύν νμεΐς βλέπετε καΐ άκονετε. ον γαρ ^αβίδ άνεβη εις τονς ονρανονς , Λέγει 34 δ'ε αντος , είπεν ο Κύριος τω Κνρίω μον , κά&ον εκ δεξιών μον εως αν θ-ω τονς εχ^-ρούς ΰον νποπόδιον των ποδών ύον. 3δ Ασφαλώς ονν γινωΰκέτω πάς οίκος Ίαραηλ, οτι καΐ Κύριον αν- 30 τον και Χριβτον 6 Θεός έποίηβεν^ τούτον τον Ίηΰούν ον νμείς έΰτανρώοατε. ^Ακού(3αντες δΐ κατεννγηΰαν την καρδίαν, είπόν τε προς 37 τον Πέτρον καΐ τονς λοιπούς άποΰτόλονς , τι ποιηΰωμεν. άνδρες αδελφοί; Πέτρος δε προς αντούς, μετανοηΰατε, φηοΐν , και βαπτι- 38 ΰϋ-ητω εκαΰτος νμών επΙ τώ ονόματι ΊηΟού Χριβτού εις άφε- 6ιν των αμαρτιών νμών καΐ λήμψε6ϋ•ε την δωρεάν τού Αγίον Πνεύματος, νμΐν γάρ έΰτιν η έπαγγελεία και τοις τέκνοις νμών, και πάΰι τοις εις μακράν,^ ονς άν προΟκαλέβητ ε Κύριος ο Θεός ημών. 30 Ετέροις τε λόγοις πλείοΰι διεμαρτύρατο και παρεκάλει αυτούς λέ- 40 γων, όώΰ'ητε άπο της γενεάς της ϋκολιάς ταύτης, οι μεν ονν άπο- 41 δεξ,άμενοι τον λόγον αυτού έβαπτίβ^-ηΰαν' καΐ προ6ετέΰ•ηΰαν εν τη ημέρα εκείνη φνγ^αΐ ωΰει τριαχείλιαι. Ήύαν δε προΰκαρτερούντες εν τη διδαχή τών άποΟτόλων και 42 τη κοινωνία, τη κλάΰει τού άρτον καΐ ταΐς προβενχαΐς. Εγίνετο 43 δΐ πάΰη 'ψνχη φόβος , πολλά τε τέρατα καΐ ΰημεια εγίνετο δια τών άποΟτόλων εν Ίερονβαλημ' φόβος τε ην μέγας επΙ πάντας. καΐ πάντες δε οι πιβτεύοντες ήΰαν έπΙ το αυτό, και είχον άπαντα 44 κοινά, και τα κτήματα και τάς υπάρξεις επίπραβκον , καΐ έμέρι- 45 ζον αυτά πάΰιν , καθότι άν τις χρείαν είχεν ' καθ- ημέραν τε 4G προΰκαρτερούντες ομοϋ'νμαδόν εν τω ιερώ, κλώντές τε κατ οίκον άρτον, μετελάμβανον τροφής, εν αγαλλιάοει καΐ αφελο- τητι καρδίας, αίνούντες τον Θεόν και έχοντες χάριν προς όλον 47 τον λαόν. 6 δε Κύριος προσετίϋ-ει τονς αωζομένονς καθ' ημέραν επι το αντο. ) 1) Επι το αντο. Haec MS. praecedeutibus iungit, et postea spatium re- linqnit. TiiN ΑΠΟΣΤΟΛ.ΟΝ. 235 ΚΕΦ. Γ. CAr. III. 1 Ιίετρυς δε^) καΐ Ιωάννης άναίβεννον') sig το Γίρόι/ έπΙ την ωραν 2 rijg τΐροΰενχης την ενάτην. καί τις άνηρ χωλός εκ κοιλίας μη- τρός αντον υπάρχων εβαοτάξετο' ον hcdOvv κο:θ' ημεραν προς την ^ιφαν τον Γθ^ου την λεγομενην '^Ιραίαν, τον αίτεΐν ελε- 3 ημοΰννην παρά των είΰπορενομενων είς το ιερόν. Ός ιδων ΊΊέτρον και Ίωάννην μέλλοντας είΰιεναι εις το ιερόν, ηρωτα 4 ελεημοΟννην λαβείν. ^Ατενίϋας δ\ Πέτρος είς αντον 6νν τω 5 ΊωάννΎ} 5 είπεν, βλέφον είς ημάς. ο δε επεΐχεν αντοις , προ6~ 6 δοκών τι παρ' αντών λαβείν. Πέτρος δε είπεν , άργνριον και χρνβίον ονχ υπάρχει fiot' ο δε εχω , τοϋτό 6οι δίδωμι. εν τω ονόματι ^Ιηΰον Χριύτον τον Ναξωραίον, έγειρε καΐ περι- 7 πάτει. Και πιάΰας αντον της δεξιάς χειρός ηγειρεν αντον• παραχρήμα δε έΰτερεω^'ηΰαν αι βάύεις αντον καΐ τα ΰφνδρά.,') 8 και έ^αλλόμενος εύτη καΐ περιεπάτει , καΐ εί(5ηλ%•εν 6νν αντοις είς το ιερόν, περίπατων καΐ αλλόμενος αίνων τον Θεόν. 9 ΚαΙ είδεν πάς ό λαός αντον περιπατονντα, καΐ αίνονντα τόν 10 Θεόν' έπεγίνωΰκον δ\ αντόν ότι oi;rog ην ό προς την έλεη- μοβννην καΰ^ίμενος έπι ττ] ίΐραία πνλτ} τον tf^oi}* καΐ έπλη- Ο^ηύαν d -άμβονς καΐ έκΰτάΰεως έπι τω 6νμβεβηκότι αντω. 11 Κρατούντος τε αντον τόν Πέτρον και τόν 'Ιωάννην, ΰννέδρα- μεν πάς 6 λαός προς αντονς έπι ττ} 6τοα τη καλονμένη Σα- 12 λομώντος, έκΟ-αμβοι. Ίδών δε ό Πέτρος, άπεκρίνατο προς τόν λαόν , άνδρες ΐΰραηλείται , τι Ο'ανμάζετε έπΙ τοντω, η ημιν τί ατενίζετε, ως ίδια δννάμει η ενβεβία πεποιηκόΰΐν τον περι- 13 πατεΐν αντόν; ό Θεός Αβραάμ καΐ ΘεόςΊΰαάκ και Θεός'ίακώβ , ό Θεός των πατέρων ημών, έδό^,αύεν τόν παΐδα αντον Ιηΰονν' ον νμεις μεν παρεδώκατε, και ηρνήσαύϋ'ε κατά πρόβωπον Πιλάτου, 14 κρίναντος εκείνον άπολνειν. υμεΐς δ\ τόν άγιον και δίκαιοι» ηρ- 15 νηΰαβϋ'ε , και 7]τή6α6ΰ'αι άνδρα φονέα χαρι6%•ηναι υμΐν , τόν δ\ άρ~ 1) Πέτρος δε. Hinc incipit Cap. III. 2) κναιβεννον, pro ανέβαιναν, 3) οφνδρα: sic pro οφνρα. 236 ΠΡΑΞΕΙΣ III. χηγον της ξωης άτΐεκτείνατε' ονο Θεός ηγειρεν εκ νεκρών, ον ημείς μάρτυρες εΰμεν. καΐ έτά τχι τίίοτει τον ονόματος αντον, τούτον ον 1(5 ϋ'εωρεΐτε καΐ οί'δατε, εΰτερεωΰεν το όνομα αυτού ' καΐ η τίίΰτις η^) δι αύ[τον] εδωκεν αύτω την ολοκληρί[αν] ταντην απέναντι πάντων νμ[ών]. ΚαΙνύν, αδελφοί^ οίδα οτι κατά άγ[νοίαν] επράξ,ατε, ωΰπερ 17 καΐ Οί άρχοντείς] υμών ' ο δε Θεός α προκατηγγειλεν δίά ΰτόματος 18 πάντων τών προφητών αυτού , επληρωϋεν ούτως. Μετανοηύατε 10 ούν ^ καΐ επίΰτρειρατε , εις το εξ,αλειφΰ-ηναί υμών τάς αμαρτίας, όπως αν ελ^-ωβιν καιροί άναψύξ,εως από προΰώπον τού Κυρίου, καΐ άποΰτείλτ} τον προκεχιρηβμένον υμΐν Ιησούν Χριΰτόν , ον δει ~)^ ούρανόν μεν δε^α⧕αι άχρι χρόνων άποκαταύτάΰεως πάντων, ων ελάληΰεν ό Θεός δια (Jro^arog τών αγίων απ' αιώνος αυτού προ- ^ ψητών. Μωύβης μεν είπεν, ότι προφητην νμίν άναΰτηΰει Κύριος 6 22 'Θεός υμών εκ τών αδελφών νμών, ως εμε' αυτού ακούΰεβ^'ε κατά 'πάντα όΰα αν λαληΰη προς υμάς. "Εβται δ'ε , πάβα φυχη, ήτις εάν 23 μη άκούΰη τού προφήτου εκείνου , ε^,ολε^^ρευϋ-ήβεται εκ τού λαού. και πάντες δε οι προφηται άπό Σαμουήλ και τών καΰ'εξης , 06οι 24 έλάληΰαν, και κατήγγειλαν τάς ημέρας ταύτας, νμεΐς εΰται οί νίοΐ 2δ τών προφητών , και της διαϋ-ηκη^ς ής διεΰ'ετο ο Θεός προς τους πα- ' τέρας υμών , λέγων προς ^Αβραάμ, και εν τω ΰπέρματί 6ου ένευ- ' λογη^-ηΰονται") πάΰαι αί πατριοί της γης. Τμΐν πρώτον ο Θεός 26 άναβτηβας τόν παΐδα αυτού Ιηΰούν, άπέβτειλεν αυτόν ενλογούντα ύμάς^ εν τω άποΰτρέφειν εκαΰτον άπο τών πονηριών υμών. ΚΕΦ. Δ. CAP. IV. Καλούντων δε αυτών προς τόν λαόν , επέΰτηΰαν αύτοις οι Γ^ρ? Γ?, 1 και ό οτρατηγός τού ιερού, και οί Σαδδουκαΐοι, διαπονού- 2 μενοι διά το διδάΰκειν αυτούς τόν λαόν ,^) και καταγγέλλειν εν τω ^Ιηΰού^) την άνάΰταοιν την εκ νεκρών' και έπέβαλον αύτοις 3 1) Olim πιοτίξ δι' αντον: correctio 1 m. 2) ενενλογησονται. Cor- rectio 2 m.; olim videtuv a 1 m. scrii)tum fuisse ευλογησονται. Rescriptum. 3) λαον. Rescriptum a 2 m. , erasis primis Uteris. 4) εν τω Ιηοον. Re- scripta. Forte εν omissum erat. Τί^Ν ΛΠΟΣΤΟΑίϊΝ. 237 ταξ χείρας , καΐ εϋ-εντο αντονς εις τηρηΰίν εις την ανρων * rjv γαρ IV. 4 εΰτίερα ηδη. [π]ολλοΙ δε των άκονβάντων [ε]7ίί6τεν6αν' καΐ εγε- νηϋ-η 6 άριϋ-μος των ανδρών^) χιλιάδες πέντε. 5 Έγενετο δε ετά την [α\νρίθν βυναχ^ηναι αντών τους άρχοντας 6 καΐ τους πρεσβυτέρους καΐ τους γραμματείς εν Ιερουσαλήμ , καΐ "Αννας ο αρχιερευς καΐ Καϊάφας καΙ ^Ιωάννης καΐ Αλέξανδρος, και 7 060L ηΰαν εκ γένους αρχιερατικού, καΐ ΰτηβαντες αυτούς εν τω μέσω , επυν^άνοντο , εν ποία δυνάμει η εν ποίω ονόματι έποιήσατε 8 τοϋτο ύμεΐς; Τότε Πέτρος πλησϋ^είς Πνεύματος Αγίου ^ είπεν προς 9 αυτούς, άρχοντες του λαού καΐ πρεσβύτεροι, ει ημείς σήμερον άνα- κρινόμε%'α έπΙ ευεργεσία ανΰ'ρωπου ασΟ'ενούς, εν τίνι ούτος σέσω- 10 ται'"^) γνωστόν έστω πάσιν ύμΐν και παντί τω λαω ^Ισραήλ, ότι εν τω ονόματι Ίησοϋ Χρ^ίίτοί' τοϋ Ναξωραίου, ον υμεΐς έσταυρώσατε, όν 6 Θεός ηγειρεν εκ νεκρών, εν τούτω ούτος παρέστηκζν ενώπιον 11 υμών υγιής, ούτος εστίν ο λιΟ-ος 6 εξουΟ'ενηϋ'εΙς υφ^ υμών, των 12 οικοδόμων, 6 γενόμενος εις κεφαλήν γωνίας, καΐ ούκ εστίν εν άλλω^) ούδενΐ ή σωτηρία' ούδε γαρ όνομα ετερόν εστίν υπό τον ούρανόν το δεδομένον εν άν^ρώποις, εν φ δει σωΰ'ήναι ημάς. 13 Θεωροϋντες δε την του Πέτρου παρρησίαν, καΐ Ιωάννου , καΐ καταλαβόμενοι ότι άνθρωποι άγράμματοί είσιν και ίδιώται, έΟ-αύ- 14 μαζον, έπεγίνωσκόν τε αυτούς ) ότι σύν τω ^Ιησοϋ ήσαν ' τόν τε άν- ϋ'ρωπον βλέποντες σύν αύτοΐς έστώτα τόν τε^εραπευμένον, ούδεν 15 είχον άντιπεΐν.^) Κελεύσαντες δε αυτούς έ'^ω του συνεδρίου άπελ- 16 ^εΐν, συνέβαλλον προς αλλήλους, λέγοντες, τ ί ποιήσω μεν τοις αν- d -ρώποις τούτοις; ότι μεν γαρ γνωστόν σημείον γέγονεν δι αυτών, πάσιν τοις κατοικοϋσιν ^Ιερουσαλήμ φανερόν, και ου δυνάμεΟ'α 17 άρνίσβ-αι' ) αλλ' ϊνα δε μη έπΙ πλΐον διανεμηΰ-ή^) εις τόν λαόν, απευλησώμε^α αυτοις μή λαλειν έπΙ τώ ονόματι τούτω μηδενι άν- 18 Ο-ρώπων. και καλέσαντες αυτούς, παρήγγειλαν τό κα^'όλου μή 19 φ^^έγγεσ%'αι μηδέ διδάσκειν έπΙ τω ονόματι τοϋ Ίησοϋ. Ό δΐ Πέ- τρος και ο Ιωάννης άποκριΰ'έντες είπον προς αυτούς, εί δίκαιον 1) ανδρών. Tres priores literae a manu antiqua rescriptae. 2) οεσωτκι. Sic pro οεβωοται. 3) αΙΙω. ΧΙάΙ m. rescriptum. 4) αντονς. a rescriptum aim. erasa una vel duabus Uteris. 5) αντιπειν, pro αντειπείν. 6) agvLGd'ai, pro αρ- νειοϋ'αι. 7) δε μη επι πλιον διάνε, olim δε defuisse videtiir. Rescriptum a 2m. 23 S ΠΡΑΚΕΙΣ IV. Ιβτιν ivcjTtLOv τον Θεον^ νμών axovsLV μάλλον η τον Θεον^ κρίνατε, ον δννάμεΰ^α γαρ ημείς, α εί'δαμεν καΐ ηκονΰαμεν , μη λαλεΐν. Οι ^ί δε τΐροΰατΐείληΰάμενοί άπέλνοαν αντονς , μηδέν ενρίβκοντες το τΐώς κολάβωνται αντονς, δίά τον λαον , οτι πάντες εδόξαξον τον Θεον ετά τω γεγονότι. ετών γαρ ην πλειόνων τεύύεράκοντα 6 αν- 22 Ο'ρωπος εφ' ον έγεγόνει το ΰημεΐον τοντο της ίάΰεως. Άπολν^έντες δΐ ηλ^ον προς τονς ίδίονς , καΐ άπηγγειλαν οβα 23 προς αντονς οΓ αρχιερείς και οι πρεββντεροι είπον. οι δ^ άκονύαν- 24 τες, ομοΟ-νμαδον ήραν φωνην προς τον Θεον, και είπαν, ^εοποτα^ ύν ο ποιηβας τον ονρανον και την γην και την ^'άλαΰβαν και πάντα τα εν αντοΐς, ο τον πατρός ημών , δια Πνεύματος Αγίον , ΰτόματος 25 '^αβίδ παιδός 6ον ειπών , ινατί εφρναξαν εΟ-νη , και λαοί εμελετη- 'ΰαν καινά ; παρέύτηβαν οίβαβιλεΐςτής γης, και οι άρχοντες ΰννήχ^η- 26 'ΰαν επι το αντο κατά τον Κνρίον, και κατά τον Χριΰτοναντον. Σνν- 27 ηχ^ΧΙ^οίν γάρ επ άλη^-είας εν τη πόλέιΰονταντη επι τον άγιον παιδά ΰον, Ίησονν,ον εχριΰας, ^Ηρώδης τ ε καΐ Πόντιος Πιλάτος, ϋνν ε&νε- 6ιν, καΐ λαοΐς Ίΰραηλ, ποιήΰαι όΰα η χειρ ΰον και η βονλη ΰον προώρι- 28 ΰεν γενεΰχ^αι. ^) καΐ τα ννν,Κνριε, εφειδε^) επΙ τάς άπειλάς αντών, 29 καΐ δός τοις δονλοις ΰον μετά παρρηΰίαςπάΰης λαλεΐν τον λόγον ΰον, εν τώ την χεΐρά ΰε εκτίνειν ^) εις ιαΰιν, καΐ ΰημεΐα καιτερατα γίνεΰΟ-αι 30 δια τον ονόματος τον άγίον παιδός ΰον'ΐηΰον. ΚαΙ δεη^εντων αντών 31 εΰαλενΟ'η ο τόπος εν ω ήΰαν ΰννηγμένοι, καΐ επλήΰ&ηΰαν άπαντες τον ^ Αγίον Πνεύματος, καΐ ελάλονν τον λόγον τον Θεον μετά παρρηΰίας. Τον δε πλήϋΌνς τών πιΰτενΰάντων ην καρδία και "φνχή 32 μία' καΐ ονδε εΙς τι τών υπαρχόντων αντώ έ'λεγεν ί'διον είναι, αλλ' ην αντοΐς άπαντα κοινά. Και δννάμει μεγάλη άπεδίδονν, 33 οι άπόΰτολοι το μαρτύρων της αναΰτάΰεως Ίηΰον Χριΰτον τον Κνρίον' χάρις τε μεγάλη ην επί πάντας αντούς. ονδε γαρ ενδεής 34 τις ήν εν αντοις' "Οΰοι γάρ κτήτορες χωρίων ή οικιών νπήρ- χον, πωλονντες έ'φερον τάς τιμάς τών πιπραΰκομενων , και 35 έτί%Όνν παρά τονς πόδας τών άποΰτόλων' διεδίδετο^) δε εκάΰτω 1) GOV προωριβεν γενε. Rescriptum a 2 m. Forte quia σου omissum erat. 2) εφειδε , pro επιδε, 3) ειιτινειν, pro εν,τεινειν. 4) διεδιδετο^ pro διεδιδοτο. T<^N ΑΠΟΣΤΟΑ.^Ν. 239 36 κα&ότί αν τις χρ^ίαν εΐχεν. Ίωΰηφ^) δε ό επικλη^εΙς Βαρνά- IV. βαζ , άπο των άποΰτόλων, ο έύτιν μεΰ-ερμηνενόμενον , νιος πα- 37 ρα}ίλΎΐ6εως , Αενΐτης , Κντΐρως τφ γενεί , υπάρχοντος αντω άγρον, πωληΰοίς ηνεγκεν το χρήμα, και εΟ^ηκεν παρά τους πόδας των άπούτόλων. ΚΕΦ. Ε. CAP. V. 1 ' Ανϊ]ρ δε τις ονόματι 'Ανανίας , βνν Σαπφείρτ] τί] γνναικί αν- 2 τον, επωλη^εν κτήμα, καΐ ενοΰφίσατο άπο τής τιμής, 6ννι- δνίης') καΐ τής γυναικός, καΐ ένέγκας μέρος τι πάρα τους πόδας 3 των άποβτόλων ε^ηκεν. Είπεν δ\ ο Πέτρος, Ανανία, διατί έπλήρωβεν ό Σατανάς την καρδίαν βον, φεύβαβΰ-αί 6ε τόΠνεϋ- 4 μα τό"Αγιον, καΐ νοΰφίΰαβϋ-ε από τής τιμής του χωρίον; ονχΐ μένον 6οϊ εμενεν , καΐ πραθΊν εν τγι Grj εξ,ουΰία υπήρχεν; τί οτι εΰ^ου εν τή καρδία ΰου το πράγμα τοντο ; ονκ έφενΰω ανΰ'ρω- δ ποις , άλλα τω Θεώ. ^Ακονων δ\ ο ^Ανανίας τονς λόγονς τούτους^ πεΰών έξ,έφνξ,εν ' καΐ έγένετο φόβος μέγας επί πάντας τονς άκον- 6 οντάς, άναβτάντες δε οι νεώτεροι βννέΰτειλαν αντόν , ^αΐ έ^ε- 7 νέγκαντες ε^^α-φαν. "Έγένετο δε ως ωρών τριών διάστημα, και 8 η γυνή αντοϋ μη είδνΐα το γεγονός είβήλΟ'εν. ΆπεκρίΟ"η δε προς αυτήν Πέτ[ρος], είπε μοι , ει τοΟοντον το χωρί[ον] άπέδοβΰ-αι; 9 j^ δε είπεν, ναι,^) το6οντ[ου]. Ό δε Πέτρος είπεν προς αυτήν, τί οτι ϋννεφωνή^η νμΐν πειράσαι τό Πνεύμα Κνρίον; ίδον , οΓ πόδαις"^) τών d-a -ψάντων τον άνδρα ΰον , επΙ ταΐς %'νραις, και έ^οίύονΰίν ΰε. 10 "Επεβεν δε παραχρήμα προς τονς πόδας αντον , και ε^έψν^εν ' είο- ελϋ-όντες δε οί νεανίβκοι ενραν αυτήν ν εκράν , και ε'ξενέγκαντες 11 έΰ'α'ψαν προς τον άνδρα αυτής, και έγένετο φόβος μέγας εφ' όλην την έκκληβίαν, και πάντας τονς άκονοντας ταντα. 12 Αια δε τών χειρών τών άποΰτόλων έγείνετο ΰημεια καΐ τέ- ρατα πολλά εν τω λαώ; καΐ ηβαν όμοΟ'νμαδόν πάντες εν τή 13 ατοα Σολομώντος' τών δε λοιπών ονδείς έτόλμα κολλάΰϋ^αι 1) Ιωσήφ. Sic MS. 2) σννίδνιηζ, pro σννΕίδυιης. 3) sluev vccl. ναι siiperius 1 m. caddidit. 4) ποδοας. Sic pro πόδες. 240 ΠΡΑΞΕΙΣ V. αντοΐς , αλλ' εμεγάλννεν αντονς 6 λαός' μάλλον δε προβετί^εντο 14 οι τίίΰτενοντες τω Κνρίω πληϋ'η, ανδρών τ ε καΐ γυναικών' ώβτε 1δ καΐ εις τάς πλατείας έκφέρειν τους άοϋ-ενεις, καΐ τι^έναι επί τών κλί- ναριών καΐ κραβάττων, ίνα ερχομένου Πέτρου, καν η Gkldc έπίύκιά- 6ϊ] τινί αυτών. Συνηρχετο δε καΐ το πλτί^ος τών περίξ πόλεων'ΐε- 16 ρουοαλημ, φέροντες άβΟ-ενεΐς^) καΐ οχλουμενους υπο πνευμάτων ακαϋ^άρτων , οϊτεινες έχ^εραπεύοντο άπαντες, Άναοτας δε ο άρ- 17 χιερευς καΐ πάντες οί σύν αύτώ , η ούαα αΐρεΰεος τών Σαδδου- καίων, επληΰΰ^ηύαν ζήλου, καΐ έπεβαλλον τάς χείρας επΙ τους 18 απούτολους , καΐ ε^εντο αυτούς εν τηρήΰεί δημοΰία. ''άγγελος 19 δε Κυρίου δίά νυκτός άνοίξας τάς Ο-ύρας της φυλακής, εξαγα- γών τε αυτούς είπεν , πορεύεβϋ^ε , καΐ ΰτα^έντες λαλείτε εν 20 τω ίερώ τω λα ω πάντα τά ρήματα τής ζωής ταύτης. Άκού- 21 βαντες δε είΰήλΟ-ον νπο τον ορ^'ρον εις το ίερον , καΐ εδίδαϋκον. [Π]αραγεν6μενος δε ο αρχιερεύς καΐ οί ΰύν αύτώ, βυνεκάλεβαν το ΰυνέδρίον καΐ πάΰαν τήν γερουύίαν τών νίών Ίύραήλ, καΐ απέ- στειλαν εις το δεΰμωτήρων , άχΰ-ήναί αυτούς, οί δε παραγενόμε- 22 VOL υπηρέται ουχ εύρον αυτούς εν τή φυλακή ' άναϋτρέ-φαντες δε απηγγείλαν, λέγοντες, οτι το δεΰμωτήρων εύρομεν κεκλειβμένον 23 εν πάβΥ] αβφαλεία , καΐ τους φύλακας εΰτώτας επΙ τών ^υρών' ανοίξαντες δε, εΰω ούδενα εύρομεν. ^ίΐς δε ήκουβαν τους λόγους 24 τούτους , ο τε στρατηγός του ίερού καΐ οί άρχίερεΐ:ς , διηπόρουν περί αυτών , τί αν γένοιτο τούτο, παραγενόμενος δε τις άπήγγει- 2δ λεν αυτοΐς, οτι ιδού οί άνδρες ους εΟ'εΰΰ'ε εν τή φυλακή, είΰΐν εν τω ίερώ εϋτώτες καΐ διδάσκοντες τον λαόν. τότε άπελϋ•ών 6 20 στρατηγός συν τοις ύπηρέταις , ήγαγεν αυτούς , ου μετά βίας, έφοβοϋντο γάρ τον λαόν, ίνα μή λιϋ-ασϋ-ώσιν. Άγαγόντες δ\ 27 αυτούς, έστησαν εν τώ συνεδρίω' καΐ επηρώτησεν αυτούς ο αρχιε- ρεύς, λέγων, παραγγελία παρηγγείλαμεν ύμΐν μή λαλεΐν επΙ τω 28 ονόματι τούτω, καΐ ιδού έπληρώσατε την Ιερουσαλήμ τής διδαχής υμών καΐ βούλεσ%^αι έπαγαγεΐν έφ^ ημάς τό αίμα το αίμα ) του άν- 1) Ιερουσαλήμ, φέροντες αο^'ε. Reseripta: forte quaeclam a 1 m. omissa: correctio antiqua. 2) το ααμα το aiacc. Bis scriptae: posteriores manus re- centior lineola transfixit. T.QN ΛΠΟΣΤΟΛί^Ν. 241 29 d^Qconov τούτον. Άτιοκρι^Βΐς δΐ Πέτρος καΐ oC άπόβτολοί είπαν, ?>0 πείΟ-αρχεΐν δεΐ Θεώ μάλλον η άνϋ^ρωτΐοις. ο δε Θεός των πάτερων ημών ηγειρεν Ίη6ονν, ον νμεΐς διεχειρυβαβ^αι κρε- ^Ι μάααντες επΙ ξνλον' τούτον 6 Θεός άρχηγον καΐ ΰωτηρα νψω- 6 εν tfi δε^,ίά αντον, δούναι μετάνοιαν τω Ιΰραηλ καΐ αφεοιν 32 αμαρτιών. καΐ ημείς μάρτυρες εΰμεν τών ρημάτων τούτων, καΐ το Πνεύμα το "Jyiov , ο εδωκεν ο Θεός τοις πειϋ'αρχον- 33 6ιν αντώ. οί δΐ άκονΰαντες διεπρίοντο , καΐ εβονλοντο αναι- λεΐν ^) αυτούς. 34 ΆναΟτάς δε τις εν τω ΰυνεδρίω φαριβαΐος , ονόματι Γα- μαλιηλ , νομοδίδάΰκαλος τίμως παντί τω λαω, εκελευΰεν ε^,ω 3Γ) βραχύ τους άνΟ-ρώπους ποιηοαι, Είπέν τε προς αυτούς, άνδρες Ίαραηλεΐται , προΰεχετε εαυτοΐς επΙ τοις αν^'ρώποις τούτοις τί 30 μέλλετε πράβύειν. προ γαρ τούτων τών ημερών ανεύτη Θεν- δάς, λέγων είναί τίνα εαντον μέγαν' ω προΰεκλίΟ'η') ανδρών άρι&μος ώς τετρακοσίων. ος ανηρεΟ-η, και πάντες οΰοι επεί- 37 ■d -οντο αντώ, διελύϋ'ηβαν, καΐ εγενοντο εις ουδέν, μετά τού- τον άνέΰτη Ιούδας ο Γαλιλαίος, εν ταΐς ημέραις της απογρα- φής, και άπέβτηβε λαον ίκανον') οπίΰω αυτού' κάκεΐνος άπώ- 38 λετο , και πάντες οοοι έπεί%Όντο αντώ διεΰκορπίΰΰ'ηβαν. ΚαΙ τα νύν λέγω νμΐν , άτίόΰτητε άπο τών αν%'ρωπων τούτων, καΐ άφετε αυτούς' οτι εάν η ε^ άν^'ρώτΐων η βουλή αντη, tj το 30 έργον τούτο, καταλνΟ-ηΰεται' ει δε εκ Θεού έβτιν, ον δνναβΰ^ε 40 καταλύβαι αυτούς, μηποτε καΐ O'fOfici^ot ενρεΟ-ητε. Επείβΰ-η- 6αν δε αντώ' και τιροοκαλεβάμενοι τους αποΰτόλονς, δείραντες παρήγγειλαν μη λαλεΐν αυτούς έπΙ τω ονόματι τού Ιηΰού , και 41 άπέλνϋαν. Οί μεν ούν έπορεύοντο χαίροντες απο τΐροοώπον τού ύννεδρίον , ότι κατηξ,ιώϋ^ηΟαν νπερ τού ονόματος άτιμαβΰ'ήναι' 42 πάύάν τε ημέραν εν τω ίερώ και κατ' οΐκον ουκ έπαύοντο δι- δάσκοντες και εύαγγελιζόμενοι τον Χριΰτόν Ίηΰούν. J) αναιλειν^ pro kvbXsiv. 2) μβγαν ω προο. Rescriptum a 2 m. quae forte μεγαν insernit. 3) l-uccvov. Deest a 1 m. Aclditum a mauii antiqua in fine Hncae. CODEX. ALEX. 1 G 242 ΠΡΑαΚΙΣ ΚΕΦ. ς. CAP. νΐ. lLv δδ ταΐς ημεραις τανταΐζ πληΰ^ννόντων των μαϋ-ητών , έγένετο 1 γογγνΰμος τώνΈλληνίΰτών προς τονς^Εβραίονς, on παρεθ-εωρουντο εν ΤΎ] διακονία rfj τίαΰ-ημερινγ! at χήραί αυτών, τιροΰκαλεΰάμενοι 2 δ\ οι δώδεκα το πληϋ-ος τών μα^-ψών , είπαν , ονχ άρεΰτόν εΰτιν ημάς, καταλίφαντας τον λόγον τον Θεον , διακονεΐν τραπεξαις. επιΰκειρααΟ-αι δη, άνδρας εξ, νμών μαρτνρονμενονς επτά, πλήρης ) 3 Πνεύματος^ Αγίου καΐ οοφίας, ους καταΰτηβομεν έπίτης χρείας ταύ- της' ημείς δε ττΐ προΰ ευχή καΐ τΎ] διακονία του λόγου προΰκαρτε- 4 ρηΰομεν. καΐ ηρεΰεν ο λόγος ενώπιον παντός του πληΰΌυς * και 5 εξελεξαντο Στεφανον , άνδρα πλήρης"^) πίΰτεως και Πνεύματος ^ Αγίου, καΐ Φίλιππον , και Πρόχορον, και Νικάνορα, καΐ Τίμωνα, καΐ Παρμενάν, και Νικόλαον προΰηλυτον ^Αντιοχέα, ους εοτηύαν 6 ενώπιον τών αποοτόλων ' καΐ προύευξάαενοι επε^'ηκαν αντοΐς τας χείρας. ΚαΙ 6 λόγος του Θεοϋ ηϋξανε , καΐ έπληϋ-ννετο ο αριΟ-μος 7 τών μαθητών εν Ιερουσαλήμ βφόδρα , πολύς τε όχλος τών ιερέων νπηκουεν τη πίπτει. Στέφανος δε πλήρης χάριτος και δυνάμεως 8 έποίει τέρατα καΐ βημεΐα μεγάλα εν τω λαώ. ^ΑνέβτηΟαν δε τίνες τών εκ της συναγωγής τών λεγομένων ^ Αιβερτείνων , και Κηρυναίων καί Άλεξανδρεων , καΐ τών απο Κηλικίας, αυνξητοϋντες τω Στεφάνω' και ουκ Ι'ΰχυον άντιΰτηναι 10 τη σοφία και τω πνεύματι ω ελάλει. Τότε ύπεβαλον άνδρας λεγον- Π τες, οτι άκηκόαμεν αυτού λαλούντος ρήματα βλάσφημα^) εις Μωϋ- σην και τον Θεόν. Συνεκείνησάν τε τον λαον και τους πρεσβντε- 1- ρους και τους γραμματείς , καΐ επιστάντες συνηρπασαν αυτόν, και ηγαγον αυτόν εις το συνεδριον, έστησαν τε μάρτυρας 'ψευδείς λεγον- 13 τας, ο άνΟ-ρωπος ούτος ου παύεται ρήματα λαλών κατά του τό- που τον αγίου καΐ του νόμου, άκηκόαμεν γαρ αυτού λεγον- 14 1) πλήρης, pro πλήρεις. 2) άνδρα πλήρης. Sic Cod. 3) λαλονντος ρήματα βλάσφημα. Olim videtiir λαλονντος oniissum fiiisse. Novem priores literne erasac sunt, et novem aliae raimisculae in margine adduntiir. Cor- rectio antiqua. T.Qii ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ. . 243 rog, οτι Ίηΰονς ό Ναζωραΐος ούτος καταλν6£ί τον τόπον τούτον, VI. καΐ αλλάζει τα εϋ'η α τΐαρέδωκεν ημΐν ΜωΟης. 15 ΚαΙ άτενίϋαντες εΙς αντον πάντες οι καΰ-εξόμενοί εν τω ΰννεδρίω , είδαν το πρόβωπον αντον ωθεί πρόοωπον αγγέλου. ΚΕΦ. Ζ. CAP. ΥΠ. .) ιΜπεν δ\ ο άρχιερενς , ει ταύτα όντως έχει; 6 δε εφη, άν- δρες αδελφοί καΐ πατέρες, ακονβατε. Ο Θεός της δό'Ε,7]ς ωφ9^η τω πατρί ημών ^^βραάμ οντυ εν vrj Μεΰοποταμία , πρ[1ν η] 3 κατοικηοαι αντον εν Χαρράν , καΐ είπεν προς αντον , "Εί,ελΟ'ε εκ της γης ΰον , καΐ εκ της (ΐνγγενείας 6ον , καΐ δενρο εις 4 την γην ην αν 60ί δείξω. τότε έξελϋ'ών εκ γης Χαλδαίων, κατωκηΰεν εν Χαρράν ' κάκεΐΟ^εν μετά άποΟ'ανεΐν τον πατέρα αντον, μετωκιΰεν αντον είς την γην ταντην εις ην νμείς 5 ννν κατοικείτε' και ονκ εδωκεν αντω κληρονομίαν εν αντη, ονδε βήμα ποδός' .καΐ έπηγγείλατο δούναι αντην είς κατάύχε- Οιν αντω, και τω ύπέρματι αντού μετ αντον, ονκ οντος αν~ G τω τέκνου, έλάληΰεν δε όντως 6 Θεός, ότι εβται το βπέρμα αντον πάροικον εν γη αλλότρια^ καΐ δονλώΰονΰιν αντό και 7 κακώΰονύιν , ετη τετρακόΰια. και το εΰ^νος , ω εάν δονλεν- ΰονβιν, κρινώ εγώ, 6 Θεός εΐπεν' καΐ μετά ταύτα έξελενβον- 8 ται , και λατρενβονοίν μοι εν τώ τόπω τοντω. Και εδωκεν αντω διαΰ-ηκην περιτομης ' καΐ όντως έγέννηβεν τον ^Ιΰαάκ, και πε- ριέτεμεν αντον τη ημέρα τη όγδόγι ' και Ίύαάκ τον Ιακώβ , και Ο Ιακώβ τονς δώδεκα πατριάρχας. και οΓ πατριάρχαι ζηλωΟαντες τον Ιωΰηφ άπέδοντο είς Αίγνπτον ' καΐ ην ο Θεός μετ αντού, 10 και εξείλατο αντόν εκ παθών τών θλίψεων αντού, καΐ εδωκεν χάριν κάί ύοφίαν , εναντίον Φαραώ βαοιλέως Αίγνπτον , καΐ κα- τέΰτηΰεν αντόν ηγονμενον έπ' Αιγνπτον καΐ εφ' όλον τον οίκον 11 αντού. ηλΰ-εν δε λιμός εφ' όλην την Αιγνπτον καΐ Χαναάν , και ϋ-λίψις μεγάλη' καΐ ονχ ενριβκον χορτάΰματα οι πατέρες ημών. 16* 244 ^ ΠΡΑΞΕΙΣ VII. Ακονβας δε 'Ιακώβ οντά αίτια εις ΑΙγνπτον , ε^απεύτείλεν 12 τονς πατέρας ημών πρώτον' καΐ εν τω δεντερω έγνωρίσΟ^η 13 Ιωβηφ τοις αδελφοΐς αντοΰ, καΐ φανερον έγ ενετό τω Φαραώ το γένος αντον. Άποΰτείλας δε Ίωΰηφ μετεκαλεόατο Ιακώβ 14 τον πάτερα αντον , καΐ πάβαν την ουγγένειαν , [ε\ν ψνχαΐς εβ- δομηκονταπεντε. [Κα]1 κατεβη 'Ιακώβ εις Αΐγνπτον ^ καΐ ετε- 15 λεντηΰεν αντος καΐ ot πατέρες ημών' καΐ μετετεΰ-ηβαν εις Σνχεμ, 10 καΐ ετεϋ-ηβαν εν τω μνηματι ω ωνήοατο ^) 'Αβραάμ τιμής άργνρίον, παρά τών νίών Έμμώρ τον εν Σνχεμ. 'ίΐς δε ηγγειζεν ο και- Π ρος της έπαγγελειας ης ωμολόγηΰεν 6 Θεός τω 'Αβραάμ , ην^ηϋεν 6 λαός καΐ έπληΟ-ννΟ-η εν Αίγνπτω , άχρις ον άνεβτη βασιλβνς ετε- IS ρος επ' Αιγνπτον , ος ονκ ηδει τον Ίωΰηφ. ούτος κατασοφίΰάμε- 10 νος το γένος ημών, εκακωΰεν τονς πατέρας ημών, τον ποιείν τα βρέφη έκθετα αντών , εις το μη ζωογονει6%•ε. εν ω καιρώ 20 εγενη&η Μωβης , καΐ ην αΟτειος τω Θεώ ' 6ς ανετράφη μήνας τρεις εν τω οίκω τον πατρός. εκτεΟ'έντος δ\ αντον, άνείλατο 21 αντον η ^νγάτηρ Φαραώ , και άνεΟ-ρεψατο αντον έαντ^ εις νιόν. Και επαιδενΟ-η Μω6ης εν πάΰΥΐ GocpCa Αίγνπτίων' ην δε δννα- 22 τος εν λόγοις καΐ έ'ργοις αντον. ιΩις δε επληροντο αντώ τεύβερα- 23 κονταετης χρόνος, άνέβη επι την καρδίαν αντον έπιΰκέ'φαο^'ε τονς αδελφούς αντον, τονς νίούς Ίΰραηλ. καΐ ίδών τίνα άδι- 24 κονμενον , ημννατο , καΐ έποίηΰεν έκδίκηΰιν τω καταπονονμενω, πατάτας τον Αίγνπτιον. Ένόμιζεν δε βννιέναι τους αδελφούς αν- 25 τον, ότι ο Θεός δια χειρός αντον δίδωΰιν ΰωτηρίαν αντοΐς ' οι δε ον ΰννηκαν. ττ} τ ε έπιονΰη ήμερα ώφΰ-η αντοΐς μαχομενοις, 20 καΐ αννηλαβΰεν αντούς εις είρηνην , ειπών, άνδρες, αδελφοί έΰτε ' ίνατί αδικείτε άλληλονς ; Ο δ\ αδικών τον πληΰίον, 27 άπώΰατο αντον, ειπών, τίς οε κατέβτηβεν άρχοντα και δικα- ΰτην εφ' ημών; μη άνελεΐν με βύ ^'ελεις , ον τρόπον άνεΐ- 28 λες τον Αίγνπτιον χΟ'ες; έ'φνγεν δε Μωαής εν τω λόγω 20 τοντω, και εγενετο πάροικος εν γη Μαδιάμ, ον έγέν- νηβεν νιους δύο. Και πληρωί^εντων ετών τεΰΰεράκοντα, 30 1) ω ωνηΰατο. Sic ι)1Ό ο ωνηοατο. Τί>Ν ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ. 245 ωφ^^η ανχώ εν rfj ερήμω τον o^ofg Σινά άγγελος εν πνρΐ VII. 31 φλογός βάτου. 6 δε Μωΰής ίδών id^avac/Mfv' προοεργομενον δε '32 αυτού κατανοήύαΰ, έγένετο φωνή Κυρίου, εγώ ο Θεός των τια- τερων Gov , ό Θεός ^Αβραάμ καΐ ^Ιΰαάκ καϊ Ιακώβ. έντρομος 33 δε γενόμενος Μωΰής ουκ ετόλμα κατανοήααί. είτΐεν δε αυτω Κύριος, λύύον το υπόδημα των ποδών Gov' ο γαρ τόπος εφ 34 φ εΰτηκας , γή αγία έβτίν. ίδών ίδον την κάκωΰιν τού λαον μου τον εν ^4ίγύπτω, καϊ τού Στεναγμού αυτών ηκουΰα' καΐ κατεβην ε^ελεΰΰ'αι, αυτούς' καϊ νύν δεύρο, άποΰτειλώ 6ε είς 35 Αίγυπτον. Τούτον τον Μωΰην Ον ηρνηύαντο είπόντες, τις 6ε κατε6τη6εν άρχοντα καϊ δίκα6την; τούτον 6 Θεός άρχηγόν και λυτρωτην άπε6ταλκεν 6ύν χειρί αγγέλου τού οφϋ^εντος 30 αυτω εν ttJ βάτω. ούτος έ^ήγαγεν αυτούς, ποιηΰας τέρατα καϊ 6ημεΐα εν γτ/ Αίγύπτω καϊ εν ερυθρά ϋ-αλάΰΰη, καϊ εν 37 τ^ ερημω ετη τε66εράκοντα. ούτος έΰτιν ο Μωύΰης ο εί'πας τοις υίοΐς ^Ιΰραηλ. προφήτην νμΐν ανα6τη6εί ό Θεός εκ των 38 αδελφών νμών ως εμέ. ούτος εβτιν ο γενόμενος εν τγι εκκλη- ΰία εν τγι ερημω μετά τού αγγέλου τού λαλούντος αυτω εν τω ορει Σινά καϊ τών πατέρων ημών, ος έδέξατο λόγια 39 ζώντα δούναυ ημΐν. ω ουκ η^'έληΰαν υπήκοοι γενέ6%•αι οί πατέρες ημών, αλλά άπώΰαντο, καϊ έ6τράφη6αν εν ταΐς καρ- 40 δίαις αυτών είς Αΐγυπτον , είπόντες τω ^ Ααρών , ποΙη6ον ημΐν ϋ-εούς 06 προπορεύ6ονται ημών' ο γάρ Μωΰής ούτος, ος έ^ή- γαγεν ημάς εκ γης Αιγύπτου, ονκ οΐδαμεν τι έγένετο αυτω. 41 καϊ έμο6χοποίη6αν εν ταΐς ημέραις έκείναις , και άνηγαγον ϋ'νΰιαν τω ίδώλω, καϊ εύφραίνοντο έν τοις έργοις τών χειρών 42 αυτών. έ6τρεφεν δε ό Θεός, και παρέδωκεν αυτούς λατρενειν τγι 6τρατεια τού ουρανού ' κα^^ώς γέγραπται έν βίβλω τών προ- φητών , μη 6φάγια και ■ϋ'υΰίας προ6ηνέγκατέ μοι έν τγι έρημω^ 43 οίκος ^) Ίΰραηλ , έτη τε66εράκοντα ; καΐ άνελάβετε την 6κη- νην τού Μολόχ, καΐ τό ά6τρον τού Θεού νμών ΡαιφΛν , τους τύπους ους εποιήβατε προΰκυνειν αύτοΐς' καΐ μετοικειώ υμάς έπέ- 1) εν τϊ] ερημω OL-nog. Ante οΐ'/.ος, quiuque circitcr literae erasae, bis ut videtur, οίκος scriptiim erat. 246 πραΗεις VII. κείνα Βαβνλώνος. Ή Οκηνη τον μαρτυρίου ην τοις πατράΰιν υμών 44 εν vfj ερημω , κα&ώς δίετά^ατο ο λαλών τω Μωύί] , ΛΟίηΟαί αυ- τήν κατά τον τύτΐον όν εωράκει' ην καΐ είύηγαγον δίαδε^ά- 45 μενοί, οί τΐατερες ημών μετά Ιηΰον εν τη καταΰχεΰεί των έΰ'νών, ων ε^,ωβεν 6 Θευς άτιο προϋώτίου των πατέρων ημών ^ εως τών ημερών ζ/αβίδ' og εύρεν χάριν ενώπιον του Θεοϋ, καΐ ητή- 46 ΰατο ευρεΐν Οκηνωμα τω Θεώ Ιακώβ. Σαλωμών δε ώκοδό- 47 μηΰεν αύτώ οίκοι/. αλλ ονχ ο ϋφίΟτος εν χειροποιητοις κα~ 48 τοίκει, καΟ^ώς ο προφήτης λέγει, ο ουρανός μοι θρόνος, η δ\ 49 γη υποπόδιον τών ποδών μου' ποίον οίκον οίκοδομηβεταί μθί\ λέγει Κύριος ' η τις τόπος της καταπανβεώς μου ; ούχΙ η χειρ 50 μου εποίηΟεν πάντα ταύτα; ΰκληροτράχηλοι , και άπερίτμητοι 51 'καρδίαις και τοις ωαΐν , Τμεΐς αεΙ τω Πνεύματι τω '^γίω άν- τιπίπτετε, ως οι πατέρες υμών και υμεΐς. τίνα τών προφη- 52 τών ουκ έδίωί,αν οι πατέρες υμών; καΐ άπέκτειναν τους προ- καταγγείλαντας περί της ελεύΰεως του δικαίου, ου νυν ύμεΐς προδόται και φονεΐς έγένεΰϋ-ε ' οΐτεινες έλάβετε τον νόμον εις 53 διαταγάς αγγέλων , καΐ ουκ εφυλά^εβΰ^ε. ^^κούοντες δΐ ταύτα, διεπρίοντο ταΐς καρδίαις αυτών, καΐ 54 έβρυχον τους οδόντας έπ' αυτόν. Τπάρχων δ\ πλήρης Πνεύ- 55 ^KTog Αγίου, άτενίβας εις τον ουρανόν , είδεν δόξ,αν Θεού, και ^Ιηΰούν έύτώτα εκ δε^,ιών τού Θεού , και είπεν , ιδού, 56 ^-εωρώ τους ουρανούς διηνοιγμένους , και τον υίόν τού άν^'ρώ-^ που εΰτώτα εκ δεξιών τ[ού Θεού.] Κρά^,αντες δε φωνγι μεγάλτ], 57 6υν[έθ]χον τα ώτα αυτών, καΐ ωρμη0α[ν] ομοϋ^υμαδόν £π' αυ- τόν' και έκβαλόντες αυτόν έξω της πόλεως, έλιΰ-οβόλουν. Και 58 υι μάρτυρες άπέϋ'εντο τά ίματεια αυτών παρά τους πόδας νεα- νίου καλουμένου Σαύλου' καΧ ελιϋ-οβόλουν τον Στέφανον, έπι- 59 καλούμενον καΐ λέγοντα, κύριε Ιηΰού, δέξαι το πνεύμα μου. ΘεΙς δε τά γόνατα^ έκρα^,εν φωνγι μ^τάλη, κύριε, μη ΰτηΰ}]ς ^0 αύτοΐς ταύτην την αμαρτίαν. καΐ τούτο ειπών έκοιμη%^η. Σαύ- λος δ'ε ην βυνευδοκών r/j αναιρέβει αυτού. ΤηΝ ΑΠΟΣΤΟΑηΧ. 247 κ Ε Φ. II. CAr. ΥΙΙΙ. 1 ΈγΒνετο^) δε εν έκείντι Trj ημέρα όίωγμος μεγαν^) έπΙ την εκκλη- βίαν την ενΊεροΰο?.νμοίς' πάντες τε δίεΰπάρηΰαν κατά τάς χώρας 2 της Ιουδαίας καΐ Σαμάρειας ^ πλην των άτιοΰτόλων. Σννεκόμιύαν δε τον Στέφανον άνδρες ευλαβείς^ καΐ εποίηΰαν κοπετον μέγαν έπ 3 αντω. Σανλος δε ελνμαίνετο την έκκληΰίαν , κατά τους οίκους είβπορευόμενος , ΰύρων τε άνδρας καΐ γυναίκας παρεδίδου εις φυ- 4 λακην. οί μεν ούν διαΰπαρέντες δίήλϋ-ον , εύαγγελίζόμενοί τον 5 λόγον. Φίλιππος δε κατελϋ-ών εις την πάλιν της Σαμάρειας^ έκηρυΰ- αεν αυτοΐς τον Χριΰτόν. προΰειχον δε οι όχλοι τοις λεγομένοις υπο του Φιλίππου ομο^-υμαδον , '^) εν τω άκούειν αυτούς και βλέ- 7 πειν τά ΰημεΐα εποίει. ^j πολλοί γάρ των εχόντων πνεύματα άκά- ϋ^αρτα, βοώντα φωνή μεγάλη ε^ήρχοντο' πολλοί δε παραλελυμένοι, 8 και χωλοί , έ%•εραπεύ%•η6αν. εγένετο δε πολλή χαρά εν τη πόλει εκείνη. 9 Άνηρ δε τις ονόματι Σίμων προύπηρχεν εν τη πόλει μα- γεύων καΐ έ^ιβτανών το εΰ-νος της Σαμαρείας, λέγων είναί τίνα 10 εαυτόν μέγαν ' ω προΰειχον πάντες άπο μικρού εως μεγάλου, λέγοντες, ούτος έβτιν η δύναμις του Θεού [η] καλούμενη με- 11 γάλη. προ6εΐ[χ]ον δε αύτω , διά το ίκανώ χρόνω ταις μαγίαις 12 έξιΟτακέναι^) αυτούς. [Ό]τε δε έπίβτευΰαν τω Φιλίππω εύαγγελι- ζομένω περί της βαΰιλείας του Θεού καΐ τού ονόματος Ίηΰον 13 Χριΰτού, έβαπτίζοντο , άνδρες καΐ γυναίκες, ο δϊ Σίμων καΐ αυτός έπίοτευβεν , καΐ βαπτιοΌ^εΙς ην προΰκαρτερών τω Φιλίπ- πω' ΰ^εωρών τε ΰημεΐα καΐ δυνάμεις μεγάλας γεινομένας, «ξ- 14 ίβτατο. ^Ακούΰαντες δ\ οί εν ΊίροΟολύμοις άπόβτολοι, ότι δέ- δεκται η Σαμάρεια τον λόγον τού Θεού, άπέΰτειλαν προς αυτούς 15 Πέτρον καΐ Ιωάννην' οΐτεινες καταβάντες προΰηύ^αντο περί αύ- 16 των, όπως λάβωύιν Πνεύμα "Αγιον. ούδέπω γάρ ην έπ' ούδενΐ 1) εγενετο. Νολίι» par;ig-ra])lius liinc iucipit. 2) μεγαν, γινο μέγας. 3) φι- λιππον ομο&νμαδον. Undecini priores liteiae a 1 m. rescriptae. Olim forte πανλου ομοθυμαδόν. 4) ffij/Lifta επoιf^, sic scriptimi. 0) ε^ιοτατιεναι. Olim εΕίοτα-κειναί: l cleletum. 248 ΠΡΑΞΕΙΣ λ^ΙΙΙ. αυτών ετίίπετΐτωκυς , μόνον δε βεβαπτίύμενοί νπήρχον εις το όνομα του Κυρίου Ίηβοϋ. τότε έττετί^εΰαν τας χείρας επ Π αυτούς^ καΐ ελάμβανον Πνεύμα ^Άγιον. Ίδών δ\ ο Σίμων, 18 οτί δια της ετΐίΰ^εΰεως των χειρών των άποΰτόλων δίδοταυ το Πνεύμα το Αγιον ^ τΐροΰηνεγκεν αύτοΐς χρήματα^ λύγων ^ δότε 10 χαμοί την ε^ονΰίαν ταύτην , ίνα ω εάν έτίι&ώ τάς χείρας, λαμ- βάντ] Πνεϋμα'^Άγιον. Πέτρος δε είττεν τΐρός αυτόν, το άργύριόν -Ο ύου αυν 6οΙ εί'η εις άπώλειαν , ότι την δωρεάν του Θεοϋ ενόμι- ΰας δια χρημάτων κτάα^αι. ουκ εβτιν 6οι μερίς ονδε κλήρος εν τω 21 λόγω τούτω, η γάρ καρδία 6ου ουκ ε6τιν εύ^'εΐα έναντΙ του Θεοϋ. Μετανόηΰον ούν άτΐό της κακίας 6ου ταύτης, καΐ δεηϋ-ητο του 22 Κυρίου , ει άρα άφε%^η6εταί 6οι η έπίνοια της καρδίας 6ου. εις 23 γάρ χολην πικρίας και 6ύνδε6μον αδικίας ορώ 6ε όντα. αηο- 21 κριΟ'εΙς δε ο Σίμων είτίεν , δεηϋ^ητε ύμεΐς ύπερ εμοϋ ηρος τον Κύριον, οΛως μηδέν ετιελ^'ϊΐ έπ εμε ων είρηκατε. ου μεν ούν 25 διαμαρτυρόμενοι καΐ λαλη6αντες τον λόγον του Θεοϋ, νπέ6τρε' φον εις Ιερο60λυμα, τιολλάς τε κώμας τών Σαμαρειτών ευηγ- γελΓ:ίζοντο. "Αγγελος δε Κυρίου ελάλη6εν προς Φίλιππον, λέγων, ανά- 2G 6τηϋ•ί και πορεύου κατά με6ημβρίαν , επΙ την οδόν την κατα- βαίνου6αν από Γερουΰαλημ εις Γάζαν' αύτη ε6τΙν έρημος, και 27 άνα6τάς επορεύ0^η' καΐ ι'-ίοι), άνηρ Αί^-ίο-φ , ευνούχος, δννά6της Κανδάκης βα6ιλεί66'ης Αί^Ίοπων , 0ς ην επι πά6ης της γάξης αύτης, έληλύ^ει προ6κυνη6ων εις Ίερουΰαλημ, ην τε υπο6τρε- 28 φων καΐ καΟ-ήμενος^) επι τοϋ άρματος αυτού, άνεγίνω6κέν τε τον προφητηνΉ6αΐαν. Είπεν δε το Πνεύμα τω Φιλίππω , πρ06- 29 ελϋ'ε καΐ κολλϊ]%'ητι τω άρματι τούτω. προ6δραμών δε ο Φίλιπ- 30 πος ηκου6εν αυτού άναγεινώ6κοντος Ήΰαΐαν τον προφητην , και είπεν, αρά γε γινώ6κεις ά άναγινώΰκεις; ο δε είπεν, πώς .γάρ 31 δυναίμην , εάν μη τις οδηγηΰΐ] με; παρεκάλε6έν τε τον Φίλιππον άναβάντα καΰ'είΰαι 6ύν αύτώ. η δε περιοχή της γραφής ην ανεγί- 32 ^νω6κεν. ην αύτη, Ώ,ς πρόβατον επι 6φαγην ηχΟ•η , και ως αμνός 1) ηαι τιαϋ'ημενος. ι et ν. secundum, rcscripta: forte pro ι scripserat Q-. Correxit 1 m. T.QN ΑΠΟΣΤΟΑΡ,Ν. 249 '' εναντίον τον κείραντος αυτόν άφωνος, όντως ουκ ανοίγει το Οτόμα λ'ΙΙΙ. 33 ^αντον. εν τ/} ταπινώΰει η κρίΰεις αντον ηρΟ-η , την γενεαν αυτού 34 ^τίς δοηγήοεταί ; ort αίρεται άπο της γης η ζωη αντον. Άποκρι^-εΙς δε 6 εννονχος τω Φυλίππω είτΐεν , δάίομε ύον , περί τίνος ο προφψ 35 της λέγει τοντο ; τιερί εαντον, η περί έτερον τινός ; Άνοίί,ας δε ο Φί- λιππος το οτόμα αντον ^ καΐ αρξ,άμενος από της γραφής ταύτης, ενηγ- 3ϋ γελίΰατο αντώ τόν'Ιηΰούν. ως δε επορενοντο κατά την όδόν, ηλΰ^ον έπίτινδωρ' καί φηΰιν ο ευνούχος, ιδού νδωρ' τί κωλύει με βαπτι- 38 αϋ-ηναι;^) καΐ εκέλενΰεν ΰτηναιτό άρμα' καΐκατεβηβαν αμφότεροι εις το νδωρ, ο τε Φίλιππος και ο εννούχος' και εβάπτιΰεν αυτόν. 39 ''(Ors δε άνέβηΰαν εκ τον ύδατος, Πνεύμα" Αγιον επεπεΰεν επι τον εννονχον,Ύ'Αγγελος δεΚνρίον ηρπαΰεν τον Φίλιππον' και ουκ εί- δεν αυτόν ονκέτι ο εννούχος, επορενετο γαρ την οδόν αντον χαί- iO ρ€ον. Φίλιππος δε ενρεϋ'η είς'Άζωτον' καΐ διερχόμενος τάς πόλεις πάΰας ενηγγελίζετο, εως τού ελΰ'ειν αντον εις Καιΰάριαν^ ΚΕΦ. Θ. CAP. IX. 1 Ο δε Σαύλος έτι ένπνέων απειλής καΐ φόνου εις τονς μαΰ'ητάς τού 2 κυρίου, προΰελΰ-ών τω αρχιερεί , τ^τήβατο παρ' αυτού επιβτολάς εις ^αμαακόν προς τάς Ουναγωγάς, όπως εάν τινας ενρη όντας της οδού 3 άνδρας τε καΐ γυναίκας , δεδεμένους άγάγη εις ΙερουΟαλημ. εν δε τώ πορεύεΰΟ^αι , έγένετο αυτόν έγγίζειν τ^ /Ιαμαβκω , έξ,αίφνης τε 4 αντόν^ φως περιήβτραψεν^) εκ τού ουρανού' και πεΰών έπΙ την γην, 5 ηκυνύεν φωνην λέγονβαν αύτω, Σαούλ, Σαούλ , τί με διώκεις ; εί- πεν δ\, τίς ει, κύριε ; ό δ\ εγώ είμι Ίηΰούς 6 Ναζωραιος Ον (3ύ διώ~ 6 κεις ' αλλά ανάΰτηϋΊ και ειοελΰ-ε εις την πόλιν, καΐ λαληΰ'ηΰεταί Gov Ί ο τί 6ε δει ποιεΐν. οι δε άνδρες οι Συνοδεύοντες αύτώ ιΰτηκειΰαν 8 fVfot , ακούοντες μεν της φωνής, μηδένα δε Ο^εωρούντες. Ήγέρϋ-η δε Σαύλος από της γης' ηνοιγμένων δε των οφθαλμών αυτού, ού- 1) Yer. 37 deest. 2) πνενμ,α — εννουχον. Rescripta a 1 m. quae scripserat κγγελος yivQiov ηρττασεν τον Φίλιππον. 3) περιηστραιρεν. η et pars 6 rescripta a 1 m. vel antiqua, era^o ε vel o:. 2δ0 ΠΡΑΞΕΙΣ IX. dsva εβλεπβν,^) χειραγωγοϋντες δε αντον είβηγαγον eig ζ/«α«- ΰκον. καΐ ην ημέρας τρεις μη βλέπων, καΐ ονκ εφαγεν ονδε επιεν. Ο Ην δε τις μαθητής εν ζίαμαβκω ονόματι Άνανίας ^ καΐ 10 είπεν ηρος αντον εν οράματι ο Κνρως , ^Ανανία. 6 δε είτΐεν^ ιδον εγω , κνριε. ο δε Κύριος προς αντον ^ άναΟτας πορεν- 11 ^'ητι επί την ρνμην την καλονμένην ενΰ^εΐαν, καΐ ζητηΟον εν οικία Ιονδα Σανλον ονόματι^ Ταρΰεα. ιδού γαρ τΐροβενχεται, καΐ ίδεν άνδρα Άνανίαν ονόματι ειΰελΟ^όντα καΐ έπι^^έντα αντώ 12 χείρας, όπως άναβλε-ψΐ]. Άπεκρίΰ-η δε Άνανίας, κύριε ^ ηκονβα 13 απο πολλών περί τον ανδρός τούτον, οΰα κακά τοις αγίοις ΰον εν Ιερονΰαλημ εποιηύεν' και ώδε έχει έ^ονΰίαν παρά τών 14 αρχιερέων , δήΰαι πάντας τονς επικαλο[υμέ]νονς το ονομά οον. Είπεν δε προς αντον ο Κύριος, πορεύυ[ν], ότι οκενος εκλογής 15 εΰτίν μοι ούτος, τον βαύτάΰαι το oVo^ua μον ενώπιον ε%νών τε καΐ βαΰιλέων, νιων τε Ίοραηλ. εγώ γαρ νποδείξ,ω αντώ, 16 όύα δει αντον νπερ τον ονόματος μον παΰ-ειν. Άπήλϋ'έν τε 17 Άνανίας καΐ ειοήλΰ^εν εις την οίκίαν , και επι^ε\ς επ' αντον τάς χείρας είπεν, Σαούλ αδελφέ, 6 Κύριος απέβταλκέν με, Ίη- αονς ο όφΰ-είς 6οι εν τ^ οδώ ?} ηρχον , όπως αναβλέψ7]ς, καΐ πληΰϋ-ΐίς Πνεύματος ^Αγίον. και ενϋ-έως άπέπεοαν αντον από 18 τών όφϋ^αλμών') ως λεπίδες, άνέβλε'φέν^) τε καΐ άναΰτάς έβαπτί- ϋϋ'η, καΐ λαβών τροφην ενίΰχνΰεν. Εγένετο δε μετά τών -εν 19 ^αμαΰκώ μα^-ητών ημέρας τινάς' και ενΟ-έως εν ταΐς ΰννα- 20 γωγαΐς έκηρνβοεν τον Ίηΰονν , ότι ούτος έοτιν ο νιος τον Θεον. έξίοταντο δε πάντες οι άκούοντες κα\ ελεγον , ονχ ούτος 21 έύτιν ο πορϋ-ήΰας εις Ιερονΰαλημ τους έπικαλονμένονς το όνομα τούτο y καΐ ώδε εις τούτο έληλύ^ει ίνα δεδεμένονς αντονς αγα- γΐ]^) έπΙ τους αρχιερείς; Σανλος δε μάλλον ένεδνναμοντο , και 22 ύννέχννε τους Ίονδαίονς τους κατοικονντας εν ζ/αμαβκώ, 6νμ- βιβάζων ότι ούτος έβτιν ο Χριβτός. Ω,ς δε επληρονντο ημέ- 23 ραι ικαναί, ΰννεβονλεύΰαντο ot Ίονδαΐοι άναιλεΐν αντόν' εγνω- 24 1) ονδ^νκ εβλεπεν. 1 ιη. λοΙ antiqua, superius addidit a. 2) οφΟ•(χλ- μων. Sic MS. , Woidc, male, ωφ^■κλμωv. 3) ανεβλε'ψεν. Sic MS. , Woide, male, (χναβλεψεν. 4) αγκγη. γ secimdum a 1 m. rescriptiim. TiiN ΑΠΟΣΤΟΛίϊΝ. 251 αΰ^η δε τω Σανλφ η επίβουλη αυτών. Λαρετηροϋντο δε καΐ τας IX. 25 π:ύλα£ οπωζ πιάβωβίν αύτον ημέρας καΐ νυκτός' λαβόντες δε οί μαΰ'ηταΐ αυτού νυκτός , δια του τείχους καΰ'ηκαν αύτον , χαλάβαν- 26 T^s εν ύπυρίδι. Παραγενόμενος δε εις Ιερουβαλημ, έτιείραζεν χολλάϋϋ-αί τοις μα^ηταΐς' καΐ πάντες εφοβοϋντο αύτον, μη πι- 27 βτεΰοντες οτυ εοτίν μa^'ϊjτης. Βαρνάβας δε έπιλαβόμενος αύ- τον^ ηγαγεν προς τους άποβτόλους, καΐ διηγηΰατο αύτοΐς πώς εν τ?7 οδώ ίδεν [τον] Κύρων, καΐ οτι έλάληβεν αύτώ ^ [καΐ] πώς εν 28 ^αμαΰκώ επαρρη6ίά[6α]το εν τω ονόματι Κυρίου, καΐ ην με[τ] αυ- τών είβπορευόμενος καΐ εκπορευόμενος εις Ιερουΰαλημ, παρρηύία- 29 ζόμενος εν τω ονόματι του Κυρίου. ^Ελάλει τε καΐ ΰυνεξητεί προς ^0 τους "Ελληνας' οι δε επεχείρουν άναιλεΐν^) αυτόν, επιγνόντες δε~) 0L αδελφοί κατηγαγον αυτόν εις Ιεροβόλυμα , καΐ ε^απεΰτειλαν 31 εΙς Ταρβόν. η μεν ούν εκληοία κα^•' όλης της Ιουδαίας, καΐ Γα- λίλαίας, καΐ Σαμαρείας, είχεν ειρηνην, οίκοδομουμένη καΐ πορευο- μένη τω φόβω Κυρίου, καΐ τη παρακληβει του Αγίου Πνεύμα- τος επληΰ-ύνετο. 32 ^Εγένετο δ\ Πέτρον διερχόμενον δια πάντων, κατελΰ'εΐν καΐ 33 προς τους αγίους τους κατοικούντας Αύδδα. εύρεν δ\ εκεί άν~ d -ρωπόν τίνα ονόματι Αίνέαν , f'l αίτών^) οκτώ κατακείμενον έπΙ 34 κραβάττού, ός ην παραλελυμενος. καΐ είπεν αύτώ ο Πέτρος, Αίνέα, ίάταί οε οΚύρίος^Ιηΰοϋς όΧρίΰτός' άνάΰτηΰ-ί καΐ ΰτρώΰον ΰεαυτώ. 35 καΐ εύΰ^έως άνέΰτη ' καΐ είδαν αυτόν πάντες οι κατοικοϋντες Αύδδα καΐ τόν Σαρρωνά,^) οϊτεινες επεΰτρε-ψαν επΙ τον Κύριον. 36 Έν ^ΙόππΎ] δε, τις ήν μαθήτρια ονόματι Ταβι^ά, η διερμητ νευομένη λέγεται Αορκάς. αυτή ην πλήρης άγα^'ών έργων καΐ 37 έλεημοβυνών ων έποίει' εγένετο δε εν ταις ημέραις έκείναις, άοΰ'ε- νήΰαΰαν αυτήν άπο%•ανειν' λούβαντες δε εΟ'ηκαν αυτήν εν τω νπε- 38 ρωω. ^Εγγύς δε ούβης ^) Αύδδα τη ^Ιόππη, οι μαΰ'ηταΐ άκούΰαντες οτι Πέτρος έβτιν εν αύτη, άπέύτειλαν δύο άι/ΰρας προς αυτόν, πα- 39 ρακαλούντες μη όκνηβης διελ^-εΐν εως ημών. Άναβτάς δ^ Πέτρος 1) αναιλειν. Sic pro ανελειν. Quatuor priores literae aim. rescriptae. 2) δε. Post hanc vocem duae vel tres literae erasae sunt. 3)•ο;ιτωα/, pro ετών. 4) οαρρωνα. Kescriptuin aim. 5) οναης, οης rescriptum a 2 m. super rasura. 252 ΠΡΑΞΕΙΣ IX. ΰννήλίϊ^ν αντοίς' ον τΐαραγενόμενον^) άνηγαγον είς το νπερωον, καΐ τΐαρεοτηΰαν αντώ παΰαι αϊ χηραί κλαίονΰαί, και ετηδίγννμε- ναι χιτώνας καΐ είμάτια όΰα έιιοίει μετ αυτών ονΰα η ^ορκας. Έκβαλών δε εξω πάντας 6 Πέτρος, καΐ Ο^εΙς τα γόνατα προβ- 40 ηνξατο' καΐ ετΐίΰτρεψας τΐρος το ΰώμα, είπεν, Ταβίΰ-α, ανα^ ΰτηΟΊ, η δε ηνοιξεν τονς οφΰ-αλμονς αντής' καϊ ίδονΰα τον Πετρον, ανεκάχ^ειβεν. δονς τε amy χείρα, άνεύτηβεν αντην' 41 φωνηόας δε τους άγίονς καΐ τάς χήρας , τταρεβτηΰεν αντην ζώ- ΰαν. Γνωβτον δε έγενετο καθ-' όλης της Ίόπτζης, καϊ έπίβτεν- 42 ϋαν πολλοί επί τον Κνριον' έγενετο δε αυτόν ημέρας ικανάς ^^ μεΐναι έν Ίόππτι παρά τινυ Σίμωνι βνρΰεΐ. ΚΕΦ. Ι. CAP.X. ' Λνηρ δέ τις έν Καιβαρεία ονόματι Κορνήλιος, έκατοντάρχης έκ 1 'βπείρηςτης καλούμενης Ιταλικής, ενΰεβης και φοβούμενος τόνΘεόν 2 6νν παντί τω οίκω αυτού, ποιών έλεημοΰύνας πολλας τω λαω, καϊ δεόμενος') τον Θεού διαπαντός' είδεν έν οράματι φανερώς, ^ ώΰεΐ περί ίόραν ένάίην της ημέρας, άγγελον τον Θεού είβελ- ^όντα προς αυτόν , και είπόντα αντώ , Κορνήλιε. Ο δε ατενί- 4 βας αντώ καϊ εμφοβος γενόμενος είπεν , τι έΰτιν , κυριε\ είπεν δε αυτώ, αι προόευχαί 6ου και αί έλεημοβύναι αου , άνέβηΰαν εις μνημόΰυνον έμπροβϋ^εν τού Θεού. καϊ νύν πέμψον άνδρας 5 εις Ίόππην , καϊ μετάπεμψαι Σίμωνα τίνα ός έπικαλειτε ΙΙέτρος' οντος ξενίζετε παρά τινι Σίμωνι βνροεΐ, ω έΰτιν οικία πάρα Ο d -άλαΟοαν. 'ίΐς δε άπηλϋ'εν 6 άγγελος ο λαλών αύτώ, φωνηοας 7 δυο τών οίκετών , καϊ ΰτρατιώτην ενΰεβη τών προβκαρτερονν- των αντώ, καϊ έξηγηοάμενος άπαντα αντοΐς, απέΰτειλεν αυτούς 8 εις την Ίόππην. Tfj δε επαύριον, όδοιπορούντων αυτών καΐ Ο τ?] πόλει έγγιζόντων, ^νέβη Πέτρος έπΙ το δώμα προ6ενξααϋ•ε, περί ώραν εκτην της ημέρας, έγενετο δΐ πρόΰπινος, και ηϋ^ελεν γενΰα- 10 ϋΰ•ε' Παραύκευαζόντων δε αυτών, έγέτετο έπ' αυτόν έκΰταΰις. Καϊ U 1) πα()<χγενομενον. Tost liauc voccni una litcra crasa est. 2) δεο^υενοξ. Prius rcscriptum a 1 m. TSiN ΛΙΙΟΐ:ΤΟΛί>Ν. 253 &εωρ8ί τον ούρανον άνεωγμένον ^ και καταβαΐνον Οκενός τι ως 12 od -όνην μεγάλην , ταίΰΟαρΟίν άρχαΐς καΟ^ιεμενον επΙ της γης' ενώ νπηρχεν πάντα τα τετράποδα καΐ ερπετά νής γης καΐ πετεινά τον 13 ονρανον. καΐ έγενετο φωνή προς αντον ^ ^Αναβτάς^ Πέτρε ^ d^vGov 14 καΐ φάγε. ο δε Πέτρος είπεν ^ μηδαμώς , κνριε' οτι ουδέποτε εφα- 15 γον πάν κοίνον καΐ άκάΰ^αρτον. καΐ φωνή πάλιν εκ δευτέρου προς 10 αντον, α 6 Θεός έκαϋ'έριβεν,^) Ου μη κοίνον. τοϋτο δε εγένετο έπι τρεις ' και ενΰ-νς άνελημφϋ'η το ΰκεϋος εις τον ούρανόν. 17 '£1ς δε εν εαντω διηπόρει ο Πέτρος, τί αν ει'η το όραμα ο ίδεν, ίδον, of άνδρες οι απεσταλμένοι άπο του ΚορνΎΐλίου , διε- ρωτηΰαντες την οίκίαν τον Σίμωνος , έπέβτηβαν επΙ τον πυλώνα' 18 καΐ φωνηααντες έπυν^-άνοντο , ει Σίμων ο επικαλούμενος Πέτρος 10 έν%'άδε ^ενίζεται. Του δε Πέτρου διενΟ-υμουμένου περί τον ορά- ματος, είπεν το Πνεύμα αύτώ, ίδον , άνδρες τρεις ζητονοίν 6ε' 20 αλλά άναβτάς κατάβηΟ^ι, και πορενον ΰνν αυτοΐς, μηδέν διακρι- 21 νόμενος οτι εγώ άπέσταλκα αντονς. Καταβάς δε Πέτρος προς τους άνδρας, είπεν, ίδου , εγώ είμι ον ζητείτε' τις η αιτία δι' 22 ψ/ πάρεβτε; Οι δε είπαν , Κορνήλιος εκατοντάργης , άνηρ δίκαιος καΐ φοβούμενος τον Θεον , μαρτνρούμενός τε υπο όλον ^) του εΟ-νους τών ^Ιουδαίων , έχρηματίΰΟ'η υπο αγγέλου αγίου, μετα- πέμφαΰ&αί 6ε εις τον οίκον αυτοϋ , καΐ άκον6αι ρήματα παρά 23 6οϋ. εί6καλε6άμενος ονν αυτούς έξ,ένι6εν. Τη δε επαύριον άνα- ΰτάς ε^ηλϋ'εν 6vv αύτοΐς, καί τεινες τών αδελφών τών απο Ιόππης 24 6υνηλ0Όν αύτώ, τη δε επαύριον εί6ηλ^•ον εις την Και6άριαν' Ο δ'ε Κορνήλιος ην προ6δ[οκών] αυτούς, 6νγκαλε6άμενος [τους] 6υγγε- 25 νεΐς αυτόν και τους [άναγ]καίους φίλους, 'ίΐς δε έγέν[ετο] του εί- 6ελ%-εΐν τον Πέτρος, ) 6υναντή6ας αύτώ ο Κορνήλιο[ς\, πε6ών 20 επ\ τους πόδας προ6εκννη6εν. ο δε Πέτρος ήγειρεν αύτον λέγων, 27 ανά6τη^Ί' κάγώ αύτος άνϋ-ρωπός είμι. καΐ 6υνομειλών αύτώ εί6ήλ- 28 d'sv, καΐ ευρίσκει 6υνεληλυ%•6τας πτολ/Ιοί'^, έφη τε προς αυτούς, υμεΐς έπί6τα6%•αι ως άΟ-έμιτόν ε6τιν άνδρΐ Ίουδαίω κολλά6^αι ή προ6- 1) sv-kQ-sqigev. ν superius additum a 2 m. 2) όλον. Pi).st oXov litcra erasa. Videtur ς fnissc. 3) τον Πέτρος. Sic MS. pro τον Πατρόν. 254 ΠΡΑίΞίΕΙΣ Χ• έρχεο^-αυ αλλοφυλω' κάμοί εδείξεν ο Θεός μηδενα κοινον η άκά- d-ccQTOV λέγειν ανΟ'^ωπον ' δώ καΐ αναντιρρήτως ηλ^-ον μεταπεμ- 29 φϋ^είς. πννϋ'ανομαι ονν, τινυ ?,όγω μετεττεμ^αΰϋ'αί με; ΚαΙ οΚορ- 30 νηλίος εφη, απο τετάρτης ημέρας μέχρι ταντης της ώρας, ημην νη- ΰτενων, καΐ την ένάτην^) προβ ευχόμενος εν τω οί'κω μου' καΐ ίδον, ανηρ εβτη ένώταόν μου εν αίαΟ^ητι^) λαμπρά, καί φηβι, Κορνήλιε, 31 είβηκουΰ^'η 6ου η προβευχη , και αί ελεημοούναι 6ον έμνηΰ^ηβαν ενώπιον του Θεοϋ. πεμψον ούν εις Ίόππην, καΐ μετακάλεΰαι Σίμωνα 32 ος επικαλειτε Πέτρος ' ούτος ^ενίζεται εν οικία Σίμωνος βυρβεως παρά ΰ-άλαόΰαν. έ^αντης ούν επεμφα προς 6ε ' 6ύ γε καλώς εποίη- 33 6ας παραγενόμενος. νυν ούν πάντες ημείς ενώπιον του Θεού πά- ρε6μεν, άκού6αι τα προ6τεταγμενα 6οι πάντα άπο τού Κυρίου. ^Ανοί^,ας δε Πέτρος το 6τ6μα αυτού είπεν, επ' άλη&είας κατά- 34 λαμβάνομαι, ότι ουκ ε6τιν προ6ωπολημπτης ο Θεός , άλλα εν παντί 35 ε^^νει ο φοβούμενος αυτόν καΐ εργαζόμενος δικαιο6ύνην^ δεκτός αύ- τω ε6ται. τόν λόγον άπεΰτειλεν τοις υίοΐς Ι6ραηλ, ευαγγελειξόμενος 3Γ) είρηνην δια Ίηΰού Χρι6τού , ούτος ε6τιν πάντων Κύριος, [Τμ]εΐς 37 οίδατε τό γενόμενον ρήμα κα^ όλης της Ιουδαίας, αρξάμενος γαρ από της Γαλιλαίας , μετά τό βάπτιΰμα ο εκηρυξ,εν Ιωάννης' Ιη- 38 6ούν τόν από Ναζαρέτ, ως εχρει6εν αυτόν 6 Θεός Πνεύματι Άγίω καΐ δυνάμει , ός διηλ^εν ευεργετών καΐ ίώμενος πάντας τους κατα- δυνα6τευομενους υπό τού διαβόλου, ότι ο Θεός ην μετ^ αυτού' και 39 νμεΐς μάρτυρες πάντων ων έποίη6εν εν τε τη χωρατών Ιουδαίων και εν Ίερουΰαλημ' όν και άνεΐλαν κρεμάΰαντες επι ^ύλου. τούτον 6 40 Θεός ηγειρεν τη τρίτη ήμερα, καΐ εδωκεν αυτόν ένφανη γενέ6^ε' ού παντΙ τω λαω, άλλα μάρτν6ι τοις προκεχειροτονημενοις υπό τού 41 Θεού, ημεΐν, ottrfti^fg 6υνεφάγομεν καΐ 6υνεπίομεν αύτώ, μετά το άναΰτήναι αυτόν εκ νεκρών ' καΐ παρηγγειλεν ημΐν κηρύ^αι τω λαω, 42 καΐ διαμαρτύραΰΟ'ε, ότι αυτός ε6τιν ο ωρι6 μένος υπό τού Θεού κρι- τής ζώντων και νεκρών, τούτω πάντες ο/" προφηται μαρτυρον- 43 1) ημην νηατενων nca την ενατην. ν νηοτευων rescripta, Uteris priori- bus spongia dclctis. Vidctur νηΰτενων , vcl νηστενων και omissum a 1 m., quia yiccL την ενατην in marg-ine scripta sunt. Correctio antiqua. 2) αίοΟ'ητι, pro εαΟ'ητι, ut alibi, ai pro ε. Τί>Ν ΑΠ0ΣΤ0Λ<2Χ. 255 Clv^ αφεύίΡ αμαρτιών λαβείν δια τον ονόματος αντον πάντα τον Χ. Μ πίβτενοντα εις αντόν. "Ετι λαλονντος τον Πετρον τα ρήματα ταύτα , επεΰε το Πνεύμα το "Αγιον επΙ πάντας τονς άκονοντας τον 45 λόγον. καΐ εξ,έβτηβαν οί εκ περίτομής ταβτοί οΰοι ΟννηλΌ-ον τω Πετρω , οτι καΐ έτά τα ε'ϋ'νη η δωρεά τού Αγίον Πνεύματος 46 εκκέχνται' ηκονον γάρ αυτών λαλονντων γλώϋΰαίς, καΐ μεγα- 47 λννόντων τον Θεόν. Τότε άπεκρί^Ί] Πέτρος^ μήτί το νδωρ δύνα- ται κωλύβαί τις , τού μη βαπτιΰϋ-ηναί τούτους . οϊτεινες το Πνεύ- 48 μα το "Αγων ελαβον ως καΐ ημείς ; προβέτα^,έν τε αύτοΐς εν τω ονόματι Ίηβού Χριβτον βαπτιβϋ-ήναι. τότε ηρώτηΰαν αντόν επι- μεΐναι ημέρας τινάς. ΚΕΦ. ΙΑ. CAP. XI. 1 ' Γΐκονΰαν δε ol άπόΰτολοι , καΐ οι αδελφοί,, οίοντες κατά την Icv- 2 δαίαν, οτι και τα ε&νη εδεξαντο τον λόγον τού Θεού. "Οτέ δε άνεβη Πέτρος εις Ιερονΰαλημ, διεκρίνοντο προς αντόν οι εκ περιτομης, 3 λέγοντες, ότι είβηλΟ-εςπρός άνδρας άκροβνΰτείαν έχοντας, καΐ ΰννέ- 4 φαγες αντοΐς. Αρ^άμενος δε Πέτρος ε^ετί&ετο αντοις κα^-εξης λε- 5 γων , εγώ ημην^) εν πόλει "Ίόππτι προ6 ευχόμενος , καΐ είδον εν εκ- ύτάβει όραμα, καταβαίνων ΰκεύός τι ως όΟ^όνην μεγάλην, τέβύαρΰιν 6 άρχαΐςκα%•ιεμένην εκ τού ουρανού, καΐήλ^-εν άχρι εμού' εις ην ατε- νίΰας κατενόονν, και ειδον τά τετράποδα της γης, καΐ τά ^ηρία, καΐ 7 τά ερπετά , καΐ τά πετεινά τού ονρανού. ηκουΰα δ^ε καΐ φωνής λε- 8 γονβης μοι, άναβτάς, Πετρε, ΰ'ύΰον καΐ φάγε. Είπον δε, μηδαμώς, κύριε' ότι κοινόν η άκάΟ'αρτον ουδέποτε είβήλ&εν εις το ΰτόμα 9 μου. άπεκρίϋ-η δε φωνή εκ δευτέρου εκ τον ουρανού, ά ό Θεός 10 εκαΰ-έριΰε, ον μη κοίνον. τούτο δ\ εγενετο έπΙ τρεις, και άνε- 11 6πάΰΰ•η πάλιν άπαντα εις τον ούρανόν, καΐ ιδού, ε^αυτης τρεις άνδρες έπεατηΰαν επΙ την οίκίαν εν η ημεν ,~) άπεΰταλμένοι 12 άπό Καιόαρίας προς με. Είπεν όά το Πνεύμα μοι, ουνελ^εΐν 1) fyw ημ,ην. Post ω litera erasa in fine lineae: et η ante μην positum in margine. Correxit 2 ra. 2) ημεν. Sic Cod. 256 ΠΡΑΞΕΙΣ XI. αντοΐς , μηδέν διακρίναντα, ηλϋ-ον δε 6νν εμοί καΐ οΓ εξ, αδελφοί ούτοι ^ και είόήλΟΌμεν εις τον οίκον τον ανδρός^ ΑτίΎίγγείλεν δε ημιν πώς ί'δεν τον αγγελον εν τώ οίκω αν- 13 τον βτα^εντα καΙ ειπόντα, άποοτειλον είζ Ίότΐτΐην, καΐ μετά- πεμφαι Σίμωνα τον έτακαλονμενον Πετρον , ος λαληΰτ] ρή- 14 ματα προς ύε, εν οίς βωϋ-ηύτ] θν καΐ πάς ο οΙκός 6ον. εν 1•"ί δε τω αρξαΰΰ^αί με λαλεΐν ^ έπέπεβεν το Πνεύμα το Αγυον έπ αντονς^ ωβπερ καΐ εφ' ημάς εν κρχγ}. ΈμνηΟϋ^ημεν δε 1C» τού ρήματος τού Κνρίον ^ ως ελεγεν, Ιωάννης μεν έβάπτιβεν νδατί, νμεΐς δε βαπτιύΟ-ηβεβ&αι εν Πνενματί ^^4γίω. Εί ούν IT τγιν ί'βην δωρεάν εδωκεν αντοίς 6 Θεος^ ώς καΐ ημΐν, πιβτεν- ΰαΰίν επΙ τον Κνριον Ίηβούν Χριοτον , εγώ τις ημην δννατος κωλύΰαι τον Θεόν; Ακονβαντες δ'ε ταύτα ηΰνχαΰαν ^ καΐ εδό- IS ξαξον τον Θεον ^ λέγοντες^ άρα και τοις ε^-νεβιν ο Θεός την μετάνοιαν εις ζωην εδωκεν. Οι μεν ούν διαύπαρέντες άπο της ^-λί^φεως της γενομε- 10 νης επί Στεφάνον, διηλ^ον εως Φοινίκης, καΐ Κνπρον, καΐ Αντιοχείας, μηδενΐ λαλούντες τον λόγον εί μη μόνον Ιον- δαίοις. Ηΰαν δε τίνες εξ αντών άνδρες Κύπριοι καΐ Κνρη- 20 ναιοι, otrftvfg ελ^'όντες εις Άντιόχιαν , ελάλονν καΐ προς τονς "Ελληνας, εναγγελιξόμενοι τον Κνριον Ίηβονν , και ην χειρ 21 Κνρίον μετ' αντών' πολύς τε άριϋ^μος ο πιβτεύβας έπέοτρε- -ψεν επΙ τον Κύριον' Ηκούβ&η δε ο λόγος εις τά ώτα της 22 εκκληΰίας της εν ^Ιερονΰαλημ περί αντών και εξαπεΰτειλαν Βαρνάβαν εως 'Αντιοχείας, ος παραγενόμενος καΐ ίδων την 23 χάριν την τού Θεού εχάρη, καΐ παρεκάλει πάντας vfi προϋ^ε- 6ει της καρδίας [προΟμενειν τω Κνρίω ' οτι ην ανηρ αγαϋ-ος 24 και πλήρης Πνεύματος Αγίον και πίΰτεως. καΐ προ6ετε%•η όχλος ικανός τω Κνρίω. Έξηλ^εν δε εις Ταρΰόν άναξητη- 25 ΰαι Σαύλον, καΐ ενρών ηγαγεν εις Άντιόχειαν , έγενετο δε 26 αντοΐς καΐ ένιαντόν όλον ύνναχ^ηναι εν vfi εκκληβία, και διδάξαι όχλον ίκανόν , χρηματίΰαι τε πρώτον εις Άντιόχειαν τονς μα^ητάς Χριΰτιανούς. Έν ταύταις δε ταΐς ημέραις , κα- 27 τηλ^-ον από Ίερούολνμων προφηται εις Άντιόχειαν. αναΰτας 28 TiiN ΑΠΟΣΪΟΛΡ-Ν. 257 δε εϊς εξ, αυτών ονόματι "Αγαβος ^ εαήμανεν δια τον Πνεύματος^ XI. λιμον μεγάλην μέλλειν εβεοΘ'αί εφ ολην την οίκονμενην' η τις 20 εγενετο επί Κλανδίο[ν\.^) Των δε μαϋ-ψών καΟ-ώς εν[πο]ρείτ6 τις , ωρίΰεν εκαΰτος αν[τών] εις διακονίαν πεμψαί τοις κατοικον- 30 αι,ν εν τγι'Ιονδαία άδελφοΐς' ο καΐ εποίηβαν , άποΰτείλαντες προς τους πρεΰβντερονς δίά χειρός Βαρνάβα καΐ Σανλον. ΚΕΦ. IB. CAP, ΧΙΤ. 1 .Κατ^ εκείνον δε τον καιρόν έπεβαλεν Ηρώδης ο βαΰιλενς τάς χεΐ~ 2 ρας κακώβαί τινας τών άπο της εκκληβίας. άνεΐλεν δε Ίάκωβον 3 τον αδελφον Ίωάννον μαχαίρτ]. ίδών δε οτι άρεοτόν έβτιν τοις Ίονδαίοις^ προΟεϋ-ετο ΰνλλαβειν καΐ Πετρον ' ήβαν δε αϊ ημεραι τών 4 άζνμων' ον καΐ πιάύας εΟ-ετο εις φνλακην, παραδιδονς τεΰβαρύιν τετραδίοις ύτρατιωτών φνλαΰΰειν αντον, βονλόμενος μετά το πάβχα 5 άγαγεΐν αυτόν τω λαω. Ό μεν ούν Πέτρος έτηρεΐτο εν τγΙ φυλακγι' προαευχη δε ην εκτενής'^) γινομένη νπο της έκκληοίας προς τον Θεον 6 περϊ^) αυτού, οτε δε εμελλεν προαγάγειν αυτόν οΉρώδης^τη νυκτι εκείντ}, ην ο Πέτρος κοιμώμενος μεταξύ δύο ύτρατιωτών, δεδεμενος άλύΰεΰι δνβΐ, φύλακες τε προς τη ΰ'ύρα^) ετήρονν την φυλακην. 7 ΚαΙ ιδού, άγγελος Κυρίου επεΰτη, καΐ φώς ελαμψεν εν τω οί- κηματι' πατάξας δε την πλευράν του Πέτρου, ηγειρεν αύτον λέ- γων 5 άνάΰτα εν τάχει. και έξέπεύαν αυτού αι αλύβεις εκ τών 8 χειρών. Είπέν τε ο άγγελος προς αύτον, ζώβαι, καΐ υπόδηβαι τα ΰανδάλειά ύου. εποίηβεν δε ούτως, καΐ λέγει αύτώ, περι- βαλού το ίμάτιόν ύου, και άκολούϋ'ει μοι. καΐ έξελϋ-ών ηκο- Ao^O'f t ' καΐ ούκ ηδει οτι άληϋ-ές έύτιν το γινόμενον ύπο του άγ- 10 γέλου, έδόκει δε όραμα βλέπειν. Ζΐιελ^'όντες δε πρώτην φυίλακη^ν και δευτέραν, ηλϋ^αν επΙ [την] πύλην την ύιδηράν, την [φέ]ρουύαν εις την πόλιν , ήτις [α]ντομάτη ηνοίγη αύτοΐς' [κ]αΙ έξελ^-όντες 1) Κλανδιο[ν KccLGcίQoς\ abscissuni est ν, nee videtur spatium adesse ut vox Kklgccqos addi potuisset in fine lineae. 2) ε'κτενης. η rescriptum a 2 m. super rasura. 3) περί. rescriptum: olim forte νπερ. 4) προς ttj d'vga. Sic; non προ cum Gen. CODEX ALEX. 17 258 ΠΡΑΞΕΙΣ ^ΙΙ• προηλ^ον ρνμην μίαν, καΐ ευθέως άπήλ&εν 6 άγγελος απ' αντον. ΚαΙ ο Πέτρος εν έαντω γενόμενος, είτΐεν, ννν οίδα άλ^ϋ^ώς on ε^α- U πεβτειλεν Κνριος τον αγγελον αντον, καΐ εξείλατό με εκ, χειρός Ήρώ- δον καΐ τΐαΰ^ης της τζροβδοκίας των ^Ιουδαίων. Σννειδών δ\ ήλϋ'εν 12 έπΙ την οίκείαν της Μαρίας της μητρός Ίωάννον , τον ετΐίκαλονμε- νον Μάρκον, ον ηύαν ικανοί ΰννοι^ροίβμένοι^) καΐ προβενχόμενοί. κρονΟαντος δε αντον την ^'ύραν τον πνλώνος, προβηλΟ'εν τίαιδίΰκη 13 ντΐακονβαί, ονόματι Ρόδη' καΐ έταγνονβα την φωνην τον Πετρον, 14 απο της χαράς ονκ ηνοιξεν τον πνλώνα , είύδραμονβα δ\ άπήγγει- λεν εΰτάναί τον Πετρον προ τον πνλώνος. ου δε προς αντην ει- 15 παν, μαίνη. η δ\ δίΐΰχνρίξετο όντως εχειν. οι δ' ελεγον, 6 άγ- γελος εΰτιν αντον. Ο δε Πέτρος επέμενεν κρονων ' άνοίξ,αντες δε 10 είδαν αντον, καΐ έ^έβτηΰαν. καταύίΰαντος δε αντον τη χ^ιρί 1' (5ιγαν , διηγηΰατο πώς αντον ο Κνρίος ε^ηγαγεν εκ της φνλακης. είπέν τε, απαγγείλατε Ίακώβω καΐ τοις αδελφοΐς ταντα. καΐ εξελ- &ών έπορενϋ'η εις έτερον τόπον. Γενομένης δε ημέρας, ην τάραχος ονχ ολίγος εν τοις Οτρα- 18 τίώταις, τί άρα 6 Πέτρος έγένετο. Ηρώδης τε έπιζητηβας αντον 19 καΐ μη ενρών, άνακρίνας τονς ψν λάκας , έκέλενβεν άπαχϋ^ήναι ' ΚαΙ κατελ^-ών άπο της Ίονδαίας εις Καιβάριαν διέτρι-φεν. ην δε 20 ΰ'νμομαχών Τνρίοις καΐ Σι,δωνίοίς' ομο&νμαδόν δε παρηβαν προς αντον, καΐ πείΰαντες Βλάβτον τον έπΙ τον κοιτώνος τον βαΰίλέως, γιτηβαντο είρηνην, δια το τρέφεβΰ'ε αντών την χώραν από της βαΰί- λεικης. Τακτή δε ημέρα οΉρώδης ένδνοάμενος αίοϋ-ήτα βαβίλι- 21 κην, καΐ κα^ίοας έπΙ τον βήματος, έδημηγόρευ προς αντονς. Ο δ\ 22 δήμος έπεφώνευ, Θεον φωνή καΐ ονκ άνϋ'ρώπον. παραχρήμα δε 23 έπάτα^εν αντον άγγελος Κνρίον, avd'^ ών ονκ εδωκεν την δόζαν τω Θεώ ' καΐ γενόμενος οκωληκόβρωτος έ^έφν^εν. ο δε λόγος τον 24 Θεον ηνζάνετο καΐ έπληΰ^ννετο. Βαρνάβας δε καΐ Σανλος νπέοτρε- 25 jjjciv f'l Ίερονΰαλημ , πληρώβαντες την διακονίαν, βννπαραλαβόντες Ίωάννην τον έπυκαλονμένον Μάρκον. 1) GvvoιQ'QOLGμεvoι•. γγο αννη&ροίομενοί. Τί^Ν ΑΠΟΣΤΟΛί^Ν. 259 ΚΕΦ. ΙΓ. CAP. XIII. 1 tlGav δ\ εν ^Αντιόχεια κατά την ονΰαν εκκληβίαν προφηταί και δίδάβκαλοι^ ο τε Βαρνάβας καΐ Συμεών ο καλούμενος Νείγερ, καΐ Λονκιος ο Κνρηναΐος , Μαναην τε Ηρωδον τον τετράρχον ονν- 2 τροφός , καΐ Σανλος. λειτουργούντων δ\ αυτών τω Κυρίω καΐ νηΰτευόντων, είπεν το Πνεύμα το "Αγίον ^ Άφορίβατε δη μοι τον Βαρνάβαν καΐ Σαϋλον εις το έργον ο προθκέκλΐ]μαι αυτούς. 3 τότε νηατεύοαντες καΐ προβευ^,άμενοι ^ καΐ επιΟ'εντες τάς χείρας 4 αΰτοΐς, άπελυΰαν. αυτοί μεν ονν εκπεμφϋ-εντες νπο του Αγίου Πνεύματος ^ άπηλϋ-ον είς Σελεύκιαν , εκεΐΰ-εν τε άπεπλευβαν εις 5 Κνπρον. καΐ γενόμενοι εν Σαλαμίνΐ]^ κατηγγελλον τον λόγον του Θεού εν ταΐς ύνναγωγαΐς των Ιουδαίων ' είχον δε και Ίωάννην 6 ύπηρετην. Ζΐιελ^-όντες δε ολην την νηΰον άχρι Πάφου, εύραν άνδρα τινά μάγον ) ψευδοπροφητην ^Ιουδαΐον , ω όνομα Βαρΐη- 7 (Tow, ός ην ΰύν τω άν%•υπάτω Σεργίω Παύλω ^ άνδρι ύυνετω. ούτος προΰκαλεΰάμενος Βαρνάβαν και Σαύλον , έπεζητηΰεν άκού- 8 ααι τον λόγον τού Θεού. avd -ίύτατο δε αύτοΐς Έλύμας , 6 μάγος' ούτως ράρ μ ε%^ ερμηνεύεται το όνομα αυτού' ζητών διαβτρεφαι 9 τον ανΰ•ύπατον από της πίβτεως. Σαύλος δε, ο καΐ Παύλος, τίλη- 10 ad -εΐς Πνεύματος Αγίου, άτενίαας είς αυτόν είπεν, ώ πλήρης παντός δόλου και πάΰης ραδιουργίας, υιε διαβόλου, εχρε^) πά- 6ης δικαιοβύνης , ου παύβγι διαΰτρεφων τάς οδούς Κυρίου τάς 11 εύϋ-είας; ΚαΙ νυν tdov, χειρ Κυρίου έπι 6ε, και ε6η τυφλός μη βλέπων τον ηλιον άχρι καιρού, παραχρήμα δε επαι6εν^) επ' αυτόν 12 άχλύς"^) και 6κότος, και περιάγων έξήτει χειραγωγούς. τότε ίδών 6 avd -ύπατος^) το γεγονός εκπλη660μενος επί6τευ6εν επΙ τή διδαχή 13 τον Κυρίου, άναχρέντες δε από της Πάφου ) ot περί Παύλον, ήλ^ον είς Πέργην τής Παμφυλίας. 'Ιωάννης δε αποχωρή6ας απ 1) μαγον. Post lianc \Ocem tres circiter literae erasae sunt. 2) 8χρε. Sic pro εχϋ•ρε. 3) εποαοεν, pro επεοεν. 4) επ' αντον αχλυς. a manu antiqiia rescriptum: forte επ' omissum erat. 5) Woide legit av&vnccdOg: male. 6) Πάφου, φο rescriptum aim. 17* 260 ΠΡΑΞΕΙΣ XIII. αυτών , νπεύτρεφεν εις Ίεροβόλυμα. αντοί δε δίελΰ-όντες άπο 14 τγΐξ Περγης, εγενοντο εις ^Αντίόχεοαν την ΠίΟιδιαν , καΐ είΰελ- ^οντες εις την ΰνναγωγην ττ} ήμερα των ΰαββάτων, εκά^-είβαν. Μετά δε την άνάγνωΰιν τον νόμου καΐ των προφητών^ ά%ε~ 1δ ύτειλαν ol αρχιαννάγωγοο ττρος αυτούς, λέγοντες, άνδρες αδελφοί, ει' τις εοτιν εν νμΐν λόγος παρακληΰεως τίρος τον λαον, λέγετε. Άναΰτας δΐ Παύλος, καΐ καταΰιΰας τη χειρί, 16 είηεν , άνδρες Ιβραηλεΐται , καΐ οί φοβούμενοι τον Θεον, ακού- ΰατε. ο θεός του λαού τούτου Ίΰραηλ ε^ελεξ,ατο τους πατέ- Π ρβ:^ ημών' καΐ τόν λαόν νφωΰεν εν τη παροικία εν γη Αι- γύπτου, και μετά βραχιονος υψηλού έ^ηγαγεν αυτούς it, αυ- τής' καΐ ως τεΰΰερακονταετή χρόνον έτροφοφόρηβεν ) αυτούς 18 εν τη έρημω' και καΰ'ελών εΟ^νη επτά εν γη Χαναάν , κατε- 10 κληρονόμηΰεν αύτοΐς την γην αυτών, [ως] ετεΰι τετρακοβίοις 20 καΐ [πεν]τηκοντα , καΐ μετά ταύτα ε[δ(χϊ\κεν κριτάς εως Σα~ μουη[λ προ]φητου' κάκεΐΟ-εν ητηΰανίτο] βαβιλέα, και εδωκεν αυ- 21 τοις ο Θεός τόν Σαούλ νίόν Κεις, άνδρ[α] εκ φυλής ΒενιαμεΙν, ετη τεΰΰεράκοντα' καΐ μεταοτηοας αυτόν, ηγειρεν τόν ΖΐαβΙδ αυ- 22 τοΓ^ εις βαοιλεα, ω καΐ ειπεν μαρτυρηΰας, εύρον ζίαβίδ τόν του ΙεβϋαΙ, άνδρα κατά την καρδίαν μου, ός ποιηθεί πάντα τα %'ε- ληματά μου. Τούτου 6 Θεός από τού ΰπερματος κατ επαγ- 23 γελείαν ηγαγεν τώ Ίύραήλ βωτηρα Ίηβούν , προκηρύξ,αντος Ιω- 24 άννου προ προΰώπου της είβόδου αυτού βάπτιβμα μετανοίας παντί τω ^Ιΰραηλ. 'ίΐς δ^ε επληρου Ιωάννης τόν δρόμον, ελε- 2δ γεν, τι έμε υπονοείτε είναι•, ουκ ειμί εγώ, αλλ ιδού, έρχεται μετ' εμε , ού ουκ είμι άξιος τό υπόδημα τών ποδών λύΰαι. 'Άνδρες αδελφοί, υιοί γένους 'Αβραάμ, καΐ οί εν ημΐν φοβού- 2G μ,ίΐ/οί. τόν Θεόν, ημΐν 6 λόγος της σωτηρίας ταύτης εξ,απε- 6τάλη. οί γάρ κατοικούντες εν Ιερουΰαλη^μ, καΐ οί άρχον- 27 τες αυτών, ΓΟΊ^τον άγνοήΰαντες, καΐ τάς φωνάς τών προφητών τάς κατά πάν ΰάββατον άναγινωβκομένας , κρίναντες έπληρω- ΰαν' κκΐ μηδεμίαν αίτίαν θανάτου ενρόντες^ ητηβαντο Πι- 28 1) ετροφοφορησεν, sic pro ετροποψορηοεν. 2) Σαμονη[λ ττρο^φητον. Vix ei-at spatium, ut articulus του adfuisset. TiiN ΑΠΟΣΤΟΛ.οχ. 261 29 λάτον άναίρε&ηναί αυτόν. Ω,ς δε ετέλεβαν πάντα τα ττερί αντον XIII. 30 γεγραμμενα, καϋ-ελόντες άπο τον ^νλον, έΟ-ηκαν εις μνημεΐον. ο δε 31 Θεός ηγευρεν αντον εκ νεκρών, og ωφΰ'η έπΙ ηνΡερας πλείονς τοΙς ΰνναναβάΰίν αντω άπο της Γαλιλαίας εις Ιερουσαλήμ^ οϊτινες νυν 32 είβίν μάρτυρες αυτού προς τον λαόν. καΐ ημείς υμάς εύαγγελιζό- 33 με^^Ci την τίρος τους πατέρας έπαγγελειαν γενομένην^ οτο ταυτην 6 Θεός εκπεπλήρωκεν τοις τέκνοις ημών, άναβτήαας αντον εκ νε- κρών' ) [ώ]ς καΐ εν τω ψαλμώ γεγραπταυ [τ] ω δευτέρφ, νίός μου εΐ 34 0υ^ ^\y\^ σήμερον γεγέννηκά 6ε. [ Ο\τί δε ανεοτηβεν αύτον εκ νε- κρών, μηκέτι μέλλοντα υποΰτρέφειν εις διαφ^Όράν, όντως εί'ρηκεν, 35 ότι δώΰω υμίν τα οΰία ΖίαβΙδ τα πιβτά. διότι καΐ εν έτέρω λέγει, 36 ου δώσεις τον όσων 6ου ίδείν δίαψ%Όράν. ζίαβίδ μεν γαρ Ιδία γε- νεά υπηρετη6ας τη του Θεοϋ βονλη, εκοίμήθ'η, καΐ προσετέϋ-η προς 37 τονς πατέρας αντον ^ καΐ ί'δεν διαφ^οράν' ον δε ο Θεός ηγειρεν, 38 ονκ είδεν διαφ^Όράν. Γνω6τόν ονν νμίν έστω, άνδρες ad -ελφοΐ, ότι, 39 δίά τοντον υμΐν αφε6ις^^ αμαρτιών καταγγέλλεται, από πάντων ών ουκ έδυνη^ητε εν νόμω Μω6έως δικαιωΰ-ήναι, εν τούτω πάς ο 40 πι6τεύων δικαιούται, βλέπετε ούν μη έπέλ%•ι;ι εφ' υμάς το είρη- 41 μένον εν τοις προφψαις,'Ίδετε , οι καταφρονητε , και θαυμάσατε και άφανίσΰ'ητε' ότι έργον εργάζομαι εγώ ένταΐς ημέραις υμών, έρ- γον ο ου μη πιστεύσητε, εάν τις έκδιηγεΐται υμΐν. 42 Έξιόντων δε αυτών παρεκάλουν εις τό μετο^,ύ ^) σάββατον λα- 43 ληΰ'ηναι αυτοις τα ρήματα ταύτα, λνΰ'είσης δε της σνναγωγης, ηκολονΟ-ησαν πολλοί τών'ΐονδαίων , καΐ τών σεβόμενων προσηλν- των τω Πανλω και τω Βαρνάβα ' οΐτεινες προσλαλούντες αντοΐς, 44 έπει%Όν αντούς^) προσμένειν τη %αρ£.τί τού Θεού. τω δε έχομένω^) σαββάτω σχεδόν πάσα η πόλεις^) συνήχΰ'η άκούσαι τόν λόγον τού 45 Κυρίου. Ίδόντες δε οι Ιουδαίοι τους όχλους, επλησΰ'ησαν ζήλου, και άντέλεγον τοΓ^ υπό Παύλου λαλουμένοις βλασφημούντες, 46 Παρρησιασάμενοί τε 6 Παύλος και 6 Βαρνάβας είπαν, υμΐν ην άναγκαΐον πρώτον λαληΟ-ηναι τόν λόγον τού Θεού ' επειδή δε άπω- 1) αντον εκ νεκρών. Rescripta 2 m, 2) αφεοις. ς ultimum rescriptum a manu antiqua: olim v. 3) μετοέ,ν. Sic pi*o μεταξν. 4) αντονς. G minuscu- lum additum a manu antiqua. 5) εχομενω. Sic. MS. 6) πόλεις, pro πολις. 262 ΠΡΑΞΕΙΣ XIII. dsted'aL αντον, καΐ ουκ αβίους κ ρ/νεταο iavrovg της αιωνίου^) ξωης, ίδον ΰτρεφόμε^'α εις τα εΟ•νη. όντως γαρ έντέταλται ημΐν ο Κνρως, 47 τεϋ'είκά.ΰε εις φώς ε^νών ^ τον είναι G ε εις βωτηρίαν ε ως εΰχάτον τ^ης γης- Ακονοντα δε τα ε^'νη εχαίρον, καΐ εδό^αξον τον λόγον τον 48 Κνρίον 5 ) και έτίίΰτενβαν οβοι ήβαν τεταγμένοι εις ξωην αιώνων, διεφερετο δε ο λόγος τον Κνρίον καΟ"^ όλης της χώρας, οι δε'ΐον- 40 δαίοί τΐαρώτρνναν τάς ΰεβομενας γνναικας τας ενΰχημονας , καΐ τονς πρώτονς της πόλεως, καΐ επηγειραν διωγμόν επΙ τον Πανλον καΐ Βαρνάβαν , καΐ εζεβαλον αντονς άτΐο των ορίων αντών. οί δε 51 εκτινα^,άμενοι τον κονιορτον των τίοδών ετί' αντονς, ηλ%Όν εις Ίκό- νιον. ot τε μα%ΎΐταΙ έτίληρονντο χαράς καΐ Πνεύματος^ Αγίον, ΚΕΦ. ΙΔ. CAP. XIV. L•γivετo δε εν Ίκονίω, κατο αντο ^) είβελ%•εΐν αντονς εις την ύννα- 1 γωγην των Ίονδαίων , και λαληΰαι όντως ωύτε τΐΐύτενΟαι Ίονδαίων τε καΐ Ελλήνων τΐολν πλήθος, οι δε άιιειΟ-ηύαντες Ίονδαιοι επη- 2 γειραν και εκάκωΰαν τάς 'φνχάς των ε&νών κατά των αδελφών, ικανον μεν ονν χρόνον διέτριβον τιαρρηΰιαζόμενοι επί τω Κνρίω τω 3 μαρτνρονντι επΙ τω λόγω της χάριτος αντον, διδόντι ΰημεΐα καΐ τέρατα γείνεΰΟ'αι διά των χειρών αντών. Έΰχείαϋ^η δε το πληΟ^ος 4 της πόλεως ' καΐ ot μεν ηΰαν ύνν τοις Ιονδαίοις , ot δε βνν τοις άποβτόλοις. ως δε έγένετο όρμη τών έ^'νών τε και ^Ιονδαίων 6νν 5 τοις άρχονΰιν αντών, νβρίβαι καΐ λι^οβοληβαι αντονς, ΰννι- 6 δόντες κατέφνγον εις τάς πόλεις της Ανκαονίας , Ανβτραν και /ύέρβην, και την περίχωρον , κάκεΐ εναγγελιζόμενοι ηΰαν. 7 Καί τις άνηρ εν Ανύτροις αδύνατος τοις ποαίν έκάϋ'ητο , χω- S λος εκ κοιλίας μητρός αντον , 6ς θ7;^£;Γοτε περιεπάτηβεν. ον- 9 τος ηκονβεν τον Πανλον λαλονντος ' ός άτενίβας αντώ , καΐ ίδών οτι έχει πίβτιν τον βωΰ'ηναι, είπεν μεγάλη τη φωνή, βίνάβτηϋΊ 10 1) αιωνιον. Post hancvocem, ιιηίΐ litera erasa. 2) τον λογον τον κυ- ριον, Haec, primis duobus Uteris exceptis, rescripta aim. 3) ν.ατο αντο. Sic scriptum, pro y,aza το αντο.\ Τί>:Ν" ΛΠΟΣΤΟΛΟΝ". 26^ 11 έπΙ τονς Ttodccg ΰον ορΟ-ρο^.^) καΧ ηλατο καΐ περιεπάτεί. οι τ£ XIV. οχλοί ίδόντεξ ο έποοηΰεν Παύλος, επήραν την φωνην αυτών Αν- καονιβτΐ λέγοντες, οι ^εοΐ ομοιω^έντες ανΰ-ρώποις κατέβηααν προς 12 ημάς' εκάλονν τε τον Βαρνάβαν, ζίία' τον δε Πανλον, Έρμήν, 13 επειδή αντος ην 6 ηγούμενος τον λόγου, ο τε ίερενς του Ζΐιος τον οντος προ της πόλεως , τανρονς καΐ βτέμματα επΙ τονς πυλώνας 14 ενέγκας, 6νν τοις οχλοιςη%'ελεν %•ύείν. Άκούΰαντες δε οι άπόΰτολου Βαρνάβας καΐ Παύλος, δίαρρήξαντες τα είμάτια εαυτών έξεπηδη- 15 ΰαν εις τον οχλον ^ κράζοντες καΐ λέγοντες, άνδρες, τι ταϋτα^) ποιείτε-, καΐ ημείς ομοιοπαΰ-εΐς^) εΰμεν νμΐν ανϋ-ρωποί, εύαγγελί- ζόμενοί υμάς απο τούτων τών ματαίων έπιβτρέφειν επΙ Θεον ξών- τα, ος ε-ποίηύεν τον ούρανον καΐ την γην καΐ την %'άλα66αν καΐ 10 πάντα τα εν αύτοίς' Ος εν ταίς π^αρωχημέναις^) γενεαΐς ί'αύεν 17 πάντα τα εϋ-νη πορεύεΰΰ-αί ταΐς οδοΐς αυτών' και τοι ουκ άμάρτν- ρον αντον αφήκεν, άγαϋΌυργών, ούρανόΟ-εν δίδούς νετονς καΐ και- ρούς καρποφόρους , έμπιπλών τροφής καΐ εύφροβύνης τάς καρ- 18 δίας^) ημών. καΐ ταύτα λέγοντες , μόλις κατέπανΰαν τους όχλονς τον μη %'ύειν αύτοΐς. 19 Έπήλΰ'αν δε από Αντιοχείας καΐ ^Ικονίον Ίονδαΐοι, καΐ . τίείΰαντες τονς όχλους, καΐ λιΰ•οβολη6αντες τον Παύλον , ) εύυ- 20 ρον ε^,ω της πόλεως, νομίζοντες αυτόν τε%•νηκέναι. κνκλωΰάν- των δε τών μαΰ-ητών αυτόν , άναΰτάς είΰηλϋ'εν εις την πολιν ' καΐ 21 ττ] επαύριον έξήλϋ-εν ΰύν τω Βαρνάβα εις ζίέρβην. Ευαγγελιζόμε- νοί τε την π[όλιν] έκείνην , καΐ μαΟ'ητεύ6α[ν]τες ικανούς, ύπέΰτρε- 22 ι{;αν εις την Ανβτραν καΐ εις Ίκόν[ιον] καΐ εις ^Αντιόχειαν' έπιοτη- ρ[ι\ζοντες τάς -ψυχάς τών μαΟ^ητών , παρακαλούντες εμμένειν τη πίΰτει, καΐ ότι διάτίολλών ΰ'λίψεων, δει ημάς ειΰελ&εΐν εις την βα- 23 βιλείαν τον Θεού. Χειροτονηΰαντες δε αντοΐς κατ' έκκληβίαν τιρεΰ- βντέρονς, προΰενξάμενοι μετά νηβτιών, παρέΰ'εντο αυτούς τώ Κνρίω 24 εις όν πεπιΰτεύκειΰαν. καΐ διελΰ-όντες τήνΠιΰιδίαν, ήλ&ον είςΠαμ- 2δ φυλίαν ' καΐ λαληϋαντες εις Πέργην τον λόγον του Κυρίου κατέβηΰαν 1) ogd-Qog. Sic pro ορϋΌς. 2) rt ταντα. Olini ει τι ταντα^ seel 8l era- sum est. 3) ομοιοπαΟ-εις. μοι rescriptnm a manu antiqua. 4) παρωχη- μεναις. Sic MS. AVoide, male παρωχεμεναις. 5) %(χρ8ίθίς. κ rescriptum a 1 m. 6) τον Παυλον. Post has voces quaedam erasa. 264 ΠΡΑΗΕΙΣ XIV. 8ίς Άττάλιαν' κακεΐ^εν απέπλευσαν βΐς Άντιόχειαν ^ οχΙ'εν ηβαν 26 παραδεδομενοί vfj χάριτι τον Θεον εις το έργον ό επληρωΰαν. Παραγενόμενοι δ\ καΐ βνναγαγόντες την εκκληύίαν , ανήγγελλον 27 ο6α εποίηόεν ν Θεός μετ' αυτών, καΐ οτι ηνοίξ,εν τοις ε^νεΟιν d-v- ραν πιότεως. δοέτριβον δε χρόνον ουκ ολίγον ΰυν τοις μαΟ^ηταΙς. 28 ΚΕΦ. ΙΕ. CAP. XV. 1\αί τίνες κατελχ^όντες απο της ^Ιουδαίας, έδίδαΰκον τους άδελ- 1 φονς , οτυ έαν^) μη περοτμηΰ'ήτε τω ε&ει τω Μωβέως, ου δνναβξ^ε 6ωϋ•ηναί. γενομένης ούν βτάοεως καΐ ζηττηύεως ουκ ολίγης τω 2 Πανλω καΐ τω Βαρνάβα προς αυτούς , εταί,αν άναβαίνειν Πανλον, καΐ Βαρνάβαν , και τινας άλλους έ'ξ αυτών, προς τους άπούτό- λους καΐ πρεσβυτέρους ευς 'Ιερουσαλήμ, περί του ζητήματος τού- του. Οι μεν ούν προπεμφϋ^έντες υπο της εκκληΰίας , διηρχοντο 3 την Φοινίκην καΐ Σαμάρειαν , έκδιηγούμενοι την έπίΰτροφήν τών έΟ'νών' καΐ εποίουν χαράν μεγάλην πάσιν τοις άδελφοις. πάρα- 4 γενόμενοι δε εις 'Ιεροσόλυμα, παρεδέχ^ησαν υπό της εκκληΰίας καΐ τών αποστόλων [κα'^ι τών πρεσβυτέρων , άπήγγεί[λ]άν τε όσα ο Θεός έποίησεν με[τ] αυτών. Έ^,ανέότηύαν δε [τ]ίνες αν- 5 δρες τών από της αίρέύεως τών Φαρισαίων πεπιστευκότες , λέ- γοντες, ότι δει περιτέμνειν αυτούς.^ παραγγέλλειν τ ε τηρεΐν τόν νόμον Μωσέως. Συνηχ^'ηΰαν δε οι απόστολοι καΐ οι πρεσβύτεροι 6 ίδεΐν περί του λόγου τούτον. Πολλής δε ζητήσεως γενομένης, 7 άναστάς Πέτρος είπεν προς αυτούς, άνδρες αδελφοί, ύμεις έπίύτα- οΌ•£ οτι αφ ημερών αρχαίων εν υμΐν έ^ελέ^ατο ό Θεός δια του ΰτόμα- τός μου άκοϋσαι τα ε%'νη τόν λόγον τον ευαγγελίου , και πιστεϋσαι. ■ και ο καρδίογνώστης Θεός εμαρτύρησεν αύτοΐς, δούς τό Πνεϋ- 8 μα τό '^Άγιον , κα^'ώς καΐ ημεΐν' και ουδέν ~) διέκρινεν μεταξύ 9 ημών τε καΐ αυτών, τη πίστει καΰ-αρίσας τάς καρδίας αυτών, νυν ούν τί πειράζετε τόν Θεόν ^ έπι^'ειναι ζυγόν έπΙ τόν τράχη- 10 λον τών μα^-ητών., ον ούτε οι πατέρες ημών ούτε ημείς ίσχυσα- i) εαν. Olim αν. Correctio 1 m. 2) -hccl ονδεν. ν,αι additur aim. vel antiqua. T.QN ΑΠΟΣΤΟΑΡ->ί. 265 11 μεν βαότάΰαί; άλλα δια της χάριτος τον Κυρίου ΊηΟον τΐίΰτενο- XV. 12 μεν βωϋ'ήναί^ καΌ"' ον τρότΐον κάκεΐνοι. Εΰίγηύεν Οε πάν το . 7ΐληϋ•ος , καΐ Ύΐκονον Βαρνάβα καΐ Παύλου ε^ηγονμενων οΰα εποϋηβεν 6 Θεός ΰημεΐα καΐ τέρατα εν τοις εϋ-νεοιν dt' αύ- iZ των. μετά δε το βιγηβαι αυτούς^ άτΐεκρί^η Ιάκωβος^ λέγων, ι ί '/άνδρες αδελφοί, άκονύατε μον. Συμεών εξ,ηγηΰατο , κα&ώς τΐρώτον 6 Θεός ετΐεύκεφατο λαβείν εξ^ έ^νών λαον τω ονόματι 15 αντον' καΐ τοντω ϋνμφωνούΰίν οι λόγοι των προφητών , κα- 16 "^O-cog γεγραττται, μετά ταντα άναΰτρεφω ^) καΐ ανοικοδομήσω 'την ΰκηνην ζίαβίδ την τΐεπτωκνιαν' και τά κατεβκαμμενα αν- 17 \ης ανοικοδομηθώ ^ καΐ άνορχΙ^ώΰω αυτήν' όπως αν εκξητηΰω- 'ΰιν ot κατάλοιποι των avd -ρώπων τον Κνριον , καΐ πάντα τα 'εΰ^νη, εφ' ους επικεκληται το όνομα μον εττ' αυτονς ' λέγει 18 ' Κνριος 6 ΛΟί-ών ταντα. γνωβτόν άπ' αιώνος τω Κνρίω το ερ- 10 γον αντον. διό εγώ κρίνω μη παρενοχλεΐν rotg άπό των έ'ΰ'νών 20 έπιύτρέφονΰιν επΙ τον Θεόν ' άλλα επιΰτεΐλαι αντοις τον άπεχεβΰ-αι άπό τών άλιογημάτων τών ειδώλων') καΐ της πορνείας καΐ πνικτον 21 και τον αίματος. ΜωΟης γάρ εκ γενεών αρχαίων κατά πόλιν τους κηρνΰΰοντας αντον έχει εν ταΐς ΰνναγωγαΐς κατά πάν οάββατον 22 άναγινωΰκόμενος. τότε εδο^ε τοις άποΰτόλοις καΐ rotg πρεΰβντε- ροις ονν όλγι ττ] εκκληΰία , εκλε^αμένονς άνδρας πεμφαι εις Αν- τιόχειαν, ονν τω ΙΊαύλω και Βαρνάβα, Ίονδαν τον καλονμενον Βαρΰαββάν, καΐ Σίλαν , άνδρας ηγονμενονς εν τοις άδελφοΐς, 23 γράιΐ^αντες διά χειρός αντών, Οι άπόΰτολοι καΐ οι πρεΰβντεροι αδελφοί , τοις κατά την Άντιόχειαν καΐ Σνρίαν καΐ Κιλίαν ) 24 άδελφοίς τοις εξ έ%'νών, χαίρειν. Έπειδη ηκονΰαμεν ότι τει- νες f'l ημών ε^,ελΟ'όντες έτάρα^αν νμάς λόγοις , άναΰκενάζοντες 25 τάς φνχάς νμών , οίς ον διεΰτειλάμεϋ^α' εδοξεν ημΐν γενομένοις ομοΰ'νμαδόν , εκλε^αμενοις άνδρας πεμ-ψαι προς νμάς, 6νν τοΓς 20 άγαπητοΐς ημών Βαρνάβα καΐ ΙΊαύλω, άνϋ-ρώποις παραδεδω- κόβιν τάς 'ψνχας αντών ύπερ τον ονόματος τον Κνρίον ημών 1η- 27 ύον Χριΰτον. Απεΰτάλκαμεν ονν Ίονδαν καΐ Σίλαν, καΐ αν- 1) αναστρειΙ)ω. Olim αναβτρε'ψεί: correxit 1 iii. 2) ειδώλων. Woide, male, ειλω?^ων. 3) KlXlccv. Sic pro Κιλί'Λίαν, 266 πραΚεις XV. τους dta λόγου απαγγέλλοντας τα αυτά. "Εδο^,εν γαρ τω Πνενματν 28 τω Αγίω καΐ ημεΐν^ μηδέν πλέον έπιτίΟ-εΟ^αι υμΐν βάρος, πλην των έτΐάναγκαις ,^) άπέχεβΟ'αί ίδωλο^ντων καΐ αίματος καΐ πνικτον^) .20 καΐ πορνείας ' εξ ών διατηρουντες εαυτούς , ευ πράξετε, ερρωΰ^'ε. Οι μεν ούν απολυθέντες κατηλϋ^ον εις ^Αντιόχειαν ' καΐ ΰυναγα- 30 γόντες το πλήθος, επέδωκαν την έπίΰτολήν. ^Αναγνόντες δε, εχά- 31 ρηΰαν επΙ τη παρακληΰει, Ιούδας τ ε και Σίλας, καΐ αύτοΙ προφη- 32 ταί όντες, δίά λόγου πολλού παρεκάλεβαν τους αδελφούς, καΐ έπε- ΰτήρι^αν. ποίήοαντες δε χρόνον, άπελύ^-ηβαν μετ^ ειρήνης από 33 των αδελφών προς τους άποΟτείλαντας αυτούς. ^) Παύλος δε καΐ 35 Βαρνάβας διετριβον εν ^Αντιόχεια, διδάσκοντες καΐ εύαγγελιζόμε- VOL, μετά καΐ έτερων πολλών, τόν λόγον του Κυρίου. Μετά δέτινας ημέρας είπεν προς Βαρνάβαν Παύλος, έπιότρέ- 36 ψαντες δή έπιΰκεφώμεΟ'α τους αδελφούς κατά πόλιν πάΰαν , εν αίς κατηγγείλαμεν τόν λόγον του Κυρίου, πώς εχουΰιν. Βαρνάβας δε 37 εβούλετο ύυνπαραλαμβανεΐν ΙωάννηνκαΙ τον καλούμενον Μάρκον ' 38 Παύλος δε ή^ίου τόν άποβτατήβαντα απ' αυτών από Παμφυλίας, καΐ μη ΰυνελϋ'όντα αύτοίς εις το έργον , μή ουνπαραλαμβανεΐν τούτον. Έγένετο δΐ παροξυΰμός, ωΰτε άποχωρίΰΟ-ηναί αύτους απ αλλήλων, 30 τόν τ ε Βαρνάβαν παραλαβόντα Μάρκον ^) εκπλεύΰαι εις Κύ- προν Παύλος δ\ επιλεξάμενος Σίλαν έ^ήλϋ-εν, παραδοΒ'εΙς τη ^0 χάριτι του Κυρίου υπό τών αδελφών, διηρχετο δε την Συρίαν 41 καΐ Κηλίκίαν , επιοτηρίζων τάς έκκληΟίας. ΚΕΦ. Ig. CAP. XVI. Άατήντηΰεν δε καΐ εις Αέρβην καΐ εις Αύοτραν' 1 ΚαΙ ιδού, μαϋ^ητής τις ην εκεί, ονόματι Τιμό%•εος, υιός γυναι- κός Ιουδαίας πιότης, πατρός δΥΈλληνος' ός έμαρτυρεΐτο υπό τών 2 εν Αύΰτροις καΐ Ίκονίω αδελφών, τοί'τον ηϋ-έληΰεν ο Παύλος ΰύν αύτω ε^ελΰ'ειν, καΐ λαβών περιέτεμεν αυτόν, δια τους Ιουδαίους 1) επαναγ'Λαίς , pro ετναναγγ.ες. 2) πνυ'κτον. ον rescriptum a 1 m. et rasura iinius literae, post v. 3) Ver. 34 deest. 4) Λίοτρκον. Μαρ%. re- scriptum a 1 m. ; olim ut vidctur Πυρρον. Τί^Χ ΑΠΟΣΤΟΛ.^Χ. 267 τονς οντάς εν τοις τόποις έκείνοις' ι^δειβαν yaQ άπαντες, otl Ελλην χνΐ. 4 6 πάτηρ αντον νπ[ήρχεν]. 'ίΐς δε διεπορενοντο τας π6[λεις\ τταρε- δίδοβαν αντοΐς φνλάσ6[είν] τα δόγματα τα κεκριμένα νπ[ο\ των 5 αηοΰτόλων καΐ πρεΰβντερων των εν Ιεροΰολνμοίς. Αί μεν ονν εκκληοίαι, εοτερεονντο τ^ πίβτει, καΐ επερίΰβενον τω αρίΟ-μω κα^• 6 ημεραν. ζίίήλ^ον δε την Φρνγίαν καΐ Γαλατικην χώραν , κωλν- ΰ'εντες νηο τοϋ'Αγίον Πνεύματος λαληΰαι τον λόγον εν ττ} Αβία. 7 Έλϋ-όντες δε κατά την Μνΰίαν επείραζον εις την Βν^ννίαν^) ηο- 8 ρεν^^ηναι' καΐ ουκ εί'αβεν αντονς το τίνενμα Ίηβον. Παρελθόντες 9 δ\ την Μνΰίαν, κατεβηΰαν εις Τρωάδα, καΐ όραμα δια ννκτος ) ωφθη τω Πανλω' άνηρ Μακαιδών τις ην εΟτώς , καΐ παρακαλών 10 αντον καΐ λέγων, Αιαβάς είς Μακαίδονίαν, βοήΟ-ηΰον ημΐν. ως δε το όραμα είδεν, ενθεως εζητηβαμεν ε^ελϋ-εΐν εις Μακαιδονίαν^ Ονμβίβάζοντες οτι προβκεκληται ημάς ο Θεός εναγγελίόαβΰ'ε αν- Π τοΙς. ΆναχΟ-εντες δε άπο Τρωάδος , ενθνδρομηβαμεν εις Σαμο- 12 ϋ-ράκην, xfj δε επιονβϊΐ εις Νεάνπολιν, κάκειθεν είς Φιλίππονς, ήτις έβτίν τιρώτη της μερίδος Μακαιδονίας πόλίς κωλώνια, ημεν δ'ε εν 13 ταντη τη πόλει διατρίβοντες ημέρας τινας' Τη τε ημέρα των βαββά- των ε^,ηλ&ομεν ε^ωτης πνλης παρά ποταμον, ον ενομίζομεν^) προΰεν- χην"^) είναι, καΐ και^είΰαντες ελαλονμεν ταΐς ΟννελϋΌνααις γνναιξίν. 11 Και τις γνν η ονόματι Ανδία, πορφνρόπωλεις,^) πόλεως Θνα^ τείρων , ΰεβομένη τον Θεόν, ηκονεν' ής ο Κύριος διηνοι^,εν την 15 καρδίαν, προΰέχειν τοις λαλονμένοις νπό τον Πανλον. ως δε εβα- πτίΰθη, και ο οίκος αυτής, παρεκάλεβεν λέγονβα , [ει] κεκρίκατέ με πιβτήν τω [Κ]νρίω είναι, είβελΟ-όντες είς τον οίκον μον ^) μένετε ' και 10 παρεβιάϋατο ημάς. (Ε]γένετο δε πορενομένων ημών είς την προΰεν- χην, παιδίύκην τινά εχονβαν ') πνεύμα ΠνΟ^ ων α^) άπαντηβαι ημΐν, \ 7 ήτις εργαβίαν πολλήν πορεΐχεν τοΓ(? κνρίοις αντης, μαντενομένη. αντη κατακολον&ήααβα τω Πανλω και ημΐν , εκραζεν λέγουΰα, οντοι οι 1) Βν^ννιαν. Sic pro ΒιΟ'ννιαν. 2) όραμα δια ννν.τος. Rescripta a manu antiqua, prima litera excepta. 3) ενομιζομΐν. ομεν rescriptnm a manu anti- qua: quod olim non liquet. 4) προσευχην. ν additur sui>erius a manu antiqua. 5) πορφνροπωλεις. Sic pro πορφνροπωλις. 0) εΐΰελΟΌντες εις τον ol'aov μον. . τες εις τον ol%ov μον rescripta a 2 m. Λ^idetur 1 m. quaedam omisisse. 7) έχον• ΰαν. Olim έχουσα, ν addidit 1 m. 8) nvd -ωνα. Sic MS. 268 ΠΡΑΞΕΙΣ Χ^^Τ• αν^^ρωτίΟί δονλοί τον Θεον τον νφίΰτον είΰΐν, οΐτεινες καταγγελ- λονβιν ημΐν οδον ΰωτηρίας. τοντο δε έτίοίει επί πολλαζ ημερκς. 18 ζΐυατίονγι^εΐξ δΐ Πανλος, καΐ επίβτρε-ψας^ τω πνεύματα είττεν, πα- ραγγέλλω 60L εν 6νόαατίΎη6ον Χριβτον^ έ^ελΟ'εΐν απ' αντης. καΐ έξηλϋ-εν amy τγι ωρα. Ιδόντες δε oC κνρωί^) αντης , οτυ ε^ηλϋ'εν η 10 ελπίς της εργαΰίας αντών ^ επίλαβόμενοί τον Πανλον καΐ τον Σί- λαν, εϊλκνΰαν εις την άγοραν επΙ τονς άρχοντας ' καΐ προβαγαγόν- 20 τες αντονς τοις βτρατηγοίς, είπαν, ούτοι ου ανΟ^ρωποι εκταράΰΰον- ΰιν ημών) την πόλιν , ^Ιονδαΐοι νπάρχοντες' καΐ καταγγέλλονύιν 21 ε^'η α ονκ ε^εΰτιν ημΐν παραδέχεβ^αι ονδ\ ποιεΐν , Ρωμαίοις ονΰιν. καΐ ΰννεπεβτη ο ο;^λος κατ' αντών' ΚαΙ οι ΟτρατηγοΙ περιρη^αντες 22 αντών τα ιμάτια, εκελενον ραβδίζειν' πολλάς τε έπι^έντες αντοΐς 23 πληγάς, έβαλαν εις φνλακην, παραγγείλαντες τω δεΰμοφνλακι, άβφαλώς τηρεΐν αντονς' ος τΐαραγγελείαν τοιαντην λαβών, 'έλα- 2-1 βεν ) αντονς εις την εΰωτεραν φνλακην , καΐ τονς πόδας ηύφαλί- ΰατο αντών εις το ί,νλον. Κατά δε το μεΰοννκτιον Παύλος και Σί- 25 λας προΰενχόμενοι νμνονν τον Θεόν' επηκροώντο δε αντών οι δεΰμιοι. άφνω δε ΰειύμος εγένετο μέγας , ώ(5τε ΰαλενϋ-ηναι τα ΰ-ε- 26 μέλια τον δεΟμωτηρίον ' ηνοίχϋ'ηβαν δε παραχρήμα αί %^νραι πάβαι, καΐ πάντων τα δεΰμά άνέϋ'η. "Εξ,νπνος δε γενόμενος ο δεΰμοφνλαζ, 27 και ιδών άνεωγμένας τάς ^ύρας της φνλακης, ΰπαϋάμενος μαχαι- ραν , ημελλεν έαντόν άναιρείν, νομίξων έκπεφνγέναι τονς δε- ΰμίονς. ^Εφώνηΰεν δε μεγάλη φωνή 6 Παύλος λέγων, μηδέν 28 τίρά^ης ΰεαντώ κακόν ' άπαντες γάρ έΰμεν έν%^άδε. αίτηβας δε 20 φώτα ειΰεπηδηβεν, καΐ έντρομος γενόμενος προβέπεΰεν τω Παν- λω καΐ τω Σίλα' καΐ προαγαγών αντονς έ^,ω , έφη , κύριοι, τι 30 με δει ποιεΐν ίνα βωϋ^ώ; Οι δε είπαν, πίβτενβον έπΙ τον Κν- 31 ριον Ίηβούν , καΐ (^ωϋ^ηΟη 6ν , και 6 οίκος 6ον. καΐ έλάληβαν αν- 32 τώ τον λόγον τού Κνρίον, 6νν πάβιν rotg εν τη οικία αντού. και 33 παραλαβών αντονς '^) εν εκείνη τγ] ώρα της ννκτός έλονΰεν άπο τών πληγών , καΐ έβαπτίβΟ'η αντός καΐ οι οίκίοι αντού πάντες πα- 1) δξ οι V.VQLOL. Eescripta a 2 m. Olim a 1 m, 8e omissam. 2) τιμών. Olim νμων. Correctio 1 m. 3) ελαβεν. Sic Cod. -1) αντονς. τονς rescri- ptum a 1 1)1.; olim forte αντων. ΧΟΧ ΑΠΟΣΊΌΛίϊΧ. 269 34 ραχρήμα. Άναγαγών τε αντονς είζ τον οίκον αντον, παρεΰ-ηκεν XVI. τράπείαν^ και ηγαλλίάβατο πανοι,κεΐ πεπιατενκώς τω Θεώ. 35 Ήαερας δε γενομένης άπέΰτειλαν οι ΰτρατηγοί τους ραβδον- 36 χονς λέγοντες, άπό?.ν6ον^) τους άνϋ-ρωπονς εκείνους. ^Απηγγειλεν δε 6 δεβμοφνλα^, τονς λόγους τούτους προς τον Παϋλον , "ότι άπε- βτάλκαν oC στρατηγοί, ίνα άπολυϋ^ητε' νυν ούν έ^ελΰ-όντες, πορεύε- 37 od^aL εν είρηντ]. ο δε Παύλος εφη προς αντονς, δείραντες ημάς δη• μοΰία, άκατακρίτονς, ανΟ-ρωπονς 'Ρωμαίους υπάρχοντας, εβαλον εις φνλακην, καΐ ννν λάϋ-ρα ημάς εκβάλλονύίν ; ου γαρ' άλλα ελ^όντες 38 αύτοΙ ημάς ε^αγαγετωσαν. Άπηγγειλαν δε τοις ΰτρατηγοίς οι ραβ- δούχοι τα ρήματα ταϋτα' εφοβήϋ'ηΟαν δε ακούβαντες οτι Ρωμαίου 39 είοιν ' ΚαΙ έλ&όντες παρ εκάλεύ αν αντονς , καΐ εξαγαγόντες ηρώτονν 40 άπελΟ-εΐν άπο της πόλεως. Έξελϋ-όντες δε εκ της φυλακής είαήλϋ-ον προς την Αυδίαν' καΐ ίδόντες παρεκάλεΰαν τους αδελφούς, καΐ έξηλΌ-ον. ΚΕΦ. ΙΖ. CAP. XVil. 1 /Ιιοδεύβαντες δ\τ ηνΆμφίπολιν καΐ την Άπολλωνίαν, ήλϋ^ον εις Θεΰ- 2 ύαλονίκην, οπον ην βνναγωγη των Ιουδαίων, κατά δ\ το ίωΟ^ος τώ Παύλω είϋήλϋ'εν προς αυτούς, καΐ επί οάββατα τρία διελεξ,ατο αύτοΐς 3 άπο των γραφών , διανοίγων καΐ παρατιϋ'εμενος , οτι τον Χριβτον έδει παϋ-εΐν, καΐ άναΰτηναι εκ νεκρών, καΐ οτι ούτος εύτιν ΧρυΟτος 4 Ίηβονς, ον εγώ καταγγέλλω νμίν. καί τίνες ε% αυτών έπεία^-ηύαν, καΐ προβεκληρώΟ-ηβαν τω Παύλω καΐ τω Σίλα , τών τε ΰεβομενων, καΐ Ελλήνων πλήϋΌς πολύ , γυναικών τε τών πρώτων ονκ ολίγαι. 5 Ζηλώβαντες δε οΓ Ίονδαΐοι, καΐ προολαβόμενοι τών αγοραίων άν- δρας τινάς πονηρούς, καΐ οχλοποιηβαντες, εΰΌρύβονν την πόλιν' και επιβτάντες τ^ οικία Ίάΰωνος, εζητονν αυτούς') προαγαγεΐν εις 6 τον δήμον' μη εύρόντες δε αυτούς, εβυρον Ίάΰονα καί τ ίνας αδελ- φούς επΙ τους πολιτάρχας, βοώντας, ) ότι οι την οίκουμένην άναβτα- 1) απολνσον. λνσον a 1 m. rescriptum; et ο in απο oliiu σ fuisse λ'ιοΙθΙιιγ. Post vocem rasnra. 2) αντονς. vg rescriptum a 1 m. vel antiqiia: primo forte αντον. 3) βοώντας. Sic pro βοωντες. 270 ΠΡΑΞΕΙΣ XVII. τωσαντες ουτο^, καΐ ενΰ'άδε πάρειΟίν , ovg νποδεδεκταί'ΐάβων' καΐ 7 οντοί πάντες απέναντι των δογμάτων Καίΰαρος πράβΰονβί, βαύιλέα έτερον λέγοντες είναι , ^Ιηΰονν. Έτάρα^αν δε τον οχλον , καΐ τους 8 πολιτάρχας άκονοντας ταντα' καΐ λαβόντες το ίκανον πάρα τον Ο ΐάβονος καΐ των λοιπών άπέλνβαν αντονς. Οι δε αδελφοί εξε- 10 πεμ-φαν τον τε Πανλον καΐ τον Σίλαν εις Βεροιαν . οϊτεινες πα- ραγενόμενο[ι^ εις] την ονναγωγην των Ίον[δαίων] άπγιεϋαν. ον- 11 τοι δε ηΰαν εν[γε]νε6τεροι των εν Θε<56αλονίκΎΐ , οϊτεινες εδεξαντο τον λόγον μετά πάοης προΟ^νμίας, καΰ•^ ημεραν άνακρίνοντες τάς γραφάς, ει έ'χοι ταντα όντως. Πολλοί μεν ονν εξ αντών επί- 12 Οτενβαν, καΙ των Ελληνίδων γνναικών των ενβχημόνων καΐ αν- δρών ονκ ολίγοι, ^ς δε εγνωααν οι άπο της Θεβΰαλονίκης Ίον- 13 δαΐοι, οτι και εν τη ^) Βεροία κατηγγελη νπο τον Πανλον 6 λόγος τον Θεού, ήλϋ-ον κάκεΐ βαλενοντες καΐ ταράΰύοντες τονς οχλονς. ενΟ-εως δε τότε τον Πανλον ε^απεΰτειλαν οι αδελφοί , ,πορενεβΰ-αι 14 εώ^ επΙ την ^άλαύΰαν ' νπέμεινέν τε ο τε Σίλας και ο ΤιμόΟ-εος εκεί. οι δε καΰ-ιΰτάνοντες τον Πανλον , ηγαγον εως Ά^'ηνών' ΚαΙ 1δ λαβόντες έντολην προς τον Σίλαν και Τιμό^εον , ίνα ως τάχιβτα ελ^-ωΰιν προς αντον, εξηεβαν. εν δε ταιςΆϋ'ηναις εκδεχομενον^) 16 αντονς τον Πανλον , παρωξννετο το πνεύμα αντον εν αντώ %^εω- ρούντος κατείδωλον ονΰαν την πόλιν. ζίιελεγετο μεν ονν εν τη ΰνναγωγΡ] τοΓ^ Ίονδαίοις καΐ τοίς 17 ΰεβομενοις^ καΐ εν τη αγορά κατά πάΰαν ημεραν προς τονς παρατνγχάνοντας. Τίνες δε και τών Έπικονρίων καΐ Στοϊ- 18 κών φιλοσόφων ύννεβαλλον αντώ' και τίνες ελεγον , τί αν ^ε- λοι 6 ΰπερμολόγος οντος λέγειν, οι δε, ξένων δαιμονίων δοκει καταγγελλενς^) είναι' οτι τον Ίηόούν και την άνάύταβιν ενηγ- γελίξετο αντοΐς. ^Επιλαβόμενοί τε αντού, επΙ τον 'Άριον πά- 10 γον ηγον λέγοντες, δννάμεΰ^α γνώναι, τίς η καινή αντη η νπο ΰού λαλονμένη διδαχή; ξενίξοντα γάρ τίνα είοφέρεις εις τας ακοας 20 ημών' [β]ονλόμεΘ'α ονν γνώναι , τίνα ΰ'έλει ταύτα είναι. )Ά^η- 21 1) οτι γ,αι εν ττ], Rescripta a manu autiqna: forte οτι omissum erat. 2) ε-Λδεχομενον. Post lianc vocem litera erasa est. 3) -Λαταγγελλενς. λ se- cundum aim. supra scriptum. 4) ΑΟ'ηνοαοι. Woide, male AQ'svaioi. T.QN ΑΠΟΣΤΟΛϋΝ. 2*71 vatOL δε πάντες καΐ οι επιδημοϋντες ξενοί εις ονδίν έτερον ην- XVII. καίρονν, η λέγειν τι η άκονειν τι καινότερον. 22 Σταϋ-εΙς δε Πανλος έμμεσω τον Άρίον πάγον , εφη, άν- δρες 'Α'^ηναΐοί, κατά πάντα ως διβιδαιμονεατέρονς υμάς '&εωρώ. 23 διερχόμενος γαρ ^ καΐ άνα&εωρών τά ΰεβάΰματα νμών ^ ενρον καΐ βωμον εν φ επεγεγραπτο ^ άγνώβτω Θεώ. 6ν^) ονν αγνο- 21 ονντες ενσεβείτε, τοντον"^) εγώ κατεγγέλλω^) νμΐν. 6 Θεός 6 ) ποίήΰας τον κόΰμον καΐ πάντα τά εν αντώ, οντος ονρανον καΐ γης υπάρχων κύριος, ονκ εν χειροποιήτοις ναοΐς κατοικείς 25 ονδε νπο χειρών άνΟ-ρωπίνων Ο-εραπενεται προαδεομενός τινος^ 26 αντος διδονς πάΰι ζωην ^) και πνοην καΐ τά πάντα ' εποιηύέν ) τε εξ ενός πάν ε^'νος avd -ρώπων , κατοικειν επΙ πάντος προβώπον τ^ηζ νήζ^ ορίΰας προΰτεταγμενονς καιρούς καΐ τάς ορο^^εαίας της 27 κατοικείας αντών' ξητεΐν τον Θεον, ει άρα γε φηλαφηΰιαν αυ- τόν η ενροιεν, καίτοι ου μακράν άπο ενός έκάΰτου ημών ) 28 υπάρχοντα, εν αντώ γάρ ζώμεν και κεινονμε^α καί εΰμεν' ως καίτεινες τών καϋ-' υμάς ποιητών είρήκαβιν , τον γαρ καΐ γένος 29 έΰμεν. Γένος ονν υπάρχοντες του Θεον, ονκ οφίλομεν νομίζειν χρνβίω η άγνρίω η λίϋ'ω , χαράγματι τέχνης καί ενϋ^νμηβεως άν- 30 ^'ρώπov , το %'εΐον είναι ομοιον. Τονς μεν ονν χρόνονς της άγνοιας υπεριδών ο Θεός, τανϋν παραγγέλλει τοις άν^-ρώποις, 31 πάντας πανταχού μετανοειν' κα%•6τι εβτηβεν ημέραν, εν η μέλ- λει κρίνειν την οίκονμένην εν δικαιοΰννη , εν άνδρι ω ώριΟεν, 32 πίύτιν παραΰχών πάβιν, άναύτηΰας αυτόν εκ νεκρών. ^Ακού- ΰαντες δε άνάΰταΰιν νεκρών ., οι μεν έχλεναζον ' οι δε είπον, 33 Άκονΰόμε^-ά (5ου περί τούτον και πάλιν. ούτως 6 Πανλος 34 ε^ηλϋ-εν εκ μέύον αντών. Τίνες δε άνδρες κολληΟ^έντες αντώ, επίβτενΰαν' εν οις καΐ ζίιονύΰιος 6 ^Αρεοπαγίτης, καΐ γννη ονόματι ^άμαρις, καΐ έτεροι Gvv αύτοις. 1) ον, Olim ο. 1 m. supra scripsit v. 2) τοντον. Olim τοντο. 1 m. su- perius addidit v. 3) -Λατ^γγελλω. Sic MS. 4) ο ποίηαας. ο prius omis- sum, 1 m. supra scripsit. 5) ξωην. Olim ξοην: correxit 1 m. 6) εηοιη- αεν. Rescriptum aim 7) ημών. η rescriptum a 1 m. ; olim videtur νμων fuisse. 272 πραΗεις ΚΕΦ. 1Η. CAP. ΧνίΠ. ■iyj -ετά ταντα χωρίβΟ^βΙς ο Παύλος εκ των Άϋ-ηνών ηλϋ'εν εις 1 KOQLvdOv' καΐ ενρων τίνα Ιονδαΐον ονόματι "Άκνλαν ^ Ποντικόν 2 τω γενείς προοφάτως εληλυΌ-ότα άηο της Ιταλίας^ καΐ Πρίΰκίλ- λαν γυναίκα αντον , δια το διατεταχέναι Κλανδιον χωρίζεΰϋ'αί τίάντας τους Ίονδαίονς άπο της Ρώμης, προβηλΰ'εν αντοΐς' καΐ 3 δίά το ομότεχνον είναι, εμενεν παρ αντοΐς καΐ ηργάζετο' ηβαν γαρ ΰκηνοποιοί τγι τέχνΐ}. ζύιελέγετο δΐ εν vfi βνναγωγγι κατά 4 πάν ύάββατον , ε7ίει%•έν τε Ίονδαίονς καΐ Ελληνας. ^Ις δε 5 κατηλϋ-ον άπο Μακαιδονίας ο τε 'Σίλας καΐ ο Τιμόθεος, βννεί- χετο τω λόγω ο ΙΊανλος , διαμαρτνρόμενος είναι τον Χριϋτόν Ίηΰονν. ^Αντιταβΰομένων δε αυτών καΐ βλαΰφημούντων , εκτι- Ο να^,άμενος τα Ιμάτια, είπεν προς αυτούς, το αίμα υμών επί την κεφαλήν υμών καϋ-αρος εγώ, από του νυν εις τα έ%^νη πορεύΰομαι. ΚαΙ μεταβάς έκεΐ%-εν , εί6ηλ%•εν εις οίκίαν τινός 7 Ίούΰτου, ΰεβομενον τον Θεόν , ου η οικία ην ΰυνομοροοϋΰα τ?/ ΰυναγωγη. Κρίΰπος^) δε 6 άρχιαυνάγωγος έπίύτενβεν τω Κυρίω 8 (3υν ολω τω οίκω αυτού ' και πολλοί των Κορινθίων ακούοντες έπίβτενον καΐ εβαπτίζοντο. Είπεν δε ο Κύριος εν οράματι τω Ο Παύλω, μη φοβού , αλλά λάλει και μη ΰιωπησης' διότι εγώ είμι 10 μετά ΰοϋ, και ουδείς έπιΟ'ηύεταί 6οι τού κακώοαί ΰε' διότι λαός εΰτί fiot πολύς εν τΐ] πόλει ταύτη. ^Εκά%•ει6εν δ\ ένιαυτόν και U μήνας ε^ , διδάσκων εν αύτοΐς τον λόγον τού Θεού. Γαλλίωνος δε άνΰ-ύπατου οντος της ^Αχαΐας, κατεπεΰτη- 12 6αν ομοΟ'υμαδόν οι Ιουδαίοι τω Παύλω , καΐ ηγαγον αυτόν επΙ το βήμα λέγοντες , ότι παρά τον νόμον αναπίΰ-ει ούτος τους 13 άνϋ'ρώπους 6εβε6θ•αι τον Θεόν. Μέλλοντος δε τού Παύλου 14 άνοίγειν το βτόμα , είπεν ο Γαλλίων προς τους Ιουδαίους , η μεν tjy^) αδίκημα τι η ραδωύργημα πονηρόν , ώ 'Ιουδαίοι , κατά λό~ 1) '/.ρΐΰπος. Literae, prima excepta, rescriptae , a 2 m. 2) ην. Olim ?;. 1 m. V supra addidit. TS>N ΑΠΟΣΤΟΛϋΝ. 273 15 γον άνεβχόμην νμών' εί δε ζητήματα έοτιν περί λόγον καίχγπΐ. ονομάτων καΐ νόμον τον καθ" νμάζ, ό-φεοΟ^αι αυτοί' κριτής 10 εγώ τούτων ον βονλομε είναι. καΐ απηλαύεν αντονς άπο τον Π βϊ'ιματος. ^Ετΐΐλαβόμενοί δε πάντες Σωβΰ-ενην τον άρχιβννά- γωγον ετνπτον εμπροβ^εν τον βήματος' καΐ ονδεν τούτων τω 18 Γαλλίων L έμελεν. Ό δε Παύλος ετι προβμείνας ημέρας ικα- νάς, τοις άδελφοίς άτΐοτα^άμενος , ε^έττλεί είς την Σνρίαν, και 6νν αντώ Πρίΰκιλλα και ^Ακνλας.) κειράμενος εν Κενχρεαΐς την i^ κεφαλήν' είχεν γαρ ενχην. κατηντηβαν δ\ είς Έφεΰον^ κα~ κείνονς κατέλειπεν εκεί' αντος δε ειόελΟ-ων είς την ΰννα- 20 γωγην , διελέ^ατο τοις Ίονδαίοις. ερωτώντων δε αυτών έπΙ 21 πλείονα χρόνον μεΐναι, ονκ έπένενΰεν' άλλα άποταξάμενος καΐ ειπών J πάλιν ανακάμψω προς νμάς . τον Θεού ΰ'έλοντος, ανηχΰ-η 22 άπο της Έφέσον' και κατελ%•ών είς Καιύάριαν , άναβάς και 23 άοπαβάμενος την έκκληοίαν ^ κατέβη είς ^Αντιόχειαν. καΐ ποιη- αας χρόνον τινά, εξ,ηλΰ-εν , διερχόμενος κα&εξης την Γαλατικην χ^ώοαν καΐ Φρνγίαν , οτηρίζων πάντας τους μαϋ'ητας. 24 'Ιουδαίος δε τιςΆπολλώς ονόματι, Άλεί,ανδρενςτω γένει, ανηρ λόγιος, κατηντηβεν είς "Εφεβον , δννατός ων εν ταΐς γραφαΐς. 25 οντος ην κατηχημένος την οδόν τον Κνρίον , και ζέων τω πνεν- ματι, έλάλει και έδίδαΰκεν ακριβώς τά περί τού Ίηΰού , έπιβτά- 20 μένος μόνον το βάπτιΰμα Ίωάννον' οντός τε ηρξ,ατο π[αρρη]- ΰιάζεβϋ^αι εν τη ύνναγωγη. Άκονβαντες δε αντον ΠρίΰκιλλΙα] καΐ Άκνλας, προΰελάβοντο αντον, και άκριβέατερον αντώ ε^έ- 27 &εντο την οδόν τον Θεού, βονλομένον δε αντον διελΰ^εΐν είς την Άχαΐαν , προτρεψάμενοι ot αδελφοί έγραφαν TOtg μαΰ^ηταΐς άποδέξ,αΰΟ-αι αντον' ος παραγενόμενος βννεβάλλετο πολν τοΐς 28 πεπιΰτενκόβιν δια της ;^αρί-τος* εντόνως γαρ τοί^ Ίονδαίοις δια- κατηλλέγχετο δημοοία , έπιδιγννς ^) δια τών γραφών , είναι τον Χριβτόν Ίηύονν. 1 Επιδιγννς, sic pro Βπιδξίν,νυζ. CODEX ALEX. 18 274 ΠΡΑΞΕΙΣ ΚΕΦ. ΙΘ. CAP. XIX. ι^γενετο δε εν τω τον Άπολλών^) είνοα εν Κορίν0•ω , Παϋλον 1 διελΰ'όντα τα ανωτερίκά μέρη, κατελ&είν εις "Εφεΰον, καΐ ευ- 2 ρείν τυνας μα%'ψας, Eiitiv τε προς αντονς, εί Πνενμα'^Άγιον ελάβετε τΐίΟτενΰαντες; οί δε προς αντον , αλλ' ούδ' εί Πνεύμα "Jyiov έύτυν, ηκονϋαμεν. ο δε είπεν, εις τί ονν εβαπτίαΟ-ητε; 3 οι δε είπαν, εις το 'Ιωάννου βάπτίΰμα. Είπεν δε Παύλος, 4 'Ιωάννης έβάπτιύεν βάπτίΰμα μετανοίας, τω λαω λέγων ^ εις τον ερχόμενον μετ αυτόν ϊνα πίβτεύβωβιν , τουτεύτιν είς τον Ίησονν. άκούΰαντες δε εβαπτίϋΰ'ηΰαν εις το όνομα του Κυρίου Ίηύού. 5 καΐ επίΟ'έντος αυτοΐς του Παύλου χείρας, ήλΟ'ε το Πνεύμα το G "Αγων επ' αυτούς, έλάλουν τε γλώβΰαις καΐ έπροφητευον. ήΰαν 7 δε Οί πάντες άνδρες ώβεΐ δώδεκα. Είΰελ&ών δε είς την 6υνα- 8 γωγην, επαρρηΰιάξετο , επΙ μήνας τρεΐς διαλεγόμενος καΐ πεί- ^'ων τα περί της βαΰίλείας του Θεοϋ. 'Slς δε τίνες εακληρύ- 9 νοντο και ηπεί^ουν, κακολογοϋντες την οδον ενώπιον του πλή- θους, άποΰτάς απ' αυτών άφώριΰεν τους μαΰ^ητάς, καϋ'' ημέ- ραν διαλεγόμενος εν τη οχολη Τυράννου, τούτο δε εγένετο 10 έπΙ ετη δύο , ώβτε πάντας τους κατοικούντας την Άΰίαν ακού- ΰαυ [τ]ον λόγον τού Κυρίου, Ιουδαίους τε καΐ "Ελληνας, ζίυ- 11 νάμείς τε ου τάς τυχούΰας ο Θεός έποίει δια τών χειρών Παύ- λου , ώβτε καΐ έπΙ τους άΰϋ-ενούντας άποφέρεβ^αι άπο τού 12 χρωτός αυτού βουδάρια η ύιμικίνΟΊα , και άπαλλάΰύεβΟ'αι απ αυτών τάς νόθους, τά τε πνεύματα τά πονηρά έκπορευεΰ^αι. Έπεχείρηΰαν δε τεινες καΐ τών περιερχομένων Ιουδαίων £ξορ- 13 κιϋτων ονομαζειν επι τους έχοντας τα πνεύματα τα πονηρά το όνομα τού Κυρίου Ίηβού , λέγοντες , ορκίζω υμάς τον Ιηΰούν όν Παύλος κηρύΰοει. Ήΰαν δέ τίνες Σκευιά"^) Ιουδαίου άρχιε- 14 ρέως επτά υίοΐ τούτο ποιούντες. άποκρι^^εν δε το πνεύμα το 15 πονηρον είπεν αύτοΐς, τον Ίηύούν γινώβκω , καΐ τόν. ΙΙαύλον 1 ) ΑτΓθλ?.ων. ν superius nclditum a 1 m. vol antiqua. 2) Z-hsvldc. Sic scriptum. Τί>Χ ΑΙΙϋΣΤυΑ<>Χ. 275 10 ετΐίΰταμαί' νμεΐς δε τείνες εΰτε; καΐ εφαλόμενος ο άνθρωπος 67ζ:' ^ϊ^• αντονς εν ώ ην το πνεύμα το πονηρον. κατακυριενοαν αμφοτέ- ρων^ ϊβχνοεν κατ' αντών, ωΰτε γυμνούς καΐ τ ετραυματιβ μένους έκ- 17 φυγείν αυτούς εκ τον οίκου εκείνον, τοϋτο δε εγένετο γνωβτον πάβίν, 'Ιονδαίοις τε καΐ "Ελληβιν τοις κατοικονΰίν την^)"Εφεαον ' καΐ ετΐεΰεν φόβος έπΙ πάντας αντονς , καΐ έμεγαλΰνετο το όνομα τοψ 1'^ Κυρίου Ίηΰού. Πολλοί τε των πεπίΰτενκότων ηρχοντο ε^ομολογού- 10 μενοί καΐ άναγγέλλοντες τας πράξ,εις αυτών, ίκανοί δϊ των τα πε- ρίεργα πρα^άντων ^ σννενέγκαντες τάς βίβλονς κατ έκαων ενώπιον πάντων καΐ ύννεψηφιβαν τάς τιμάς αυτών, καΐ ενρον άργνρίον 20 μυριάδας πέντε, όντως κατά κράτος τον Κυρίου ό λόγος ηυ^ανε καΐ ί'ύχυεν. 21 Ώ,ς δε έπληρώΟ-η ταϋτα, εϋ-ετο 6 Παύλος εν τω πνεύμαη, διελ- ϋ-ειν την Μακαιδονίαν καΐ την Αχαΐαν πορεύεβ&αι ειςΊεροβόλυμα, είπων, ότι μετά το γενέο^αι με έκεΐ, δΐ με καΐ 'Ρώμην ίδεΐν, 22 Άποβτείλας δε εις την Μακαιδονίαν δνο τών διακονούν αντών, ~) Τιμό&εον καΐ "Εραΰτον , αντος έπέΰχεν χρόνον εις την Άβίαν. 23 Έγένετο δε κατά τον καιρόν εκείνον τάραχος ονχ ολίγος περί της 24 όδον. ζίημητριος γάρ τις ονόματι, άργνροκόπος, ποιών ναονς αρ- γυρούς ^Αρτέμιδος, παρείχετο ) τοις τεχνίταις ονκ ολίγην έργαΰίαν ' 25 ονς ΰυναϋ'ροίαας, καΐ τονς περί τά τοιαύτα έργάτας, είπεν," Ανδρες, 26 έπίΰταβ^ε ότι εκ ταύτης της έργαύίας η εύπορία ημΐν έβτιν ' και ϋ^εωρειτε και άκούετε ότι ου μόνον Εφέΰου , αλλά και ΰχεδόν πάύης της Άβίας 6 Παύλος ούτος πείύαν ) μετέΰτηβεν ίκανόν όχλον, λέγων 27 ότι ουκ είβΐν Ό'^οΙ ot δια χειρών γινόμενοι, ου μόνον δε τοϋτο το μέρος κινδυνεύει ημΐν εις άπελεγμόν έλ%•εΐν, αλλά και το της μεγά- λης^) d -εάςΆρτέμιδος ιερόν είςούΟΊν λογιΰΰ'ηΰεται, μέλλειν τ£*') καΐ καΰ^ερεΐοϋ-ε της μεγαλειότητος αύτης , ην όλη η Αοία καΐ η οίκον- 28 μένη ΰέβεται. Άκονβαντες δΐ καΐ γενόμενοι πλήρης Q -υ μου , εκρα- 29 ζον λέγοντες, μεγάλη η "Αρτεμις Έφεΰίων. καΐ έπληβ^η η πό- λίς της ΰυγχνβεως ' "ίίρμηαάν τε όμο^νμαδόν εις το ΰ-έατρον , Ονν- 1) την. Additum a maiiu antiqua, '2) των διαν,ονονν αυτών. Sic MS,, δια-Λονονν i^ro δια-αονονντων. 3) παρείχετο. Oliin παρείχε, addidit το in marg-, 2 m. 4) πεισαν. Sic pro πειοας. 5) μεγάλης. Sic MS. Woide male , (ΐηγα- λης. (]) [ΐελλειν τε. Olim μέλλει τε: ν additum a 2 m. supra lineam. 18^ 276 ΠΡΑΞΕΙΣ XIX. αρπάόαντες Γάΐον καΐ Άρίόταρχον Μακεδόνας, ΰννεκδήμονς Παν- λον. Παύλου δε βονλομενον είοελΰ-εΐν εις τον δήμον, ουκ εί'ων ΒΟ αντον 0L μα^ψαί. τίνες δε καΐ των '^βίαρχών οντες αντω φίλοι, 31 πεμ-ψαντες προς αντον , παρεκάλονν μη δούναι εαντον εις το d-ia- τοον. αλλοί μεν ονν άλλο τι εκραζον' ην γαρ η εκκληοία ΰννκεχν- 32 μένη, καΐ οι πλείονς ονκ ι^δειβαν, τίνος ένεκα Οννεληλύ^ειβαν. Έκ 33 δε τον οχλον ύννεβίβαβαν Άλε^ανδρον , προβαλόντων αντον^) των 'Ιουδαίων ' ο ονν 'Αλέξανδρος καταΰείΰας την χείρα , η&ελεν άπολο- γεΐ6&ε τω δήμω. Έπιγνόντες δΐ οτι Ιουδαίος έύτιν , φωνή εγέ- 34 νετο μία εκ πάντων ως έπΙ ώρας δύο κράξοντες , μεγ