s^ Λ '^■' ./ \. c°'.a^;:/°^ .Α>:^.χ co^.^v•^°. ,. '^0' C:y\ ^^S /\ -..^,^ V •. AO^ _4 ο ^ V .° ^'^'"*x. ^ ^^ ^. Ϋ -η-ο^ CODEX ALEXANDRINUS, Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ. NOYUM TESTAMENTUM GRAECE EX ANTIQUISSBIO CODICE ALEXANDRINO A C. G.WOIDE OLIM DESCRIPTUM: AD FIDEM IPSIUS CODICIS DENUO ACCURATIUS EDIDIT B. H. COW PER. LONDINI: DAVID NUTT, ET WILLIAMS & NORGATE; EDINBUKGAE, WILLIAMS & NORGATE. MDCCCIiX. LEIPZIG: PKINTED BY B. G, TEl'BNER. 1 INTRODUCTION. So much has been written respecting Codex A. that we shall scarcely be expected to say anything new; yet we do not intend either to review or even to enumerate the publications, which we have consulted upon the subject, and we shall only casually refer to some of them. This course seems to accord best with the design of this edition, which was rather to fur- nish a faithful transcript of the manuscript than critically to investigate it, and to embody the results in copious prolegomena or elaborate notes. The aim of the present introduction, there- fore, will be to supply the reader with some miscellaneous in- formation respecting the document, to give him an accurate description of it as it is, and to add some enquiry with regard to its probable source and antiquity, with an explanation of what has been done in this publication*). The reader who is only partially acquainted with the literature of the subject, will at once perceive that what we are about to say, will not super- sede the use of other and more important helps to the study of the !New Testament text of the Alexandrine Codex, of which we now proceed to speak. *) \Ve may here state once for all, that many of the facts and sug- gestions in this introduction, are either borrowed from Grabe, Woide etc., or in accordance with their statements. The prolegomena of Woide con- tain very much of which no use has here been made, and the claims of brevity have often compelled us to condense what he has developed at con- siderable length. In the notes to the text also, AVoide's edition has been freely used, and generally our obligations to him have been very great. CODEX ALEX. A II INTRODUCTION. Codex Α.; or the Codex Alexandrinus , is one of the most ancient and important of the manuscripts of the Greek scrip- tures known to be extant in our day. The Old Testament por- tion has been either wholly or partially edited on several occa- sions, of which the most noticeable are the facsimile edited by Baber^ in 1819, and what may be called the restored edition by Mr. Field very recently issued, and indeed since the present edition was commenced. The New Testament has been printed only once, in 1786, when through the munificence of the autho- rities of the British Museum, it was given to the world in fac- simile, under the editorship of that excellent scholar C. G. Woide. This work was in folio , with admirable prolegomena and notes, but it has long been both scarce and expensive. Modern stu- dents are mostly indebted for their knowledge of Codex Α., so far as its readings are concerned, to the various collators wjio have given to the world the results of their enquiries. The prin- cipal collators throughout have been Patrick Young (better known as Junius), Walton, Fell, JVIili, Grabe, Wetstein and Woide. The great mass of critics have borrowed from these, and some of them, among whom even Dr. Tischendorf must be included, have occasionally given as various readings, errors of Woide's edition^). Cardinal Mai's edition of the Vatican Codex, and other si- milar publications of original texts, naturally led to the desire that more should be done in the same directioji, and that the Alexandrine Codex in particular, should be printed in ordinary type, in a portable form, and at a reasonable price. This edi- tion has therefore been undertaken to supply an acknowledged deficiency, and to gratify a reasonable wish. The English re- print of Codex B., has been adopted as a model, and it is *) Besides tlie collators above named, the Codex has been examined by Griesbach , Scholz, Tischendorf and others. With reference to the errors of Woide's text, it will be seen that we have carefully noted all we have been able to detect, except such as he himself has pointed out in his Pro- legomena. INTEODUCTION. Ill expected that the work will find favour with the increasing number of those who critically examine the original text of the New Testament for themselves. This manuscript was formerly in the possession of Cyril Lucar, at one time Patriarch of Alexandria and afterwards of Constantinople, where he was put to death by the arbitrary decree of the Turkish emperor in 1638. Cyril made a present of the precious volumes of this document to king Charles I, in 1629, and it has ever -since been regarded as the most impor- tant manuscript of the (jrreek scriptures in this country. The portion containing the New Testament is a volume measuring somewhat more than ten inches wide and fourteen inches high. The material is thin, fine, and very beautiful vellum, often discoloured at the edges, which have been injured by time, but more by the ignorance or carelessness of the mo- dern binder, who has not always spared the text, especiaUy at the upper inner margin. The manuscript is written in a light and elegant -hand in uncial letters. These letters at the end of" a line are often very small, and much of the writing is very pale and faint. Each page contains two columns of text. In the margins to the left hand, the Eusebian canons are noted throughout the four Grospels, as well as the larger sections into which these books were anciently divided*). Some of the nu- *) The following account of the ancient divisions of the New Testa- ment is from the Prolegomena of Barrett's Edition of the Codex Ζ in Tri- nity College Dublin. "Prima divisio textus sacri facta fuit per τίτλους sive χεφάλαια majora cum titulis annexis : horum auctorem suspicatur Millius, Prol. 354, fuisse Tatianum, quo melius Diatessaron suum institueret. Disci- mus autem ex Tertulliauo, textum per capitula distributum fuisse, qui Lib. 11. ad Uxor. c. II, loquitur de Capitulo in 1 Cor. ut et in Lib. de Pu- dicitia XVI. — Seculo demum tertio instituit Ammonius Sectiones ab ipso denominatas, quarum sunt 355 et Tituli 68 in Matthaeo: ad hosce autem numeros proximo seculo Eusebius canones suos adaptavit. — Circa annum vero 396, Epistolas Paulinas in Capitula distributas fuisse, memorat Eutha- lius: qui circa annum 451 idem prsestitit in Actis (in quo libro 40 capita esse Yoluit) et Epistolis Catholicis. Apocalypsin in 72 capitula distribuit A* IV INTRODUCTION. meral letters^ and the commencements of the separate books throughout have been written in red ink^ as also are some of the ornamental portions which are due to the fancy of the scribe. These latter are sometimes diversified with other colours. At the commencement of the books no regular rule is followed, as will appear from the table given below, in which the figures show which lines are in red throughout the volume. Matthew Mark wanting 1. Luke 1, 2, 3. John ...- , 1, 2. Acts ■ 1, 2, 3. 1 Peter i, % 5, 2 Peter 1, 2. 1 John ....: J; 3, 2 John 1, 4. 3 John 1, 2. Jude Romans 1, 2. 1, 2. 1 Corinthians 1, 2, 3. 1. 1, 2. 2 Corinthians Galatians Ephesians ], 2. Philippians 1, 2. Colo ssians 1, 2. 1 Thessalonians 1, 2, 3. 2 Thessalonians 1, 2, 3. Hebrews 1, 2, 3. 1 Timothy 1, 2, 3. 2 Timothy 1, 2, 3. Titus 1, 2, 3. Philemon 1, 2. Apocalypse 1, % 3. The reader will observe the peculiar order of the books, respecting which we shall have to speak hereafter. We there- fore proceed with our description. At the lower corners of the leaves, are the remains of an arable numeration , but it is of course far more modern than the text, and is chiefly important as a proof that the volume has passed through oriental hands. The text of the manuscript hasi been repeatedly retouched in ancient and modern times, and Andreas Cgesariensis , aut, lit alii volunt, Andreas Cretensis in Sermones 24 et Capitula 72. Circa XL seculum, Oecumenius dicitur Acta distribuisse in 40 Capita et 247 Capitula". The work of Barrett is an interesting- and curious facsimile of Cod. 2. engraved on copper tliroug-hout , Avith the text also printed in common type on opposite pages. The publishers of this volume , Messrs. Williams and Nor- gate have on sale the few remaining copies of this desirable work. INTEODUCTIOi^. V probably oftener than we have been able to determine. These corrections are partly by the original scribe, frequently by ap- parently two ancient correctors, and in some instances by at least two modern ones. We suspect that a very few alterations have been made since the manuscript came into Europe. Such are the horizontal line in 1 Tim. 3. 16, where we now read Θεός (<9g), and the insertion of επ' αντω in Rev. 22, 18, a correction A^'hich Junius the earliest collator has not mentioned. The addition of δώδεκα αποΰτολ τν αρνιού in Rev. 21, 15, also in cursives, and with accents and breathings is modern but not so recent. No other instances of cursives occur in the volume except eight letters in one of the margins and which have no apparent meaning nor reference to the text'. Corrections pro- perly so called are frequent, and it is not always possible to decide Avhether they are by the first, second, or third hand. They consist of erasures, alterations, an dadditions. One or two cases of cancelling or crossing out, occur. 1) Erasures. Usually made with a knife, but sometimes by the scribe when the ink was not dry, with a sponge. Some of these are left; others are partly or wholly rewritten. 2) Alterations. When the original writing has been removed and its place supplied by something else. 3) Additions. These may or may not imply an erasure : with- out erasures they are written above the line or in the margin. With erasures, they are partly upon and partly beyond the original writing. Since its arrival in this country, the \^olume has been re- bound, the leaves have been numbered, and the m'odern Chap- ters have been indicated•, — these figures are all the work of Patrick Junius. The nature of the ink, and the great age of the manuscript, have in many places caused the partial or al- most total disappearance of the characters, and they cannot be read Avithout the aid of a lens and in a strong light. Moreover, the ferruginous matter contained in the ink has produced an infinite number of minute holes in the parchment, giving it the VI INTRODUCTION. appearance of lacework, and which occasionally, but not so often as could be expected, add seriously to the difficulty of the reading. These holes are not in all the leaves but only in a portion of them, and the vellum is frequently more legible on one side than on the other. The inscriptions and subscriptions to the respective books ; as far as they remain, are all ancient, but some must be referred to the second hand. From the commencement of the volume, twenty five leaves are wanting according to the computation of Junius, who has numbered the first, 26. This calculation is probably wrong, and not more than sixteen or seventeen folia are missing. Be that as it may, what remains commences with the word εξερχεϋϋ'ε in Matthew XXV,' 6. In the Gospel of John tw^o leaves are missing, containing the text from Chap. VI, 50 to VIII, 52, the word χαταβαυνων being followed by the word λέγεις, or rather γείξ, the syllable λε having been cut off by the binder. A careful comparison of the quantity of matter contained in the leaves before and after this hiatus valde deflendus^ proves as far as demonstration can be attained, that the missing leaves did not contain the story of the woman taken in adultery, there being just that amount of over matter. From the second epistle to the Corinthians three leaves are absent; the word γεγραμμε — being followed by και τη υπερβολή^ except that the binder has cut .off the letters καο τ. This hiatus therefore reaches from Chap. IV, 13 to XII, 6. The remainder of the New Testament is all left, with the exception of the particles removed as al- ready mentioned, from the upper inner margin for the most part; but in genefal these are easily supplied. The text now occupies 132 leaves, and twenty one, or twenty two are lost, in addition to those portions containing part of Clement's second Epistle and the 18 Psalms of Solomon, to which we shall refer below••). ■*) The last leaf of the New Testament in Codex A. is actually numbered 158, and the Epistles of Clement occupy eleven more, so that the last of the volume is marked 169. From these the deductions named in the text, have to be made, and there will rejnain 143 leaves as the number now in the volume. INTRODUCTION. VII The text is in uncial or capital letters of very ancient type, arid exhibits no regular division of words. The pointing is to a great extent quite arbitrary^ and there are neither accents nor aspirates. And yet there is a mode of indicating sections or paragraphs , which is worthy of notice though not confined exclusively to this codex. When one of these sections commen- ces a noAV line^ its initial letter is of a larger size and stands out in the margin thus: Καίηρ^αντοηνεςεμπτνείναντω κοατΐερίκαλυπτειντοπροΰω ποναντον • When the paragraph commences in the middle of a line , the first letter of the next line is a larger one thus: γρα^ματαιων • καιολοντο ΣννεδριονδτιΰαντεξτονϊνατίΎΐ νεγκαν • Sometimes this larger letter falls in fhe middle of a word thus : εβτιν • ηουνεβτιναδελ Φοίοτανοννερχηϋϋ'ε • εκαύτοξ -ψαλμονεχεο • The reason for placing this large letter in the margin ap- pears to have been to call attention to the commencement of a new paragraph, and at the same time to save space, as the lines must have stood further apart wherever it occurs. The same pe- culiarity is observable in some other manuscripts. There is one in the British Museum (Harleian 5731) comparatively recent, but copied from one of early date, in which these capitals have .been preserved by the scribe as part of his text, because he did not know their intention. Thus: ονρανοίζ. όντως γαρ εΖ/ίω- ξαν. and οψίίχς δε γενοΜενης τΐροϋηλϋΌν. and even thus : yill INTRODUCTION. αυτοΐζ a Μαρτιαν — — The point most used in Codex A. is the Greek semicolon [e. g. εν χω ηλίω •] but this does not always occur Avhere we might expect it; and it is often quite misplaced. Hence it is to be found between words grammatically connected, and even in the middle of a word. In the latter case a mark resembling a comma is more frequent/ and this also occurs at the end of a word. At the commencement of a word two points generally stand over the letters iota and upsilon. Over some letters as η and ω a line is sometimes drawn without any apparent meaning. This hori- zontal line is the usual sign of contraction and as such is of course very common. Quotations from the Old Testament are generally indicated by angular marks in the margin. There is no trace of the iota subscript or adscript. Thus αντω is always written αντω ^ and a^ rj are always simply written a and η with nothing to indicate the absenf^e of an iota. The course which we have followed with regard to these will be explained when we come to describe the method adopted in the present edition. It is the opinion of eminent critics that several texts are represented by this Codex *), which would lead to the very pro- *) The following from Griesbacli's Symholce Critic ω ^ vol. I. p. IX, note, will suffice to explain this. "Alexandrinum Codicem, a pluribiis criticis summo studio saspius jam coUatum et excerptum , cursim tantum inspexi, ne et tempus meum et ipsas quoque membranas pretiosissimas inutiliter contererem detereremque. Hinc in descriptione hac codicum a me inspectorum, locum Alexandrino assig'naΛά nullum. Sed velut in transcursu monuisse t^men hoc locojuvabit, librarium non transcripsisse. omnes Novi Testaraenti libros * ex uno eodemque exem- plar!, sed usum eum esse pluribus libris, diversse admodum indolis ac bo- nitatis, et ex pluribus provinciis oriundis. Rari enim erant illo tempore codices qui universum Novum Testamentum complecterentur; plerique partem ejus tantum continebant: nempe alii Evang-elia, alii Epistolas Pauli, alii denique Actus Apostolorum cum catholicis epistolis. Hinc accidit ut codex Alexandrinus non in omnibus libris eandem textus recensionem sequeretur. In Evangeliis exhibet recensionem ConstantinopoUtanam seu Asiaticam, re- INTEODUCTION. IX bable supposition that it was copied from several manuscripts, each containing a portion of the sacred text. With this question we shall not interfere ^ but we may remark with Woide that the (]odex exhibits traces of some varieties of penmanship. These variations aije apparent both in the margins and in the text, the latter more especially in the Apocalypse, Avhere the lines are longer and the characters not so λυοΙΙ depicted. Whether these differences are due to different writers, cannot be easily decided, and it must not be assumed that such is the case. All original differences of penmanship , however., seem to be the work of one and the same age. With regard to the Apo- calypse, if executed by the same writer as the rest, it was probably written later. Some of the variations observable, may be due not to different persons, but to the different materials employed, or other circumstances. Far more important perhaps, is the peculiar orthography of the Codex. We have designedly adhered to this, even Avhen palpably erroneous, because our purpose was to edit the text as it is. Not a little has been written on the deviations from the regular forms of words, which are here so frequent, but before we either state the opinions of others upon the subject, or pronounce one of our own, it will probably be as well to give a list of the more remarkable of these irregularities. Some of these are almost always confined to particular words; others occur often but not invariably; and others again are to be met with only seldom, or even but once. We can lay down no * invariable rule regarding them, but if the reader will care- fully attend to the folloAving summary, he Avill soon familiarise centiorem multisque nullias pretii lectionibus refertam; in epistolis vero Paulinis reprsesentat Alexandrinam recensionem, ilia longe vetustiorem et prsestantiorem; in actis deniquef et epistolis catholicis textum sequitur, passim ad occidentalem recensionem, lafinse versioni simillimam, eonfor- matum." ♦ The reader will probably question the entire accuracy of this statement, but still perhaps with most of the critics admit its general principle. χ • INTRODUCTION. himself with the reading of the text, and be able to understand any strange forms Λvllich have been overlooked. a is put for f, as ηλϋ'ατε^ for ηλΟ'ετε. - - - - ?y, as απαλλαχ^αι^ for απηλλκχϋ'αο. ' - - - 0, as SiTtav ^ for ειπον. ^ «. _ - 01/, as ida^ for ειδον. - final often not elided. ε is put for a^ as εκαΰ'ερίβϋ'η ^ for εκαϋ'αρίΟΘ'η. - - - - ev, as εφραινων^ for ενφραινων. - - - - ly, as έρωτα, for ηρωτα. -r - - - «t, as ερεβίς, for αιρεους. - - - - 0, as δίεδίδετο , for dtfdt^oTo. η ~ - - £, as δεδηκως, for (^£^£κω^. - - - - £t, as κηρίοας, for κειριαις. - - - - ί-, as ηματίον, for ιματων. - - transposed with t;, as Κηρννίον, for Κυρηνιον. i is put for ε, as ti^t, for fm. - - - - ft, as i^t, for ft^fc. - - - - t£t, as :7rti/, for πυειν. - - - - 1^, as τνρίνης, for τΐρηνης. ' - is never subscript, nor adscript. - is sometimes omitted in pi. at, as προφητια, for προφητίαί. - - - transposed with i», as Αικυας, for Avxvag. - - - not elided in καί, before certain voAvels. - put for ω, as χρεοφιλετων, for χρεωφίλετων. - - - - α, as /ιιετοξυ, for μεταξν. ν - - - αν, ixs εκρνγαζον^ fqr εκρανγαζον. - - - - οι;, as λνΰαντι, for /lot;(?o:z/rt : doubtfid. - - - - ot, as πνκολος , for ποικίλος. - - - - f i; or i^v , as νχαριΰτηϋαν : doubtful. - - - - t, as :Bf ^I'z/tc^g , for Bid'vvLag. - is transposed Avith τ^ and t, as in Κηρυνων, Αι,κυας; see above. • ω is put for o, as δίκαιωοννη., and in some participles. al• - - - a, as καταιβεννεν, for καταβαινεν. INTRODUCTION. XI ai is p.ut for £, as καινον^ for κενόν; μαι for με. - - - t, in some verbs in μι. ει - - - t, as ημειν.^ for ημιν. - - - 7y, as ΰωϋ-εί, for ood-tj. - - - 1^ , as ειμιαν^^Ύΐ , for ημίανΰ-η. εω ~ - - ot, in some forms of ανοίγω. OL - - - ?^, as 6ννοί%'ροί6μενοί , for Οννη^'ροίΰμενοί. - - - 0, as χοίρων^ for χορών. ov - - -CO., Si&. βλεπονΰον, for βλετΐωΰιν. - - - i>, as (?ofi/, for i?f2^. £ft - - - £1/, as εμμεΰω.) for £i/ μεΰω. ενν - - - at!/, as καταιβεννεν^ for καταβαινεν. γ for κ, as δίγννμί., for δεικννμι. - is omitted before ξ, as σα/Ιττ^ξ^ for σαΑττί-^ξ. - - - - ;/!/, as ΰνγνωμην, for Ονγγνωμην. - - put for 1/, as εγ-Κανα^ εγ-Κενχρεαις. δ - - - Ό", as βηδααίδα., ίογ Βεϋ^ύαίδα. ^ - ^ - ;/, as άκρος ^ for «;^^og. ^Λ- - - TtTt, as in Καμπαδοκιαν., for Κατίτιαδοκιαν . μ is inserted before π:, φ and ί/; in forms from λαμβάνω., V is added to accusatives in a, as ννκταν.^ for ννκτα. V is put for 2/1/ in some forms, and vv for ν in others. ^Z ~ ~ ~ }/%, as in Κενχρεαίς^ and in like manner. v^ for γγ~ νκ - γκ νπ - μτΐ /through neglect of assimilation. νμ - μμ νβ - μβ} V is usually added to verbs in ε and plurals in ai. ρ for ρρ, as αραφος., for αρραφος. for ξ , as ύτηριβον, for ύτηρι^ον. - is sometimes omitted in plurals , ανδρε, αντον^ ονρανον^ for άνδρες^ avtovg^ ονρανονς. χ for κ, as ov;|f «i-fid-, for ονκ ειμί. . XII INTRODUCTION. Many of these forms are pointed out in the notes to the text, and some not here referred tO; such as the omission of re- duplication and temporal augment in certain verbs. To have pointed out every deviation from the spelling of the received text would have encumbered our pages with notes, and we therefore think we have done all that common sense will require. Not a few of these anomalous forms are to be met with in some of the oldest and best manuscripts, such as the Vatican, Ephraem, Claromontane, Dublin rescriptus Z, and others to a greater or a lesser extent ; they mostly belong to what is called an Alexan- drian dialect, although some of them are found in writings which certainly were not executed in Egypt» The frequency with which they occur in Codex A. is regarded as a presumptive proof of its derivation from Egypt. The peculiarities in question, may be considered as of several kinds. 1. Dialectic or provincial forms. 2. Archaic forms, many of which have an etymological basis. 3. Mistakes of the ear, or confusion of similar sounds. 4. Mistakes of the eye; lapsus calami. It would be easy to speculate on these heads, and to endea- vour to range under them all the examples we find in our Codex, but it is questionable whether the results arrived at would carry general conviction. We therefore leave them to exercise the ingenuity or to occupy the leisure of the reader, who will do well to consult the observations of A¥iner upon the subject, and such other authorities as he has 'access to'•'). Our own opinion is that they are neither Latinisms , nor barbarisms , nor solecisms, but for the most part provincial and archaic forms, especially the former. If asked to what province we would refer them, we should at once name Egypt. Such forms as επ^τυ^-ούαν^ είδαν^ *) Winer's Grammatik der neutestamentlichen Sprache. The work of Sturz on the Alexandrian Dialect is especially worthy of notice, and the Grammar of Buttmann should not be overlooked. Others are named by AViner in the work just mentioned. INTRODUCTION. XIII ε^£ίλατο^ λημ-φεται^ are admitted to be characteristic of what is called the Alexandrian Greek. And Coptic students are aware, that many Greek words, on being transferred to that language undergo precisely the alterations . here met with. For example Αϋ'ηναις becomes «.-e-eiiriHc, where we have ε for η in the second syllable. So δ^λκ-θ^ιβ., where we have t for at; thus too επίϋ'νμείν becomes επι^γΑΐΐϊΐ. Similarly «t becomes f, as in Αμορραως which is written kjuioppeoc. We have also η for L• as αρχιτρικλινοζ which becomes d^pxH^rpiRAmoc , and many others, which it is unnecessary to enumerate. It would seem that when this manuscript was written, men were more anxious to follow correctly the readings of their copy, and to produce worthy specimens of calligraphy, than to adhere fo the most approved and uniform modes of spelling. The contractions to be found in the manuscript scarcely offer any difficulty. There is but one respecting which we have had any doubt; ought we to write ζΐαβυδ or ^avid? The former is in the one we have adopted. And yet it has struck us that in the only instance in which the word is written fully, it is ^ανειδ^ in Luke III, 31. Had we noticed this earlier than we did, we should have adopted the same form. Respecting others, no question can be raised. We have already indicated the order in which the books stand in Codex Α., an order w^hich resembles that in Codex B. We now give a list of these books, which wehave copied from the commencement of the first volume of the manuscript, supply- ing in brackets portions now illegible. . Η Καινή ^ίαΟ'ηκη. Ευαγγελία κατά Ματϋ'αί[ον]. κατά Μαρκ[ον]. κατά Αονκαν. κατά Ιωαννην. Πρανείς Απούτολων. Κα%•ολικαι^ Ζ. XIV . INTRODUCTION. Ετίίΰτολαι Πανλον ϊδ. Αποκαλνφίς [Ιωα]ννον. Κλημεντος [Επί6το]λη Α\ Κλημ^εντος Ε[7ΐί6το]λη Έ. ομον βιβλία .... Ψαλμοί Σολομωντος ΪΗ. ϊϊΐ. The reader will observe the epistles of Clement reckoned with the canonical books, and the 18 Psalms of Solomon entered as contained in the book, but not included as part of the ca- non. This is incontestably demonstrated by the words o^oi; βιβλία^ coming after the Clementine Epistles and before the apocryphal Psalms of Solomon. The numerals after βιβλία are lost, but we suppose they were ΚΘ or 29. • This seems to be the place for making a few observations on these uncanonical additions. It appears then, not to have been unusual to append to the New Testament writings bearing the name of Clement. One example is before us,, and two others may be alluded to. The Syriac Epistles on Virginity were dis- covered at the end of a manuscript of the New Testament, and first published by Wetstein at the end of his edition. There is also at Cambridge a Syriac manuscript New Testament, at the end of which we observed the Apostolical Constitutions which also bear the name of Clement. It is well known that at a very early period the writings of this Father were publicly read at least in some churches, and were by some regarded as part of the canon. With reference to the eighteen Psalms of Solomon, they no longer form part of' our codex, although at one time doubtless they did. It has recently been remarked by Dr. Tregelles in the new edition of Home's Introduction, as by others before him, that the use of these apocryphal Psalms was forbidden by the synod of Laodicea about the middle of the fourth century. The 59th canon of this synod says, 'That private Psalms o.ught not to be used in the church, nor uncanonical books, but only the canonical ones of the Old and New Testa- INTRODUCTION. XV ment'. The canon which follows, makes no mention of them, and moreover we regard it as spurious. Zonaras however, re- marks with reference to canon 59, 'That besides the 150 Psalms of David there are to be found some others said to be by So- lomon and some other persons, these the fathers called private and decided that they should not be read in the church, nor any uncanonical boolis, but only canonical. They called those canonical, which are enumerated in the 85th canon of the Holy Apostles, and uncanonical, those of Avhich the canon makes no mention'. Zonaras then gives the scripture canon, commonly known as the 60th, but which most critics properly reject. By Isidore, the private Psalms referred to in the canon under con- sideration, are understood to be merely psalms composed by private persons, — ah idiotis compositos. It is easy to see that the canon does not specially refer to such compositions as the Psalms of Solomon, which have b^n partly edited by Fabricius and others*). *) By a strange oversig-lit the comment of Zonaras is cited by Woide as the preceptive part of the 59th Laodicean canon, and the canon itself as its inscription. He seems to have been misled by a communication of Dietelmaier's, or to have misunderstood it, and not to have taken the pre- caution to refer either to Zonaras or to a copy of the canons. In a similar manner, subsequent writers on this subject, almost all say the Psalms of Solomon were forbidden at Laodicea, relying on this passage in Woide. It is some confirmation of our view to observe that Hefele in his Concilien- geschichte^ vol. I, p. 747, expresses precisely the same opinion. He trans- lates the canon "Dass man in der Kirche keine von Privaten gefertigten Psalmen vorlesen diirfe" etc., and remarks, "Mehrere Haretiker, z. B. Bar- desanes, Paul von Samosata und Apollinaris hatten Psalmen, d. i. kirch• liche Gesange gedichtet. Die Synode von Laodicea verbot nun alle von Privaten herriihrende , d. h. niclit approhirte Kirchenlieder. Liift bemerkt hiezu, dass damit nicht vvollte gesagt- sein, man diirfe keine andern als die hiblischen Psalmen und Lieder beniitzen, denii audi nach unserer Synode nocli seien bekanntlich viele von einzelnen Christen gedichtete Hymnen, z. B. von Prudentius Clemens, Ambrosius, in den Kirchengebrauch iiberge- gangen. Nur die unapprobirten sollten entfernt werden". With reference to the Psalms of Solomon themselves, Woide says: XVI INTRODUCTION. The insertion of the Psalms in question really proves no- thing as to the age of Codex Α.; as before noticed, they are not included by the scribe as part of the canon of the New Testa- ment^ but are only enumerated as a supplement or appendix. The occurrence of the two epistles of Clement is of more impor- tance. The writer perhaps found them in his copy as a part of the New Testament, and was not aware of any authority for their exclusion. ' Their presence is an argument for the high antiquity of our codex, because the canon of the New Testa- ment was defined at a very early period. And yet we must not overlook the circumstance, that the list exhibited in the 85th of the Apostolical canons contains two Clementine epistles. It runs thus — ^ijow ours, (that is those of the New Testament) are four Gospels, of Matthew, Mark, Luke, and John; 14 epist- les of Paul; two epistles of Peter; three of John, one of James, one of Jude, two epistles of Cl^meniy and* the Constitutions addres- sed to the bishops, by me Clement, in eight books, which must not be made public before all because of the mysteries in them; • — ■ and the acts of us the apostles '. No one supposes these ca- nons to be genuine, but they cannot be later than the fourth century, and probably are of even earlier date. There was ma- nifestly a lingering attachment to the name of Clement, which it required ages to extinguish. The reverential use of his Epistles in the fourth century is to be gathered from such writers as Eusebius, Athanasius, Gregory Nazianzen, Jerome and Photius. Although it is not our intention to enter upon a critical exa- mination of any of the readings of Codex Α., there is one to which we must call attention for a few moments. We refer of course to the celebrated clause in 1 Tim. Ill, 16, where we "Fuerunt forte iidem, quos Fabricius in codice apocrypho Y. Testamenti edidit, forte etiam alii. Sex enira alios Psalmos Salomonis in praestan- tissimo Askewano Codice Aegyptiaco, nunc Musaei Britannici, inveni, et plures sine dubio fuerunt, quia etiam vocabula e Psalmis Salomonis in co- dice superioris Aegypti Parisiensi reperi". INTKODUCTION. XVII must now read, and have therefore inserted in our text d-eog . εφανερωϋ-η κ. τ. λ. Three readings of this passage have been advocated, εφανερωϋ'η , = Quod manifestatum erat, og εφανερωϋ-η ^'= Qui manifestatus erat, ΰ'εος εφανερωΰ'η ^ = Dens manifestatus erat, and each of these is supported by various authorities. The first of the above readings finds no support in our Codex, inasmuch as the sigma preceding εφανερωϋ'η is perfectly conspicuous. Og εφανερω^Ύΐ may have been the reading of the manu- script, but if so the evidence for it-has been effectually destroyed; and we must admit that now at least Θεός must be read. Θεοζ or, as it is written, Θς, may be thus described. The superior line is modern, but it is impossible to say whether it overlies a more ancient one, because of its extent, and because it is visible on the other side of the vellum, which is here extremely thin. The Θ consists of a circle tolerably well defined, and by the original scribe; but the transverse line is only Avhat may be called a mere shadow, as if a pen almost dry had touched it, and that recently. So thin is the vellum , that the shadow as we have called it, may really not be a portion of the letter, and probably no human eye will be ever able to determine whether the transverse line was originally there; that is, whether the scribe wrote omicron or theta. Woide quotes authorities for the existence of the line, but it is possible they saw no more than we see, a mere shadow across the letter nearly at its centre, rather above than beneath it. This has been ascribed to the letter ε which falls underneath it on the other side of the leaf. Let us explain this: immediately under the two letters of which we speak, are τ ε of the words κ«τ ευΰεβειαν (1 Tim. 6, 3) in inverse order of course, so that ε comes under %', and τ under ζ. The perpendicular line of the τ is coincident with the centre of the curve of g or C, and at the point of coinci- dence is a small hole passin through both letters, and caused CODEX ALEX. Β ΧνΐΠ INTRODUCTION. by the corrosive power of the ink in botli. The € falling under what we read as Θ, although not absolutely coincident with it, increases the difficulty of deciding. The mere absence or invisibility of the cross line of the theta would not of itself be demonstrative, because it has disappeared in a number of cases about which no question ever has been or ever will be raised. It can never be sufficiently regretted that some com- paratively modern pen has been rashly employed upon the ma- nuscript, and that modern fingers have been applied to it here with equal discredit to their owners, and the almost entire obliteration of a number of the letters. Certainly no fingers ought to be allowed to play upon these pages save perhaps those of ροδοδάκτνλος Ήώς. We hope that henceforth there will be no more endeavours demomtrare digilo the true reading of this passage; and indeed that the Museum authorities will studiously resist all who wish to have the clause at their fin- ger's ends. In concluding our remarks on this passage, we only add, that we have, as candidly, and as accurately as we could, de- scribed the appearance of the place, and we hope no one will think it possible, either with or without a lens, to ascertain the truth of the matter by any inspection of the Codex. We have many times examined it, in order to be able to speak with confidence, and we do not believe that, whatever may be fan- cied, any trace of the two disputed lines will ever be recovered. Griesbach maintains that the original reading was o^, and that C. and D., have been altered in a similar manner. We must leave the decision to others. There is no doubt that the Alexandrine C^dex has suffered since it came into this country. The New Testament has been read and consulted far more than the Old at all times, and is therefore more worn. The work of the binder we have already mentioned. The critics and collators from Patrick Junius down- wards have not all handled it so carefully as they might have done, It is however to iempus edax rerum whose silent opera- INTRODUCTION. _ XIX tion has continued incessantly that we would specially refer. Some things are now illegiMe which must have been visible even down to the time when Woide made his transcript. He himself noticed the difference of the codex in some particulars, from what it had been -at an earlier date. The frequent mani- pulation to which the volume was formerly subjected^ apart from direct contact with fingers^ seems to have caused minute particles of ink to fly off in an impalpable and imperceptible powder. To this process Griesbach seems to allude in a passage already quoted when he says ^cursim tantum inspexi ^ ne et tem- pus meum et ipsas quoque membranas pretiosissimas inutiliter contererem detereremque'. Of course not only the ink but the vellum itself has gone off in the same form, adding to the number and magnitude of the little holes above mentioned. However gently the manuscript is handled, it must be deteri- orated , and should therefore only be consulted for some really practical purpose. The circumstance is to be regretted, but it is inevitable, and irremediable. We are glad to know that the codex is in wise hands, and that it has been of late years more strictly guarded, and if those who have the keeping of it, knew how many minute lines, points and particles have vanished since the date of Woide's edition, they would feel perhaps even more than they do the importance of restriction. The fact that the volume is slowly suffering, is none the less real because it can be ascertained only at comparatively distant intervals. How- ever, it is gratifying to know that successive collations have de- termined almost every one of its readings, and indeed all that can be determined: the value of these collations must increase as years elapse, and the difficulty and danger of reading the original increase. Respecting the country and age of the manuscript, very dif- terent opinions have been entertained. We cannot do better perhaps, than give first of all, the statement of Cyril, the donor of the Codex, which is inserted upon a sheet of paper in the first volume, and in his original handwriting. It is this, — B* XX INTRODUCTION. Liber iste Scripturae Sacrae Novi et Veteris Testamenti, prout ex traditione habemus^ es# scriptus manu Tlieclae nobi- lis foeminae Aegyptiae^ ante mille et trecentos annos circiter, paulo post Concilium Nicaenum. Nomen Theclae in fine Libri erat exaratum, sed extincto Christianismo in Aegypto a Maho- metanis ; et libri una Christianorum in similem sunt redacti con- ditionem. Extinctum igitur et Theclae nomen, et laceratum, sed memoria et traditio recens observat. t Cyrillus Patriarcha Constanti. Whatever may be the truth of the record, there is nothing in this to betray any want of sincerity and good faith , and we may fairly accept it as the traditional account of the origin of the codex. This tradition then points to Thecla as the writer, to Egypt as the source, and to the fourth century as the age of the manuscript. To this it has been objected., that it was not written by Thecla, nor in Egypt, nor in the fourth century. Wetstein and others ridicule the idea that Thecla wrote it, because Thecla is reported to have been a disciple of Paul the Apostle, and therefore they condemn the tradition as an absurd anachronism. But this is unworthy of such critics. There were other persons of the name of Thecla, one of whom is referred to by Eusebius, to whom, or to another of the name, Gregory Nazianzen addressed three epistles. One of these may or may not be referred to in the tradition, but at all events it is appa- rent that the name was not very uncommon. One of the chief saints of the Ethiopian church is Thecla, but he belongs to a later age. For aught we know Codex A. may have been written by a Thecla, and it Avas very likely the production of feminine hands. But was it written in Egypt? There is no proof that it w^as not, and the evidence that it was decidedly preponderates. With respect to the tradition. Dr. Tischendorf thus expresses himself: "Quodsi verum est ut in veteri est proverbio, non facile spargi rumorem, quin aliquid subsit, ex celebri S. Theclae Coenobio Seleucensi, quod jam Gregorli Nazianzeni tempore INTKODUCTION. XXI florebat, Alexandrinus codex prodire recte visus est, unde facile fieri poterat ut ipsius Theclae nianu exaratus dicer etur." No one can question the feasibility of this, so far as the convent of S. Thecla is concerned, but the learned Doctor gives not give the shadow of a reason for assigning the production of Codex A. to Seleucia, except that a convent of Thecla was to be found there*). We are not aware of any really serious objection to the ori- gin of this Codex in Egypt, although from different motives this has been impugned. It is the opinion of Dr. Tregelles that it was most likely written in Egypt, in which he agrees with many eminent critics. The Avords of Scholz, whose acquaintance with ancient manuscripts was very extensive, are these: ^^um Alexan- driae exaratum esse, characterum forma, orthographiae conditio, traditio quaedam antiqua in inscriptione primi folii servata, et textus habitus probant." Prolegg. ad N. T. § 39. It will be unnecessary to quote the authorities who have pronounced simi- larly in favour of an Egyptian origin, the language of Scholz now cited is a summary of the argument. The form of the letters, the mode of spelling, the features of the text, and tra- dition all plead in behalf of this view. All these details have been gone into by various writers , and certainly taken together they carry very considerable weight ; we do not say they are de- monstrative. Others remain, as the Arabic numerals above referred to, the circumstance that Alexandria was famous in the fourth and fifth centuries for the production of books, upon which women as well as men were employed, and an inscription some centuries old written on the same leaf with the letter of _ « — *) This opinion of Dr. Tiscliendorf s , like many others broached in our time, is not new. Spohn thus describes the views of Mastricht in his Pro- legg. ad N. T. p. 30, "Theclas agnoscit diversas; item varia S. Theclae monasteria in Oriente, ad quorum unum potuit pertinuisse codex, ab eoque nomen impetrasse". Notitia Cod. Alex. p. 46. Mastricht does not appear to have suggested Seleucia, but this has been done by Hody, Grabe, and Wetstein. XXII INTRODUCTION. Cyril above quoted to this effect ^^onum datum cubiculo Pa- triarchal!, anno 814 martyrum". That is, A. D. 1098. Under all the circumstances this inscription is supposed to mean that the Codex A. was in 1098 given to the library of the patriarch of Alexandria, and it is further supposed to have remained there until Cyril carried it with him to Constantinople. It may still be said that these details are inconclusive; but they strengthen the preceding probability. There is another circumstance of more importance , and which , it is believed is now noticed for the first time. The manuscript has been ornamented, more espe- cially at the close of each book, by some one, and in all proba- bility by the original scribe. The ornaments are some of them very peculiar, and the question naturally occurs whether they furnish any clue to the country of the (]odex. Many of them bear a striking resemblance to similar ornaments in some of' the very ancient Syriac manuscripts , which are now in our Na- tional Museum, all of which have been brought from Egypt, and many of them are known to have been written there. There is one however of especial interest, and this in an unexpected manner confirms the opinion that Codex A. was written in Egypt. At the end of the catholic epistles two baskets of fruit are de- picted in coloured inks. These baskets are of a peculiar form and texture, being narrower at the bottom than at the top, and apparently of fancy wicker work. Each of them is filled with fruit, and this fruit is piled up in a pyramidal form above the basket, in regularly decreasing tiers or courses. Happening to visit the Egyptian gallery of the British Museum, we ob- served upon one of the walls, fragments of an Egyptian painting representing among othep things, baskets of fruit. The resem- blance of these to those in Codex A. is so striking that we men- tally uttered a ενρηκα as we looked at them. We have repeated our comparison of the different representations, and we are compelled to regard them as characteristic. Any one who will take the trouble to pass from one to the other, Avill see the re- markable similarity. We lOUst observe that the figures given INTRODUCTION. XXIII by AVoide in his edition are nothing like the originals. Gentle- men of eminence in the department of Egyptian antiquities have pronounced in favour of the extreme probability that the illustra- tions alluded to in the manuscript are Egyptian. The minor differences to be observed betiveen the different sketches do not in the least affect the general result. Ancient representations of baskets containing bread and fruit are not uncommon, but we know of none, except those from Egypt, w^hich can be iden- tified with the figures in the Alexandrian Codex. |] So far then, it appears the manuscript may have been written by female hands, and in Egypt. We ηοΛν come to the question of its antiquity. Patrick Junius adopted the opinion that it belongs to the time soon after the council of Nicea. Archbishop Usher thought it was written after the time of Basil the Great who died A. D. 378. Morin, who died in 1659, thought it more than twelve hundred• years old. Walton supposed it as old as the Vatican Codex, or even older. Grabe ascribed it to the latter part of the fourth century. Montfaucon believed it to be of the fifth or sixth century. Mill imagined it dated al- most from the formation of the Canon. Mastricht ascribed it to a much later date. Casimir Oudin thought it not older than the tenth century. Bengel owned that it could have been written as late as the sixth century or even later, for which opinion Wetstein seems to plead. Semler referred it to the seventh cen- tury ; David Michaelis to the eighth. Tischendorf says ^^scriptus videtur post medium saec. V " ; and his opinion is deserving of note because he says ^^codicem ipsum inspeximus indagantes omnia quae ad palaeographiam spectant, et ad definiendam co- dicis aetatem faciunt". To this opinion assent is perhaps now commonly given ; thus Dr. Tregelles in the work already quoted says that it was probably written after the introduction of the Ammonian sections and Eusebian canons, and before the general use of the Euthalian and other divisions of the Epistles ; he also regards the additions of the Clementine Epistles as significative of a considerable antiquity. He thinks it probably of the fifth XXIV INTRODUCTION. century on palaeographic grounds, and ascribes it to perhaps tixQ middle of the century or a little later. It is impossible and unnecessary to refer to all the opinions which have been advanced respecting the age of this manu- script: what has been said will suffice to show that critics have widely differed on the subject. We shall therefore call atten- tion to a few facts which have been appealed to, and conclude with the statement of our own views. That the Codex was produced at an early date may be in- ferred from the mere fact that it is an uncial manuscript, but that it is not so ancient as tradition represents it is certain, in- deed almost demonstrable. The stichometrical arrangement of the poetical books has been objected against a high antiquity. Grabe furnishes a ready reply to this, and indeed an allusion to Suicer's Thesaurus (sub voce Στίχος) will show that it should never have been urged. Nothing is easier than to quote authors of sufficiently early date, to dispose of any argument based on the stichometrical arrange- ment. It is very possible, that since the Psalms, at least were sung in public worship, their distribution into verses took place at a very early period, and that the plan of writing them in this form is more ancient than that which afterwards prevailed, when human compositions began to multiply. There can be no doubt that we ought to prefer, as more natural and accurate, this mode of exhibiting the poetical books of Scripture. Another objection has been derived from the arrangement of the Psalms into what are called κανόνες ημερίνοί and νυκ- τερινοί^ by Avhich it is shown which were proper for every hour of the day and of the night. The table exhibiting this arrangement is in the volume containing the Psalms, and is as follows: it will show what is meant better than any expla- nation". .INTEODUCTIOX. Κανονδξ ημ,ξρίνοί 'ψαλμών ΌρΟ-ρινοΙ γ. W\ 9i^\ ρμα\ ωρ. ι α. Ίΐ^αλμοζ η. ωρ. β'^ - χ^\ ώρ. /• - α. ωρ. δ\ - μα. ώρ. ε. - ν. ώρ. ί- . - 0. ώρ. t - ι*'. ώρ. η- - 7td\ ώρ. ^\ - ρια . ώρ. ί . - ρμ. ωρ. ία . - ρη. ώρ. φ'. - ρκ. XXV ΚανόνΒς ννζτερι,νοί των ιραλμ,ών. ΑνχνικοΙ γ. ρκ-θ-', ρ^ , ιβ . ώρ. α, 'ψαλμός οδ\ ωρ. β• - κ». ώρ. γ. - νδ\ ώρ. δ\ - \ ώρ. ε. δ\ ώρ. μ. ώρ. ξ. - να . ωρ. η. π. ώρ. ^\ - πζ. ώρ. i. ηε\ ώρ. ίά . κα. ωρ. φ\ . - νζ' Grabe observes ^^quam\as quidam numeri vetustate ita sint exesi, ut eos aegre admodum perspicere liceat; illos tamen, prout adhibita omni diligentia assecutus sum, bic expresses dabo". From these it has been inferred that the Codex was Avritten for the Acoemitae, and cannot therefore be earlier than the 5th century, when a sect of monks so called existed. Woide thinks XXVI INTRODUCTION. that this conclusion is unfounded, and therefore that this list does not prove the recent origin of the manuscript. The arguments of the Psalms, by Eusebius of Caesarea, as contained in Codex A. have been appealed to against its early origin. The candour of the scribe in introducing Eusebius by the side of Athanasius is noticeable/ but this is no proof of the* recent date of the Codex. The labours of Eusebius in the cause of biblical criticism were recognised in his own day, and there is therefore no reason why his headings to the Psalms shoirld be received with hesitation at any subsequent period*). The insertion of the Epistle to Marcellinus, or Introduction to the Psalms, ascribed to Athanasius, has been adduced as an objection to the early date of Codex A. To this also it is not difficult to reply. Athanasius was very popular in his own day, and his writings rapidly spread, and there is no reason Λvhy his preface to the Psalms, should not be regarded as a suitable in- troduction and worthy of being prefixed to them in a copy of the sacred volume, written moreover in his own country, and to render which complete no pains were spared. This of course might occur at any period, and therefore we cannot entertain an objection founded upon the presence of this composition. It is true that the preface has by some been considered spurious, but no good reason for that opinion has been advanced, and the question of its date still remains. Therefore it will folloAV, that the more recent date of our Codex is not established by opinions so evidently doubtful. But it is urged that Athanasius is styled Archhisliop in the composition just referred to. Nor is this an objection of any weight, seeing that certainly in the first half of the fourth cen- *) The same objection has been brought against the Eusebian canons contained in the New Testament of Codex Α., and the answer to one is the answer to both. The mere fact that Eusebius superintended the execution of at least fifty copies of the Scriptures for most extensive distribution, is of itself sufficient to deprive any such objections of all the value they mig-ht otherAvise have. Euseb. de Vita Const, lib. IV, 36, 37. INTRODUCTION. XXVII tury^ that title was applied to some of the chief bishops, it is to be found in the works of Athanasius himself, and is applied to him by Gregory Nazianzen. It has been urged that the occurrence of the epithet Θεο- τόκος applied to the Mother of our Lord in the copy of the Magnificat appended to the Psalms, is a reason for doubting the extreme antiquity of our manuscript. The controversy on the subject of this word, in connexion with Nestorius, does not prove it to have been then newly invented. Grabe shows that it was in use long prior to Cyril and Nestorius , and indeed it was employed by various authors in the third and fourth cen- turies. If, as we suppose, this codex was executed about the time when Cyril was patriarch of Alexandria, and certainly not long after, it will be easy to believe that the orthodox would almost regard it as a point of honour to use the word Θεοτόκος^ and as a token of their adherence to catholic doctrine. Nor can any objection to our view be based upon the occur- rence of the νμνος εω^Ί,voς ^ which in the form it here assumes is an argument in our favour.• This composition is one of the most venerable christian hymns extant, and the precise date of some of its modifications is well known. Some of these were made at a period prior to that when we suppose the Alexandrine Codex was written, and from their absence we readily infer that they had not come into general use. There is no just rea- son why they should have been omitted if the writer had known them; we therefore regard this hymn as a valuable clue to at least the proximate date of our manuscript. We scarcely need remind the reader that Avhile the Hymn in question ends with the words γίνωΰκονβίν ϋε in our Codex and is therefore shorter than it appears in documents of more recent date, it is not here in its simplest form. A shorter copy if it is in the Apostolical Constitutions, which otherwise varies. As we have it in our Codex, it is manifestly compounded of several distinct parts, most likely by different authors. -Per- XXVm INTRODUCTION. haps some may not have, access to it and therefore we print a copy. ^ό^α iv νφίύτοίς Θεώ^ ΚαΙ ετά γης ειρήνη^ Έν avd^QcoTtoos ενδοκόα, Αίνονμέν (?£, 5 Ενλογονμεν 6ε, Προΰκννονμεν ΰε, ^οξολογοϋμεν 6ε, Ενχαρί6τονμεν 6οι, /Ilcc την μεγάλην 6ον δόξαν, 10 Κνρίε, βα6ίλεν Έτΐονράνι,ε, Θεε πατήρ παντοκράτωρ, Κνριε, νιε μονογενή Ίη6ον Χρίΰτε , 15 ΚαΙ ''Αγων Πνεύμα. Κνριε ο Θεός, Ό άμνος τον Θεον ^Ο νίοξ τον τίατρος , Ό αί'ρων τας αμαρτίας τον κ06μον , 20 Έλεηΰον ημάς' Ό αί'ρων τας αμαρτίας τον κ06μον Έλεηΰον ημάς, Πρόΰδε^αί την δεηΰίν ημών , Ό καΰ-ήμενος εν δεξιά τον πατρός, 25 Έλεη6ον ημάς. "Οτι 6ν ει μόνος άγιος, Σν ει μόνος Κύριος, ^Ιηΰονς Χριΰτος, Εις δό^,αν Θεον πατρός. Αμήν. 30 Kad"' εκάΰτην ημεραν ενλογήΰω 6ε, ΚαΙ αί,νέ6ω το ονομά 6ον εις τον αιώνα, 'Και εις τον αιώνα τον αιώνος. INTRODUCTION. XXIX Καταξιωΰον κνρίε καΐ την ήξεραν ταντην Άνα[ΐαρτητονς φυλαχΰ^ηναί ημάς. 35 Ενλογητος εΐ Κνριε 6 Θεός των πάτερων ημ.ών. ΚαΙ αίνετον καΐ δεδο^αΰμενον το ονομά ΰον εις τονς αιώνας. ^Αμην. Ενλογητος εΐ Κνριε^ δίδαζόν με τα δικαιώματα 6ον^ Ενλογητος ει Κνριε^ δίδαξόν με τα δικαιώματα 6ον ^ Ενλογητος ει Κύριε , δίδαξόν με τα δικαιώματα 6ον. 40 Κνριε^ καταφνγη έγενήΟ-ης ημΐν εν γενεά και γενεά. Έγώ είπα' Κνριε έλέηΟον με^ "ΙαΟαι την -ψνχην μον οτι ημαρτόν 6οι, . Κνριε ^ προς θ\ κατεφνγα• /Ιίδα^όν με τον ποιεΐν το ^'έλημά ύον, ότι 6ν ει 6 Θεός μον. 45 'Ort παρά 6οι πηγή ζωής- Έν τω φωτί 6ον 6ιp6με^'a φως. 47 Παράτεινον re ελεός 6ον τοις γινώ6κον6ίν 6ε. Lines 1 — 3, are the angelic hymn from Luke 2, 14, and the next six lines appear to be a doxology sug-g-ested by it. These are followed by a so- lemn invocation, forming• a kind of introduction to what may be regarded as a litany, ending• with the Avord Amen at line 29. The next three lines are quoted from Psalm 144 (145). The 33rd. and 34th lines, are a prayer for preservation from sin, followed by two lines of praise ending \Nit\\ Amen. Lines 37 — 39 are alike» and taken from Psalm 119. Line 40 is from Psalm 90. Lines 41,42, are from Psalm 41. Lines 43,44, are from Psalm 143. Lines 45 — 47 are from Psalm 36. Therefore the first three lines, and the whole of the last eighteen except 33 — 36 are extracts from Scripture. The 33rd and 34th are in the Te Deum. Several of the other lines are ex- pressions taken from Scripture. Probably it originally consisted only of the first 29 lines, and even these may not be free from alterations. They differ repeatedly from the copy in the Apostolic Constitutions, and more or less from other relics to be found in ancient authors. Most of the facts which bear upon the date of the Alexan- drine Codex, have been alluded to in the course of the prece- ding pages, and after a careful endeavour to analyse them in the light of the manuscript itself, v^e have arrived at the con- clusion, that it was not written before the council of Ephesus in 431 A. D. We therefore believe it to be at least a hundred XXX INTRODUCTION. years subsequent to the council of Nice. If asked for a still more definite opinion we should not hesitate to fix on the middle of the fifth century as the proximate date. The absence of the sections in the Acts and Epistles must be considered in connection with the presence of other phenomena^ and while some circumstances would suggest one date^ and others another, we believe that the one we have adopted comes very near the truth. In our endeavour to decide this curious question , we have not forgotten the quarter of the world from which the ma- nuscript appears to have come, where such documents are very slowly influenced by atmospheric operations. There are in the British Museum other documents from Egypt of even greater antiquity, and some of the most ancient show the effects of age even less than this. Nor have we lost sight of the character of the penmanship, the state of the text, the number and order of the books, and other circumstances, which all savour of a very early origin ; and it is marvellous how some* can have attached so little importance to them. The conditions fulfilled in its pro- duction, and the . principles on which it is based, and other matters which can only be appreciated by those who are accus- tomed, to handle ancient manuscripts, and who have examined this, compel us to adhere to the opinion we have reached as to its date. On palaeographic grounds alone, we should be led to. this conclusion, but in addition to these we have the advan- tage of many characteristic and peculiar features of the text and its accompaniments, all of which point to about the middle of the fifth century*). *) Various attempts wliicli have been made to depreciate this Codex scarcely come within our province. Yet we must not omit Spohn, who in 1788 republished Woide's prolegomena and collations , with notes and ad- ditions, in a volume which reproduces most of Woide's typographical errors, and introduces a large number of new ones. The editor tries hard to lower the Alexandrine Codex in the estimation of his readers, but except on a few circumstantial details, his ingenuity is wasted. Even where he reasonably calls in question the theories of Woide, he usually fails to defend suffi- INTRODUCTIOiT. XXXI Tt now remains that we should inform our readers of what we have done in this edition. And first, as to the preparation of the text. The work of Woide has been taken as a basis , in- asmuch as it was impraoticable , and indeed unnecessary to make an entirely new transcript of the original manuscript. Woide's facsimile has therefore , been reduced to modern cha- racters, with the addition of accents, aspirates, iota • sub- script and pointing. In this process, the facsimile was reli- giously adhered to. All the missing portions have been supplied from Kuster's edition of Mill, and so inserted in brackets that they may easily be known. The reasons for adopting this edi- tion, were,, that Woide employed it in his collations, a desire not to interfere with the labours of modern critics, and the dif- ficulty of fixing upon any manuscript copy suitable for the pur- pose. Having so far prepared the text, the next step was to compare the text of Woide and collation with the other colla- tions, and to make notes of all omissions and discrepancies. This process required great care, and was repeated in various forms. The list of passages was found to be large, and the uncertain readings thus brought to light, were some of them of real importance. It appeared that several hundred readings had to be attested. Access to the manuscript was therefore solicited, and at once conceded in the most liberal spirit. Throughout the volume constant reference has been made to the original, and in this way, not only were doubtful readings verified, but a ^ood many actual errors in Woide's text have been brought to light and corrected. Some of these errors have been repro- ciently those which he would substitute. AVe are at a loss to account for the praise accorded to this book by Dr. Tischeudorf as an accurate reprint* The writer evidently set about his work with foregone conclusions, and we can commend him only for two things, that he has tried to imitate the ad-^ mirable Christian spirit of Woide, and that he has not spared labour in the preparation of his Avork, which, with all its faults, contains some useful matter, and deserves to be consulted by those Λνΐιο feel interested in the question of what is called the Latinization of the codex. XXXII INTEODUCTION. duced by recent editors as genuine readings of Codex A. Even if no mistakes had been discovered , the verification of Woide's text would have been important; as it is^ his errors in collating are proved to be much more numerous than in his copy. The course adopted in regard to various matters of detail requires some explanation. Capital letters are only used in tho&e sentences where the larger characters above alluded to occur in the Codex. Since, however, these letters are in the manuscript always put in the margin, and not always at the head of the passage to which they belong, we have made some alteration in their arrangement by regularly placing them as initials to the first word of.the clause in which they stand. They have in no case been referred further back than the line pre- ceding that opposite which they stand in the original. These are the only capitals introduced except when a modern chapter does not commence with one, and in proper names. If they occur in quotations, they are also used in the codex. With these restrictions, the capitals in the present edition may be re- garded as answering to those in the original. The Greek numerals referring to the sections in the Gospels have been inserted in the margin, and generally as they exist in the manuscript. If any number has been supplied it has here also been placed in brackets. Some of the numbers are almost invisible, and others have been retouched, or rewritten, but we have usually followed Woide, as some of them seem to have vanished since his copy was made. It will be observed that there are in some parts two sets of numbers, we have therefore put the Eusebian canons in small letters, and the larger series in capitals. In Matthew and Mark, the scribe has noted the larger sections in the upper margin only, and we have then inserted them in the notes. In Luke they occur in both the upper and inner margins, and in John, in the inner margins only. The sections of the remaining books are not indicated, but a certain mark (-{-) occurs several times, which we have not introduced, it stands however at Acts Chapter III, 1; IV, 4; INTRODUCTION. XXXIII VIII, 26; χ, 1; XVII, 21 ; James I, 1 ; IV, 17; 1 Pet. I, 1; and I John I, J. , This sign also occurs in the Gospels of Luke and John. Instead of it we find elsewhere the form J resem- bling the numeral seven. This is inserted in' the Gospels of Matthew and Mark and in the following places of the epistles 2 Cor. I, Ί ; Gal. I, 1; Eph. I, 1; Col. I, 1 ; 1 Thess. I, 1 2 Thess. I, 1; Heb. I, 1; II, 10; III, 6; IV, 13; IX, 23 1 Tim. I, 1; 2 Tim. I, 1, 12; IV, 5; Tit. Ill, 9; and Apoc. II, 7; XIII, 4. In all the cases instanced, when not at the commencement of a book, this sign is at the foot of a column. Our only motives for here alluding to them are two: first, be- cause we have not referred to them in the notes: secondly, be- cause they may suggest the work of more scribes than one, occurring as they do in different books. In the epistles at least, they appear to have no special significancy. The modern divisions into chapters and verses have been introduced for facility of reference, although it sometimes un- fortunately happens , that the commencement of a chapter is not the commencement of a paragraph of the codex. This is of less importance than it would be, if the sections of the manu- script were correctly arranged , which they frequently are not. The order of the books in the Alexandrine Codex has been in- dicated above, and has been adhered to in this edition. It is the same as that of the Vatican Codex, but in several respects differs from that of many others. The four Gospels naturally occupy the first place , and the Acts of the Apostles the second. The seven Catholic epistles follow in the third rank, probably because written by our Lord's personal disciples. Among these James always has the precedence, perhaps because he Λvas known as the Lord's brother: it Avould be useless to speculate in regard to the remainder. The epistles of Paul are placed last in order before the Apocalypse, perhaps, because Mast of all I Jesus Christ appeared to him also'. His epistles are of several classes. J) Those to cities, commencing with the principal, Rome and Corinth. 2) To minor cities, and provinces, Galatia, CODEX ALEX. C XXXIV INTRODUCTIO]^. Ephesus, Philippl, Colosse, Thessalonica. 3) To a λυΚοΙθ nation, or to all the Christians of that nation, th^ Hebrews. 4) To individuals, Timothy, Titus, Philemon. The canon of the New Testament closes with the Apocalypse, the only really propheti- cal book, probably the last written, and from its peculiar struc- ture not coming under any of the preceding heads. The seven apostolic epistles are called Catholic, perhaps because written by members of the original college of Twelve. As to the epistles of Clement, we have already referred to them, and can only account for their introduction by supposing that they Λvere regarded as having a subordinate canonical authority. We say subordinate, because as epistles they occupy an anomalous po- sition, and if they had been supposed of equal dignity with the rest, they would most likely have been associated with them. It may have been that they were transcribed merely be- cause they were found in the copy used, or because they were sometimes read for edification in the churches. The pointing of the text was a difficult and delicate operation. It involved to some extent the work of a commentator or inter- preter. Two courses were open, either to discard the pointing of the codex altogether, or to use it as far as could be done. To follow it in all cases was out of the question. It often happens that in the manuscript, the points fall between words gramma- tically connected, and even in the middle of a w^ord. AVe have therefore been constrained to reject many of them, but w^e have often follow^ed them, although they suggest an interpretation diiferent from the common one. Whenever we have deviated from them it has been, not for dogmatic but for grammatical reasons. Every endeavour has been made to do justice to the original in this respect, and it is hoped, with some measure of success. With reference to accents , aspirates and iota subscript little need be said, as only seldom do they involve an interpretation. With regard to the spelling the case is diiferent. No doubt some would have preferred to see the anomalies removed, and the text reduced to ordinary rules. This has been partly done INTHODUCTIOX. XXXV in the case of the Vatican Codex B., but we have preferred not to follow that, example, because it would have destroyed the integrity of the copy. The insertion of the iota subscript seemed generally to come within our province, although in a few instances we found it to require discrimination. In accen- ting the Avords , we have followed the proper accentuation of re- gular forms however they are spelled in the codex. This was almost a matter of necessity although it sometimes looks rather incongruous. We have nowhere altered the text, hoAvever erroneous or defective it may seem to be. The insertions we have made are all in brackets, even Avhen a single letter only has been sup- plied; and they all relate to actual mutilations of the codex, from which something has been removed wherever they stand. When only part of a letter has been missing, we have usually not noted it. The missing portions have been supplied," merely in order to exhibit a consecutive text^ and it is believed they Avill be found of real advantage to the* reader. In a few cases^ the vacant spaces have seemed to require either a little more or a little less than the text of Kuster^ and then recourse has been had to other readiags, which are noted. We have already described the erasures and corrections ex- isting in the manuscript, and they are pointed out as they occur in the notes at the foot of the pages, and as far as possible explained, some on Woide's authority, and many by personal inspection. The scribe has by an easy lapsus calami misspelt his words sometimes , to these we have occasionally called atten- tion in the notes , but have retained them in the text. In the notes also, we have referred to the misprints of Woide's edition, when he has not himself alluded to them, but we have corrected them in our text. We have taken no notice of omissions in the codex, except where one or more verses are wanting, and then attention has been called to the fact, merely in order to account for the irregular numbering of the verses. In order to keep down the size of the volume, it was determined not to C* XXXVI INTRODUCTION. burden the pages with notes, and therefore many things have been omitted which might have been said. For example, the orthographical peculiarities are so numerous that we could have pointed out multitudes of them, but they are so uniform, that we have preferred only to call attention to some, and to give a table of them above. Of course, the unskilful scholar will sometimes be in doubt whether a word is singular or plural, if a noun in eg or £tg; an infinitive or second person plural or third person singular, if a verb in «i or £; a subjunctive or an indicative if a verb in ft or rj. This is not all, there are some of these forms about which we are uncertain ourselves, and we therefore prefer to leave them as they are, rather than to un- dertake the responsibility of interpreting an ambiguous text. When a peculiar orthography confounds such forms as xaivog and κενός f the reader must be a very poor scholar if he does not perceive it. As to the division into paragraphs here adopted, it is to a great extent based upon Codex Α., but it was found impracti- cable to follow it throughout with any show of reason. In some cases the divisions in the manuscript, are beyond question use- less and erroneous. As a rule we have never commenced a paragraph where there is not something similar in the codex, but we have made them less numerous. Those however who wish to know how often they occur in the original, will have merely to observe the capital letter's above explained. We have now stated as carefully as we could, all we had to say both about the manuscript and our edition; and we hope the reader will feel satisfied that we have spared no endeavour to put into his hands a copy of this priceless document as accu- rate as is consistent with modern typography. This typography has been adopted because it greatly lessens the labour of colla- ting and reading, and also enables us to present the work in a more convenient form at a much lower price. It is not every one who can readily peruse the facsimile of an uncial manu- script where the words are without division, accent, and aspi- I INTRODUCTION. XXXVII rate; where the sentences are not systematically pointed, where the verses and chapters are not numbered, and where the very characters employed are dissimilar from those in ordinary use. Even the practiced eye of the critic sometimes falters, and is often weared by such occupation, and it is a relief and a com- fort to have in a more manageable form the same document in common type. Conscious of having attempted the production of a useful work in the noblest departure of literature, we commend this volume to the diligent study of such as would compare it with the received text, or any other of the New Testament. They will see what was approved as Holy Scripture, as far back as the times of Cyril of Alexandria, Theodoret, Nestorius, Leo the great, Basil of Seleucia &c. A comparison of its readings with those of the Vatican Codex, and of the most ancient ver- sions^ will show that there were then many variations in the sacred text. Happily our work is one which could be performed in all honesty; we have no foregone conclusions to justify, and no censures to fear. To us neither Codex B., nor the Latin Vulgate, nor the received text, can dictate, and we have only listened to the voice which has reached us across the desert of ages, from that Egyptian cell where these venerable \^olumes were produced. The gratitude of ourselves and of our readers is due to the authorities of the British Museum. Sir Frederick Madden with his wonted courtesy and zeal for the cause of letters gave us unrestricted access to the original manuscript, a privilege which has been of immense importance to this edition. Without it, we could have merely and servilely followed Woide's text, we must have copied his errors, and could not have verified what he left ambiguous. In such a case our edition Avould have had no merit and no authority, except as a faithful copy of his text. His work has greatly lightened our labour, but the extensive use we have had to make of the original, has demon- strated that even so diligent and faithful an editor did not pro- duce an absolutely perfect transcript. ΧΧΧνίΠ INTRODUCTION. The publisliers and the actual editor are much indebted to the generous interest manifested by the Rev. W. Veitch of Edinburgh, who has minutely examined all the sheets as they came from the press, with a view to note any errata which might have crept into the volume. Happil}^ his report is very brief, but the few errors which have been discovered, have been mostly detected by the kind assiduity of Mr. Veitch. The work of the printer speaks for itself; it is a specimen of typography which does him much credit; it is both elegant and accurate, and much praise is due to him for his zealous care, which has materially lessened the inconveniences arising from the necessity of transmitting proof sheets between London and Leipzig. And now with feelings of profound gratitude to the Divine Author of this book, who has permitted no impediment to re- tard its completion, we send it forth, earnestly hoping that it may do Him service by promoting the cause of revealed truth, and by affording profit to all students of Holy ivrit who may devote to it their attention. TOr ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΤ ΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ. CC. περυ των μάγων. β. περί των άναιρεΟ-ίντων παιδιών. γ. τΐρώτος Ιωάννης εκηρν'ξε βαΰιλείαν ουρανών. ό. περί της δίδαΰ'/Μλίας τον Χρίΰτοϋ. ε. περί των μαζαρίΟμών. ς. περί του λεπρού. ζ. περί του εΥΜτοντάρχου. η. περί της πεν3•εράς Πέτρου. d'. περί των ία&εντων απο ποί'/,ίλων νόβων. L. περί του μη επιτρεπομένου α-/.ολου3'ειν. ία. περί της επιτιμηΰεως των νδάτων, ι β, περί των δυο δαιμονιξομενων. ly. περί του παραλυτικού. ιδ. περί του Ματ&αίου. ιε. περί της ΰ'υγατρος του αρχιΰυναγώγον. ις. περί της αίμορρουύης. ιζ. περί των δυο τυφλών, ιη. περί του δαιμονιζομενου ζωφοϋ. ίΟ-. περί της των αποβτόλων διαταγής. κ. περί των αποΰταλεντων πάρα Ιωάννου, • κα. περί τον 'ξηράν έχοντος τ^γν- χείρα:; ν.β. περί τον δαιμονιζομενου τυφλού γ.αΐ %ωφου. ν.γ. περί τών αιτούντων ΰημειον. %δ. περί τών παραβολών. γ.ε. περί ^Ιωάννου υμΙ ^Ηρώδον. κς. περί τών πέντε άρτων και δυο ίχ&νων. κζ. περί τον εν Ο'αλάΰΰτ] περιπάτου. κη. περί της παραβαΰεως της εντολτίς τον ϋ-εοϋ. κθ•. περί της Χαναναίας. λ. περί τών 'Θ-εραπενΒ'εντων όχλων. λα. περί τών επτά άρτων. λβ. περί της ζυμιις τών Φαριΰαίων. λγ, περί της εν Καιΰαρεία Βπερωτηΰεως. λδ. ηερί rrjg μεταμ,ορφωΰεως του Χριΰνον. λε. περί του ΰεληνι,αξομ,ενου. λ ς. τνερί των αιτούντων τα δίδραχμα. λξ. τιερϊ των λεγόντων, τις μείζων. λη. ττερί των εκατόν προβάτων παραβολή. λΟ". περί του οφείλοντος μνρια τάλαντα. μ. περί των επερωτηβαντων , ει εξεΰτιν απολνΰαι την γνναΓκα. μα. περί του επερωτ}]6αντος πλονβίου τον Ίηοοϋν. μβ. περί των μί6ΰ•ουμενων εργατών. μγ. περί των υιών Ζεβεδαίου. μδ. περί των δυο τυφλών. με. περί του όνου %αΙ του πώλου. μς. περί των τυφλών καΐ χωλών. μξ. περί της 'ξηρανϋ'είΰης ϋυκης. μΐ]. περί τών επερωτηβαντων τον Κυριον αρχιερέων υμΪ ποζΰβυτεοων. μχΤ. περί τών δυο νίών παραβολή. ν. ΊίερΙ του άμπελώνος. να. περί τών κεκλημενων εις τον γαμον. νβ. περί τών επερωτηβαντων δια την χηνΰον. νγ. περί τών Σαδδουν.αίων. νδ. περί του επερωτηΰαννος νομικού. νε. περί της του Κυρίου επερωτηΰεως. ν ζ. περί του ταλανιΰμοϋ γραμματέων υμΪ Φαριΰαίοη'. νξ. περί της βυντελείας. νη. περί της ημέρας %α\ ώρας. νΟ•. περί τών δέκα παρΟ'ίνων. 'ξ. περί τών τα τάλαντα λαβόντων. 'ξα. περί της ελευβεως του Χριΰτοϋ. 'Ε,β. περί της αλειιράΰης τον Κύριο ν αυοω. 'ξγ. περί του παΰχα. 'ξδ. περί του μυΰτικου δείπνου. 'ξε. περί της παραδούεως τοϋ Ιηοοϋ. ^ς. περί της άρνήΰεως τοϋ Πέτρου. 'ξξ. περί της τοϋ Ίοϋδα μεταμέλειας. 'ξη. περί της αίτηΰεως τοϋ βωματος τοϋ Κυρίου. ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ* ΚΕΦ. Α. CAP.I. ίβίΒΑΟΣ γενεύεως Ίηβον Χριύτον ^ νιου ^αβίδ , νιου Αβραάμ. ^ 2 Αβραάμ, εγεννηΰε τον Ίβαάκ ' Ίααάκ δε εγεννηβε τον Ιακώβ . '/α- 3 κώβ δ\ έγενί'ηΰε τον Ίονδαν και τους αδελφούς αντον ' Ιούδας δε εγεννηβε τον Φάρες και τον Ζαρά εκ της Θάμαρ' Φάρες δε εγεννηΰε 4 τον Έύρώμ ' Έΰρώμ δε έγεννηΰε τον '^ράμ' Άράμ δ'ε εγεννηβε τον ^Αμυναδάβ' ^Αμιναδάβ δ\ εγεννηύε τον Νααβΰών' Νααβΰών δε 5 έγεννηΰε τον Σαλμών ' Σαλμών δε έγεννηΰε τον Βοοζ εκ της 'Ρα~ χάβ' βοοζ δε εγεννηβε τον 'ίίβηδ εκ της 'Povd-' Ώ^βηδ δε εγεννηβε C τον Ίεββαί' ΊεββαΙ δε εγεννηβε τον /ΙαβΙδ τον βαβιλεα. ζίαβίδ Τ δε 6 βαβίλεύς εγεννηβε τον Σολομώντα εκ της τον Ούριου' Σολο- μών δε εγεννηβε τον Ροβοάμ ' 'Ροβοάμ δε εγεννηβε τον ^^βίά ' ^Αβιά 8 δε εγεννηβε τον Άβά ' ^Αβά δ\ εγεννηβε τον Ίωβαφάτ . Ίωβαφάτ δε 9 εγεννηβε τον Ίωράμ ' Ίωράμ δε εγεννηβε τον Όζίαν ' ^Οζίας δε εγεννηβε τον ^ΙωάΟ^αμ' Ίωάϋ•αμ δε εγεννηβε τον 'Άχαζ' "Αχαζ δ\ 10 εγεννηβε τον^Εζεκίαν' 'Έζεκίας δε εγεννηβε τον Μαναββη' Μαναβ- 11 βης δε εγεννηβε τον ^Αμών' Αμων δε εγεννηβε τον Ιωβίαν' ^Ιωβίας δ\ εγεννηβε τον ^Ιεχονίαν καΐ τους αδελφούς αύτοϋ ^ επΙ της μετοι- 12 κεβίας Βαβυλώνος. Μετά δε την μετοικεβίαν Βαβυλώνος , Ιεχονίας εγεννηβε τον Σαλα%•ιηλ' Σαλα%Ίηλ δε εγεννηβε τον Ζοροβάβελ' 13 Ζοροβάβελ δε εγεννηβε τον Άβίούδ ' ^Αβωύδ δε εγεννηβε τον Έλια- 14 κείμ' ΈλιακεΙμ δε εγεννηβε τον Άζώρ' Άζώρ δε εγεννηβε τον] * Codex ab initio Matth. usque ad Cap. ΧΧΛ^, 6, mutilus est. Lacu- nani ex editione Milliana supplevimus. CODEX ALEX. 1 ^ ΕΊΤΑΓΓΕΑΙΟΝ I. [Σαδώκ' Σαδωκ δε έγεννηβε τον ^^ίχείμ' ^ΑχεΙμ δε εγεννηβε τον Έλίούδ' ^Ελίονδ δε εγεννηύε τον Ελεάζαρ' Ελεάζαρ δε εγεννηοε 15 \^ τον Ματ^άν ' Ματ^άν δΐ έγέννηΰε τον 'Ιακώβ ' Ιακώβ δε έγέννηΰε 10 τον Ίωβηφ τον άνδρα Μαρίας, ί'ξ ης εγεννήΰ-η Ίηύονς 6 λεγόμενος ΧρίΟτός. πάόαί ούν α[ γενεαΐ άπο'^Ιβραάμ εως ζίαβίδ , γενεαΐ δε- Π κατεβΰαρες' και άτΐο ^αβίδ ε'ως της μετοικεοίας Βαβνλώνος, γε- νεαΐ δεκατεβοαρες' καΐ άπο της μετοικεοίας Βαβνλώνος εως τον Χρίβτοϋ ^ γενεαΐ δεκατέβΰαρες. ^ Του δ\ Ίηΰον Χρίΰτον η γεννηύις όντως ην. μνηατενϋ-είοης 18 γαρ της μητρός αύτον Μαρίας τω 'ΐωΰηφ, ττρίν η ΰννελΰ'εΐν αντονς, j^ ενρεϋ'η εν γαύτρί εχονοα εκ Πνενματος Άγίον. ΊωΟηφ δε ο ανηρ 19 αντης^ δίκαιος ών, καΐ μη ^'έλων αυτήν παραδειγματιβαί , εβονλήϋ^η λάΰ-ρα άηολνβαι αντην. ταϋτα δε αντον ivd^v μηϋ- εντός , ίδον, αγ- 20 γελος Κνρίον κατ' οναρ εφάνη αύτω, λέγων, Ίωύηφ, υως ^αβίδ, μη φοβηθ'ΐίς παραλαβεΐν Μαριάμ την γυναικά 6ον' το γαρ εν αντί] γεννηϋ^εν εκ Πνεύματος έοτι.ν 'jyCov. τε^εταί δε Viov, καΐ καλέύεις 21 το όνομα αντον Ίηύονν' αντος γαρ βώβει τον λαον αντον άπο των αμαρτιών αντών. τοντο δε όλον γεγονεν, ίνα πληρωΰ'η το ρηϋ-εν 22 νπο του Κνρίου δια του προφήτου , λέγοντος, ίδον , η παρΟ^ένος εν 23 γαβτρί εξ,ει καΐ τέ^,εται υιον , καΐ καλέβουΰί το όνομα αυτού Εμμα- νουήλ, ο εΰτι με^-ερμηνευόμενον , μεϋ'' ημών ο Θεός. διεγερΰ-είς 24 δε ο Ιωβηφ από τον νπνον εποίηοεν ως προοέτα^εν αντώ ο άγγε- λος Κνρίον' καΐ παρέλαβε την γνναΐκα αντον, καΐ ονκ έγίνωΰκεν 25 αντην, εως ον ετεκε τον νιόν αντης τον πρωτότοκον' καΐ έκάλεύε το όνομα αντον 'Τηΰονν. ΚΕΦ. Β. CAP. Π. ^• f 1 ον δε Ίηΰον γεννηΟ^έντος εν Βη&λεεμ της Ίονδαίας , εν ημέ- 1 ραις Ηρώδον τον βαΰιλέως,ίδον , μάγοι από ανατολών παρεγένοντο εις Ιεροβόλνμα, λέγοντες, πον έβτιν ο τεχϋ-είς βαοιλενς τών Ίον- 2 δαίων ; εί'δομεν γαρ αντον τόν άΰτέρα εν τη ανατολή , καΐ ηλ^ομεν] ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 3 3 [προβκννήβαί αντω. άκονΟας δε Ήοώδης ο βαβίλενς εταράχΰ-η, II. 4 καΐ πάβα Ιεροαόλνμα μετ' αυτού' καΐ Ονναγαγών πάντας τους αρχιερείς καΐ γραμματείς του λαον. έτίυν^άνετο παρ' αυτών, πού 5 ο Χριβτος γεννάται, οί δε είπον αύτω, εν Βηΰ-λεεμ της Ιουδαίας' 6 ούτω γαρ γέγραπται δια τού προφήτου ., καΐ ύύ , ΒηΟ^λεεμ, γη Ιούδα.) ουδαμώς έλαχίοτη ει εν τοις ηγεμόβιν Ιούδα' εκ 6ού γαρ εζελεύαεται ηγούμενος , νΰτις ποιμανεΐ τον λαόν μου τον Ιΰραήλ. 7 τότε Ηρώδης ^ λάϋ-ρα καλεΰας τους μάγους, ηκρίβωβε παρ' αυτών ^^ 8 τον χρόνον τού φαινομένου άβτερος, καΐ πεμφας αυτούς εις Βη- θλεέμ είπε ^ πορευθ-εντες ^ ακριβώς ε^,ετάΰατε περί τού παιδιού' έπαν δΐ εύρητε , απαγγείλατε μοι , όπως κάγώ έλϋ-ών προσκυνηΰω 9 αύτω. οί δε άκούβαντες τού βαΰιλεως, έπορεύ^ηύαν καΐ ιδού, 6 άΰτηρ , ον είδον εν Trj άνατολύ] , προηγεν αυτούς, εως ελϋ^ών έ'ότη 10 επάνω ού ήν το παιδίον. ίδόντες δ\ τον άοτερα, εχάρηΰαν χαράν 11 μεγάλην βφόδρα' καΐ ελϋ^όντες εις την οίκίαν , εύρον το παιδίον μετά Μαρίας της μητρός αυτού, καΐ πεύόντες προβέκύνηβαν αύτώ, και άνοί^αντες τους ϋ'ηΰαυρούς αυτών προοήνεγκαν αύτώ δώρα, 12 χρυβον καΐ λίβανον καΐ ύμύρναν. και χρηματιοΌ'εντες κατ οναρ μη άνακάμ-φαι προς ^Ηρώδην , δι' άλλης οδού άνεχώρηβαν εις την χω- ράν αυτών. 13 ^Αναχωρηβάντων δ\ αυτών, t'^ov, άγγελος Κυρίου φαίνεται κατ' οναρ τω Ίωΰηφ, λέγων, έγερθ^είς παράλαβε το παιδίον καΐ την μητέρα αυτού, καΐ φεύγε εις Αιγυπτον , καΐ ί'οϋ^ι εκεί εως αν εί'πω 6οί' μέλλει γάρ Ηρώδης ζητείν το παιδίον, τού άπολέβαι 14 αυτό. 6 δε εγερΟ'εις παρέλαβε το παιδίον και την μητέρα αυτού 15 νυκτός, καΐ άνεχώρηΰεν εις Αιγυπτον, και ην εκεί εως της τε- λευτης Ήρώδον ' ΐνα πληρωΟ•η το ρηϋ^εν ύπο τού Κυρίου δια τού τίροφητου , λέγοντος, εξ Αιγύπτου έκάλεΰα τον υίόν μου. 1G τότε ^Ηρώδης, ίδών ort ένεπαίχ%•η υπο τών μάγων, έΰ^υμώϋ^η β λίαν, και άποΰτείλας άνεΐλε πάντας τους παΐδας τους εν Βη- ^•λεεμ καΐ εν πάΰι τοις ορίοις αυτής, από dtfrot;^ και κατω- 17 τέρω, κατά τον χρόνον ον ηκρίβωΰε παρά τών μάγων, τότε έπλη-] 1 * 4 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ II. [ρώϋ'η το ρη^'Ιν νπο Ιερεμίου τον προφήτον , λέγοντος^ φωνή εν 18 Ραμ,ά ηκονσ^^η, ΰ-ρηνος καΐ κλανΟ-μος καΐ οδνρμος πολύς, 'Ραχηλ κλαίουύα τα τέκνα αντης ' καΐ ουκ ηΟ'ελε παρακληΰ'ήναί, ότι ουκ είβι. τελεντηΰαντος δε τον Ηρώδον, ιδον, άγγελος Κνριου κατ' όναρ 19 φαίνεται τω ^ΙωΟηφ εν Αίγνπτω, λέγων, έγερ%'εΙς παράλαβε το 20 παιδίον καΐ την μητέρα αντον, καΐ πορενον εις γην'ΐύραηλ' τεΟ^νη- καβί γαρ οί ζητονντες την ψνχην τον παίδίον. ο δε έγερΟ-εΙς παρέ- 21 λαβε το παιδίον καΐ την μητέρα αντον , καΐ ήλΰ'εν εις γην Ίβραήλ. άκονΰας δε οτο Αρχέλαος βαϋίλενεο έπΙ της Ίονδαίας αντί Ήρώδου 22 τον πατρός αντον, έφοβή^-η εκεί άπελΰ'εΐν' χρηματίύΟ'εΙς δε κατ οναρ, ανεχώρηύεν είς τα μέρη της Γαλιλαίας , καΐ έλϋ'ών κατωκηΰεν 23 εις πόλιν λεγομένων Ναζαρέτ' όπως πληρωϋ-η το ρηΰ-εν δια των προφητών, οτυ ΝαξωραΙος κληΟ^ηΰεταί. ΚΕΦ. Γ. CAP.III. ζ lLv δε ταΐς ημέραις έκείναις παραγίνεται Ιωάννης 6 βαπτιΰτης, γ κηρνΰβων εν τγ] έρήμω της Ιονδαίας, καΐ λέγων , μετανοείτε' ηγ- 2 γικε γαρ η βαβιλεία των ουρανών, οντος γάρ έΰτιν ο ρηΟ'εΙς νπο 3 Ήΰαΐον τον προφήτον, λέγοντος , φωνή βοώντος εν τη έρημω, Έτοι- μάΰατε την οδον Κνρίον ' ενΰ^είας ποιείτε τάς τρίβονς αντον. αν- 4 τος δε ο Ιωάννης είχε το ενδνμα αντον άπο τριχών καμηλον , καΐ ζώνην δερματίνην περί την όΰφνν αντον' η δε τροφή αντον ην ακρίδες καΐ μέλι άγριον. τότε έ^επορενετο προς αντον Ίεροΰόλνμα 5 καΐ πάύα η Ίονδαία και πάΰα η περίχωρος τον 'ΖορίαΐΌυ " καΐ έβα- 6 πτίζοντο εν τω ^Ιορδάνη υπ' αντον, έ^ομολογονμενοι τάς αμαρτίας αντών. ίδών δε πολλονς τών Φαριοαίων καΐ Σαδδονκαίων έρ- 7 ^o^LifVot;^ έπΙ το βάπτιΰμα αντον, είπεν αντοΐς , γεννήματα έχι- δνών , τίς νπέδειξ,εν νμιν φνγεΐν απο της μελλονΰης οργής; ποιήβατε ονν καρπονς ά^ίονς της μετανοίας' και μη δόξ,ητε λέγειν q εν έαντοις, πατέρα εχομεν τον Αβραάμ' λέγω γαρ νμιν, οτι δύναται 6 Θεός εκ τών λίϋ'ων τούτων έγεΐραι τέκνα τω Άβρα-] ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 5 10 [άμ. ηδη δε και η ά^ίνη TtQog την ρίζαν των δένδρων κείται. * πάν III. ονν δενδρον μη ποιούν καρπον καλόν, έκκόπτεται καΐ εις πυρ βάλ- 11 λεται. εγώ μεν βαπτίζω υμάς εν νδατι εΙς μετάνοιαν' 6 δε οπίοω ^^ μον ερχόμενος Ιΰχνρότερός μον εβτίν , ον ουκ είμΙ ικανός τα υπο- δήματα βαύτάοαι ' αντος υμάς βαπτίΰει εν Πνενματι Άγίω καΐ 12 πνρί. ον το πτνον εν τι] χειρί αντον , και διακαϋ^αριεΐ την άλωνα ''^ αυτού, καΐ ουνά^ει τον σιτον αντον εις την άποϋ-ηκην, το δε αχυ- ρον κατακαύβει πυρί άββεύτω. 13 Τότε παραγίνεται 6 Ίηΰοϋς άπο της Γαλιλαίας επΙ τον Ίορ- ^^ 14 δάνην προς τον Ιωάννην , του βαπτιβ^-ηναι υπ" αυτού, ο δε Ιωάν- νης διεκώλυεν αντον , λέγων, εγώ χρείαν 'εχω υπό 6ού βαπτιβ^'η- 15 ναι , καΐ ου ερχτ] προς με ; άποκριϋ-είς δε ο Ίηΰούς είπε προς αυτόν, αφες άρτι' οντω γαρ πρέπον έΰτίν ημΐν πληρώσαι πάΰαν 16 δικαιούύνην. τότε άφίηΰιν αυτόν, και βαπτιόΟ-εΙς 6 Ιησούς '' άνεβη εύΰ^ύς από τού ύδατος' και ιδού, άνεωχ%'ηααν αντώ οι ουρανοί, καΐ είδε τό Πνεύμα τον Θεού καταβαΐνον ωΟει περιβτεράν, 17 και ερχόμενον επ' αντόν. καΐ ΐί^ου. φωνή εκ των ουρανών λέγουβα, ούτος εβτιν ο νιος μον ο αγαπητός , εν ω ευδόκηΟα, ΚΕΦ. Δ. CAP.n^ ι J- ότε 6 Ίηύούς άνήχϋ-η εις την ερημον υπό τού Πνεύματος , πείρα- ^ί 2 ed'rjvai υπό τον διαβόλου, και νηΰτεύΰας ημέρας τεΰΰαράκοντα καΐ ^^ 3 νύκτας τεβΰαράκοντα, νΰτερον επείναΟε. καΐ προ6ελ%'ών αύτω 6 πειράξων, ειπεν, ει υιός ει τού Θεού, είπε ϊνα οι λίϋ-οι ούτοι αρ- 4 τοι γένωνται. ο δε άποκριϋ'εις είπε, γέγραπται, ουκ επ' αρτω μόνω ζηΰεται ανϋ-ρωπος , αλλ' έπΙ παντι ρηματι εκπορευομενω 5 δίά βτόματος Θεού. τότε παραλαμβάνει αυτόν 6 διάβολος εις την άγίαν πόλιν , και ϊβτηοιν αυτόν επΙ τό πτερύγων τού ιερού, 6 και λέγει αύτω , ει υιός ει τού Θεού , βάλε ΰ εαυτόν κάτω ' γέ- γραπται γαρ, ότι τοις άγγέλοις αυτού έντελεΐται περί 6ού , και επΙ χειρών άρούΰί 6ε, μηποτε προΰκόψης προς λίΟ-ον τόν πόδα] 6 ΕΤΑΓΓΕΑ10Ν IV. [ΰον. εφη αντώ ο Ίηϋοϋζ ^ πάλιν γδγραπταί, ουκ εκπειράΰείς Κν- 7 ρίον τον Θεόν ΰου. πάλιν παραλαμβάνει αντον 6 διάβολος εις ορο? 8 νψηλον λίαν ^ και δείκννΰιν αύτω πάβας τάς βαΰίλείας τον κόΰμον καΐ την δό^αν αυτών ^ καΐ λέγει αντώ ^ ταύτα πάντα ύοι δώϋω^ 9 εάν πεοών προΰκννήύΐ^ς μοι. τότε λέγει αντώ 6 Ιηΰονς, νπαγε^ 10 Σατανά' γέγραπται γαρ, Κνριον τον Θεόν gov προβκννηύεις , καΐ ς αντώ μόνω λατρενοεις. τότε άφίηβιν αυτόν ο διάβολος' καΐ t'dou 11 άγγελοι προβηλϋ^ον καΐ διηκόνονν αντώ. § Άκονΰαζ δ\ ο Ίηαονς ότι Ιωάννης παρεδόΰ-η, άνεχώρτιΰεν εις 12 > την Γαλιλαίαν' καΐ καταλιπών την Ναζαρέτ, ελΘ'ων κατωκηβεν εις 13 Καπερναούμ την παρα^αλααοίαν , εν όρίοις Ζαβονλών και Νε- φ^^αλείμ ' ίνα πληρω^^γΙ το ρη^εν δια Ήΰαΐον τού προφήτου, λέγον- 14 τος , γη Ζαβονλών και γη ΝεφΟ^αλεΙμ, όδόν Ο'αλάύαης πέραν 15 τού Ίορδάνον , Γαλιλαία τών έ^^νών , ο λαός ο κα&ημενος εν βκότει 16 είδε φώς μέγα , καΐ τοις καΰ'ημένοις εν χώρα και ΰκια Ο-ανάτον^ φώς άνέτειλεν αντοις. Δ "^^ ^Από τότε ηρ^,ατο ο 'ΐηόούς κηρύΰΰειν και λέγειν, μετανοείτε' 17 ηγγικε γαρ η βαύιλεία τών ονρανών. περίπατων δε ο Ιηΰούς παρά 18 την ^άλαύβαν τ^ις Γαλιλαίας είδε δνο αδελφούς , Σίμωνα τον λε~ γόμενον Πέτρον, καΐ ^Ανδρέαν τον άδελφόν αντού , βάλλοντας β άμφίβληΟτρον εις την Ο^άλαΰύαν ' ηΰαν γαρ αλιείς, και λέγει 19 αντοις , δεύτε όπίοω μον , .καΐ ποιηθώ υμάς αλιείς ανϋ'ρώπων. οι 20 ^^ δε ενϋ'έως αφέντες τα δίκτνα ηκολον%•η6αν αντώ. και πρόβας 21 εκ ε id" εν , είδεν άλλους δύο αδελφούς , Ίάκωβον τον τού Ζεβεδαίον καΐ ^Ιωάννην τόν άδελφόν αντού , εν τω πλοίω μετά Ζεβεδαίου τού πατρός αυτών, καταρτίζοντας τά δίκτυα αυτών, και έκάλεύεν αυ- τούς, οι δε ενΰ'έως αφέντες τό πλοΐον καΐ τόν πατέρα αντών ηκο- 22 λούΟ'ηύαν αντώ. ^'^ Και περιηγεν όλην την Γαλιλαίαν ο Ίηύούς , διδάΰκων εν ταΐς 23 ΰνναγωγαΐς αντών , καΐ κηρύύΰων τό εύαγγέλιον της βαβιλείας , και ^εραπεύων πάβαν νόύον καΐ πάΰαν μαλακίαν εν τω λαώ. καΐ 24 άπηλ^εν η άκοη αντού εις όλην την Σνρίαν' και προΰηνεγκαν αντώ] α ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 7 [πάνταζ τους κακώς έχοντας, ποικίλαις νόύοίς καΐ βαβάνοις ΰννεχο- IV. μένους, καΐ δαίμονιζομενονς, καΐ ΰεληνίαζομενονς ^ καΐ παραλυτι- 25 κονς' καΐ έΰ'εράπενΰεν αυτούς, καΐ ηκολούθ-ηΰαν αντω όχλοι πολ- λοί alto της Γαλιλαίας και ζίεκαττόλεως καΐ Ίεροΰολύμων και Ιου- δαίας, και πέραν του 'Ιορδανού. ΚΕΦ. Ε. CAP.V. Ε 1 Ιδών δε τους όχλους , άνεβη £tg το ορός' και κα^ίύαντος αύτοϋ, \ 2 προ(5ϊ]λ%Όν αντω οι μαΰ'ηταΐ αύτον' καΐ άνοί^ας το ύτόμα αντοϋ, 3 έδίδαΟκεν αύτονς , λέγων , μακάριοι οι πτωχοί τω πνενματι ' οτι 4 αυτών εύτιν η βαύιλεία τών ουρανών, μακάριοι οι πενΰΌυντες ' ν,ε ε εν- V ν. ς Έ 5 ότι αυτοί παρακληΰ'ήβονται. μακάριοι οΓ πραεΐς ' ότι αυτοί κλη~ t 6 ρονομηΰονΰι την γην. μακάριοι οι πεινώντες και διψώντες την δι- - 7 καιοΰννην' οτι αυτοί χορταΰ&ήύονται. μακάριοι οι ελεήμονες' οτι ^ 8 αυτοί ελεηϋ'ήβονται. μακάριοι οι καϋ-αροί vrj καρδία ' ort αυτοί 9 τον Θεον θίγονται, μακάριοι οΓ ειρηνοποιοί' οτι αυτοί νιοί Θεον 10 κλη^Ί^αονται. μακάριοι οι δεδιωγμένοι ένεκεν δικαιοΰύνης' οτι αύ- 11 τών εΰτιν η βαύιλεία τών ουρανών, μακάριοι εΰτε, όταν ονειδίΰω- ^ <5ιν νμάς καί διώζωύι, καί ειπωύι πάν πονηρον ρήμα κα%^ υμών φ 12 δομένοι, ένεκεν έμοϋ. χαίρετε καί άγαλλιάοϋ-ε , οτι ο μι6§^6ς νμώτ πολύς εν τοις ονρανοΐς' ούτω γαρ εδίωξ,αν τους προφήτας τους 13 προ νμών. Τμεΐς έύτε το άλας της γης' εάν δε το άλας μωρανϋ^Τ], β εν τίνι αλιο^'ήΰεται; εις ονδεν ίΰχνει ετι , ει μή βληϋ^ήναι ε^ω , καί 14 καταπατεΐβ^-αι νπο τών άν^•ρώπων. νμεις εΰτε το φώς του κό- β 15 ΰμον' ου δύναται πόλις κρνβήναι επάνω όρους -κείμενη' ονδε καί- oi»(7t λνχνον καί τιΟ-εαΰιν αυτόν νπο τον μόδιον, αλλ' επί την λυ- 1G χνίαν , καί λάμπει πάΰι τοις εν ττ] οικία, ούτω λαμιράτω το φώς νμών εμπροβΟ'εν τών άνΟ'ρώπων , όπως ϊδωΰιν νμών τα καλά έργα, καί δο^,άβωΰι τον πατέρα νμών τον εν τοις ονρανοΐς. 1^ Μη νομίΰητε ότι ήλϋ^ον καταλνβαι τον νόμον η τονς προ- ^ 18 φήτας' ονκ ήλΰ-ον καταλνσαι, αλλά πληρώβαι. αμήν γαρ λέγω] ^ 8 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ V. [νμΐν, εως αν παρέλ^-γι 6 ουρανός καΐ η γη,ίώτα εν η μία κεραία ου λε (, μη παρέλχ^Ύΐ άπο τον νόμον^ εως αν πάντα γενηταί. ος εάν ονν 19 λνβτ] μίαν των εντολών τούτων των ελαχίΰτων, και δίδάξ,γ^ οντω τονς αν^-ρώπονς^ ελάχίΰτος κληΰ-ήϋεταί εν τγΙ βαΰίλεία των ουρα- νών' og δ' αν τΐοίήΰτ] καΐ διδά^γι, ούτος μέγας κλη^^ηΰεταί εν τγΙ βαΰίλεία τών ουρανών, λέγω γαρ ύμίν, οτι εάν μη περιόΰεύβη η 20 δίκαίοβύνη υμών τίλειον τών γραμματέων και Φαριΰαίων , ου μη εί(3έλ%^ητε εις την βαΰιλείαν τών ουρανών, ηκούύατε οτι ερρέϋ'η 2J τοις αρχαίους^ ου φονεύσεις' ος δ' αν φονεύβη^ ένοχος εβται τη κρίβει' εγώ δ\ λέγω ύμίν ^ οτι πάς 6 οργιζόμενος τω άδελφώ αυτού 22 είκή^ ένοχος εοται τη κρίνει' ος δ' αν εΐ'πη τω άδελφώ αυτούς ρακά, ένοχος έύται τω ΰυν'εδρίω' ος ό' άν εί'πη , μωρέ ^ ενογ^ος εΰται εις την γέενναν τού πυρός, εάν ούν προβφέρης το δώρόν 23 6ου έπι το θ^υβιαΰτηριον, κάκεΐ μνηβΟ'ης οτι ο αδελφός 6ου έχει τι κατά ύον, άφες έκει το δώρόν <5ου έμπροοχί-εν τού ^^υόιαΰτηρίου, 24 καΐ ύπαγε ., πρώτον διαλλάγη%Ί τώ άδελφώ 6ου, και τότε έλθ^ων g πρ06φερε το δώρόν 6ου. Ϊ6%Ί εύνοών τω αντιδικώ 6ου ταχύ ^ εως 25 ότου ει εν τη όδώ μετ' αυτού' μηποτέ 6ε παραδώ ο αντίδικος τω κριτή ^ καΐ ο κριτής 6ε παραδώ τω υπηρέτη^ και εις φυλακην βλη%'Υΐ6η. άμην λέγω 6οι, ου μη ε^έλΟ'ης εκεΐΟ^εν, εως άν αποδώς τον 26 g ε6χατον κοδράντην. ηκούΰατε οτι ερρέΰ'η τοις αρχαίο ις , ου μοιχεύ- 27 6εις ' εγώ δε λέγω ύμΐν , οτι πάς ο βλέπων γυναίκα προς το έπιϋ^υ- 28 μη6αι αυτής, ηδη έμοίχευ6εν αυτήν εν τη καρδία αυτού, εί δε ο οφ~ 29 ΰ'αλμός 6ου 6 δεξιός 6κανδαλίξει 6ε , έξελε αυτόν καΐ βάλε απο 6ού' 6υμφέρει γάρ 6οι ίνα άπόληται εν τών μελών 6ου , και μη όλον το 6ώμά 6ου βληϋ^η εις γέενναν. καΐ εί ή δεξιά 6ου χειρ 6κανδαλίζει 30 6ε, έκκοίΙ}ον αυτήν και βάλε άπο 6ού' 6υμφέρει γάρ 6οι ίνα απολη- ται 'έν τών μελών 6ου, και μή όλον το 6ώμά 6ου βλη^η εις γέενναν, έρρέϋ'η δε, ότι ός άν άπολύ6η τήν γυναίκα αυτού, δότω αυτή 31 άπο6τά6ιον' εγώ δε λέγω ύμΐν, ότι ος άν άπολύ6η τήν γυναίκα 32 αυτού, παρεκτός λόγου πορνείας, ποιεί αυτήν μοιχά6χ^αι' καΐ ός έαν απολελυμένην γαμήΰη , μοιχάται. πάλιν ήκον6ατε οτι] 33 ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 9 [ερρεΰ'η xolg άρχαίοις, ονκ ετΐίορκηβείς, άηοδώύεις δ\ τω Κνρίω V. 34 τονς ορκονς 6ου' εγώ δε λέγω νμΐν' μη όμόΰαι όλως' μήτε εν τω 35 ονρανω. οτι %-ρόνος εύτΐ τον Θεού' μήτε εν rfj γτ] ^ οτι νποπόδιόν εΰτί των ποδών αντον' μήτε εις Ίεροοόλνμα , οτι τίόλίς εότΐ τον 36 μεγάλου βαο ίλεως' μήτε εν τή κεφαλή 6ον όμόΰγις, οτι ον δνναΰαί 37 μίαν τρίχα λενκήν ή μέλαιναν ποιήΰαι. εΰτω δ\ ο λόγος υμών, ναΙ ναΐ^ ον ον' το δ\ περκϊΰον τούτων εκ τον πονηρον έΰτιν. 38 ήκονύατε οτυ ερρεθ'η, οφΰ'αλμον άντΙ οφΰ'αλμον, καΐ οδόντα άντΙ J 39 οδόντος' εγώ δε λέγω νμΐν μη αντιότήναι τω τιονηρω' άλλ^ όΰτίς βε ραπίσεί επΙ την δεξ,ιάν ύον ύίαγόνα, ΰτρεψον αντω καΐ την άλλην' 40 και τω ^έλοντί 60i κρίΟ'ήναί καΐ τον χιτώνα Gov λαβείν , αφες 41 αντω και το ιματιον και οΟτις 6ε αγγαρεν6ει μιλιον εν ^ ντίαγε , 42 μετ αντον δνο. τω αίτονντί 6ε δίδον' καΐ τον Ο-ελοντα αϊτό 6ον 43 δανεί6α6^αι μη ά7ίο6τραφής. ήκον6ατε ότι ερρεΟ-η , άγαπή6εις τον 44 7ίλη6ίον 6ον ^ και μιΰήΰεις τον εχΟ'ρόν 6ον' εγώ δε λέγω νμΐν, άγα- ^ πάτε τονς έχϋ-ρονς νμών, ενλογεΐτε τονς καταρωμενονς υμάς, καλώς ποιείτε τονς μι6ονντας νμάς, καΐ προ6ενχε6θ•ε νπερ τών έπηρεαζόν- 45 των υμάς, καΐ διωκόντων νμάς' όπως γενη6θ•ε νιοι τον πατρός υμών 'του εν ούρανοΐς , ότι τον ήλιον αυτόν ανατέλλει επΙ πονηρονς και 46 άγαϋΌνς , καΐ βρέχει έπΙ δικαίονς καΐ άδίκονς. εάν γάρ άγαπή6ητε ^^ τους αγαπώντας υμάς , τίνα μι6%•όν έχετε ; ουχϊ καΐ οι τελώναι το 47 αυτό ποιοϋΰι; καΐ εάν ά6πά6η6%'ε τους αδελφούς νμών μόνον, τί πε- 48 ρι660ν ποιείτε; ούχΙ και οι τελώναι ούτω ποίθϋ6ιν; έΰεΰΟ-ε ούν νμεΐς τέλειοι^ ώ6περ 6 πατήρ υμών 6 εν τοις ούρανοΐς τέλειος έ6τι. 1^ ΚΕΦ. ζ. CAP. Vh 1 ΙΙρο6έχετε την έλεημο6ννην νμών μή ποιεΐν έμπρο6%^εν τών αν- γ %-ρώπων , προς το ^εα^^ήναι αύτοΐς' ει δε μήγε , μι6%•ον ονκ έχετε 2 παρά τω πατρί νμών τώ εν τοις ούρανοΐς. όταν ούν ποιής ελεημο6ύ- νην , μή 6αλπί6ης έμπρο6%•έν 6ον, ώ6περ οι νποκριταΐ ποιον6ιν εν ταΐς 6νναγωγαΐς και εν ταΐς ρύμαις, όπως δοζα6^'ώ6ιν νπό τών αν-] 1 ο ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ VI. Ι^-ρωπων' άμγ]ν λέγω υμίν^άπέχονοί τον μίβϋον αυτών, σον δε τΐΟί- 3 ovvTog ελεημοΰννην, μη γνωτω η άριΰτερά Gov τί %οιει η δε^ίά ΰον, οτΰως ί] ύον η ελεημοβννη εν τω κρντΐτω' καΐ ο τΐατηρ οον ο βλέπων 4 εν τω κρνπτω, αντος άποδωοει αοί εν τω φανερό, καΐ οτανπροβεν- 5 %?^, ουκ έΟτι ωοκερ οι ντΐοκρίταΐ/ότί φίλονΟιν ενταΐςύνναγωγαΐςκαΐ εν ταΐς γωνίαις των πλατειών έΰτώτεζ προΰεύχεβϋ^αι, οτιως αν φα- νώύί τοις άνϋ^ρώποίς' άμην λέγω νμΐν^ ort άπέχονύι τον μιΰΰ-ον αυ- τών. 6υ δΐ^ όταν προΰεύχτ], εί'ΰελϋ'ε είς το ταμιειόν ΰου, καΐ κλείαας 6 την Ο^ύραν (?0f , τΐρόβευξ,αι τω πατρί 6ου τω εν τω κρύπτω' καΐ ο πατήρ ^"^ ΰου 6 βλέπων εν τω κρύπτω άποδώΰείΰοί εντώ φανερώ. προΰενχό- 7 μενοί δε μη βαττολογήύητε, ώϋπερ οί εΟ-νικοί' δοκονύι γαρ ότι εν τ\ι πολνλογία αντών είύακουβϋ'ήΰονται, μη ούν ομοιωΰ•ητε αυτοΐς ' οίδε 8 γαρ ο πατήρ υμών ων χρείαν εχετε\, προ τον νμάς αίτηΰαι αντόν. ούτως ούν προβενχεοΰ^ε νμεΐς' πάτερ ημών ο εν τοις ούρανοΐς, άγια- 9 αΰ-ήτω το ονομά οου' έλΟ-έτω η βαΰιλεία 6ου' γενηϋ^ήτω το θέλημα iO (?ου, ως εν ούρανώ , και έπΙ της γης' τον αρτον ημών τον έπιού6ιον Π δος ημιν 6ημερον' καΐ αφες ημΐν τα οφειληματα ημών, ως και ημείς 12 άφίεμεν τοις οφειλέταις ημών και μη εί6ενέγκτ]ς ημάς εις πείρα- 13 6μ6ν 5 άλλα ρν6αι ημάς άπο τον πονηρού, οτι 6ον έ6τιν η βα6ιλείά g και η ουναμις και η οοζα εις τονς αιώνας, αμήν. εαν γαρ άψητε 14 τοις άν&ρώποις τα παραπτώματα αντών., άφη6ει καΐ νμΐν 6 πατήρ νμών ο ουράνιος ' εάν δε μη άφητε rotg ανΟ'ρώποις τά παραπτώματα 15 ^^ αντων , ονοε ο πατήρ νμων αφη6ει τα παραπτώματα νμων. όταν οε Ιο νηΰτεύητε, μη γίνε6%'ε ώΰπερ οι υποκριταΐ 6κυΰ'ρωποί' άφανίξον6ί γάρ τά πρ66ωπα αυτών, όπως φανώΰι τοις άνϋ-ρώποις νηΰτεύοντες' άμην λέγω νμΐν, οτι άπέχον6ι τον μιΰβ'ον αντών. 6ν δε νη6τενων 17 άλειψαί 6ον την κεφαλήν, καΐ το πρόΰωπόν 6ον νιψαι ' όπως μη φα- 18 νης τοις άνΰ'ρώποις νη6τενων, αλλά τω πατρί 6ον τω εν τω κρνπτώ ' καΐ ο πατήρ 6ον ο βλέπων εν τω κρνπτώ άποδώ6ει 6οι εν τω φανερώ. ^^ Μη ϋ•η6ανρίζετε νμΐν ^η6αυρούς επΙ της γης, οπού 6ης 19 καΐ βρώΰις αφανίζει , καΐ οπού κλέπται διορύ66ονϋί και κλέ- πτου6ι' ^'η6αυρίζετε δε νμΐν ΰ'ηΰανρούς εν ούρανώ, οπού ούτε βης] 20 ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. . 1 1 [οντε βρώβίς αφανίζει, καΐ όπου κλέτιται ον διορνΰϋονΰίν ονΟε \1. 21 κλεπτονβίν. οτΐονγσ.ρ εατιν 6 ΰ-ησανρος υμών, εκεί εύταί καΐ η καρ- 22 δία νμών. 6 λύχνος τον οώματός έΰτιν ο οφϋ-αλμός' εάν ονν 6 ^ 23 οφθαλμός ΰον απλούς ?; , όλον το ΰώμά Gov φωτεινον εύταί' εάν δε 6 όψϋ-αλμός Οον πονηρός /J , όλον το σώμα ΰον ΰκοτεινον έοται. 24 ει ονν το φως το εν 6οΙ Οκότος εβτΐ, το ύκότος πόϋον; ουδείς ^ * δύναται δυύΧ κνρίοις δονλενειν' η γαρ τον ενα μίοήβει, καΐ τον έτερον άγαπήύει ' η ενός άνΰ'εξ,εται, καΐ τον έτερον καταφρονηύει. 25 ον δνναβϋ-ε Θεώ δονλενειν καΐ μαμμωνά. διά τούτο λέγω νμΐν, ^''^ μη μεριμνάτε τ// φνχη νμών, τί φάγητε και τί πίητε' μϊ]δε τώ βώματ^νμών , τί ένδν67]0^'8' οι;;^1 7j φνχη πλεΐόν έβτι της τροφής, 26 και το βώμα τού ενδύματος ; εμβλειρατε εις τα πετεινά τον ου- ρανού , ort ον ΰπείρονΰιν , ονδε ^ερίζονΟιν , ονδε ΰννάγονΰιν εις άπο&ηκας , καΐ ο πατήρ νμών ο ουράνιος τρέφει αντά' ονχ νμεΐς 27 μάλλον διαφέρετε αντών, τίς δε έ^ νμών μερίμνων δύναται πρού- 28 ^εΐναι έπΙ την ηλικίαν αντού πηχνν ενα; και περί ενδύματος τί μεριμνάτε \ καταμάϋ^ετε τά κρίνα τον αγρού, πώς αυξάνει' ον 20 κοπιά, ονδε νη^ει' λέγω δ\ νμΐν, ότι ονδε Σολομών εν πάβη τη 30 δόξη αντού περιεβάλετο ώς εν τούτων, εί δ\ τον χόρτον τού αγρού, Οημερον οντά, καΐ ανριον εις κλίβανον βαλλόμενον , ο 31 Θεός όντως άμφιένννύιν , ον πολλώ μάλλον νμάς, ολιγόπιατοι; μη ούν μεριμνηβητε, λέγοντες, τί φάγωμεν , η τί πίωμεν , η τί περι- 32 βαλώμε^•α\ πάντα γαρ ταύτα τά έϋ-νη επιζητεί' οιδε γάρ 6 πα- 33 τηρ νμών ο ουράνιος οτι χρήζετε τούτων απάντων ' ζητείτε δε πρώτον την βαύιλείαν τού Θεού καΐ την δικαιοβννην αντού , καΙ 34 ταύτα πάντα προΰτεϋ'ήΰεται νμΐν' μη ούν μεριμνήβητε εις την ανριον' η γάρ ανριον μεριμνήοει τά έαντης. άρκετον τη ημέρα η κακία αντής.] 1 2 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ ΚΕΦ. Ζ. CAP.VII. ο Urlrj κρίνετε, ίνα μη κριΰ'ητε' εν ω γαρ κρίματι κρίνετε, κρί^'ήόε- ^^ ύ^ε' καΐ εν ω μετρώ μετρεΐτε, άντί,μετρηϋ-ηβεταί νμΐν. τι ^\ βλε- 3 TCSLg το κόρφος το εν τω όφΰ^αλμώ τον αδελφού 6ον , την δε εν τω ύώ οφΰ^αλμω δοκον ον κατανοείς ; η τίώς έρεΐς τω άδελφω 6ον, 4 αφες εκβάλω το κάρφος άτίο τον 6φ%'αλμον 6ον' καΐ ίδον y η δοκός εν τω οφΟ^αλμω ΰον, ντιοκριτά, εκβαλε πρώτον την δοκον έκτον 5 οφ^-αλμον ΰον , καΐ τότε διαβλέψεις έκβαλεΐν το κάρφος έκ τον ^^ οφθ'αλμον τον αδελφού όον. μη δώτε το άγων τοΐςκνΰί' μ*}δε βά- 6 λητε τονς μαργαρίτας νμών έμτΐροΰ^^εν των χοίρων , μηποτε κατα- ^^ πατηβωβιν αντονς έν τοΐς τίοβίν αντών , καΐ ύτραφέντες ρη^ωΰίν νμάς. αιτείτε, καΐ δοϋ-ηύεται νμΐν' ζητείτε, καΐ ενρηβετε' κρον- 7 ετε, καΐ άνοιγηΟεται νμΐν. τίάς γαρ ο αιτών λαμβάνει., και ο 8 ζητών ενρίΰκει , και τω κρονοντι άνοιγηΰεται. η τίς έΰτιν έξ νμών 9 άνΟ-ρωπος , ον έάν αίτηΰη 6 νιος αντοΐ) άρτον , μη λίϋ-ον έπιδώύει αντω; και εαν ιχπνν αιτηύη, μη οφιν επιοωόει αντω; ει ονν νμεις^ : πονηροί όντες, οί'δατε δόματα άγα^ά διδόναι τοΐς τέκνοις νμών, πόβω μάλλον ο πατήρ νμών 6 έν τοΐς ονρανοΐς δώβει αγα^-ά τοΐς ^^ αίτούΰιν αντόν; πάντα ονν ο6α αν ΰ-έλητε ίνα ποιώΰιν νμΐν οι 12 αν^-ρωποι , οντω και νμεΐς ποιείτε αντοΐς' οντος γάρ έοτιν ο ^ νόμος και οι προφήται. είαέλϋ^ετε δια της ύτενης πνλης' δτ^ 13 πλατεία η πνλη ,. καΐ ενρνχωρος η οδός η άπάγονύα εις την άπώ- λειαν , καΧ πολλοί είΰιν οί είβερχόμενοι δι' αντης' οτι ΰτενη η 14 πνλη, και τεΟ^λιμμένη η οδός η άπάγονύα εις την ζωην , και όλί- ^^ γοι είβΐν οί ενρίΰκοντες αντην. προ6 έχετε δε από τών ψενδο- 15 προφητών, οϊτινες έρχονται προς νμάς έν ένδνμαΰι προβάτων, ζ^ έΰωϋ'εν δέ εί(5ι λνκοι άρπαγες, άπό τών καρπών αντών έπιγνώύε- 16 (?^6 αντονς' μητι ϋνλλέγονβιν άπό άκανΰ-ών βταφνλην , η άπο ^ τριβόλων ΰύκα; οντω πάν δένδρον αγαθόν καρπούς καλούς Π ποιεί' τό δε ύαπρόν δένδρον καρπούς πονηρούς ποιεί, ον δννα-] 18 ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 13 [ταί δενδρον αγαϋ^ον καρπούς τΐονηρονς ποιεΐν, ονδε δενδρον 6α- VII. 19 προν καρπούς καλονς ποιεΐν. πάν δενδρον μη ποιούν καρπον 20 καλόν εκκόπτεται , καΐ εις πυρ βάλλεται, άραγε άπο των καρπών 21 αυτών έπιγνώοεοΰ-ε αύτονς. ου πάς ο λέγων μοι. Κύριε, Κύριε, είΰελεύοεται εις την βαΟιλείαν των ουρανών' αλλ' 6 ποιών το 22 Ο^ελημα του πατρός μου του εν ούρανοΐς. πολλοί ερούύί μοι εν f εκείνί] τ^ ήμερα, Κύριε, Κύριε, ου τώ ΰώ ονόματι π^JOcφψεύ- ύαμεν, καΐ τώ οώ ονόματι δαιμόνια έξ,εβάλομεν. καΐ τώ οώ όνό- 23 μάτι δυνάμεις πολλάς εποιηΟαμεν ; καΐ τότε όμολογγ}(5ω αυτοΐς . οτι ουδέποτε εγνων υμάς' αποχωρείτε απ' εμού ot εργαζόμενοι την άνομίαν. ' 24 Πάς ούν όΰτις ακούει μου τους λόγους τούτους, καΐ ποιεί ~^ αυτούς, όμοιώΰω αυτόν άνδρΐ φρονίμω; όοτις ωκοδόμηΟε την 25 οίκίαν αυτού έπΙ την πέτραν ' καΐ κατεβη η βροχή καΐ Γ^λΊ^ον οι πο- ταμοί και επνευβαν ot" άνεμοι , και προοεπεβυν τη οικία εκείνη, 26 και ουκ επεύε' τεϋ'εμελίωτο γαρ επι την πέτραν. καΐ πάς ο άκουων μου τους λόγους τούτους, και μη ποιών αυτούς, όμοιωΟ^ηΟεται άνδρΐ μωρώ , όύτις ωκοδόμηΰε την οίκίαν αυτού επΙ την άμμον. 27 καΐ κατεβη η βροχή καΐ ήλΰΌν οι ποταμοί και επνευβαν οι άνεμοι, καΐ προβεκοφαν τη οικία εκείνη, και έπεσε' και ην η πτώοις 28 αύτης μεγάλη. και εγένετο ότε 6υνετέλεθεν 6 ΊηΟούς τους =|^ 29 λόγους τούτους, ε^επλήβΰοντο οι όχλοι επΙ τη διδαχή αυτού' ην γαρ διδάύκων αυτούς ως ε^ουΰίαν έχων, και ούχ ως οι γραμ- ματείς. ΚΕΦ. Η. CAP.VIII. 1 Καταβάντι δε αύτώ από του ορούς, ηκολούθ-ηβαν αύτώ όχλοι ξγ 2 πολλοί' καΐ ίδον, λεπρός έλϋ^ών προΰεκύνει αύτώ, λέγων, Κύριε, 3 εάνΰ'έλης, δύναΰαί με καΟ-αρίβαι. καΐ εκτείνας την χείρα, η-ψατο αυτού 6 ^Ιηΰούς, λέγων, ^^έλω , κα%-αρίο%^ητι. καΐ ευ'Ο^έως έκα- 4 ϋ^αρίβ&η αυτού η λέπρα, καΐ λέγει αύτώ ο Τηΰούς , ορα μηδενΐ] 14 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ VIII. [εΙ'7ΐΐ]ς' άλλα νπαγε, ΰεαντον δεΐ^ον τω ίερεΐ. καΐ προσενεγκε το δώρον ο τΐροΰετα^ε Μωΰής^ εις μαρτύρων αντοΐς. Ζ 1^ Είΰελϋ-όντι όε τω Ίηύον εις Καπερναούμ,, ττροϋηλϋ^εν αντω 5 y εκατόνταρχος παρακαλών αύτον , καΐ λέγων, Κνριε , ο τΐαΐς μον 6 βέβληται εν ττ] οικία παραλυτικός, δεινώς βαβανιζόμενος. καΐ λέγει 7 αντω 6 'ΐηβονς, εγώ έλΟ'ών §•εραπεν6ω αυτόν, καΐ aπoκρL^'εlg ο 8 εκατόνταρχος εφη, Κύριε, ουκ είμΙ ικανός ίνα μου υπο την Οτέγην είοέλΟ^ϊΐς' άλλα μόνον είπε λόγον, καΐ ιαϋ-ήβεται 6 παις μου. καΐ Ο γαρ εγώ άνΰ'ρωπός ειμί υπό έξ,ουοίαν, έχων υπ^ έμαυτόν ΰτρατιώ- τας' καΐ λέγω τούτω, πορεύ&ητι, καΐ πορεύεται' καΐ άλλω , έρχου, και έργ^εται' και τω δούλω μον, ποίηβον τούτο, καΐ ποιεί, άκού- 10 Οας δε ρ ^Ιηβούς έϋ'αύμαοε , καΐ είπε τοις άκολου&ούοιν , αμήν λέγω ^^ ύμΐν, ούδε εν τω Ίοραηλ τοβαύτην πίύτιν εύρον. λέγω δ\ ύμΐν, 11 ότι πολλοί από ανατολών και δυομών η^ουύι, καΐ άνακλι^ύρον- ται μετά ^Αβραάμ καΐ Ίβαάκ καΐ Ιακώβ εν ττ] βαόιλεία των ου- ρανών' οι δε υιοί της βαβιλείας έκβλη&ήΰονται εις το ύκότος το 12 εξώτερον' έκεΐ έύται 6 κλαυΟ•μός καΐ 6 βρυγμός των οδόντων. ^ καΐ είπεν 6 Ίηβοΰς τω έκατοντάρχω , ύπαγε, και ώς έπίοτευβας 13 γενηΰ'ήτω 6οι. καΐ ίά%•η ο παις αυτού εν τη ωρα εκείνη. ^ζ Και έλ%^ων ο Ιηβοϋς εις την οίκίαν Πέτρου , είδε την πεν- 1-1 ϋ'εράν αυτού βεβλημένην και πυρέΰΰουόαν , καΐ ηψατο της χει- 15 ρός αυτ7]ς , και άφήκεν αύτην ο πυρετός' καΐ ηγέρϋ-η, καΐ διηκόνει αυτοις. οφίας δε γενομένης προΰηνεγκαν αύτω δαιμονιζομένους 10 πολλούς ' καΐ επέβαλε τά πνεύματα λόγω , καΐ πάντας τους κακώς έχοντας έΟ'εράπευΰεν' όπως πληρω^•Υ] το ρη%'\ν διά Ήβαΐου του Π προφήτου, λέγοντος, αυτός τάς άο^'ενείας ημών έλαβε, και τάς νόΰους εβάύταΰεν. Ιδών δε ο Ίηβούς πολλούς όχλους περί αυτόν, έκέλευσεν άπελ- 18 ξη ϋ-εΐν εις το πέραν, καΐ προβελΟ'ων εις γραμματεύς εΙπεν αύτώ , δι- 19 δαβκαλε , ακολουΟ^ήύω 6οι, όπου εάν άπέρχϊ]. καΐ λέγει αύτω ο 20 Ιηύούς , αί αλωπεκές φωλεούς έχον6ι, και τά πετεινά τον ούρα-] ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 15 [νου καταόκηνώΰείς' ο δε VLog τον ccvd^Qomov ονκ έχει τΐον την κε~ VIII. '-^i φαλην κλίντ]. έτερος δε των μαΰ^ητών αντον είπεν αντω , Κνρίε, 22 επίτρεψόν μοι τιρώτον άτΐελΟ^εΐν καΐ ^άψαι τον πάτερα μου. ο δε ΊηΟονς είπεν αντω, άκολον^'εί aot , καΐ αφες τους νεκρούς ^aipai 23 τονς εαντών νεκρούς, καΐ εμβάντι αντω εις το πλοΐον, ηκολονΰ'η- ^^ 24 σαν αντω οι μαϋ-ηταΐ αντον. καΐ ίδον , Οειβμος μέγας εγένετο εν τ^ %•αλά66ϊΐ , ωβτε το πλοΐον καλνπτεΰΟ^αι νπο των κνματων ' αντος 25 δε εκάϋ'ενδε. καΐ προαελ^-όντες οί μαΰ-ηταΐ αντον ηγειραν αντον, 26 λέγοντες , Κύριε, αώβον ημάς, άπολ?.ύμεϋ•α. καΐ λέγει αντοΐς , τί δειλοί έοτ ε, ολιγόπιΰτοι; τότε έγερϋ^είς έπετίμηΟε τοις ανέμοις και 27 vfi %•αλά66ϊ], και εγένετο γαλήνη μεγάλη, οι δε άνϋ^ρωποι έ^αύμα- ύαν , λέγοντες, ποταπός έοτιν ούτος, οτι και οι άνεμοι καΐ η ^α- λαβόα νπακούονΰιν αντω; 28 Και έλ%^6ντι αύτω εις το πέραν εις την χώραν των Γεργεύη- IB νών , νπήντηοαν αντω δύο δαιμονιζόμενοι εκ των μνημείων εξερ- χόμενοι χαλεποί λίαν, ωΰτε μη ίοχύειν τινά παρελ^^ειν διά της οδού 29 εκείνης' και ιδού, έκραξαν, λέγοντες, τί ημΐν καΐ 6οι, Ίηοον , νιε 30 τον Θεού; ηλϋ'ες ώδε προ καιρού βαύανίΰαι ημάς; ην δε μακράν 31 απ' αυτών αγέλη χοίρων πολλών βοσκομένη. οι δε δαίμονες παρε- κάλονν αύτον, λέγοντες, ει έκβάλλεις ημάς, έπίτρεψον ημΐν άπελ- 32 ^'εΐv εις την άγέλην τών χοίρων, και είπεν αντοΐς, υπάγετε, οί" δε εξελϋ-όντες άπηλ^ον εις την άγέλην τών χοίρων' καΐ ιδού , ώρ- μηβε πάβα η αγέλη τών χοίρων κατά του κρημνού εις την ϋ^άλαΟ- 33 ΰαν, και άπέ^-ανον εν γοΓ^ νδαβιν. ot δε βόακοντες έφνγον , και άπελΰ•όντες εις την πόλιν , άπηγγειλαν πάντα ^ και τά τών δαιμονί- ζω^ ζομένων. καίιδον,πάύα η πόλις έξήλϋ^εν εις ΰννάντηΰιν τώ'ΐηΰού' και ίδόντες αντον, παρεκάλεοαν όπως μεταβϊ} από τών ορίων αυτών. ΚΕΦ. θ. CAP.IX. 1 A«t έμβας εις το πλοΐον διεπέραύε και ηλ%•εν εις την ιδίαν πό- ο Ci 2 λιν. καΐ ιδού, προβέφερον αύτω παραλντικόν έπι κλίνης βεβλη-] 16 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ IX• [μενον ' καΐ ιδών ο Ιηύονς την πίύτιν αυτών είπε τω παραλυτικών ^'άρΰείν τεκνον y αφεωνταί 6ol αϊ αμαρτίαι οου. καΐ ιδού, τίνες 3 τών γραμματέων είπον εν έαυτοίς , ούτος βλαβφημεΐ. και ίδων 6 4 Ιηΰοϋς τας εν^^υμηΟεις αυτών είπεν , ϊνα τι ύμεΐς έν%^υμεΐ6%•ε πο- νηρά εν ταΐς καρδίαις υμών, τι γάρ έοτιν εύκοπώτερον , ειπείν^ 5 αφεωνταί ΰοί αϊ αμαρτίαι' η ειπείν ^ εγειραι καΐ περιπατεί; ϊνα Ο δε ειδητε , οτι έξ,ουβίαν έχει ο υιός του άνϋ'ρώπου επΙ της γης άφοε- ναί αμαρτίας ν (τότε λέγει τω παραλυτικώ ,) εγερΰ'είς άρον 6ου την κλίνην, καΐ υπάγε εις τον οίκον 6ου. και έγερϋ-εις άπηλθ'εν εις τον 7 οίκον αυτοϋ. ίδόντες δε οι όχλοι ε&αύμαΰαν, καΐ εδό^,αΰαν τον Θεον, 8 τον δόντα έξ,ου6ίαν τοιαύτην rotg άνΟ-ρώποις. ο<^ Και παράγων 6 Ίηΰούς εκειΘ-εν, είδεν avd -ρωπον κα%•ημενον Ο έπΙ το τελώνιον, Ματθαίον λεγόμενον , και λέγει αύτω. άκολούΰ•ει ΐ μοι. και άνα6τάς ηκολούϋ'η6εν αυτώ. καΐ εγένετο αύτον άνακειμέ- 10 νου εν τγΙ οικία , καΐ ιδού , πολλοί τελώναι καΐ αμαρτωλοί έλ^'6vτες 6υνανέκειντο τω Ιη6οϋ καΐ τοις μα^-ηταΐς αυτού, και ίδόντες οι 11 Φαρι6αΐοι^ είπον τοις μα^ψαις αυτούς διατί μετά τών τελωνών β και αμαρτωλών έ6^ίει ο διδά6καλος υμών ; ό δ\ Ίη6ούς άκούΰας 12 είπεν αύτοΐς ., ου χρείαν εχου6ιν οι ί6χύοντες ιατρού., αλλ'' οι κακώς έχοντες, πορευ^'έντες δε μάθ^ετε τί έ6τιν ., ελεον 'ϋ'έλω., και ου 13 ΰ^υ6ίαν' ου γάρ ηλΟ-ον καλέ6αι δικαίους, αλλ' αμαρτωλούς εις μετά- νοιαν. τότε προΰέρχονται αύτω ot μa^'ητaι Ιωάννου, λέγοντες, Μ διατί ημείς και οι Φαρι6αΐοι νηΰτεύομεν πολλά, οι δε μαΟ'ηταί 6ου ου νη6τεύου6ι•, και είπεν αύτοΐς 6 Ίηβούς , μη δύνανται οι υιοί 15 τού νυμφώνος πενΰ'εΐν, εφ' ο6ον μετ αυτών έ6τιν ο νυμφίος; έλεύ- 6ονται δε ημέραι όταν απαρΟ'η απ αυτών ο νυμφίος, και τότε νη- 6τεύ6ου6ιν. ουδείς δε επιβάλλει έπίβλημα ράκους άγνάφου επί Ki ιματίω παλαίω' αι'ρει γάρ το πλήρωμα αυτού άπο τού ιματίου , και χείρον 6χί6μα γίνεται, ούδε βάλλου6ιν οίνον νέον εις άΰκούς πα~ 17 λαιούς' ει δε μηγε, ρηγνυνται οι άΰκοί , καΐ ο οίνος έκχεΐται, και οι άΰκοί άπολούνται' αλλά βάλλουΰιν οίνον νέον εις άΰκούς καινούς, και αμφότερα ΰυντηρούνται.] ΚΑΤΑ :\ΙΑΤΘΑΙΟΝ. 17 IX. 18 [Ταντα αντον λαλονντος αντοίς, ιδού, άρχων ελ^Όον τΐροΰεκν- ^^ νει αντω, λέγων, on ή ^νγάτϊ]ρ μου άρτι ετελεντηΰεν' άλλα β 19 ελϋ-ών ετΐί^-ες την χεΐρά σον επ αντην, καΐ ζηύεται. καΐ έγερ- Is 20 ^είς ο ^Ιηΰονς ηκολον^ηβεν αντώ και οι μαϋ^ηταΐ αντον. καΐ ίδον, γννη αιμορροονόα δώδεκα ετη^ τιροβελΟ-ονΟα όπιβϋ^εν , ηψατο τον 21 κραβπεδον τον ιματίου αντον. έλεγε γαρ εν εανττ] , εάν μόνον 22 άψωμαι τον ιματίου αντον, ϋωϋ-ηβομαί. 6 δε Ίηβονς επιστραφείς και ίδών αντην είπε, Χάρβεϊ, d -νγατερ' η πίΰτις σου ΰεοωκε οε. 23 και εΰώϋ^η η γυνή άπο της ώρας εκείνης, καΐ έλ^-ών 6 Ίηοοϋς εις την οίκίαν τον άρχοντος, και ίδων τους ανλητάς και τον οχλον 24 %^ορνβονμενον, λέγει αντοΐς , αναχωρείτε' ον γάρ άτΐέϋ-ανε το κορά- 2δ οιον, άλλα καϋ-ενδει. καΐ κατεγέλων αντον. οτε δε εξεβλ-ηϋ-η ο όχλος, είΰελΟ'ών έκράτηύε της χειρός αντης, και ηγέρΰ-η το κορά- 2G (iiol•'. καΐ έ^ηλΰ'εν η φήμη αντη εις όλην την γήν εκείνην. 27 Και παράγοντι εκειΰ-εν τω ^Ιηΰον, ηκολονϋ-ηΰαν αντω δύο ^^ 28 τνφλοί, κράζοντες και λέγοντες, ελέηΰον ημάς, νιε /Ιαβίδ. έλ- O-oVrfc δε εις την οίκίαν, προ6ηλ%•ον αντω οι τυφλοί, καΐ λέγει αύτοΐς ο Ιηΰοϋς, πιβτενετε οτι δύναμαι τούτο τΐοιηΰαι-, λέγονσιν αντω, 29 ναι. Κύριε, τότε ηφατο των όφΟ-αλμών αντών, λέγων, κατά την 30 πίβτιν υμών γενηΰ'ητω υμΐν. και άνεωχϋ'ηβαν αντών οι 6φΟ•αλ- μοί' και ένεβριμηοατο αύτοΐς ο Ίηύοϋς, λέγων, οράτε μηδείς γι- 31 νωΟκέτω. οι δ\ έ^ελΰ'όντες διεφημιβαν αντον ενόλτ}ττί γι] εκείν)]. 32 Αντών δε επερχομένων , ίδον , προϋηνεγκαν αντω avd -ρωπον ΙΗ 33 κωφον δαιμονιζόμενον. και έκβλη^'έvτoς τον δαιμονίον , ελάληΰεν ο κωφός' καΐ έ%^αύμα6αν οι όχλοι , λέγοντες, οτι ουδέποτε έφάνη 34 όντως εν τω Ισραήλ, οι δε Φαριϋαΐοι έλεγον, εν τω άρχοντι τών dat/Ltoi/i-ov έκβάλλει τά δαιμόνια. 35 ΚαΙ περιηγεν ό Ίηβονς τάς πόλεις πάσας και τάς κώμας , δι- ^^ δάσκων εν ταΐς σνναγωγαΐς αντών , καΐ κηρύσσων το εναγγέλιον της βασιλείας , καΐ ^εραπεύων πάσαν νόσον και πάσαν μαλακίαν εν 36 τω λαώ. ίδών δε τονς όχλονς , έσπλαγχνίσ%•η περί αυτών, οτι ήσαν ^ 37 εκλελνμένοι καΐ έρριμμένοι ώσεϊ πρόβατα μη έχοντα ποιμένα, τότε λέ- ] ^^ CODEX ALEX;. 2 18 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ IX. [γεί rotg μαΟ-ηταΐς αντον , 6 μεν ^•εQLΰμ6g Λολνς, ου δε έργάται ολί- γου' δεη^'ητε ονν τον κνρίον τον Θ-ερίΰμοΰ^ όπως εκβάλτ] εργάτας 38 εις τον %'ερίύμον αντον. CAP. Χ. ΚΕΦ. L ΙΘ ο 1\-αΙ τΐροΰκαλεόάμενος τονς δώδεκα μα•^ητας αντον, εδωκεν αντοΐς 1 ε^ονΰίαν πνενμάτων άκα%•άρτων , ωβτε έκβάλλειν αντά, καΐ &ερα- β τΐενει,ν τιάβαν νόΰον καΐ τίάβαν μαλακίαν. των δε δώδεκα άποβτό- 2 λων τα ονόματα εβτι ταντα' πρώτος Σίμων ο λεγόμενος Πέτρος, καΐ Ανδρέας 6 αδελφός αντον' 'Ιάκωβος 6 τον Ζεβεδαίον , και 'Ιωάννης 6 αδελφός αντον' Φίλιππος, καΐ Βαρϋ-ολομαΐος' Θωμάς, 3 καΐ Ματ^-αΐος 6 τελώνης' Ιάκωβος 6 τον Άλφαίον , καΐ ΑεββαΙος ο επικληϋ-είς Θαδδαΐος' Σίμων ο Κανανίτης , καΐ Ίονδας Ίΰκα- 4 ριώτης ο καΐ παραδονς αντόν. ^^ Τοντονς τονς δώδεκα άπέατειλεν ο Ίηΰούς, παραγγείλας αν- 5 τοις, λέγων, εις οδον έϋ^νών μη άπέλ^ητε, καΐ εις πόλιν Σαμα- ρειτών μη είΰέλ^ητε ' πορενεβ^'ε δε μάλλον προς τα πρόβατα τα 6 άπολωλότα οίκον Ίβραηλ. πορενόμενοι δε κηρνΰβετε, λέγοντες, 7 οτι ηγγικεν η βαΰιλεία τών ονρανών. άοϋ'ενονντας %'εραπενετε, 8 λεπρονς κα%-αρίζετε , νεκρονς εγείρετε, δαιμόνια έκβάλλετε. δω- '^Α ρεάν έλάβετε, δωρεάν δότε. μη κτηΰη6%-ε χρνΰόν , μηδέ άργνρον, 9 μηδέ χαλκόν εις τάς ξώνας νμών , μη πήραν εις όδόν, μηδέ δύο 10 V' χιτώνας, μηδέ νποδήματα, μηδέ ράβδον' ά^ιος γαρ 6 εργάτης της ^ τροφής αντον έύτιν. εις ήν δ' αν πόλιν η κώμην είοέλϋ-ητε, έ^ετά- 11 ΰατε τίς έν αντη άξιος έΰτι' κάκεΐ μείνατε, εως αν έ^έλΰ'ητε. είοερ- 12 χόμενοι δε εις την οίκίαν , άΰπάύαΰϋ-ε αυτήν, καΐ εάν μεν y ή IS οίκία αξία, έλ%•έτω η ειρήνη νμών έπ' αντήν' εάν δε μη Ύ} αξία, β η ειρήνη νμων προς νμας επιΰτραφητω. και ος εαν μη οεξηται 14 νμάς, μηδέ άκουβη τονς λόγους νμών, εξερχόμενοι της οικίας ή της πόλεως εκείνης, εκτινάξατε τον κονιορτόν τών ποδών νμών. αμήν λέγω νμΐν , άνεκτότερον εσται γή Σοδόμων και Γομόρρων εν 15 ημέρα κρίΰεως, ή vfj πόλει έκείντ].] ^ ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 19 Χ. 16 [Ίδον, εγώ άποβτελλω υμάς ως πρόβατα εν μεΰω λνκων ' γίνε- '^^ βΰ^ε ούν φρόνιμοι ώς οι όφεις ^ καΐ ακέραιοι ώς at περιΰτεραί. Π προβεχετε δε από των άνϋ-ρώπων' τταραδώΰονΰι γαρ υμάς εις Ονν- ^^ 18 εδρια^ και εν ταΐς ανναγωγαΐς αυτών μαβτιγώαονΰιν υμάς' καΐ επί ηγεμόνας δε και βασιλείς άχϋ-ηβεΰ^-ε ένεκεν εμού ^ εις μαρτνριον 19 αντοΐς καΐ τοις εϋ'νεΰιν. όταν δε παραδιδώΰιν υμάς , μη μεριμνη- ^^ ΰητε πώς η τί λαληΰητε ' δο^^ηβεται γαρ νμΐν εν έκείντ} τη ώρα τί 20 λαληύετε' ον γαρ νμείς έοτε οΓ λαλονντες ^ άλλα το Πνενμα του 21 πατρός υμών το λαλούν εν υμιν. παραδώσει δε αδελφός άδελφόν εις θάνατον, και πατήρ τεκνον' καΐ έπαναϋτηΟονται τέκνα επί 22 γονείς, και &ανατώ6ουΰιν αυτούς, και εΰεΰϋ^ε μιβούμενοι υπό πάντων δια το όνομα μου ' ό δε ύπομείνας εις τέλος , ούτος ΰωϋ^η- 23 ΰεται. όταν δε διώκωΟιν υμάς εν τη πόλει ταύτη , φεύγετε εις την ^ αλλην. άμην γαρ λέγω ύμΐν, ου μη τελέΰητε τάς πόλεις του Ίύραηλ, 24 εως αν έλΰ^η 6 υιός του άνϋ'ρώπου. ουκ έΰτι μαθητής ύπερ τόν ^ 2δ διδάοκαλον , ούδε δούλος ύπερ τόν κύριον αυτού, άρκετόν τω '^" μαϋ-ητη ίνα γένηται ώς ό διδάσκαλος αυτούς και ο δούλος ως ο κύριος αυτού, ει τόν οίκοδεσπότην Βεελξεβούλ έκάλεσαν, πόσω 26 μάλλον τους οικιακούς αυτού; μη ούν φοβηΰ-ητε αυτούς' ούδεν ^λ γάρ έστι κεκαλυμμένον , ο ούκ άποκαλυφϋ-ησεται ' και κρυπτόν, ό 27 ού γνωσϋ'ήσεται. ο λέγω ύμΐν εν τη σκοτία, είπατε εν τω φωτί' J 28 καΐ ο εις το ούς άκούετε, κηρύξατε έπΙ τών δωμάτων, καΐ μη φοβηϋ'ήτε όζο τών άποκτεινόντων τό σώμα, την δ\ ιρυχην μη δυναμένων :ίποκτεΐναι ' φοβηϋ'ητε δε μάλλον τόν δυνάμενον και 29 -ψυχην καΐ σώμα άπολέσαι εν γεέννη. ουχί δύο στρου%•ία ασσαρίου πωλείται ; καΐ εν έ^, αυτών ου πεσειται επι την γην άνευ τού 30 πατρός υμών ' υμών δε και αί τρίχες της κεφαλής πάσαι ηριΟ-μη- 31 μέναι είσί. μη ούν φοβη^-ψε' πολλών ΰτρουΰ'ίων διαφέρετε υμεις. 32 πάς ούν όστις όμολογηΰει εν έμοι έμπροσ&εν τών ανΰ^ρωπων, ομολογήσω κάγώ εν αύτώ έμπροΟ^'εν τού πατρός μου τον εν 33 ούρανοΐς. όστις d' αν άρνήσηταί με έμπροσθεν τών αν%^ρω- πων, άρνησομαι αυτόν κάγώ έμπροσθεν τού πατρός μου τού] yS 20 ΕΤΑΠΈΛΙΟΝ Χ. ^ [εν ονρανοΐς. μη νομίόητε ότι ήλϋ-ον βαλεΐν ειρήνην έπΙ την 34 γήν' ονκ ηλϋ-ον βαλεΐν ειρηνην , αλλά μάχαοραν. ήλΰ^ον γαρ δίχά- 35 ΰαο άν§•ρωπον κατά τον τΐατρος αντον , καΐ ϋ'νγατερα κατά της ' μητρός αντης , καΐ ννμφην κατά της τιενΟ'εράς αντης ' καΐ εχΰ'ροί 30 ^^ τον άνΰ'ρωτίον οι οικιακοί αντον. 6 ψιλών ττατερα η μητέρα νπερ 37 εμε , ονκ εύτυ μον ά^,ιος' καΐ ο φιλών νίον η %-νγατέρα νπερ εμε, ονκ εϋτι μον ά'ξιος ' καΐ ος ον λαμβάνει τον ύτανρον αντον και 38 ^ άκολονΰ'εΐ όπίΰω μον, ονκ εύτι μον ά^ιος. 6 ενρών την ψνχην αν- 39 τον άτΐολεΰει αντην ' καΐ 6 άπολέΰας την ψνχην αντον ένεκεν εμού ^ ενρηβει αντην. ο δεχόμενος νμάς εμε δέχεται' και 6 εμε δε- 40 \ χόμενος δέχεται τον άτιοβτείλαντά με. ο δεχόμενος προφητην 41 εις όνομα ττροφητον μιβϋ^όν τιροφητον λήφεται ' και ο δεχόμενος Ζ. δίκαιον εις όνομα δικαίου μιο^'όν δικαίον ληψεται' και ος εάν Α2 ποτίΟΎ} ενα τών μικρών τοντων ποτηριού -φνχρον μόνον εις όνομα μαϋ'ητον, άμην λέγω νμΐν , ον μη άπολεΟη τον μιύ^όν αντον. ΚΕΦ. ΙΑ. CAP.XI. ^^ χίαΐ εγενετο ότε ετελεβεν 6 Ίηβονς διατάΰΰων τοις δώδεκα μαϋ-η- 1 ταΐς αντον , μετέβη έκεΐ^-εν τον διδάοκειν καΐ κηρνοΰειν εν ταΐς ρβ πόλεΰιν αντών. 6 δε 'Ιωάννης άκονβας εν τω δεΰμωτηρίω τα έ'ργα '* τον Χρ6()τοι}, πεμψας δνο τών μα^-ητών αντον, είπεν αντώ, 6ν ει 3 ό ερχόμενος , η έτερον προΰδοκώμεν ; καΐ άποκριΰ'εις ο Ιηβονς 4 εΐπεν αντοΐς, πορενΌ^εντες απαγγείλατε Ιωάννη, α άκονετε καΐ βλέπετε' τνφλοί άναβλεπονΰι , καΐ χωλοί περιπατονβι' λεπροί κα- 5 ^-αρίζονται , καΐ κωφοί άκονονβι' νεκροί εγείρονται, και πτωχοί ευαγγελίζονται' καΐ μακάριος έύτιν , ός εάν μη βκανδαλιΰ&ί] έν^ έμοί. τοντων δε πορενομενων, ηρ^ατο ό ΊηΟονς λέγειν rotg οχλοις 7 περί Ίωάννον, τί έ^ηλ^'ετε εις την ερημον ^'εάσaΰ^'aι; κάλα- μον νπό άνεμον ύαλενόμενον; αλλά τί εξηλ^'ετε ίδεΐν; άνΰ-ρωπον 8 εν μαλακοΐς ίματίοις ημφιεΟμενον; ίδον, οι τά μαλακά φοροϋντες] ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. * 21 9 [ev Totg οί'κοίς των βαΟιλεων δίβίν' άλλα τι εξ,ηλϋ^ετε ίδεΐν; ττροφή- Χ Γ. 10 την; ναΙ, λέγω νμΐν, 'nal τίερίββότερον τΐροφήτον' ούτος γάρ έβτι ^Ι περί ον γέγραηται^ ίδον, εγώ άτΐούτελλω τον αγγελόν μου προ 11 προοώτίον βον, og καταοκενάΰεί την οδόν 6ον εμπροοϋ'εν ύον. άμην ^^ λεγωνμΐν, ουκ εγηγερταο εν γεννητοΐς γυναικών μείζων Ίωάννον τον βαπτίΰτον' ο δε μικρότερος εν ττ] βαβιλεία τών ουρανών μεί- 12 ζων αντον έΰτιν. άπο δ\ τών ημερών ^Ιωάννου τον βατίτιβτον εως ^^ αρτί, η βαΰιλεία τών ονρανών βιάζεται^ και βίαΰταΐ άρπάζονβιν 13 αντην. πάντες γάρ οί προφηται καΐ ο νόμος εως Ίωάννον προεφή- 14 τενβαν' καΐ ει θέλετε δέί,αΰ%•αί^ αντός εΰτιν Ηλίας 6 μέλλων ^^ 16 ^QX^^^^f" ο έχων ώτα άκονειν^ άκονέτω. τίνι δε όμουώβω την γε- ^^ νεάν ταντην; ομοία έύτΐ παιδαρίοις εν άγοραΐς κα^-ημενοις ^ καΐ 17 προΰφωνοϋΰί τοις εταίροις αυτών ^ καΐ λεγονβιν^ ηνληΰαμεν νμΐν, 18 καΐ ονκ ώρχηβαβ^ε ' έ^-ρηνηύαμεν νμΐν , καΐ ονκ έκόφα6%'ε. ηλ%'ε γάρ 'Ιωάννης μήτε εβ&ίων μήτε πίνων, καΐ λεγονΰι, δαιμόνων έχει. 19 ηλ^'εν ο νιος τον av'd -ρώπον εβϋ'ίων καΐ πίνων , καΐ λέγονοιν, ιδον, άνΟ•ρωπος φάγος καΐ οινοπότης , τελωνών φίλος καΐ αμαρτωλών, καΐ εδLκaiώ^^'η η Οοφία από τών τέκνων αντης. 20 τότε ηρ^ατο όνειδίζειν τάς πόλεις^ εν αίς έγένοντο αί πλεΐ- ^^ 21 οται δννάμεις αντον, ότι ον μετενόηΰαν. οναί GOt, ΧοραξΙν , οναί 60L, Βη^-βαΐδάν , ότι ει εν Τνρω καΐ Σιδώνι έγένοντο at δννάμεις αί γενόμεναι εν νμΐν, πάλαι αν εν ΰάκκω καΐ βποδώ μετενόηΰαν. 22 πλην λέγω νμΐν, Τνρω και Σιδώνι άνεκτότερον εΰται εν ημέρα 23 κρίβεως, η νμΐν. καΐ 6ν, Καπερναούμ, η εως τον ονρανον νφω- ^ χΙ-εΐΰα, εως αδον καταβιβαθ0•η6η' ότι ει έν Σοδόμοις έγένοντο αί 24 δννάμεις αί γενόμεναι έν βοΐ , έμειναν αν μέχρι της ΰημερον. πλην λέγω νμΐν, ότι γη Σοδόμων άνεκτότερον έσται έν ημέρα κρίβεως, 25 η αοί. έν έκείνω τω καιρώ αποκριθείς 6 Ίηϋονς είπεν , έ^ομολο- ^^ γονμαίύοι, πάτερ, κύριε τον ονρανον καΐ της γης, ότι άπέκρνφας 26 ταντα άπο ΰοφών και ϋννετών, και άπεκάλνφας αντά νηπίοις. ναι 27 ο πατήρ, ότι όντως έγένετο ευδοκία έμπροΰθέν 6ον. πάντα ^^^ μοί παρεδόθ'η νπό τον πατρός μον' καΐ ονδείς έπιγινώύκει τον] 22 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ XI. y [viOv, ευ μη ο πατήρ' ονοε τον πάτερα τις επιγονωΟκει, ει μη ο ^^'^ νιος, καΐ φ εάν βονληται ο νίος άποκαλν-φαί. δεντε προς με 28 πάντες οι κοπιώντες καΐ πεφορτιβμενοί, καγω αναπανοω νμάς. άρατε τον ζνγυν μον εφ' νμάς, καΐ μάΰ'ετε απ εμον , οτι πραός 29 είμι καΐ ταπεινός ττ] καρδία' καΐ ενρηΰετε άνάπανΰιν ταΐς -ψυχαΐς νμών. 6 γάρ ζνγός μον χρηΰτος , καΐ το φορτίον μον έλα- 30 φρόν έϋτιν. ΚΕΦ. IB. CAP.XIL ^ο 'li'V εκείνω τω καιρώ επορεν&η 6 Ίηϋονς τοις ΰάββααι διά των 1 βπορίμων' οι δε μαΰ'ηταΐ αντον επείναΰαν, καΐ ηρ^,αντο τίλλειν ΰτάχνας καΐ εο^ίειν. οι δε Φαριύαΐοι ίδόντες είπον αντω, ίδον, 2 οι μαΰ-ηταί 6ον ποιονβιν, ο ονκ εξεΰτι ποιεΐν εν Οαββάτω. 6 δε ^ είπεν αντοΐς, ονκ άνέγνωτε τι εποίηβε /ίαβΧδ , Όχε έπείναβεν αντος καΐ ot μετ^ αντον; πώς ειύήλ^εν εις τον οίκον τον Θεον , καΐ 4 τονς άρτονς της προΰ-εϋεως εφαγεν , ονς ονκ έ^ον ην αντώ φαγεΐν, \ ονοε TOtg μετ αντον, ει μη rot^ /.£ρ£ί;(?6 μονοις; η ονκ ανεγνωτε 5 εν τώ νόμω , οτι τοις ΰάββαύιν οι tf^ftg εν τώ ιερώ το όάββατον βεβηλονΰι, καΐ αναίτιοι εί6ι\ λέγω δε νμΐν , οτι τον ίεροϋ μείζων 6 έΰτίν ώδε. ει δε έγνώκειτε τί έβτιν, έλεον ϋ-έλω καΐ ον d-vaiav, 7 ονκ αν κατεδικάβατε τονς αναιτίονς. κύριος γάρ έΰτι και τον 6αβ- 8 βάτον ο νιος τον άνΰ'ρώπον. ρι^ς Και μεταβάς έκεΐ^εν , ηλΟ'εν εις την ΰνναγωγην αυτών, και Jo ίδον , άνΰ-ρωπος ην την χείρα έχων ^,ηράν καΐ έπηρώτηΟαν αντον, λέγοντες, ει έξ,εΰτι τοις οάββαβι Ό^εραπενειν; ίνα κατηγορηβωΰιν αντον. 6 δε είπεν αντοΐς, τίς εβται δ'ξ νμών άνϋ'ρωπος , ος ε^ει 11 πρόβατον εν, καΐ έάν έμπέύη τούτο τοις ΰάββαΰιν εις βόϋ^ν- νον , oij^t κρατήσει αντο και έγερεΐ; πόΰω ονν διαφέρει αν- 12 Ωρωπός προβάτον; ωβτε εξ,εύτι τοις όάββαβι καλώς ποιεΐν. τότε 13 λέγει τω άν^-ρώπω , εκτεινον την χειρά Gov. καί ενέτεινε, γ καΐ άποκατεοτάϋ^η νγιης ώς η άλλη. οι δε Φαριΰαιοι ΰνμβον-] 14 ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 23 XII. 1δ [λίον ελαβον κατ' αντού έ^ελΰ-όντ^ς^ όπως αντον άτίολέβωβιν. 6 δε ^^^ Ίη6ονς γνονς άνεχωρηΰεν εκειΟ-εν' καΐ ηκολονΰ-ησαν αντω όχλοι 16 πολλοίς καΐ εϋ-εράτΐενβεν αντονς πάντας' καΐ έπετίμηόεν αντοΐς/ίνα Π μη φανερον αντον τίΟίήΰωΟιν' οπο^ς πληρωΰΊΤ] το ρηΰΊν δια^Ηβαΐον 18 του τίροφήτον , λέγοντος^ ιδον . 6 παις μον , ον γιρετίΟα' 6 αγαπη- τός μου, εις ον ενδόκηΰεν η φνχή μου' ΰ-ήΰω το πνενμά μου επ' 19 αντον , καΐ κρίύιν τοις ε^νεΰιν άπαγγελεΐ' ουκ ερίΰεί, ονδε κραν- 20 γάβει' ονδ\ ακούσει τις εν ταΐς πλατείαις την φωνην αντον. κάλα- μον βνντετριμμενον ον κατεά^ει, καΐ λΐνον τνφόμενον ον αβέΰει' 21 εως αν έκβάλΐ] είς νίκος την κρίΰιν. καΐ εν τω ονόματι αντον εΟ'νη έλπιονΰί. _^ 22 Τότε προαηνεχϋ-η αντω δαιμονιζόμενος τνφλός καΐ κωφός' 9'-^ και έϋ'εράπενΰεν αντον. ωΰτε τον τνφλόν και κωφον και λαλεΐν 23 καΐ βλετίΕΐν. και ε^,ίύταντο πάντες ot όχλοι καΐ έλεγον. μητι οντός ^^ 24 εύτιν 6 νιος ζίαβίδ; οι δε Φαριΰαιοι άκονΟαντες είπον ^ ούτος ονκ ^^^ εκβάλλει τα δαιμόνια, ει μη εν τω Βεελζεβονλ ^^;^oi'rt των δαιμο- 25 νιων. είδώς δε ο ^Ιηΰονς τάς έν^^νμηβεις αντών είπεν αντοΐς , πάβα ^η^ βαΰιλεία μερι6ϋ-εΐθα καΰ" εαντης ερημονται' και πάΰα πόλις η οικία 26 μεριβΰ'ειΰα καθ"' έαντής ^ ον οταΰ-ηβεται. και ει ο Σατανάς τον Σατανάν εκβάλλει^ εφ' έαντόν εμερίΰϋ-η' πώς ονν οταΟ-ηβεται 27 η βαβιλεία αντον-, καΐ ει εγώ εν Βεελζεβονλ εκβάλλω τα 28 δαιμόνια., οι νίοΧ νμών εν τίνι εκβάλλονβι; δια τούτο αντοί νμών εβονται κριταί. ει δ\ εγώ εν Πνενματι Θεού εκβάλλω τα 29 δαιμόνια^ άρα έ'φϋ-αΰεν εφ' νμάς η βαβιλεία τού Θεού. η πώς δνναταί τις ει6ελΰ•εΐν είς την οίκίαν τού ίβχνρού και τα βκενη αντού διαρπάΰαι, εάν μη πρώτον δηΰτ} τον ίσχνρόν , και τότε την 30 οίκίαν αντού διαρπάΰει; 6 μη ων μετ εμού, κατ' έμον εΰτι. και ο 31 μη βννάγων μετ' εμού, ΰκορπίζει. διά τούτο λέγω νμιν, πάΰα ^^^ αμαρτία καΐ βλαΰφημία άφε^-ηΰεται τοις άνϋ-ρώποις' η δε τού 32 Πνεύματος βλασφημία ονκ άφεΟ-ήΰεται τοΓ^ άνϋ'ρώποις. καΐ ός αν εί'πη λόγον κατά τού νίον τού άνϋ-ρώπον, άφε^ηΰεται αντω' ος δ' αν είπη κατά τού Πνεύματος τού ^γίον,ονκ άφεΟ'ηΰεται αντω, οντε fV] 24 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ XII. ^^^' [τούτω τω aUovL ούτε εν τω μελλοντι. η τιοιιίρατε το δενδρον καλον^ 33 καΐ τον καρτίον αντον καλόν ^ η ποιηΰατε το δενδρον ύαπρον^ καΐ τον καρτΐον αντον Οαπρόν' εκ γαρ τον καρτΐον το δενδρον γινώ- βκεται. γεννήματα εχίδνών, τΐώς δύναοΟ'ε ayaxfa λαλεϊν ^ πονηροί 34 οντες; εκ γαρ τον τΐερίΰΰεύαατος της καρδίας το ΰτόμα λαλεΐ. ^^ 6 άγαΟ'ος ανΟ^ρωποζ εκ τον άγα^ον ϋ^ηΰανρον της καρδίας έκβάλλει 35 τα άγα^ά' καΐ 6 πονηρός άνθρωπος εκ τον πονηρού Ο'ηβανρον έκ- \ βάλλει πονηρά, λέγω δε νμΐν, οτι πάν ρήμα άργον^ ο εάν λαληύωύίν 36 οι άνϋ-ρωποι, άποδίάβονβι περί αντού λόγον εν ημέρα κρίβεως. εκ γάρ 37 των λόγων Οον δικαιω^-ηύη^ και εκ των λόγων ύον καταδικαύΟ-ηϋη. 9>^ζ τότε άπεκρί^-ηβάν τίνες των γραμματέων καΐ Φαριύαίων^ 38 ε 9>ιη λέγοντες, διδάβκαλε , ϋ-έλομεν από 6ον ύημεΐον ίδεΐν. 6 δε άπο- 39 κριϋ'είς είπεν αντοΐς ^ γενεά πονηρά και μοιχαλις ΟημεΙον επιζητεί' καΐ ύημεΐον ον δο^'Υΐΰεται αντη, ει μη το ϋημειον Ίωνά τον προ- φητον. ωβπερ γάρ ην Ιωνάς εν τη κοιλία τον κητονς τρεις ημέρας 40 καΐ τρεις νύκτας, όντως εύται ο νιος τον άν^'ρώπον εν τη καρδία της γης τρεις ημέρας και τρεις νύκτας, άνδρες Νινενιται άναΰτη- 41 ΰονται εν ττι κρίύει μετά της γενεάς ταύτης , και κατακρινονύιν αντην' ότι μετενόηύαν εις το κηρνγμα Ιωνά' και ιδού, πλεΐον Ίωνά ώδε. βαΰίλιΰύα νότον έγερΰ^ηβεται εν τη κρίύει μετά της 42 γενεάς ταύτης , καΐ κατακρίνει αντην ' ότι ηλ^εν εκ των περάτων της γης ακονΰαι την οοφίαν Σολομώντος' και ίδον , πλεΐον Σολο- ^^ μίοντος ώδε. όταν δε το άκάϋ'αρτον πνεύμα έ^έλΟ^η από τού αν- 43 ϋ'ρώπον , διέρχεται δι.' ανύδρων τόπων, ζητούν άνάπανΟιν , καΐ ονχ ενρίοκει. τότε λέγει , επιΰτρέψω εις τον οίκον μον , od -εν 44 ε^ήλϋ-ον' και ελϋ^όν ενρίΰκει ΰχολάζοντα, Οεΰαρωμένον και κε- κοομημένον. τότε πορεύεται και παραλαμβάνει μεϋ^' έαντον 45 επτά έτερα πνεύματα πονηρότερα έαντον., καΐ εί<3ελ%•όντα κατοι- κεί εκεί' κα\ γίνεται τά έΰχατα τον ανθρώπου εκείνον χείρονα των πρώτων, ούτως έύται καΐ τη γενεά ταύτ\ι τη πονηρά. ^J, "Ετι δ\ αντον λαλονντος τοΓ? όχλοις , t'oOi;, η μητηρ και οι 4(5 αδελφοί αΐ)τού ειύτήκειΰαν έ^ω , ζητονντες α\)τω λαλήΰαι. είπε] 47 ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 25 [δε τις αντώ ^ ^Ιδον , η μητηρ ΰον καΐ vC αδελφοί Gov ε^,ω εύτηκαΰί^ ΧΠ. 48 ζητονντες ύοι λαληΟαι.. 6 δε άτΐοκρίϋ^είς είτΐε τω ειτίόντι αντώ, 49 τις εΰτιν η μήτηρ μον; καΐ τίνες είοΐν οι αδελφοί μου \ και έκτεί- νας την χείρα αντον ετά τους μα^-ητάς αντον είπεν ^ ίδου ^ η μητηρ 50 μον και οι αδελφοί μον. οΰτις γαρ αν ποιηαη το Ο-ελημα του πατρός μου του εν ονρανοις , αυτός μου αδελφός καΐ αδελφή κα\ μητηρ εΰτίν. ΚΕΦ. ΙΓ. CAP.XIIl. ^ Εν δε τ]ΐ ήμερα εκείνϊ] ε^ελϋ^ών 6 Ίηΰοϋς άπο της οικίας εκάϋ^ητο ^ ^ 2 παρά την ϋ-άλαΰύαν' και ύυνηχ^ηΰαν προς αυτόν όχλοι πολλοί, ωβτε αυτόν εις το πλοΐον εμβάντα καΟ-ήβΰ'αι ' καΐ πάς 6 όχλος επΙ 3 τον αίγιαλον είβτηκει. κα\ ελάληΰεν αύτοις πολλά εν παραβολαις, ΚΔ 4 λέγων ^ ιδού, ε^ηλϋ-εν ο απείρων του απείοειν. και εν τω ΰπείρειν αυτόν, ά μεν επεΰε παρά την οδόν' καΐ ήλϋ-ε τά πετεινά, και κατε- 5 φαγεν αυτά. άλλα δε επεΰεν έπΙ τά πετρώδη , οπού ουκ είχε γην 6 πολλην' και ευθέως ε^ανετειλε, διά το μη εχειν βάΒΌς γης' ηλίου δε άνατείλαντος έκαυματί6%•η, και διά το μη εχειν ρίξαν , εξ,η- 7 ράν%"η. άλλα δε επεΰεν επΙ τάς ακάν%'ας, και άνεβηΰαν αϊ άκαν- 8 d'ai, καΐ άπεπνι^,αν αυτά. άλλα δε επεβεν επΙ την γην την καλην, καΐ εδίδου καρπον , ο μεν εκατόν, ο δε έξηκοντα, ο δε τριάκοντα. .^ 6 εχωτ> ώτα άκούειν άκουετω. και προύελ^'όντες ot μαΟ'ηται είπον 11 αύτω, διατί εν πάρα βολαις λαλείς αύτοΐς; ο δε αποκριθείς εΐπεν αύτοΐς, ότι ύμΐν δεδοται γνώναι τά μυΰτηρια της βαΰιλείας των 12 ουρανών, έκείνοις δ\ ον δεδοται. όβτις γαρ έχει, δοθηϋεται αυτω, ^^ καΐ περιοαευΟ'ηύεται' όΰτις δ\ ουκ έχει, καΐ ο έχει άρχ^ηύεται 13 άπ' αύτοϋ. διά τοϋτο εν παραβολαΐς αυτοΐς λαλώ, ότι βλε~ ^^ ποντες ου βλεπουΰι, καΐ άκούοντες ουκ ακονουΰιν, ούδε 6υνι~ 14 οΰβι. καΐ άναπληρούται έπ' αύτοΐς η προφητεία Ήύαίον , η λε~ γουΰα , άκοη άκονβετε , καΐ ου μη Ουνήτε ' καΐ βλέποντες βλε- 15 ψετε , και ου μη ί'δητε. επαχύνϋ-η γάρ η καρδία του λαοϋ του-] 26 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ XIII. [τον, καΐ τοις ωβΐ βαρέως ηκονΰαν , καΐ τονς οφθαλμούς αυτών έκάμμυβαν ' μηποτε ϊδωύι τοις όφΟ'αλμοΐς , και τοις ώΰΐν άκον- ΰωβί, καΐ vfi καρδία 6ννώ6ί. καΐ έτΐίΰτρεφωβι, καΐ υάΰωμαι αν~ ^^ τονς. υμών δε μακάριοι οι 6φϋ•αλμοΙ , οτι βλετΐονβί' καΐ τα ώτα 16 νμών ^ οτι άκονει. άμην γαρ λέγω νμΐν, οτι πολλοί τΐροφηται καΐ 17 δίκαιοι ετίεΰ'νμηΰαν ίδεΐν α βλέπετε, καΐ ουκ είδον' καΐ άκονβαι α άκονετε , καΐ ουκ ηκονααν. ^/ ^Τμεΐς ονν άκονΰατε την παραβολην τον βπείροντος. παντός ί^ ακονοντος τον λόγον της βασιλείας καΐ μη ΰννιέντος, έρχεται ο πονηρός, και αρπάζει το έΰπαρμενον εν ttJ καρδία αντον' οντός έΰτιν ο παρά την 6 δον οπαρείς. 6 δε επι τα πετρώδη ύπαρείς, 20 οντός εοτιν ο τον λόγον άκονων , καΐ ενϋ'νς μετά χαράς λαμβάνων αυτόν' ονκ έχει δε ρίζαν εν εαντω, αλλά πρόύκαιρός έΰτι' γενο- 21 μενης δε ϋ'λίφεως η διωγμού δια τον λόγον, εν&νς ΰκανδαλίζε- ται. 6 δε εις τάς άκάνΟ-ας απαρεις , οντός εΰτιν 6 τον λόγον άκούων, 22 καΐ η μέριμνα του αιώνος τούτου και η απάτη του πλούτου βνμ- πνίγει τον λόγον . καΐ άκαρπος γίνεται. 6 δε επΙ την γην την καλην 23 όπαρείς , οντός εύτιν ο τον λόγον άκονων και ΰννιών' ος δη καρ- ποφορείς και ποιεί ο μεν εκατόν, ο δε έ^ηκοντα, ό δε τριάκοντα. ^^'' αλλην παραβολην παρε&ηκεν αντοις , λέγων, ώμοιώ%•η η βαΰι- 21 λεία τών ουρανών άνϋ'ρώπω ΰπείροντι καλόν ΰπέρμα εν τω άγρω αυτοϋ. εν δε τω καΰ'εύδειν τους άνΰ'ρώπονς , ηλ%'εν αυτού ο 25 έχ^-ρός καΐ εβπειρε ζιζάνια ανά μεβον τού βίτου, καΐ απηλ^εν. οτε δε έβλάβτηβεν 6 γ^όρτος, και καρπόν εποίηαε, τότε εφάνη 26 καΐ τά ζιζάνια, προβελ^-όντες δε οι δούλοι τού οίκοδεΰπότου 27 είπον αντώ , Κνριε, ούχΙ καλόν ΰπέρμα εύπειρας εν τω ΰώ άγρώ] πό^'εν ούν έχει τά ζιζάνια; ο δ^ε εφη αντοΐς , εχ^-ρός αν- 28 Ωρωπός τούτο εποίηβεν. οι δε δούλοι είπον αύτώ , ϋ'έλεις ούν άπελϋ^όντες Ουλλέξ,ωμεν αυτά; ό δε εφη, ου' μηποτε ΰυλλέγον- 20 τες τά ζιζάνια, έκριζώύητε άμα αύτοΐς τον 6ΐτον. άφετε ϋνναν- 30 ^,άνεβΰ'αι αμφότερα μέχρι τού d -εριΰμού' και εν τω καιρώ τον ^εριΟμού έρώ τοις ΰ'εριΰταις, ονλλέξατε πρώτον τά ζιζάνια, και] ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 27 [δηΰατε αντά ίίς δέβμ,ας τνρος το κατακανΰαι αυτά' τον da σΓτον XIIL βνναγάγετε είς την άποΟ-ήκην μου. 31 "Αλλγιν παραβολην παρεΰ^ηκεν αντοΐς , λέγων, ομοία έύτίν ^β^ η βαβιλεία των ουρανών κόκκω ΰινάπεως , 6ν λαβών άνθρωπος 32 ξύπειρεν εν τω άγρώ αντον' ο μίκρότερον μεν έβτί πάντων τών ΰτίερμάτοη'' όταν δε ανξ,ηϋ-γί , μείζον τών λάχανων εβτΐ , καΐ γίνε- ται δενδρον, ώΰτε ελϋ-εΐν τα πετείνά τον ονρανον, καΐ κατα- 33 ΰκηνονν εν τοις κλάδοίς αντον. αλλην παραβολην ελάληβεν αν- ^^ τοις, ομοία εύτΙν η βαβιλεία τών ονρανών ζνμτ] , ην λαβονβα γννη ενέκρνφεν είς άλενρον βάτα τρία, εως ον εξνμώϋ'η όλον. 34 ταντα πάντα ελάληβεν ο Ίηβονς εν παραβολαΐς τοις οχλοις, και ^„ 35 χωρίς παραβολής ονκ ελάλει αντοΐς' όπως πληρω^ϊ] το ρηΟΊν ^^ δια τον προφητον, λέγοντος, 'Ανοίγω εν παραβολαΐς το βτόμα μου' ερεν^ομαι κεκρνμμενα άπο καταβολής κόβμον. 36 Τότε άφείς τονς οχλονς, ήλ^-εν είς την οίκίαν ο Ιηβονς' και προβήλΰ•ον αντώ οι μαΰ'ηται αντον, λέγοντες, φράβον ημΐν την 37 παραβολην τών ζιζανίων τον άγρον. 6 δε άποκριΟ'εΙς είπεν αντοΐς, 38 ο βπείρων το καλόν βπερμα έβτίν 6 νιος τον άνϋ'ρώπον' 6 δε αγρός εβτιν 6 κόβμος' το δε καλόν βπερμα, Οϊ;τθ6 είβιν οι νίυΐ τής 39 βαβιλείας ' τα δε ζιζάνια είβιν of νιοι τον πονηρού ' 6 δε εχϋ^ρός ο βπείρας αντά εβτιν ο διάβολος' 6 δε ϋ'εριβμός βνντελεια τον αίώ- 40 νός εβτιν ' οι δε ϋ'εριβταΐ άγγελοί είβιν. ωβπερ ονν βνλλεγεται τα ζιζάνια, καΐ πνρΐ κατακαίεται, όντως εβται εν τη βνντελεία τον 41 αιώνος τούτον, άποβτελει 6 νιος τον άv^'ρώπov τονς άγγελονς αντού , και βνλλε^ονβιν εκ τής βαβιλείας αντού πάντα τα βκάνδαλα 42 καΐ τονς ποιούντας την άνομίαν , καΐ βαλούβιν αντονς εις την κά- μινον τού πνρός' εκεΐ εβται 6 κλανϋ-μός καΐ ο βρνγμός τών όδόν- 43 των. τότε οι δίκαιοι έκλάμ'ψονβιν ως 6 ήλιος, εν τή βαβιλεία 44 τον πατρός αντών. ο έχων ώτα άκούειν ακονέτω. πάλιν ομοία εβτΙν η βαβιλεία τών ονρανών ϋ-ηβανρώ κεκρνμμενω εν τω άγρώ, όν ενρών ανΰ'ρωπος εκρνφε' και από τής χαράς αντού υπάγει, και 45 πάντα όβα έχει πωλεί, καΐ αγοράζει τόν άγρόν εκείνον, πάλιν ομοία] 28 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ XIII. [εΰτίν η βαύιλεία τών ουρανών αν%•ρώπω έμπόρω, ζητοννη κάλους μαργαρίτας' ός ευρών ενα πολύημον μαργαρίτην , ά7tελ^'ώv πε- 46 τΐρακε πάντα ούα είχε ^ και ηγόραβεν αυτόν, τίάλίν ομοία εΰτίν η 47 βαΟυλεία τών ουρανών ΰαγήνΐ] βληΟ-ειΰΐΐ εις την %^άλαΰ6αν ^ καΐ εκ τΐαντος γένους Ουναγαγουβί]' ην, οτε έπληρώΟ-η, άναβιβάΰαν- 4S τες έτά τον αίγιαλον ^ καΐ κα^ίααντες, ΰυνέλε^αν τα καλά εις αγγεία, τα δε Οαπρα ε^ω εβαλον. οϋτως εβται εν rfj ΰυντελεία 49 του αιώνος' ε^ελεύαονται οι άγγελοι, καΐ άφοριοϋΰι τους πονη- ρούς εκ μεοου τών δικαίων , και βαλοϋΰιν αυτούς εις την κάμινον 50 του πυρός' εκεί εβται ο κλαυΰ'μός καΐ 6 βρυγμος τών οδόντων, λέγει αυτοΐς ο Ίηΰοϋς, βυνηκατε ταύτα πάντα; λεγουΰιν αυτώ, 51 να\, κύριε, ο δε είπεν αύτοΐς, δια τούτο πάς γραμματεύς μαϋ^η- 52 τευΰ'είς εις την βαΰιλείαν τών ουρανών ομοιός έβτιν ανΰ^ρωπω οίκοδεΰπόττ}, όατις έκβάλλει εκ τού ΰ-ηΰαυρού αυτού καινά και παλαιά. ^^ Και εγενετο ότε ετελεβεν ο Ίηαούς τάς παραβολάς ταύτας, 53 μετηρεν εκείθεν' και ελΰ'ών εις την πατρίδα αυτού, εδίδαβκεν 54 αυτούς εν τη ύυναγωγγι αυτών, ωοτε έκπληττεΰΟ-αι αυτούς και λέγειν, πόϋ'εν τούτω η Οοφία αυτή και αί δυνάμεις; ουχ ούτος 55 εΰτιν 6 τού τέκτονος υιός; ουχί η μητηρ αυτού λέγεται Μαριάμ, καΐ ot αδελφοί αυτού ^Ιάκωβος καΐ Ίωοης και Σίμων και Ιούδας; και αί άδελφαΐ αυτού ούχΙ πάΰαι προς ημάς είΰι ; πό^^εν ούν τούτω 50 ^^^ ταύτα πάντα ; καΐ έΰκανδαλίξοντο εν αύτώ. ο δ'ε ^Ιηύούς είπεν 57 αύτοΐς, ουκ εΰτι προφήτης άτιμος, ει μη εν ττι πατρίδι αυτού καΐ εν τη οικία αυτού, καΐ ουκ έποίηβεν εκεί δυνάμεις πολίάς, διά 58 την άπιβτίαν αυτών. ΚΕΦ. ΙΔ. (ΑΡ.Χίν. ρμ,γ ^ν εκείνω τω καιρώ ηκουΰεν Ηρώδης ο τετράρχης την άκοην 1 Ίηαού , καΐ είπε τοις παιοΐν αυτού, ούτος εΰτιν ^Ιωάννης ο Βαπτι- 2 ΰτής' αυτός ηγέρ^^η άπό τών νεκρών, κα\ δια τούτο αί δυνα- ^'ο μεις ένεργούΰιν εν αύτώ. ό γαρ Ηρώδης κρατήσας τον '/ω-] 3 t ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 29 [άννην εδηβεν αντον και ε^ετο εν φνλακϊ} , δυά Ήρωδιάδα την γν- XIV. 4 ναίκα Φιλίππου τον αδελφού αντον. έλεγε γαρ αντω ο Ιωάννης, 5 ουκ ε^εοτί 6οι έ'χειν αντην. καΐ %'έλων αντον αποκτεΐναι , έφο- G β-η^η τον οχλον, οτι ώς προφητην αντον είχον. γενεβίων δε ^^^^ αγομένων τον Ήρώδον^ ώρχησατο η %'νγάτηρ της Ήρωδιάδος 7 εν τω μεΟω, καΐ ηρεβε τω Ηρωδ)]' οΰ^εν μεΰ•' ορκον ωμολόγησεν 8 avrfj δονναι ο εαν αίτηΟηται. η δε προβιβαόΟ-εΐΰα νπο της μητρός αντης, δός ^ot, φηΰΐν, ώδε επί πινάκι την κεφαλήν Ίωάννον τον 9 Βαπτιβτον. καΐ έλυπηΟ-η ο βαβιλεύς, δια δε τους όρκους καΐ 10 τονς βννανακειμένονς έκελενβε dod'ijvai' καΐ πεμψας άπεκεφά- 11 λιΰε τον Ίωάννην εν τ /J φνλακη. και ηνεχΰ^η η κεφαλή αντού επι 12 τΐίνακι, και έδό&η τω κοραΰίω' καΐ ηνεγκε τϊ} μητρι αντής. και προύελΰ^όντες οι μα&ηταΐ αντον ήραν το ΰώμα, και έβαψαν 13 αυτό' και έλ^όντες άπηγγειλαν τω Ίηϋον. καΐ άκουσας ο Ίη- ^'^^ ΰονς άνεχώρηΰεν έκεΐΰ-εν εν πλοίω εις έ'ρημον τόπον κατ' ιδίαν, και άκονβαντες ot όχλοι ηκολονϋ-ηβαν αντω πεζί] από των πόλεων. 14 Και έ^ελϋ-ών ο Ίηβονς είδε πολνν όχλον, και εβπλαγχί'ίαΟ'η Κ•? 1δ επ' αντονς, και έ%'εράπεν6ε τους αρρώβτονς αντών. όψίας δε γε- 9μζ νομενης., προΰηλϋ^ον αντω οι μαϋ'ηται αντον, λέγοντες, έρημος έβτιν 6 τόπος, και η ωρα ηδη παρηλΰ'εν' άπόλνύον τονς όχλους, 10 ίνα απελθόντες εις τας κώμας άγοράΰωβιν εαντοΐς βρωματα. ό δε Ίηΰονς είπεν αντοις, ον χρείαν εχονβιν άπελ^-ειν' δότε αντοις Π νμεις φαγεΐν. οι δε λεγονΰιν αντω, ονκ εχομεν ώδε ει μη πέντε 18 αρτονς καΐ δνο ίχθ'νας. ο δε είπε, φέρετε μοι αντονς ώδε. 19 καΐ κελεύΰας τους όχλους άνακλι%'ηναι επι τονς χόρτονς , καΐ λα- βών τονς πέντε αρτονς και τονς δνο ί%%'νας, άναβλεφας εις τον ονρανόν, ενλόγηβε' και κλάαας έδωκε τοις μαϋ-ηταΐς τους αρτονς, .20 οι δε μαΰ'ηται τοις όχλοις. καΐ εφαγον πάντες, και εχορτάαΰ^ηΰαν' μαι ήραν το περιβΰενον των κλαβμάτων , δώδεκα κοφίνονς πλη- 21 ρεις. οί δε εβϋ-ίοντες ηβαν άνδρες ώβεΐ πεντακιύχίλιοι, χωρίς γνναικών καΐ π:αιδίων.] 30 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ XIV. ^1^ [ΚαΙ ενθ-εως 7}νάγκα6εν ο ^Ιηβονς τους μαϋ-ητάς αντον εμβηναί 22 "^ εις το πλοΐον ^ και προάγευν αντον είς το πέραν ^ εως ον άπολνύγ] β τονς οχλονς. καΐ άτΐολνΰας τονς όχλους, άνέβη εις το ορός κατ' 23 ^s ιδίαν τΐροΰεν^αβΟ^αί. όφίας δε γενομένης, μόνος ην εκεί. το δε 24 ηλοΐον ηδη μέΰον της ^αλάββης ην, βαΰανιξόμενον νττο των κυ- μάτων ' ην γαρ ενάντιος ο άνεμος, τετάρττ] δε φυλακγΙ της νυκτός 2δ απηλϋ-ε προς αντονς 6 Ίησονς, περίπατων επΙ της ϋ-αλάΰύης. και 26 ίδόντες αντον οι μα&ηταΐ επΙ την ΰ-άλαΰΰαν περιπατοϋντα εταράχ- ΰ^ηβαν, λέγοντες, οτι φάνταΰμά έΰτι' καΐ άπο του φόβου έκρα- ζαν, εν^'έως δε έλάληβεν αντοΐς ο Ιηβονς , λέγων , %■ αρθείτε' εγώ 27 ^\^ ειμί, μη φοβεΐβΰ-ε. άποκρί&είς δε αντω 6 Πέτρος είπε, Κύριε, ει 28 Ου ει, κέλενβόν με προς 6ε έλϋ-εΐν έπΙ τα ύδατα, ο δ'ε είπεν, έλ%^έ. 29 καΐ καταβάς απο του πλοίου ο Πέτρος περιεπάτηΰεν επΙ τα ύδατα, έλ^εΐν προς τον Ίηβονν. βλέπων δε τον άνεμον ίβχνρον έφο- βη&η' καΐ άρζάμενος καταποντίζεΰΟ'αι έκραζε, λέγων, Κύριε, 30 ^ς ΰώΰόν με. ενΰ-έως δε ο Ίηΰονς έκτείνας την χείρα έπελάβετο 31 αύτον, καΐ λέγει αντώ , ολιγόπιοτε, είς τί έδίοταβας; καΐ έμβάν- 32 των αυτών εις το πλοΐον , εκόπαβεν ο άνεμος' οί δε εν τω πλοίω 33 £λ^'6vτες προβεκύνηΰαν αντώ , λέγοντες , άληΰ-ώς Θεον νως εΐ. ^g^ ΚαΙ δυαπεράοαντες ηλ%Όν εις την γην Γεννηβαρέτ. καΐ 34 έπιγνόντες αντον οι άνδρες τον τόπον εκείνον απέΰτειλαν εις 35 ολην την περίχωρον έκείνην , καΐ προΰηνεγκαν αντώ πάντας τονς κακώς έχοντας' καΐ παρεκάλονν αντον, ίνα μόνον άφων- 36 ταί τον κραβπέδον τον ίματίον αντον ' καΐ οβοι ηφαντο , διε- οώΰ'ηΰαν. ΚΕΦ. ΙΕ. CAP.XV. Τ<Γ]-Γ ρνδ 1 ότε προσέρχονται τω ^Ιηαον οι άπο Ίεροΰολύμων γραμματείς καΐ 1 Φαρίύαΐοι, λέγοντες, διατί οί μα^'ηταί 6ον παραβαίνονΰι την 2 παράδοΰίν τών πρεσβυτέρων; ον γαρ νίπτονται τάς χείρας αντών , όταν άρτον έ6%'ίωβιν. 6 δε άπoκρL^'εlς είπεν αύτοίς , διατί] 3 ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 31 [καΐ νμεΐς παραβαίνετε την έντολην τον Θεού δια την παράδοΰιν XV. 4 νμών; 6 γαρ Θεός ενετείλατο , λέγων, τίμα τον πάτερα 6ου, καΐ την μητέρα' καΐ, 6 κακολογών πάτερα η μητέρα Ο-ανατω τελεν- 5 τάτω' νμεΐς δε λέγετε, ος αν εΐ'πη τω πατρί η τη μητρί, δώρον, ο εάν εξ, εμον ώφελη^•ης , καΐ ον μη τιμηαη τον πάτερα αντον η την 6 μητέρα αντον' καΐ ηκνρωΰατε την έντολην τον Θεού δίά την παρά- 7 δοΟιν νμών. νποκριταΐ , καλώς προεφητενβε περί νμών Ήβαΐας, 8 λέγων , εγγίζει μοι 6 λαός ούτος τω ύτόματι αντών , καΐ τοις χείλεοί 9 με τιμά' η δε καρδία αντών πόρρω απέχει απ εμού. μάτην δε ύέβονταί με , διδάσκοντες διδαΰκαλίας , εντάλματα άνϋ^ρωπων. 10 καΐ προβκαλεΰάμενος τον οχλον, είπεν αντοΐς , άκονετε καΐ βννίετε. 11 ον το είύερχόμενον εις το ΰτόμα κοινοί τον άν%•ρωπον' άλλα το 12 εκπορενομενον εκ τον Οτοματος, τοντο κοινού τον ανπρωπον. τότε ^ προβελΟ-όντες οι μa^^ητal αντού είπον αντώ , οίδας οτι οι Φαριΰαΐοι 13 άκονβαντες τον λόγον έοκανδαλίΰ^'ηβαν ; ο δε άποκριΰ'είς είπε, πάϋα φντεία , ην ονκ έφντενΰεν 6 πατήρ μον ο ουράνιος, έκριζω- 14 ΰ'ήύεται. άφετε αντονς' οδηγοί είβι τνφλοί τνφλών' τνφλος δε τν- g 15 φλον εάν οδηγη, αμφότεροι εις βό^ννον πεύούνται. '^ποκριϋ^είς δε ^^ 16 6 Πέτρος είπεν αντω , φράβον ημΐν την παραβολην ταντην. ο δε 17 Ίηύονς είπεν, ακμην και νμεΐς άοννετοί έΰτε; ονπω νοείτε, οτι πάν το ειβπορενόμενον εις το βτόμα εις την κοιλίαν χωρεί, και εις 18 άφεδρώνα έκβάλλεται; τά δε έκπορενόμενα εκ τον ΰτόματος εκ της 10 καρδίας εξέρχεται , κακεΐνα κοινοί τον άνΟ'ρωπον. εκ γάρ της καρ- δίας εξέρχονται διαλογιΰμοί πονηνοί, φόνοι, μοιχειαι, πορνεΐαι, 20 κλοπαΐ , φενδομαρτνρίαι , βλαΰφημίαι. ταύτα έΰτι τά κοινούντα τον άνθρωπου' το δε άνίπτοις χερβι φαγεΐν ον κοινοί τον άν%'ρωπον. 21 ΚαΙ έξελχϊ'ών έκειϋ^εν ο Ίηΰούς άνεχώρηοεν εις τά μέρη Τνρον ΚΘ 22 και Σιδώνος. καΐ t(^oi), γννη Χαναναία άπό τών ορίων εκείνων έξελϋ-ούΰα έκρανγαύεν , αντώ λέγονβα, έλέηΰόν με, κνριε, νιε 23 /ίαβίδ' η %^νγάτηρ μον κακώς δαιμονίζεται. 6 δε ονκ άπεκρί^η αντη λόγον. και προ6ελ%•όντες ot μα&ηται αντού ηρώτων αν- 24 τον, λέγοντες, απόλνβον αντην , οτι κράζει οπιύ^εν ημών. 6 δε] ^^'^ 32 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ XV. [ccTtOKQid-slg είπεν, ονκ άπεΰτάλην ει μη εις τα πρόβατα τα άπολω- ^^ λότα οΐ'κον ^Ιόραηλ, η δε ελΰ-ονΰα προβεκυνει αντω, λεγουΰα, 25 Κνριε^ βοηϋ-εί μου. ο δε άποκρίϋ'είς είπεν, ονκ εύτι καλόν λαβείν 20 τόν αρτον των τέκνων , καΐ βαλείν τοις κυναρίοις. η δε είπε, ναΙ, 27 κύριε' καΐ γαρ τα κννάρια έβ^'ίευ από των -ψυχίων των πιπτόν- των από τηζ τραπέζης των κυρίων αυτών, τότε aπoκρi^'εlg ο 28 Ίηΰονς είπεν avvfi, ώ γνναυ, μεγάλη 6ου η πίοτις' γενηϋ^ητω όοί ως ϋ^ελεις. καΐ ίά&η η &υγάτηρ αντης από της ώρας εκείνης. Α ΚαΙ μεταβάς εκεΐϋ'εν ο ^Ιηΰούς ήλ^ε παρά την ^-άλαύβαν της 29 Γαλίλαίας' καΐ άναβάς είς τό όρος , εκά^ητο εκεί. καΐ προΰήλΟΌν 30 αύτω όχλου πολλοί, έχοντες με^•^ εαυτών χωλούς, τυφλούς, κω- φούς, κυλλούς, καΐ έτερους πολλούς, καΐ έρριψαν αυτούς παρά τους πόδας του Ίηΰού' καΐ έ&εράπευΰεν αυτούς' ώοτε τους 31 όχλους ^-αυμάβαυ, βλέποντας κωφούς λαλούντας , κυλλούς υγιείς, χωλούς περιπατούντας, καΐ τυφλούς βλέποντας' καΐ εδό^αΰαν ρΙ τόν Θεόν Ίόραηλ. ο δε Ιηβοϋς προΰκαλεΰάμενος τους μα^'ητας 32 αυτού είπε, ύπλαγχνίξομαι έπΙ τόν όχλον , ότι ηδη ημέρας τρεις προύμένουΰί μοι , καΐ ουκ έχουΰι τί φάγωΰι. καΐ απολύΰαι αυτούς νηβτεις ου ^^έλω, μήποτε έκλυΟ'ώοιν εν τη όδώ. και λέγουΰιν 33 αύτώ οι μα^ηταΐ αυτού, πό^'εν ημΐν εν έρημία «^rot τοΰούτοι, ωύτε χορτάΰαι όχλον τοβούτον; καΐ λέγει αυτοίς ο Ιηβούς , πό- 34 ύους άρτους έχετε-, οι δε είπον. Επτά, καΐ ολίγα ίχΰ^ύδια. καΐ έκέ- 35 λευΰε τοΓ^ οχλοις άναπεΰεΐν επι την γην' και λαβών τους έπτα 36 άρτους καΐ τους ίχΰ'ύας, εύχαριΰτηβας εκλαΟε, και έδωκε τοις μα- ^'ηταΐς αυτού, οΓ δε μα0'ητα1 τω όχλω. καΐ εφαγον πάντες, καΐ 37 εχορτάΰΰ'ηΰαν' και τιραν τό περιβύεύον τών κλασμάτων, επτά ΰπν- ρίδας πλήρεις, οι δε έΰ&ίοντες ηβαν τετρακιύχίλιοι άνδρες, χωρίς 38 γυναικών καΐ παιδίων. καΐ άπολύΰας τους όχλους ενέβη είς τό 39 πλοΐον, καΐ ηλ^εν εις τά όρια Μαγδαλά. ΚΕΦ. Ιζ. CAP. XVI. ^ Ii.ai προΰελϋ'όντες οι Φαριύαΐοι και Σαδδουκαιοι πειράζοντες] 1 ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 33 XVI. 2 [επηρώτηΰαν αντον ΰημεΐον εκ τον ονρανον ετΐίδεΐ^αι αντοΐς. 6 δε ρξβ άποκρίΰ-είς ειπεν αντοις , oipiag γενομένης λέγετε, ευδία' πνρράζει 3 γαρ ο ουρανός, καΐ πρωΐ , βήμερον χειμών πυρράζει γαρ 6τυ- γνάζων 6 ουρανός, υποκριταΐ, το μεν τίρόΰωπον του ούρανοΰ γινώύκετε διακρίνειν , τα δε ΰημεΐα των καιρών ου δύναβϋ^ε; 4 γενεά πονηρά καΐ μοιχαλίς ΰημεΐον επιζητευ' καΐ ΰημεΐον ου δο- ^|^ ^^ηΰεται αυττ] , ει μη τό ΰημεΐον Ίωνά του προφήτου, καΐ καταλι- πών αυτούς, άπηλΰ'ε. 5 ΚαΙ ελϋ-όντες ο/Γ μαΰ-ηταΐ αυτόν εις τό πέραν επελά%Όντο αρ- 9|^ 6 τους λαβείν, ο δε ΙηΟονς είπεν αυτοΐς , οράτε καΐ προβεχετε από 7 της ζύμης των Φαριΰαίων καΐ Σαδδουκαίων. οί δε διελογίζοντο εν ι 8 εαυτοΐς, λέγοντες, ότυ άρτους ουκ ελάβομεν. γνους δε 6 Ίηύοϋς ' εΙπεν αυτοΐς, τι δίαλογίζεοΰ'ε εν εαυτοΐς , όλιγόπιΰτοι , ότι άρτους 9 ουκ ελάβετε; οϋπω νοείτε, ούδε μνημονεύετε τους πέντε άρτους ΙΟ των πεντακιβχιλίων , καΐ πόΰους κοφίνους έλάβετε; ούδε τους 11 επτά άρτους των τετρακιΰχιλίων, και πόΰας βπυρίδας έλάβετε; πώς ού νοείτε, ότι ου περί άρτου είπον υμΐν προΰέχειν από της ζύμης 12 τών Φαριύαίων καΐ Σαδδουκαίων ; τότε ΰυνήκαν, ότι ούκ είπε προσ- έχειν από της ζύμης του άρτου, αλλ από της διδαχής τών Φαρι- ΰαίων καΐ Σαδδουκαίων. , „ 13 ΈλΟ-ών δε 6 ^Ιηΰοϋς εις τά μέρη Καιβαρείας της Φιλίππου ί>έ? α ηρώτα τους μαΟ-ητάς αυτού, λέγων, τίνα με λέγουΰιν οι άν%'ρωποι 14 είναι, τόν νιόν του άν%'ρώπου\ οί δ\ είπον, οί μεν Ιωάννην τον βαπτιΰτην' «AAot δε Ηλίαν' έτεροι δε Ιερεμίαν , η ενα τών προ- |g ψητών, λέγει αύτοΐς, νμεΐς δε τίνα με λέγετε είναι \ άποκριΟ'εΙς δε Σίμων Πέτρος είπε. Ου ει 6 Χριΰτός, 6 υιός του Θεού τού 17 ζώντος, καΐ άποκριΰ•εΙς 6 Ίηΰούς είπεν αύτώ, μακάριος ει, Σίμων ^^^ Βάρ Ιωνά , ότι ΰάρ^, και αίμα ουκ απεκάλυψε <3οι , αλλ ο πατήρ 18 μου ο εν τοις ούρανοΐς. κάγώ δε βοϊ λέγω, ότι βύ ει Πέτρος, και επι ταύτη τη πέτρα οίκοδομηΰω μου την έκκληΰίαν, καΐ πύλαι 19 αδου ού κατιΰχύΰουβιν αύτης. καΐ δώΰω 6οι τάς κλεΐς της βα- ύιλείας τών ουρανών' και ο εάν δηΰης έπΙ της γης, εΰται] CODEX ALEX. 3 . 34 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ XVI. [δεδεμενον εν τοις ονρανοις' καΐ ο εάν λν6?]ς επί της γης, εΰταυ ^1^ λελυμενον εν τους ονρανοΐς. τότε διεΰτείλατο τοις μαϋ'ηταΐς αντον, 20 ίνα μηδενΐ εί'τΐωύίν , οτι αυτός έΰτιν Ιηΰονς ο Χριοτός. από τότε 21 ηρξατο 6 Ίηβονς δεικνυειν τοις μα^-ηταΐς αντον , οτι δεΐ αυτόν άπελΟ'εΐν εις Ίεροοόλυμα , καΐ πολλά παϋ-εΐν από των πρεββυτερων καΐ αρχιερέων καΐ γραμματέων^ καΐ άποκταν^^ήναι , καΐ τΡ] τρίττ] ^1 W^Q^ εγερΰ-ηναι. καΐ προβλαβόμενος αυτόν ό Πέτρος ηρξατο έπι-^ 22 τιμαν αυτω , λέγων, ϊλεώς βοι , κύριε' ου μη έϋται 6ol τούτο, ο δε 23 στραφείς είπε τω Πέτρω , ύπαγε όπίΰ ω μου , Σατανά, ΰκάνδαλόν ^ο μου ει' ότι ου φρονείς τα του Θεού, αλλά τά των άνϋ'ρώπων. τότε 24 ό Ιησούς είπε τοις μαΰ'ηταΐς αυτού, ει τις %•έλει όπίύω μου ελ^-ειν, • άπαρνησάσ%•ω εαυτόν , και άράτω τόν σταυρόν αυτού, και άκολου- ϋ'είτω μοι. ος γάρ αν ϋ-έλΐ] την -ψυχην αυτού σώσαι, απολέσει 25 αύτην' ός δ' αν άπολέση την -ψυχην αυτού ένεκεν εμού, ευρησει αύτην' τί γάρ ωφελείται άνΰ^ρωπος, εάν τόν κόσμο ν όλον κερ- 26 δήστι, την δε ψυχην αυτού ξημιωθ'η; η τί δώσει άνθρωπος αντάλ- ^'^^ λαγμα της ψυχής αυτού ; μέλλει γάρ ό υιός τού άνϋ'ρώπου ερχεσ^αι 27 εν τγι δόίϊ] τού πατρός αυτού μετά των αγγέλων αυτού ' και τότε β αποδώσει έκάστω κατά την πράξ,ιν αυτού, άμην λέγω νμΐν, είσί 28 τίνες των ώδε έστηκότων , οΐτινες ου μη γεύσωνται %•ανάτου , εως αν ϊδωσι τόν υίόν τού άν^'ρώπου έρχόμενον εν τγι βασιλεία αυτού. ΚΕΦ. ΙΖ. CAP.XVII. ΛΔ J\al μεΟ"^ ημέρας ε^ παραλαμβάνει ό Ιησούς τόν Πέτρον και ^Ιάκω- 1 βον και Ιωάννην τον άδελφόν αυτού, και αναφέρει αυτούς εις όρος υψηλόν κατ^ ιδίαν, και μετεμορφώΰ'η έμπροσθ'εν αυτών, καΐ 2 έλαμψε τό πρόσωπον αυτού ως ο ήλιος , τά δε ιμάτια αύτον έγέ- νετο λευκά ως τό φως. καΐ ιδού, ώφΰ'ησαν αύτοΐς Μωσης καΐ 3 Ηλίας, μετ αυτού συλλαλούντες. αποκριθείς δε ο Πέτρος είπε 4 τω Ιησού, Κύριε, καλόν εστίν ημάς ώδε είναι' ει θ-έλεις, ποι-] ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 35 [ηΰωαεν ώδε τρεις 6κηνάς , ΰοΐ μίαν. καΐ Μωΰτ] μίαν, καΐ μιαν XVII. δ Ηλία. έτι αντον λαλονντος , ίδον, νεφέλη φωτεινή εττεΰκίαΰεν αντονς ' καΐ ίδον , φωνή εκ της νεφέλης , λέγονύα , οντός εβτυν ο Ο νίός μου 6 αγαπητός , εν ω ενδόκηβα' αντον άκονετε. καΐ άκον- ααντες οι μαΰ-ηταΐ έ'πεΰον επί πρόΰωπον αυτών , καΐ εφοβηϋ-ηΰαν 1 ΰφόδρα. καΐ προΰελϋ-ών ο Ίηοονς ηψατο αντών , καΐείπεν, Εγέρ- 8 9'Υΐτε καΐ μη φοβεΐ6%ε. έπάραντες δε τονς 6φ%•αλμονς αντών, 9 ονδένα είδον, ει μη τον Ίηαονν μόνον, καΐ καταβαινόντων αυτών άπο τον ορονς^ ενετείλατο αύτοΐς ο Ίηβονς, λέγων ^ μηδενΐ εί'πητε το όραμα, εως ου 6 νίος τον άνΟ'ρώπον εκ νεκρών αναΰττ}. 10 καΐ επηρώτηβαν αντον οι μα&ηταΐ αντον, λέγοντες, τί ονν οι ^ 11 γραμματείς λεγονβιν , οτι. Ηλίαν δει ελ%•ειν πρώτον, ο δε Ιηϋονς άπoκρL^'εlς είπεν αντους , Ηλίας μεν έρχεται πρώτον , καΐ άποκα- 12 ταΰτήβεί πάντα' λέγω δ\ νμΐν , οτι Ηλίας ηδη ήλ3•ε , καΐ ονκ επέ- γνωΰαν αντον , αλλ' εποίηβαν εν αντώ οΰα η%•έλη6αν' οντω καΐ 6 13 νως τον άνϋ'ρώπον μέλλει πάβχειν νπ' αντών. τότε ΰννηκαν οι μαϋ'ηταΐ, οτι περί Ιωάννον τον Βαπτίΰτον είπεν αντοΐς. 14 ΚαΙ ελΟ-όντων αντών προς τον οχλον, προΟηλ%•εν αντώ αν- Qo^ 15 d -ρωπος γοννπετών αντώ, καΐ λέγων, κύριε, έλέηβόν μον τον νίον, ort ΰεληνιάζεται καΐ κακώς πάΰχει ' πολλάκις γαρ πίπτει εις το πνρ., 16 καΐ πολλάκις εις το νδωρ. καΐ προΰηνεγκα αντον τοις μαϋ-ηταΐς 17 αον, καΐ ονκ ηδννη^-ηύαν αντον %'εραπεν6αι. άποκρι%•ε\ς δε ο ΊηΟονς ειπεί' , ώ γενεά άπι,ΰτος καΐ διεστραμμένη , εως πότε εβομαι 18 fifO-' νμών\ εως πότε άνέξ,ομαι νμών; φέρετε μοι αντον ώδε. καΐ επετίμηΰεν αντώ ο Ίηαονς , και έ^ηλθ'εν απ' αντον το δαιμόνων, 19 και έ%'εραπεν%-η ο παις άπο της ώρας εκείνης, τότε προΰελ^όντες ^^^ οι μαΰ-ηταΐ τω Ιησού κατ' ιδίαν είπον , διατί ημείς ονκ ηδννη- 20 %'ημεν εκβαλεΐν αυτό ; ο δε Ίηΰούς εΙπεν αύτοΐς , δια την άπιΰτίαν υμών. αμήν γαρ λέγω νμΐν, εάν εχητε πίΰτιν ως κόκκον σινάπεως, ερειτε τω ορει τούτω, μετάβηϋ-ι εντεϋϋ-εν έκεΐ, καΐ μεταβηΰεται' 21 καΐ ου δ εν αδυνατηΟει ύμιν. τούτο δε το γένος ονκ εκπορεύεται, ει μη εν προβευχη καΐ νηΰτεία.] 3* 36 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ XVII. Qoιβ L 15 τυφλοί κα\ χωλοί εν τω ιερω' και έ^εράπευβεν αυτούς, ίδόν- ciy ε τες δε οί άργ^ιερεις καΐ οί γραμματείς τά ϋ-αυμάοια α εποίηύε. και τους παΐδας κράζοντας εν τω ίερω , καΐ λέγοντας, ωβαννά 16 τω υίω ζίαβίδ, ηγανάκτηΟαν , καΐ είπον αυτω, άκούεις τί ούτοι λεγουόιν; ο δε Ίηβούς λέγει αύτοΐς , ναι. ουδέποτε ανεγνωτε, 17 οτί εκ ΰτόματος νηπίων και θηλαζόντων κατηρτίοω αίνον ; καΐ καταλιπών αυτούς ε^ήλ&εν εξ,ω της πόλεως εις Βηϋ-ανίαν, καΐ ηύλί- 0%•η εκεί. 18 19 Πρωίας δε έπανάγων εις την πόλιν , έπείναΟε ' καΐ ίδών ΜΖ ΰυκην μίαν επί της οδού, ήλϋ'εν επ' αύτην , καΐ ούδεν εύρεν εν αυτή ει μη φύλλα μόνον' και λέγει αντί], μηκέτι εκ οού καρπός 20 γένηται εις τόν αιώνα, και εξ,ηράνϋ-η παραχρήμα η συκη. και ίδόντες οί μa^'ητal έΰ-αύμαβαν , λέγοντες, πώς παραχρήμα εξη- 21 ράνΰ•η η (5υκη ; αποκρι%•εΙς δ\ ο Ίηΰούς εΐπεν αύτοΐς , άμην λέγω υμΐν , έαν έχητε πίοτιν , καΐ μη διακριΟ'ήτε , ού μόνον τό της Ουκής ποίήβετε , αλλά καν τω όρει τούτω εί'πητε , άρΰ-ητι και βλήΰ•ητι 22 εις την θάλαββαν , γενήΰεται' και πάντα οΰα αν αίτηϋητε εν τγ} προΰευχ^, πιβτεύοντες, ληφεϋΟ-ε. 23 ΚαΙ ελΰ-όντι αύτώ εις τό ίερόν , προΰήλΌ-ον αύτώ διδά- ^ιζ βκοντι οί αρχιερείς και οί πρεσβύτεροι τού λαού , λέγοντες , εν] '"' ΜΗ 44 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ XXI. [τΐύία εξ,ουσία ταντα TtOLStg; καΐ τις ΰοι έδωκε την εξονΰίαν ταντην; αποκρίΰ'είς δε ο Ιηαονς είπεν αντοΐς , έρωτηαω νμάς κάγώ λόγον 24 fW, όν εάν εί'πητε μοι, κάγώ νμΐν ερώ εν ποία ε^ονοία ταντα τίοιώ. το βάτΐτιΰμα Ιωάννου τΐόϋ'εν ήν; εξ ονρανον, η ε^ αν- 25 ΰ-ρώτνων; οΓ δε διελογίζοντο τιαρ^ εαντοΐς, λέγοντες, εάν εί'πω- μεν , εξ, ουρανού, ερεΐ ημΐν , δυατί ουν ουκ έπιβτενΟατε αύτώ; εάν δε εί'τΐωμεν, εξ ανθρώπων, φοβούμεϋ'α τον οχλον' πάντες 26 γάρ εχουύί τον Ιωάννην ως προφητην. καΐ άποκριΘ-εντες τω 27 ^Ιηΰον είπον , ουκ οιδαμεν, εφη αυτοΐς καΐ αυτός, ούδε εγώ ΰΐη λέγω νμΐν εν ποία εξουβία ταϋτα ποιώ. τί δε νμΐν δοκεί; αν- 28 %•ρωπος είχε τέκνα δυο, καΐ προΰελϋ-ών τω πρώτω είπε, τέκνον, υπάγε, ΰημερον εργάξου εν τω άμπελώνί μου. 6 δε άποκρι- 20 %'ε\ς είπεν, ου ^-έλω' υΰτερον δε μεταμεληϋ-είς , άπηλΰ'ε. καΐ 30 προύελϋ'ών τω δευτέρω είπεν ωβαύτως. 6 δε άποκρίΰ'είς εΙπεν, εγώ, κύριε' και ουκ απήλθε, τίς εκ των δυο έποίηβε το Ο^έλημα 31 του πατρός; λέγουοιν αύτω , ο πρώτος, λέγει αύτοΐς 6 Ιηΰονς, άμην λέγω υμΐν , οτι οί τελώναι και αι πόρναυ προάγονΰίν νμάς εις την βαΰιλείαν του ^'εoϋ. ηλΟ'ε γάρ προς νμάς ^Ιωάννης εν 32 οδω δίκαιούννης, καΐ ουκ έπίΰτεύΰατε αύτω, ο[ δε τελώναί καΐ αί πόρναυ επίοτευβαν αυτω ' νμεΐς δε Ιδόντες ού μετεμελη- σι^ ^ητε νύτερον του πιΰτεϋοαι αντω. άλλην παραβολην άκονβατε. 33 άν^'ρωπός τις ην οίκοδεΰπότης , οβτις εφύτενβεν αμπελώνα, καΐ φραγμόν αντω περιέ%'ηκε, καΐ ώρυξεν εν αύτώ ληνόν , καΐ ώκο~ δόμηβε πύργον , καΐ εξέδοτο αυτόν γεωργοΐς, καΐ άπεδημηΰεν. οτε δε ηγγιβεν ο καιρός τών καρπών, απέστειλε τους δούλους 34 αυτού προς τους γεωργούς, λαβείν τους καρπούς αύτον' καΐ 35 λαβόντες οι γεωργοί τονς δούλονς αύτον, ον μεν έδειραν, ον δε άπέκτειναν , ον δ\ έλιΟΌβόληβαν. πάλιν άπέοτειλεν άλλονς 36 δονλονς πλείονας τών πρώτων * καΐ εποίηοαν αύτοΐς ώΰαύτως. νύτερον δε απέστειλε προς αυτούς τόν νιόν αύτον , λέγων, εν- 37 τραπηβονται τόν νίόν μον. οι δ\ γεωργοί ίδόντες τόν νιόν 38 είπον εν εαντοΐς , ούτος έβτιν ο κληρονόμος' δεύτε , άποκτείνω-] ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 45 39 [μεν αντον , καΐ κατάΰχωμεν την κληρονομίαν αντοϋ. καΙ λαβόν- ΧΧΤ. 40 τες αντον ε^εβαλον εξω τον άμπελώνος καί άπεκτειναν. όταν ονν ελ^Ίβ 6 κνρως τον αμπελώνας, τί ποίηΰεί τοις γεωργούς έκεί- 41 votg; λέγονΰίν αύτώ, κακονς κακώς άπολέβευ αντονς' και τον αμπελώνα έκδόβεται άλλοις γεωργοΐς, οΐτινες αποδώΰονϋιν αντώ 42 τους καρπούς εν τοις καυροις αντών. λέγει αντοίς ο Ιηΰονς, ουδέποτε άνέγνωτε εν ταΐς γραφαΐς, λίΰΌν ον απεδοκίμαύαν οι οίκοδομονντες, ούτος εγενηϋΊ] εις κεφαλήν γωνίας' παρά Κνρίον 43 έγένετο αντη , και έβτι ΰ^ανμαβτη εν οφΰ'αλμοΐς ημών; δια τοντο λέγω νμιν, οτι άρ^ηύεται αφ' υμών η βαΰιλεία τον Θεον, και 44 δο^Ύίβεται έϋ-νει ποιονντι τονς καρπονς αντής. και ο πεΰών έπΙ τον λί&ον τοντον ΰννΰ'λαΰΟ'ήΰεται' εφ' ον δ αν πέβΥ], λικμηοει 4ο αντον. και ακονΰαντες οι αρχιερείς και οι Φαριΰαιοι τας πάρα- ^ 46 βολάς αντον εγνωβαν οτι περί αντών λέγει' καΐ ξητονντες αν- τον κρατήβαι, έφοβηΰ'ηΰαν τονς οχλονς^ επειδή ως προφητην αντον είχον. ΚΕΦ. KB. CAP. XXII. 1 Και άποκριϋ'είς 6 Ίττιβονς πάλιν είπεν αντοΐς εν παραβολαΐς, σ^α 2 λέγων, ώμoιώ^'η η βαΰιλεία τών ονρανών άν%'ρώπω βαΰιλεΐ, οΰτις 3 έποίηύε γάμονς τω νιώ αντον' και απέβτειλε τονς δονλονς αντον καλέύαι τονς κεκλημένονς εις τονς γάμονς , καΐ ονκ ηϋ^ελον 4 ελϋ'εΐν. πάλιν άπέβτειλεν άλλονς δονλονς, λέγων, είπατε τοις κεκλημένοις , ιδού, το αριΟτόν μον ητοίμαΰα, οι ταύροι μον καΐ τα ΰιτιβτά τεϋ'νμένα, και πάντα έτοιμα' δεύτε εις τονς 5 γάμονς. οί δε άμεληΰαντες άπηλϋ-ον, 6 μεν εις τον Ι'διον άγρον, 6 ο ^£ εις την έμπορίαν αντον' οι δε λοιποί κρατήΰαντες τονς 7 δονλονς αντού νβριβαν και άπέκτειναν. άκονβας δε ο βαΰι- λενς ωργίΰΘ'η, και πέμψας τα ύτρατενματα αντον άπώλεΰε τους 8 φονεις εκείνονς, και την πόλιν αντών ένέπρηύε. τότε λέγει τοις δονλοις αντού, ο μεν γάμος frot^og έβτιν , οί δε κεκλη-] 46 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ XXII. [μενοί ονκ ήβαν α^,ιοί. TtoQtvsGd^e ovv έτά τας διεϊ,όδονς των οδών, Ο καΐ οΰονς αν ενρητε, παλεύατε εις τονς γάμους, καΐ εξ,ελ^όν- 10 τες οι δούλοι εκείνοι εις τάς οδονς βννηγαγον πάντας οβονς ενρον, τΐονηρονς τε καΐ άγαΰ-ονς' και ετιληο^^η 6 γάμος άνακειμενων. γ είΰελ0•ών δε 6 βαΰιλενς ^εάβαβ^^αι τονς άνακειμενονς είδεν 11 εκεί άνΰ'ρωττον ονκ ενδεδνμενον ενδνμα γάμου' καΐ λέγει αντώ 12 εταίρε, πώς είβήλΰ^ες ώδε μη έχων ενδνμα γάμου; 6 δε εφι- μώϋ'η. τυτε είτΐεν ο βαΰιλενς τοις διακόνοις, δηΰαντες αντον πό- 13 δας και χείρας, άρατε αυτόν και εκβάλετε εις το ύκότος το εξώτε- ρον' εκεί εαται ο κλαύ%'μος καΐ ο βρυγμος τών οδόντων, πολλοί 14 γάρ είΰι κλητοί , ολίγοι δε εκλεκτοί. ^.^γ τότε πορενϋ^εντες οι Φαριΰαΐοι ΰυμβούλιον ελαβον όπως 15 ^ αυτόν παγιδεύσωοιν εν λόγω. καΐ αποΰτέλλουβιν αντώ τους μα- 16 'ΰ'ητάς αυτών μετά τών Ηρωδιανών , λέγοντες , διδάβκαλε , οίδα- μεν ότι άληθ'ης ει , καΐ την οδόν του Θεοϋ εν αλη&εία διδάσκεις, καΐ ον μέλει ύοι περί ούδενός, ου γάρ βλέπεις εις πρόΰωπον άν- %'ρώπων. είπε ούν ημΐν, τί 6οι δοκεΐ\ εξεβτι δούναι κήνΟον Καί- Π 6αρι , η ου; γνούς δ\ ο ΊηΟοϋς την πονηρίαν αυτών είπε, τί με 18 τΐειράζετε , υποκριταί; επιδείξατε μοι το νόμιβμα του κηνΰου. 10 οΓ δε προβηνεγκαν αυτώ δηνάριον. καΐ λέγει αυτοΐς, τίνος 20 η είκών αυτή καΐ η επιγραφή; λέγουβιν αντώ, Καίύαρος. τότε 21 λέγει αυτοΐς J απόδοτε ούν τά Καίύαρος Καίύαρι' και τα τον Θεού ΝΓ τω Θεώ. καΐ άκονΰαντες έΟ-αυμαΰαν ' καΐ αφέντες αυτόν άπηλ^Όν. 22 Έν εκείνη τη ημέρα προΰηλ&ον αντώ Σαδδονκαιοί, οι λέγον- 23 τες μη είναι άνάαταΰιν , καΐ έπηρώτηΰαν αυτόν, λέγοντες, διδά- 24 βκαλε, Μωοης είπεν , εάν τις άποϋ-άν^ μη έχων τέκνα, έπιγαμ- βρενύει ο αδελφός αυτού την γυναίκα αυτού, και άναΰτηύει σπέρμα τω άδελφώ αντού. ηΰαν δε παρ' ημΐν επτά αδελφοί' και 25 ό πρώτος γαμηβας έτελεύτησε' και μη έχων απέρμα , άφηκε την γυναίκα αυτού τω άδελφώ αυτού, ομοίως και 6 δεύτερος, καΐ 2G ό τρίτος , εως τών επτά. ύβτερον δε πάντων άπέ9•ανε και η γυνή. 27 εν τγι ούν αναΰτάύει, τίνος τών επτά εύται γυνή; πάντες γάρ] 28 ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 47 29 [ε6χον αντην. άποκριΘ'εΙς δε ο Ίηΰονς είπεν αντοΐς , πλανάβΰ-ε, XXII. 30 μη είδότες τάς γραφάς , μηδέ την δνναμιν τον Θεον. εν γαρ τη άναΰτάύεί οντε γαμονβιν ^ οντε έκγαμίζονται ^ αλλ ως άγγελοι τον 31 Θεού εν ονρανώ είΰι. περί δε της άναύτάΰεως των νεκρών^ ονκ 32 ανέγνωτε το ρηϋ'εν νμΐν νπο τον Θεον, λέγοντος, εγώ είμι ο Θεός ^ Αβραάμ , ν,αΧ ο Θεός Ίΰαακ , καΐ ο Θεός Ιακώβ ; ονκ εβτιν ο Θεός 33 Θεός νεκρών, άλλα ζώντων, καΐ άκονΰαντες οί όχλοι έ^επληΰόοντο έτΐΐ τη διδαχή αντον. ΝΑ 34 Οί δε Φαριβαΐοί, άκονΰαντες οτι εφίμωβε τονς Σαδδον- αν.δ 3δ καίους , βννήχϋ-ηΰαν έτά το αντο , και εττηρώτηβεν είς εξ, αντών 3G νομικός, πειράξων αντον , καΐ λέγων, διδάΰκαλε. ποία εντολή με- 37 γάλη εν τω νόμω; 6 δε Ίηβονς είπεν αντω , αγαπηθείς Κνριον τον Θεόν 6ον, εν όλη τη καρδία βον, καΐ εν όλη τη ψνχη 6ον, και εν όλη 39 ^ί διάνοια ΰον. αντη εΰτι πρώτη και μεγάλη εντολή, δεντερα δε 40 όμοία αντη, άγαπήϋεις τον πληβίον 6ου ως ΰεαντόν. εν τανταις ταΐς δνβΐν εντολαΤς όλος ο νόμος καΐ οι προφήται κρέμανται. 41 Σννηγμενων δε των Φαριΰαίων, έπηρώτηβεν αντονς ο Ίη- α•/.ε 42 οονς, λέγων, τί νμΐν δοκεΐ περί τον Χριΰτον; τίνος νιος εΰτι; 43 λέγονβιν αντω, τον ζίαβίδ. λέγει αντοΐς, πώς ονν ΖΐαβΙδ εν 44 πνενματι κνριον αντον καλεί:, λέγων, ειπεν 6 Κύριος τω κνρίω μον, κάϋ-ον εκ δεξιών μον, εως αν ^ώ τονς έχ%•ρονς ΰον νποπόδιον 45 τών ποδών ΰον. ει ούν ΖΐαβΙδ καλεί αντον κνριον, πώς νιος 40 αντον εΰτι; καΐ ονδείς ίδννατο αντω άποκριΘ'ήναι λόγον' ονδ\ ^"^ ετόλμηΰε τις απ' εκείνης της ημέρας επερωτηΰαι αντον ονκέτι. ΚΕΦ. ΚΓ. CAP.XXIII. 1 1 ότε ο Ίηΰονς ελάληΰε τοις όχλοις και τοις μα^ηταΐς αντον, α-αζ 2 λέγων, έπι της Μωΰεως καθέδρας εκάϋ^ιΰαν οι γραμματείς και 3 οι Φαριΰαΐοι' πάντα ονν όΰα αν εί'πωΰιν νμΐν τηρεΐν, τηρείτε και ποιείτε' κατά δ\ τα έργα αντών μη ποιείτε' λέγονΰι γαρ 4 και ον ποιονΰι. δεΰμενονΰι γαρ φορτία βαρέα και δνΰβά- ^^^ ΰτακτα, καΐ επιτιΰ-έαΰιν έπι τονς ωμονς τών άν&ρώπων' τω δε] 48 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ XXIII. ^'^^ [δακτνλω αντών ον ^ελον6ί κινηοαί αντά. πάντα δ 6 τα έργα 5 αυτών tcolovul TtQog το ϋ^εαϋ-ηναί τοις άνΰ'ρώτΐοις. πλατννονΰί δε τα φνλακτηρία αντών, καΐ μεγαλννονΰυ τα κράοπεδα των ιματίων αντών. φιλονύί τε την ττρωτοκλίΰίαν εν τοις δείπνοις^ καΐ τάς G τΐρωτοκα^'εδρίας εν ταΐς βνναγωγαΐς , καΐ τονς άΰτΐαβμονς εν ταΐς 7 ι αγοραΐς^ και καλεΐΰ^'αί νπο των ανΟ-ρωπων , ραββι, ραββο' νμεΐζ 8 δε μη κλη^-ητε, ραββί' εις γάρ έύτιν υμών 6 κα&ηγητης, 6 Χρίύτός' πάντες δε νμεΐς αδελφοί εΰτε. καΐ πάτερα μη καλέβητε νμών επΙ 9 τηζ γης' εις γάρ έβτιν ο πατήρ νμών .^ ο εν τοις ονρανοίς. μηδέ 10 κληΰ-ητε κα^^ηγηταί' είς γάρ νμών έβτιν ο καϋ-ηγητης, 6 Χριύτός. ^ ο δε μείζων νμών εύταυ νμών διάκονος, οΰης δε νψώύεί εαντον γο ταπεινωΟ'ήβεταί ' καΙ οβτις ταπεινώβει εαντον , νφωΰ-ηβεται. oval 13 νμΐν^ γραμματείς καΐ Φαρίΰαΐοί, νποκριταΐ^ οτι κατεβ%^ίετε τάς οικίας τών χηρών, καΐ προφάβεί μακρά προβενχόμενοι' δια τοντο g ληψεβΰ'ε περιΰΰότερον κρίμα, oval δε νμΐν, γραμματείς καΐ Φα- 14 ριΰαΐου, νποκρι,ταΐ, οτυ κλείετε την βαβιλείαν τών ονραΐ'ώΐ' εμ- προβΟ^εν τών άνΟ-ρώπων' νμεΐς γάρ ονκ είαερχε6ΰ•ε, ονδε τονς ^J είύερχομένονς άψίετε είΰελΰ-εΐν. oval νμΐν, γραμματείς καΐ Φαρι- 15 ύαΐοί, νποκριταΐ, οτι περιάγετε την ^άλαΰϋαν καΐ την ^,ηράν. ποίηΰαί ενα προΰηλντον, καΐ όταν γένηται , ποιείτε αντον νιον γε- έννης διπλότερον νμών. oval νμΐν, οδηγοί τνφλοί^ οί λέγοντες, 16 ος αν ομόΰΎΐ εν τω ναώ, ονδέν έοτιν' ος δ' αν ομόΰτ] εν τω χρναώ τον ναον, οφείλει, μωροί καΐ τνφλοί' τίς γάρ μείζων εοτίν, ο χρν- Π σό^ , η ο ναός 6 αγιάζων τον χρνΰόν ; καΐ , ός εάν ομόβη εν τω d^v- 18 αιαΰτηρίω, ονδέν έβτιν' ος δ' αν ομόΰτ] εν τω δώρω τω επάνω αντον, οφείλει, μωροί καΐ τνφλοί' τί γάρ μείζον, το δώρον, 19 η το ΰ'νΰιαύτηριον το αγιάζον το δώρον; ο ονν ομόύας εν τω 20 ΰ'νΰιαΰτηρίω ομννει εν αντώ καΐ εν πάοι τοις επάνω αντον ' καΐ 6 ομόΰας έν τω ναώ ομννει έν αντώ καΐ έν τω κατοικονντι 21 αντόν καΐ ο ομόβας έν τω ονρανω ομνυ^ί. έν τω %'ρ6νω τον 22 ^ ^ Θεού καΐ έν τω κα&ημένω επάνω αντον. oval νμΐν , γράμμα- 23 τεις και Φαριΰαΐοι, νποκριταΐ, 'ότι άποδεκατοντε το ηδνοβμον] ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 49 [καΐ το ανηΟ^ον καΙ το κνμινον ^ ■χαΐ άφήκατε τα βαρύτερα τον ΐ'Ο-ΧΧΠΙ. μον , την κρίβίν καΐ. τον ελεον καΐ την πίΰτον' ταύτα έδει- ποιηβαί 24 κακεΐνα μη άφιέναι. οδηγοί τυφλοί^ οί δινλίζοντες τον κώ- ^ 25 vojTta ^ την οε καμηλον καταπινοντες. οναυ νμυν, γραμματείς ^ καΐ ΦαρίΟαΐοι . νποκροταΐ, 'ότι κα&αρίζετε το ε^ωΰ-εν τον τίοτη- ρίον καΐ της παροφίδος, εβω^εν δε γέμονβιν ί'ξ αρπάγης καΐ 26 ακρααίας. Φαριβαΐε τνφλε , καϋ^άρίβον πρώτον το εντός τον ποτη- ρνον καΐ της παροψίδος , ίνα γενηται καΐ το έκτος αυτών καΰ-αρόν. 27 oval νμΐν^ γραμματείς καΐ ΦαρίβαΙοι^ νποκριταΐ ^ οτυ παρομοιάζετε ^ ^^ τάφοις κεκονιαμένοις^ οϊτινες εζωϋ'εν μεν φαίνονται ώραΐου, εΰω- 28 ■Ο^εν δε γέμονΟιν οβτέων νεκρών καΐ πάΰης άκα^'αρύίας. οντω καΐ νμείς ε^ωΰ-εν μεν φαίνεβ&ε τους άν^ρώποις δίκαιοι, ε6ω%•εν δε 29 μεΰτοί εβτε νποκριΰεως και ανομίας, οναι νμιν^ γραμματείς και ^ Φαριβαΐοι, νποκριταΐ, οτι οικοδομείτε τους τάφονς τών προφητών, 30 καΐ κοβμειτε τά μνημεία τών δικαίων, και λέγετε^ ει ημεν εν ταΐς ημεραις τών πατέρων ημών, ονκ αν ημεν κοινωνοί αντών εν τω 31 αϊματι τών προφητών, ωβτε μαρτνρειτε έαυτοΐς , ort νιοι έΰτε τών 32 φονενΰαντων τονς προφητας' και νμεις πληρωβατε το μετρον των ^ 33 πατέρων νμών. οφεις, γεννήματα έχιδνών, πώς φνγητε άπο της 34 κρίβεως της γεέννης; δια τούτο, ίδον , εγώ άποότελλω προς νμάς ^^ προφητας και αοφονς καΐ γραμματείς' καΐ εξ, αντών άποκτενεΐτεκαΐ βτανρώύετε, καΐ εξ αντών μαΰτιγώοετε εν ταΐς ΰνναγωγαις νμών, 35 καΐ διώξετε άπο πόλεως εις πόλιν. όπως ελΰ-γ^ έφ' νμάς πάν αίμα δίκαιον έκχννόμενον έπΙ της γης . άπο τού αΐματος"^βελ τού δίκαιον, εως τον αίματος Ζαχαρίον νιον Βαραχίον, ον εφονενβατε μεταξν τον 36 ναού και τού ^'νΰιαΰτηρίον. άμην λέγω νμΐν, ηξει ταύτα πάντα έπΙ 37 την γενεάν ταντην. Ίερονΰαλημ,^Ιερονύαλημ, η άποκτείνονΰα τονς ^ προφήτας και λιϋ^οβολούοα τονς άπεοταλμένονς προς αντην, πούά- κις η^έληΰα έπιΰνναγαγειν τά τέκνα Οον,όν τρόπον έπιοννάγει όρ- 38 νις τά νοββία εαντης νπό τάς πτέρνγας , καΐ ονκ ϊ^ΰ^εληοατε ; ίδον, 39 αφίεται νμΐν 6 οίκος νμών έρημος, λέγω γάρ νμΐν , ον μη με ι'δητε άπ άρτι, εως άν είπητε, ευλογημένος 6 ερχόμενος εν ονόματι Κνρίον.] CODEX. ALEX. 4 50 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ ΚΕΦ. ΚΔ CAP. XXIV. β [Is^al ε^ελϋ-ών 6 Ίηΰονς επορενετο άπο τον ιερού ' καΐ 7ΐροαήλ0Όν 1 Οί μαϋ-ηταΐ αντον επιδείζαυ αντώ τας οίκοδομάς τον ιερού. 6 δε 2 Ίηΰούς ειπεν αντοίς , ον βλέπετε πάντα ταύτα; άμην λέγω νμΐν, ον μη άφεΰ-^ ώδε λίϋΌς επΙ λίϋΌν^ og ον μη καταλνθ'ηβεταί. (^Ι^Υ Καθήμενου δε αντού επΙ τού ορονς των ελαίων, προοήλΟ-ον 3 αντώ οί μαΰ^ηταΐ κατ ιδίαν, λέγοντες, είπε ημΐν , πότε ταύτα εΰταο; καΐ τί το ύημείον της (5ης παρονΰίας , καΐ της βνντελείας τον αίώνος; καΐ άποκριΟ^εΙς 6 Ίηβούς είπεν αντοίς, βλέπετε, 4 μητις νμάς πλανήτη, πολλοί γαρ ελενΰονταί έπΙ τω ονόματι 5 μον , λέγοντες , εγώ είμι ο Χριΰτός ' καΐ πολλούς πλανήύονΟί. Μελληύετε δε άκονειν πολέμονς και άκοάς πολέμων, οράτε, 6 μη 'ϋ'ροεΐΟ'^-ε' δει γαρ πάντα γενέΰ^^αι, άλλ^ ονπω έβτΐ το τέλος, έγερϋ'ηβεταί γαρ έ^νος έπΙ έ%'νος, καΐ βαβιλεία έπΙ βαβίλείαν' 7 ^^ καΐ έοονταί λίμοΙ καΐ λοιμοί, και ΰειβμοί κατά τόπονς. πάντα 8 δε ταύτα άρχη ώδίνων. τότε παραδώοονοιν νμάς είς ^λίφιν, και 9 άποκτενονΰιν νμάς ' καΐ έΰεβ&ε μιβονμενοι νπό πάντων των ^^^ έϋ^νών δια το όνομα μου. και τότε ϋκανδαλι6%•ηβοντύίΐ πολλοί, καΙ 10 άλληλονς παραδώΰονΰι, καΐ μιβηαονοιν αλληλονς' και πολλοί 11 'ψενδοπροφήται εγερΟ-ηβονται, και πλανηαονβι πολλούς' καΐ δια 12 το πληΰ'ννΰ'ηναι την αν ο μίαν , ψνγηΰεται η αγάπη των πολλών' ^ ^^ ό δε νπομείνας είς τέλος, ούτος ΰωΘ-ηΰεται. καΐ κηρνχ^-ηβεται |^ τούτο το εναγγέλιον της βαβιλείας εν όλη τη οίκονμέντ], είς μαρ- ς τνριον παΰι τοις ευ^νεΰι. και τότε ηξει το τέλος, όταν ονν ιοητε 15 το βδέλνγμα της έρημώΰεως, το ρηϋ^εν δια Δανιήλ τού προφψ β τον, εβτος εν τοπω αγιω (ο αναγινωΰκων νοειτω ) τότε οι εν ίο τη Ιονδαία φενγέτωΰαν επΙ τα όρη' ο έπΙ τού δώματος μη κατά- 17 βαινέτω άραί τι εκ της Οί,'κίο:^ αντού. καΐ ο εν τω άγρω μη 18 ν> έπιατρεφάτω οπίΰω άραι τα ιμάτια αντού, οναι δε ταις εν γα- 19 ΰτρί έχονβαις και ταις ϋ-ηλαζονβαις εν εκείναις ταις ημέραις.] Gva ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 51 XXIV 20 [%Qo6BV%e0%-8 δε ίνα μη γενηταο η φνγη υμών χείμώνος, μηδέ εν ^^ 21 ύαββάτω. έύται γαρ τότε ^-λίψις μεγάλη, οία ον γέγονεν απ' ^^ 22 άρχης κόύμον εως τον νυν, ονδ' ον μη γένηται. καΐ ει μη ^'^β έκολοβώ^^ηοαν at ημεραι εκεΐναι ονκ αν έοώ^η πάβα αάρ^. δια 23 δε τονς εκλεκτούς κολοβωΟ-ήΰονται aC ημέραι εκεΐναι. τότε εάν V^ τις νμίν εί'πτ], ίδον, ώδε ο ΧρίΟτός , η ώδε, μη πίβτενσητε. 24 εγερϋ'ηΰονταί γαρ -ψενδόχρίβτοο καΐ φενδοτΐροφήται καΐ δώΰονΰί ^^ βημεΐα μεγάλα κα\ τέρατα, ωΰτε πλανηβαί , ει δννατόν , καΐ 26 "^^^^ εκλεκτονς. ιοον, ττροειρηκα νμιν. εαν ονν ειπωβίν νμιν, ^ ίδον , εν τη έρήμω εβΐΐ, μη εξ,έλΰ'ητε' ίδον , εν τοις ταμείοις, 2/ μη πιοτευβητε. ωΰπερ γαρ η αύτραπη εξέρχεται, απο ανατολών ^ καΐ φαίνεται εως δνβμών, όντως εβται καΐ η παρονσία τον νίον 28 τον άν^'ρώπον. όπον γαρ εάν fj το πτώμα, έκεΐ ϋνναχΰ^ηΰον- ^ 29 ται οί αετοί, ενΰ-έως δε μετά την ϋ-λίφιν των ημερών εκείνων, ^Ι^ 6 ^'Atog ΰκοτιβϋ^ηαεται, και η σελήνη ον δώαει το φέγγος αντής, καΐ οι άβτέρες πεβοννται άπο τον ονρανον, και αϊ δννάμεις τών 30 ονρανών ύαλενΰ'ηβονται. και τότε φανηΰεται το ϋημεΐον τον ^^ νίον τον avd -ρώπον εν τω ονρανώ' καΙ τότε κόφονται πάΰαι αί φνλαι της γης, και όψονται τον νίον τον άν^ρώπον, έρχόμε- νον επι τών νεφελών τον ονρανον μετά δννάμεως και δό^ης 31 πολλής, και άποοτελει τονς άγγέλονς αντον μετά βάλπιγγος φω- νής μεγάλης, και έπισννά^ονΰι τονς εκλεκτούς αντον εκ τών 32 ΰεβΰάρων ανέμων, απ' άκρων ονρανών εως άκρων αντών. άπο δε της ΰνκης μάθετε την παραβολην' όταν ηδη 6 κλάδος αντής γένηται απαλός, καΐ τά φνλλα έκφνη , γινώΰκετε ότι εγγύς το 33 ^-έρος' οντω και νμεις, όταν ίδητε πάντα ταντα, γινώοκετε οτι 34 εγγύς έΰτιν επΙ θύραις, άμην λέγω νμιν , ού μη παρέλΟ-η η 35 γενεά αντη, εως αν πάντα ταντα γένηται. ο ονρανός και η γη 36 παρελεύσονται, οί δε Ao^ot μον ον μη παρέλ^ωΰι. περί δε της αξ ημέρας εκείνης καΐ της ώρας ονδείς οίδεν, ούδε οί άγγελοι τών 37 ουρανών, ει μη ο πατήρ μον μόνος., ώβπερ δε αί ήμέραι τον ^ Νώε, όντως έβται καΐ ή παρονβία τον νίον τον άνΟ'ρώπον.] 4* 52 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ ΧΧΐν.[ω67ίερ γαρ ηύαν εν ταΐς ημεραος ταΐς προ τον κατακλνΰμον^ 38 τρώγοντες καΐ τϋίνοντες , γααονντες καΐ έκγααίζοντες , ^ίχρί' rj^ ημέρας ειβηλϋ^ε Νώε είς την κιβωτον, καΐ ουκ εγνωΰαν, εως 39 ηλϋ-εν ο κατακλνβμος καΐ ηρεν απαντάς^ όντως έβταυ καΐ η παρ- / ονοία τον νίον τον άν^'ρώπον. τότε δνο εΟονταυ εν τώ άγρω ' 40 ο είς παραλαμβάνεται^ καΐ 6 είς άφίεταί. δνο άλ,ηϋ-ονΰαί εν τω 41 ς μνλωνι μια παραλαμβάνεται , και μια αφιεται. γρηγορείτε ονν^ 4i ο ότι ονκ οί'δατε ποία ώρα ό κνριος νμών έρχεται. εκείνο δε 43 γινώύκετε , ότι ει γιδει ο οίκοδ εύπόττις ποία φνλακη ο κλέπτης έρχεται, έγρηγόρηαεν αν, και ονκ αν εί'αΰε διορνγηναι την οί- κίαν αντον. δια τούτο καΐ νμεΐς γίνεύΟ^ε έτοιμοι' ότι η ώρα 44 ^^^ ον δοκεΐτε , ο ι;Γος τον άνϋ'ρώπον έρχεται, τίς αρα εύτίν 6 45 πιΰτός δονλος καΐ φρόνιμος , όν κατεότηβεν ο κνριος αντον επΙ της θεραπείας αντον, τον διδόναι αντοις την τροφην εν καιρώ; g^ μακάριος 6 δονλος εκείνος, Ον ελΰ-ών ό κνριος αντον ενρηΟει ποι- 46 ονντα όντως, άμην λέγω νμΐν, ότι έπΙ πάύι τοις νπάρχονοιν αν- 47 ^^^ τον καταΰτηΰει αντόν. εάν δ\ είπη ό κακός δονλος εκείνος εν ττ] 48 καρδία αντον, χρονίζει ο κύριος μον έλΰ^ειν, καΐ άρξ,ηται τνπτειν 49 τονς Οννδούλονς , έΰ^ίειν δε καΐ πίνειν μετά των με%'νόντων, η'Ε,ει 50 6 κύριος τον δούλον εκείνον έν ημέρα f^ ον προΰδοκα, και εν ώρα γι ον γινώακει, καΐ διχοτομηθεί αντόν, καΐ τό μέρος αντον μετά 51 των νποκριτών ^η6ει' εκεί έΰται ο κλανΰ'μός καΐ ο βρνγμός των οδόντων. ΚΕΦ. ΚΕ. CAP. XXV. β'ξΎΐ 1 οτε ομοιωχ^ηβεται η βαΰιλεία τών ονρανών δέκα παρϋ-ένοις, αΐτι- 1 νες λαβονΰαι τάς λαμπάδας αντών έξηλΰ-ον είς άπάντηΟιν τον ννμφίον. πέντε δε ηβαν ίξ αντών φρόνιμοι, καΐ αι πέντε μωραί. 2 αΐτινες μωραΐ^ λαβονβαι τάς λαμπάδας έαντών , ονκ έλαβον με^•^ 3 έαντών έλαιον' αί δε φρόνιμοι ελαβον έλαιον έν τοις άγγείοις 4 αντών μετά τών λαμπάδων αντών. χρονίζοντος δε τον ννμψί-] 5 ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 53 6 [ον , εννΰτα^αν πάύαι τίοά εκάϋ^ενδον. μεΰης δε νυκτός κραυγή XXV. γέγονεν^ ίδού, ο νυμφίος έρχεται] INCIPIT CODEX ALEXANDRINUS : 7 Έ'ξερχεοΰ-ε εις άτΐάντηβίν αύτοϋ. Τότε ηγερΘ-ηύαν ττάΰαί αιτΐαρ- 8 ^ένοί εκεΐναι, και εκόύμηΰαν τάς λαμπάδας εαυτών, αί δε μωραΐ ταΐς φρονίμοις είτΐον, δότε ημΐν ελαιον εκ του ελαίου υμών. Ζτι αί λαμπάδες 9 γιμών οβέννυνται. άπεκρίΟ-ηΰαν δε αι φρόνιμοι, λεγουΰαί, μηποτε ουκ άρκέύϊΐΎΐμείνκαΙνμεΐν πορεΰίβΟ^αί μάλλον προς τους πωλούντας, καΐ 10 άγοράβατε έαυταΐς. απερχομένων δε αυτών άγοράΰαι, ήλΰ-εν ο νυμφί- ος' καΙ αίετοίμαυ είΰήλΟΌν μετ αύτοϋ εις τους γάμους, καΐ εκλείβΰ-η η 11 Ο'ύρα. ^'Τΰτερον δΐ έρχονται καΐ αι λοιπαΐ παρϋ'ενοί,λεγουΰαι, κύριε, 12 κύριε, άνοιξ,ον }]μΐρ. Ό δε άποκριϋ^είς είπεν,άμην λέγω υμΐν, ουκ οίδα 1^ υμάς. γρηγορείτε ούν.ότι ούκοί'δατετην ημερανούδετην ώραν."Ω/βπερ Ι γαρ avd -ρωπος αποδήμων ίκάλεοεν τους ιδίους δούλους, καΐ παρεδω- 15 κεν αύτοίς τα υπάρχοντα αυτών' Και ω μεν εδωκεν πέντε τάλαντα, ω ^° δε δύο^ φ δε εν, εκάΰτω κατά την ιδίαν δύναμιν' καΐ απεδημηΟεν 16 ευθέως, πορευΰ-είς δε ο τά πέντε τάλαντα λαβών είργάΰατο εν αύ- Π τοΓς, και εκβρδηΟεν^) άλλα πέντε τάλαντα, ώααύτως δε καΐ ο τά δύο 18 εκερδηΰενκαΐ αυτός άλλα δύο. ό δε το εν τάλαντον λαβών άπελΟ-ών 19 ώρν^,εν εν vrj γ^, και εκρυφεν το άργύριον του κυρίου αυτού. Μετά δε χρόνον πολύν έρχεται ό κύριοςτών δούλων εκείνων, καΐ βυναίρει 20 μετ^ αυτών λόγον. προΰελΰ-οον δε ό τά πέντε τάλαντα λαβών πρού- ηνεγκεν άλλα πέντε τάλαντα, λέγων, κύριε, πέντε τάλαντα fiot παρ- 21 εδωκας' ί'δε, άλλα πέντε τάλαντα εκερδηβα επ' αύτοΐς. "Εφη δε αύ- τώ ό κύριος αυτού, εύ~), δούλε άγαΟ^ε καΐ πιβτε,επί ολίγα ης πιοτός, επί πολλών αε καταΰτηβω ' είΰελϋ'ε εις την χαράν του κυρίου (5ου. 22 Προοελϋ-ών δε και ο τά δύο τάλαντα είπεν, κύριε, δύο τάλαντα μοι 23 παρεδωκας' ί'δε, άλλα δύο τάλαντα έκέρδηβα επ' αύτοΐς. "Εφη αύτω ο κύριος αυτού, εύ, δούλε άγαΰΊκαΙ πιΰτε , επΙ ολίγα ης πιβτός, επΙ 24 πολλών σε καταΰτήΰω' εΐβ ελχ^ ε εις την χαράν τού κυρίου <3ου. Προβελ- ^ών δ\ και ο το εν τάλαντον είληφώς είπεν, κύριε, εγνων 6ε ότι βκληρός ει άνϋ-ρωπος, 7)'ερίζων όπου ονκ εβπειρας^ καιόυνάγων όϋ•εν ου διε- 1) ε-ζίερδησεν, οΐίπι Ιϊϊί. εποιησεν. In marg. νν. 14, 15, ο ι vix leg-imtur-; partial rescripta, 2) Hie, tit et infra v. 23, diiae literae post εν erasae sunt. Olim εν gv. 54 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ ΧΧΥ. GxOQTtioag' καΐ φοβηϋ-είς , άπελϋ-ών εκρνφα το τάλαντόν ΰον εν 25 TTJ γγι' ιδε, έχεις το βόν. Άποκριϋ^εΙς δε 6 κνρως αντον είπεν 26 αντω, δονλε πονηρέ καΐ οκνηρέ ^ τ^δεις οτι 'αερίζω οπού ονκ εοπειρα, και ΰννάγω ο^εν ον δίεΰκόρπιοα; εδεί ονν ΰε βαλεΐν το 27 άργνρίόν μου τοΐς τραπεζίταις' καΐ εγώ έλΟ^ών εκομ,ίύάμην αν το έμον ΰνν τόκω. άρατε ονν αττ' αντον το τάλαντόν , καΐ δότε τω 28 β εχοντί τα δέκα τάλαντα. Τω γαρ εχοντυ παντί δοϋ'ηΰεταί., καΐ 29 περίΟΰενϋ'ήαεταο' άπο δ\ τον μη έχοντος, καΐ ο εχευ, άρ^■η6ετaL £ απ' αντον. ΚαΙ τον άχρΐον δονλον εκβάλετε εις το οκότος το εξ,οί- 30 τερον ' εκεί εβταί ο κλανΟ'μος καΐ 6 βρνγμος των οδόντων. °^ Όταν δ\ ελ^-η ο vtog τον άνΰ-ρώπον εν τΡι δό^τ] αντον, καΐ πάν- 31 τεςοίάγιοιάγγελοι μετ αντον^τότεκαΟΊβει έπΐ^ρόνον δόί,τβαντον, καΐ ΰνναχΟΊ^ΰεται εμπροαϋ-εν αντον πάντα τα εϋ-νη, καΐ αφοριεΐ 32 αντονς άπ αλλήλων, ώβπερ Ό ποίμην αφορίζει τα πρόβατα απο των έρίφων, καΐ οτήΰεί τα μεν πρόβατα εκ δε^,ίών, τα δε ερίφια 33 ih, ενωννμων. τότε ερεΐ ο βαΰίλενς τοΐς εκ δεξ,ιών αντον, ^εντε, 34 0L ηνλογημενοι τον πατρός μον , κληρονομήύατε την ητοιμαΰμε- νην νμίν βαΟιλείαν από καταβολής κόβμον. επίναΟα γαρ, καΐ 35 έδώκαταί μου φαγεΐν' εδί-ψηαα, καΐ εποτίοατε με' ^ενος ημην, καΐ βννηγάγεταί με' γνμνός, καΐ περιεβάλεταί με' ηοϋ-ενηΰα, 36 καΙ επεΰκεφαύΰ'αί με ' εν φνλακη ημην, καΐ ηλϋ'ατε προς με. Τότε 37 άποκρι^ήβονται αντω ου δίκαιου, λέγοντες, κνριε , πότε 6ε ί'δο- μεν πεινώντα, και εΰ'ρεψαμεν; η διψώντα ., καΐ έποτίβαμεν] πότε 38 δε ΰε ί'δομεν ^ε'νον,καΐ βννηγάγομεν; η γνμνόν, καΐ περυεβάλομεν; πότε δε βε ί'δομεν aed -ενη , η εν φνλακη , καΐ ήλ9Όμεν προς 39 ΰε: ΚαΙ αποκριθείς 6 βαΰυλενς ερευ αντοΐς^ αμήν λέγω νμΐν, 40 εφ όΰον εποιηΰατε ετΙ τοντων των αδελφών μον των ελαχί- ΰτων. εμοί επουήΰατε. Τότε ερει καΐ τοΐς έ^ ενωννμων, πο- 41 ρενεΰ%^αι απ έμον, οι κατηραμένοι ^ εις το πνρ το αίώνιον, το ητοιμαΰμένον τω διαβόλω καΐ rotg αγγέλους αντον. έπύναΰα γάρ^ 42 καΐ ονκ έδώκαταί μου φαγευν' έδίφηΰα, καΐ ονκ έποτίΰατέ με' ^,ένος ημην, και ον ΰυνηγάγεταί με' γυμνός, καΐ ον περυεβάλεταί 43 με' αΰϋ-ενής, καΐ εν φνλακη, καυ ονκ έπεΰκέφαΰϋ-αί με. Τότε 44 αποκρυϋ'ηΰονται καΐ αντοί, λέγοντες, κνρυε, πότε ΰε ί'δομεν πυ^ ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 55 νώντα, η δίψώντα, η ζενον, η γνμνον, η άΰΰ'ενή, η εν φυλακτ], καΐ XXV. 45 ον δίηκονηΟαμεν^) ΰοί; Τότε άποκρί&ηΰεταί αντοίς, λέγων, άμην λέγω νμΐν , ί'φ' οΰον ονκ εποίηβατε ίνΙ~) τοντων των έλαχίΟτων^ 46 ονδε έμοί ετΐοιηβατ^. καΐ άπελενβοντοα οντοι είς κόλαΰίν αιώνων ' οι δε δίκαιου εις ξωην αίώνιον. ΚΕΦ. Κ?. CAP. XXVI. 1 ί^αΐ έγένετο ότε έτελεβεν 6 Ίηβονς τΐάντας τους λόγους τούτους, ^^ 2 είπεν τοις μαΰ'ηταις αντοϋ, οί'δατε ότι μετά δνο ημέρας το τύά- 6χα γείνεται, και 6 υιός του άνϋ'ροίτιου τιαραδίδοται εις το (5ταυ- 3 ρω^'Υΐναι. Τότε 6υνήχΰ•ηθαν οι αχιερεις ) καΐ οι γραμματείς καΐ οι ^ πρεΰβύτεροι του λαού εις την αυλην του άρχιερέως του λεγομένου 4 Καϊάφα, καΐ ΰυνεβουλεύβαντο ίνα τον Ίηΰοϋν δόλω κρατηΰωβιν, 5 και άποκτείνωϋιν. "Ελεγον δε, μη εν ττ] έορττΐ , ίνα μη Ο^όρυβος γένηται εν τω λαω. 6 Του δε Ίηΰοϋ γενομένου εν Βη&ανία εν οικία Σίμωνος του ^ 7 λετνροϋ, προβηλΟ^εν αυτω γυνή άλάβαΰτρον μύρου έχουβα %ολυ- 8 τίμου, καΐ κατ έχε εν έπΙ την κεφαλήν αυτού άνακειμένου. Ίδόν- τες δε οι μαϋ^ηταΐ αυτού ηγανάκτηΰαν, λέγοντες, εις τί η άπώ- 9 λεία αύτη; ηδύνατο γαρ τούτο πραΰ^ήναι πολλού, και δοΟ'ηναι 10 τοις πτωχοΐς. Γνούς δε ό Ίηΰούς είτΐεν αύτοις, τί κόπους παρέ- 11 χεται τ?ι γυναικί; έργον γαρ καλόν είργάΰατο εις έμέ. πάντοτε γαρ τους πτωχούς έχετε μεΟ'^ εαυτών' εμε δε ου πάντοτε έχε- li ται. ηαλουσα γαρ αυτή το μυρον τούτο επι του οωματος μου, ^ 13 προς το ενταφιάοαι με έποίηβεν. ^^μην λέγω ύμΐν , όπου εάν κηρυχϋ-η το εύαγγέλιον τούτο εν όλω τωκόΰμω, λαληΘ-ηβεται καΐ 14 ο έποίησεν αύτη , εις μνημόβυνον αυτής. Τότε πορευΰ^είς είς τών ^^^ δώδεκα, 6 λεγόμενος Ιούδας Ίύκαριώτης , προς τους αρχιερείς, 15 εΙπεν, τί Ο-έλεταί ^iiot δούναι, κάγώ ύμΙν παραδώΰω αυτόν -^ οι δε 16 έβτηΰαν αυτών τριάκοντα άργύρα ' καΐ από τότε έζητει εύκαιρίαν ίνα αυτόν παραδώ. 1) δίη%ονηααμΕν. 1 m. videtur scripsisse δίακονηοαμεν. 2) lvl. Sic Μ. S. pro ivL. 3) ccxLSQSLg , sic Codex. απα a 56 ΕΤΑΓΤΕΛΙΟΝ XXVI. Tfi d\ ττρωτΐ] των άζνμ,ων προοηλ^ον οί μα^ηταΐ τω ^Ιηαον, Π λέγοντες αντω, που Ο-ελεις ετοιμάΰωμέν Gol φαγεΐν το πάοχα\ Ο δε είτίεν^ υπάγετε εις την πόλιν προς τον δΐνα, καΐ είπατε αυτω. 18 ο καιρός μου εγγύς εύτον ' προς οε ποιώ το πάΰχα μετά των μαΟ'η- των μου. καΐ εποίηβαν οί μαΟΊμαΙ ως ΰυνετα^εν αύτοΐς ο Ίηΰοϋς., 19 καΐ ητοίμαΟαν το πάΰχα. ) Όφίας δε γενομένης άνέκευτο μετά 20 § των δώδεκα μα&ητών. καΐ εαϋ-ίόντων αυτών ειπεν^ άμην λέγω 21 υμΐν^ οτι εις εξ, υμών παραδώβει με. ΚαΙ λυπονμενοί- ΰφόδρα 22 ηρ^αντο λέγειν αυτώ^ εκαΟτος αυτών . μήτί εγώ είμι ^ κύριε; Ο δε 23 άποκριϋ'είς είπεν. ο έμβά-φας μετ' εμού την χείρα εν τω τρυβλίω, ovTog με παραδώβει. 6 μεν υίος του άν&ρώπου υπάγει , καϋ-ώς γε- 24 ^^ γραπται περί εαυτού' ΟύαΙ δε τω άνΟ^ρώπω έκείνω^ δι' ου 6 υιός του ανΰ-ρώπου παραδίδοται' καλόν ην αυτω, η ουκ έγενη&η \ 6 άν%•ρωπος εκείνος. \4ποκρι%•εΙς δε Ιούδας ο παραδιδούς αύτον 25 είπεν, μητι εγώ ειμί, ραββεί; λέγει αύτω, ύύ είπας. Έΰ^-ιόντων') δε αυτών, λαβών ο Ίηβούς τον άρτον, καΐ εύχαριΰ- 26 τήΰας , εκλαύεν καΐ εδίδον τοις μα^ηταΐς ^ κα) είπεν, λάβετε, φά- ^Ύ γετε' τούτο εβτιν το οώμά μου ' Και λαβών τό ποτήριον, καΐ εύχα- 27 ριβτηύας, εδωκεν αυτοις, λέγων, πίετε εξ, αυτού πάντες' τούτο 28 γάρ εβτιν το αίμα μου, τό της καινής διαθήκης , τό περί πολλών εκχυννόμενον εις άφεΰιν αμαρτιών. Λέγω δε ύμΐν , οτί, ου μη πιω 29 απ' άρτι εκ τούτου τού γενηματος της αμπέλου, εως της ημέρας εκείνης, όταν αυτό πίνω μεθ' υμών καινόν εν ττί βαΰιλεία τού ^' πατρός μου. ΚαΙ ύμνηύαντες έξηλ^ον εις τό ορο^ τών ελαιών. 30 "^^^ Τότε λέγει αύτοΐς ο Ίηβούς , πάντες ύμεΐς ΰκανδαλιβϋ'ηβεοΰ'αι εν 31 ^^'^'U εμοί εν τη νυκτΐ ταύτη. Γεγραπται γάρ , πατάξω τόν ποιμένα, καΐ διαβκορπιόΰ'ηΰονται τα πρόβατα της ποίμνης. μετά δε τό 32 ^^ έγερΰ'ήναί με , προάξω υμάς εις την Γαλιλαίαν. Άποκρι^'εΙς δ\ 6 33 Πέτρος είπεν αύτώ, ει πάντες ΰκανδαλιβΰ-ήΰονται εν ΰοΐ, εγώ ουδέ- ποτε βκανδαλιβ&ήύομαι. έφη αυτω ο Ίηβούς , άμην λέγω 6οι, ότι 34 εν ταύτη τη νυκτΐ, πρΙν αλέκτορα φωνηϋαι, άπαρνηΰη με τρείς. 1) In sumnia pagina, [t,d. περί τον d£L7tvo]v μ,νατι-Λον. 2) ε6'%•ίθντων^ supra ε lineola rubra initium paragraplii indieans. ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 57 XXVI. 35 Αεγει αντώό Πέτρος, καν δέη μαί^)ανναοΙ anod-uvEiv.ov μη 6ε άπαρ- g -,Λ ' f / ϊΛ ^ ' ι• CL• ^ ~ rri ' ι• ' Gild 36 νηύωμαι. οαοίως οε και πάντες οι μησηται ειπον, Ιοτε ερχετοα μετ '^^ αντών 6 Ίηβονς εις χωρίον λεγόμενον Γε^βημανεΐ. Και λέγει τοις ^'/f μα^ηταΐς αυτού, κα^είβατε αντον, εως ον αν άπε?.ϋ•ών προβενξ,ωμαί 37 εκεί. καΐ παραλαβών τον Πέτρον καΐ τους δυο νΐονς Ζεβεδαίον^ 38 ηρ^ατο λνπει(5%•ε καΐ άδημονεΐν. Τότε λέγει amotg , περίλυπος ^'^J έύτιν η 'ψυχή μου εως Ό^ανάτου' μείνατε ώδε και γρηγορείτε μετ 39 εμού. ΚαΙ προβελχ^ών μικρόν, έπεβεν επΙ πρόβωπον αυτού προβ- ^ ευχόμενος , καΐ λέγων, πάτερ μου, ει δυνατόν εύτιν , παρελ^άτω απ εμού το ποτηριον τούτο πλην ουχ ως εγω ^ελω, αλλ ως 6υ. ^ 40 ΚαΙ έρχεται προς τους μαΰ-ητάς , καΐ ευρίΰκει αυτούς καΰ-εύδοντας, ^^^ καΐ λέγει τω Πέτρω , ούτως ουκ ίΰχύοας μίαν ώραν γρηγορήύαι 41 μετ' εμού; γρηγορείτε και προΰεύχεΰϋ-ε , ίνα μη είοέλϋ-ητε εις 42 πειρασμόν. Το μεν πνεύμα πρό&υμον, η δε βάρξ άβΰ-ενής. Πάλιν ^d' εκ δευτέρου άπελϋ'ών προΰηΰΐατο , λέγων, πάτερ μου, ει ου ^^^ δύναται τούτο παρελ&εΐν άπ^ εμού, εάν μη αυτό πιω, γενηΰ-γμω 43 το &έλημά ΰου. ΚαΙ έλΟ-ών εύρεν αυτούς πάλιν καΰ-ενδοντας' 44 ηοαν γαρ αυτών οι οφθαλμοί βεβαρημένοι, καΐ άφείς αυτούς, άπελ- 45 d -ών προβηύξατο πάλιν, τον αυτόν λόγον ειπών. Τότε έρχεται ^'^^ προς τους μαϋ-ητάς, καΐ λέγει αυτοις , κα^-ενδετε το λοιπόν καΐ άναπαύεϋϋ-ε' ιδού, ηγγεικεν η ώρα, καΐ ο νιος τον ανθρώπου 46 παραδίδοται εις χείρας αμαρτωλών. έγείρε6%'αι , άγωμεν. ιδού, 47 ηγγεικεν 6 παραδιδονς με.') Και έτι αυτού λαλούντος, ιδού, Ιού- ^^ δας εις τών δώδεκα ηλΰ-εν , καΐ μετ' αυτού όχλος πολύς μετά μαχαιρών και ^ύλων , απο τών αρχιερέων καΐ πρεββντέρων τον λαού, 48 Ό δε παραδιδούς αυτόν έδωκεν αύτοΐς βημεΐον , λέγων, όν ^i' 49 εαν φιληΰω, αυτός εΰτιν' κρατηβατε αυτόν, και ενΟ-έως, προβ- 50 ελ^ών τω Ίηβον είπεν , χαίρε, ραββεΐ, και κατεφίληοεν αυτιών. Ό δε ΊηΟούς είπεν αύτω , εταίρε, έφ' ο πάρει; τότε προβελ^όντες 51 επέβαλον τάς χείρας έπι τον Ιηΰονν , καΐ έκράτηύαν αντόν. καΐ ^^ ιδού, εις τών μετά Ίη6ού, έκτείνας την χείρα , άπέοπαΰεν την μά- Ι) ααι. Sic Codex, pro με. 2) In snmma pagina 'gs. περί της tcccqcc- δοσεωξ τον Ιησον , argumeutum capituli quod a ver. 48 inclioat. 58 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ χχνί.χαίραν αντον, καΐ πατάτας τον δονλον τον άρχιερεως άφείλεν αυτόν το ώτίον. τότε λέγει αντώ 6 Ίηΰονς, άπόοτρεφόν βον την 52 Υ μάχαιραν εις τον τυτΐον αντης ' Πάντες γαρ ο[ λαβόντες μάχαιραν εν μαχαίρι] άτιολοϋνται. η δοκεΐς οτυ ον δνναμαι άρτι παρακαλε- 53 ύαΰ τον Ίίατέραμον^ καΐ τΐαραΟτηβει μοί πλείονς η δώδεκα λεγεό- νων .αγγέλων; πώς ονν τΐληρωϋ'ώβίν αί γραφαΐ, οτι όντως δεΐ 54 ci γενέβϋ-αί; Έν έκείντ] r/J ωρα ειπεν ο Ίηύοϋς τοΐς οχλοίς , ώς επί 55 λΓΐύτην έ^,ήλΟ-ατε μετά μαχαιρών καΐ 'ξύλων ΰνλλαβείν με;κα^'' ^ΐμέ- ραν έκαΟ-εζόμην προς νμάς διδάύκων εν τω ίερώ,καΐ ονκ εκρατήοα- ^^ ταί με. Τοντο δε όλον γέγονεν, ίνα πληρωϋ'ώΰίν αι γραφαΐ τών προ- 50 ^^ φητών. τότε οί μαΰ-ηταΐ πάντες αφέντες αντόν έφνγον. Οι δε 57 κρατηΰαντες τον Ίηβονν άπηγαγον προς Καϊάφαν τον αρχιερέα, ^ όπου οί γραμματείς καΐ οί πρεββντεροί 6ννήχϋ•η6αν. Ο δε Πέτρος 58 ηκολν/νϋ-εί αντώ από μακρόϋ'εν , εως της ανλής τον άρχιερέως' καΐ ειΰελ^ών εύω έκά^ητο μετά τών νπηρετών, ίδεΐν το τέλος. β Οί^) δ\ αρχιερείς καΐ οί πρεΰβντερου καΐ το βννέδριον όλον 59 εζητονν -ψενδομαρτνρίαν κατά τον ^Ιηΰον , όπως Ο-ανατώΰονΰιν αυτόν καΐ ονκ ενρον' καΐ πολλών προοελΰ'όντων -ψενδομαρτύ- 60 ^ ρων^ ονχ ενρον. "Τότερον δε προβελϋ^όντες δύο 'φευ δ ο μάρτυρες ειπον^) ούτος έφη, δύναμαι καταλνβαι τόν ναόν τον Θεού, καΐ 01 δίά τριών ημερών οίκοδομηΟαι αυτόν, καΐ άναΰτάς ο αρχιερενς 62 είπεν αύτώ , ούδ\ν άποκρίνη τί ούτοι ύον ) καταμαρτνρούβιν ; ο (Ϊ£ 03 ^Ιη0ούς έΰίώπα. καΐ άποκρι&είς ο αρχιερεύς είπεν αι^τώ, έ^,ορ- κίζω 6 ε κατά τον Θεού τού ζώντος^ ίνα ημιν εί'πης, εί ον ει ^'' ό Χριΰτός , 6 νίός τού Θεού. Λέγει αντώ ο Ίηαούς, 6ν είπας. 64 πλην λέγω νμίν . απ' άρτι όφεΰΰ'αι τόν νίόν τού άνΟ-ρώπον κα^^τ]- μενον εκ δεζιών της δννάμεως , καΐ έρχόμενον έπΙ τών νεφελών τού ουρανού. Τότε ό άρχιερενς διέρρηξ,εν τά ίμάτια αντού , λέ 65 ''^ γων, ότι έβλαβφημηύεν τί έτι χρείαν έχομεν μαρτύρων ; "Ιδε, νύν ?^%θί;(?ατ£ την βλαύφημείαν αντού τί νμΐν δοκεΐ; Οί δε άποκρι- 60 ^"J ^-έντες είπον , ένοχος θανάτου έύτίν. Τότε ένέπτνΰαν εις το 67 1) Snmmae cohimnae adscriptus est titulus ξς. πΕρΙ της αρνήσεως του [ΙΤέτρου]. 2) ιρενδομ^αρτυρες ευπον, a 2 m. rescriptum. 1 m. videtur scri- psisse μάρτυρες ειπον. 3) σου correctnm a 2 m. e σοι, 1 m. TiOC τι ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 59 68 τιρόοωτΐον αυτόν ^ καΐ εκολάφιΟαν αυτόν' gl δε εράτίίόαν , Aa-XXVI. γοντες, προφιμευβον ημιν. Χοίβτε , τις εβτιν ο τΐαίύας ΰε; 69 Ό δε Πέτρος εξω εκάΰ•ητο εν ττ] avXfj . καΐ προΰήλϋ-εν αυτώ ^ μία παιδίύκη, λεγουβα^ καΐ συ ήαΰ-α μετά Ιηΰον τον Γαλιλαίου. 70 ό δε ηρνήΰατο εμπροβΰ-εν αυτών πάντων, λέγων, ουκ οίδα τί λε- 71 γεις. Έ^ελΘ-όντα δε αυτόν είς τον πνλώνα, ί'δεν αντον άλλη, καΐ '^'^ Τ2 λέγει αντοΐς εκεί, καΐ ούτος ην μετά Ίηβον του Ναξωραιον. και 73 πάλιν ηρνήΰατο μετά ορκον , ότι ονκ οίδα τον άνϋ-ρωπον. μετά μικρόν δε προβελΰ-όντες οΓ εβτώτες είπον τω Πετρω, αληΟ-ώς και 74 6ν £ξ αυτών ει ' καΐ γαρ η λαλειά 6ου δήλόν οε ποιεί. ) τότε ηρξ,ατο καταϋ-εματίζειν και όμννειν, ότι ουκ οιδα τον avd -ρωπον. καΐ ευθέως αλέκτωρ έφώνηΰεν. 75 ΚαΙ εμνηβϋ-η ό Πέτρος του ρήματος Ίησοΰ είρηκότος αυτώ, β ότι πρΙν η αλέκτορα φωνήΰαι τρεΙς άπαρνηΟΥ] με' και ε^ελΟ^ων εξω έκλαυΰεν πικρώς. ΚΕΦ. ΚΖ. (^^ρ χχγιι^ 1 Ιίρωΐας δε γενομένης, ονμβούλιον έλαβον πάντες οί αρχιερείς και ^ο οι πρεσβύτεροι του λαού κατά τού ^Ιηβού , ώβτε %-ανατώΰαι αυτόν' 2 ΚαΙ δήβαντες αυτόν άπηγαγον , καΐ παρέδωκαν αυτόν Ποντίω Πι- ^^ λάτω τω ηγεμόνι. 3 Τότε ίδών Ιούδας ο παραδιδούς αυτόν, ότι κατεκρίϋ'η, μετά- ι μεληϋ-είς άπέοτρεψεν τα τριάκοντα αργύρια τοΓς άρχιερεύαιν και 4 τοις πρεββυτέροις, λέγων , ημαρτον παραδονς αίμα άϋ'ώον. οι δε 5 είπον, τί προς ημάς; αύ oihr]. καΐ ρίφας τά αργύρια εν τώ ναώ, 6 ανεχώρηύεν' καΐ απελΰ-ών άπήγξατο. οι δε αρχιερείς λαβόντες τά αργύρια είπον, ουκ έξ,εστιν βαλειν αυτά εις τόν κορβανάν, έπΙ τιμή 7 αίματος έύτιν. συμβούλων δε λαβόντες, ηγόρασαν εξ αυτών τόν 8 αγρόν του κεραμέως, εις ταφην TO?g ξένοις. διό έκ,ληΟ'η ο αγρός εκεΐ- 9 νος αγρός αίματος, εως της σήμερον, τότε επληρώ^ητό ρηϋΊν δίά Ιη- ρεμίον τον προφήτον, λέγοντος, ΚαΙ ελαβον τά τριάκοντα αργύρια, την τιμήν τού τετιμημένον, Ον έτιμησαντο άπό νίών'ΐσραήλ' και έδω- 10 καν ) αυτά εις τόν αγρόν τού κεραμέως. καϋ^ά συνέταξέν μοι Κύριος. 1) In marg, superiore [ξζ. περί της] τον Ιον^α μεταμ,ελειας. 2) εδω'ΛΟζν in 2 m. , fortasse pro εδω-κεν 1 m. 60 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟ?^ XXVII. ^ Ο δε ^Ιηαονς εΟτη εμτΰροβϋ'εν τον ηγεμόνοζ' καί επηρώτηαεν αν- 11 τον ο ηγεμών, λέγων, 6ν ει ο βαΰιλενς των Ίονδαίων, 6 δε Ίη- ^ aofg £g)>y «ντω, Gv λέγεις. Και εν τω κατηγορευβ^'αί αντον νπο 12 των αρχιερέων καΐ των τίρεαβντερων, ονδεν άπεχρίνατο. τότε λέ- 13 γεί αντω ο Πείλάτος, ονκ ακονείς τΐόύα 6ον καταμαρτνρονϋι,ν ^) ; καΐ 14 ονκ απεκρίΰ^η αντω τΐρος ουδέ ευ ρήμα^ ω6τε ϋ-ανμάζείν τον ηγε- β μονά λίαν. Κατά οε εορτην ειωπει ο ηγεμων απολνειν ενα τω οχλω 15 ^y δέΰμιον, ον ηϋ-ελον. Είχον δε τότε δέομιον έπίβημον^ λεγόμενον 16 Βαραββάν. ΰννηγμένων ονν αντών, είπεν αντοΐς 6 Πειλάτος, τίνα 17 ϋ'έλετε ατΐολνΰω νμΐν\ Βαραββάν , η Ιηαονν τον λεγόμενον Χρι- ^'^ ΰτόν; ϊίδεί γαρ ότι δίά cp^owov παρέδωκαν αυτόν. Kad -ημένον δε ^g αντον επΙ τον βήματος^ άπεβτειλεν %ρος αντον η γννη αντον, λέγονβα ^ μηδέν ύοΐ και τω δικαίω εκείνω' πολλά γαρ έπα%Όν βή- "^^ μερον κατ' όναρ δυ αντόν. Οί δΐ αρχιερείς καΐ οί πρεββντεροι 20 ετίειΟαν τους όχλονς., ίνα αιτηοωνταί τον Βαραββάν. τον δε Ίηύοϋν άτΐολίΰωΟίν. άτίοχρί^-είς δε ο ηγεμων είπεν αντοΐς ., τίνα θέλετε 21 ^'^^ από των δνο άπολνΰω νμιν; οι δε είπον^ Βαραββάν. Λέγει αντοΐς 22 ό Πείλάτος, τι ονν ποιηθώ Ίηΰονν τον λεγόμενον Χριύτόν; λέγον- 6ιν πάντες, ΰτανρωΟ'ψω. ό δε ηγεμων εφη, τι γαρ κακόν εποίη- 23 ^^^ 6εν; οι δε περιοβώς έκραζον, λέγοντες στανρωϋ^ητω. Ίδών δε ο 24 Πειλάτος. ότι ονδεν ωφελεί, αλλά μάλλον ^'όρνβος γείνεται, λα- βών νδωρ, άπενίφατο τάς χείρας απέναντι τον όχλον, λέγων, άϋ'ώός ειμί από τον αίματος τούτον τον δίκαιον' νμεΐς όίΐ^εο^'ε. καΐ άποκριΰ-είς πάς ο λαός είπεν. το αίμα αντον εφ* ημάς καΐ έπΙ 25 ^α^ Τίλ: τέκνα ημών. Τότε άπέλνοεν αντοΐς τον Βαραββάν' τον δε 26 "^^^ Ίηΰονν φραγελλώΰας παρέδωκεν ίνα ύτανρω&ΐ]. Τότε οι 6τρα- 27 τιώται τον ηγεμόνος, παραλαβόντες τον Ίηΰονν εις το πραιτώριον, ΰννηγαγον έπ' αντόν όλην την απεΐραν' καΐ έκδνύαντες αντόν, 28 περιέΰ'ηκαν αντω χλαμύδα κοκκίνην ' και πλέξ,αντες ύτέφανον έ^ 29 άκαν^'ών, έπέ^ηκαν έπΙ την κεφαλήν αντον, καΐ κάλαμον εν τγι δε^,ιά αντον' καΐ γοννπετηύαντες εμπροοϋ^εν αντον, ένέπεζον αντω δέροντες , χαίρε , ό βαύι,λενς τών'ΐονδαίων. Κσ.Ι έμπτνΰαν- ^0 τες εις αντόν, έλαβον τόν κάλαμον .^ καΐ έτνπτον εις την κεφαλήν 1) Sic Codex: AVoide habet κατα^ιοτρη'ροί^σί , sed male. ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΧ. 61 XXVII. 31 αντοί). Και οτε ενεπί^αν αντώ^ εξ,εδνβαν αύτον την χλαμύδα, καΐ ^ ένεόνβαν αντον τα ειμάτια αύτον' τιαΐ απηγαγον αντον εις το 32 ϋτανρώύαι. Εισερχόμενοι δε ευρον αν&ρωπον ΚνρηναΙον^ ονόματι α 33 Σίμωνα' τοντον ηγγάρενααν ίνα αρτ] τον σταυρόν αντον. Και ^^ ελ^όντες εις τόπον λεγόμενον Γολγοΰ-ά, ός έβτιν λεγόμενος κρα- 34 νίον τόπος, "Εδωκαν αντώ πιεΐν όί,ος μετά χολής μεμιγμένον' και δ 35 γενοάμενος ονκ ηϋ-ελεν πιειν. ΣτανρωΟαντες δε αντον, διεμερί- ,.^ 3G ααντο τά είμάτια αντον, βάλοντες κλήρον. Και καθήμενοι έτη- ^ ^ 37 ρονν αντον εκεί. και έπεΰ'ηκαν επάνω της κεφαλής αντον την αιτίαν αντον γεγραμμενην, ούτος έβτιν Ιηβονς ο βαβιλενς των Ιον~ 38 δαίων. Τότε ύτανροννται βνν αύτώ δυο λξιΰταΐ, εις έκ δεξιών καΐ α 39 εις έl•, ευωνύμων. Οι δε παραπορευόμενοι έβλααφήμονν αντον, •10 κεινονντες τάς κεφάλας αυτών, καΐ λέγοντες, ο καταλνων τον ναόν καΐ εν τριοΐν ημεραις οικοδομών , βώαον ΰεαντόν' ει νιος ει 11 τον Θεον, και κατάβηΰΊ από τον ΰτανρον. Ομοίως οι αρχιερείς έμπαί- ^ g -12 ζοντες μετά τών γραμματαίων και πρεββυτερων έλεγον, αλλονς εΰωαεν, έαντόν ον δύναται βώΰαι. ει βαοιλεύς'ίοραήλ έοτιν, κατά- 43 βάτω ννν από τον Οτανρον , και πιύτενομεν αύτώ. πέποιΰ^εν επί τον Θεόν ρνβάβΟ-ω αντον , ει d -ελει^) αντόν' ΕΊπεν~) γαρ, ότι 44 Θεον είμι νίός. το δ' αντό και ot* ληοταΐ οι βννΟτανρωΒ'έντες αν- β 4δ τώ ωνείδιζον αντόν. Άπό δε έκτης ώρας ακότος έγένετο έπι πα- ^^ 46 ααν την γήν εως ώρας ενάτης' Περί δε την ένάτην ώραν άνεβόηΰεν ^ι"" ο Ίηΰονς φωνή μεγάλτ] , λέγων, ΉλΙ, ΉλΙ, λιμά οαβαχΰ-ανεί; τοντ' 47 εβτιν , Θεέ μον, Θεέ μον, ίνατί με ένκατέλειπες; τίνες δε τών εκεί 48 έΰτώτων άκούΰαντες ελεγον, ότι Ήλείαν φωνεΐ 07;rog. ΚαΙ '^^^ ενΰ^έως δραμών εις δ| αντών, και λαβών ΰπόγγον , πληΟας τ ε 49 όί,ονς , καΐ περι^^είς καλάμω, έπότιζεν αντόν οι δε λοιποί 50 ελεγον, άφες, ιδωμεν ει έρχεται Ηλίας ΰώΰων αυτόν. Ό δε Ίη- ^^^ 51 αονς πάλιν κράξας φωνή μεγάλη άφήκεν το πνενμα. Και ίδον, ^'^ το καταπέταΟμα τον ναον έοχίο^-η εις δνο άπο άνωΰ^εν εως κάτω ' i) ει ^ελει αντον. Post 'd'slsi rasura, et αντον in iuitio sequentis liueae, cujus reliquae literae etiam erasae sunt, super rasura rescriptum. 2) ειπεν — αντον. omnia rescripta, quinque lineis erasis, et reliquis 2 m. rescri^^tis. Quaedam bis scripta fuisse Ticlentur. — In marg-. sup. ^η. περί της αιτη- οεω^ τον ΰωμ[ατος τον Κνριον], 62 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ XXVII. τμε ΚαΙ η γη έβείΰ&η, καΐ αί πετροα έ(3χί6%"ϊΐ6αν' καΐ τα μνήματα 52 ανεωχΟ-η , καΐ πολλά ϋωματα των κεκοίμημενων αγίων ηγερΰ-η, ■καΐ έξελΰ'όντες εκ των μνημείων μετά την εγερβιν αντον, είΰηλΟ-ον 53 ^^ εις την άγίαν ττόλιν ^ καΐ ενεφανίΰϋ'ηΟαν πολλοίς. Ο δε έκατόνταρ- 54 χος καΐ ου μετ' αντον τηρονντες τον ^Ιηΰονν^ ίδόντες τον ύείβμον και τά γενόμενα ^ εφοβη^'ηύαν Οφόδρα ^ λέγοντες, άληΟ-ώς Θεον 'β ν[6ς ην οντος. Ησαν δε εκεί γνναΐκες πολλαΐ μακρό\>εν θεωρού- 55 ΰαί, αϊτεινες 7]κολον&η6αν τω Ιηοον άπο της Γαλιλαίας , δοα- κονονύαι αντω' εν αίς ην Μαρία η Μαγδαληνή, καΐ Μαρία η 5G τον Ίακωβον καΐ Ιωβη μητηρ, καΐ η μητηρ των νιων Ζεβεδαίον. ^^ ^Οφίας δε γενομένης , ηλϋ'εν avd -ρωπος πλονβιος άπο ^Αρι- 57 μαΰ'αίας, τοννομα Ίωΰηφ, ος καΐ αντος εμαϋ-ητενβεν τω Ίηύον. o^rog πρo6ελ^•ώv τω Πειλάτω, ητηβατο το ύώμα τοΰ'Ιηΰον. Τότε 58 ύ Πειλάτος εκελενβεν άποδο^^ήναί το ΰώμα. ^ ΚαΙ λαβών το οώμα 6 Ίωΰηφ ενετνλίξεν αντο βινδόνι κα- 59 ^αρα, και ε%'ηκεν αντο εν τω καυνω αντον μνημείω, ο ελατόμηβεν 60 εν τη πέτρα\ καΐ προΰκνλίβας λί^Όν μεγαν επΙ τη ΰ^νρα χόν μνημείον, άπηλΟ-εν. Ήν δ'ε εκεΐ Μαρία η Μαγδαληνή, καΐ άλλη 61 ^^ Μαρία, καΟ-ημεναι απέναντι τον τάφου. Τη δε επαύριον, ήτις 62 έΰτίν μετά την παραΰκενην, οννήχΰ-ηΰαν οί αρχιερείς καΐ οι Φα- ριβαίοι προς Πειλάτον , λέγοντες, κνριε , έμνηΰϋ-ημεν οτι εκείνος 63 ό πλάνος είπεν ετι ζών, μετά τρεις ημέρας εγείρομαι, κέλενύον 64 ονν άΰφαλιβϋ'ηναι τον τάφον εως της τρίτης ημέρας' μηποτε έλ-. ϋ'όντες οί μαϋ^ηταΐ αντον κλέφωΟιν αντον, καΐ ει'πωαιν τω λαω, ηγέρ^η άπο των νεκρών ' καΐ εΟται η έύχάτη πλάνη χείρων της πρώτης, έφη δε αντοΐς 6 Πειλάτος, έχετε κονβτωδίαν' νπάγετε, 65 άβφαλίϋαβϋ-ε ώς οΐ'δατε. οι δε πορενΰ-έντες ηβφαλίβαντο τον τάφον 66 ΰφραγίΰαντες τον λίΰ-ον μετά της κωστονδίας}) τν ζ τνα 1) ν.ωοτονδίας, sic pro -Λονατωδίας. ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. 63 ΚΕΦ. ΚΗ. CAP. XXVII Ι, 1 ^ Οψε δε σαββάτων^ rfj εταφωβκονΰ]] εις μίαν βαββάτων ^ i^Xd^ev ^^^ Μαρία η Μαγδαληνή, καΐ άλλη Μαρία, ϋ-εωρήααι τον τάφον. 2 καΐ ίδον, ΰείΰμος έγένετο μ,εγας' άγγελος γαρ κυρίου καταβάς £ξ ουρανού, προ6ελ&ών άτίεκύλιΰεν τον λί&ον άπο της ϋ"όρας , καΐ 3 εκάΟ-ητο έτιάνω αυτοϋ. ην δε η είδέα αυτόν ως άβτρατΐη, καΐ το '^ ένδυμα αντον λενκον ώβεΐ %ιων. Άπο δ\ του φόρου ) εοείΰΟ'ηβαν 5 οί τηρονντες, καΐ εγένοντο ως νεκροί, άποκριϋ-είς δε ο άγγελος '^V' ειπεν ταΐς γνναι^Ιν , μη φοβεΐαΟ^ε νμεΐς' οίδα γαρ οτι Ιηΰονν τον 6 εΰτανρωμενον ζητείτε, ουκ εύτιν ώδε ' ηγερΰ'η γαρ^ καϋ'ως ειπεν. 7 δεϋτε, ί'δετε τον τόπον όπου εκείτο ο κύριος, καΐ ταχύ πορευ- ϋ-ειααι είπατε τοις μαΟ-ψαΐς αύτοϋ , ότι ηγερϋ^η άπο των νεκρών' και Ιδού, προάγει νμάς εις την Γαλιλαίαν' εκεί αυτόν ο-ψεο&αι. 8 ιοον , ειπον νμιν. Και εξελ^ουΰαι ταχύ απο του μνημείου μετά α φόβου καΐ χαράς μεγάλης, εδραμον απαγγεΐλαι τοις μαΟ^ηταΐς 9 αυτοϋ. ως δε έπορεύοντο απαγγεΐλαι τοις μαθ-ηταΐς αντον, καΐ ίδον ^ Ίηΰονς άπηντηβεν ανταΐς , λέγων, χαίρετε, αί δε πρού- ελΰΌνΰαι έκράτηβαν αντον τονς πόδας, και προΰεκννηβαν αντω. 10 Τότε λέγει ανταΐς ο Ίηΰονς' μη φοβεΐύ%•ε' νπάγ ετ ε , απαγγείλατε τοις αδελφοΐς μον , ίνα άπέλΟ'ωβιν εις την Γαλιλαίαν, και εκεί 11 με οφονται. Πορενομένων δε αντών, ίδον , τίνες της κον~ ΰτωδείας ελϋ-όντες εις την πόλιν άπηγγειλαν τοις άρχιερεν- 12 βιν πάντα τα γενόμενα. ΚαΙ ονναχΟ-έντες μετά τών πρεσβυ- τέρων , βυμβούλιόν τε λαβόντες, αργύρια ικανά έδωκαν τοις 13 βτρατιώταις, λέγοντες, είπατε, ότι οί μα^-ηταΐ αντον ννκτός 14 έλ'ϋ'όντες εκλε-ψαν αντον ημών κοιμωμένων , και εάν άκονΰ^η τούτο έπΙ τού ηγεμόνος , ημείς πείοομεν αυτόν, καΐ υμάς άμερί- 15 μνους ποιηύομεν. Οι δε λαβόντες τά αργύρια έποίηβαν ως εδι~ δάχθ'ηΰαν. και διεφημίβ&η ο λόγος ούτος παρά Ίουδαίοις μέχρι της 16 βημερον. Οί δε ένδεκα μα&ηται έπορεύϋ'ηΰαν εις την Γαλιλαίαν, εις 1) φόρου, sic pro φοβον. 64 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. XXVIII. τό ορός ον ετάξ,ατο αντοΐς ο Ίηΰονς. ΚαΙ Ιδόντες αντον, προβεκν- 17 νηΰαν αντω' o/f Οε έδίβταοαν. ΚαΙ προΟελ^ών ο Ιηβονς ελάλη- 18 βεν αντοίς , λεγων^ ^Edod -η μοί πάϋα ε^ονοία εν ονρανω καΐ επΙ γης' Πορενΰ'εντες μα^ητενϋατε πάντα τά εΰ-νη, βαητίζοντες αν- 19 τονς εις το όνομα τον Πατρός καΐ τον Τίον καΐ τον Άγίον Πνεύ- ματος^ διδάσκοντες αντονς τηρεΐν πάντα ο6α ένετείλάμην νμΐν' 20 καΐ ίδον, εγώ μεΰ-' νμών ειμί πάοας τάς ημέρας εως της ΰνντελείας τον αιώνος, άμην^). ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ. i) αμήν. 2 m. : sabscriptio εναγγελιον etc. 2 m. TOT ΚΑΤΑ MAPKON ΕΤΑΤΤΕΛ1ΌΤ ΑΙ ΠΕΡΙΟΧΑΙ. β- 7- δ. ε? ζ- η. ^. L. LCC. φ. ly. LS. ίζ- ^ξ. Ι)]. L^, κ. κ or. %β. v.y, κ^. κε. κ?. y^l %η. κθ. λ. λα. λβ. λγ. τον δοίίμονιξομενου. περί τ% πεν^•εράς Πέτρου. περί περί περί περ περ τΐερί της των άττοΰτόλων εκλογής. περί περί τνερί περ ττερ περ περί, περί περί περ περί περί περ περ περί περί περ, περ περί περί .περ περ περί περ των ίαΟ-εντων απο ποίκίλων νόσων. τον λεπρον. του παραλντίχον, Λενΐ τον τελωνου. του ξηρο/ν έχοντος χεΐρα. της παραβολής του βπόρον. της επίτιμηβεως του άνεμου χαϊ της &αλάαΰης. του λεγεώνος. της ϋ•υγατρος τον αρχίΟνναγωγου. της αίμορροονθϊ]ς. της διαταγής των αποΰτόλων. Ιωάννου %ai Ήρώδου. των πέντε άρτων. τον εν Ό'αλάΰΰη περιπάτου. της παραβάβεως της εντολής τον Θεον. της Φοίνικίΰΰης. τον μογίλαλον. των επτά άρτων. της ζνμης των Φαρίΰαίων. τον τνφλοϋ. της εν Καίΰαρία επερωτηΰεως. της μεταμορφώσεως του Ιηοον. του βεληνίαζομένου. των διαλογίζομενων τις μείζων. των επερωτηβάντων Φαρίΰαίων. του επερωττιΰαντος αυτόν πλουσίου. των υιών Ζεβεδαίου. Βαλτιμαίου. του πώλου. περί της ξηρανϋ'είσης συκης. CODEX ALEX. 66 λδ. τνερί αμνηΰίκα'/ύας. λε. τΐερί των ετνερωτηΰαντων τον Kvqlov αρχιερέων %αϊ γρα(ΐματαίων , εν τϋοία ε'ξονΰία ταντοί ττοίείς; λς. τνερί τον αμπελώνος. λξ. τιερί των εγκά^'ετων δια τον y.ijvGov. λη. περί των Σοίδδον%αίων. λ-θ. τΐερί των γραμματαΐων. μ. ττερί της τον ΚνρΙον επερωτηοεως. μα. περί της τα δνο λετττα. μβ. περί της ύυντελείας. μγ. περί της ημέρας %αΙ ώρας. μδ. περί της αλυι\)α(5ης τον Κνριον μνρω. με. περί τον πάΰχα. μς. ηερϊ παραδοΰεως προφητεία. μξ. αρνήοις Πέτρον. μη. περί τί]ς αίτηοεως τον Κνριαγ,ον ϋώματος. ^) 1) Titulus pcriocliarum Marci 2 in. periocliac autcm ipsae 1 m. ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΟ Ν.* ΚΕΦ. Α. CAP.L 2 ^9Χν. "^^^ ευαγγελίου Ίηΰον Χριΰτον νίον τον Θεον' ως γέ- ^^ γραΛταί εν τοις προφηταίς^Ίδον , εγώ άποβτέλλω τον αγγελόν μου προ προβωτΐον ΰον, og καταΰκενάύεί την οδόν ύον έ'μττροο&εν Gov. 3 Φωνή βοώντος εν ttJ ερημω^ ετοιμάΰατε την οδον Κνριον' ενΰ^είας ^ 4 ποιείτε τας τρίβονς αντον. Έγενετο 'Ιωάννης βαπτίζων εν ττ} ^ ερημω, καΐ κηρνΰΰων βάπτιΟμα μετανοίας εις αφεύίν αμαρτιών. 5 ΚαΙ ε^επορενετο προς αντον πάΰα η Ιουδαία χώρα, καΐ oC Ίερο- ύολνμεΐταΰ' καΐ εβαπτίζοντο πάντες εν τω Ίορδάντ] ποταμώ νπ' β αντον, εξομολογονμενοί τάς αμαρτίας αντών. ην δε Ιωάννης ενδεδνμενος τρίχας καμηλον , καΐ ξώνην δερματίνην περί την 7 οΰφνν αντον, καΐ εΰϋ-ίων ακρίδας καΐ μελί άγριον. ΚαΙ έκηρναΰεν, ^ λέγων, έρχεται, ο ίΰχυρός μον οπίΰω μον, ον ουκ ίμΐ^) ίκανος κν- 8 ίΐ^ας λνβαι τον ιμάντα των νποδημάτων αντον. εγώ μεν εβά- πτιβα νμας εν νδατι ' αντος δε βαπτίζει νμας εν Πνενματι ^Αγίω. ■9 Και εγένετο εν εκείναις ταΐς ημέραις, ηλ^εν'Ίηΰονς άπο Ναζαράτ ^ • της Γαλιλαίας , καΐ έβαπτίϋ^η νπο Ιωάννου εις τον Ίορδάνην. .♦ 10 και ευΘ-εως αναβαίνων άπο τον νδατος, ΐδεν οχιξομενονς τους ουρανούς, και το Πνεύμα ως περιΰτεράν καταβαΐνον επ' αυτόν' 11 κικι φωνή εγένετο εκ των ουρανών, ύν ει ο νιος μον ο αγαπητός, 12 εν ω ενδόκηοα. Και εν%'εως το Πνενμα αντον εκβάλλει εις την ϊ 13 ερημον. και ην εν τη ερημω ημέρας τεββεράκοντα, πειραζόμε- νος νπο του Σατανά, καΐην μετά τών ^-ηρίων' Και άγγελοι διη- ^ κόνουν αντώ. 14 Μετά δε το παραδοϋ-ηναι'Ιωάννην ηλϋ-εν Ίηΰοϋς εις την Γα- V 15 λιλαίαν, κηρνβαων το εναγγέλιον της βαΰιλείας τον Θεον, λέ- * Titulns [εναγγελ^ίον κατά Μαρν,ον , Uteris aiitiqnis. 1) ιμι sic MS. pro είμι. 68 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ I. ς γων, Οτι τίεπληρωταί q καιρός, καΐ ηγγεοκεν η βαΰίλεία τον Θεον' μετανοείτε, καΐ πιΰτενεται εν τω εναγγελίω.^) περίπατων δε 10 πάρα την χ^άλαΰϋαν της Γαλίλαίας , εΐδεν Σίμωνα καΐ Άνδρέαν τον αδελφον τον Σίμωνος αμφιβάλλοντας^) άμφίβληΰτρον εν τγι β ^αλάοβγι ' ηβαν γαρ αλεεΐς. ΚαΙ είπεν αντοΐς 6 Ίηβονς, δεντε οπίβω Π μον, καΐ ποιήσω νμάς γενεΰ&αι αλεεΐς άνΟ'ρωπων. και εν&εως 18 ^ αφέντες τα δίκτνα αντών, ηκολονϋ-ηβαν αντώ. ΚαΙ πρόβας εκεί- 19 ϋ'εν ολίγον, ϊδεν Ίάκωβον τον τον Ζεβεδαίον , καΐ Ίωάννην τον αδελφον αντον, καΐ αντονς εν τω πλοίω καταρτίζοντας τα δίκτνα. και ενΟ'έως εκάλεΰεν αντονς ' και αφέντες τον πάτερα αντών Ζεβε- 20 δαΐον εν τω πλοίω μετά των μιϋΟ^ωτών , άπηλΰ^ον οπίύω αντον. Ύΐ Και είΰπορενονται εις Καπερναούμ' καΐ εν^-έως τοις ΰάββα- 21 β 6 IV είβελΟ'ών εις την σνναγωγην , εδίδαΰκεν. ΚαΙ ε^επληβΰοντο 22 επΙ ττΐ διδαχή αντον ' ην γαρ διδάΰκων αντονς ως έξ,ονβίαν έχων, καΐ ονχ ως οί γραμματείς. η Και ην εν τη ΰνναγωγγι αντών ανθ'ρωπος εν πνενματι ακα- 23 ϋ'αρτω, καΐ άνεκρα^εν, λέγων, αί'α, τί ημειν και ΰν , Ίηΰον Ναξα- 24 ρηνε; ηλϋ'ες άπολέΰαι ημάς; οΐδά ΰε τίς ει, ο άγιος τον Θεον. και 25 επετείμηΰεν αντώ 6 Ίηΰονς , λέγων, φιμωϋ-ητι^), καΐ έξελϋ'ε εξ αν- τον. και απαράξαν αντον το πνεύμα το άκά^αρτον , και κράξαν 26 φωνή μεγάλη , έξηλ&εν εξ αντον. και ε%'αμβη%'ηόαν πάντες , ωβτε 27 ΰννζητεΐν προς εαντονς, λέγοντες, τί εΰτιν τοντο ; τίς η καινή αντη διδαχή, οτι κατ εξονΰίαν καΐ τοις πνενμαβιν τοις άκαθ^άρτοις επι- τάββει, καΐ νπακονονΰιν αντώ ; εξηλΰ'εν δε η άκοη αντον εν&νς εις 28 ολην την περίχωρον της Γαλιλαίας. β ΚαΙ ενΰ'έως εκ της ΰνναγωγής έξελϋ'όντες, ήλθ^ον εις την οίκίαν 29 Σίμωνος καϊ^Ανδρέον, μετά Ιακώβον κανίωάννον. Ίϋ δ\ πεν^ερά 30 Σίμωνος κατέκειτο πνρέβσονΰα'^) καΐ ενΰ^έως λέγονΰιν αντώ περί αντης. καΐ προΰελ^ών ηγειρεν αυτήν , κρατηΰας της ^£fc^)og αυτής' 31 και άφήκεν αντην ο πνρετος εν^έως, καΐ διηκόνει αντοΐς. Οψείας δε γενομένης, οτε εδν ο ήλιος, εφερον προς αντον 32 πάντας τονς κακώς έχοντας και τονς δαιμονιζομένονς. και η πόλις 33 1) In marg. sup. β. περί της nsvd'SQccg Πετρον. 2) αμφιβάλλοντας, Scripsit 1 m. αμφιβάλλοντες. 3) λέγων φιμω&ητι. Super rasuram; for- tasse scriba omiserat λέγων. 4) Marg. sup. δ. περί τον λεπρον. ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΟΝ. 69 Τ. 34 ολη επίύννηγμενη ην τΐρος την ^-ΰραν. Κα\ εΰ'εράπενβεν πολλούς ^5 κακώς έχοντας τιοίκίλαις νόβοίς ' καΐ δαιμόνια τϋολλά εξ,εβαλεν, 35 καΐ ονκ ηφιεν λαλεΐν τα δαιμόνια^ ότι ιίδειβαν αντόν. Και πρωΐ έ'νννχον λίαν άναΰτάς ε^ήλ^'εν . και απηλΰ•εν εις ερημον τοττοι/, 36 και εκεί προβηνχετο. καΐ κατεδίω^αν αυτόν 6 Σίμων καΐ οι μετ' 37 αντον' και ενρόντες αυτόν, λέγουβιν αύτώ , ότι πάντες 6ε ζητοϋ- 38 βιν. καΐ λέγει αύτοις, αγωμεν εις τάς εχομενας κωμοπόλεις , ίνα 39 καΐ έκεΐ κηρύξω ' εις τοϋτο γαρ εξεληλυΰ-α. καΐ ην κηρύοβων εις τάς ΰυναγώγας αυτών ^ εις όλην την Γαλιλαίαν , και τα δαιμόνια εκβάλλων. 40 Και έρχεται προς αυτόν λεπρός, παρακαλών αυτόν καΐ γο- ''ο νυπετών αυτόν, καΐ λέγων αύτώ, ότι, εάν ϋ-ελ^ς, δύναύαί με 41 καϋ-αρίΰαι. Ο δε Ιηοοϋς ΰπλαγχνιΰθ'είς, εκτεινας την χείρα, 42 η-φατο αυτού, και λέγει αυτώ , ^-έλω, καΰ-αρίοΰ-ητι. και είπόντος 43 αντοΰ , εv^'έως άπήλΰ'εν η λέπρα απ' αυτού, καΐ έκαΰ-ερίοΟ-η. και 44 εμβριμηβάμενος αυτώ, ε^έβαλεν αυτόν εύϋ^έως , καΐ λέγει αύτώ, ορα, μηδενι ειπ^ς' αλλά υπάγε, αεαυτόν δεΐ^ον τω /"βρ^Γ, καΐ προΰένεγκε περί του καΰ•αρι6μού 6ου ά προ6έτα^εν Μω6ής, εις 45 μαρτύρων αύτοΐς. ^) Ό δε έ^ελϋ^ών ηρ^ατο κηρύ66ειν πολλά καΐ ''^ διαφημίζειν τόν λόγον , ώΰτε μηκέτι αυτόν δύνα6^αι φανερώς εις πόλιν εί6ελ%•ειν'^) αλλά εξ,ω εν έρήμοις τόποις ην, καΐ ηρχοντο προς αυτόν παντόΰ'εν. ΚΕΦ. Β. CAP.II. 1 ΚαΙ εί6ηλ^εν πάλιν εις Καπερναούμ δι' ημερών' καΐ ηκούΰΟ-η ^ 2 ότι εις οΙκόν ε6τιν' καΐ εύΟ-έως 6υνηχ%•η6αν πολλοί, ω6τε μηκέτι, χώρεΐν μηδέ τά προς την ■ΰ'ύραν' καΐ έλάλει αυτοΐς τόν λόγον. 3 ΚαΙ έρχονται προς αυτόν, παραλυτικόν φέροντες , αίρόμενον 4 νπό τε66άρων. και μη δυνάμενοι προ6εγγί6αι αυτώ δια τον οχλον, άπε6τέγα6αν την 6τέγην όπου ην, καΐ έ^ορι^ζαντες χαλώ6ιν τόν 5 κράβαττον, εφ' ω ο παραλυτικός κατέκειτο. ίδών δε 6 Ίη6ούς την πι'ΰτιν αυτών λέγει τω παραλυτικώ , τέκνον , άφέωνταί 6οι αί 1) αντοις\ οις in 2 m. fortasse i m. scripsit αντω. 2) Marg. sup. ε. περί τον παραλντι-κον. 70 ΕΤΑΓΓΕΛ10Ν Π. αμαρτνρίαι^) 6ον. Ήόαν δέ τίνες των γραμματαίων εκεί καϋ^ήμε- 6 νοί ^ καΐ δίαλογιζόμενοί εν ταΐς καρδίαίς αυτών ^ τι ούτος οντω λα~ 7 λεΐ βλααφημείας; τις δύναται, αφιέναυ αμαρτίας ^ εί μη εις, ο Θεός; καΐ ενϋ'εως επιγνονς 6 Ίηΰονς τω πνενματι αντον , ort όντως αυ- τοί διαλογίζονται εν εαντοΐς, είπεν αντοΐς .^ τί ταντα διαλογίζεΟ^'αι εν ταΐς καρδίαις υμών; τί ε(3τιν εύκοπώτερον , είηείν τω τιάρα- 9 λυτικω , άφεωνταί Got αί αμαρτίαι, η ειπείν, έγειρε, καΐ άρον τον κράβαττόν 6ον , καΐ περιπατεί; "Ινα δε ίδητε, οτι ε^ουβίαν 10 έχει ο L'tog του άνΘ^ρώπον άφιεναι έπΙ της γης αμαρτίας, (λέγει τω παραλυτικό ,) ΰοΐ λέγω, έγειρε, και άρον τον κράβαττόν 6ου, 11 καΐ νπαγε εις τον οίκον ύον. καΐ ηγερΘ'η εύϋ^εως , καΐ άρας τον 12 κράβαττόν, εί,ήλΟ'εν εναντίον πάντων' ωβτε έ^,ίβταβϋ-αι πάντες, καΐ δοξ,άζειν τον Θεον , λέγοντας, ort οι;(5'£π;οτ£ όντως ίδομεν. β ΚαΙ έξ,ήλ^'εν πάλιν παρά την ^άλαΰβαν' καΐ πάς ο όχλος ηρχετο 13 προς αύτον , καΐ έδίδαβκεν αντονς. Και παράγων ίδεν Αευϊ 14 τον του "Άλφαίον , καΘ-ημενον επΙ το τελώνιον , καΐ λέγει αντω, β άκολον^ει μοι. και άναύτάς ηκολονθ-ηύεν αντω. Και έγένετο εν 15 τω κατακειβΟ'ε αντον εν ττ^ οικία αντον, καΐ πολλοί τελώναι και αμαρτωλοί ελ^'όντες ΰννανέκειντο τω Ίηύον καΐ τοις μαϋ^ηταΐς αντον' ηΰαν γαρ πολλοί, και ηκολονΰ'ηΰαν αντω. καΐ οι γραμ- 10 ματεΐς και οι ΦαριΟαΐοι , ίδόντες αντον μετά των τελωνών καΐ αμαρτωλών έο^'ίοντα, ελεγον τοΐς μa^•ητaΐς αυτού, τί οτι μετά Q τών τελωνών καΙ αμαρτωλών έβ^^ίει καΐ πίνει; Και άκουΰας ο Π Τηΰοΰς λέγει αύτοΐς , ον χρίαν έχονβιν οι ίβχνοντες ιατρού, άλλ οι κακώς έχοντες, ουκ ηλϋ-ον καλέΰαι δικαίονς, άλλα αμαρτω- λούς. ΚαΙ ηόαν οι μa^'ητal Ίωάννον καΐ οί Φαριβαΐοι νηΰτενον- 18 τες' καΐ έρχονται και λέγονβιν αντω, διατί οι μα^ηταΐ Ιωάν- νον νηϋτενονβιν , ot δ'ε 6οΙ μα%'ηταΙ ον νηύτενονβιν; και είπεν 10 αντοΐς ο Ιηύούς, μη δύνανται οι νιοΙ τον ννμφώνος , εν ω 6 ννμφίος μετ' αντών έβτιν νηΰτεύειν; οΰον χρόνον μεΰ-' εαντών £;ζου(?6ν τον ννμφίον , ον δύνανται νηΟτεύειν' ^Ελεύ- 20 ΰορται δε ημέραι όταν άπαρ^η άπ' αυτών 6 νυμφίος , και τότε 1) (χμαρτνριαι, sic 1 να. sed 2 m. transvcvsls lincolis delevit τνρ. ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΟΚ 71 21 νηίΐτενβονΟίν εν sy.stvr] zfj ήμερα, ονδείς επίβλημα ράκκονς αγνά- II. φον εταράπτεί επΙ ιματίω παλαίω' είδε μη, αΐ'ρεί αττ' αντον το 22 πλήρωμα το καινον τον παλαων , καΐ χείρον αχίΰμα γείνεται. καΐ ονδείς βάλλεο οίνον νέον είς άΰκονς παλαιούς' εί δε μη, ρήασεί ο οίνος 6 νέος τονς άβκονς , καΐ ο οίνος έκχεΐται καΐ οί άβκοί 23 άπολοννται' άλλα οίνον νέον εί,ς άβκονς καινούς βλητέον. ΚαΙ r έγένετο παραπορενεΰ^αι αντον εν τοις βάββαοιν δίά των 6πορί• μων , καΐ ηρ^,αντο οι μαϋ-ηταΐ αντον οδον ποιεΐν τίλλοντες τονς 24 οτάχνας. καΐ οί Φαρίΰαΐοι ελεγον αντω , ί'δε, τι ποιονβιν , ο ονκ 2δ ε^εϋτιν τοις βάββαΰίν; καΐ αντος ελεγεν αντοΐς, ουδέποτε άνέ- γνωτε , τι έποίηβεν /ΙαβΙδ , οτε χρείαν εΰχεν καΐ επίναβεν αντος 26 καΐ 0L μετ' αντον ; πώς είβηλ^'εν είς τον οίκον τον Θεον επΙ '^βιά- %-αρ τον άρχιερεως, και τονς αρτονς της προΟ-έβεως εφαγεν, ονς ονκ ε^,εβτιν φαγεΐν ) ει μη τοις ιερενοιν , καΐ εδωκεν και τοις 6νν 27 αντω ονύιν; ΚαΙ ελεγεν αντοΐς , το ύάββατον δια τον ανΟ'ρωπον ^^ 28 εγένετο , ονχ ό avd -ρωπος δια το ΰάββατον. ) ωύτε κνριός έοτιν ο νιος τον άνϋ•ρ(Όπον καΐ τον οαββάτον. ΚΕΦ. Γ. CAP. III. 1 ΐίαΐ ειόήλϋ-εν πάλιν είς την ΰνναγο3γην , καΐ έκεΐ ην άνϋ^ρωπος 2 ε^ηραμμένην έχων την χείρα, και παρετηρονντο αντον εί τοις ΰάβ- 3 βαΰιν ^'εραπενΰει αντον, ϊνα κατηγορηβωβιν αντον. καΐ λέγει τω άνθ^ρώπω τω έ^ηραμμένην εχοντι την χείρα, έγειρε είς το μέϋον. 4 καΐ λέγει αντοις. έ^,εΰτιν εν τοις βάββααιν άγαΟΌποιηΟαι, ή κακοποι- 5 ηΰαι; φνχην βώβαι, η άποκτεΐναι; οι δε έβιοίπων. καΐ περιβλεφά- μενος αντονς μετ οργής, βνλλνπονμενος επΙ τη πωροίσει της καρ- δίας αυτών, λέγει τω άνΟ-ρώπω, εκτεινον την χεΐρά αον. και εξέτεινεν, Ο και απ εκατεΰτάΟ-η η χ^εΐρ αντον. ΚαΙ έ^,ελϋ-όντες οίΦαριύαιοι ενϋ-έως ^^ μετά τών Ηρωδιανών βνμβονλιον εποίονν κατ αντον, όπως αντον 7 άπολέΰωβιν. και 6 ^Ιηβονς άνεγ^ώρηβεν μετά τών μαϋ-ητών αντον προς 1) ονς OVA, ε'ξεατιν cpay. 2 m. sed antiqua rescripta. 2) Post ααββα- τον secundum, duae literae erasae. 72 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ III. a ^^^ %^άλα6(5(χν ' ΚαΙ itoXv jrA^^og ά%ο της Γαλίλαίας ηκολονΰ-ηαεν αντω y καΙ άπο της Ιουδαίας^ καΐ σ.πο Ίεροΰολνμων, καΙ άπο της 8 Ίδουμαίας, και πέραν τον Ίορδάνον'^) και οι περί Τνρον κα\ Σίδώνα, πληΰΌς πολν ^ άκονβαντες 'όΰα έποίει^ ηλΰΌν προς αυτόν, καΐ είπεν τοΐς μαΰ-ηταΐς αντον ^ ίνα πλοιάριον προΰκαρτερτ} 9 αντω^ δια τον οχλον .^ ϊνα μτ] ΟΊίβωύυν αυτόν, πολλούς γαρ ε^Έ- 10 ράπενΰεν , ωΰτε επιπίπτειν αύτω., ίνα αυτού αψωνταί ., καΐ όΰου είχον μάύτιγας' καΐ τα πνεύματα τα άκά%'αρτ α ^ όταν αυτόν εΰ-εώ- Π ρεί-, προβέπιπτον αύτω ^ καΐ εκραξον , λέγοντα, ότι ϋν ει ο υ[ός η τον Θεοϋ. ΚαΙ πολλά επετείμα αντοις ^ ϊνα μη φανερόν αυτόν 12 ποίηΰωβιν. ο Και αναβαίνει εις τό ορός, καΐ προσκαλείτε ους ηΰ'ελεν 13 αυτός' καΐ άπηλϋ'Ο-ν^) προς αυτόν, καΐ έποίηΰεν δώδεκα, ϊνα 14r ώβιν μετ αύτοϋ , και ϊνα άποΰτελλτ} αυτούς κηρύΰΰειν, καΐ 15 εχειν έ^ουΰίαν ^εραπεύειν τάς νόΰους , και εκβάλλειν τα δαι- β μόνια ' Και επεΰ-ηκεν τω Σίμωνι όνομα Πετρον * καΐ 'Ιάκωβον τον γη • του Ζεβεδαίου , καΐ Ίωάννην τον άδελφόν αύτοΰ Ιακώβου' καΐ επεϋ'ηκεν αύτοΐς ονόματα Βοανηργες , ο εΰτιν, νιοι βροντής' καΐ 18 Ανδρέαν, καΐ Φιλιππον ., και Βαρθολομαίου , και Ματϋ'αΐον , και Θωμάν , καΐ ^Ιάκωβον τον του '^λφαίου , και Θαδδαΐον, καΐ Σί- μωνα τον Κανανείτην , καΐ Ίούδαν Ίΰκαριώτην , Ος καΐ πάρε- 19 ^ δωκεν αυτόν. ΚαΙ έρχονται εις οίκον ' καΐ αυνερχετε πάλιν ο όχλος, 20 ώΰτε μη δύναΰθ'αι αυτούς μηδέ αρτον φαγειν. Και άκούΰαντες οι 21 παρ^ αυτοϋ ε^,ηλθον κρατηύαι αυτόν, ελεγον γαρ, ότι ε^εοτη. β καΐ ot γραμματείς of από Ίεροβολύμων καταβάντες ελεγον, ότι 22 Βεελξεβουλ έχει , και οτι εν τω αρχοντι των δαιμονίων έκβάλ- J λει τα δαιμόνια. ΚαΙ προΰκαλεύάμενος αυτούς, εν παραβολαΐς 23 έλεγεν αύτοις ^ πώς δύναται Σατανάς Σατανάν εκβάλλειν; καΐ 24 εάν βαβιλεία εφ' έαυτην μεριΰΰ'^, ου δύναται ΰταΰ-ηναι η βα- ΰιλεία εκείνη' καΐ εάν οικία εφ' εαυτην μεριύΰ-η , ου δύναται 25 ΟταΟ^ηναι η οικία εκείνη' καΐ ει ο Σατανάς άνέύτη εφ^ εαυτόν 26 1) Marp:• sup. η. περί της [των αποστολών β^ιλογης]. 2) απηλ^^ν sic pro απΎΐλ^ον\ 1 m. seripsit amqX^Bv, ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΟΧ. 73 27 καΐ μεμερίύτκί^ ου δύναται 6ταϋ•ήναί, αλλά τέλος έχει. ον- III. δεΙς δύναται τα ΰκενη τον ίΰχνρον^ εΐΰελ^ών εις την οίκίαν αντον. διαρπάβαί . εάν μη πρώτον τον ίΰχνρον δηβ]]^ καΐ 28 τότε την οίκίαν αντον διαρτΐάΰη. ^Αμην λέγω νμΐν^ οτι πάντα 'ο άφεΟ-ηΰεται τοις νιοΐς των άνΰ-ρωπων τά αμαρτήματα , καΐ αί 29 βλαΰφημείαί ούας αν βλαΟφημήύωβίν' og δ' αν βλαΰφημήΰτ] εις το Πνεύμα το "'Jyiov^ ονκ έχει άφεβιν εις τον αιώνα , αλλά 30 ένοχος έύτιν αίωνίον κρίβεως' οτι έλεγον, πνεύμα ακάϋ-αρτον 31 έχει. 'Έρχονται ονν οι αδελφοί αυτού και η μήτηρ αυτούς καΐ β 32 εξω έβτώτες άπέΰτειλαν προς αντον, ξητούντες αντόν. καΐ έκά- ■d -ητο περί αντον όχλος ' είπον δε αντώ , ίδον , η μήτηρ οον 33 και οι αδελφοί 6ον και αί άδελφαί ΰον^ έ^ω ξητονβίν 6ε. και άπεκρίϋ•η αντοίς , λέγων, τις έύτιν η μήτηρ μον ή οι αδελφοί 31 μον; Και π^ριβλεφάμενος κύκλω τονς περί αντον κα^ημέ- 35 νονς , λέγει, ίδον, η μήτηρ μον καΐ οι αδελφοί μον. ος γάρ αν ποιήΰ}] το %'έλημα τού Θεού, ούτος αδελφός μον και αδελφή και μήτηρ έΰτίν. ΚΕΦ. Λ. CAP. IV 1 Aat πάλιν ήρξ^ατο διδάύκειν παρά την Ο-άλαΰΰαν' καΐ οννήχϋ-η- '^ ύαν προς αντον όχλος πολύς, ωβτε αντον έμβάντα εις το πλοΐον καΟ'ήβΟ'αι εν τη ^αλάβΰ}^ και πάς ο o;^Aog προς την ^άλαύ- 2 ΰαν έπι της γης ην. και έδίδαΰκεν αυτούς εν παραβολαΐς 3 πολλά, και έλεγεν αντοΐς έν τη διδαχή αυτού, άκούετε. Ιδού, 4 έξήλτ^εν 6 απείρων τού ΰπεΐραι' καΐ έγένετο έν τω ύπίρειν, ο μεν έπεβεν παρά την οδον, καΐ ήλ&εν τά πετεινά και κατέφα- δ γεν αντό. άλλο δ\ έπεΰεν έπι το πετρώδες, οπον ουκ είχεν γήν πολλήν' καΐ ευθέως έί,ανέτειλεν , διά το μή έχειν βάϋ-ος γης' 6 ήλίον δε άνατείλαντος έκανματίΰϋ^η, καΐ διά το μή εχειν ρίξαν έξηράνϋ-η. καΐ άλλο έπεΰεν εις τάς άκανθας' καΐ ανέ- βηκαν αί άκανχ^αι. και ϋννέπνιξαν αντο , και καρπον ονκ έδωκεν. 8 Κα\ άλλο έπεΰεν εις την γήν την καλην' καΐ έδίδον καρπον άναβαί- 74 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ IV, νοντα καΐ αν^ανόμενον , καΐ εφερεν εν τριάκοντα , καΐ εν έ^ηκοντα^ καΐ εν εκατόν, καΐ ελεγεν, 6 έχων ώτα άκονειν άκονετω. '^Ότε δ\ .q εγένετο καταμόνας , ηρίότων αντον οί περί αυτόν ΰυν τοις δώ- δεκα την τΐαραβολην. καΐ ελεγεν αντοις, νμΐν δέδοται το μν- 11 ^ ΰτηρίον της βαοιλείας τον Θεον' Έκείνοίς δε τοις έξω, εν %α- ραβολαίς τα πάντα γείνεται. ϊνα βλέποντες βλέπωύίν, καΐ μη 12 ίδωΰιν ' καΐ άκονοντες άκονωΰίν., καΐ μη βννίώοιν ' μηποτε έπίΰτρέ- φωσιν, καΐ άφαίϋ-ηβεται αντοΐς τα αμαρτήματα, καΐ λέγει αυτούς, 13 ουκ οί'δατε την παραβολην ταΰτην; καΐ πώς πάόας τάς παρα- ^ βολάς γνώ6ε<5%•αί ; Ό βπείρων τον λόγον οπείρευ. ούτοί δε ^^ είοίν ου παρά την οδον, οπού ΰπείρεταυ ο λόγος ., καΐ όταν ακον- ΰωβίν, εύΰ'έως έρχεται ο Σατανάς καΐ αί'ρεί τον λόγον τον ξΰπαρμένον από της καρδίας αυτών. ΚαΙ ούτοί είύιν ομοίως 16 0L έπΙ τα πετρώδη βπειρόμενοι., οι, όταν άκούύωΰίν τον λόγον, ενΟ^έως μετά χαράς λαμβάνουΰιν αυτόν, καΐ ουκ έχουΰίν ρίζαν Π εν έαυτοΐς, αλλά πρόΰκαιροί είύνν' είτα γενομένης ^-λίφεως η διωγμού δίά τον λόγον, ενϋ^έως Σκανδαλίζονται. ΚαΙ ού~ 18 τοί εΐοίν οι εις τάς άκάνϋ'ας ΰπευρόμενοι , οί τον λόγον ακού- οντες, καΐ αί μέριμναι τού αιώνος τούτον, καΐ η απάτη τον 19 πλούτον , καΐ αί περί τά λοιπά έπι^υμίαι είύπορευόμεναι ύνν- πνείγονΰιν τον λόγον, καΐ άκαρπος γείνεται. ΚαΙ ούτοί ει- 20 6ιν οί έπΙ την γην την καλην ΰπαρέντες , οΐτεινες άκούονΰιν τον λόγον και παραδέχονται, καΐ καρποφορούβιν, εν τριά- ? κοντά, καΐ εν ε^ηκοντα , και εν εκατόν. ΚαΙ ελεγεν αύτοΐς, 21 μητι ο Α'ΐ;;χΐΌ^ έρχεται, ίνα νπό τον μόό'ί-οι/ τε^'^ η υπό την 'ο κλείνην *, ούχ ϊνα έπΙ την λνχνίαν έπιτε^-^ ; Ον γάρ έβτίν τι 22 κρνπτόν ^ εάν μη φανερωΟ-η' ονδ\ εγένετο άπόκρνφον, αλλά ίνα ^^ο εις φανερόν έλϋ-η. εί'τις έχει ώτα άκονειν , άκουέτω. Και έλε- 24 γεν αύτοΐς, βλέπετε τι άκούετε. εν φ μέτρω μετριται , μετρη- ^^^ ^ήβεται νμΙν, καΐ προβτεΟ-ήΰεται ύμεΐν τοις άκονουβιν. Ός 25 ^^y γάρ αν έχη , δοΘ^ήΰεται αύτω' και Ος ούκ έχει, καΐ ο έχει 26 αρϋ-ηύεται απ' αύτον. ΚαΙ ελεγεν, ούτως έΰτίν η βαΟιλεία τον Θεού , ως εάν άν^-ρωπος βάλη τον βπόρον έπΙ της γης, 27 και καϋ-εύδη και έγείρητε νύκτα καΐ ημέραν , και ο 6πό- 28 ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΟΝ. 75 ρος βλαβτάντι και μηκννιμαι ως ουκ οίδεν αντός. αντοαάτη IV. η γη καρποφορεί, πρώτον χόρτον , είτα ΰτάχνν, είτα πλήρη 20 βΐτον εν τώ ΰτάχνΐ. όταν δε παραβώ ο καρπός, εν^•εως απο~ 30 ΰτελλεί το δρέπανον ^ οτι παρεύτηκεν 6 ΰ'εριΰμός. ΚαΙ ελεγεν, ^ή τίνι ομοίώΰωμεν την βαΰιλείαν τον Θεον; η εν ποία παραβολτ} 31 παραβάλωμεν αντην; ως κόκκον όινάπεως, og ^ όταν ΰπαρη έπΙ τ^ήζ 7% 5 μει^^ρότερος πάντων τών ΰπερμάτων τών επΙ της γης 32 εβτίν καΐ Οταν ΰπαρϊ], αναβαίνει, καΐ γείνεται πάντων τών λάχανων μείζον, κα\ ποιεί κλάδους μεγάλους, ωβτε δυναύΘ-αι νπο την ΰκειάν αυτοί) τα πετεινά τον ουρανού καταΰκηνοϋν. ) ζ 33 Και τοιαύταις παραβολαΐς πολλαΐς ελάλει αυτοΐς τον λόγον , κα%ως 34 έδνναντο άκούειν χωρείς δε παραβολής ουκ ελάλει αύτοΐς' Κατ ^^^ ιδίαν δε rotg μα^'ηταΐς αντοϋ επέλχ^εν πάντα. 35 ΚαΙ λέγει αύτοΐς εν εκείνη τη ημέρα οφείας γενομένης^ ^^^ 36 διέλ^ωμεν εις το πέραν, καΐ αφέντες αυτόν, παραλαμβάνουβιν αυτόν ως ην εν τω πλοίω' καΐ άλλα δε πλοιά ην μετ' αντοϋ. 37 καΐ γείνεται λαΐλαφ ανέμου μεγάλη' τα δε κύματα έπέβαλλεν 38 εις τό πλοιον , ώότε αυτό ηδη γεμίζε60-αι. καΐ ην αυτός εν τη πρύμνη επΙ τό προύκεφάλαιον κα^•εύδων' και διεγείρουβιν αυτόν, και λέγουβιν αύτώ, διδάβκαλε, ου μέλει 6οι ότι άπολλύμεΟ'α; 39 και διεγερϋ^είς έπετίμηΰεν τω άνέμω , καΐ είπεν τη %•αλάα6η, όιώπα, πεφείμωΰο. και έκόπαύεν 6 άνεμος, καΐ έγένετο γαλήνη 40 μεγάλη, καΐ είπεν αύτοΐς, τί δειλοί έβται ούτως \ πώς ουκ 41 εχεται πίβτιν; και έφοβηΰ•η(5αν φόβον μέγαν , καΐ ελεγον προς αλλήλους, τίς άρα ούτος έατιν, ότι καΐ ο άνεμος καΐ η ϋ^άλαβύα ΚΕΦ. Ε. CAP.A^ 1 .Και ηλΰ-ον εις τό πέραν της Ο-αλάΰαης , εις την χώραν τών Γαδαρηνών. 2 ΚαΙ έ^ελ^-όντι αύτώ εκ του πλοίου ενΟ-έως, άπηντηβεν αύτώ εκ 3 τών μνηιιείων άνθρωπος εν πνεύματι άκαΰ'άρτω. ός την κατοίκηΰιν 1) Marg. sup. l. περί της επιτίμησα cog τον ανεμον xat της ϋ'αλαβσης. et LCC. περί του λεγεωνος. η 76 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ είχεν εν τοΐς μνημάοιν ' καΐ οντε αλνβεβιν ονδείς εδννατο αντον δήΰαο, δίά το αυτόν τιολλάκείς παίδαις καΐ αλνΰεβυν δεδεβΟ^αί, καΐ 4 διεόηάβ^'αι νπ' αυτόν τάς αλυβεις, και τάς παίδας ύνντετρίφ^αι^ καΐ ουδείς ί'ΰχυεν αυτόν δηοαι ' καΐ δίατΐαντος νυκτός καΐ ημέρας 5 εν τοΐς μνήμαΟιν καΐ εν τοΐς όρεβίν ην κράξων καΐ κατακόπτων εαυτόν λι%Όΐς. Ιδών δ\ τον Ίηβοϋν μακρόϋ'εν , εδραμεν καΐ τΐροΟ- 6 εκύνηβεν αυτόν ^ καΐ κρά^ας φωνή μεγάλη λέγει, τι εμοί καΐ ύοΐ, 7 Ίηύοϋ, υίε τον Θεοϋ του ζώντος; ορκίζω β ε τον Θεον, μη με βαύα- νιΰης' ελεγεν γαρ αντω,^) το ηνενμα το άκά%•αρτον ε^ελ^-ε άπο 8 τον άνΟ'ρωτίον. καΐ ετΐηρωτηΰεν αντον , τί όνομα ΰοι; καΐ λέγει 9 αντω , Αεγεών ονομά"^) μοι , οτι πολλοί εβμεν. καίπαρεκάλονν αν- 10 τον πολλά , "ίνα μη άποΰτείλη αυτούς εξω της χώρας, ην δε εκεί 11 άγελη χοίρων μεγάλη βοΰκομενων προς τώ ορει' καΐ παρεκάλουν 12 αύτον πάντες οι δαίμονες, λέγοντες, πε'μψον ημάς είς τους χοίρους, ίνα είς αυτούς είβέλ^ωμεν' καΐ έπετρε-ψεν αύτοΐς εύϋ-εως 6 ^Ιη- 13 ΰοϋς. ΚαΙ εζελϋ^όντα τα πνεύματα τα άκά^^αρτα^) είΰήλϋ-ον είς τους χοίρους ' καΐ ώρμηβεν η αγέλη κατά του κρημνού είς την %^ά- λαΰααν' ηΰαν δε ώς διβχείλείοι' καΐ έπνίγοντο εν τη Ο-αλάΰΰη. καΐ οί βόΰκοντες τους χοίρους εφυγον , καΐ άπηγγειλαν είς την 14 πόλιν καΐ είς τους αγρούς, καΐ ηλ^Όν ίδεΐν τί εΰτιν το γεγο- νός. ) ΚαΙ έρχονται προς τον ^Ιηβούν, καΐ ^εωρούύιν τον δαιμονι- 15 ζόμενον κα^^ημενον καΐ ίματιβμενον και βωφρονονούντα , τον έΰχη- κότα τον λεγεώνα' καΐ εφοβηΟ'ηβαν' και διηγηβαντο αυτοΐς οι 16 ίδόντες , πώς έγένετο τω δαιμονιζομένω , καΐ περί τών χοίρων, και Π ηρξ,αντο παρακαλεΐν αυτόν απελΰ'εΐν από τών ορίοιν αυτών. Και 18 έμβαίνοντος αύτον είς το πλοΐον , παρεκάλει αυτόν ο δαιμονιΰΰ'είς, ίνα μετ' αύτον η. καΐ ονκ άφήκεν αυτόν, άλλα λέγει αύτώ' 19 ύπαγε είς τον οίκον ΰου προς τους βούς , καΐ ανάγγειλον αύτοΐς όοα 6οι ο Κύριος πεποίηκεν, και ηλέηβέν βε. Και άκηλ%'εν καΐ ηρ^ατο κηρύΰΰειν εν τη /Ιεκαπό- 20 Aft, 06α έποίηΰεν αντώ ο Τηΰονς' καΐ πάντες ε^αύμαζον.^) J) ελεγεν γαρ αντω literae γεν γαρ α rescriptac: 2 τη. 2) ονομ,α , ν super rasura rescriptura. 3) τα ατιαϋ'αρτα^ 2 m. marg-iiii adscriptiim. 4) εοτ,ίν το γεγονός. Prius scriptmn fuisse vitletur το γεγονός. Erasa et iiiinoribus Uteris rescripta. 5) Marg. sup. [ίβ. περί] της 'ϋ'νγατρος τον αρχίσνναγωγίον]. — [ιγ. πε]ρί της αιμ,ορροονσης. ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΟΝ. 77 V. 21 ΚαΙ δίαπεράβαντος τον Ίηΰον iv τω πλοίω πάλιν εις το πέ- ^ο ραν, ύννηχϋ-η όχλος τΐολνς έ%' αντον, καΐ ην παρά την ^άλαΰβαν. 22 Και ίδον, ερχ,εταί είς των άρχιβνναγώγων . ονόματι Ιάειρος, 23 καΐ ίδών αντον , πίπτει προς τονς πόδας αντον' καΐ παρακαλεί αυτόν πολλά ^ λέγων ^ ότι το ^νγάτριόν μου έΰχάτως έχει' ίνα 24 έλ&ών έπι%^ϊ]ς αντω τάς χείρας, όπως ΟωΟ-^ καΐ ζήΰεται. και άπήλ^-εν μετ' αντον' και ηκολονϋ-ει αντω όχλος πολνς . και 6νν~ 25 έ^'λιβον αντόν. ΚαΙ γννη ονϋα εν ρΰΰει αίματος ετη δώδεκα, 26 και πολλά πα%•ον6α νπό πολλών ιατρών, καΐ δαπανηΟαΟα τα παρ* αντης πάντα, και μηδέν ώφεληΟ-εΐόα, αλλά μάλλον εις το 27 χείρον ελϋΌνβα, άκονβαΟα περί τον Ίη6ον , ελ^ονΰα εν τω όχλω 28 όπιΰϋ-εν, ηφατο τον είματίον αντον' έλεγεν γάρ, ότι, καν των 29 ειματίων αντον άφωμαι , 6ω%•γι6ομαι. καΐ ενθ-έως έt,ηράv^'η η πηγή τον αίματος αντης, και έγνω τω βώματι οτι ί'αται από 30 της μάύτιγος. καΐ ενΰ-έως 6 Ίησονς επιγνονς εν εαντώ την il•, αντον δνναμιν έ^ελ^-ονΰαν , έπιβτραφείς εν τω όχλω, ελεγεν, 31 τις μου ηφατο τών ειματίων ; και ελεγον αντω οι μαϋ'ηταΐ αντον, βλέπεις τον όχλον avvd -λίβοντά οε , καΐ λέγεις, τίς μον ήψατο; οο και περιεβλέπετο ίδεΐν την τούτο ποιηοαβαν. η δε γννη φο- βηΰ•εΐύα καΐ τρέμονΰα, ειδνεΐα ο γέγονεν ) έπ' αντ^, ήλϋ'εν 34 καΐ προΰέπεύεν αντω, και ειπεν αντω πάΰαν την ύληΰ-ειαν. 6 δε εΙπεν αντω, Ο-νγατερ, η πίύτις ΰον ΰέύωκέν 6ε' νπαγε είς 35 είρηνην , και ϊβ%Ί νγιης απο της μάΰτιγός 6ον. "Ετι αντον λαλονντος, έρχονται απο τον αρχιβνναγώγον , λέγοντες, ότι η 36 ^'vγάτηρ οον απέΟ^ανεν' τί έτι ΰκνλλις τον διδάβκαλον ; 6 δε ^Ιηΰονς ενΟ-έως άκονΟας τον λόγον λαλονμενον λέγει τω άρ- 37 χιύνναγώγω, μη φόβον , μόνον πίστενε. και ονκ άφήκεν ονδένα αντω ακολονΰ^ηβαι, ει μη Πέτρον καΐ Ίάκωβον καΐ 38 Ίωάννην τον άδελφόν Ιακώβου. Και έρχονται εις τον οίκον τον άρχιβνναγώγον , καΐ ΰ'εωρει ^'όρνβον , και κλαίοντας καΐ 39 αλαλάζοντας πολλά. καΐ είΰελ^ών λέγει αντοΐς , τί ΰ^ορν- βειύ^ε και κλαίεται; το παιδίον ονκ άπέ&ανεν , αλλά κανΟ'έ- 1) Βίδνεια ο γε. Pars ο et y rescripta 2 m. AVoide legit fuo'i'fio;.• male. 78 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ δεο. ) καΐ κατεγελων αντον. 6 δε εκβαλών τΐάντας^ παραλαμβάνει 40 τον πάτερα τον παιδίον καΐ την μητέρα καΐ τονς μετ' αντον, καΐ είύπορενεταί ον ην το παιδίον άνακείμενον. καΐ κρατηΰας της χει• 41 ρό^ τον παιδίον, λέγει αντη , ταλι^ά , κονμει' ο έβτιν με%'ερμη- νενόμενον .^ το κοράΰιον, 6ν~) λέγω, έγειρε, και ενϋ^έως άνέβτη το 42 κοράΰιον καΐ περιεπάτει, ην γαρ ετών δώδεκα' καΐ έξ,έΰτηϋαν έκΰτάβει μεγάλη, και διεοτείλατο αντοΐς πολλά, ίνα μηδείς γνοί 43 τοντο ' καΐ είπεν δοϋ^ηναι ανττ^ φαγεΐν. ΚΕΦ. ς. CAP.VI. ^ ΆαΙ εξ,ηλϋ'εν έκεΐΟ^εν , καΐ ήλϋ^εν εις την πατρίδα αντον' καΐ άκο- 1 λονΰ-ονΟιν αντω οι μαϋ-ηταΐ αντον ' και γενομένον ΰαββάτον, 2 ηρ^,ατο εν ττ] ΰνναγωγη διδάΰκειν' καΐ πολλοί άκονοντεξ ε^επληβ- ΰοντο 5 λέγοντες , πόχ^εν τοντω ταντα ; καΐ τις η ΰοφία η δοΰ'εΐΰα αντω, και δννάμεις τοιανται διά των χειρών αντον γείνονται\ ονχ 3 οντός έβτιν ο τέκτων, 6 νιος Μαρίας , αδελφός δε Ίακώβον και Ίωοη καΐ Ιονδα καΐ Σίμωνος; καΐ ονκ είοιν αί άδελφαΐ αντον ώδε ^ προς ημάς; και εΰκανοαλιζοντο εν αντω. ) Κλεγεν οε αντοις ο 1η ^ ύονς, ότι ονκ έΰτιν προφήτης άτειμος , ει μη εν τη ιδία πατρίδι αν- τον, καΐέντοΐς ΰνγγενέύιν καΐ εν τη οικία αντον. ^) καΐ ονκ εδννατο δ εκεί ονδεμίαν δνναμιν ποιηύαι, ει μή ολίγοις άρρώΰτοις έπι^•εlς τάς χείρας, έΰ^εράπενΰεν. καΐ έ^ανμαζεν διά την άπιΰτείαν αντών. 6 β Και περιηγεν τας κωμας κνκλω διδάβκων. και προΰκαλεΐτε 7 '^η τονς δώδεκα, καΐ ηρ^,ατο αντονς άποΰτέλλειν δυο δύο, Και έδίδον αντοΐς έ^ονΰίαν των πνενμάτων τών άκαθ'άρτων. καΐ παρήγγειλεν 8 αντοΐς, ίνα μηδέν αί'ρωΰιν εις οδον, ει μη ράβδον μόνον' μή πήραν, μή άρτον, μη εις την ζώνην^) χαλκόν' αλλά νποδεδεμένονς ΰανδάλια' 9 β καΐ μή ένδν6η6&αι δνο χιτώνας. Και λέγει αντοΐς, οπον αν είΰέλ&ητε 10 νε εις οίκίαν, εκεί μένεται εως αν έ^έλϋ'ητε έκεΐ%'εν. Και ούοι εάν μή δέ- 11 1) y.avd'sdsi, sic pro yicid'svSsL•. 2) αν, sic pro ΰοι , ut supra, cap. 1, 24. 3) Marg. sup. id. περί της διαταγής των αποστολών. — ιε. περί Ιωάννου και Ηρωδον. 4) οι%ια αντον, α αν, rescripta 1 m. super rasura. 5) Woide legit ζονην: male. ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΟΝ. 79 ^ωνταί νμάς, μηδέ άκονύωΰίν ναών, έκτΐορενόμένοί εκεΐϋ^εν, VI. έκτείνά^ατε τον χουν τον νποκάτω των ποδών νμών, είς μαρ- τύρων αντοΐς. Άμ^ν λέγω νμΐν , άνεκτότερον εϋταυ Σοδόμοις 12 η Γομόρροίς εν ημέρα κρίβεως, η ττ] πόλει εκείνη. ΚαΙ έξ,ελ- ^ 13 ^-όντες έκηρνββον ίνα μετανοηύωβον ' καΐ δαιμόνια πολλά έ^- έβαλλον, καΐ ηλιφον έλαίω πολλούς άρρώΰτονς καΐ έΟ-εράπενον. 14 ΚαΙ ηκονΰεν 6 βαΟίλεύς Ηρώδης, (φανερον γαρ έγένετο το ^ όνομα αυτού,) καΐ έλεγεν , ότι Ιωάννης ο βαπτίζων εκ νεκρών 15 άνέότη , καΐ δίά τούτο ενεργούΰιν αί δυνάμεις εν αντώ. Άλλοι δε ελεγον , οτυ Ηλίας έβτίν' άλλοι δ\ έλεγον , οτι προφήτης 10 έβτΙν , ως εις των προφητών, άκούΰας δε ο Ηρώδης είπεν , οτι ^^ ον εγώ άπεκεφάλιΟα ^Ιωάννην, οντός έβτιν' αυτός ηγέρΟ-η εκ 17 νεκρών. Αυτός δ\ ό ^Ηρώδης άποοτείλας εκράτηΟεν τον '/ω- ^ο άννην εν φυλακί], καΐ έδηΰεν αυτόν δια Ηρωδιάδα την γυ- 18 ναΐκα Φιλίππου τον αδελφού αυτού, ότι αύτην έγάμηβεν. έλε~ γεν γαρ ο Ιωάννης τώ Ήρώδΐ], ότι ουκ έ^εοτίν 6οι έχειν την 10 γυναίκα τού αδελφού 6ου. Ή δε Ήρωδιάς ένείχεν αύτώ, και 20 η^ελεν αυτόν άποκτεΐναι ' καΐ ουκ έδύνατο ' ό γαρ Ηρώδης έφοβεΐτο τόν Ιωάννην , είδώς αυτόν άνδρα δίκαιον καΐ άγιον, καΐ ΰυνετηρει αυτόν' καΐ ακού6ας αυτού, πολλά έποίει, και 21 ηδέως αντού ηκονεν. Και γενομένης ημέρας ενκαίρον ,ότε Ηρώ- ^ δης τοις γενεΰίοις αντού δΐπνον έποίει τοις μεγι6τά6ΐν αντού 22 καΐ τοις χειλιάρχοις και τοις πρώτοις της Γαλιλαίας , καΐ είΰελ- %'0ν6ης της %'υγατρός αύτης της Ήρωδιάδος, καΐ όργ^ηΰαμένης, καΐ αρε6ά6ης τώ Ηρώδη καΐ τοις 6υνανακειμένοις , είπεν δε 6 βαΰιλεύς τω κορα6ίω, αϊτη60ν με ο εάν ϋ-έλης, καΐ δώ6ω 6οί' 23 καΐ ώμοΰεν αύτη, ότι ο έάν αίτη6ης με, δώΰω 6οΙ, εως ημί- 24 6ους της βα6ιλείας μου. η δε έ^ελϋ^ούΰα είπεν τη μητρί αύτης, τί αίτηΰωμαι; η δε είπεν, την κεφαλήν 'Ιωάννου τού Βαπτι- 25 6τού. καΐ εί6ελ%•ού6α ευθέως μετά 6πουδής προς τόν βα6ιλέα, ητη6ατο, λέγου6α , Ο^έλω ϊνα*μοι δώς έ^ αυτής έπΙ πίνακι την 26 κεφαλήν Ιωάννου τού Βαπτι6τού. καΐ περίλυπος γενόμενος 6 βα6ιλεύς, δια τους όρκους και τονς ΰννανακειμένονς ουκ η&έληΰεν 27 αυτήν άϋ•ετή6αι. και εύϋ-έως άπο6τείλας 6 βαύιλενς 6πεκονλά- 80 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ VI. τορα επετα^εν ενεχϋ^ηναι την κεφαλήν αντον. ') ό δε άπελϋ-ών άπ~ 28 εκεφάλίϋεν αντον εν τγι φνλακτί, καΐ ηνεγκεν την κεφαλήν αντον επΙ πείνακί, καΐ εδωκεν αντην τω κορααίω' καΐ το κοράΰων εδω- κεν αντην τη μητρί αντής. καΐ άκονΰαντες ol μαϋ-ηταΐ αντον ^ ηλ- 29 ζ ^ον, καΐ ήραν το πτώμα αντον, και ε^-ηκαν αντο εν μνημείω. ΚαΙ 30 όνναγονται οι απόΰτολοι τΐρος τον ^Ιηβονν, καΐ άπηγγειλαν αντώ ^ πάντα, καΐ όοα έποίηΰαν καΐ οοα εδίδα^αν. ΚαΙ είπεν αντοΐς, 31 δεντε νμεΐς αντοί κατ' ιδίαν εΐζ ερημον τόπον, καΐ άναπανΰαβ^ε ολίγον, ηΰαν γαρ οι ερχόμενοι καΐ ol νπάγοντες πολλοί, καΐ ονδε φαγεΐν ενκαίρονν. ΚαΙ άπηλ^ον εις ερημον τόπον τώ πλοίω 32 κατ Ιδίαν, καΐ ίδον αντονς νπάγοντας, καΐ επεγνωβαν αντονς 33 πολλοί' καΐ πεζή από παΰών των πόλεων βννεδραμον εκεί, καΐ προηλϋ^ον αντονς, καΐ ΰννεδραμον προς αντόν. y' ΚαΙ ε^ελ^ών ό Ίηΰονς είδεν πολνν όχλον , και εύπλαγχνίβϋ'ηΜ έπ αντοΐς , οτυ ηοαν ως πρόβατα μη έχοντα ποιμένα ' καΐ ηρ^ατο αντονς δυδάύκειν πολλά. S" Και ηδη ώρας πολλής γενομένης , προαελ%•όντες οί μαΟ-ηταΙ 3ό αντώ λεγονβιν, ότι ερημός έΰτιν ο τόπος, καΐ ηδη ώρα πολλή' από- 36 λνβον αντονς , ϊνα άπελΟ^όντες εις τονς κνκλω αγρούς καΐ κώμας, άγοράοωβίν εαντοΐς άρτονς' τι γάρ φάγωΰιν ονκ εχονοιν. ό δε 37 αποκρίσεις είπεν, δότε αντοΐς νμεις φαγεΐν. καΐ λεγοναιν αντώ, άπελ'3'όντες άγοράΰωμεν δηναρίων διακοοίων άρτονς , καΐ δώΰομεν αντοΐς φαγεΐν -/Ο δε λέγει αντοΐς, πόαονς άρτονς εχεται; νπάγετε 38 και ί'δετε. καΐ γνόντες λεγονβιν αντώ, πέντε, καΐ δνο ίχΰ-νας. ~) καΐ 39 επεταξ,εν αντοΐς άνακλΐναι πάντας βννπόβια ΰννπόαια επΙ τω χλωρώ χόρτω. ΚαΙ ανεπεΰον πραΰειαΐ πραΟειαΙ, ανά εκατόν και 40 ανά πεντήκοντα, καΐ λαβών τονς πέντε άρτονς καΐ τονς δνο ίχβ'νας, 41 άνεβλεφας εις τον ονρανόν , ενλόγηΰεν ' και κατέκλαύεν τονς άρ- τονς, και εδίδον τοις μαΟ-ηταΐς αντον, ίνα παραϋ-ώβιν αντοΐς' καΐ τονς δνο ίχ^νας εμέριΰεν πάΰιν. ΚαΙ εφαγον πάντες, καΐ εχορτάβ^η- 42 6αν' και ήραν κλαΰμάτων δώδεκα κοφίνονς πλήρεις, και από τών 43 ίχΒ'νων. καΐ ήβαν οί φαγόντες τονς άρτονς πεντακιΰχείλιοι άνδρες. 44 1) Marg. sup. \ΐζ. περί τ]ων πέντε άρτων και των β. ιχΟ-υων. 2) Marg\ sup. ιζ. περί τον εν d-alccaarj περίπατου. 1^ β ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΟΝ. 81 45 ΚαΙ ενϋ•εως ηνβγκαϋεν τους μσ.ϋ-ητάς αυτόν βμβήναι εις το πλοΐον^ ^ καΐ προαγειν εΙς το ττεραν ττρος Βηδΰαΐδάν ^ εως αύτος άπολύΰΓ] 4ϋ τον οχλον. ΚαΙ άτίοταξ,άμενος αντοΐς , απήλΰ-εν εις το ορός προβ- β εν^,(χΰ%-αί. 47 Και οφίας γενομένης , ην το τΐλοων έμμέβω της ΰ-αλαοοης, ^ 48 καΐ αντος μόνος ην έτύ της γης. καΐ ίδεν αντονς βαΰανίζομένονς εν τω έλαννειν' ην γαρ έναντίος ο άνεμος αντοΐς' καΐ τιερί τετάρ- την φνλακην της νυκτός έρχεται τιρος αυτούς , περιτΐατών έτίΐ της 49 ^αλάϋβης' καΐ η^-ελεν παρελ^είν αυτούς. Οι δΐ ίδόντες αύχον γ περίτιατονντα επί της ΰ-αλάαΟης ^ έδο^αν φάνταΰμα είναι, και άνέ- 50 κραξ,αν ' πάντες γαρ αυτόν είδον , καΐ εταράχ^^ηβαν. καΐ εύϋ'έως ελάληΰεν μετ^ αυτών, καΐ λέγει αύτοις , %•αρ6εΐτε' εγώ είμι , μη 51 φοβεΐο^ε. ΚαΙ άνέβη προς αυτούς είς το πλοΐον , καΐ έκόπαΰεν 6 άνεμος' καΐ λίαν εκ περιϋβού εν έαυτοίς έ^ίΰταντο , καΐ έϋ-αύ- 52 μαζον. ου γαρ Ουνηκαν επΙ τοις άρτοις' ην γαρ αυτών η καρ- 53 δία πεπωρωμένη. ΚαΙ διαπεράβαντες ηλΟ^ον έπΙ την γήν Γεν- 54 νηΰαρετ , και προβωρμίύΰ'ηβαν. Και έ^ελϋ-όντων αυτών εκ του πλοίου,^) ενϋ-έως έπιγνόντες αύτον , οι άνδρες τον τόπου εκείνον 55 περιδραμόντες ολην την περίχωρον έκείνην, ηρξ,αντο έπΙ τοις κραβάττοις τους κακώς έχοντας περιφέρειν , όπου ηκονον οτι εκεί 56 έΰτιν. καΐ όπον αν είΰεπορενοντο είς κώμας η πόλεις η αγρούς, εν ταις άγοραις έτί^Όυν τους αοϋ'ενοϋντας , και παρεκάλουν αυτόν, ίνα καν του κραΰπέδου τον ιματίου αυτού άφωνται' καΐ όβοι αν ηπτοντο αυτού , έβώζοντο. ΚΕΦ. Ζ. ΟΑΡΛ^ΙΙ. 1 1\αϊ Οννάγονται προς αυτόν ot Φαριβαΐοι, καί τεινες τών γραμ- ο 2 ματαίων, έλΰ-όντες από Ιεροβολύμων' καΐ ίδόντες τ ιν ας τών μα- ^ητών αντού κοιναΐς χεροΐν , τοντ έβτιν άνίπτοις, έΰΰ-ίοντας αρ- 3 του^* (οι γαρ Φαριοαιοι και πάντες οι Ιουδαίοι, έαν μη πν- γμτ} νίίΐ^ωνται τάς χείρας, ούκ έοϋ-ίονόιν , κρατούντες την παρά- 4 δοΰιν τών πρεΰβυτέρων καΐ απ' αγοράς, εάν μη βαπτίΰωνται, 1) Marg•. sup. ιη, ^ερι της παραβααεως τηζ εντολής τον d-sov. CODEX ALEX. 6 82 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ VII. ονκ ie&LOVuLV' και άλλα πολλά έοτιν α παρέλαβαν κρατεΐν, βαπτι- ΰμ,ονς TtoxYiQicov καΐ ^,εΰτών κα\ χαλκείων καΐ κλεινών.) ^ "Επειτα^) έπερωτώύιν αντον οί Φαρυβαΐοι καΐ οι γραμιιατεϊς^ 5 διατί οί μα^^ηταί 6ου ον περιπατοϋβιν κατά την παράδοβιν των πρεΰβντερων, άλλα άνίπτοΐζ χεροΐν εΰΟ^ίουβίν τον άρτον\ Ό δε Ο σποκρί'&είς είπεν αντοΐζ^ οτι καλώς προεφήτ ενΰ εν περί υμών Ήΰαΐας των υποκριτών , ως γέγραπται^ Οντος ο λαός τοις χείλεοίν με τιμά, η δε καρδία αυτών πόρρω απέχει απ' έμοϋ. μάτην δε θάβονται με^ "' δίδάΰκοντες διδαΰκαλείας , εντάλματα άνϋ^ρώπων. αφέντες γαρ την 8 έντολην τον Θεού, κρατείτε την τιαράδοοιν τώυ ανθρώπων . βαπτι- <5μον^) ψευτών καΐ ποτηριών , και παρόμοια τοιαύτα πολλά ποιείτε. ΚαΙ ελεγεν αντοΐς , καλώς άΟ-ετειτε την εντολην τον Θεού, 9 ίνα την παράδοΰιν υμών τηρηΰητε. Μωοής γαρ είπεν, τίμα τον πα- 10 τερα ΰου καΐ την μητέρα 6ου' καΐ, ο κακολογών πάτερα η μητέρα ϋ^ανάτω τελευτάτω ' υμεΐς δε λέγετε, ός αν είπΐ] άν&ρωΉ:ος τω πατρί 11 η τι} μητρί , κορβάν, (ο εΰτιν, δώρον.) ο εάν εξ εμού ωφελη^ΐις ' καΐ 12 ονκέτι άφίεται αυτόν ούδεν πόιηϋαι τω πατρΙ αυτού -ή vfj μητρι αντού , άκνρούντες τον λόγον τού Θεού τη παραδ06ει υμών y πα- 13 ρεδώκατε ' καΐ παρόμοια τοιαύτα πολλά ποιείτε. ΚαΙ προ6καλε6ά- 14 μένος πάντα τον όχλον , ελεγεν αύτοις , άκούεταί μου πάντες, καΐ ΰυνίεται. ουδέν ε6τιν έξ,ω^'εv τού άνϋ-ρώπου εί6πορενόμενον εις 15 αντόν , ο δύναται αντόν κοινώΰαι' άλλα τά έκτΐορευόμενα απ' αυ- τού, εκείνα έΰτιν τά κοινούντα τον άνΟ-ρωπον. είτις εχεΰ ώτα 16 "^ άκονειν, άκουέτω. ΚαΙ ότε εί6ηλ%•εν εις οίκον άπό τον όχλον, έπη- 17 ρώτων αντόν οι μα&ηταΐ αυτού περί της παραβολής, καΐ λέγει αύ- 18 τοΐς^ ούτως καΐ ύμεις άΰύνετοί έ6ται ; ου νοείται ότι πάν το έξωΟ'εν είΰπορευόμενον εις τον άνΰ'ρωπον ον δύναται αντόν κοινώ6αι{^) ότι ονκ εί6πορενεται αντού εις την καρδίαν, αλλά εις την κοιλίαν' 19 καΐ εις τόν αφεδρώνα εκπορεύεται, καϋ^αρίξων πάντα τά βρώματα. ελεγεν δε, ότι το έκ τού avd -ρώπου έκπορευόμενον , εκείνο κοινοί 20 τόν avd -ρωπον. "ΕΰωΟ-εν γαρ έκ της καρδίας τών άνΟ^ρώπων οι 21 1) ETCSLTU etc. Dimidium lineae prnecedcntis erasiim. έπειτα — οι γρκμ'. rescrii)ta, 2 m. 2) β ατιτ lg [lov , sic pro βαπτισμ,ονς. 3) κοινωσαι. a re- scriptum 2m. K.ATA ΜΑΓΚΟίί'. 83 διαΚογυΟμοΙ οί κακοί εκπορενυνται ^ μ,οιχεΐαι ^ πορνΐαι , φόνοι, ^ II. 22 κλοπαΐ, πλεονβξ,ίαί, πονηρίαι, δόλος, άαελγια, όφϋ-αλμος πονη- 23 ρος. β?Μθφημεία, υπερηφάνεια, αφροσύνη, πάντα ταύτα τα πο- νηρά εύωΰ-εν εκπορεύεται , καΐ κοινοί, τον ανϋ-ρωπον. 24 ΚαΙ ) έκειΒ'εν άναΰτας απηλΰ-εν εις τα μεΟ'όρια Τύρου καΐ Σιδώνος. και είΰελϋ'ώρ εις οίκίαν , ονδένα ηΟ-ελεν γνώναι, καΐ 25 ονκ ηδννήΰ-η λαϋ•εΐν. άκονΰαΟα γαρ γννη περί αντον , ης είχεν το d -νγατριον αντης πνεύμα άκάΰ-αρτον , έλ%Όνΰα προύεπεύεν προς 2G τους πόδας αυτού, ην δε η γυνή ΈλληνΙς , Συροφοινίκιβΰα τω γένει' ΚαΙ ηρώτα αυτόν ϊνα το δαιμόνων εκβάλη εκ της d -υγατρός '^1 Τι αυτής, ο δε Γηαούς είπεν αύτη, αφες πρώτον χορταο&ήναι τα τέκνα' ου γαρ καλόν έοτιν λαβείν τον άρτον των τέκνων, καΐ βα- 28 λεΐν τοις κυναρίοις. η δ\ άπεκρίΟ•η και λέγει αύτω , ναΙ, κύριε' καΐ γαρ τα κυνάρια νποκάτω της τραπέζης έοϋ-ίει από των ψιχίων 29 των παιδιών, καΐ είπεν αύττι^ δια τούτον τον λόγον νπαγε" έ^ε- 30 ληλυΰ-εν το δαιμόνων εκ της Θ'νγατρός 6ου. ΚαΙ άπελ^ΌυΟα εις τον οίκον αυτής, εύρεν το δαιμόνων έ^εληλυϋ-ός, και την d -υγα- τέρα βεβλημένην έπΙ της κλεινής. 31 ΚαΙ πάλιν έξ,ελΟ-ών εκ των ορίων Τύρου καΐ Σιδώνος, ήλ^εν ^^ προς την Ο-άλαϋβαν της Γαλιλαίας , ανά μέϋον τών ορίων ζΐεκαπό- 32 λεως. και φέρουσιν αύτώ κωφόν μογιλάλον , καΐ παρακαλονΰιν 33 αυτόν ίνα έπι^'^ αντώ την χείρα, καΐ άπολαβόμενος αυτόν από τον οχλον κατ ιδίαν, εβαλεν τους δακτύλους αντον εις τα ώτα 34 αντον, καΐ πτνβας ηφατο της γλώΰβης αντον , καΙ άναβλέφας εις τονονρανόν, έβτέναΐ,εν, καΐ λέγει αντώ , εφφα%-ά, ο έΰτιν , διαν- 35 οίχϋ^ητι. και ενΟ'έως διηνοίχϋ'ηΰαν αυτού αί άκοαί' καΐ έλύΟ-η 6 3G δεβμός τής γλώαΰης αυτού, και έλάλει όρϋ^ώς. καΐ διεΰτείλατο αντοις ίνα μηδενΐ ειπωΰιν ' "Οΰον δε αυτός αντοΐς διεβτέλλετο, ^^ 37 μάλλον περιΟβότερον έκηρυβύον.') ΚαΙ νπερπεριββώς έ^επλήβΰοντο. °^ λέγοντες, καλώς πάντα πεποίηκεν' ΚαΙ τους κωφούς ποιεί άκού- ειν, καΐ τονς άλαλους λαλεΐν. 1) Marg. sup. [ι-θ". περί- x]ri? φοινιτίίοοης. — [κ. περυ] του μογιλάλον. 2) Marg". sup. -κα. περί των επτά άρτων. 1η marg. ^' Sic Codex, non ut Woicle habet. 84 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ ΚΕΦ. Η. CAP.VIII. ' lLv έκείναις ταις ημεραίς, παμπόλλον οχλον οντος , y,al μη εχόν- 1 των τί φάγωβίν, προοκαλεύάμενος τους μαϋ^ητάς αντον λέγει αντοΐς, οπλαγχνίζομαί επί τον οχλον' οτυ 'ήδη ημέραί τρεΐς προβμένονβίν 2 μοί, και ουκ εχονΟιν τί ψάγωύιν' καΐ εάν άπολνβω αντονς νηΰτείς 3 εις οίκον αντών^ εκλν^ήΰονταί εν ττι οδώ' τίνες γαρ αυτών μακρό- &εν ηκαΟίν. καΐ άτιεκρίΟ'ηβαν αντω οι μαϋ'ηταΐ αντον , 7ίό%'εν τον- 4 τονς δννήύεταί τις ώδε χορτάύαι, αρτων^) έπ ερημίαις; καΐ έπηρώτα 5 αντονς^ ) ηόΰους εχεται άρτους; οι δε είτΐον.^ έτΐτά. καΐ παρήγγειλεν 6 τω όχλω αναπεβεΐν έπΙ της γης ' καΐ λαβών τονς επτά άρτονς, ενχα- ριβτηΰας εκλαΰεν καΐ εδίδον τοις μαϋ'ηταΐς αντον, ίνα παρα&ώΰιν' καΐ παρεΰ'ηκαν τω οχλω. καΐ είχον ιχϋ'νδία ολίγα ' καΐ ταντα ενλο- 7 γήΰας είπεν παρατε^-ήναυ καΐ αυτά. "Εφαγον δε, καΐ εχορτάοϋ^ηοαν' 8 καΐ ήραν περιοβεύματα κλαβμάτων , επτά βπνρίδας. ) ηΰαν δε ου 9 φαγόντες ως τετρακιύχείλίΟί' καΐ απέλυΰεν αντούς. ΚαΙ έμβάς εν~ 10 ϋέως εις το πλοΐον μετά των μαΰ'ητών αντον, ηλϋ'εν εις τά μέρη β /Ιαλμανον^-ά. ΚαΙ έί,ηλ^ον οι Φαριοαιοι, καΐ ήρξ,αντο ΰννζητεΐν 11 αύτω, ζητοϋντες παρ' αυτού ύημεΐον άπο του ουρανού, πειράζοντες °^ αυτόν, καΐ άναΰτενά^,ας τω πνεΰματι εαυτού λέγει, τί η γενεά αντη 12 ύημειον επιζητεί; ) Αμήν λέγω νμίν, ει δοϋ^ήοεται τή γενεά ταντη ύημεΐον. καΐ άφείς αντού, ) έμβάς πάλιν εις πλοΐον, άπήλϋ'εν εις το 13 πέραν, καΐ έπελά^Όντο λαβείν άρτους, καΐ ει μη ενα άρτον ουκ 14 ειχον μεϋ"' εαυτών εν τω πλοίω. β ΚαΙ διεύτέλλετο αύτοΐς, λέγων, οράτε, βλέπετε άπο της ζύμης 15 ^ τών Φαριύαίων καΐ της ζύμης Ήρώδον.^) Και διελογίζοντο προς 16 αλλήλους, λέγοντες, οτι άρτους ουκ έχομεν. καΐ γνούς 6 Ίηύούς 17 λέγει αύτοΐς, τί διαλογίζεΰ&ε, οτι άρτους ούκ έχετε; ούπω νοείται, ούδε ΰυνίεται, έτι πεπωρωμένην έχετε την καρδίαν υμών; οφΟ^αλ- 18 μούς έχοντες ον βλέπεται; και ώτα έχοντες ούκ ακούεται; και ού μνη- 1) άρτων, ρ rescriptuni super rasura, 2 m. 2) αντονς. Prius ι; et τ su- per rasura rescripta. 3) οπυριδας. Olim 1 m. σφυρίδας: π iu 2 m. 4) Post επιζητεί rasura. 5) αντον, sic pro αυτούς. 6) Marg•. sup. κ/3, περί της ζυμ,ης των ψαρισαιων. — xy. περί του τυφλού. — ν,δ. περί της εν Καΐΰαρια επερωτηαεως. ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΟΝ^. 85 19 μονενεται; οτε τονς πέντε άρτους εκλαοα εις τους πεντακιύχείλί- ΥΙΙΙ ονς^ πόθους κοφίνους πλήρης κλαΰμάτων ήρατε; Ριέγουβίν αύτώ, 20 δώδεκα. Ότε δε τονς επτά εις τονς τρακίύχειλίους ,^) πόθων 6πυ- 21 ρίδων πληρώματα κλαΟματων ήρατε \ οι δ\ ειπον , επτά. καΐ ελε~ γεν αυτοίς , πώς ουπω βννίεται; 22 ΚαΙ έρχεται εις Βηΰ-ΰαϊδάν καΐ φέρουΰιν αντω τνφλόν, καΐ ^ 23 παρακαλοϋβίν αυτόν ίνα αυτού ά-ψηταί. καΐ επιλαβόμενος της χει- ρός του τνφλοϋ, έ'ξηγαγεν αύτον έ%ω της κώμης' καΐ πτύύας εις τα όμματα αυτού, έπιΰ'είς τάς χείρας αυτού,, έπηρώτα αυτόν ε'ί τυ 24 βλέπει, καΐ άναβλέψας ελεγεν ^ βλέπω τους ανθρώπους ., ότι ως 2δ δένδρα ορώ περιπατούντας. είτα πάλιν έπέ&ηκεν τάς χείρας έπΙ τους όφϋ-αλμούς αυτού, καΐ έποίηΰεν αυτόν άναβλέφαι' και άπε~ 26 κατεΰταΒ-η , καΐ ένέβλεψεν τηλαυγώς απαντάς, καΐ άπέΰτειλεν αυ- τόν εις οίκον αυτού, λέγων., μηδέ εις την κώμην είοέλ^ης., μηδέ εί'πγις τινί εν ττ] κώμη.~) 27 Και έ^ήλ'Ο-εν ο Ίη6ούς καΐ οι μαϋ-ηταΐ αυτού εις τάς κώμας Και- ^ βαρίας της Φιλίππου' καΐ εν τη οδώ έπηρώτα τους μα%•ητάς, λέ- 28 γων αύτοΐς . τίνα με λέγουύιν οι avd -ρωποι είναι; οι δε άπεκρί^η- ■ 6αν. Ίωάννην τον Βαπτιΰτην' και άλλοι Ήλείαν' άλλοι δε ενα των 29 προφητών. ΚαΙ αυτός λέγει αύτοις., ύμεΐς δε τίνα με λέγεται είναι ; 30 και αποκριά- εΙς ό Πέτρος λέγει αύτω. Ου ει ο Χριύτός.^) ΚαΙ έπε- ^J 31 τείμηΟεν αυτοις ., ίνα μηδενι λέγωοιν περί αυτού, καΐ ηρ^ατο διδά- βκειν αυτούς .^ ότι δει τόν υίόν τού άν%•ρώπου πολλά παϋ'εΐν , και άποδοκιμαβΰ-ήναι από τών πρεσβυτέρων καΐ αρχιερέων και γραμ- 32 ματαίων., και άποκτανΟ'ήναι , καΐ μετά τρεις ημέρας άναβτηναι' και πα^ρηοία τόν λόγον έλάλει. ΚαΙ προύλαβόμενος αυτόν ό Πέτρος ηρ- ^ 33 ξατο έπιτιμαν αύτω. ο δε Ίηβούς έπιβτραφεΐς. καΐ ίδών τους μα- ^^ητάς αυτού., έπετίμηοεντώ Πέτρω., λέγων, ύπαγε όπίύω μου,Σα- 34 τανά ' ότι ου φρονείς τά τού Θεού, αλλά τά τών άνΰ^ρώπων. Κα] προβ- ^ο καλεΰάμενος τόν όχλον ΰύν τοις μα^ηταις αυτού, είπεν αύτοΐς, όότις ^έλει όπίύω μου έλΟ^εΐν, άπαρνηοάβΟ-ω εαυτόν, καΐ άρά- 35 τω τόν βταυρόν αυτού, καΐ άκολονΟ'είτω μοι. 6ς γαρ αν ^'έλτ] 1) τρα-ϋΐσχειλίονς sic pro τ ετ q αν. lg χίλιους. 2) -/.ωμη. ω. μ. η. rescripta. 3) Marg•. sup. %ε. περί της μεταμορφώσεως [τον Ιησον.^ 86 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ λ^ΙΙΙ. τ^ι^ φνχην αντον ΰώύαι^ άπολέοει αυτήν, υς δ' αν ατίολέύτι την ψνχήν αντον avexsv εμον καΐ του ευαγγελίου^ οώοει αυτήν. Τι γαρ 36 ωφεληθεί τον σν^-ρωπον ^ εάν κερδηότ] τον κόΰμον ο/Ιοί', καΐ ξηαίω- d'fj την ψυχήν αυτού ; ή τί δωύει άνθρωπος αντάλλαγμα της 'ψυχής 37 β αύτοϋ; 'Ός γαρ έπαίΰχνν^Ύΐμε^) καΐ τους εμούς λόγους εν τή γενεά 38 ταϋττι τ?/ μοιχαλίδι καΐ αμαρτωλώ , καΐ ο νιος του άνϋ^ρωπου εηαι- ΰχυνι^^ηΟεταί αυτόν ^ όταν ελΰ'κι εν ττ] δό^ΐ] του πατρός αύτοϋ μετά των αγγέλων των αγίων. ΚΕΦ. Θ. CAP. IX. ^^ ί\αΙ ελεγεν αύτοΐς , αμήν λέγω νμΐν^ ότι είοΐν τίνες των ώδε έβτη- 1 κότων., οΐ,τινες ου μή γενβωνται θανάτου., εως αν ΙδωΟιν την βαΟι- λείαν του Θεού εληλν^-νΐαν εν δννάμευ. ΚαΙ μεΰ"' ημέρας εξ, ο Ιηβονς παραλαμβάνει τον Πέτρον καΐ 2 τον Ίάκωβον καΐ ^Ιωάννην, καΐ αναφέρει αυτούς εις όρος υ-φηλόν κατ^ Ιδίαν μόνους' κα\ μετεμορφώ^η εμπροβϋ-εν αυτών ^ καΐ τα 3 [μάτια αυτού εγενοί^το ϋτίλβοντα, λευκά λίαν ως χειών ^ οία γνα- φεύς έπΙ της γης ου δύναται λενκάναι. καΐ ωφ^^η αύτοΐς Ηλίας 4 βύν Μωβεΐ, καΐ ήύαν ΰνλλαλούντες τω Ίηΰού. καΐ άποκρίΟ'εΙς 6 5 Πέτρος λέγει τω Ίηβού, ραββεΐ, καλόν έβτιν ημάς ώδε είναι' και ποιηύωμεν όκηνάς τρεις.) Gol μίαν., καΐ Μωβεΐ μίαν ^ καΐ Ηλία μίαν. ου γαρ ηδει τί λαληθεί' ηβαν γαρ εκφοβοι. καΐ εγενετό » νεφε?.η ετΐΐΰκιάζουοα αύτοΐς' και ηλ^εν φωνή εκ της νεφέλης., λέγουβα, ούτος έβτιν ο υιός μου ο αγαπητός' αύτον άκούετέ. Και έξ,άπινα περιβλεψάμενοι y ούκέτι ούδένα είδου , αλλά τον 8 ^Ιηθούν μόνον μεΟ'' εαυτών. Καταβαινόντων δε αυτών από τον Ο όρους., διεΰτείλατο αύτοΐς ίνα μηδενι διηγήθωνται α είδον . ει ^^^ μή όταν ο νιος τού άνΰ'ρώπον εκ νεκρών άναΟτη. ΚαΙ τον λόγον 10 εκράτηβαν προς εαντούς^ ύυνξητούντες τί εΰτιν το., εκ νεκρών ^ αναύτήναι. Και έπηρώτηύαν αυτόν, λέγοντες .^ ότι λέγουβιν οι 11 γραμματείς, οτι Ηλίαν δει έλ&εΐν πρώτον ; ο δε άποκριΟ-εΙς^ είπεν αύ~ 12 1) Post μΒ , ν est erasnm. ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΟΚ 87 Totg . Ηλείας μεν έλ%-ών πρώτον^ αποκαΟΊΟτάνει, πάντα' καϋ-ώς IX. γέγραπται επΙ τον νίον τον αν^'ρώπον ^ ίνα πολλά πά&Τ] καΐ έ^ον- 13 δενωΰ'η. άλλα λέγω νμΐν, οτι καΐ Ηλείας εληλνϋ-εν, καΐ έποίηααν αντώ οΰα ηϋ-εληβαν, καΰ-ώς γεγραπται επ' αυτόν. 14 ΚαΙ έλϋ^ών προς τους μαΟ-ητάς, ειδεν οχλον πολνν περί ^ 13 αντονς ^ καΐ γραμματείς ΰννξητονντας αντοΐς. καΐ ευθέως πάς 6 όχλος ίδών αντον , ε^ε&αμβήϋ^η , καΐ προτρεχοντες ηβπάζοντο αν- 10 τόν. ΚαΙ επγ^ρωτηΰεν τονς γραμματείς ^ τί αννξητεΐτε προς εαυτούς; 17 ΚαΙ άποκριΟ-εΙς εις εκ του οχλον, είπεν, δίδάΰκαλε, ηνεγκα β 18 τον νίόν μου προς 6ε, έχοντα πνεύμα αλαλον. καΐ οττου εάν αυτόν καταλάβΐ], ρηβσει αυτόν' καΐ αφρίζει, καΐ τρίζει τους οδόντας αύτοΰ , καΐ ξηρενεται' καΐ είπον τοις μα&ηταΐς αον ϊνα 19 αντό βκβάλωΰίν , καΐ ουκ ίΰχυΰαν. 6 δε άποκριΟ-εΙς αυτούς λέγει, ώ γενεά άπιΰτος , εως πότε προς υμάς εβομαι; εως πότε ανε- 20 ξομαι υμών; φέρετε αυτόν προς με. και ηνεγκαν αυτόν προς αυτόν και ίδών αυτόν, ευϋ'εως το πνεύμα εβπάρα^εν αυτόν' καΐ 21 πεοών επί της γης, εκυλίετο αφρίζων. Και επηρώτη^εν τον πά- τερα αυτού, πόύος χρόνος έΰτίν , ως τούτο γεγονεν αύτω; ό δε 22 είπεν. παιδίό&εν. και πολλάκεις αυτόν καΐ εις το πύρ έ'βαλεν καΐ εις νδατα , ίνα άπολέοϊ} αυτόν ' άλλ^ ετι δύναΰαι , βοηΟ^ησον ημΐν, 23 ΰπλαγχνιβϋ^είς £φ' ημάς. 6 δε Ίηΰούς είπεν αύτω, το, ει δυναΟαι 24 πιΰτεύβαι , πάντα δυνατά τω πιβτεΰοντι. καΐ ευΟ'εως κρά^ας ο πα- τήρ τον παιδίον, μετά δακρύων^) ^λεγεν, πιβτεύω, βοηϋ-ει μου ττ] 25 άπιύτεία. Ίδών δε ο Ίηβούς ότι επιβυντρεχει 6 όχλος, επετείμηβεν τω πνίΰματι τω ακα^-άρτω , λέγων αύτω, το πνεύμα το αλαλον καΐ κωφόν, έγώ 6οι επιτά66ω, ε^ελϋ'ε ε^ αυτού, καΐ μηκέτι εί6έλ%•γις 26 εις αυτόν, καικράξαν,καΐ πολλά 6παρά^αν αυτόν, εξηλϋ^ εν' καΐέγέ- 27 νετο ω6ε\ νεκρός, ώ6τΒ τους :niO/lAovg λέγειν οτι άπέ%•ανεν. Ο δε Ίη- 28 6ους κρατηΰας αντον της χειρός, ηγειρεν αυτόν και ανε6τη. Και γ εί6ελ%^όντα αυτόν εις τον οϋκο?.', οί μαΟ'ηταΙ αυτού επηρώτων αυτόν 29 κατ' ιδίαν, διατί ημείς ουκ ηδυνηχ^ημεν εκβάλειν αυτό; καΐ είπεν αντοις, τούτο το γένος εν ούδενΐ δύναται ε^ελΰ-εΐν. ει μη εν προ6ευχη 1) παιδιού μετά. δα-Λρνων. — παιδιον μετά addita in marg•. , et δα•/, ρ ν ων prius omissnm scriptum super rasura; 1 m. ut videtur. 88 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ IX. y Ktd νηότεία.^) Και εκεΐΰ'εν ε^ελ&όντες πκρεπορενοντο δίά της Γα- 30 λίλαίας' καΐ ονκ η^-ελεν ίνα τ]ς γνοι. εδίδαβκεν γαρ τονς μα^η- 31 τάς αντον,καΐ ελεγεν αντοις , οτι ο υιο^ του avd -ρώπον παραδίδοται είζ χείρας avxf -ρώπων ^ καΐ άποκτενονΟίν αυτόν' καΐ άποκτανΰ-είς, τ\ι τρίττ] ημ,έρα άναΰτηΰεται. οί δε ηγνόονν το ρήμα , καΐ εφοβονντο 32 αντον έπερωτηΰαο. J ΚαΙ ηλ-^-εν εις Καπερναούμ' καΐ εν ττ} οίκια γενόμενος^ 33 ^ο επηρώτα αντονς ^ τί εν τ?} οδψ προς έαντονς διελογίζεΰϋ-αί; οί 34 δε έβίώπων' Προς αλλήλους γαρ διελέχ^ηβαν τίς μείζων, και 35 καϋ'είοας εφωνηοεν τους δώδεκα , καΐ λέγει αύτοΐς , ει' τις d -έλει πρώτος είναι ^ εβται πάντων εϋχατος^ καΐ πάντων διάκονος, και 36 λαβών παιδίον ^ εβτηΰεν αυτό έμμέοω αυτών' καΐ εναγκαλιΰαμε- νος αυτό., είπεν αυτοΐς ^ ός αν εν των τοιούτων παιδιών δε^ηται 37 '^ επι τω ονόματι μου, εμε σεχεται Και ος εαν εμε οεξηται, ουκ ^^ εμε δέχεται , αλλά τον άποβτείλαντά με. \4πεκρί^η δ\ αύτω Ιω- 38 άννης.^ λέγων .^ διδάοκαλε , εΐδομέν τίνα τώ ονόματι 6ου εκβάλ- λοι>τα δαιμόνια., ος ουκ άκολουΰ'ει ημΐν καΐ εκωλΰΰαμεν αυτόν, οτι ουκ άκολουϋ^ει ημΐν. 6 δε Ίηοούς είπεν, μη κωλύετε αυτόν' ου- 30 δε}ς γάρ εύτιν Ος ποιηθεί δύναμιν επί τω ονόματι μου, και δυνη- βεται ταχύ κακολογηΰαί με. ός γάρ ουκ εβτιν καθ-' υμών, υπίρ 40 ' ' υμών εΟτιν. Ος γαρ αν ποτιύη υμάς ποτηριον υοατος εν ονόματι, 41 ότι Χριΰτοϋ εβται, άμην λέγω υμίν , ου μη άπολέύη τον μΐ(5%^όν ^L αυτού. Και ός εάν ύκανδαλίΰη ενα τών μικρών τούτων τών πι- 42 βτευόντων εις εμε , καλόν αύτώ έΰτιν μάλλον , ει περίκειται λίΰΌς μυλικός περί τον τράχηλον αυτού, και βέβληται εις την ^άλαββαν. ) ^ ΚαΙ εάν ΰκανδαλίζη 6ε η χειρ 6ου, άπόκοψον αυτήν' καλόν 6οι 43 εΰτίν κυλλόν εί6ελ0•εΐν εις την ζωην , η τάς δύο χείρας έχοντα άπελϋ-ειν εις την γέενναν , εις το πυρ το ά6βε6τον , όπου ο 6κώληί, 44 αυτών ού τελευτα, καΐ το πυρ ού 6βέννυται. ΚαΙ εάν 6 πους 6ου 6καν- 45 δαλίξτ] 6ε, άπόκοψον αυτήν ' ) καλόν γάρ ε6τίν 6ε είθελ&εΐν εις την ζωην χωλόν, ή τους δύο πόδας έχοντα βληΟ'ήναι εις την γέενναν, 1) Marg. sup. •κ^. περί των δικλογιξομενων τις μείζων. 2) Marg. sup. -κη. περί των επερωτησαντω[ν Φαρίοαιων.] 3) αντην. Sic. pro κντον. ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΟΝ. 89 46 εις το πνρ το αοβεοτον^ οττοτ; ο ΰκωλτ}^ αντών ον τελεντά, καΐ το IX• 47 πνρ ον οβενννταί. ΚαΙ εάν ο οφΰ-αλμός Gov σκανδαλίζγι 6ε ^ εκ- βαλε αυτόν ' καλόν cot εΰτίν μονόφϋ-αλμον εις την βαΟιλείαν τον Θεον είσελΰ-είν, η δυο οφΰ-αλαονς έχοντα βλη^-ψαι εις την γ ε εν - 48 ναν τον πυρός, Οπου ο ΰκωληξ αυτών ον τελευτα, και το πνρ ον ^ 49 αβενννται. πάς γαρ πνρΐ άλίύϋ'ήβεταί , καΐ πάΰα ϋ-υβία αλΙ αλι- 50 ed -ηαεταί. Καλόν το άλας' εάν δε το άλας άναλον γενηται, εν τίνι β αυτό άρτύΰεται ; έχετε εν εαντοΐς άλας. καΐ ^) είρηνεύεται εν άλλ}]λθίς. ργ Ι^ΕΦ. Ι. CAP. χ. 1 1\.ακεΐ%^εν άναύτάς έρχεται εις τα όρια της'ΐουδαίας^ δι ά του πέραν τον Ίορδάνον ' καΐ ύννπορενονται πάλιν όχλοι προς αντόν ' καΐ ως 2 εΐωΰ'εί, πάλιν έδίδαόκεν αντονς. καΐ προ6ελϋ•όντες ΦαριΟαΐοι επη~ ρώτηύαν αντόν, ει ε^εοτιν άνδρΐ γνναΐκα άπολνβαι, πειράζοντες 3 αντόν. ό δε άποκρι^-είς είπεν αντοις, τί ναΐν ενετείλατο Μωΰης; 4 Οι δε ειπον , Μωοής επετρεφεν βιβλίον άποΟταΟίον γράφαι, καΐ 5 άπολνΰαι. και αποκριθείς ό Ίηόονς είπεν αυτοΐς, προς την ΰκλη- 6 ροκαρδίαν υμών εγραφεν νμΐν την έντολην ταντην") από δε άρ- 7 ''χής κτίβεως , άρΰεν και Ό'ήλν εποίηΰεν αντονς ό Θεός. ένεκεν τον- \ον καταλίφει άνΰ•ρωπος τόν πάτερα αντον και την μητέρα' και S "προβκολλη&ηβεται τη γνναΐκι αντον. καΐ εοονται οι δνο εις ^^ϋάρκα μίαν. ωβτε ονκετι είΰΐν δνο, άλλα βάρ^ μία. ο ονν Θεός 10 ^βννεζεν^εν , άνΰ-ρωπος μη χωριζετω. Και εν ττ] οικία πάλιν οι μα- 11 Ο'ηταΙ αντον περί τούτον έπηρώτηΰαν αυτόν. Και λέγει αύτοΐς, Ος εάν άπολΰογι την γυναίκα αντον καΐ γαμηύτ] άλλην, μοιχάται επ' 12 αντήν]' καΐ εάν γννη άπολνΰη τόν άνδρα αντης καΐ γαμηθ-η άλλω, 13 μοιχάται. ΚαΙ προΰεφερον αντω παιδία, ϊνα άφηται αντών' οί" δε 14 μαϋ-ηταΐ επετίμων τοΓ^ προΰφερονΰιτ. ίδών δε ό ΊηΟονς ηγανάκτη- ΰεν, και είπεν αύτοΐς , άφετε τά παιδία ερχε60•αι προς με, και μη κωλύεται αυτά' των γάρ τοιούτων έβτίν η βαΟιλεία του Θεού' 15 άμην λέγω νμΐν, 0ς εάν μη δε^ηται την βαύιλείαν τον Θεον ως παι- 10 δίον, ον μη είβελϋ-η εις αντην. καΐ εναγκαλιοάμενος αντά , τιΰ-είς τάς χείρας επ αντά , ενλόγει αντά. 1) άλας και; σ forte a i m. superius adscriptum. 2j Marg•. sup. \y.%. nsQL r]ov επερωτηοαντος αντον ttXovglov. ρη 90 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ Χ. ^i ΚαΙ εκτΐϋρενομενον αντον εις οδον , Ιδον^ τις πλονΰιος Π προύδραμών καΐ γοννπβτηϋας αντον επηρωτα αντον, δίδάβκαλε αγα&ε , τι τΐοιηβω ίνα ξωην αίώνιον κληρονομήΰω ; ο δε Ίηΰονς 18 είπεν αντώ , τι με λέγεις αγαϋ-όν; ονδείς άγαΰ^ος ^ ει μη είς,ο Θεός. τας εντολας οίδας , μη μοίχεν6ί]ς' μη φονεν67]ς' μη κλεψ7]ς' μη 10 φενδομαρτνρηΰτις ' μη άποβτερηΰης' τείμα τον πάτερα βον και την μητέρα, ο δε ατΐοκριΰ-είς είπεν αντώ ., διδάΰκαλε, ταντα πάντα εφν- 20 λαξ,α εκ νεότητός μου. Ο δε εμβλεψας αντω ηγάπηΰεν αντον, και 21 είπεν αντω, Εν ΰοι νύτερει' νπαγε, οΰα έχεις πώληύον, καΐ δος πτωχοις,^) καΐ εί,εις ΰ-ηΰανρον εν ονρανω' και δενρο, άκολονΟ-ει μοι, αράς τον ϋτανρόν. Ο δε Οτνγνάύας έπι τω λόγω άπηλ%'εν λνπον- 22 μένος' ην γαρ έχων κτήματα πολλά. ΚαΙ περιβλεψάμενος ο Ίηβονς 23 λέγει τοις μα^ηταΐς αντον, πώς δνοκόλως οι τα χρήματα έχοντες εις την βαβιλείαν τον Θεον είβελενΰονται. οι δε μαΟ^ηταΙ εϋ•αμ- 24 βονντο επΙ τοις λόγοις αντον. Ό δΙ άποκρι^'είς λέγει αντοις, τέκνια^ πώς δνοκολόν έΰτιν τονς πεποιΰ-ότας έπΙ χρημαΰιν εις την βαβι- λείαν τον Θεον είβελϋ-εΐν. ενκοπώτερον δέ έΰτιν κάμηλον δια τρν- 25 μαλιάς ραφίδος"^) είΰελϋ'ειν, η πλονΰιον εις την βαβιλείαν τον Θεον εί6ελ%•ειν. οι δε περιύΰώς έξεπληΰαοντο, λέγοντες προς εαν- 26 του^, καΐ τις δύναται ΰωϋ^ήναι ; Έμβλέφας δε αύτοΐς ο Ιηΰονς λέγει, 27 παρά άν^'ρώποις άδννατον, αλλ' ον παρά τω Θεώ' πάντα γαρ δν- ναχά έΰτιν παρά τω Θεώ. "Ηρί,ατο ο Πέτρος λέγειν αντω, ίδον, 28 ημείς άφηκαμεν πάντα, καΐ ηκολονΰ^ηΰαμέν ΰοι. ^Αποκρι^'εϊς 29 ο Ίηΰονς ειπεν , άμην λέγω νμΐν, οτι ονδείς εΰτιν, ός αφηκεν οικίαν , η αδελφούς, η άδελφάς, η πατέρα, η μητέρα, η γν- ναΐκα, η τέκνα, η άγρονς , ένεκεν έμον και τον εναγγελίον , εάν μη λάβη έκατονταπλαΰίονα ννν εν τω καιρώ τοντω, οι- 30 κίας και αδελφούς και άδελφάς καΐ μητέρα καΐ τέκνα καΐ άγρονς, μετά διωγμών, καΐ εν τω αιώνι τω έρχομένω ζωην αίώνιον. Πολλοί δε έΰονται :7r^cJT0t έΰχατοι, καΐ έΰχατοι πρώ- 31 τοι. Ήΰαν δε εν τη 6δο3 αναβαίνοντες εις Ιεροΰόλνμα ' καΐ ην 32 προάγων αντούς ο "Ίηΰονς , καΐ έΰ'αμβονντο , και άκολονϋ•ονν- QL QLCC β ρφ 1) πτωχοις. Woide leg-it per incuriam πγωχοις. 2) ρκφιδος: φ re- scriptum: post /, rasura nnius literae: 2 ra. ΚΑΤΑ ΜΑΡΚΟΝ. 91 τες εφοβοϋντο. Και παραλαβών πάλιν τονς δώδεκα, ηρξατο αν- Χ- 33 τοις λέγειν τα μέλλοντα αύτω βνμβαίνειν'^) "ότι, ίδον, άναβαίνομεν εις Ίεροΰόλνμα, και ο νιος τον άν^ρώπον παραδοχ^ψεται τοις άρ- χιερενΰιν καΐ τοΓς γραμματενβιν καΐ κατακρινονβιν αντον ^ανατω, 34 και παραδώΰονΟιν αντον rotg εΟ-νεΟιν, και εμπαίξ,ονβιν αντω, και μαβτι γώΰονΰιν αντον ^ και εμπτνβοναιν αντω, καΐ τχι τρίττι ήμερα ανα6τη6εται~). 35 Και προβπορενονται αντω Ιάκωβος καΐ Ιωάννης νιοΙ Ζεβε- ς δαίον^ λέγοντες, διδάύκαλε, ^ελομεν ίνα ο εάν αίτψομέν 6ε, 36 ποιηΟΎΐς ψιΐν. 6 δε εΐπεν αντοΐς, τί θέλετε ποιψαί με νμΐν; 37 Οι δε εΐπον αντω, δος ημεΐν, ϊνα εΙς εκ δεξιών οον καΐ εις ε^ ενω- 3S ννμων ΰον καϋ-ίβωμεν εν τ)] δό^ϊ] ύον. ο δε Ύηΰονς είπεν αντοις, ονκ οιδατε τί αίτειΟ^-αι. δνναο^αι πιειν το ποτηριον ο εγώ πίνω, 39 καΐ το βάπτιύμα ο εγώ βαπτίζομαι, βαπτιβΟ^ήναι; οι δε ειπον αντω, δννάμεΰ-α. 6 δε Ίηαονς εΐπεν αντοΐς ^ το μεν ποτηριον ο εγώ πίνω, 10 πίεΟ^αι' καΐ το βάπτιύμα ο εγώ βαπτίζομαι^ βαπτιΰΰ-ήαεσΰ-αι' το δε κα^ίΰαι εκ δεξιών μον καΐ f| ενωννμων , ονκ εβτιν εμον δον- Μ ναι, αλλ' οϊς ητοίμασται. ΚαΙ άκονΰαντες ci δέκα ηγανάκτησαν ^β 42 περί των δνο αδελφών, ο δ\ Ίησονς προΰκαλεύάμενος αντονς λέγει αντοΐς, οιδατε ότι οΓ δοκονντες άρχειντών id^vov κατακνριενονύιν 43 αντών ' και οι μεγάλοι αντών κατεξονΰιάζονβιν αντών. ονχ όντως δε εύται εν νμΐν αλλ' ός εάν O-f'A/y γενέβ%•αι μέγας εν νμιν, εΰται νμών 44 διάκονος, και og εάν ϋ^έλτ] νμών γενεοΰ'αι πρώτος, εβται πάντων δον- 45 λος. Και γαρ ο νιος τον άνΰ•ρώπον ονκ ήλΰ'εν διακονηΰ'ηναι , αλλά ^ διακονηϋαι, και δονναι την ψνχην αντον λ.ντρον άντΙ πολλών. ) 46 Και έρχονται εις Ιεριχώ' και εκπορενομένον αντον από ρ' Ιεριχώ , και των μαθητών αντον , καΐ ο;| δανί- ζετε παρ^ ων ελπίζετε άπολαβειν , ποία νμΐν χάρις εβτίν; καΐ γάρ αμαρτωλοί αμαρτωλοΐς δανίζονΰιν, ίνα άπολάβωβιν τά ίο α. 35 πλην αγαπάτε τονς έκχΟ-ρονς^) ναών, καΐ άγα'^οποιειτε , και δανίζετε μηδέν άπελπίζοντες' καΐ εβται 6 ^ttaO-o^ νμών πολνς εν τοις ονρανοΐς, καΐ εϋεΰΰ-ε νιοΙ νφίατον' 'ότι αντος χρηΰτός 36 εβτιν έπΙ τονς άχαρίοτονς καΐ πονηρονς. Γείνεοΰ'αι ονν οίκτείρ- 37 μονές, καϋ-ώς και 6 πατήρ νμών οίκτείρμων έοτίν. ΚαΙ μη κρεί- β νετε, ίνα μη κριϋ'ητε. μη καταδικάζετε, καΐ ον μη καταδικα- 38 β^-ητε. απολύετε, καΐ άπολνϋ-ήύεΰϋ^αι' δίδοτε, καΐ δοϋ^ήοεται νμΐν μέτρον καλόν, πεπιεομένον καΐ αεΰαλενμένον καΐ νπερ- εκχνννόμενον δώοονβιν εις τον κόλπον νμών. τω γάρ αντώ μετρώ 39 ώ μετρΐται , άντιμετρηΰ^ηύεται νμΐν. Είπεν δε παραβολην αντοΐς, '^^ μητι δύναται τνφλος τνφλόν οδηγεΐν; ονχΐ αμφότεροι εις βόϋ-ννοι^ 40 πεβοννται ; Ονκ εβτιν μαθητής νπερ τον διδάύκαλον αντον ' ^J 41 κατηρτιύμένος δε πάς έβταο ώς ο διδάβκαλος αντον. Τί δε '^^ βλέπεις το κάρφος το εν τω όφ^-αλμώ τον αδελφού ύον , την 42 δε δοκόν την εν τώ ίδίω οφϋ-αλμώ ου κατανοείς; η πώς δν- 1) S'ux'&QOvg, pro εχΰ-ρονς. 126 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ VI. νοίύαί λέγειν τω άδελφω 6ου ^ αδελφέ, αφες εκβάλω το κάρ- φος το εν τω οφ^'αλμω σον, avzog την εν τώ οφ^-αλμω Gov δοκον ου βλέπων ; Τποκριτά, εκβαλε πρώτον την δοκον εκ τον όφϋ^αλμον οον, καΐ τότε διαβλέψεις έκβαλεΐν το κάρφοξ το εν τώ όφϋ'αλμώ τον g αδελφού 6ον. Ον γάρ εβτιν δενδρον καλόν, ποιούν καρπον 6α- 43 πρόν' ονδε δενδρον 6απρον , ποιούν καρπον καλόν. εκα6τον γαρ 44 g δενδρον εκ τον ίδιον καρπον γινώΰκετε ' Ον γάρ ε^ άκαν&ών 6νλ- ^f λεγον6ιν 6νκα, ονδ\ εκ βάτον τρνγώ6ιν 6ταφνλην. Ό άγαϋ-ος αν- 45 ■ϋ'ρωπος εκ τον άγαϋ^ον &η6ανρον της καρδίας αντον προφέρει το αγα%όν' καΐ ο πονηρός ανΰ'ρωπος εκ τον πονηρού ^'η6ανρον της καρδίας αντον προφέρει το πονηρόν' εκ γάρ περι66ενματος καρδίας λαλεί το 6τόμα αντον. Τι δε με καλείτε, κνριε, κνριε, 46 ^ και ον ποιείτε ά λέγω; Πάς 6 ερχόμενος προς με, καΐ άκονων μον 47 τών λόγων, καΐ ποιών αντονς, νποδεί^ω νμίν τίνι ε6τΙν όμοιος, όμοιος έΰτιν άνΟ^ρώπω οίκοδομονντι οίκίαν , ός ε6κα'ψεν και εβά- 48 ϋ'ννεν, καΐ εΟ"ηκεν Ο'εμέλιον επΙ την πέτραν' πλημμύρας δε γενομέ- νης , προΰέρρη^,εν ο ποταμός τ^ οικία εκείνΐ] , καΐ ονκ ι6χν6εν 6α- λεύΰαι αντην ' τεΰ'εμελίωτο γάρ έπΙ την πέτραν. ο δε άκού6ας και 49 μη ποιηΰας ομοιός έ6τιν αν^ρώπω οίκοδομη6αντι οίκίαν επί την γην χωρίς ^εμελίον' τι προΰέρρη^εν ο ποταμός, καΐ εv^'έως επεΰεν, και έγένετο το ρήγμα της οικίας εκείνης μέγα. ΚΕΦ. Ζ. CAP.VIL . 1^ Έπε ι δη έπληρω6εν πάντα τά ρήματα αντού είς τάς άκοάς τού 1 λαού, εί6ήλϋ'εν είς Καπερναούμ, ΙΗ ^Εκατοντάρχον δέ τίνος δούλος κακώς έχων, ημελλεν τελενταν, 2 0^ ην αντώ έντιμος. άκού6ας δε περί τον Ιη6ού. άπέΰτειλεν προς αν- 3 τον πρεΰβντέρονς τών Ιονδαίων , ερωτών αντον, όπως έλχ^ών δια- ΰώΰη τον δούλον αυτού. ) Οί δε παραγενόμενοι προς τόν^Ιη6θύν παρ- 4 εκάλεΰαν αντον 6πονδαίως, λέγοντες αντώ, ότι ά^,ιός έΰτιν φ παρέ^τ^ τούτο' αγαπά γάρ το έ^'νος ημών, και την 6νναγωγην αντός ώκοδό- 5 μηΰεν ημΐν. ο δε Ιηΰούς επορεύετο 6νν αντοΐς.'Ήδη δε αντού ον μα- 6 1) Maig•. sup. lO•. nSQi τον vlov της χηQCig. ΚΑΤΑ ΛΟΤΚΑΝ. 127 κράν απέχοντος άπο rrjg οικίας , επεμψεν ετί αντον 6 έκατόνταρχος VII, φίλους, λέγων αντω, Κύριε, μ,η Οκνλλον' ου γάρ ειαι Ικανός 7 ίνα νπο την βτεγην μου εΐόελ^'γις' δώ ονδε έμαντον Ύΐξίωβα 8 προς οε έλ%'εΐν ' άλλα είπε λόγω , καΐ ία^'ηΰεται ο παις μου. Και γάρ εγώ αν&ρωπός είμι υπό εξονύίαν ταΰοόμενος, έχων υπ' έμαυτον Οτρατιώτας , καΐ λέγω τοντω, πορενϋ-ητι, και πορεύ- εται' καΐ άλλω, ερχον , καΐ έρχεται' και τω δονλω μου, ποί- 9 ηΰον τούτο, και ποιεί. άκούΰας δε ταύτα 6 ΊηΟούς έΟ-αύμα- ΰεν αυτόν ' καΐ ϋτραφείς τω άκολουΟ^ούντι αύτω οχλω είπεν, 10 λέγω υμΐν , οτι ούδε εν τω Ίΰραηλ το6αύτην πίΰτιν ενρον. ΚαΙ "/ υποΰτρεφαντες οι πεμφ^'έντες εις τον οίκον, εύρον τον άθϋ•ε~ νούντα δούλον νγιαίνοντα. ^^ 11 ΚαΙ έγένετο εν τω^) έ^ης, επορεύετο εις πόλιν καλουμένων 1^ Ναΐν και βυνεπορεύοντο οι μα^'ηται αυτού ικανοί, καΐ όχλος πο- 12 λνς. ως δε ηγγειβεν'^) rfj πύλτ] της πόλεως, καΐ tdoi), εξ,εκομί- ξετο νιος μονογενής τ/} μητρι αυτού, και αύττι χήρα' καΐ όχλος 13 της πόλεως ικανός ούν αύτ^. καΐ ίδών αυτήν 6 Κύριος έβπλαγ- 14 χνίβϋ'η έπ αυττι, και είπεν αύτ^, μη κλαίε, και προΰελϋ^ών ηψατο της αορού' οι δε βαΰτάζοντες έβτηααν' και εΙπεν , νεα- 15 νίοκε , 001 λέγω, έγέρϋ'ητι. καΐ άνεκάϋ^ειβεν 6 νεκρός, καΐ ήρ- 10 ^ατο λαλεΐν ' και άπέδωκεν αυτόν ττ] μητρΙ αυτού, έλαβεν δε φόβος απαντάς, [κ]αΙ έδόξ,αξον τον Θεόν, λέγοντες, ότι προφή- της μέγας ηγέρϋ-η εν ήμεΐν' και ότι έπεΰκέφατο ο Θεός τον λαόν 17 «t^roi;. ΚαΙ έ^,ήλ^-εν 6 λόγος ούτος εν όλη τ^ Ιουδαία περί αύ- "^^^ τον, καΐ εν πάύγι τη περιχώρω- 18 Και απηγγειλαν Ίωάννει οι μαΰ'ηται αυτού περί πάντων τον- ^.q- 19 των ' και προβκαλεΰάμενος δύο τινάς των μαΰ'ητών αυτού ο Ιωάν- νης έπεμ-ψεν προς τον Ίηΰούν, λέγων, ΰύ εΐ ο ερχόμενος, ή άλ- 20 λον προβδοκώμεν ; παραγενόμενοι δε προς αυτόν ο*- άνδρες ει- πον , Ιωάννης 6 Βαπτιοτης άπέοταλκεν ημάς προς 6ε, λέγων, 21 αυ ει ο ερχόμενος, η άλλον προβδοκώμεν; Έν αύτη δε τη ώρα ε&εραπενϋεν πολλούς άπό νόύων καΐ μαβτίγων και πνευμάτων 22 πονηρών, και τυφλοΐς πολλοίς έχαρίΰατο βλέπειν. και άποκρι- 1) τω. sic, pro ττι. 2) Woide legit fyyftfffi': male. 128 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ Vir. d^alg 6 Ίηαονς είττδν αντοίς , πορενϋ-εντες απαγγείλατε Ιωάννευ α ί'δατε^) καΐ ηκονΰατε' οτο τυφλοί αναβλεττονΰίν , χωλοί τίεριπα- τονύίν, λεπροί κα%•αρίζονται ^ κωφοί ακονονβίν, νεκροί εγείρονται, πτωχοί ευαγγελίζονται' καΐ μακάρως έΰτίν, ος εαν μη ΰκανδα- 23 λιΰ^ΙΙ εν έμοί. Απελθόντων δε των αγγέλων Ιωάννου^ ηρ^,ατο λέ- 24 γείν προς τους όχλους περί Ιωάννου , τί έ^ήλ^-ατε είς την ερημον ϋ-εάΰαΰΟ-αο; κάλαμον υπο ανέμου ΰαλευόμενον; αλλά τί ε^ηλΟ'ατε 25 ίδεΐν; άνθρωπον εν μαλακούς ηματίοις ) ημφίεβμένον ; ιδού , ου εν ίματί6μώ ένδόξ,ω καΐ τρυφτ} υπάρχοντες εν τοις βαβιλείοις είβίν. άλλα τί έί,ελΎΐλΰ%•ατε ίδεΐν^ προφητην; ναι, λέγω υμΐν , καίπε- 26 β ' ριΰβότερον προφήτου. Ούτος εΰτιν περί ον γέγραπται, ίδου, 27 'εγώ άποΰτέλλω τον άγγελόν μου προ προΰώπου 0ου, ος κατα- g 'ακευάβει την οδόν 6ου εμπροΰΟ^έν 6ου. Αέγω γαρ υμΐν, μεί- 28 ζων εν γεννητοις γυναικών προφήτης Ιωάννου του Βαπτι6τοϋ ουδείς έ6τιν. 6 δε μικρότερος εν vfi βαΰιλεία τον Θεοϋ μείζων ^^ αντοϋ έΰτιν. ΚαΙ πάς ό λαός άκούοας καΐ οι τελώναι εδικαίω- 29 6αν τον Θεόν, βαπτιο&έντες το βάπτισμα Ιωάννου' οι δε Φα- 30 ρι6αΐοι καΐ οί νομικοί την βουλην του Θεοϋ ηΰ'έτη6αν είς έαυ- ^^ τους, μη βαπτι6&έντες υπ αυτόν. Τίνι ούν όμοιώΰω τους άν- 31 d -ρώπους της γενεάς ταύτης ; καΐ τίνι εί6ΐν όμοιοι ; ομοιοί είοιν 32 παιδίοις τοις εν αγορά καθημένοις, και προ6φωνοϋ6ιν άλλη- λοις , καΐ λέγουΰιν, ηύλήΰαμεν υμιν, και ουκ ωρχή6α6θαι' έϋ'ρη- νη6αμεν υμΐν, και ουκ εκλαύ6ατε. εληλυ^-εν γάρ Ιωάννης 6 Βα- 33 πτι6της μήτε άρτον έ6θ^ίων μήτε οίνον πείνων, και λέγετε, δαιμό- νων έχει. Έληλυΰ-εν 6 t;tog τον άνθ-ρώπον έ6%'ίων και πίνων, καΐ 34 λέγετε, ιδού, άνθρωπος φάγος και οίνοπότης, φίλος τελωνών και αμαρτωλών, καΐ έδικαιώθη η 6οφία απο τών τέκνων αύτης πάν- 35 ^^ των. Ήρώτα δέ τις αυτόν τών Φαρΐ6αίων , ίνα φάγη μετ^ αύτοϋ' 36 καΐ είοελθών είς την οίκίαν του Φαρι6αίου άνεκλίθη. ΚΛ ΚαΙ ΐίϊο'ΐ', γυνή εν τη πόλει, ήτις ην αμαρτωλός , και έπι- 37 γνοϋοα ότι κατάκειται εν τη οικία του Φαριοαίου, κομίβαΰα αλάβα6τρον μύρου, και 6τά6α παρά τονς πόδας τον Ίη6ον ^S οπί6ω κλαίον6α, ηρ^ατο βρέχειν τους πόδας αντον τοις δά- 1) ίδατε pro ειδετε. 2) η^ιατιοις , sic pro ιματιοις. ΚΑΤΑ ΑΟΤΚΑΝ. 129 κρνΰίν, καΐ τοις d -ρηξ,ιν, ) της κεφαλής αυτής ε^εμαξ,εν ^ καΐ κα~ Λ^ΙΙ. 39 τεφίλει τους πόδας αντον^ καΐ ηλείψεν τω μνρω. ίόών δε ο Φαριΰαΐος ο καλεύας αντον είπεν εν εαντω, λέγων ^ ούτος ^ ει ην προφήτης, έγείνωΰκεν αν τίς καΐ ποταπή η γυνή, ήτις άπτεται 40 αντον' οτι αμαρτωλός έύτιν. καΐ άποκρίΟ'εΙς ο Ίηβονς είπεν προς αντον, Σίμων , εχω 6οί τι ειπείν, ο δε εφη, διδάύκαλε, είπε. J ι δνο χρεοφιλεται ήΰαν δανιοτή τινι' ο εις ωφειλεν δηνάρια 42 πεντακόβια, ο δε έτερος πεντήκοντα, μη εχόντων δε αυτών άπο- δοϋναι, αμφοτεροις εχαρίβατο. τίς ούν αντών , επι πλΐον αντον 43 αγαπήσει; Άποκρι%•εΙς δε ο Σίμων εΙπεν , νπολαμβάνω οτι ω το 44 πλΐον έχαρίΰατο. ο δε είπεν αντω , όρΟ-ώς εκρινας. καΐ ΰτραφείς προς την γυναίκα, τω Σίμωνι εφη. βλέπεις ταΰτην την γυναίκα \ είοηλ^όν ϋου εις την οίκίαν, νδωρ έπΙ τους πόδας μου ουκ εδω- κας' αυτή δε τοις δάκρυαιν εβρε^,έν μου τους πόδας, και ταΐς 45 ^'ρηξιν αυτής έ^έμα^,εν. φίλημα μοι ουκ εδωκας' αντη δε, αφ' 46 ής εί6ήλ%•ον , ού διέλειπεν καταφιλοϋΰά μου τους πόδας, ελαίω την κεφαλήν μου ουκ ηλιφας' αυτή δε μνρω ηλειφεν τους πό- 47 δας μου. ου χάριν, λέγω 6οι, άφέωνται αυτής αί άμαρτίαι αϊ πολλαΐ, ότι ηγάπηβεν πολύ' ω δε ολίγον άφίεται, ολίγον αγαπά. 4Q εΙπεν δε αύτη, άφέωνταί 6ου αί άμαρτίαι. καΐ ηρ^αντο οι 6υν- ανακείμενοι λέγειν εν εαυτοΐς , τίς ούτος έ6τιν ός καΐ αμαρτίας 50 άφίηΰιν; Είπεν δε προς την γυναίκα, η πίΰτις 6ου 6έ6ωκέν 6ε' πορεύου εις είρήνην. ΚΕΦ. Η. CAP.yill. 1 ΚαΙ έγένετο εν τω έξ,ης , και αυτός διωδευεν κατά πόλιν ^^ καΐ κωμην , κηρύ66ων και εύαγγελιζόμενος την βαΰιλείαν τον 2 Θεού ' καΐ οι δώδεκα 6ύν αύτω , και γυναίκες τίνες αϊ ή6αν τε%'εραπευμέναι από πνευμάτων πονηρών καΐ ά6^ενιών, Μαρίαμ, 3 ή καλούμενη Μαγδαληνή, άφ' ης δαιμόνια επτά ε^εληλύΟ-ει , και 1) ^ρηξιν, sic, pro ^ql^l. Sic. Ver. 44. CODEX ALEX. 130 ΕΤΑΓΓΕΑΤΟΝ VIII. Ιωάννα γννη Χονζά ετΐίτρόττον'Ηρώδον , καΐ Σο[ν6άν]να , καΐ εται- ραι ^) τΐολλαΐ, αΐτ£[ί]νίς διηκόνονν αντω εκ τώ[ν] υπαρχόντων ανταΐς. ο- Σννιόντος δε όχλου τίολλού ^ καΐ των κατά τίόλιν έτατίορευο- 4 ^ μένων προς αυτόν, είπεν δίά παραβολής, έ^ήλΰ-εν 6 σπείρων τον δ όπεΐραι') τον απόρον εαυτού' και εν τω βπείριν αυτόν, ο μ\ν επε- ύεν παρά την όδόν , καΐ κατεπατηΰ^η, καΐ τά πετεινα του ουρανού κατεφαγεν αυτό. καΐ έτερον επεΰεν έπΙ την πετραν, και φυεν 6 εξ,ηράνΟ-η, διά το μη εχειν ίκμάδα. καΐ έτερον επεβεν εμμέΰω των 7 ακανΟ-ών, καΐ ΰυνφυειΰαί at άκαν^αι άπέπνίξ,αν αυτό. Και έτερον Β επεϋεν εις την γήν την άγα%•ήν , καΐ φυεν εποίηβεν καρπόν εκα- τονταπλαΰίονα. ταύτα λέγων έφώνει, ο έχων ώτα άκούειν ακου- έτω. Επηρώτων δε αυτόν ot μαΟ'ηταΙ αυτού, λέγοντες, τις εί'η ^ η παραβολή αυτή ; ο δε είπεν , ύμιν δέδοται γνώναι τά μυΰτηρια 10 f/ τ^ής βαΰιλείας του Θεού' Τοις δε λοιποΐς εν παραβολαΐς, ίνα βλέ- ^/1 ποντες μή βλέπωβιν , και άκούΰαντες μη βυνιώΰιν. "Εβτιν δε 11 αύτη η παραβολή' 6 οπόρος έότίν ο λόγος τού Θεού. οι δε πάρα 12 την όδόν είοιν ot άκούοντες , είτα έρχεται 6 διάβολος και έρει τόν λόγον από της καρδίας αυτών, ίνα μη πιΰτεύΰαντες βωΟ^ώ- οιν. Οι δ\ έπΙ της πέτρας, οι όταν άκούβωΰιν , μετά χαράς δέχον- 1^ ται τόν λόγον, και ούτοι ρίζαν ουκ έχουόιν , οι προς καιρόν πι- Οτεύουουν , και εν καιρώ πιραύμού αφίστανται. Τό δε εις τάς 14 ακάνΰ'ας πεσόν, ούτοί είσιν οι άκούσαντες, και υπό μερίμνων και πλούτου , καΐ υπό ηδονών τού βίου πορευόμενοι συνπνίγονται , καΐ ου τελεσφορούσιν. Τό δε εν τη καλή γη , ούτοί είσιν οϊτεινες εν 15 καρδία καλή και αγα^-η, άκούσαντες τόν λόγον, κατέχουσιν , και β καρποφορονσιν εν υπομονή. Ουδείς δε λύχνον άφας καλύπτει 16 αυτόν σκεΰει, η υποκάτω κλίνης τίϋ'ησιν' αλλ' έπι λυχνίας έπιτί- ^ ΰ'ησιν, ίνα οΓ είσπορευόμενοι βλέπωσιν τό φώς. Ου γάρ εστίν κρυ- 17 πα πτον, 6ου φανερον γενήσεται' ουδέ άπόκρυφον, ο οι; γνωσΟ-ησεται ,, καΐ εις φανερόν έλΰ-η. Βλέπετε ούν πώς άκούετε. ός γάρ εάν έχη, δο^-ή- 18 σεται αυτώ ' και ός αν μη έχη, καΐ ο δοκει έχειν, άρ%"ησεται άπ' αυτού. 1) STccLQaL, jiro stsqccl. 2) οπειραι, rcscriptum; forte priiis omissmii. In pracccdentc liuea σπείρων του, sunt in uuii-gine scripta, Uteris luinoribus. ΚΑΤΑ ΑΟΤΚΑΝ. 131 VIII. 10 Παρεγενοντο όε προς αντον η ^ιήτηρ καΐ οι αδελφοί αντον . καΐ ^J^ 20 ονκ ηδνναντο ανντνχεΐν αντώ δίά τον οχλον. καΙ άπηγγελη αυτώ ^ λεγόντων ^ fj μψ^ρ βον y.ccl οι αδελφοί ύον εΰτήκαΰίν ίξω, 21 ίδεΐρ βε ^'έλοντες. Ό δε αποκριΰ'είς είπεν προς αντονς ^ ^ψ^]9 μου καϊ αδελφοί μου ούτοί είοιν, oC τον λόγον τον Θεού άκονοντες καΐ ποίονντες. ]^Ρ 22 Εγένετο δ\ εν μια των ημερών^ καϊ αντός ενεβη εις πλοΐον "^J καΐ oC μαϋ-ηταΐ αντον ^ κα\ είπεν προς αντονς , δίέλ%•ωμεν εις 23 το πέραν της λίμνης' καϊ ανήχΰ-ηβαν. πλεόντων δε αντών άφνπνωβεν. καϊ κατεβη λαΐλαψ άνεμου εις την λίμνην^ καϊ ύνν- 24 επληρονντο, καΐ εκινδννενον. ΠροβελΟ^όντες δε διηγειραν αντον ^ λέ- γοντες, επίότάτα. έπίΟτάτα , άπολλύμεΰ-α. ό δε εγερϋ-είς έπετίμηοεν τω άνεμω καϊ τω κλνδωνι τον νδατος' καϊ έπανβαντο , καϊ έγένετο 25 γαλήνη, είπεν δ\ αντοΐς, πού η πίΰτις νμών; Φοβηϋ-εντες δε εϋ-αν- μαύαν^ λέγοντες προς άλλ^λονς , τίς αρα οντός εβτιν, ότι καϊ τοις άνέμοίς έπιτάβοεί καϊ τω νδατί, καϊ νπακονονύιν αντώ-, 26 ΚαΙ κατέπλευσαν^) εις την χώραν των Γαδαρηνών , ήτις ΚΑ 27 εΟτίν αντίπερα') της Γαλιλαίας. έ'ξελΟ'όντι δ\ αυτω έπΙ την γην, υπηντηΰεν αύτω άνηρ τις εκ της πόλεως, og ε'ίχεν δαιμόνια εκ χρό- νων ικανών, καϊ ίμάτιον ουκ ένεδιδΰύκετο , καϊ εν οικία ουκ εμεί- 28 νεν, αλλ' εν τοις μνημαΰιν. Ίδών δε τον Ίηβοΰν, και άνακρά^ας, προβέπεύεν αύτω, καϊ φωντ] μεγάλτ] είπεν, τί έμοί καϊ 6οΙ, Ιηύον, 29 νιε τον Θεού τον ύφίστον; δαίομέ 6ον , μη με βαβανίΰης. παρηγ- γέλλεν ^) γαρ τω πνενματι τω άκα^άρτω έ^ελ%•εΐν από του άν^-ρώ- που' πολλοίς γαρ χρόνοις ϋννηρπάκει αυτόν, καϊ εδεαμεΐτο αλύΰε- βιν καϊ πέδαις φυλασσόμενος, καϊ διαρησσων τα δεσμά ηλαυνετο 30 νπό του δαίμονος ftg τάς έρημους. ^Επηρώτησεν δε αυτόν ο Ιη- σούς, λέγων, τί σοι έστΙν όνομα; 6 δε είπεν, Αεγεων' οτι δαιμο- 31 νια πολλά είσήλϋ'εν εις αυτόν, καϊ παρεκάλει αυτόν ϊνα μη έπι- 32 τά^ει αύτοΐ.ς εις την αβνσσον άπελ%•ειν. ην δε έκεΐ αγέλη χοί- ρων ικανών βοσκομένων έν τω όρει' καϊ παρεκάλουν αυτόν ϊνα μη έπιτρέφη αύτοΐς εις εκείνους είσελ^εΐν. καϊ έπέτρεφεν αύτοις. 1) 'Λατεπλενοαν. Prius ν.ατε7ΐλενρκν,&βά 1ιη. correxit. 2) αντίπερα, sic. α ultimum a 1 m. rescriptum. 3) παρηγγελλεν. Sic Codex : AVoide παρηγγελλην, lUcale. 9^ 132 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ VIII. έ^ελ^-όντα όε τα δαιμόνια άτίο τον άνϋ-ρώτιον είβήλ^ον εις τονζ χοί- 33 ρους' ^) καΐ ωρμηύεν η άγελη κατά τον κρημνού εις την λίμνην, καΐ άπεπνίγη. ίδόντες δε ot βόβκοντες το ^^f^oi^og εφνγον, και άπηγ- 34 γειλαν εις την πόλιν καΐ εις τονς αγρονς. εξηλθΌν δε ίδεΐΐ' το γε- 35 γονός' καΐ ήλ^Όν ηρος τον ^Ιηΰονν, και ενρον καϋ^ημενον τον αν- ^'ρωπον αφ' ον τα δαιμόνια έ^εληλνΰ'ει^ ειματιΟμένον και ύω- φρονονντα, παρά τονς τΐόδας τον Ίηΰον' και έφοβηΰ'ηύαν. Άπηγγειλαν δε αντοΐς και οι ίδόντες, πώς εβώΰ-η ο δαιμονι- 36 6ϋ•είς. Και ηρώτηβεν αντόν άπαν το πλήΟ^ος της περιχώρον των 37 Γαδαρηνών άπελ^ειν άπ' αυτών, ότι φόβω μεγάλω βννείχοντο' η αντός έμβάς εις το πλοΐον νπεϋτοε'φεν. Έδέειτο δε αντον ο άνηρ 38 αφ' ον έ^εληλνΟ'ει τά δαιμόνια, είναι 6νν αυνώ. άπελνβεν δε αυ- τόν ό Ίηΰούς , λέγων, νπόΰτρεφε εις τον οικόν 6ου, και διηγοϋ όβα 30 έποίηβέν 6οι ο Θεός. και απήλϋ^εν, κα^'' όλην την πόλιν κηρύ66ων ^ 06α έποίη6εν αύτώ ό Ίη6ούς. Έγενετο δε εν τω νπο6τρειραι τον Ιη- 40 6ούν, άπεόε^ατο αυτόν ο όχλος ' η6αν γάρ πάντες προ6δοκώντες αυτόν. ΚΕ Και ιδού, ηλΰ'εν άνηρ φ όνομα Ίάειρος, καΐ αυτός άρχων της 41 . ΰυναγωγης νπήρχεν , καΐ πε6ών παρά^) τους πόδας τού Ίη6ού, παρεκάλει αυτόν εί6ελ^'εΐν εις τον οίκον αυτού ' ότι ^νγάτηρ μο- 42 νογενης ην αύτώ ως ετών δώδεκα, καΐ αύτη άπέ^νη6κεν. εν δε τω υπάγειν αντόν οι όχλοι ΰυνεπνιγον αυτόν. Kg ΚαΙ γννη ού6α εν ρύ6ει αίματος άπό ετών δώδεκα, ήτις 43 ίατροΐς προ6αναλώ6α6α όλον τον βίον ονκ Ϊ6χν6εν άπ' ονδενός ϋ'εραπεν^'ήναι, προ6ελϋΌύ6α όπι6^εν , ηφατο τού κρα6πεδου τού 44 ιματίου αυτού' ) και παραχρήμα ε6τη η ρν6εις τού αίματος αντης. και είπεν ο Ιη6ούς, τις ό αψάμενός μον; άρνονμένων δε πάντων, 45 είπεν ο Πέτρος καΐ οι 6νν αντώ, έπΐ6τάτα, οι όχλοι 6ννέχον6ίν 6ε καΐ αποΟ'λείβον6ιν, καΐ λέγεις^ τίς ό άφάμενός μον; ό δε Ίη6ούς 40 είπεν, ηφατό μον τίς' εγώ γάρ έ'γνων δνναμιν εξ,ελΰ-ούΰαν απ' εμού. Ιδού6α δε η γννη ότι ονκ ελαϋ^εν, τρέμονΰα ήλΰ'εν, και 47 προ6πε6ού6α αντώ, δι ην αίτίαν ηφατο αντού^) άπήγγειλεν ενώ- πιον παντός τον λαοί} , καΐ ώς ίάϋ-η παραγρηαα. ο δε εΙπεν αντί]., 48 1) χοι,ρονς. Prius οιρονς, χ additur in marg-ine a 1 m. 2) πάρα. Ulti- mum κ rescriptum. 3) ιμ,ατιον αντον, rescripta, αυτού prius omissum ; ma- nus iucertae, sed forte primae. 4) ψΙ^ατο αντον, aim. addita in mar^. ΚΑΤΑ ΑΟΤΚΑΧ. 133 ϋ'άρΰεί, ^ύγατερ, η Tcioxig ΰον ύεβωκεν 6ε' ττορενον εις είρήνην. yui. ^^"Ετι αντον λαλονντοζ ^ έρχεται τις απο του αρχιβυναγωγον , λέγων αντώ , ότι τέϋ'νηκεν η ^νγατηρ σον' μη ΰκνλλε τον όοδάΰκαλον^ δΟ Ό δε ^Ιηΰονς άκουσας άτΐεκρίΰ-η αντω, λέγων .^ μη φοβοϋ μόνον 51 πίστευε y καΐ σω^-ήσεται. έλΰ•ων δε εις την οικίαν, ουκ άφήκεν είσελΰ-ειν ούδένα, ει μη Πέτρον καΐ Ίάκωβον καΐ Ίωάννην , καΐ 52 τον Ίΐατέρα της τταίδος καΐ την μητέρα, έκλαων δε πάντες, καΐ έκόπτοντο αυτήν, ό δ\ ειπεν , μη κλαίετε' ουκ, άπέϋ-ανεν . άλλα ?^ καϋ'εύδει. καΐ κατεγέλων αύτοϋ , είδότες ότι άπέ&ανεν. αυτός δε έκβαλών τΐάντας έ^ω , καΐ κρατήσας της χειρός αυτής , έφωνησεν, 55 λέγων, η παις. έγείρου. καΐ έπέστρεψεν τό πνεύμα αυτής, καΐ 50 ανέστη παραχρήμα' καΐ διέτα^εν αυτή δοΰ'ήναι φαγεΐν. καΐ επέ- στησαν Οί γονείς αυτής ' ο δε παρήγγειλεν αύτοΐς μηδενΐ ειπείν τό γεγονός. ΚΕΦ. Θ. CAP. ]Χ. 1 2/νγκαλεσάμενος δε τους δοοδεκα έδωκεν αύτοΐς δύναμιν καΐ έξ- 2 ουσίαν έπΙ πάντα τα δαιμόνια , κα\ νόσους ϋ-εραπεύειν ' και άπέ- στειλεν αυτούς κηρύσσειν την βασιλείαν του Θεού , καΐ ) ιάσϋ^αι 3 τους άσ^'ενεΐς. και είπεν προς αυτούς., μηδέν αίρετε εις την οδόν' μήτε ράβδους, μήτε πήραν, μήτε άρτον , μήτε αργύριον, μήτε άνά 4 δύο χιτώνας έχειν. και εις ην αν οίκίαν είσέλ^ητε . έκεΐ μένετε, καΐ 5 έκεΐϋ-εν έξέρχεσϋ-ε. Και όσοι αν μη δέχωνται υμάς, εξερχόμενοι από της πόλεως εκείνης , καΐ τον κονιορτόν απο των ποδών υμών 6 αποτινάξατε, εις μαρτύρων έπ' αυτούς. (') Εξερχόμενοι δε διηργοντο κατά τάς κώμας, εύαγγελιζόμενοι και ϋ'εραπεύοντες πανταχού. 7 "Ηκουσεν δε Ηρώδης ο τετράρχης τα γενόμενα υπ αυτού πάντα' ΚΖ καΐ διηπόρει. δια τό λέγεσ&αι υπό τίνων , ότι Ιωάννης έγηγερται 8 έκ νεκρών' υπό τίνων δε, ότι Ηλίας έψάνη' άλλων δ^ε , ότι προ- 9 φήτης εϊςτών αρχαίων ανέστη. ΚαΙ είπεν Ηρώδης, Ίωάννην εγώ 1) v.ca. y. rescriptum , a 1 m. 2) Marg. sup. [-/.ξ. πε]ρι. Ιωαννον v.ca Ηρωδον. — [ν.η. πε]ρί των πέντε άρτων άκι των δνο ιχ^νο^ν. 134 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ IX. άπεκεφάλείύα ' τις δβ Ιΰτυν οντοζ , tclqI ον εγώ άκονω ) τοιαύτα ; καΐ εζητει ίδεΐ.ν αυτόν. Και ντίοότρεψαντες οι απόύτολοι διηγη- 10 Οαντο αντώοΰα ετΐοίηΰαν,καΐ οΰα εδίδα^,αν. ΚαΙ παραλαβών αντονς, νττεχώρηβεν κατ' ιδίαν εις ερημον τόπον πόλεως καλούμενης Βηϋ•- ϋαΐδάν. οι δε ο;(^λ(Η γνόντες ηκολον^•ϊ]Οαν αντω' καΐ δε^άμενος 11 αντονς ^ ελάλει αύτοΐς περί της βαΟιλείας τον Θεον , καΐ τονς χρίαν έχοντας ϋ'εραπείας ίάτο. ΚΗ 7/ δε ημέρα ηρl•,aτo κλίνειν ' προΰελΰ-όντες δε οι δώδεκα ειπον αν- 12 τω, άπόλνϋον τον όχλον^ ϊνα πορενΰ^έντες εις τάς κνκλω κώμας καΐ τονς αγρούς καταλνύωύιν, καΐ ενρωΰιν επειΰιτιΟμόν ότι ώδε εν ερημω 13 τόπω εΰμέν. είπεν δε προς αντονς , δότε αντοις νμεις φαγεΐν. οιάέ εί- πον^ ονκ είΰΐν ημεΐν πλΐον η πέντε άρτοι καΐ ίχϋ^νες δνο, ει μητι πορεν- %'έντες ημείς άγοράΰωμεν^) εις πάντα τον λαόντοντον βρώματα. ήσαν 11 γαρ ώΰεΐ άνδρες πεντακιΰχείλιοι. Είπεν δε προς τονς μαΰ-ητάς αυτού, κατακλίνατε αυτούς κληβίας ανά πεντήκοντα, και έποΐηοαν οντως.^ 15 και άνέκλειναν απαντάς. Λαβών δϊ τους πέντε άρτονς καΐ τους δνο 16 ίχ^'vaς, αναβλέψας εις τον ονρανόν ^ ηνλόγηΰεν αντούς, καΐ κατ- έκλαϋεν,και έδείδον τοις μαϋ-ηταΐς'^) παρατι^έναι τω όχλω. καΐέφα- 17 γον καΐ έχορτάβΟ-ηβαν πάντες' καΐ ήρΟ^η το περιβοενϋαν αντοις κλαβμάτων, κόφινοι δώδεκα. ΚΘ ΚαΙ έγένετο εν τω είναι αυτόν προΟευχόμενον καταμόνας^ 1Η ΰννήΰαν αντω οι μαϋ'ηταί' και έπηρώτηΰεν αντούς, λέγων, τίνα με λέγονΟιν οι άνΰ'ρωποι είναι ; οι δε αποκριϋ'έντες είπον, Ιωάν- 19 νην τον Βαπτιβτήν' άλλοι δε Ηλίαν. άλλοι δε, ότι προφήτης τις των αρχαίων άνέΰτη. Είπεν δε αντοΐς , νμεΐς δε τίνα με λέ- 20 γετε είναι ; άποκριΰ'είς δε ο Πέτρος είπεν , τον Χριΰτόν τον Θεον. Ο δε έπιτειμήοας αντοΐς παρήγγειλεν μηδενι λέγειν τούτο, εί~ ^ο πών , ότι δει τον νιόν τον άνϋ^ρώπον πολλά πα9•εΐν , καΐ άποδοκι- μαοΟ-ήναι από των πρεΰβντέρων καΐ αρχιερέων και γραμματαίων, και άποκταν%'ήναι , και τη τρίτη ημέρα άναΰτήναι. "Ελεγεν 23 δε προς πάντας , ει τις ϋ-έλει οπίσω μον έρχεοϋ'αι άρνηΰάΰϋ'ω 1) ον F.)'fo ο;κθ7;ω. Oliiu ργω ο:κο7,'ω, \e\ οτχουω. Erasit corrector ct rc- scripsit. 2) αγορασωμ,ΐ^ν, sic Codex: Woide αγωραβω^ίεν, male. 3) τοις μαΌητκίς. τοις μα — . rcscripta a 1 m. vcl auti(iua. Marg•. sup. κΌ". περί [της τον KvQiov επερωτηαεχος\ προς τονς μα^'ητας. ΚΑΤΑ ΛΟΤΚΑΝ. ] 35 εαντον ^ καΐ άράτω τον οτανρον αντον καΰ-' ημ,εραν , και άκολον- IX. 24 %'είτω μοι. og γαρ αν ϋ-ελη την -ψνχην αυτού σώσαί , άπολεϋει αντην' ος δ' αν ατΐολεΰ)] την -ψνχην αντον ένεκεν εαον, ούτος -^5 βώΰει αντην. Τί γαρ ωφελείτε άν^-ρωτΐος , κερδηύας τον κόομον 26 όλον , εαυτόν δε άηολέοας η ζημιωΰ'είς ; ός γαρ αν έπαίθχυν%-ϊΐ με καΐ τους εμούς λόγους, τούτον ο νιος τού ανϋ'ρώπον έπαιοχνν- Ο-ήαεταί, όταν ελϋ-η εν τί] ίόξ// αυτού καΙ τού πατρός καΐ των 27 αγίων αγγέλων. Λέγω δε νμΐν, αληϋ-ώς είύίν τίνες των ώδε έβτώ- των, οΖτεινες ου μη γεύΰωνται θανάτου, εω αν ΐδωαιν την βα- βιλείαν τον Θεού. 28 Έγένετο^) δε μετά τους λόγους τούτους ώΰεΐ ημέραυ οκτώ, Α καΐ παραλαβών Π έτρον καΐ Ιωάννην καΐ Ίάκωβον, άνεβη εις το 29 ορός προΰεύ^αΟϋ-αί. και εγενετο εν τω προΰεύχεΰΟ-αι αύτον , το είδος τού προύώπου αυτού έτερον^ καΐ 6 είματιΰμος αυτού λευ- 30 κό^ έί,αοτράπτων. καΐ υδον , άνδρες δύο ουνελάλουν αύτώ, οϊτει- 31 νες ηΰαν Μωΰής καΐ Ηλίας' οϊ οφ%•έντες εν τη δό^η ελεγον την 32 έ'ξοίοι^ «υτοί), ην ημελλεν πληρούν εν Ίερουΰαλήμ. Ό δε Πέτρος καΐ 0L ΰνν αντώ ηΰαν βεβαρημένοι νπνω' διαγρηγορηΰαντες δε Ιδον την δόξ,αν αυτού, καΐ τους δνο άνδρας τονς βννεβτώτας 33 αντώ. ΚαΙ εγενετο εν τω δίαχωρίζεοϋ-αί αυτούς απ' αυτού, είπεν Πέτρος προς τον Ίηβούν , επιΰτάτα, καλόν έοτίν ημάς ώδε είναι' καΐ ποιηΟωμεν ΰκηνάς τρεις, μίαν ΰοΐ, καΐ μίαν Μωβεΐ, καΐ μίαν Μ 'Ηλεία' μη είδώς ο λέγει. Ταύτα δε αυτού λέγοντος, εγενετο νεφέλη και έπεύκείαβεν αυτούς' έφοβήϋ'ηβαν δε εν τω εκείνους 35 είύελΟ'ειν εις την νεφέλην. και φωνή εγενετο εκ της νεφέλης, λέγουβα, ούτος έβτιν ο νίός μου ο αγαπητός' αυτού άκονετε. 3ΰ ΚαΙ εν τω γενέβϋ-αι την φωνην, ευρέΰ-η') Ιησούς μόνος, και αυτοί έοείγηύαν , κα\ ούδενΐ άπηγγειλαν εν έκείναις ταΐς ημέραις ούδ\ν ών έωράκαΟιν. 37 Εγενετο δΙ εν τη έ^,ης ημέρα, κατελ^όντων αυτών απο τού ΛΑ 38 ορούς, ΰννήντηϋεν αντώ όχλος πολνς. καΐ ίδον, ανηρ από τού όχλου άνεβόηΰεν, λέγων, διδάσκαλε , δέομαί βον , έπίβλεψαι έπΙ 1) ]\Γαι•ο!•. sup, λ. [περί της μεταμορφώσεως τυν Ιηαον] — λα. περί τον δκίαονιζομενον. Vioide legit δαιμονιαξομενον, male. 2) AVoide habet ευ- ρηΟ'η miuus recte. 136 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ IX. τον νίόν μου ^ on μονογενής μοί έύτιν' καΐ ίδον . πνεύμα λαμ- 39 βάνει αντον . και είεφνης κράξει,^) καΐ ύτΐαραβϋει αντον μετά άφρον , καΐ μόγις αποχωρεί απ' αντον, βνντρίβον αυτόν, και 40 εδεηϋ-ην των μαΰ-ητών 6ον , Ινα εκβάλωΰιν αντο , καΐ ουκ ηδννη- Ο'ηΰαν. Άποκριΰ-εΙς δε ο Ίηύοϋς είπεν , ώ γενεά άπιΰτος καΐ δίε- 41 ΰτραμμενη, εως πότε εύομαι προς υμάς, καΐ ανε'Εομαι υμών; προΰάγαγε τον νίόν αου ώδε. ετι δε προβερχομενου αύτοϋ, ερρη- 42 ί,εν αντόν τό δαιμόνιον καΐ ΰυνεΰπάρα^εν' επετείμηΰεν δε 6 Ίηύοϋς τω πνεύματι τω ακα^'άρτω , καΐ ίάβατο τον παιδα, καΐ άπέδωκεν αυτόν τω πατρί αύτοϋ. Έ^επληββοντο δε πάντες επΙ 43 τι^ μεγαλειότητι του Θεοϋ. πάντων δε ϋ'αυμαξόντων έπΙ πάΰιν οίς έποίει 6 Ίηΰονς , είπεν προς τους μαΰ^ητάς αντον , Ο-εΰϋ-αι νμεΐς 44 εις τά ώτα υμών τους λόγους τούτους' ο γάρ νιος τον avd -ρώπον μέλλει παραδίδοαΟ'αί εις χείρας ανθρώπων, οί δ\ ηγνόονν τό 45 ρήμα τοντο, και ην παρακεκαλνμμενον απ' αυτών, ίνα μη αϊΰ^ωνται αυτό' καΐ εφοβονντο ερωτήύαι αντόν περί τον ρήμα- τος τούτον. ρβ Είβήλ^εν δ\ διαλογιϋμός εν αύτοΐς , τό, τις αν εΐ'η μείζων 46 ^ αυτών, ο δε Ίηΰονς ίδών τον διαλογιΰμόν της καρδίας αντών, 47 επιλαβόμενος παιδίον, εύτηοεν αντό παρ' έαντώ, και είπεν 48 αντοΐς , ός εάν δε^ητε τοντο τό παιδίον επι τω ονόματί μον, εμε δέχεται' καΐ Ος εάν εμε δεt,ητaι , δ έχετε τόν άποβτείλαντά με. ο γάρ μικρότερος εν πάύιν νμΐν νπάρχων οντος εβται με- ^y γας. Άποκρι^^εΙς δε ο Ιωάννης είπεν., έπιΰτάτα., ί'δομεν τίνα 49 έπΙ τω ονόματί 6ον εκβάλλοντα δαιμόνια ' καΐ εκωλνΰαμεν αυτόν, οτι ουκ άκολουΰ'εΐ μεΰ'' ημών. και είπεν προς αντόν ο Ίηΰονς, μη 50 ^^" κωλύετε' ός γάρ ονκ εΰτιν καϋ-' νμών , νπερ ημών έΰτιν. Έγέ- 51 νετο δ\ εν τω ΰννπληρονΰ^^αι τάς ημέρας της άναλήμψεως αυτοϋ, καΐ αυτός τό πρόύωπον αύτοϋ έΰτήριξ,εν του πορεύεΟ^αι εν Ιερουσαλήμ, καΐ απέΰτειλεν αγγέλους προ προΰώπου εαυ- 52 τον ' καΐ πορεν^έντες ειύήλ&ον εις κώμην Σαμαριτών, ώβτε ετοι- μάΰαι αντώ. και ονκ εδέζαντο αντόν, ότι τό πρόύωπον αύτοϋ ην πο- 53 1) Marg. sup. λβ. ttsql των δίίχλογιξομενωΐν τις μείζων^. ΚΑΤΑ ΛΟΤΚΑΝ. 139 6αν ίδεΐν α νμε[ίς] βλετΐετε, καΐ ονκ ειδον' καΐ άκονΰαί α ακονετε, Χ. καΐ ονκ ηκονΰαν. ^) 25 ΚαΙ ίδον , νομικός τις ανεΰτη, εκπει^άζων αυτοί/, καΙ λέγων, ρχ« 26 δίδάακαλε, τι noLTquag ζωην αίώνιον κληρονομήσω ; ό δε είπεν προς 27 'αντον, εν τωνόμω τί γέγρατίται; ηώς άναγινώοκεις^ Ό δε άποκρι- ^ϋ-είς είτΐεν, άγαιτήόει,ς Κνρων τον Θεόν Gov, εξ όλης της καρδίας 'ΰον , και εξ όλης της ψνχης ϋον, καΐ εξ όλης της ίύχνος gov, καΐ εξ 28 'όλης της διανοίας Gov καΐ τον πλησίον Gov ως εαντόν. εΙπεν δε 29 αντω, ορ^-ώς άτΐεκρίΟ-ης' τοντο ποιεί, και ζήση. Ό δε Ο-έλων δικαυ- ^^^ ονν εαντον είπεν προς τον Ίησονν, καΐ τίς εστίν μον πλησίον ; 30 Τπολαβών δε ο ^Τησονς είπεν, ανΰ^ρωπός τις κατέβαινεν άπο Ag Ιερονσαλήμ εις Ιεριχώ, καΐ λησταΐς περιέπεσεν , οϊ καΐ εκδνσαντες αντον , κα\πληγας επι^'έντες άπήλ%•ον , αφέντες είμηΟ-ανή τνγχά- 31 νοντα. κατά σννκνρίαν δε ίερενς τυς καταίβεννεν^) εν τη οδώ 32 εκείνη, καΐ ίδών αντον άντιπαρήλϋ'εν. 'Ομοίως δε καΐ Αενΐτης, γενόμενος κατά τον τόπον , έλ^'ών και ίδών αντον άντιπαρήλϋ'εν. 33 Σαμαρείτης δέ τις οδενων ήλ&εν κατ αντον, καΐ ίδών αντον 34 εσπλαγχνίσϋ-η. καΐ προσελ^ών κατέδησεν τά τραύματα αντον, έπι- χέων ελεον καΐ οίνον' έπιβιβάσας δε αντον έπΙ το ίδιον κτήνος, 35 ηγαγεν αντον εις πανδοχειον , και επεμελή&η αντον. και έπΙ τη ανριον έξελ^-ών, εκβαλών δνο δηνάρια εδωκεν τω πανδοχεΐ, καΐ εί- πεν αντω, έπιμελή^ητι αντον' και ο τι αν προσδαπανήσης , εγώ εν 36 τω έπανέρχεσ^'αί με αποδώσω σοι. τίς ονν τούτων των τριών πλη- 37 σίον δοκεΐ σοι [γ]εγονέναι τον εμπεσόντος εις τονς ληστάς; 6 δε εΙπεν , ο ποιήσας το έλεος μετ' αντον. είπεν ονν αντω ο Ιησονς, πορενον, καΐ σν ποίει ομοίως. 38 Έγένετο δ\ εν τω πορενεσ^αι αντονς, και αντός είσήλΰ'εν εις ΑΖ κώμην τινά' γννή δέ τις ονόματι Μάρΰ'α νπεδέξατο αντον εις τον 39 οϊκον αντής. και τ'^δε ην αδελφή καλονμένη Μαρία, η καΐ παρακαϋ•- 40 εσ%'εΐσα παρά τονς πόδας τον Ύησον ήκονεν τον λόγον αντον. η δε Μάρ^α περιεσπάτο περί πολλήν διακονίαν ' επιστάσα δε εΙπεν, κύ- ριε, ον μέλει σοι οτι ή αδελφή μον μόνην με κατέλειπεν διακονεΐν ; ει- 1) Marg. sup. λς. περί τον εμπεαοντος εΐζ τον[ζ ληοτας]. 2) καται- βεννεν, pro γ,οίτεβαανεν. 140 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ Χ. πε ονν avzrj ίνα μοι ΰνναντιλάβγιται. ^^ποκρι,&είς δε είΛεν avrfj ο 41 ^Ιηΰονς^ ΜάρΟ^α ^ ΜάρΟ-α , μεριμνάς καΐ τνρβάξτ] τνερι πολλά' ενος'^'^ δε εΰτιν χρεία. Μαρία δε την αγαϋ'ην μερίδα έξελε^ατο^ ήτις ονκ άφαίρεϋ'ηΰεταί απ' αντης. ΚΕΦ. ΙΑ. CAP. ΧΙ. ί1/γενετο οε εν τω ειναυ αντον εν τοπω τινι προΰενχομενον, ως 1 ^ επανόατο, είπεν τις των μαϋ-ητών αντον προς αντον , κύριε , δίδα- ^ον ημάς προσενχεΰϋ'αί^ καΰ'ώς καΐ Ιωάννης έδιδαξ,εν τονς μαϋ•ητάς αντον. Είπεν δε αντοΐς, όταν προΰενχεΰϋ'ε , λέγετε, πάτερ ημών 2 υ εν τοις ονρανοΐς, αγιαΰϋ-ητω το ονομά 6ον' έλ^ετω η βαύιλεία 60V' γενηΰ-ητω το ^-ελημάΰον, ως εν ονρανω, καΐ επΙ γης. τον 3 άρτον ημών τον έπίονβιον δίδον ημεΐν το καθ' ημεραν' καΐ άφες 4 ημίν τάς αμαρτίας ημών ^ καΐ γαρ αντοί άφίομεν^) παντϊ οφείλοντι ημεΐν ' καΐ μη ειΰενεγκη^ ημάς εις πειραΰμον^ άλλα ρϋβαι ημάς άπο ^^'^ του πονηρον. ΚαΙ εΙπεν προς αντονς, τις εξ νμών ε^ει φίλον , καΐ 5 πορενοεταί προς αντον μεύοννκτίον, καΐ ερεί αντώ , φίλε, χρηΰόν μοι τρεις άρτονς, επειδή φίλος μον παρεγένετο f| οδον ηρος με, Ο καΐ ονκ εχω ο παρα%•η6ω αντώ' καΐ εκείνος εβωΰ'εν άποκριΰ'είς "ι εί'πη, μη μοι κόπονς πάρεχε ' ηδη η ^^vρa κεκλειΟται, καΐ τα παιδία μον μετ' εμον εις την κοίτην είοίν' ον δνναμαι άναβτάς δονναί (?ot. λέγω νμιν , ει και ον δώΰει αντώ άναΰτάς , δια το είναι αντον 8 φίλον, διά γε την άναίδειαν αντον, εγερΟ'εΙς δώΰει αντώ οΰων χρη- ^^ ζει. Κάγώ νμιν λέγω , αιτείτε, καΐ δοΰ'ηΰεται νμιν' ζητείτε, καΐ 9 ενρηύεται' κρούετε, και άνοιγήΰεται νμιν. πάς γαρ 6 αιτών λαμ- 10 βάνει' και ο ζητών ενρίΰκει' κα\ τω κρούοντι άνοιχΟ'ηοεται. Τίνα 11 δε ε^ νμών τον πάτερα αίτηΰει ο νιος αρτον, μη λίϋΌν επιδώΰει αντώ; η και ίχΰ^νν, μη άντΙ ίχΰ-ύος οφιν επιδώΰει αντώ; η και αν 12 αιτηθεί ωον, μη επιδώΰει αντώ ΰκορπίον; ει ονν νμεΐς πονηροί νπ- 13 άρχοντες οΐ'δατε δόματα άγαΟ-ά διδόναι τοΓς τέκνοις νμών, πόΰω μάλ- λον ο πατήρ ο ε^ ουρανού δώΰει ΊΊνεύμα'^Άγιον τοις αίτονΰιν αντόν ; £ Και ην εκβάλλων") δαιμόνιον, καΐ αύτο ην κωφόν'^) εγενε δε^ 14 Ι) αφίομξν. Sic. α rescriptum 1 m. 2) Woide εμβάλλω, male, ν adest. 3) ΗίΥΐ αντο ην πωφον εγενε. rescripta a. 1 m. quae omisit το in εγενετο. Olim x«t (χντο ην prnetermiserat: postea inseruit. ΚΑΤΑ ΛΟΤΚΑΝ. 139 (5αν ίδείν α νμΕ[ΐ^] βλεττετε, καΐ ουκ είδον' καΐ άχονΟαι, α άκονετε, Χ. καΐ ουκ ηκονΰαν}) > ... ' AL 25 ΚαΙ ίδον, νομικός τις άνεΰτη . εκτΐειράζων αντον, καΐ λέγων, (»«« 26 δίδάοκαλε , τι τΐοιηΰας ζωην αιώνιον κληρονομ^ήοω; ο δε είτίεν ττρος 27 ^αντον, εν τω νόμω τί γεγραπταί', πώς αναγινώΰκεις^ Ό δ\ άποκρι- ^■^•ε\ς εΐτΐεν . άγατΐήύείς Κνρων τον Θεόν Gov . it, όλης της καρδίας Όον, καΐ ih, όλης της 4^νχης ΰον , καΐ εξ όλης της ίΟχνος ΰον, καΐ εξ 28 "όλης της διανοίας βον' καΐ τον τίληοίον ΰον ώς εαυτόν, είπεν δε 29 αντω, ορ&ώς άτΐεκρίΟ-ης' τοντο τίοίει, καΐ ζη(ΐη. Ο δε ^έλων δικαι- ^t^ ονν εαυτόν είτΐεν προς τον Ιηύοϋν, και τίς εότίν μου πληβίον ; 30 Τπολαβών δε ο Ίηοούς είπεν . άνθρωπος τις κατέβαινεν από Ag Ιερουσαλήμ εις Ιεριχώ, καΐ λ7]ΰταις περιεπεβεν , οϊ καΐ εκδύσαντες αυτόν, καΐ πληγάς επιΟ-εντες άπηλ^ον ^ αφέντες είμη%•ανη τνγχά- 31 νοντα. κατά ύυνκυρίαν δε ιερεύς τις καταίβεννεν') εν riy όδώ 32 εκείντ] , καΐ ίδών αυτόν άντιπαρηλΟ-εν. 'Ομοίως δε και Αευΐτης, γενόμενος κατά τόν τόπον , ελϋ'ών καΐ ίδών αυτόν άντιπαρηλΰ-εν. 33 Σαμαρείτης δε τις όδεύων ήλΰ^εν κατ' αυτόν, καΐ ίδών αυτόν 34 ε6πλαγχνί6ϋ-η. καΐ προαελΰ-ών κατέδηΰεν τα τραύματα αυτού, επι- χέων ελεον και οίνον' επιβιβάοας δε αυτόν επΙ τό ίδιον κτήνος, 35 ηγαγεν αυτόν εις πανδοχεΐον , καΐ έπεμελή%•η αύτοϋ. και επΙ τί] αυριον εξελ^ων, εκβαλων δυο δηνάρια εδωκεντω πανδοχεί, και εΐ- πεν•αυτω, επιμεληϋ-ητι αυτού' καΐ ο τι αν προϋδαπανηΰης, εγώ εν 30 τω επανέρχεο^αί με άποδώβω 6οι. τίς ούν τούτων των τριών πλη- 37 βίον δοκεΐ ΰοι [γ]εγονέναι τού εμπεΰόντος εις τους ληατάς; ο δε είπεν, ο ποιηΰας το έλεος μετ αυτού, είπεν ούν αύτώ ο Ίηΰούς, τΐορεύου, καΐ ΰύ ποίει ομοίως. ""^ 38 Έγένετο δε εν τω πορεύε6%-αι αυτούς , καΐ αυτός εί6ήλ%'εν εις ΑΖ κώμην τινά' γυνή δε τις ονόματι Μάρϋ^α ύπεδέξατο αυτόν εις τόν 39 οί'κοί' αυτής, καίττιδε ην αδελφή καλούμενη Μαρία, η και παρακα^•- 40 εβϋ-εΐβα παρά τους πόδας τού Ίηβού ηκουεν τόν λόγον αυτού, ή δ\ Μάρ%α περιεβπάτο περί πολλην διακονίαν ' επιΰτάβα δε είπεν, κύ- ριε, ου μέλει ΰοι ότι η αδελφή μου μόνην με κατέλειπεν διακονεΐν ; εί~ 1) Marg. SU1J. λς. περί τον εμπεαοντος εις τον[ς λγιατας]. 2) -καταί- βεννεν, pro 'κατεβαίνεν. 140 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ Χ. πΙ ονν ccvTfj Lva μου ΰνναντίλάβηταί. ^Αποκρυ^^ύς δ\ είπεν αντί] ο 41 Ιηΰονς , Μάρΰ'α, ΜάρΟ^α ^ μεριμνάς καΐ τνρβάξΐ] περί πολλά' ενός 42 δε εΰην χρεία. Μαρία δε την άγαΟ-ην μερίδα ε^ελεξατο^ ήτις ουκ άφαίρεΟ-ηοεταί απ' αυτής. ΚΕΦ. ΙΑ. CAP. XL ΛΗ >κ Ι^γενετο δε εν τώ είναι αντον εν τόπω τινί προβενχόμενον ^ ως 1 επανΰατο ^ είπέν τις των μαΰ'ητών αντον προς αντον, κνριε ^ δίδα- ^ον ημάς προΰενχεβϋ^αι, καΟ•ως και Ιωάννης εδίδα^,εν τονς μαϋ^ητάς αντον, Είπεν δε αντοΐς , όταν προόενχεΰΰ'ε , λέγετε, πάτερ ημών 2 ό εν rotg ονρανοΐς , αγιαβΟ-ητω το όνομα 6ον' έλϋ^ετω η βαβιλεία ΰον' γενηΟ'ήτο το %•έλημά ΰον , ως εν ονρανω , καΐ επΙ γης. τον 3 άρτον ημών τον επιονΰιον δίδον ημειν το καΰ'^ ημέραν' καΐ άφες 4 ημΐν τάς αμαρτίας ημών, και γαρ αντοι άφίομεν^) παντί οφείλοντί ημειν' καΐ μη είΰενεγκτ^ς ημάς εις πειραΰμον, άλλα ρνΰαι ημάς άπο τον πονηρού. ΚαΙ είπεν προς αντονς, τίς al•, νμών £%ει φίλον , και 5 πορενΰεται προς αντον μεϋοννκτίον , και ερει αντω, φίλε, χρηβόν μοι τρεις άρτονς , επειδή φίλος μον παρεγένετο θξ οδον προς με, 6 καΐ ονκ εχω ο παραΰ'ηΰω αντώ' καΐ εκείνος εΰωΰ^εν αποκριϋ'είς II εί'πη , μη μοι κόπονς πάρεχε' ηδη η &νρα κέκλειβται, και τα παιδία μον μετ' εμον εις την κοίτην είύίν' ον δνναμαι άναβτάς δονναί 6οι. λέγω νμιν., εί και ον δώβει αντώ αναβτάς , δια το είναι αντον 8 φίλον, διά γε την άναίδειαν αντον, εγερΟ'εΙς δώΰει αντώ όοων χρή- ζει. Κάγώ νμΐν λέγω, αιτείτε ., και δοΟ-ηβεται νμΐν' ζητείτε, και Ο ενρήΰεται' κρούετε, καΐ άνοιγηύεται νμΐν. πάς γαρ ο αιτών λαμ- 10 βάνει' καΐ ο ζητών ενρίύκει' καΐ τώ κρούοντι άνοιχθ-ήβεται. Τίνα 11 δε εξ νμών τον πατέρα αίτηβει ο vtog άρτον, μη λί%Όν εττι^ω'σ^ί αντώ; η καΐ ίχ^^νν, μη άντι ίχϋ-ύος όφιν έπιδώβει αντώ; η και αν 12 αίτήΰει ώον, μη έπιδώύει αύτώ ΰκορπίον; εί ούν νμεΐς πονηροί νπ 13 άρχοντες οίδατε δόματα άγa^'ά διδόναι τοις τέκνοις νμών, πόΰω μάλ- λον ο πατήρ 6 εξ, ουρανού δώ(1ειΠνεύμα"Αγιον τοις αίτούόιν αντόν\ Κα) ην εκβάλλων') δαιμόνιον, καΐαντο ην κωφον'^) έγένε 0£, 14 1) αψίομεν. Sic. α rescriptum 1 m. 2) Woide εν.β(χλλω , male , ν adest. 3) Kcct αντο ην %ωφον εγενε. rescripta a 1 m. quae oinisit το in εγενετο. Olim ■και αντο ην practcrmiserat: postca iuseruit. ρκ? ΚΑΤΑ ΑΟΤΚΑΝ. 141 τον δαιμονίου έκβλη^'εντος , έλαληβεν ο κωφός' καΐ εϋ^ανμαΰαν οι XI. 15 όχλοι. Τίνες δε εξ αυτών είπον, εν Βεελζεβούλ των αρχοντί^) των β i6 δαιμονίων έκβάλλει τα δαιμόνια, ο δε αποκριϋ'είς είπεν^ πώς δΰνα- ται Σατανάς') Σατανάν έκβαλλειν; Ετεροι δε πειραξοντες ,Οημεΐον f Π £ξ ουρανού εζγμουν παρ' αντον. Αυτός δ\ ίδώς τα διανοήματα αυ- β των, ειπεν αύτοΐς . πάύα βαΰιλεία διαμερΐ6ϋ•εΐ6α εφ' έαυτην ερη~ 18 μοϋται' καΐ οίκος επΙ οίκον πίπτει, ει δε καΐ ο Σατανάς εφ' εαυ- τόν διεμερίβ&η , πώς ΰταϋ-ηβεται η βαΰιλεία αυτού; ότι λέγετε^ εν 10 Βεελζεβούλ έκβαλλειν με τα δαιμόνια, ει δε εγώ εν Βεελζεβούλ εκ- βαλλω τα δαιμόνια, νίοΐ υμών εν τίνι έκβάλλουΰιν; δια τούτο αύ- 20 τοί κριταΐ υμών εΰονται. ει δε εν δακτύλω Θεού έκβάλλω τα δαιμό- 21 νια, αρα εφΰ-αβεν εφ' υμάς η βαβιλεία του Θεού. όταν ό ίΰχυρός κα%'ωπλι6 μένος φυλάύβΐ] την εαυτού αύλην, εν είρηνΐ] εοτίν τα 22 υπάρχοντα αυτού ' Επάν δε ο ιβχυρότερος αυτού έπελ%•ών νικηΟτ] αυτόν, την πανοπλίαν αυτού ερει, εφ' fj έπεποίθ-ει. καΐ τα Οκύλα 23 αι;τθί; διαδίδωύιν. ο μη ων μετ εμού κατ' εμού έΰτιν' και ο μη 24 βυνάγων μετ' εμού ΰκορπίζει. "Οταν τό άκάϋ^αρτον πνεύμα έξ,έλϋ-?] ^^ από τού avd -ρώπου, διέρχεται δι άνυδρων τόπων, ζητούν άνάπαυ- ΰιν' και μη εύρίοκον λέγει, υποβτρέφω εις τόν οίκον μου όϋ'εν έ^- 9β ήλϋΌν ' και έλ^-όν εύρίβκει Οεβαρωμένον και κεκοΟμημένον. Τότε πορεύεται και παραλαμβάνει επτά έτερα πνεύματα πονηρότερα εαυτού , καΐ είβελ^-όντα κατοικεί εκεί ' και γείνεται τα έβχατα τού άνΟ-ρώπου εκείνου χείρονα τών πρώτων. 27 Έγένετο δε εν τω λέγειν αυτόν ταύτα, έπάραοά τις γυνή φω- ^^ νην εκ τού όχλου είπεν αύτώ , μακαρία η κοιλία η βαβτάβαύά ο ε, '- 28 καΐ μαΰτοι ους έ%"ηλα6ας. αυτός δ\ είπεν, μενούν μακάριοι οι άκονοντες τόν λόγον τού Θεού και φυλάύΟοντες. 29 Τών δε όχλων έπ ad• ροιζο μένων ηρ^,ατο λέγειν , η γενεά αύτη, ρλβ γενεά πονηρά έύτιν' 6ημΐον ζητεί, καΐ βημεΐον ου δο%•η6εται αυτή, ει 30 μη τό βημεΐον Ίωνά τού προφήτου. Καθ^ώς γαρ έγένετο Ίωνάς 6[η]- μεΐον τοις Νινευΐταις, ούτω[ς] έοται καΐ ο υιός τού ανϋ'ρώπου τη γε- 31 νεα ταύτη, βασίλισσα νότου έγερΌ'ήσεται εν τη κρίσει μετά τών άν- 1) των αρχοντί. Sic Cod. 2) οατανας- τ rescriptum 1 ra. 142 ΕΤΑΓΤΕΜΟΝ ΧΓ. όρων της γενεάς ταύτης ^ καΐ κατακρίνει αυτούς' οτι ηλ^'εν εκ των τίερατων της γης ακονΟαι την βοφίαν Σολομώνος , καΐ ίδον , πλεΐον Σολομώνος ώδε. "^ίνδρες Νινενΐταί άναύτηύονται εν τη κρίΰει 32 μετά της γενεάς ταύτης^ καΐ κατακρινονΰίν αντην' ort μετενόηΰαν ^β £tg το κήρυγμα Ίωνά, καΐ ιδού, πλεΐον Ίωνά ώδε. ΟνδεΙς δε λύ- 33 χνον άψας εις κρνπτην τί%•ηύίν^ ούδε νπο τον μόδίΟΊ'^ αλλ' έπΙ την g λυχνίαν, ίνα οί είβπορενόμενοι το φέγγος βλεπωβίν. Ό λύχνος τον 34 ΰωματος έβτιν ο οφθαλμός οον ' όταν ονν ο 6φτ)'αλμ6ς σον απλούς η, καΐ όλον το οώμά ύον φωτινόν εΰτιν' επαν δε πονηρός η, καΐ το βώμα ύον βκοτινον. ΰκόπεο ούν μη το φως το εν (Sol ύκότος 35 εύτίν. εί ούν το 6 ωμά 6ον όλον φωτινον. μη έχον μέρος τΐ 6κοτι- 36 νον., εοται φωτεινον όλον, ώς όταν ο λύχνος τη άΰτραπη φωτίζη 6ε. MR , qXs Εν δίε τω λαληβαι αντον ερώτα αντονΦαρίύαΐός τυς οπωςάρι- 37 ^ ΰτηβη παρ' αύτω' εΙύελΒ'ών δε άνέπεΰεν. 6 δε Φαριόαΐος ίδών 38 έ0•ανμα6εν οτι ού πρώτον εβαπτίβΟ-η προ τον άρίύτον. Είπεν δ\ ο 39 Κνριος προς αντον, ννν νμείς οί Φαρίΰαΐοι το εξ,ωϋ'εν τον ποτη- ριού καΐ τον πίνακος καϋ-αρίζετε' το δε εβωϋ'εν νμών γέμει αρπά- γης καΐ πονηρίας, "'άφρονες, ούκ ο ποιηβας το ε^ωΰ^εν καΐ το έθω^•εν 40 εποιηβεν; πλην τα ενόντα δότε ελεημοβύνην' καΐ ίδον, πάντα κα- 41 ^^^ ^'αρά νμΐν έύτιν. Άλ)^ oval νμΐν τοις Φαριβαίοις , οτι άποδεκατον- 42 ταυ το ηδύοΰμον ) καΐ το πηγανον καΐ πάν λάχανον, καΐ παρερχεβ^αι την κρίύίν καΐ την άγάπην τον Θεού ' ταύτα δ ευ ποιηβε, καίκεΐνα μη ^ Q παραφιεναί. ΟύαΙ ύμΐν τοΐς Φαριΰαίοίς , ότι αγαπάτε την πρω- 43 τοκα&εδρίαν εν ταΐς βνναγωγαΐς , καΐ τους άΰπαΰμούς εν ταΐς άγο- . β ραΐς. ΟύαΙ νμΐν, γραμματείς καΐ Φαριόαΐοι , νποκριταΐ, οτί εΰταΐ 44 ως τα μνημεία ) τα άδηλα , καΐ οί άνΟ-ρωποί περιπατούντες επάνω ^ ^ ούκ όΙ'δαΟίν. Άποκρι^-εΙς δε τις τών νομικών λέγει αύτω, διδά- 45 ΰκαλε , ταύτα λέγων καΐ ημάς υβρίζεις. ΜΓ Ο δε είπεν, καΐ νμΐν τοΐς νομικοΐς ούαΐ, οτι φορτίζετε τονς αν- 46 ^'ρωπovς φορτία δνοβάοτακτα, καΐ αύτοΙ ενί τών δακτύλων νμών ον ^^'' προαψαύεται τοΐς φορτίοις' ΟύαΙ νμΐν, οτι οικοδομείτε τα μνημεία τών 47 προφητών, οί δε πατέρες νμών άπέκτειναν αυτούς, άρα μαρτνρεΐτεκαΐ 48 1) Marg. snp. [μγ. περί τ]ον ταλανισμον των νομιν,ων. 2) Woide male μνηιινεια. ΚΑΤΑ ΛΟΤΚΑΝ. 143 ΰννενδοκεΐτε τοί'ς έ'ργοις των πάτερων νμών' οτι αύτοΙ μεν απέ- XI. 40 έτειναν αύτονς, νμεΐς δ\ οικοδομείται αυτών τα μνημεία, δια τοντο καΐ η ύοφία του Θεού είπεν , Άποΰτελώ εις αυτούς προφήτας ^'"^ 50 και άποβτόλους , θξ αυτών άποκτενούβιν καΐ έκδιώ^ουβιν ' ϊνα εκζητηϋ•ΐΙ το αίμα πάντων τών προφητών το έκχυννόμενον άπο κα- 51 ταβολής κόσμου, άπο της γενεάς ταύτης, άπο του αίματος "Αβελ εως τού αίματος Ζαχαρίου τού άπολομενου μεταξύ του θυσιαστη- ρίου και του οί'κου' ναΙ, λέγω ύμΐν, έκζητηΟ-ησεται άπο της γενεάς 52 ταύτης. ΟύαΙ ύμΐν τοις νομικοΐς , οτι ήρατε την κλΐδα της γνώ• '^ ΰεως' αυτοί ουκ είύηλθ'ατε, και τους εισερχόμενους έκωλύσατε. 53 Λέγοντος δε αυτού ταύτα προς αυτούς, ηρξαντο^) ot γραμματείς \' καΐ οι Φαρισαιοι δεινώς ένέχειν, και άποστοματίζειν αντον περί 54 πλιόνων, ένεδρεύοντες αυτόν, ξητούντες θ-ηρεύσαί τι εκ τού στό- ματος αυτού , ϊνα κατηγορησουσιν αυτού. ΚΕΦ. IB. CAP.XIL 1 ^ liiv οίς επισυναχΰ•εισών τών μυριάδων τον όχλου , ώστε καταπα- τεΐν αλ?^ηλους , Ύιρl•,aτo λέγειν προς τους μαθ•ητάς αυτού πρώτον, ΛΓΛ Ιΐροσεχετε εαυτοις άπο της ζύμης των Φαρισαιων , ήτις εστίν ^ 2 ύπόκρισις. Ούδεν δ\ συγκεκαλυμμένον έστιν , ο ουκ άποκαλυφΰ^η- ^"^ 3 σεται, καΐ κρυπτόν , ό ου γνωσϋ'ήσεται. avd•^ ών όσα εν τ'η σκοτία είπατε, εν τω φωτΐ άκονσϋ-ησεται' καΐ ο προς το ούς έλαλήσατε εν 4 TOtg ταμίοις , κηρυχ^^ησετaι έπΙ τών δωμάτων. Λέγω δε υμΐν τοις ^'ο"* φίλοις μου, μηφοβηΰ-ήτε άπο τών άποκτεννόντων το σώμα, καΐ μετά 5 ταύτα μη εχόντων περισσόν τι ποιησαι. ύποδείξ,ω δε υμιν τίνα φο- βηθητε ' φοβήθητε τον μετά το άποκτειναι έχοντα έξουσίαν έμβα- 6 λεΐν εις την γέενναν ' ναΙ, λέγω ύμΐν, τούτον φοβηΟ-ητε. ουχί πέντε ύτρουθία πωλείτε άσσαρίων δύο ; καΐ εν £ξ αυτών ουκ έστιν έπιλελη- 7 σμένον ενώπιον τού Θεού ' άλλα και αί τρίχες της κεφαλής νμών πάσαι 8 ηρίΰ^μηνται. μη ούν φοβεισϋ'ε' πολλών στρουΟ^ίων διαφέρετε. Λέγω δε νμΐν, πάς ος αν ομολογήσει εν έμοι έμπροσΰ-εν τών ανϋ'ρώπων, καΐ ο 1) Marg. sup. [id. nsQL της ξνμης των Φαρισαιων. 144 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ XII. νιος τον άνΰ-ρώπον ομολογηβεϋ εν αντω εμτΐροΰΟ-εν των αγγέλων τον Θεον' ο δε αρνηοάμενός με εμτίροΰ&εν των άνϋ'ρωπων άτΐαρ- 9 β νηϋ'ηΰεταί ενώπιον των αγγέλων τον Θεον. ΚαΙ πάς ος ερεΐ λόγον 10 εις τον νίον τον άν^-ρώπον^ άφεΟ-ηβεται αντω' τω δε εις το ''Άγων β Πνεύμα βλαΟφημηΰαντί ονκ άφεΟ-ηβεταί}) "Οταν δΐ προβφέρωβιν Π νμάς επί τας βνναγωγας καΐ τάς αρχάς καΐ τας εξ,ονΰίας^ μη μερι- μνάτε πώς η τι απολογη6η60'ε ., η τί εί'πητε' το γαρ ''Άγιον Πνεύμα 12 δίδά^η νμάς εν αντγι vfi ωρα . α δεΐ ειπείν. ΜΕ ρμϋ- Είπεν δε τις αντω εκ τού όχλον , δίδάβκαλε^ είπε τω αδελφω 13 μον μερίϋαύ&αι μετ^ εμού την κληρονομίαν. ο δε είπεν αντω ^ αν- 14 ^J %'ρωπε ., τις με κατέΰτηΰεν δικαύτην η μεριΰτην εφ'' νμάς; Είπεν 15 δε προς αντονς , οράτε καΐ φνλάοΰεαΟ'ε άπο πάαης πλεονεξ,ίας' οτι ονκ εν τω περιββενειν τινί η ξωη αντον εότιν εκ των νπαρχόντων αντού. Mg Είπεν δε παραβολην προς αντονς ^ λέγων ^ αν^ρώπον τίνος 16 πλονΰίον ηνφόρηόεν η χώρα' καΐ διελογίζετο εν έαντώ , λέγων, 17 τί ποίηβω , οτι ονκ έχω πού ΰννά^ω τονς καρπούς μον; καΐ είπεν, 18 τούτο ποίηΰω' καΟ'ελώ μον τάς αποϋ'ηκας , καΐ μείξονας οΐκοδο- μηΰω , καΐ βννά^ω εκεί πάντα τα γενηματά μον καΐ τα αγα^'α μον, καΐ ερώ τύ] -ψνχτ] μον , 'φνχη, έχεις πολλά αγαΰ-ά κείμενα εις έτη 19 πολλά' άναπάνον, φάγε, πίε, ενφραίνον. είπεν δ\ αντω ο Κύριος, 20 άφρων , ταύτη τη ννκτΐ την φνχην 6ον άπαιτούβιν άπο 6ού' ά δε ητοίμαοας, τίνι έύται; όντως ο ϋ'ηΟανρίζων εαντω, και μη £tg 21 Θεον πλοντών. Είπεν δΙ προς τονς μα%•ητάς αντού, δια τούτο 22 νμΐν λέγω , μη μεριμνάτε τη 'ψνχη, τί φάγητε ' μηδέ τω ύώματι , τί ενδνόηΰ&ε. η ψνχη πλεΐόν έβτιν της τροφής, καΐ το ΰώμα τού εν- 23 δνματος. Κατανοηβατε τονς κόρακας, οτι ον απείρονΰιν , ονδε 24 ϋ'ερίξονύιν' οίς ονκ έΰτιν ταμεΐον ονδε αποΘ'ηκη, καΐ ο Θεός τρέφει αντονς' πόβω μάλλον νμεΐς διαφέρετε των πετεινών; τίς δ\ f'l νμών μερίμνων δύναται πρού%'εΐναι έπι την ηλικίαν 25 αντού πηχνν ενα; ει ούν οντε έλάχιΰτον δννα6%•αι, τί περί των 20 AotTTcSi/ μεριμνάται; Κατανοηβατε τά κρίνα, πώς αν^άνει' ον κο• 27 1) Marg•. sup. μς. περί ον ηνψορηβεν η χωρά πλουσίου. ΚΑΤΑ ΑΟΤΚΑΝ. 145 Ttta , ονδε νηΰ'ει' λέγω δε νμίν. ότι ονδε ΖΌλο^ίών εν τΐάβι^τη δόξ,γι XII. 28 αντον περιεβάλετο ώς ευ τούτων, ει δε τον χόρτον οημερον εν άγρώ οντά, καΐ αυριον είς κλείβανον βαλλόμενον , ό Θεός όντως 29 άαφίενννβίν, πόΰω μάλλον νμάς , ολίγότΐίΰτοί] Καί νμεΐς μη 30 ζητείτε τί φάγητε, η τί πίητε' καί μη μετεωρίζεα^αι. ταύτα γαρ πάντα τα εϋ-νη τον κόβμον επιζητεί' νμών δε ο πατήρ οίδεν οτι 31 χρίιζετ ε τούτων, πλην ζητείτε την βαΰιλείαν τον Θεού , καΐ ταύτα 32 πάντα προΰτε^-ηβεται νμΐν. Μη φοβού , το μικρόν ποίμνων' οτι ^ 33 ενδόκησεν ο πατήρ νμών δούναι νμΐν την βαβιλείαν. Πωλήσατε ^^^ τα νπάρχοντα νμών, καί δότε ελεημοΰννην' ποιηΟαται εαντοΐς βαλλάντια μη παλαιονμενα, %•ν6ανρον άνεκλειπτον fl•' τοΓ^ ονρα- 34 votg, οπον κλέπτης ονκ εγγίζει, ονδε Οης διαφθ-είρι'^) "Οπον γάρ 35 εύτιν 6 ϋ-ηΰανρος νμών, εκεί καΐ η καρδία νμών εβται. "Εβτωοαν ^^ 36 αί ούφνες νμών περιεζωΰμέναι , καί οι λύχνοι καιόμενοι' καΐ νμεΐς όμοιοι ανθ'ρώποις προαδεχομενοις τον κύριον εαντών , πότε άναλνΰτ] εκ τών γάμων, ϊνα, έλ^'όντος καί κρονβαντος αντού, 37 εν^έως άνοίξωΰιν αντώ. Μακάριοι οι δούλοι εκείνοι , ονς ελΰ^ών ^^^ ό κύριος ενρηΰει γρηγορονντας. άμην λέγω νμΐν, οτι περιζώ- 38 ύετε καί άνακλινεΐ αντονς , καί παρελϋ'ων διακονηθεί αντοΐς. καί εάν ελ^Ύΐ εν τη δεντερα φνλακη , καί εν τη τρίτη φνλακη , καί 39 ελϋ'ών ενρη ούτως, μακάριοι ειΰιν οι δούλοι εκείνοι. Τούτο δε ^J" γεινώΰκετε,ότι η εί'δι'^) ό οίκοδεΰπότης ποία ώρα ό κλέπτης έρχεται, εγρηγόρηΰεν αν, καί ονκ αν άφηκεν διορνγηναι τον οίκον αντον. -10 Καί νμεΐς ούν γείνεσϋ-αι έτοιμοι' ότι /} ώρα ον δοκεΐτε, ο νιος 41 τού άν%^ρώπον έρχεται. Είπεν δε αύτώ ό Πέτρος, κύριε, προς ^ J' 42 ημάς την παραβολην ταύτην λέγεις, η καί πρυς πάντας; εί- πεν δε 6 Κύριος, τίς αρα εβται 6 πιύτός οικονόμος καί φρό- νιμος, όν καταβτηύει ό κύριος επί της θεραπείας αντον, τον 43 διδόναί εν καιρώ το ύιτομέτριον ; μακάριος ο δούλος εκείνος, 44 όν έλΰ-ών ό κύριος αντού ενρηαει ποιούντα ούτως, αληι^ώς λέγω νμΐν, ότι επί πάΰιν τοις νπάρχονΰιν αντού καταΟτηΰει αντον. 45 Έάν δ\ εί'πη ό δούλος εκείνος εν τη καρδία αντού. χρονίζει ό ^ζ^ 1) διαφϋ-ειρι. Sic pro διαφ&ειρεί. 2) η blol, pro έΐ ydsL. CODEX ALEX. 1 Ο 146 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ XII. κνρίός μον ερχεΰΰ-αι' καΐ αρξηταί τνπτειν τους παΐδας καΐ τας τιαι- δίΰκας , sud'tscv τε καΐ πίνειν καΐ μεΰ^νΰκεβϋΌα. ηξ,εί ο κνρως τον 40 δονλον εκείνον εν ήμερα τ] ου τΐροβδοκά^ καΙ εν ωρα rj ον γινώΰκει' καΐ διχοτομηθεί αυτόν , καΐ το μέρος αύτον μετά των άπίΰτων ϋ-η- \ 6 ει. Εκείνος οε ο οουλος ο γνους το 'πελημα του κυρίον εαντον, 4/ καΐ μη ετοίμάύας μηδέ ποιηΰας τΐρος το θέλημα αύτον ^ δαρήΰεται πολλάς' 6 of μη γνούς , ποίηΰας δε α^ία πληγών^ δαρηβεταί ολίγας. 48 παντί δε φ εδόΟ^η πολν , πολύ ζητηϋ^ηβεταί παρ' αύτον' καΐ ω y παρέϋ'εντο πολν , περίβαότερον αίτηΰονόίν αντόν. Πυρ ήλ&ον βα- 49 λεΐν έπΙ την γήν ^ και τί ^έλω ει ηδη άνγ'ιφϋ'η; βάπτίΰμα δε έχω 50 βαπτίΟ^-ηναί , και πώς ουνεχομαί εως ότου τελεΰΰ^ρ,}, ζίοκεΐτε οτί 51 είρηνην παρεγενόμην δούναι εν τη yfj; ούχΙ, λέγω ύμΐν ^ αλλ η δίαμεριβμόν. εΰονταί γαρ άπο τον ννν πέντε εν οίκω ενί δίαμεμε- 52 ρίβμενοί, τρις επί δνΰΐν , καΐ δνο επΙ τρίΟίν δίαμεριβϋ-ήβεταί πα- 53 τηρ εφ' νίώ . καΐ νίος επΙ πατρί' μητηρ επΙ ϋ^υγατρί , καΐ Ο'υγάτηρ επΙ μητρί' πεν%'ερα επΙ την ννμφην αυτής, καΐ νύμφη επΙ την ^γ^ πενϋ'εραν αντής. "Ελεγεν δε κ,αΐ τοις οχλοίς , όταν ί'δητε νεφέλην 54 άνατέλλονΰαν άπο δνΰμών, εύΟ'έως λέγεται, οτί ομβρος έρχεται' καΐ γείνεταί όντως, καΐ όταν νότον πνέοντα., λέγετε, οτί κανβων 55 έβται' καΐ γείνεταί. νποκρίταΐ , το πρόβωπον της γής<^ καΐ τον 5G ούρανον οί'δατε δοκίμάζείν' τον δε καιρόν τούτον πώς ού δοκίμά- Ρ^Ρ ζετε ; τί δε καΐ αφ' εαντών ού κρίνετε το δίκαιον ; 'ίΐς γαρ νπάγείς 58 μετά τού άντίδίκον 6ον έπ' άρχοντα, εν τη οδω δος έργαΰίαν απαλλάχΟ-αί απ' αυτού' μηποτε καταβνρη ΰε προς τον κρίτην, καΐ ο κριτής Οε παραδώΰεί τω πάρκτορί,^) καΐ ο πράκτωρ οε βάλί] εις φνλακήν. λέγω Οοί, ού μη έ^έλΟ^ης έκεΐϋ-εν , εως τού καϊ τον έοχα- 50 τον λεπτον άποδώς. 1) παρκτορι. tSic pro πρακτυρί.. ΚΑΤΑ ΑΟΤΚΑΝ. 147 ΚΕΦ. ΤΓ. CAP. ΧΙΙΙ. 1 ΐίαρηΰαν δε τεινες εν αύτω τω καιρώ άτΐαγγελλοντες αντώ περί ^^'' των Γαλιλαίων^ ών το αίμα Πείλάτος εμίζεν μετά των %•ν6ίών 2 αυτών, καΐ άτΐοκρίΟ'εΙς ο ^Ιηβονς είπεν αντοι^ .ζ/οκεΐται , ότι οι Γαλιλαίοι οντοί αμαρτωλοί παρά πάντας τους Γαλιλαίους εγε- 3 νοντο, οτι τοιαύτα πεπόν^-αΰίν; ούχΙ ^ λέγω νμΐν' αλλ' εάν μη 4 μετανοήσητε, πάντες ώΰαύτως άπολειαΟ-ε' Ή^ εκείνοι οι δέκα και οκτώ, εφ' ους επεβεν ο πύργος εν τω Σιλωάμ, καΐ άπέκτεινεν αυτούς, δοκεΐτε, ότι αντοί οψίλέται έγένοντο παρά παντας τους 5 avd -ρώπους τους κατοικοΰντας εν Ιερουΰαλημ; ουχί, λέγω υμΐν' 6 αλλ' εάν μη μετανοηΰητε , πάντες ομοίως άπολειβ%'ε. "Ελεγεν δ\ Q^^ ταύτην την παραβολην, ΰυκήν είχέν τις έν τω αμπελώνυ αυτού πεφντενμένην' καΐ ήλϋ-εν ζητών καρπον έν αυτί], και ούχ εύρεν. ' Είπεν δε προς τον άμπελουργον , ιδού, τρία έτη έρχομαι ζητών καρπον έν τ/; ουκϊ^ ταύττ], και ούχ ευρίΰκω' έκκο-φον ούν αυτήν' 8 ίνατί και την γήν καταργεί', ο δε αποκριΌ-εΙς λέγει αυτώ , κύριε, αφες αυτήν καΐ τούτο το έτος, έως ότου ΰκάψω περί αυτήν, και 9 βάλω κάπρια' καν μεν ποιήΰτι καρπον' ει δ\ μήγε , εις το μέλλον έκκό-ψεις αυτήν. 10 Ήν δε διδάβκων έν μια τών βυναγωγών έν τοις βάββαοιν' μΘ 11 καΐ ιδού, γυνή ήν πνεύμα έχ^ουβα aod -ενείας έτη δέκα καΐ οκτώ, και ην ΰυγκύπτονύα , καΐ μή δυναμένη άνακύμφαι εις το παντελές. 12 ίδών δε αυτήν ο Ίηύούς προΰεφώνηΰεν, καΐ είπεν αυτή, γύναι, απο- 13 λέλυβαι άπο της άα^^ενείας 6ου. καΐ έπέ^ηκεν αυτή τας χείρας' 14 καΐ παραχρήμα άνορϋ-ώ%•η , καΐ έδόξ,αζεν τον Θεόν. ^ποκριΰ-είς δε ίΊ^ ό άρχιβυνάγωγος , άγανακτών ότι τω ΰαββάτω έΰ'εραπευβεν ο Ιησούς, ελεγεν τω όχλω , 'έ% ημέραι είοίν, έν αίς δει έργαζεα%•αι' έν ανταις ΰυνερχόμενοι &εραπεύεΰ&αι, και μη τύ] ημέρα τού 6αβ~ 15 βάτου. Άπεκρί%•η ούν αύτω ο Κύριος, καΐ είπεν, νποκριταΐ, εκα- ΰτος υμών έν τω βαββάτω ού λύει τον βούν αυτού ή την oVoi/ άπο 10* 148 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ XIII. της φάτνης, καΙ άπαγαγών ποτίζει; ταντην δε, θυγατέρα Αβραάμ 1Γ) ονΰαν , ην εδηοεν 6 Σατανάς, ίδον , δέκα καΐ οκτώ ετη, ουκ έδει λνϋ-ήναί άπο τον δεβμον τούτον τ^ ήμερα τον ΰαββάτον;^) ^^ ΚαΙ ταύτα λέγοντος αντον , κατηβχννοντο πάντες οί άντικείμε- Π VOL• αντω' καΐ πάς 6 όχλος εγβL•ρεv έπΙ πάοιν τοις έvδoh,OL•ς τοΐς γεivoμεvoL•ς νπ' αντον. &ν "Ελεγεν~) δ\ , τίνυ ομοία έβτίν η βαβιλεία τον Θεον; καΐ τίνι 18 ^ ομοίώΰω αντην; ομοία εΰτίν κόκκω Οινάπεως , ον λαβών άνΰ'ρω- 10 πος εβαλεν εις κήπον εαντον ' καΐ ην^,ηοεν, καΐ εγενετο εις δέν- δρον μέγα, καΐ τα πετεινά τον ονρανον κατεσκηνονν εν τοΙς κλά- ^§^ δοις αντον. Πάλιν είπεν , τίνι ομοιώΰω την βαΰιλείαν τον Θεού; 20 ομοία εύτίν ξνμγ] , ην λαβονβα γννη ένέκρνφεν εις άλενρου οάτα 21 ^^^ τρία, εως ον έζνμώΰ-η όλον. ΚαΙ διεπορενετο κατά πόλεις καΐ 22 κώμας διδάοκων, καΐ πορίαν ποιούμενος εις Ίερονβαλημ. ρο Είπεν ) δε τις αντω, κύριε, ει ολίγοι οί ΰωζόμενοι; 6 δε 23 είπεν προς αντονς, άγωνίζεοΰ•αι είΰελ^'ειν (5ί,ά της βτενης πύ- 24 λης' οτι πολλοί, λέγω νμΐν , ζητηαονβιν είβελ^εΐν, καΐονκίύχύ- ^^^ ΟονΟιν. Άφ^ ον αν εγερΌ•^ ο οίκοδεβπότης , και άποκλείΰϊ] την 25 %'νραν, καΐ άρζηο^ε έξω έβτάναι και κρούειν την 'Ο'ύραν , λέ- γοντες, κύριε, κύριε, άνοι^,ον ημΐν' καΐ άποκριΟ'εΙς έρει νμΐν' ονκ οίδα νμάς, πό%•εν έβταί. Τότε άρξ,ηΰΘ-ε λέγειν, έφάγομεν 26 ενώπιον Οον και έπίομεν, και εν ταΐς πλατίαις ημών έδίδαξ,ας. καΐ έρεΐ, λέγω νμΐν, ονκ οίδα νμάς, πόθ^εν έΰταί' άπόβτητε άπ' 27 έμον πάντες οί έργάται της άδικείας. έκεΐ έβται 6 κλαν0-μ6ς 28 καΐ 6 βρνγμός των οδόντων, "Οταν όφηύϋ-ε 'Αβραάμ καΐ Ίϋαάκ και Ιακώβ και πάντας τονς προφητας εν τ?? βαΰιλεία αντον, νμάς δε έκβαλλομένονς έ^ω' και η^ονόιν άπο ανατολών καΐ 20 δνβμών , καΐ βορρά καΐ νότον , και άνακλει&ήΰονται ) εν τη βαύι- Qoy 30 β λεία τον θεον. Και ιοον , ειοιν εύχατοι οι εΟονται πρωτοί-, και -^ είοιν πρώτοι οί' έϋονται έβχατοι. Qod Εν') αύτη τη ώρα προΰήλΟ'όν τίνες ΦαριΟαΐοι, λέγοντες 31 1) Marg•. sup. v. περί τον 8περ[ωτησαν]τος [ft ολιγοί] οι σωζόμενοι. 2) Marg•. Ν. sic , male. 3) Marg. ΝΑ. sic , sed lege Ν. 4) Sic MS. Woide liabei ανα'ϋλεί^'εσονταα•. male. 5) Marg. NA. sic, recte. ΚΑΤΑ ΑΟΤΚΑΧ. 149 αντώ^ εξ^λ^ε καΐ πορενον εντενϋ-εν. οτι Ηρώδης ϋ-ελει β ε άπο- XIII 32 κτεΐναί. καΐ είπεν αύτοΐς . ηορεν^'έντες είπατε τη άλώπεκί ταύτϊ], ίδον, εκβσΛλω δαιμόνια^ καΐ ίάαεις επιτελώ ΰηαερον καΐ ανριον, 33 καΙ τ/] ΎρLτr^ τελιοϋμαι. πλην δει με βημερον καί ανριον καί τί] εχομεντ] πορενεα^αι ' οτυ ονκ ενδέχεται- προφητην άπολε- 34 ΰΰ^αι έ%ω Ίερονβαλημ. Ίερουβαλημ, Ίερονβαλημ, η άποκτεν- ^ νονύα τονς προφητας . καΐ λιΰ-οβολονΰα τους απεϋταλμενονς προς αντην, ποβάκις η^-ελησα επιΰννά^αί τα τέκνα ΰον. ον τρό- πον όρνις τα εαυτής νο66ια υπο τας πτέρυγας^ καΐ ουκ ηΰ^ε- 3δ ληβατε., ίδον, αφίετε νμΐν ο οίκος υμών' λέγω δε νμΐν , οτι ου μη ί'δητε με εως αν ηξει , οτε εί'πητε , ευλογημένος ο ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου. ΚΕΦ. ΙΔ. CAP. XIV ΧΒ ρος ι 9θξ 1 κ αϊ έγ ενετό εν τώ ε?^%-ειν αυτόν εις τον οίκον τίνος των αρχόν- των των Φαριύαίων ΰαββάτω φαγειν αρτον ^ και αυτοί ήσαν παρα- 2 τηρούμενοι αυτόν. ΚαΙ ιδού ^ av^'ρωπός τις ην νδρωπικός έ'μ- 3 προβϋ'εν αυτού' και άποκριΰ•εΙς ο Ιηύούς είπεν προς τους νομι- κούς καΐ Φαριβαίους, λέγων, ει ε^εύτιν τω ααββάτω ϋ-εραπεύ- 4 ειν ; οι δε ηβύχαΰαν. καΐ επιλαβόμενος ίάβατο αυτόν, και άπέλυβεν. 5 ΚαΙ άποκριΟ-εΙς είπεν προς αυτούς, τίνος υμών 6 υιός η βούς εις φρέαρ πεΰεΐτε. και ουκ εύΰ•έως άναΰπάόει αυτό τγΙ ήμερα 6 του ΰαββάτου; καΐ ουκ ί'ΰχυΰαν άνταποκρι^ηναι αυτω προς ταύτα. . ]>^-ρ 7 "Ελεγεν δ\ προς τους κεκλημένους παραβολην, επέχων πώς ^^^ 8 τάς πρωτοκληβίας εξ,ελέγοντο . λέγων προς αυτούς, όταν κλη- ϋ^γίς υπό τίνος εις γάμους, μη κατακλιΒ^Ρίς εις την πρωτοκλη- βίαν' μηποτε εντιμότερος 6ου ΐ] κεκλημένος υπ' αυτού, καΐ έλ%•ών 6 σε καΐ αυτόν καλέσας ερεΐ (?ot, δός τούτω τόπον' 10 και τότε αρ^η μετά αισχύνης τον εσχατον τόπον κατέχειν. '^Αλ' όταν κλη3'ης , πορευϋ-είς άνάπεσε εις τον εσχατον τόπον' ίνα όταν ελ&η 6 κεκληκώς σε, εΐπη σοι, φίλε, προσανάβηχ^ι άνω- 150 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ XIV. ^g τερον. Τότε εβτοα Gov δό^,α ενώπιον πάντων των ΰννανακειμέ- νων Cot. οτι πάς ο νφών εαντον ταπινωϋ^ηύεταί' καΐ 6 τα- 11 ^ πινών εαντον ν'ψωΟ'ήβδταί. "Ελεγεν δε καΐ τω κεκληκόντί^) 12 αντον, όταν ποιγις άριΰτον η δΐπνον, μη φώνει τους φίλους Οον , μηδέ τους αδελφούς 6ον, μηδέ τους Ουγγενεις ΟΌν, μηδέ γείτονας πλονΰίονς' μηποτε καΐ αυτοί ΰε άντικαλέβωβιν ^ κα\ γένηταί ΰοί άνταπόδομα. Άλλ' όταν ποιης δοχην , κάλει πτω- 13 %ούς^ άναπείρους, χωλούς, τυφλούς' καΐ μακάριος εατ/' οτι 14 ουκ εχουΰιν άνταποδοϋναί 6ol' άνταποδοϋ-ηΰεταί γάρ σοι εν τη αναοτάβει των δικαίων. ^Ακούΰας δε τις των βννανακειμένων 15 ταύτα, είπεν αύτω, μακάριος, ός φάγεται άρτον εν τη βαΰι- λεία του Θεού. ρπα Ό δ\ εΙπεν αύτω, άνΟ-ρωπός τις εποίηΰεν δΐπνον μέγα, και 16 εκάλεοεν πολλούς' καΐ άπεΰτειλεν τον δούλον αυτού τη ώρα 17 τού δίπνου ειπείν τοίς κεκλημενοις , ερχεβ^αι, οτι ηδη ετοιμά εύτιν πάντα, καΐ ηρξ,αντο άπο μιας παραιτι6%•ε~) πάντες. Ό πρώ- 18 τος ειπεν αύτώ, άγρον ηγόραΰα, και εχω ανάγκην έξελ^•ειν καΐ ίδεΐν αυτόν' ερωτώ 6ε, εχε με παρητημενον. Και έτερος ειπεν, 19 ζεύγη βοών ηγόραΰα πέντε , καΐ πορεύομαι δοκιμάβαι αυτά' ερωτώ ΰε, εχε με παρητημενον. καΐ έτερος είπεν, γυναίκα εγημα^ και 20 δια τούτο ου δύναμαι έλ^εΐν. ΚαΙ παραγενόμενος 6 δούλος 21 άπηγγειλεν τω κυρίω αυτού ταύτα. Τότε 6ργί6^'εlς ο οικο- δεσπότης ειπεν τω δούλω αυτού, έ^,ελϋ^ε ταχέως εις τάς πλατείας και ρύμας της πόλεως , κα\ τους πτωχούς και αναπείρους και τυφλούς είΰάγαγε ώδε. καΐ είπεν αύτώ 6 δούλος, κύριε, γεγο- 22 νεν ως επετα^,ας, καΐ ετι τόπος εοτίν. ΚαΙ είπεν 6 κύριος προς 23 τον (^ον/Ιον, ε^ελ^-ε εις τάς οδούς και φραγμούς , καΐ άράγκαβον εΐαελϋ-ειν, ίνα γεμιΰΟ-η μου 6 οίκος, λέγω γάρ ύμίν , οτι ουδείς 24 τών ανδρών εκείνων τών κεκλημενων γεύβεταί μου τού δεί- ^'^^ πνου. Σννεπορεύοντο δΐ αύτώ o;^Aot πολλοί' καΐ ΰτραφείς εΐ• 25 πεν προς αυτούς, εί'τις έρχεται προς με, καΐ ου μιΰεΐ τον 26 πάτερα αυτού, καΐ την μητέρα, και την γυναίκα, καΐ τα τέ- 1) -ϋβ-ϋλη-Λοντί , ρνο -κεηληγ.οτι. 2) παραίησΰ-ε , pro πκροαχΒΐΰΟ'κι. ΚΑΤΛ ΛΟΤΚΑΝ. 151 κνα , καΐ τους αδελφούς^ καΐ τάξ άδελφας^ ετι δε και τ r) ν XIV. 27 εαυτού φνχην , ου δύναταί μου μαΰ•ητηξ είναι, καΐ ος τις ου βαΰτάζει τον ΰταυρον εαυτού, καΐ έρχεται οπίβω μου, ου δύ- ναται μου είναι μαΟ-ητης. 28 Τις γαρ f| υμών, ^έλων πύργον οίκοδομηΰαι, ούχΙ πρώ- 9^ν τον καΟ'είοας ■ψηφίζει την δαπάνην, ει έχει τα εις άπαρτιΰμόν; 29 ϊνα μηποτε ^εντος αυτού 0-[ε]μελιον, καΐ μη ίύχύοντος έκτε- 30 λεύαι , τΐάντες οι d -εωρούντες αρ^ωνται αύτώ εμπαίξειν., λέγον- τες , οτι ούτος ο ανθ-ρωτΐος ηρξατο οίκοδομεΐν, καΐ ουκ ί'οχυ- 31 ύεν έκτελέΰαι. Ή τίς βαΰιλεύς πορευόμενος έτερω βαΰιλεΐ 6υμ- βαλεΐν εις πόλεμον , ot;%t καϋ^είσας πρώτον βουλεύεται ει δυνατός έύτιν εν δέκα χιλιάΰιν νπαντηΰαι τω μετά εί'κούι χιλιάδων 32 ερχομενω έτι αυτόν; ει δε μήγε , ετι πόρρω αυτού 'όντος , ττρε- 33 οβείαν άποβτείλας ερωτά τα τιρος είρήνην. Ούτως ούν πάς ^^ ίξ υμών, ος ουκ αποτάθ6εται πάΰιν τοις εαυτού ύπάρχουβιν, 34 ου δύναταί μου είναι μα^-ητης. Καλόν το άλας ' εάν δε το β 35 άλας μωραν^^η , εν τίνι άρτυΰ'ηΰεται; ούτε εις γην, ούτε εις κοπρίαν εύΟ-ετόν εΰτιν' ε^ω βάλ?,ουβιν αυτό. 6 έχων ώτα άκου- ε ιν άκουέτω. ΚΕΦ. ΙΕ. CAP.XV. 1 Γΐααν δε αύτώ εγγίξοντες πάντες οι τελώναι καΐ οι άμαρτω- ^ο^ 2 λοί , άκούειν αυτού, καΐ διεγόγγυξον οι γραμματείς καΐ οΓ Φα- ριβαιοι, λέγοντες, ότι ούτος αμαρτωλούς προΰδεχεται , και ΰυν- ε6%•ίει αύτοΐς. ]| Είπεν δε προς αυτούς την παραβολην ταύτην, λέγων, τίς 9'^ζ άνϋ^ρωπος ε^ υμών έχων εκατόν πρόβατα, καΐ άπολεΰας εν έξ αυτών, ού καταλίπει τα ένενηκονταενναία εν τΐ] ερημω ^ και 5 πορεύεται επί το άπολωλός , εως ού εύρη αυτό; καΐ ευρών θ επιτίϋ'ηΰιν έπΙ τους ωμούς εαυτού χαίρων, καΐ έλ^ών εις τον οίκον, ΰυγκαλεΐ τους φίλους καΐ τους γείτονας, λέγων αύ- τοΐς, βυγχάρητε μοι , ότι εύρον το πρόβατόν μου το άπολωλός. 7 Αεγω ύμΐν , ότι ούτως χαρά εΰται εν τω ούρανώ επΙ ενί άμαρτω- ^^^ 152 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ XV. λφ μετανοονντί , η επΙ ενενηκονταενναία δίκαίοίς , οι τεινες ον χρίαν εχονΰίν μετανοίας. 'Ήτις γννη δραγμάς εχονοα δέκα, εάν 8 άτΐολεΰτ] δραγχην μίαν, ονχΐ άπτευ λνχνον, καΐ Οαροΐ την οί~ κίαν, καΐ ζητεί εττιμελώς , εως οτον ευρη ; καΐ ενρονΰα Ουν- 9 καλείται τάζ φόλας καΐ τάς γίτονας , λέγονβα, Οννχάρητε μοι, g oTt ενρον την δραγχην ην άτΐώλεΰα. Οντως λέγω νμεΐν, χαρά 10 γείνεται ένώταον των αγγέλων τον Θεον έτίΐ ενί αμαρτωλώ με- τανοονντί. ΝΖ ρ?/ Εί%εν δ'ε , άνϋ^ρωτίός τις ειχεν δνο νίονς' καΐ είτιεν 6 ,., νεώτερος αντών τω τΐατρί, πάτερ ^ δός μοί το επιβάλλον μέρος της ονβίας. ο δε διεΐλεν αντοΐς τον βίον. καΐ μετ' ον ττολλάς 13 ημέρας ονναγαγών άπαντα ο νεώτερος νιος άπεδημηβεν εις χω- ράν μακράν, και έκει διεΰκόρπιβεν την ονβίαν αντον, ζών αύώ- ■ τως. Ζίαπανηΰαντος δ\ αντον πάντα, εγένετο λιμός ίΰχνρα κατά 14 την χώραν έκείνην , καΐ αντος ηρ^,ατο τον νύτερεΐύΟ-ε. καΐ 15 πορεν^είς έκολληΰ•η ένΙ των πολιτών της χώρας εκείνης' καΐ επεμ-ψεν αντον εις τονς άγρονς αντον βόβκειν χοίρονς. καΐ έπε- 10 ϋ-ύμει γεμίβαι την κοιλίαν αντον άπο των κερατίων ων ηβ^ιον χ. οι χοίροι' καΐ ονδεις έδίδον αντω. Εις εαντον δε έλΟ'ών ει- 17 πεν, πόΰοι μίβ^ιοι τον πατρός μον περιΰαενονται άρτων, εγώ δε λειμω άπόλλνμαι; άναΰτάς πορενύομαι προς τον πατέρα μον, 18 και έρώ αντω , πάτερ , ημαρτον εις τον ονρανόν και ενώπιον 6ον' ονκέτι είμΙ ά^ιος κλη^ηναι νιος 6ον' ποίηύόν με ως fW 10 των μιοΰ'ίων Οον. και άναατάς ηλΰ'εν ) προς τον πατέρα έαν- 20 τον. Έτι δε αντον μακράν απέχοντος , ίδεν αντον ο πατήρ αν- τον, καΐ έοπλαγχνίΰΟ'η , και δραμών έπέπεύεν έπΙ τον τράχη- λον αντον , καΐ κατεφίληβεν αντόν. Είπεν δε αντω 6 νιος, 21 πάτερ, ημαρτον είς τον ονρανον καΐ ενώπιον 6ον , ονκδΤί είμΙ άξιος κλη%'ηναι νιος 6ον. Είπεν δε ο πατήρ προς τονς δονλονς αν- 22 τον, έξενέγκαντες ύτολτν την πρώτην, ένδνβατε αντον, και δότε δακτνλιον είς την χείρα r^uroi;, και νποδηματα είς τονς πόδας' καΐ 23 1) -και κναβτας ηλ^εν. Olim %αι ανκοτας^ omissa voce ηλΟ•Εν. Maiius recoutiur rcscripsit super rasura αναστας ηλ^-εν, et ytcci ad marg-inem lineae in-aecc(lentis ascripsit. Omuo incertnm: forte ε recenti, reliqua a 1 m. ΚΑΤΑ ΛΟΤΚΑΚ 153 ενεγκαντες τον μόόχον τον βίτεντον ΰ-νΰατε, καΐ φαγόντες ενφραν- XV. 24 d -ώμεν' οτί οντός μον ο νίος νεκρός ην, καΐ άνεζηΰεν' ην άττο- 25 λωλώς ^ καΐ ηνρεΰ'η. καΐ ηρξ,αντο ενφραίνεβΟ-αι. Ήν δε Ό νίος αντοϋ ο πρεσβύτερος εν άγρώ' καΐ ώς ερχόμενος ηγγειζεν τη 26 οίκιοί, ηκονΰεν ΰνμφωνίας και χοίρων'^) καΐ προΰκαλεβάμενος ενα 27 των παίδων, επννΟ-άνετο τι εί'η ταντα. Ό δε είπεν αντω, οτο 6 αδελφός 6ον ηκει ' καΐ εΰ^νΰεν 6 πατήρ αον τον μόΰχον τον 6ι• 28 τεντον, οτί υγιαίνοντα αυτόν άπελαβεν?) ώργίο^-η δε, καΐ ουκ η^έληβεν είβελΰ^εΐν. ο δε πατήρ αντοϋ ε^ελϋ^ών παρεκάλει αυτόν. 29 Ό δ^ε άποκρίϋ-είς είπεν τω πατρί αύτοϋ , ιδού, το6αϋτα ετη δου- λεύω αοί, καΐ ουδέποτε έντολην αου παρηλΟ-ον, καΐ εμοί ούδέ- 30 ποτέ έδωκας εριφον , ϊνα μετά των φίλων μου εύφρανϋ-ώ. ότε δε ο υιός (3ου ούτος ο καταφαγών 6ου τον βίον μετά των πόρνων 31 ηλϋ'εν, εϋ'νΰας αντώ τον μόβχον τον ΰιτεντόν. Ό δε είπεν αντώ, τέκνον, βύ πάντοτε μετ' εμον ει, και πάντα τα εμά βά εΰτιν. 32 ενφραν^'ηναι δε και χαρηναι έδει, ότι ο αδελφός 6ον ούτος νε- κρός ην, καΐ ανέζηαεν' καΐ άπολωλώς , και ηύρέϋ'η. ΚΕΦ. ϊς. 1 " L•λεγεv δε και προς τους μαϋ-ητάς αυτού, CAP. Χλ'Ί. 'Άν%•ρωπός τις ην πλονβιος, Ος είχεν οίκονόμον' καΐ ούτος ΝΗ 2 διεβλη&η αντώ ώς διαΰκορπίζων τά υπάρχοντα αντοϋ. και φω- νηβας αυτόν είπεν αύτω, τί τούτο ακούω περί 6ού ; απόδος τον λο- 3 γον της οικονομίας' ου γάρ δυνηδΥ} ετι οίκονομεΐν. Είπεν δε εν εαυτω ο οικονόμος , τί ποιήΰω, ότι 6 κύριος μου άφερεΐτε την οίκο- 4 νομίαν απ' εμού; ΰκάπτειν ουκ ίΰχύω, επαιτειν αίΰχύνομαι. εγνων τί ποιηθώ, ίνα, όταν μεταΰταϋ^ώ της οικονομίας , δέξωνταί με εις 5 τους οΓκοτ;? αυτών, καΐ προΰκαλεοάμενος ενα εκαΰτον τών χρεοφι- λετών ) τοϋ κνρίον εαντοϋ , ελεγεν τω πρώτω, πόύον οφίλεις τω 6 κνρίω μον; 6 δε εΙπεν, εκατόν βάτονς έλαίον. ο δΐ είπεν αν- τώ, δέξε ΰου το γράμμα, καΐ καΟ-είΰας ταχέως γράφον πεντή- 1) χοίρων, sic pro χορών, sed t fere erasum. 2) απελαβεν. αβ rescri- ptum. 3) χρεοφιλετων, pro χρεωφειλετων. 154 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ XVI. κοντά. "Exflto. ετερω είπεν, 6ν δε ηόύον οφίλευς ; ο δΐ είπεν, 7 εκατόν κόρους βείτον. καΐ λέγει αυτω, δέ^ε 6ον το γράμμα, καΙ γράφον όγδοηκοντα. ΚαΙ επιινεΰεν ο κνριοζ τον οίκονόμον 8 της άδικείας, οτι φρονίμως εποίηβεν' ότι, ot Viol τον αιώνος τούτον φρονιμότεροι νπερ τονς νιονς τον φωτός εις την γε- νεαν την εαντών ειόιν. κάγώ νμΐν λέγω^ τΐοιηΰαται έαντοΐς φίλους Ο εκ τον μαμωνά της αδικίας, ίνα, όταν έκλείτιη, δέ^ωνται νμάς εις τάς αίωνίονς ΰκηνάς. 6 πιβτος εν έλαχίβτφ καΐ εν πολλώ %ι- 10 βτός εΰτιν. καΐ ό εν έλαχίβτφ άδικος καΐ έν πολλώ αδικός έύτιν. ει ονν έν τω άδίκω μαμωνά τΐιύτοι ονκ έγένεΰΰ'αι, το άλη^'εινόν 1ί τίς νμΐν πιβτενβει; καΐ ει έν τω άλλοτρίω ταβτοί ονκ έγένεΰ^-αι, 12 ^^ ^ το νμέτερον τίς νμΐν δώβει; Ονδείς οίκέτης δύναται δναί κνρί- 13 οις δονλενειν") η γαρ τον ενα μιΰήΰει, και το[ν] έτερον αγα- πηΰει' η ενός α[ν]ϋ-έ^ετε , και τον έτερον καταφρονηθεί, ον δύ- ^'^^"^ vaGxtai Θεώ δονλεύειν καΐ μαμωνά. "Ηκονον δε ταντα πάντα 14 καΐ Οί Φαριϋαΐοι φιλάργνροι υπάρχοντες , και έξεμνκτηριξον αν- τόν. καΐ είπεν αντοΐς . νμεΐς έύταί οί δικαιονντες έαντονς ένώ- 15 πιον^) τών άν%-ρώπων , 6 δΐ Θεός γινώοκει τάς καρδίας νμών' ^ J ότι το έν άν^-ρώποις νψηλόν βδέλνγμα ενώπιον τον Θεον. Ό 10 νόμος και οί προφηται έ'ως Ίωάννον' από τότε η βασιλεία τον ^β Θεον ευαγγελίζεται, καΐ πάς εις αντην βιάζεται. Ενκοπώτε- 17 ρον δε έΰτιν τόν ονρανόν και την γήν παρελΟ-εΐν , η τον νό- Q'/s μον μίαν κερέαν πεΰεΐν. Πάς υ άπολνων την γυναίκα αύτον 18 καΐ γαμών έτέραν μοιχενει' και πάς ό άπολελνμένην από αν- δρός γαμών μοιχεύει. f.g "Ανθρωπος δε τις ην πλούΰιος, καΐ ένεδιδνΰκετο πορφύραν 19 ^ καΐ βύΰύον, ενφραινόμενος καϋ'' ημέραν λαμπρώς, πτωχός δε τις ην 20 ονόματι Αάζαρος, Ος έβέβλητο προς τόν πυλώνα αντον, είλκωμένος καΐ έπι^υμών γ^ορταοϋ^ήναι από τών φιχίων τών πιπτόντων από της 21 τραπέζης τον πλονβίον ' άλλα καΐ οί κύνες ερχόμενοι έπέλειχον τα έλκη αντον. έγένετο δε άπο%•ανΐν τόν τιτωχόν, καΐ άπενεχΰ^ήναι αν- 22 τόν νπό τών αγγέλων εις τόν κήλπον Αβραάμ' Άπέ^ανεν δΐ καΐ 1) σγο: le<^c qycc. 2) Mar^^. sup. vQ'. περί πλουσίου κοτι Λάζαρου. 2>) Gf /β log-o ρΐ/β. 4) Super ν primo , lineoln , quasi reduplieationis. ΚΑΤΑ AOTKAxX. 155 23 6 πλονβίος , καΐ ^τάφη. καΐ εν τω adr] επάρας τονς οφ&αλμονς XVI. αντον, υπάρχων εν βαβάνοις, ορά τον 'Αβραάμ ά%ο μακρό^-εν, 24 καΐ Αάζαρον εν τοις κόλποΐζ αντον ' καΐ αντος φωνήΰας ειπεν^ πά- τερ Αβραάμ^ ελίηοόν με, καΐ πεμ-ψον Αάζαρον, ίνα βάφγι το άκρον τον δακτύλου αύτοϋ ύδατος, καΐ καταψνξ,ΐ] την γλώύβάν μου' 25 οτι οδυνώμαι εν ττ] φλογΐ τανττ}. Είπεν δε '/Αβραάμ, τεκνον, μνηβϋ'ητι 'ότι απελαβες τα αγαΟ'ά 6ου Ου εν τί] ζωΡί 6ον , και Λάζαρος ομοίως τα κακά' νυν δ\ ώδε παρακαλείται, 6 ν δε οδυ- 26 νάόαι. και έπϊ πάοιν τούτοις, μετα^ν ημών καΐ υμών χάβμα μέγα εβτηρικται, όπως οι ΰ-ελοντες διαβήναι ενΟ-εν προς υμάςμας,^) 27 μη δννωνται , μηδέ οί εκεΐϋ-εν προς ημάς διαπερώΰιν. Είπεν δ\ , ερωτώ ΰε ονν , πάτερ , ίνα πεμψτ^ς αντον εις τον οίκον του 28 ιατρός μου, εχω γαρ πέντε αδελφούς' όπως διαμαρτηρητε αν- τοΙς, ίνα μη και αντοί ελϋ'ωύιν εις τον τόπον τοντον της βαύά- 20 νον Λέγει δ\ αντώ Αβραάμ, εχονΰιν Μωοέα και τονς προφη- 30 τας' άκονΰάτωβαν αντών. ο δε είπεν, ονχί , πάτερ ^Λβραάμ' αλλ' εάν τις απο νεκρών πορεν%\ι προς αυτούς, μετανοηβονΟιν. 31 εΙπεν δ\ αντώ, ει Μωύέως καΐ τών προφητών ονκ άκονονΰιν, ονδε , αν τις εκ νεκρών αναΰτη, πειΟ^ηύονται. ΚΕΦ. ΙΖ. CAP. XVII. 1 ^ιπεν δ\ τΐρος τονς μα%•ητάς αντον, άνένδεκτόν έβτιν') τον μη ^'^^ 2 ελϋ-εΐν τα ακάνδαλα' oval δε δι' ον έρχεται. λυΟιτελεΐ αύτω ει μνλος ονίκο? περίκειτε περί τον τράχηλον αντον, καΐ ερριπται εις την %^άλα66αν, η ϊνα ΰκανδαλίΰϊ] ενα τών μι^οών τούτων. 3 Προβέχετε εαντοΐς. εάν δ\ άμάρτη ο αδελφός 6ον , επιτίμηΟον ^^'^ 4 αντώ' καΐ εάν μ\ν μετανοηβΥ] , άφες αντώ. ΚαΙ εάν έπτάκις της ημέρας άμαρτηβη εις θε, καΐ εάν έπτάκις της ημέρας έπιβτρέφΐ] προς 5 βε, λέγων, μετανοώ, άφηβεις αντώ. ΚαΙ είπον οι άπόβτολοι τω 6 Κνρίω , πρ06ϋ•ες ημιν πίβτιν. Είπεν δε ο Κύριος , ει έχετε πίΰτιν, ^ ώς κόκκον βινάπεως , έλέγετε αν τη ϋνκαμίνω ταύτη, έκριζώ^ητι. 1) προς νμας μας. Sic: μας repetitum. 2) εστίν, εο rescriptiim a mann antiqiia: εΰ vix legitnr, et quaedam literae inter εβ et τιν deletae. 15(3 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ XVII. καΐ φντδύΰ'ητί εν xfj ^-αλάύβτι ' καΐ νπηκονοδν νμΐν. Tig δΐ ε^ 7 νμών δονλον έχων άροτρίώντα η ποιμαίνοντα ^ ος είβελ^'όντι εκ τον αγρού ερεΐ ενΰ'εως , τίαρελ^ών ανάηεύαυ' αλλ* ονχΐ έρεί 8 αντω , έτοίμαΰον τί δίπνηΰω, xccl περίζωσάμενος διακονεί μοί, εως αν φάγω καΐ %ίω ' καΐ μετά ταντα φάγεΰε και ηίεΰαι 6ν ; μη χάριν έχει τω δονλω , οτι εποίηΰεν τά δίαταχ%^έντα\ ον δοκώ. 9 όντως καΐ νμεΐς, όταν ποιηβητε ηάντα ταντα τά διαταχ^'έντα 10 νμΐν, λέγετε, δονλοί αχρΐοί έβμεν' ο ωφείλομεν τΐΟίηΰαί τΐεποί- ηκαμεν. Και εγ ενετό εν τω τιορενεοΰ-αι αντον εις Ιερονΰαλημ, καΐ 11 αντος δυηρχετο διά μέβον Σαμαρίας καΐ Γαλίλαίας. καΐ είβερ- 12 χομενον αντον εί'ς τίνα κωμην, απήντησαν αντω δέκα λεπροί άν- δρες, οϊ εΰτηΰαν πόρρωθ'εν. καΐ αντοί ήραν φωνήν, λέγοντες, 13 Ίηβον , επίΰτάτα, ελεηΰον ημάς. καΐ ίδών είπεν αντοΐς, πορεν- Η ^'εντες επιδείξατε εαντονς τοις ίερενουν. καΐ έγένετο εν τω νπ- άγειν αντονς, εκαΟ'ερίΟ&ηύαν. εΙς δε εξ αντών, ίδών ότι ίάΰ'η, 15 νπεΰτρεφεν^ μετά φωνής μεγάλης δοξάζων τον Θεόν. και έ'πε- 16 6 εν έπΙ πρόϋωπον πάρα τονς πόδας αντον, ενχαριΰτών αντώ' και αντος ήν Σαμαρείτης. Αποκρι%'εΙς ο Ιηβονς είπεν, ονχΐ 17 οι δέκα οντοι έκαϋ^ερίοϋ-ηΰαν; οι ένναία πον; ονχ ενρεϋ'ηύαν 18 νποβτρέ'φαντες δονναι δόξαν τω Θεώ, ει μή ο αλλογενής ού- τος; και είπεν αντω, άναβτάς πορενον' η πίβτις σον ΰεΰω- 19 κεν 6ε. ΈπερωτηΟ-εις δε νπο των Φαριβαίων, πότε έρχεται ή '20 βαύιλεία^) τον Θεον.^ άπεκρίΟ^η αντοΐς ^ και είπεν, ονκ έρχεται ή βα- σιλεία τον Θεον μετά παρατηρήσεως' ονδε ερονσιν, ίδον ώδε, ή, ίδον 21 έχει. ίδον γάρ, ή βασιλεία τον Θεον εντός νμών εστίν. Είπεν δε προς τονς μαΰ-ητάς αντον, έλενσονται ημέραι, ότε έπιϋ'νμήΰεται 22 μίαν τών ημερών τον νίον τον ανΟ^ρώπον είδεΐν, καΐ ονχ όφεσϋ-αι. ΚαΙ ερονσιν νμΐν, ίδον ώδε, ή, ίδον εκεί' μή άπέλΟ-ητε, μηδέ διώ- 23 ξηται. Ύίσπερ γάρ ή αστραπή η αστράπτονσα εκ της νπο τον ονρα- 24 νόν εις τήν νπ ονρανόν^) λάμπει, όντως εσται 6 νιος τον άνϋ'ρςόπον εν β τή ήμερα αντον. Πρώτον δε (^ίίττοΑ/Ια παί^εΐν αντον καΐ άποδοκιμα- 25 1) βαοίλεια, rescriptum. 2) ovqkvov, ον resciiptum: forte scripserat ντον pro νπ' ον. ΚΑΤΑ ΑΟΤΚΑΧ. 157 XVII. 26 od-rjvaL άπο της γενεάς ταύτης. ΚαΙ καΟ-ώς εγενετο εν ταΐς ^^ ημεραις Νώε. όντως έβταυ και εν ταΐς ηαεραις του νιου τον 27 άν%^ρώπον. ηύΰ-ιον^ έ'πίνον, εγάμονν^ ε^εγαμίζοντο, άχρι ης ημέ- ρας εί6ηλ%•εν Νώε εις την κιβωτον, καΐ ήλΰ-εν υ κατακλνΰμος, 28 καΐ άπώλεαεν απαντάς. Ομοίως καΐ ώς εγενετο εν ταΐς ημε- /^ ραίς Αώτ' ηβΰ-ίον, επινον^ ηγόραζον, επώλονν^ εφντενον, ωκο- 29 δόμονν. ι) δε ήμερα εξ,ηλΟ-εν Αώτ από Σοδόμων^ εβρεξ,εν %-εΐον 30 τίαΐ τΐνρ άπ^ ονρανον, καΐ άτίώλεβεν ατιαντας' κατά ταντα εύταυ 31 η ημέρα 6 νως του αν^^ρώτΐον άτΐοκαλνπτεταί. Έν έκείντ] τη ^α ημέρα, ος έθταί επί τον δώματος, καΐ τα ΰαενη αυτού έν τη οικία, μη καταβάτω άραι αντα' καΐ 6 έν τω άγρώ ομοίως μη έπι- ^ ΰτρεφάτω εις τα οπίΰω. Μνημονεύεται της γυναικός Αώτ. ος έαν ^ ζητήοη την ψνχην αυτού ΰώΰαι , άπολέβει αυτήν' και ος έαν άπο- 34 λέβει αυτήν, ζωογονήσει αυτήν. Αέγω ύμιν , ταύτη τη νυκτΐ δύο ,, έοονται έπΙ κλεινής μιας' εις τΐαραλημφΟ'ήβεται, και ο έτερος 35 αφεϋ•ηΰεται. δυο έοονται άλη&ουΰαι έπΙ το αυτό' μία παρα- 36 λημφϋ-ηβεται, καΐ ή ετέρα άφεϋ-ήβεται. ΚαΙ αποκριά έντες λέ- ^^^ γουΰιν αυτω, πού, κύριε; 6 δε είπεν αύτοΐς , οπού το βώμα, έκεΐ ουναχ%"ήθονται οί αετοί. ΚΕΦ. ΙΗ. CAP. XVIII. 1 "Ι^λεγεν δε καΐ παραβολην αύτοΐς προς το δεΐν πάντοτε προϋ- ^''J εύχε6^^aι αυτούς, και μη ένκακεΐν, λέγων, 2 Κριτής τις ην έν τινι πόλει , τον Θεον μη φοβούμενος, και άν- 3 %-ρωπον μή έντρεπόμενος. χήρα δε ην έν τη πόλει εκείνη , και ηρ- 4 χετο προς αύτον, λέγουβα , έκδίκηαόν με άπο τ οϋ αντίδικο ν μου. και ουκ ηΰ'έλεν έπΙ χρόνον' μετά δε ταύτα είπεν έν έαυτώ , Ει καΐ τον ό Θεον ου φοβούμαι , και άν%^ρωπον ούκ έντρέπομαι' διά γε το παρ- έχειν fiot κόπον την χήραν ταύτην, έκδικηύω αυτήν, ίνα μη εις τέλος 6 ερχόμενη ύπωπιάζη με. Είπεν δε 6 Κύριος, άκούσαται τι 6 κριτής ~ της αδικίας λέγει' 6 δε Θεός ου μή ποιηθεί την έκδίκηβιν τών SA Οίδ L 158 ΕΤΑΓΤΕΛΙΟΝ ΧΥΙΐΙ.εκλεκτών αντον , των βοώντων προς αντυν ημέρας καΐ νυκτός^ καΐ μακροΟ-νμεί επ' αντοΤ,ς; λέγω νμίν. on ποιηθεί την εκ- 8 δίκηοιν αυτών εν τάχει. πλην ο νως τον avd -ρώπον έλ%•ών άρα ενρήόεί ) την πίΰτιν επί της γής;"^) Είπεν δ^ε προς ηνας τους 9 πεποίΟ-ότας εφ εαντοΐς ότι ε ίαΐν δίκαιοι^ καΐ ε^ονϋ'ενονντας τους λοιπούς^ την παραβολην ταντην.'^) ΞΒ ΆνΟ^ρωποι δυο άνέβηΰαν εις το ιερυν προ6εν^α6θ-αι ' ο είς 10 Φαριβαιος , καΐ ο έτερος τελώνης. 6 Φαριϋαιος βτα^-είς προς εαν- Π τον ταύτα προΰην^ατο , 6 Θεός, ευχαριστώ ΰοι, οτι ουκ είμι ώΰπερ οι λοιποί τών άv^'ρώπωv, άρπαγες, άδικοι^ μοιχοί, η κα\ ώς ο τελώ- νης ούτος, νηβτεύω δΙς τού ϋαββάτου , αποδεκατώ πάντα 06ακτώ- 12 μαι. καΐ ο τελώνης μακροί' εν εβτώς ουκ ηΟ-ελεν ουδέ τους οφ%•αλ- 13 μούς είς τον ούρανον επάραι ' άλλ^ ετνπτεν εις το ΰτη%•ος αυτού, λέγων, ο Θεός, ίλάβ&ητί μοι τω αμαρτωλώ. λέγω ύμΐν, κατέβη ου- 14 τος δεδικαιωμένος είς τόν οίκον αυτού , η γαρ εκείνος. "Οτι πάς 6 υφών εαυτόν ταπινωϋ-ηΰεται' και ο ταπινών εαυτόν υψωΟ-ήύεται. '^Q Προβέφερον δ\ αύτω καΐ τα βρέφη, ϊνα αυτών άπτηται' ίδόντες δ\ 15 οι μα%•ηταΙ έπετείμηβαν αύτοΐς. Ό δε Ίηΰούς προβκαλεοάμενος αυτά 10 είπεν, άφετε τα παιδία έρχεο&αι προς με , και μη κωλύετε αυτά ' τών Git ^ ' 5λ 'η 1/ ~/^~',#^ι' ""^ "ί- ο γαρ τοιούτων εΰτιν η βαΟιλεια του Θεού. Αμήν λέγω υμιν, ος 1/ εάν μη δέξητε την βαο ιλείαν τού Θεού ώς παιδίον, ου μη είαέλϋ-ΐ] είς αύτην. αη Και επηρώτηΰέν τις αυτόν άρχων, λέγων, διδάύκαλε αγα^\, 18 τί ποιηΰας ζωην αίώνιον κληρονομηθώ ; είπεν δε αύτώ ό Ίηΰούς, τι 10 με λέγεις αγαθόν; ουδείς αγαθός, ει μη είς, ο Θεός. τάς έντολας 20 οίδας, μη μοιχεύαης ' μη φονεύβ^ς ' μη κλέφης ' μη φευδομαρτυρήΰΐ]ς' τίμα τόν πατέρα 6ου και την μητέρα, ο δε είπεν, πάντα ταύτα έφύ- 21 ^^ λα^,α εκ νεότητός μ.ου. Άκούβας δΐ ταύτα ό Ίηθούς εΙπεν αύτώ, ετι 22 εν 6οι λίπει'^) πάντα όβα έχεις πώλη6ον , καΐ δός πτωχοις , καΐ β ε^εις ΰ-ηθαυρόν εν ούρανοΐς' και δεύρο, άκολούϋ-ει μοι. Ο δε άκού- 23 1) ενρηοει. η rescriptum a 1 m. vol antiqiia. 2) γης. ς et pars τον η rescriptnm, a 1 m. \e\ antiqua. 3) Mavg•. sup. [ξβ. π]ερί τον Φαριοαίον ■nccL τον τελωνον. — [^y•] ττερι τον επερωτησαντος ηλονΰΐον τον Ιηαονν. 4) λιπει, sic pro λείπει. Marg. sup. [|o\J περί [τον τνφλον]. αιε ε σις ΚΑΤΑ ΑΟΤΚΑΧ. 159 24 (Sag ταντα τΐ^ρίλυτΐος εγβνετο ' ην γαρ πλονΟίος οφόδρα. ιδώνΧ^ΐυ. δε αύτον ο ^Ιηΰοι^ς ττερίλνπον γενόμενου είπεν ^ %ώ^ δνβχόλως οι τα χρήματα έχοντες είβελενΰονται εις την βαΟιλείαν του Θεον. ενκοπωτερον γαρ εΰτιν, κάμηλον δυα τρνμαλιάς ραφίδος διελϋεΐν, 20 η πλονΟίον εις την βαβίλείαν τον Θεον είβελϋ^εΐι/. είπον δε οί 27 άκονΰαντες^ και τίς δύναται 6ωϋ-ήναί; ο δε είτζεν, τα αδύνατα 25 πάρα άν&ρωτΐοις δννατά έβτιν πάρα τω Θεώ. είπεν δΐ Πέτρος, 20 ίδον , ημείς άφηκαμεν πάντα, και ηκολονϋ^ήΰαμεν (Tot. Ο δε είπεν αντοίς , άμην λέγω υμίν, ότι ουδείς έβτιν ος άφήκεν οίκί,αν, η γο- νείς, η αδελφούς, η γνναΐκα, η τέκνα, ένεκεν της βαύιλείας τον 30 Θεον, ος ον μη άπολάβϊ] πολλαπλαοίονα εν τω καιρώ τούτω . καΐ 31 εν τω αίώνυ τω έρχομένω ζωην αίώνιον. Παραλαβών δ\ τους δω- y δέκα, είπεν προς αυτούς, ιδού, άναβαίνομεν εις Ίεροοόλνμα , καΐ τελεοΰ^ήβεται, πάντα τα γεγραμμενα δια των προφητών τω νίω 32 τον avd -ρώπον. παραδοϋ-ήοεται γαρ τοις ε&νεΰίν, καΐ ενπεχ&ηοε- 33 ται, ) καΐ νβρίΰ&ηβεταί , καΐ εμπτνοϋ-ήβεταί , καΐ μαβτιγώΰαντες 34 αποκτενονβίν αυτόν' και τη ήμερα τη τρίτη αναβτηβεται. Και ^ αντοί ονδεν τούτων οννηκαν , καΐ ην το ρήμα τούτο κεκρυμμενον απ' αυτών, καΐ ουκ έγίνωΰκον τα λεγόμενα. >^ . 35 Έγένετο δε εν τω έγγίζειν αύτον εις Ιεριχώ, τυφλός τις έκά- ^'^^ 36 ^-ητο παρά την όδόν προσαιτών άκονβας δε όχλ.ου διαπορευομε- 37 νου, έπυνΰ'άνετο τί εί'η τούτο, απήγγειλαν δε αντώ, οτι Ίηοούς ο 38 ΝαξωραΙος παρέρχεται.") καΐ έβόηΰεν λέγων, νιε ^αβίδ , έλέηΰόν 39 με. καΐ οι παράγοντες έπετείμουν αύτω ίνα Οιωπήβη ' αυτός δε 40 πολλώ μάλλον εκραξεν, νιε ζίαβίδ , έλέηύόν με. Στa^■εlς δε εκέ- λευαεν αντόν άχ^ήναι προς αυτόν έγγίΰαντος δ\ αυτού έπηρώ- 41 τηύεν αντόν, λέγων, τί 6οι ϋ-έλεις ποιήΰω; ο δε είπεν, κύριε, ϊνα 42 άναβλέφω. και ο Ύη6ονς είπεν αντω, άνάβλε-φον' η πίοτις Οον 43 αέΰωκέν ΰε. καΐ παραχρήμα άνέβλε-ψεν, καΐ ηκολού^ει αύτβ δο^ά- ζων τον Θεόν ' καΐ πάς ο λαός ίδών έδωκεν αίνον τω Θεώ. ί) ίνπεχ&ηοεται, pro Εαπαιχ^-ηοεται. 2) Marg. sup. ξε. περί Ζαν.χαιον. 160 ΕΤΛΓΓΕΛΙΟΝ Κί]Φ. ΙΘ. CAP. XIX. 7>ιε ^^^ είβελ^ών διηρχετο την Ιεριχώ' καΐ είδον^ άνηρ ονόματι }, ^ καλούμενος Ζακχαΐος , καΐ αυτός ην άρχιτελώνης y καΐ οντος ην πλονβίος' καΐ εζητει ίδεΐν τον Ίηβονν. τίς έβην^ καΐ ουκ ηδύ- 3 νατο άπο τον οχλον, ότι τη ηλικία μικρός ην. και προδρα- 4 μών εμπροΰ^'εν άνεβη έπΙ ΰνκωμοραίαν, ίνα ί'δη αυτόν ' ότι εκεί- νης ημελλεν διερχεβ&αι. και ως ηλϋ-εν επί τον τόπον ^ άνα- 5 βλεψας 6 Ίηβοϋς είδεν αυτόν, καΐ είπεν προς αυτόν, Ζακχαιε, ΰπενΟας κατάβη&ι' ΰημερον γαρ εν τω οίκω σον δει με μεΐ- ναι. καΙ βπενβας κατέβη , και νπεδεξατο αυτόν χαίρων, και - ίδόντες πάντες διεγόγγνζον, λέγοντες , ott παρά αμαρτωλό άν~ δρΐ εί(5ηλ%'εν καταλνΰαι. Σταΰ'εΙς δε Ζακχαΐος είπεν προς τον 8 Κνριον, ίδον, τα ημίβν^) των υπαρχόντων μου, κύριε, δίδωμι Totg πτωχοΐς' και ει τινός τι έβνκοφάντηβα , αποδίδωμι τετρα- πλοϋν. είπεν δ\ τΐρός αυτόν ο Ιηβούς, οτι ΰημερον Οωτηρία 9 εν τω οί'κω τούτω εγενετο, καΰ'ότι καΐ αυτός υιός Αβραάμ ε6τιν.~) g ΉλΟ'εν γάρ ό νίός του άνΟ^ρώπου ζητήοαι , καΐ οώΰαι το άπο- 10 ^^^ λωλός. Άκουόντων^) δΐ αυτών ταύτα, προΰΟ^εΙς είπεν πάρα- 11 βολην, διά τό εγγύς αυτόν είναι ΙερονΟαλημ, και δοκεΐν αυ- τούς ότι παραχρήμα μέλλει η βαΰιλεία τον Θεού άναφαίνεΰϋ-αι. α%η Είπεν ούν, άνϋ-ρωπός τις ευγενής έπορεύΟ-η εις χώραν μα- 12 ^ κράν, λαβείν έαυτώ βαοιλείαν, και ύποΟτρεφαι. 0%^- Καλεύας δε δέκα δούλους εαυτού, εδωκεν αύτοΐς δέκα 13 μνάς, καΐ είπεν προς αυτούς, πραγματεύ(5αβ%•αι εν φ έρχο- μαι. οΓ δε τίολιται αυτού έμείΰουν αυτόν, καΐ άπέΰτειλαν 14 πρεύβείαν όπίΰω αυτού, λέγοντες, ου ^έλομεν τούτον βαΰι- λεύΰαι εφ' ημάς. και εγένετο εν τω έπανελ^-εΐν αυτόν λα- 15 βόντα την βαΰιλείαν, και είπεν φωνηΰ-ήναι αύτώ τους δού- λους τούτους, οίς εδωκεν τό άργύριον , ίνα γνώ τίς τί διεπρα- 1) τα ημισν, sic pro τα ημ-ιαη. 2) Marg. sup. ^ς. περί τον πορενΟ-εν- τος λαβείν εανίτω βαΟίλειαν], — ■ ξζ. περί. των λαβοντων τας δεγ,α μ,νίας]. 3) Woicle leg-it α-αουωντων : male. ΚΑΤΑ ΛΟΤΚΑΝ. .161 16 γματενΰατο. Παρεγενετο δε ο πρώτος, λέγων, κύριε, η μνά XIX. Π βον προβηργάΰατο δέκα μνάς. καΐ είπεν αντω , εν, ayad-l δούλε' οτυ εν έλαχίβτω πιβτος εγένον, ί'οϋ^εί ε^ονΰιαν έχων επάνω δέκα 18 πόλεων, καΐ ήλϋ-εν 6 δεύτερος, λέγων, κύριε, η μνά σον εποί- 19 ηοεν πέντε μνάς. είπεν δε καΐ τούτω, καΐ βύ γείνον επάνω πέντε 20 πόλεων, καΐ έτερος ηλ%•εν, λέγων, κύριε, ίδον, η μνά 6ον , ην 21 είχον άποκειμένην εν 6ονδαρίω' έφοβούμην γάρ 6ε, οτι ανΟ-ρω- πος ανΰτηρος ει. αίρεις 6 ονκ εϋ-ηκας, καΐ αερίζεις ό ονκ έ'βπει- 22 ρας. ^ίέγει δε αντω, εκ τον βτόματός 6ον κρινώ ΰε, πονηρέ δονλε. ηδείς ότι εγώ άν%•ρωπος ανβτηρός ειμί , αί'ρων ο ονκ εΰ-ηκα, 23 καΐ Ο-ερίζων ο ούκ εοπειρα' καΐ διατί ονκ εδωκάς μον το άργύ- ριον έπΙ τράπεζαν, καΐ εγώ ελΰ'ών Ονν τόκω αν αντό αν έπραξα ; 24 καΐ τοις παρεοτώοιν είπεν, άρατε απ' αντον την μνάν, και 25 δότε τω τάς δέκα μνάς εχοντι. καΐ είπον αντω, κύριε, έχει 26 δέκα μνάς. Λέγω γάρ νμΐν, ότι παντί τω εχοντι δο&η6εται' ο ί απο οε τον μη έχοντος, και ο έχει αρπηβεται απ αντον. Πλην ^ τονς έχ^-ρούς μον έκείνονς, τονς μη ^'εληΟαντάς με βαύιλεν- ΰαι έπ'' αντονς , άγάγετε ώδε, κα\ καταΰφά^ατε εμπροο&έν μον. 28 Και ειπών ταύτα, έπορεύετο εμπροοϋ-εν , άναβαίνων εις Ίε- ^ ο ροοόλνμα. 29 ΚαΙ έγένετο ως ηγγειβεν εις Βη9•φαγη καΐ Βηϋ-ανίαν, SH προς το όρος το καλούμενον Έλαιών, απέβτειλεν δύο των μα- 30 0•ητών αυτού, ειπών, νπάγετε εις την κατέναντι κώμην' εν η είβπορενόμενοι ενρήαεται πώλον δεδεμένον, εφ' ον ουδείς πώ- 31 ποτέ άνΟ-ρώπων έκά%•ειοεν' λύΰαντες άγάγετε αντόν. καΐ έάν τις νμάς έρωτα, διατί λύεται; όντως έρειτε αύτω, ότι ο κύριος αντον 32 χρίαν έγ^ει. ΆπελΟ^όντες δ\ οΓ απεσταλμένοι ενρον κα^ώς ει- ^ J 33 πεν αντοις' λνόντων δε αυτών τον πώλον, είπον οί" κύριοι αύ- 34 τον προς αντούς , τι λύεται τον πώλον; οί δ\ είπον, ότι ο κύριος 35 αντον χρίαν έχει. και ηγαγον αντον προς τον Ίηβονν' καΐ έπιρίφαντες ) έαντών τα ιμάτια έπΙ τον πώλον, έπεβίβαΰαν τον 36 Ιηύονν. πορενομένον δε αντον, νπεΰτρώνννον τα ιμάτια έαντών 1) επιοι-φαντες , sic pro sniQQiTpavTsg. CODEX ALEX, H 162 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ XIX. ^ εν xfi οδω. ^Εγγίζοντος δε αντον ηδη ττρος τι] καταβάβει του όρους 37 των Ελαίων , ηρ^αντο aitav το ττλήΰ-ος των μαΰ'ητών χαίροντες αίνεΐν τον Θεον, φων^ μεγάλτ] , %ερΙ παβών ων ίδον δυνάμεων^ λέγοντες^ ευλογημένος 6 ερχόμενος βαβίλεύς εν ονόματι Κυρίου' 38 g ειρήνη εν ούρανοΐς ^ καΐ δό^α εν υψίότοίς. Καί τεινες των Φαρι- 39 όαίων από του όχλου είπαν προς αυτόν ^ δίδάΰκαλε. ) επειτίμηΰον τοις μαΌ'ηταις οου. καΐ άποκρίΰ-είς είπεν αυτοίς ^ λέγω υμΐν , ότι, 40 ^ εαν ούτοι ύιωπηΰουύιν. οί λίΰ-οι κεκρά^ονται. ΚαΙ ώς ηγγειόεν, 41 Ιδών την πόλιν , εκλαυβεν έπ αύτην, λέγων, ότι ει εγνως και αύ, 42 καί γε εν ττ] ήμερα ταύττ] , τα προς είρηνην 6ου' νυν δ' έκρΰβη από όφΟ^αλμών 6ου' ότι η^ου6ιν ήμεραι επΙ 6ε, ~) καΐ περιβα- 43 λοϋΰιν οί εχϋ'ροί 6ου χάρακα 6οι, καΐ περικυκλώ6ου6ίν 6ε, και 6υνεξ,ου6ίν 6ε πάντοΟ-εν, καΐ εδαφιοϋΰίν 6ε καΐ τα τέκνα 6ου εν 44 β 6οΙ' ΚαΙ ουκ άφη6ου6ιν εν 6οΙ λί%•ον επΙ λίϋ^ω' avd-' ων ουκ εγνως ^ ^ τον καιρόν της επι6κοπης 6ου. ΚαΙ εί6ελ%'ών εις τό ιερόν, ηρξ,ατο 45 έκβάλλειν τους πωλούντας εν αύτω και αγοράζοντας , λέγων αύτοις, 46 γέγραπται, οτι ο οίκος μου οίκος προ6ευχής ε6τίν' ύμεις δϊ αυτόν ^ έποιη6ατε 6πηλαιον λΎ}6τών. Και ην διδά6κων τό κα^'^ ημέραν 47 εν τω ίερω' οί δ\ αρχιερείς και γραμματείς εξητουν αυτόν απολεΰαι, και οί πρώτοι του λαοϋ' και ούχ εϋρι6κον το τί ποι~ 48 Ύΐ6ω6ιν , ο λαός γαρ άπας έ^εκρέματο αύτοϋ άκούων. ΚΕΦ. Κ. CAP.XX. ^ /icit εγένετο εν μια των ημερών εκείνων, διδά6κοντος αυτού τόν 1 ^ λαόν εν τω ίερω, και εύαγγελιξομένου , επε6τη6αν οί ίερεΐς καΐ γραμματείς ΰύν τοις πρε6βυτέροις , καΐ είπον προς αυτόν, λε- 2 γοντες, είπε ημΐν , εν ποία ε^ουΰία ταύτα ποιείς, η. τίς ε6τιν ό 3 δούς 6οι την ε^,ου6ίαν ταύτην; ^Αποκρι%•ε\ς δ\ ειπεν προς αυ- τούς, ερωτηΰω υμάς κάγώ λόγον ενα, καΐ είπατε μοι' τό βα- 4 πτι6μα 'Ιωάννου f| ουρανού ην, η εξ, άνΟ•ρ€6πων; οί δε 6υν- 5 1) Marg. sup. [Ι-θ". tzeqi ων ηρωτηοαν τον Ιηοονν αρχιερείς] y.cci πρεσβύτε- ροι. 2) ειρηνην — επι σε. Correctio 1 m. quae videtnr prinio omisisse quae a σον usque ad σον sequuutur, et scvipsisse ειρηνην σον οτι η'ξονσιν ημεραι επι σε. I'ro ημεραι, Woido male ήμερα. ΚΛΤΑ ΛΟΤΚΑΝ. 163 ελογίύαντο προς εαυτούς, λέγοντες, οτι εάν εί'τΐωμεν , £ξ ούρα- XX. 6 νου, ερεΐ, διατί ονν ονκ έπιΟτενοατε αντω; εάν δε εί'πωμεν, έ'Ι άνϋ-ρώττων, τίάς 6 λαός καταλυ^-άβει ημάς' πεπειβαένος γαρ Τ εστίν Ίωάννην προφήτην είναι, καΐ άπεκρί^-ηΰαν μη είδεναι 8 πόϋ-εν. και ο Ίηοονς είτΐεν αντοΐς, ονδ\ εγώ λέγω νμιν εν τίοια ε^ονύία ταντα ποιώ. Ο 9 "Ηρ^ατο δε προς τον λαον λέγειν την παραβολην ταντην' ^^^ avd -ρωπός τις εφντενΰεν αμπελώνα , καΐ εξ,εδετο^) αντον γεωρ- 10 γοις , και απεδημηβεν χρόνους ικανούς, καΐ εν καιρώ άπέύτει- λεν προς τους γεωργούς δονλον , ίνα από τον καρπού τον άμπε- λώνος δώΰονΰιν αντω' οι δε γεωργοί δείραντες αντον ε^απέ- 11 ύτειλαν καινόν. και προΰέΟ'ετο έτερον πέμ-ψαι δονλον' οι δε 12 κακεΐνον δείραντες και άτιμάΰαντες έ^απέοτειλαν καινόν. καΐ προΰέϋ-ετο πε'μψαι τρίτον' οι δε κάκεινον τρανματίΰαντες ε^ε'- 13 βαλον. ΕΊπεν δε ό κύριος τον άμπελώνος , τι ποιηθώ; πέμψω τον νίόν μον τον αγαπητόν ' ί'βως τοντον ίδόντες εντραπηύον- 14 ται. ίδόντες δΐ αντον ot γεωργοί διελογίΰαντο προς εαντονς, λέγοντες, οντός έβτιν ό κληρονόμος' άποκτείνωμεν αντον, ίνα 15 ημών γένηται η κληρονομιά, και έκβαλόντες αντον έ'ξω τον άμ~ πελώνος, άπέκτειναν. τι ονν ποιηβει αντοΐς 6 κύριος τον άμ- Ι^ πελώνος; έλεύβεται καΐ απολέσει τους γεωργούς τούτονς, καΐ δώσει τον αμπελώνα άλλοις, ot δε ακούσαντες είπον , μη γένοιτο. 17 ο δε εμβλέψας αντοΐς είπεν, τι ονν εστίν το γεγραμμένον τούτο, λίΟΌν όν απεδοκίμασαν οι οίκοδομονντες, ούτο^ έγενηΰ'η εις 18 κεφαλήν γωνίας; Πάς ο πεσών επ' εκείνον τον λίϋΌν σννΰ'λα- 19 σ%•ησεται' εφ' ον δ' αν πέσΐ], λικμήσει αυτόν. Και εζητη- 'J* σαν οΓ γραμματείς καΐ ο/" αρχιερείς επιβαλεΐν έπ' αντον τάς χεί- ρας εν αντί] τΐ] ώρα, καΐ εφοβηΟ-ησαν τον λαόν") έγνωσαν γάρ ότι προς αντον[ς] την παραβολην ταντην εΙπεν. ^ . 20 Κα\ παρατηρησαντες απέστειλαν εγκαΟ-έτονς, νποκρινομέ- ^Ι^ΐί νονς έαντονς δικαίονς είναι, ίνα επιλάβωνται αντον λόγον, εις 21 το παραδούναι αντον τι] άρχη καΐ τη έ^,ονσία τού ηγ ε μόνος, καΐ 1) εξεδετο, sic pro ε'ξεδοτο. 2) jrarc;. sup. οβ. ττερι Σαδδονλαιων. 11* 164 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ XX. έτΐηρωτησαν αυτόν, λέγοντες, όίδάοκαλε, οΐ'δαμεν οτί ορϋ-ως λέγεις καΐ δίδάΰκείς , καΙ ου λαμ,βάνεις πρόοωτιον , αλλ' ετι άληΰ•ειας την οδον τον Θεον διδάόκεις. εξεβτίν ημάς Καίύαρι φόρον δούναι, 22 η ον; κατανοήβας δε αυτών την τΐανουργίαν, ειτΐεν προς αυτούς, 23 τί με πειράζετε; δίδατε μο ι δηνάριον' τίνος έχει εικόνα καΐ έπι- 24 γραφην; άποκρι^έντες δ\ είπον, Καίβαρος. ο δε είπεν αντοΐς, από- 25 δοτέ τοίννν τα Καίβαρος ΚαίΟαρι , καΙ τα τον Θεον τώ Θεώ. και 26 ονκ ί'ΰχνβαν επιλαβεόΟ'αι αντον ρήματος εναντίον του λαοΰ' και ΰ'ανμάβαντες επί τη άποκρίβει αυτοΰ , εΰίγηΰαν. ΟΒ Προΰελϋ-όντες δε τεινες τών Σαδδουκαίων, ot άντιλέγοντες 27 άνάβταβιν μη είναι, επηρώτηβαν αυτόν, λέγοντες, διδάσκαλε, Μω- 28 6ης εγρα-φεν ημΐν , εάν τίνος αδελφός άποΟ^άνη έχων γυναίκα, και ourog άτεκνος αποΟ'άνη , ίνα λάβη ο αδελφός αυτού την γυναίκα, καΐ ε^αναβτήΰει βπερμα τω άδελφώ αντον. Επτά ούν αδελφοί 29 ηΰαν' καΐ ο πρώτος λαβά)ν γυναίκα άπεϋ'ανεν άτεκνος. καΐ ελαβεν 30 ό δεύτερος την γυναίκα , και ούτος άπε^ανεν άτεκνος ' καΐ ο τρίτος 31 ελαβεν αύτ ην ωβαύτως' ωβαύτως δ'ε καΐ οι επτά ' ου κατελειπον τέκνα, και άπε&ανον' νΟτερον δε πάντων άπε^^αν εν και η γννη. εν τη ούν ^ο άναΰτάύει, τίνος αυτών γείνεται γυνή; οι γαρ επτά εΰχον αντην γυναίκα. Και άποκριΰ^είς είπεν αύτοΐς ο Ίηύούς, οι υιοί του αιώνος 34 τούτου γαμούβιν καΐ εκγαμίζονται' οι δε κατα^,ιωΟ^εντες τού^) αίώ- 35 νος εκείνου τυχειν καΐ της άναΟτάΰεως της εκ νεκρών ούτε γαμον- Οιν ούτε εκγαμείξονται' ούδε γάρ άπο%•ανεΐν ετι δύνανται' ίύάγγε- 36 λοι γάρ είΰιν, και οι υιοί είΰινΘεού, της άναβτάβεως υιοί όντες. "Οτι 37 δε εγείρονται οι νεκροί, καΐ Μωβης εμηνυΰεν επΙ της βάτου, ώς λέ- γει Κύριον την Θεον ^Αβραάμ και τόν Θεόν Ίΰαάκ και τον Θεον 'Ιακώβ. Θ-εός δε ουκ εβτιν νεκρών, άλλα ζώντων, πάντες γάρ αντώ 38 ^^^^ ζώΰιν. Άποκριΰ^εντες δε τεινες τών γραμματαίων είπον , διδά- 39 ύκαλε , καλώς είπας. ονκ ετι δε ετόλμων επερωτάν αντόν ουδέν. 40 ΰμε Είπεν δ'ε προς αντονς , πώς λέγουϋιν τίνες τόν Χριστόν 41 υίόν ζίαβίδ είναι; και αυτός ζΐαβίδ λέγει εν βίβλω φαλμών, ει- 42 πεν ο Κύριος τω κυρίω μου, κάθ-ον εκ δεξ,ιών μον , εως αν ί^ώ 43 1) Maro'. Ι oy. επΒρωτηοΒίς πως] εοτιν νιος ζ^αβίδ ο Χ^ριοτος. — [οδ. ttsql] της τα δυο λεπτά χήρας. — [of. πε]ρί της οννιελειας. ΚΑΤΑ ΑΟΤΚΑΝ. 165 44 τους εχθ-ρον^ ΰον νιτοπόδιον των ποδών ) 6ον. ζίαβίδ ούν αντον XX. 45 κυρών καλβί, καΐ πώς αντον νως εστίν; \4κονοντος δε παντός 46 τον λαον , είπεν τοΓς μαΟ'ηταΐς αντον, προσέχετε απο των γραμ,- β ματαίων τών d -ελόντων εν οτολαις περυπατείν , καΐ φιλονντων άβπαΰμονς εν ταΐς αγοραΐς^ καΐ πρωτοκαϋ-εδρίας εν ταΐς Ονναγω- 47 γαις , καΐ πρωτοκληοίας εν τοΙς δίπνοις' Οι κατεβϋ-ίονΟιν τάς ^^^ οικίας τών χηρών, καΐ προψί λήμφονταί περιοοότερον κρίμα. οικίας τών χηρών, καΐ προφάϋει μακρά^) προσεύχονται, οντοι ΚΕΦ. ΚΑ. CAP. XXI. 1 ^ίναβλεφας δε Ίδεν τονς βάλλοντας τα δώρα αντών εις το γαζοφν- 0^ 2 λάκιον πλονσίονς' είδεν δε τυναν^) καΐ χηραν πενιχράν , βάλλον- 3 σαν εκεί δνο λεπτά, και είπεν , άλΎΐ%ώς λέγω νμΐν, οτι η χήρα η 4 πτωχή αντη πλεΐον πάντων εβαλεν' άπαντες γαρ οντοι εκ τον περισσενοντος αντοΐς έ'βαλον εις τα δώρα τον Θεον , αντη δε εκ τον νστερήματος αντής άπαντα τον βίον ον είχεν εβαλεν. q^ 5 Καί τίνων λεγόντων περί τον ίερον, οτι λίϋ-οις καλοΐς καΐ ^^Jl 6 άνα^εμασιν κεκόσμηται, είπεν, ταύτα ά. θεωρείται , ελενσονται ημέραι εν αίς ονκ άφε^-ήσεται λίΟ^ος επΙ λίϋ-ω , og ον καταλν^ή- 7 σεται. Έπηρώτησαν δε αντον, λέγοντες, διδάσκαλε, πότε ονν ρ 8 ταύτα εσται\ καΐ τι το σημεΐον, όταν μέλλτ] ταύτα γείνεσΟ-αι; ο δε είπεν, βλέπετε μή πλανηΘ-ήτε' πολλοί γαρ ελενσονται έπΙ τω ονόματι μον , λέγοντες, ότι εγώ είμι' καΐ, ό καιρός ηγγεικεν. Ο μή ονν πορενϋ'ήτε οπίσω αντών. όταν δε άκούσητέ πολέμονς καΐ ακαταστασίας , μή π:τοΎ}ϋ-ήτε' δει γαρ γενέσ%-αι ταύτα τίρώτον, 10 άλλ^ ονκ ενΒ'έως το τέλος. Τότε έλεγεν αντοΐς, έγερ^ήσεται 11 ε^-νος δττ' έ^νος, καΐ βασιλεία έπι βασιλείαν. σεισμοί μεγά- λοι κατά τόπονς, καΐ λειμοί, και λοιμοί έσονται, φόβητρα 12 τε και σημεία απ^ ονρανού μεγάλα έσται. Προ δε τούτων πάντων έπιβαλούσιν έφ^ νμάς τάς χείρας αντών, και διώ^ον- σιν , τταραδιδόντες εις σνναγωγάς καΐ φνλακάς, άγομένονς έπΙ 1) πόθων. Sic MS. Woide habet ττωδων: male. 2) Post μακρά, ra- sura : forte 1 m. μαν.ραν scripsit. 3) τιναν , sic pro τίνα. αν a jgg ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ XXI. βαΰίλης καΐ ηγεμόνας, ένεκεν τον ονόματος μον. άποβήΰεταί δε 13 ^Ι^ νμΐν εις μαρτύρων Θέτε ονν εν ταΐς καρδίαις νμών, μη προ- 14 μελεταν άπολογη&ήναί' εγώ γαρ δώΰω νμΐν ύτόμα και 6ο- 15 φίαν ^ χι ον δννηΰονται αντιπειν η άντιύτψαί πάντες οί αντικεί- 16 μενοι νμΙν. ΠαραδοΟ-ψεΰ^^αι δε καΐ νπο γονέων, καΐ αδελφών, καΐανγγενεών, καΐ φίλων, καΐ ^ανατώΰονΰκν εξ νμών' καΐ εΰεσΟ^αι 17 μείβονμενοί νπο πάντων δίά το ονομά μον' και Ό-ριξ εκ της 18 κεφαλής νμών ον μη άπόληται. εν τη νπομονη νμών κτηΟε- 19 ^^ Od-ac τάς ι^νχάς νμών. "Οταν δε Ι'δητε κνκλονμένην νπο οτρα- 20 τοπέδων την Ίερονσαλημ, τότε γνώτε ότι ηγγιοεν η έρημω- 21 ^^^ ΰεις αντης. τότε oC εν τη Ίονδαία φενγετωύαν εις τα όρη' καΐ 0L εμμεΰω^) αντης εκχωρείτωΰαν ' καΐ ου εν ταΐς χώραις μη είΟερχεοΰ-ωΰαν εις αντην. ότι ημέραυ έκδι.κηβεως ανταί είΰιν, 22 ^^ τον πληβΰ-ηναί πάντα τα γεγραμμένα. Oval δ\ ταΐς εγγα- 23 ΰτρί έχονβαις κσλ ταΐς ^'ηλαζονΰαίς') εν έκείναις ταΐς ημέραις' ^^η "Εαταί γαρ ανάγκη μεγάλη επΙ της γης ^ %αΙ όργη τω λαώ ^^^ τοντω. ΚαΙ πεΰοννται οτόματι μαχαίρας^ καΐ αίχμαλωτίΰΰ'ηΟον- 24 ταί εις πάντα τα ε&νη' καΐ Ίερονΰαλημ εβταί πατονμενη νπο ^ζ^ έ^νών, άχρι πληρωχ^ώβιν καιροί ε^νών. ΚαΙ έβται Οημεΐα εν 25 ηλίω, και ϋεληνη, καΐ άοτροις, καΐ έπΙ της γης ύυνοχη εϋ'νών, εν απορία, ηχονς ΰ-αλάϋύης και ΰάλον , άποφνχόντων άv^'ρώ- 26 πων από φόβον καΐ προύδοκίας τών επερχομένων vfi οίκονμενη' ^ν^ αί γαρ δννάμεις τών ονρανών οαλενϋ^ηΰονται. καΐ τότε όψονται 27 τον νιόν τον άν^ρώπον ερχόμενον εν νεφέλη, μετά δννάμεως και δόξης πολλής. Αρχομένων δ\ τούτων γείνεΰΰ-αι , ανακύψατε 28 και επάρατε τάς κεφάλας νμών διότι εγγίζει η απολύτρωύις νμών. και είπεν παραβολην αντοΐς , ί'δετε την βνκην καΐ πάντα τα 29 δένδρα, όταν προβάλωβιν ηδη , βλέποντες αφ' ίαντών γινώβκετε, 30 διότι ηδη έγγνς το ΰ'έρος έΰτίν. ούτως καΐ νμεις, όταν ι'δητε ταντα 31 γεινόμενα, γεινώΰκετε ότι εγγύς έΰτιν η βαΰιλεία τον Θεον. Άμην 32 λέγω νμΐν, ότι ον μη παρέλΰ^] η γενεά αντη , εως αν πάντα γέ- 1) εμμ^Εοω, sic ut Άΐ'ώΊ ΐΜ'ο εν μεοω. 2) ^'ηλα'ζονοαις. Woide legit -θ'ίλα- ζονοκις: male. ΚΑΤΑ ΑΟΤΚΑΝ. 167 33 νηταο. 6 ουρανός και η γη τΐαρελενΰονται, οί δ\ λόγοι μου ου μη XXI. 3-1 παρελϋ-ωσίν. Προοεχετε δε εαντοις , μηποτε βαρηΰ-ώύίν αϊ καρ- t δίαυ υμών εν κρεπάλτ}^) καΐ μέ^Τ]^ καΐ μερίμναίς βιωτικαΐς, καΐ 35 εφνίδίος επίΰτγι εφ' υμάς η ήμερα εκείνη' ως παγίς γά[ρ] επε- λενΟεται έπΙ τΐάντας τους καΟ-ημενονς επΙ πρόοωπον της γης πάβης. 36 'αγρυπνείτε ούν εν παντί καιρώ δεόμενοί, ίνα καταξ,ίω^-ηται εκ- φυγεΐν πάντα ταϋτα τα. μέλλοντα γείνεΰ^κυ, καΐ ΰταχ^ηναι εμ- 37 προβΰ'εν του υιού του άνΟ-ρώπου. Ήν δε τας ημέρας εν τω ίερώ δίδάβκων' τάς δε νύκτας εξερχόμενος διηλίζετο^) εις το όρος το 38 καλούμενον Έλαιών. καΐ πας 6 λαός ώρΰ-ριξεν προς αυτόν εν τω [ερω άκούειν αύτοϋ. ΚΕΦ. KB. CAP. XXII. .^"ίίγγειζεν δ\ η εορτή των άζύμων, η λεγομένη πάΰχα' Keel έξη- ^^ τονν οί αρχιερείς καΐ οί γραμματείς , το, πώς άναίλωβιν αυτόν' ^^^ 3 έφοβούντο γαρ τον λαόν. Είοηλϋ-εν δε Σατανάς εις Ιονδαν τον (χξ(3 έπικαλοΰμενον Ίοκαριώτην, όντα έκ του άριϋ-μοϋ τών δώδεκα' 4 Και άπελ&ών βυνελάληβεν τοΐς άρχιερεϋαιν καΐ ύτρατηγοίς , το, ^^ 5 πώς αυτόν παραδώ αύτοΐς. καΐ έχάρηΰαν, καΐ βυνέΟ'εντο αύτω 6 αργύρια δούναι ' καΐ έξωμολόγηΰεν^ καΐ έξήτει ενκερίαν του παρα- δούναι αυτόν ατερ όχλου αυτοΐς. 7 Ήλ%•εν δε η ημέρα^) τών άζύμων^ εν η έδει ϋ-ύεβϋ^αι το πάΰχα' 8 καΐ άπέΰτειλεν Πέτρον και Ίωάννην , ειπών, πορευ^έντες έτοι- 9 μάθατε ημΐν το πάβχα, ίνα φάγωμεν. οί δε είπον αύτω , πού O-f- 10 λεις έτοιμάΰωμεν ; 6 δε είπεν αύτοΐς, ιδού, είΰελϋ-όντων νμών εις την πόλιν , βυναντηοει νμΐν άν%•ρωπος κεράμιον ύδατος βα- ΰτάζων' άκολουχΙ-ηύαται αύτω εις την οίκίαν ου εάν είΰπορεύ- 11 εται' καΐ έρειτε τω οίκοδεΰπόττ} της οικίας, λέγει 6οι ο διδάβκα^ λος, πού έοτιν το κατάλυμα , όπου το πάΰχα μετά τών μα%^ητών 12 μου φάγω; κάκεΐνος νμΐν δείξ,ει άνάγαιον μέγα έοτρωμένον' έκεΐ 13 έτοιμάΰατε. άπελΰ'όντες'^) δε εύρον καϋ-ώς εΐ'ρηκεν αύτοΐς' και 1) -αρεπαλη Ί^ΐο -κραιπάλη, εφνιδιος -pro αιφνίδιος. 2) δ ιηλιζετο , sic: legendum διηνλιξετο. 3) η ήμερα. Sic MS. Woide omisit articulum. 4) Marg'. sup. [οζ. περί των] φιλονιπηοαντων [τις μ,ειξων]. 1 68 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ XXII. ητοίμαΟαν το πάβχα. καΐ ore εγενετο η ωρα, ανεπεϋεν^ καΐ οι 14 ^^ δώδεκκ άπόΰτολοι 6υν αντώ. ΚαΙ είπεν τίρος αντονς , έτΐίϋ-νμία 15 έτΐεΰ-νμηΰα τοντο το τιάβχα φαγεΐν μεΰ• υμών, τΐρο τον με πα^'εΐν' ^Q Αέγω γαρ νμΐν. oil ον ^τ} φάγω θξ αύτον^ εως οτον πληρωΟ-γί 16 εν τγι βαύίλεία τον Θεού. καΐ δεξ,άμενος το ποτηριον, ενχα- 17 ρίΰτήΰας είττεν, λάβετε τοντο ^ καΐ διαμερίβαται εαντοις' λέγω 18 γαρ νμΐν^ οτι ον μη τίίω άπο τον γενήματος της άμτίέλον. εως ^ οτον η βαϋίλεία τον Θεον ελΟ^]]. ΚαΙ λαβών άρτον, ενχαρι- 19 ΰτηΰας εκλαΰεν, καΐ εδωκεν αντοΐς ^ λεγων^ λάβετε, τοντό εύτιν το ύώμά μον το νπερ νμών διδόμενον' τοντο ποιείται εις ^%^ την εμην άνάμνηΰιν. ίΐΰαντως και το ποτήριον μετά το δι- 20 πνηΰαι, λέγων, τοντο το ποτηριον, η καινή διαΰ^ηκη εν τω ^ψ αΐματί μον, το νπερ^) νμών εκχνννόμενον. Πλην ίδον , η χεΙρ 21 τον παραδίδοντος με μετ' έμον επί της τραπέζης, και ο μεν 22 νιος τον ανΟ^ρώπον πορεύεται κατά το ωριΰμενον' πλην oval ^^ τω άν^^ροόπω εκείνω; δι' ον παραδίδοται. Και αντοί ηρ^αντο 23 ΰννζητεΐν προς εαντονς , το, τίς άρα εί'η εξ αντών ο τούτο μέλ- λων πράΰΰειν. β Έγενετο δ\ και φιλονικεία εν αντοις ) το, τις αντών δο- 24 κει είναι μείζων, ο δε είπεν αντοΐς, οι βαύιλεΐς τών εϋ'νών 25 κνριενονΟιΐ' αντών, και of έί,ονΰιάζοντες αντών ενεργέτε κα- ^ λούνται. ^Τμεΐς δ% ονχ όντως ' αλλ ο μείζων εν νμιν γενέ- 26 ΰ%•ω ως ο νεώτερος' και ο ηγούμενος ως ο διακόνων, τίς γάρ 27 μείζων, ο άψακείμενος , η υ διακόνων ; ονχι ο άνακείμενος ; εγώ δε ειμί εμμε&ω νμών ως ο διακόνων, νμεΐς δε έσται οι δια- 28 ^^^ μεμενηκότες μετ' εμού εν rotg πειραΰμοΐς μον' Κάγώ διατί- 29 ■Ο-ημι νμιν διαΟ-ήκην, καΰ^ώς διε^ετό μοο 6 πατήρ μον , βαΰι- 30 λείαν , ίνα εοϋ^ίητε και πίνητε επΙ της τραπέζης μον εν ττ] βα- ϋίλεία μον, και καΟ^ήύεοΟ'αι ) επΙ Ο-ρόνων, κρίνοντες τάς δώ- δεκα φνλάς τού Ίσραηλ. 1) το νπερ. ο rcscriptmn ;ι mann antiqua: inter τ et ο litera una erasa est. 2) εν αντοις^ olim 1 m. εν εαντοις , ε erasum. 3) ■καΟ'ησεσ&οα, pro ■κα'ϋ'ίσηΰϋ'ε. ΚΑΤΑ ΑΟΤΚΑΝ. 169 XXII. 31 Είτΐεν δε 6 Κνρως ^ Σίμων, Σίμων, ίδυν , ο Σατανάς εξ,η- ^°J 32 τηβατο νμάς , τον ΰίνιάΰε ώς τον βΐτον ' εγώ δε εδεηΰ-ην περί ΰον^ ίνα μη εκλείπτ] η πίύτις ΰον' ΚαΙ Ον ποτέ έπίβτρεψας ^ 33 ατηρίόον^) τονς αδελφούς ΰον. Είπεν δε αντω , κύριε, μετά ^°^ ύον ετοίμός ειμί και εις φνλακην καΐ εις %^άνατον πορενεβ^αί. 34 6 δ\ εΙπεν, λέγω (?ot, Πετρε, ον μη φωνηΰεο ΰημερον άλε- 3d κτωρ , πρυν η τρις απαρνηύϊ] μη ειοεναι με. Και ειπεν αντοις, ^ οτε άπέΰτειλα υμάς άτερ βαλλαντίον καΐ πήρας και νποδημά- 36 των, μη τίνος υύτερήύατε; Οι δε είπεν,') ονΟ^ενός- είπεν ονν αντοΐς , αλλά ννν ο έ'χων βαλλάντιον άράτω, ομοίως και πή- ραν' κα\ ο μη έχων πωληβάτω το ιμάτιον αντον , και άγορα- 37 οατω μαχαιραν. Αεγω γαρ νμιν, οτι τοντο το γεγραμμενον ο ει η τελεΰ&ήναι εν έμοί , οτι καΐ μετά ανόμων ελογι<3%•η ' καΐ γαρ ^ 38 τα περί έμον τέλος έχει. Οι δ\ είπον, κνριε , ίδον, μάχαιραι ^^^ 39 ώδε δνο. ο δε είπεν αντοις , ικανόν εβτιν. ΚαΙ έξελ^ών έπο- ^^ ρεν^-η κατά το έΰ•ος εις το ορός των Έλαιών ' ηκολον^ηύαν δ'ε 40 αντω και οι μαπηται. 1 fiO^fvog οε επι τον τόπον , ειπεν αν- ^^ 41 τοις, προΰενχεβ^^αι μη είοελΟ'εΐν εις πειραΰμόν. ΚαΙ αντός άπε- ^^^ ύπάαϋ-η απ' αντών ωύει λί%Όν βολην, καΐ d -εις τά γόνατα προ6- 42 ηνχετο, λέγων, πάτερ, ει βονλει παρενεγκεΐν το ποτηριον τοντο απ ' έμον ' Πλην μη το θέλημα μον , αλλά το ΰον γεινέβΟ-ω. ^) ^^^ 45 ΚαΙ άναβτάς από της προβενχής , έλΟ^ών προς τονς μαΟ'ητάς, ^^^ 46 ενρεν αντονς κοιμωμένονς από της λύπης, και είπεν αντοΐς, τι κα^εύδετε ; άναβτάντες προΰεύχεΟΘ-ε , ίνα μη είύέλΰ-ητε εις 47 πειραΰμόν. Έτι αντον λαλονντος, ίδον , όχλος, καΙ ο λεγόμε- § νος Ιούδας, εΙς των δώδεκα, προηρχετο αντονς, καΐ ηγγειβεν τώ 48 Τηΰον φιληύαι αντόν. Ό δε Ύηΰονς είπεν αντω, Ιούδα, φιληματι β 49 τόν νιόν τον άνϋ'ρώπον παραδίδως; Ίδόντες δε οι περί αντόν το ^^^ δΟ έσόμενον είπον αντω , κύριε , ει πατά^ομεν έν μαχαίρα ; καΐ έπά~ τα^εν εΙς τις έξ αντών τόν δονλον τον άρχιερέως , καΐ άφεΐλεν 1) οτηριοον, pro οτηριξον. 2) ειπεν, sic pro ειπον. 3) Ver. 43, 44 desimt. 1 70 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ XXII. ^^'^ αντον το ονς το δζ^,ιόν. '^ττοκρίΰ'Βΐς ο Ιηύονς δίπεν^ Ιάτε εως 51 σπΟ• xQyxov. καΐ άφάμενος τού ώτίου αντον, ίάύατο αντον. Είπεν 52 δε Ίηβονς τΐρος τονς παραγενομευονς επ' αντον αρχιερείς καΐ βτρατηγονζ τον ιερού, καΐ πρεΰβντερονς , ως επί λτ'βτην ε^,ε- ληλνΟ^ατε μετά μαχαιρών καΐ ξ,νλων; καθ"' ημεραν οντος μον 53 (XfO"' νμών εν τω ίερώ, ονκ ε^,ετείνατε τάς χείρας ετι εμε. αλλ' J αντη νμών εΰτον η ώρα, καΐ η εξονΰία τον ΰκότονς. Σνλλα- 54 βόντες δε αντον ηγαγον, καΐ είΰηγαγον εις τον οίκον τον άρ- \χ γ^ερεως' Ο δε Πέτρος ηκολονΰ-ει μακρόΰ^εν. άφαντων δε πνρ 55 εμμέΰω της ανλης , καΐ ΰννκαϋ-ιοάντων αντών, έκάϋ-ητο ο Πέ τρος έμμέϋω αντών. ίδονοα δε αντον παιδίοκη τις καΟ^ήμενον 5G τιρος το φως, καΐ άτενίοαβα αντώ, ειηεν, καΐ ούτος 6νν αντώ ^^ ην. Ο οε ηρνηαατο αντον, λέγων, γνναι, ονκ Οίοα αντον. και ^g μετά βραχύ έτερος ίδών αντον εφη, καΐ 6ν £ξ αντών ει. ο δ'ε Πέτρος είτιεν , άν^-ρωπε, ονκ ειμί. καΐ διαβτάβης ώοεΙ ώρας 50 μιας, άλλος τις διΐβχνρίζετο, λέγων, έπ αληΰ-είας καΐ ούτος μετ αντον 'ήν καΐ γάρ Γαλιλαίος έύτιν. Είπεν δε ο Πέτρος, αν- 00 ϋ-ρωττε, ονκ οίδα ο λέγεις, και παραχρήμα , έτι λαλονντος αν- τον, έφώνηΰεν αλέκτωρ' καΐ ΰτραφείς ο Κύριος ένέβλεφεν τω 61 β Πέτρω' Και νπεμνηύ^-η 6 Πέτρος τον λόγον τού Κνρίον, ώς 62 εΙπεν αύτώ, οτι, ττρίν αλέκτορα φωνηααι, άπαρνήΰΐ] με τρις. ^'^ καΐ έξ,ελ^-ών έξω ό Πέτρος έκλανβεν πικρώς. Και οΓ άνδρες 63 οι" ΰννέχοντες τον Ίηΰούν ένέτιεζον^) αύτω, δέροντες. και πε- 64 ρικαλύφαντες αύτον , έτνπτον) αντον το πρόβωπον, καΐ επη- ρώτων αύτον, λέγοντες, προφητενΰον , τις έοτιν ο τΐαίΰας 6ε; ^'β και έτερα πολλά βλαΰφημονντες έλεγον εις αντόν. ΚαΙ ώς έγένετο ^ ημέρα, Οννηχ^η το πρεοβντέριον τού λαού, αρχιερείς τε καΐ γραμ- ματείς, και άνηγσ.γον αντον εις το βννέδριον έαντών , λέγοντες, '^ ει 6ν ει ο Χριύτος, είπε ημιν. Ειπεν οε αντοις. εαν νμιν ειπώ, 67 ού μη πιΰτενΰητε' εάν δε καΐ έρωτήΰω, ον μη άποκριΟ'ητέ (^S ^'J^ μοι, η άπολνύητε. Άπο τού ννν δ\ έΰται ο νιος τού άνϋ-ρώπον 60 καΟ-ήμενος εκ δεξ,ιών της δννάμεως τού Θεού. είπον ούν πάντες. 70 1) Ενετι^ζον^ pro Βνξποαζον. 2) ετνπτον. Inter ο et ν litera erasa, forte V. τα ι ΚΑΤΑ ΑΟΤΚΑΝ. 171 XXII. θν ονν ει ο νιος τον Θεον; Ο οε τΐρος αντονς εφη , νμεις /.εγετε, [ ' 71 οτί εγω ει μι. Οι δε εΐπον, τί ετι χρίαν εχομεν μαρτυρίας; αυτοί ^'j,^ γαρ ηκονΰαμεν άπο του ΰτόματος αυτού. ΚΕΦ. ΚΓ. CAP.XXIII. 1 li^al αναύταν άτίαν το πληϋΌς αυτών., ήγαγον αύτον επΙ τον ^ 2 Πείλάτον. "Ηρ^αντο δε κατηγορεΐν αύτοϋ, λέγοντες , τούτον εν- ρομεν διαΰτρεφοντα το εϋ-νος, καΐ κωλύοντα Καίΰαρι φόρον δίδό- 3 2/«i, λέγοντα εαυτόν ΧριΟτον βαβίλέα είναι. 6 δε Πειλάτος έπη- ρώτηΰεν αύτον^ λέγων, ϋύ ει ο βαΟιλεύς των Ιουδαίων ; Ό δε άτΐο- 4 κριΰ'είς αύτω εφη, βύ λέγεις.^) Ό δε ΙΊειλάτος είπεν ττρος τους αρχιερείς και τους όχλους^ ούδεν ευρίϋκω αίτιον εν τω άνϋ^ρώττω 5 τοντω. Οι δε έπίΟχυον., λέγοντες, οτι αναύίει τον λαον, διδάΰκων ^^ καΰ• όλης της Ιουδαίας, άρζάμενος άπο της Γαλιλαίας εως ώδε. 6 Πειλάτος δε άκούΰας Γαλιλαίαν έπηρώτϊ]6εν ει ο άνθρωπος Γαλι- ο 7 /,αΐός έΰτιν ' και έτίιγνονς οτι εκ της έ^ουβίας Ηρώδου έοτίν, άνέπεμψεν αύτον προς Ηρώδην, οντά και αύτον εν Ιεροοολύμοις 8 εν ταύταις ταις ημέραις. Ο δε Ηρώδης ίδών τον Ίηβούν έχάρη λείαν' ην γαρ ΰ-έλων εξ ικανού ίδεΐν αύτον, δια το άκούειν πολλά περί αυτού' καΐ ηλπιζέν τι ΰημειον ίδεΐν υπ* αυτού γεινόμενον. 9 έπηρώτα δε αυτόν εν λόγοις ίκανοις ' αντος δε ούδεν άπεκρίνατο 10 αυτώ. ιΰτηκειΟαν') δε οι αρχιερείς και γραμματείς, εύτόνως κατη- γορούντες αυτού. 11 Ε^ουΰ-ενηΰας δε αύτον 6 Ηρώδης ΰύν τοις ΰτρατενμαΟιν αύ- τς τού, καΐ εμπαίξας^ περιβαλών αύτον εοϋ'ητα λαμπράν, άνέπεμ-φεν 12 αυτόν Πειλάτω. f^/sVoi^ro δε φίλοι ο τε Πειλάτος καΐ ο Ηρώ- δης εν αυτή τη ημέρα μετ' αλλήλων' προύπήρχον γαρ εν έχΰ-ρα 13 οντες προς εαυτούς. Πειλάτος δε ΰυγκαλεβάμενος τους αρχιερείς ^ 11 καΐ τους άρχοντας και τον λαον εΙπεν προς αυτούς, Προβηνέγκατέ ^^ μοι τονανΟ-ρωπον τούτον, ως άποΰτρέφοντα τον λαόν' ΚαΙ ίδου, εγω rO- ενώπιον υμών άνακρείνας ούδεν εύρον εν τω άνϋ^ρώπω τούτω αίτιον, 1) Marg. sup. [ο^. 8^ον%^ε\νΎΐαΕίζ Ηρωδον. 2) ιοτην.ειοαν, pro είοτηγ,είοαν. 172 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ ΧΧΙΊΙ,ών κατηγορείτε αντον'^) αλλ' ονδε Ηρώδης' άνετίεμφα γαρ 15 υμάς προς αντον, καΐ ίδον, ονδεν α^ίον ϋ^ανάτον εΰτίν πε- Ίίραγμένον αντω. παίδενύας ονν αντον άπολνβω. (^) Άνεκρα- ^g ^ ^,αν δε πανπληϋ-εΐ, λέγοντες, αίρε τοιίτον, ατΐόλνΰον δε ημίν Βαραββαν' οΟτίς ην δια ατάΰιν τινά γενομένην εν τη πό- 19 • ^ λεν, καΐ φόνον , βεβλημενος εις φνλακήν. Πάλιν δε ο Πει- 20 λάτος προύεφώνηοεν, ϋ^ελων άπολνΰαί τον Ίηαονν. οι δε έπε- 21 ^ φώνονν, λέγοντες, βτανρωΰον , ΟτανρωΟον αυτόν. Ό δε τρί- 22 τον είπεν προς αυτούς, τί γαρ κακόν έποίηϋεν ούτος; ούδεν αίτιον ■ϋ'ανάτον εύρον έν αύτώ' παιδεΰβας ούν αυτόν απο- J λύβω. Οι δε έπέκειντο φωναΐς μεγάλαις, αιτούμενου αυτόν 23 ύταυρω^ηναι' καΐ κατίύχυον αί φωναί αυτών καΐ των άρχιε- β ρέων. Ό δε Πειλάτος έπέκρεινεν γενέο^-αι τό αίτημα αυτών. 24 άπέλνύεν δ\ τόν δια Οτάβιν καΐ φόνον βεβλημένον εις την φυ- 25 ^ λακην^ όν ητούντο ' Τόν δε Ίηαούν παρέδωκεν τω Ο-εληματι αυτών, καΐ ώς άπηγαγον αυτόν, έπιλαβόμενοι Σίμωνός τίνος 26 Κηρυναίου^) ερχομένου απ' αγρού, έπέΰ^ηκαν αύτώ τόν οταν- ρόν, φέρειν όπιΰϋ'εν τού Ιηύον, Ttg Ήκολού^'ει δε αύτώ πολύ πληΰ-ος τού λαού, καΐ γυναι- 27 κών, αϊ έκόπτοντο και έ^ρηνουν αυτόν, ΰτραφεις δε προς αύ- 28 τάς 6 Ίηΰούς εΙπεν , Ο^υγατέρες Ίερουύαλημ, μη κλαίετε έπ' έμε, πλην εφ' έαυτας κλαίετε, καΐ έπΙ τα τέκνα υμών. ότι 29 ιδού , έρχονται ημέραι έν αίς έρούοιν, μακάριαι αί ΰτΐραι , ) και κοίλίαι αί ούκ έγέννηΰαν , καΐ μαΰτοι οι ουκ έ^ηλαύαν. τότε 30 αρ'ξωνται λέγειν rotg όρεΰιν, πέσετε έφ' ημάς' καΐ τοΓς βουνοΐς, καλύφατε ημάς. ότι, ει έν τω ύγρώ ^ύλω ταύτα ποιούΰιν, έν τω 31 ^,ηρώ τί γένηται; "Ηγοντο δε και έτεροι δύο κακούργοι βύν αυτώ 32 "^^^ άναιρεΰ-ηναι. ΚαΙ ότε άπήλϋΌν έπΙ τόν τόπον τόν καλούμενον Κρα- 33 '^^^ νίον, έκεΐ έΰταύρωΰαν αυτόν, ΚαΙ τους κακούργους, όν μεν έκ α τ-Λ δεξιών, όν δε έξ άριΰτερών. Ό δΐ Ίηβούς είπεν, αφες αύτοις' 34 α 1) αντον. αν rescriptum 1 m. 2) Ver. 17 deest. 3j Κηρνναιον, pro Κνρηναιον. 4) ατιραι , pro οτειραι. τι'ζ α ΚΑΤΑ ΛΟΤΚΑΧ. 173 XXIII. ov γαρ οίοαβιν η ποιονΰίν. ^ίαμεριζομενοί οε τα ιμάτια αντον^ ο 35 εβαλον κλήρους, καΐ [ατηκεί ο λαός θεωρών. Έ^εμνκτήρίζον δε '^^^ καΐ 0L άρχοντες συν αντοΐς, λέγοντες, άλλους εϋωύεν, βωαάτω 30 εαυτόν, εί ουτός έΰτιν 6 Χρίστος, 6 του Θεού εκλεκτός. Ένεπεζον^) ^ δ\ αύτω, καΐ ol ΰτρατιώται προσερχόμενοι ό^ος προσφε'ροντες αυτώ, 37 καΐ λέγοντες , συ ει 6 βασιλεύς των Ιουδαίων, σώσον σεαυτόν. 38 Ην δε καΐ εττιγραφη έπιγεγ ραμμένη έτι αύτω γράμμασιν Ελληνι- β κοΐς και 'Ρωμαϊκοΐς καΐ Έβραϊκοΐς , ούτος εστίν ο βασιλεύς των 'Ιουδαίων. ΠΑ rna 39 Εις δε των κρεμaσ^'έvτωv κακούργων έβλασφημει αυτον^ β 40 λεγων,ι ει συ ει ο Χρίστος, σωσον σεαυτον και ημάς. Αποκρίσεις ^ δε ο έτερος έπετείμα αύτω, λέγων, ούδε φοβτ] σύ τον Θεον, ort εν 41 τω αύτω κρίματι ει; καΐ ημείς μεν δικαίως' αξ,ια γαρ ών έπρα- 42 ^αμεν άπολαμβάνομεν' ούτος δε ούδεν άτοπον επραζεν. καΐ ελε- γεν τω 'Ιησού, μνησ^-ψί μου, κύριε, όταν ελΟ-Υΐς εν τη βασιλεία 43 σου. και είπεν αύτω ο 'Ιησούς, αμήν λέγω σοι, σήμερον μετ εμού 44 £ση εν τω παραδείσω. Ήν δε ωσεί ωρα έκτη, καΐ σκότος έγένετο β 45 εφ' όλην την γήν, εως ώρας ενάτης. Και εσκορτίσ^η^) ο ήλιος, α 40 κα\ εσχίσΟ'η το καταπέτασμα του ναού μέσον' ΚαΙ φωνησας φωνή ο μεγάλη ο 'Ιησούς είπεν, πάτερ , εις χείρας σου παρατιΌ^εμαι το 47 πνεύμα μου. καΐ ταύτα ειπών εξέπνευσεν. 'Ιδώ ν δε ό εκατόν- ^ ταρχος το γενόμενον έδό^,ασεν τον Θεόν, λέγων, όντως 6 άν^^ρω- 48 πος ούτος δίκαιος [ήν].^) Και πάντες οι συνπαραγενόμενοι όχλοι β 49 επι την %^εωρίαν ταύτην, τύπτοντες τα στήΰ'η υπέστρεφον. ίστή- κεισαν δΐ πάντες οι γνωστοί αύτω μακρόΟ-εν, καΐ γυναίκες αί συν- ακολουΟ"ησασαι αυτω απο της Γαλιλαίας, όρώσαι ταύτα. -ρ-ο 50 ΚαΙ ιδού, άνήρ ονόματι Ιωσήφ, βουλευτής υπάρχων, άνήρ '^^β 51 αγαϋ-ος και δίκαιος, (ούτος ουκ ην συνκατατεΟ-ιμένος τη βουλή καΐ τη πράξει αυτών,) από Άριμα9-αίας πόλεως των 'Ιουδαίων, ός 52 καΐ προσεδέχετο καΐ αυτός τήν βασιλείαν τού Θεού, ούτος προσελΰ^ών 53 τω Πειλατω ητησατο το σώμα τού Ιησού. Και κα9'ελων αυτό ενετυ- ^, λιξ,εν αυτό σινδόνι, καΐ εΟ-ηκεν αυτό εν μνηματι λαξ,8υτω, ον ούκήν 1) ΕνΕπεζον. pro ενεπαιξον. 2) εσν.ορτίσϋ•η , sic pro εσ>ιοτίβ&η. 3) Marg•. sup. πβ. nsQi της αιτ-ηοεως τον οωαα[τος τον Kvqlov\. 174 ■ ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ XXIII.ot;^£tS οντΐω κείμενος, καΐ η ημ,ερα ην τΐαραΰκενη, ΰάββατον έπεφω- 54 ^ ^ ΰκεν. Κατακολονϋ'ηΰαΰαί δε γυναίκες^ αΐτεινες ήβαν οννεληλν- 55 Ό-νΐαι αντω εκ της Γαλιλαίας^ έϋ'εάΰαντο το μνημεΐον, καΙ ώς ετεΟ'η το ύώμα αντον. 'Τποβτρεψκΰαί δε ητοίμαβαν αρώματα και 50 μνρα ' καΐ το μεν ΰάββατον ηΰνχαβαν κατά την έντολήν. ΚΕΦ. ΚΔ. CAP.XXiy. τλς Τη δε μια των ΰαββάτων ορΟ-ου^) βάσεως ηλϋ-ον επί το μνήμα, 1 φερονύαι α ητοίμαΰαν αρώματα, καν τευνες βνν ανταΐς. ενρον δε 2 τον λί%Όν άτΐοκεκνλίύμενον άπο τον μνημείου , καΐ εί6ελ%^ονβαι 3 ονχ ενρον το βώμα τον κνρίον Ίηύον. ΚαΙ έγένετο εν τω δίαπο- 4 ρεΐύι^αι αυτάς περί τοντον, καΐ ίδον , άνδρες δνο έτίέβτηβαν αν- S ταΐς εν αίΰΰ'ηοεβίν'^) άβτραπτονβαίς. Έμφόβων δε γενομένων αν- 5 των, καΐ κλευνονβών το πρόΰωπον εις την γην, είπον τΐρος αντάς, τί ζητείτε τον ζώντα μετά των νεκρών; ονκ εΰτιν ώδε, αλλ 6 ηγερ^η' μνήΰ^'ητε ως έλάληβεν νμΐν, ετυ ων εν τη Ταλιλαία, λε- 7 γων , οτι δει τον νίον τον άν%ρώ%ον παραδο^^ηναι εις χείρας αν- ΰ'ρώτΐων αμαρτωλών, και ΰτανρωθ^ηναι , και τη τρίτη ήμερα άνα- J^ βτηναι. και εμνήΰΘ-ηβαν των ρημάτων αντον. ΚαΙ ντίούτρέφαβαι <) άπο τον μνημείον, άπήγγειλαν ταντα πάντα τοις ένδεκα καΐ πάβιν Totg AotJTorg. Ή Μαγδαληνή Μαρία, καΐ Ιωάννα, και Μαρία η 10 Ίακώβον, και αί λοιπαΐ ΰνν ανταΐς , ελεγον προς τους άποοτόλονς ταντα. καΐ έφάνηβαν ενώπιον αντών ωΰει λήρος τά ρήματα αύ- 11 τών, και ηπίΰτονν ανταΐς. Ο δε Πέτρος άναύτάς εδραμεν επΙ το μνη- 12 μείον, καΐ παρακνφας βλέπει τά ο^^όνια κείμενα' και άπήλΟ^ον) προς εαντον Ο^ανμάζων το γεγονός. Και ίδον, δνο ίξ αντών ηύαν 13 πορενόμενοι εν αντη τη ώρα εις κώμην άπεχονοαν ΰταδίονς έ^ήκοντα άπο'ίερονύαλημ, η όνομα Έμμαονς' και αντοί ώμίλονν προς άλλη- 14 λονς περί πάντο^ν τών ΰνμβεβηκότων τούτων, καΐ έγενετο εν τω ομι- 15 λειν αντονς κα\ βννζητειν, καΐ αντος ΙηΟονς εγγίύας βννεπορενετο 1) ορ&θ7). sic pro ogd'QOV. 2) αιαϋ'ηα^οιν, pro εο&ηΰεαίν. 3) απηλ- Oov. sic i)ro αττη^ϋ'εν. ΚΑΤΑ ΛΟΤΚΑΝ. 1 75 10 αντοίς' οί δε οφΟ-αλαοΙ αυτών εκρατονντο τον μη επίγνώναίΧ^ΐν. 17 αντόν. είτΐεν δε τΐρος αντονς, τείνες οι λόγοι ούτοι ^ ους αντιβάλ- λετε προς άλλήλονς τίεριττατονντες , καί έβται^) ύκν&ρωποί; 18 Άποκρι%•εΙς δε ο είς , ω όνομα Κλεόπας , είπεν προς αντον^ ΠΓ 6υ μόνος παροικείς Ίερονβαλημ, καΐ ουκ εγνως τα γενόμενα εν 10 avτrj εν ταΐς ημεραις τανταις; και είπεν αυτοΐς , ποια; οί δε είπον αντω, τα περί Ίηβον τον Ναξωραίον ^ ος εγενετο άνηρ προφήτης^ δννατός εν έργω καΐ εν λόγω εναντίον τον Θεον και παντός τον 20 λαον' όπως τε αντόν παρεδωκαν οι αρχιερείς και οι άρχοντες 21 ημών εις κρίμα %'ανάτον ^ και εΰτανρωΰαν αντόν' ημείς δε ηλ- πίζομεν ότι αντός εΰτιν ο μέλλων λντρονΰ^'αι τον Ίοραηλ. Αλλά γε ΰνν πάβιν τοντοις τρίτην ταντην ημεραν άγει οήμερον, αφ 22 οι; ταύτα εγενετο. Άλλα καΐ γνναικες τίνες εξ ημών έξεβτηΰαν 23 ημάς, γενόμεναι ορΰ^ριναι επΙ το μνημειον' και μη ενρονΰαι το ύώμα αντον , ηλ^Όν^ λεγονΰαι καΐ όπταόίαν αγγέλων έωρακέναι, οι 24 λέγονβιν αντόν ζτιν. Και άπήλΟ'όν τεινες τών 6νν ημιν επΙ το μνημειον^ καΐ ενρον όντως καΟ'ώς και αί γνναΐκες είπον' αντον 25 δε ονκ είδον. ΚαΙ αντός είπεν προς έαντονς^ ώ ανόητοι καΐ βρα- δεΐς τη καρδία τον πιβτενειν επι πάβιν οις έλάληοαν οί προ- 20 φηται ' ονχΐ ταντα έδει πα^εΐν τον Χριβτόν, καΐ είύελ^ειν εις 27 την δο^,αν αντον ; καΐ άρξάμενος από Μωβέως , καΐ από πάντων τών προφητών^ διερμννενεν αντοΐς εν πάΰαις ταΐς γραφαις τα 28 περί έαντον. καΐ ηγγειύαν εις την κώμην ον έπορενοντο ' καΐ 29 αντος προΰεποιηΰατο πορρώτερον πορενεο&αι' και παρεβιάύαντο αντον, λέγοντες, μεΐνον με%^^ ημών, ότι προς έΰπεραν έΰτιν, 30 καΐ κεκλικεν η ήμερα, και είοήλΰ'εν τον μεΐναι ΰνν αντοΐς. και εγενετο εν τω κατακλιϋ-ηναι αντόν μετ^ αντών, λαβών τον άρ- 31 τον ηνλόγηβεν, καΐ κλάβας έπεδίδον αντοΐς. αντών δ\ διηνοίχ- %'η6αν οί οφΰ'αλμοι, και επεγνωύαν αντόν' και αντός άφαντος 32 εγενετο απ' αντών. καΐ εΐπον προς άλληλονς , ot;;t^l η καρδία ημών καιομενη ην εν ημΐν, ως ελάληβεν ημΐν εν τ^ οδώ, καΐ ως διη- 33 νοιγεν ημΐν τάς γραφάς ; ΚαΙ αναβτάντες αντη τη ώρα, νπεβτρεψαν 1) εΰται j)YO εοτε. Post ^σταί. quinque literae erasae: forte quia εβται Lis scriptum. 176 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ ΚΑΤΑ ΛΟΤΚΑΝ. XXIV. ft'g Ίερονααλημ,, καΐ ενρον βννηϋ'ροίβμενονς τους ένδεκα καΐ τους ΰνν αντοΐς, λέγοντας, oxl ηγερ^-η ο Κνρως όντως, καΐ ώφΟ-η Σί- 34 μωνι. καΐ αντοί ε^ηγονντο τα εν vrj οδω , καΐ ως εγνωβΰ-η αντοΐς 35 ^^ εν τ /J κλάβει τον αρτον. Ταύτα δε αυτών λαλονντων, αντος ο Ιη- 36 ΰονς εβτη έαμεύω αυτών, καΐ λέγει αύτοΐς , ειρήνη υμΐν. πτοηΟ-εν- 37 τες δε καΐ εμφοβοί γενόμενοι εδόκονν πνεύμα ϋ^εωρεΐν. και ειτιεν 38 αντοΐς, τι τεταραγμένοι ε6ταί\ ) κα\ διατί διαλογισμοί άναβαίνον- 6ιν εν ταΐς καρδίαις~) υμών; εί'δετε τάς χείρας μου, και τονς πόδας 39 μον, OTfc αντός εγώ είμι' -φηλαφήαατέ με, καΐ ί'δετε' οτι πνεύμα βάρκα καΐ οΰτεα ουκ έχει, καϋ^ώς εμε ϋ-εωρεΐτε έχοντα, καΐ τούτο 40 '^^^ ειπών επεδειξ,εν αύτοις τάς χείρας και τους πόδας. "Ετι δε άπι- 41 ατονντων αντώ και ΰ'ανμαζόντων άπό της χαράς, είπεν αυτοΐς, εχετέ τι βρώύιμον ενΰ'άδε; οι δε έπέδωκαν αυτώ ιχ^^ύος οπτοϋ 42 ^^^ μέρος' καΐ λαβών ενώπιον πάντων εφαγεν. Είπεν δε αυτοίς, ού~ ^^ τοι οι λόγοι μου, ους έλάληΰα προς υμάς ετι ων βύν υμΐν, ort δει πληρω%'ηναι πάντα τα γεγραμμένα εν τω νόμω Μωΰέως, καΐ προ- φήταις και ψαλμοΐς περί εμού. Τότε διηνοι^εν αυτών τον νουν, 45 τού ΰυνιεναι τάς γραφάς' καΐ είπεν αντοΐς, οτι ούτως γέγραπται, 46 καΐ όντως έδει παϋ'εΐν τον Χριΰτόν, καΐ άναατηναι εκ νεκρών τί] τρίττι ημέρα, καΐ κηρυχΰ'ηναι επι τω ονόματι αυτού μετάνοιαν και 47 άφεΟιν αμαρτιών εις πάντα τα εϋ'νη, άρξάμενον άπό Ίερουβαλήμ. ύμεΐς δέ έβται μάρτυρες τούτων, και ιδού, εγώ άποβτέλλω την ^^ έπαγγελείαν τού πατρός μον εφ' υμάς' ύμεΐς δε κα^^είΰατε εν τύ/ πόλει Ιερουσαλήμ , εως ου ένδΰσηύ^αι δύναμιν θξ ύφους. Έ^ήγα- 50 γεν δε αυτούς έξω εως εις Βη&ανίαν' καΐ επάρας τάς χείρας αυτού, εύλόγηΰεν αυτούς. Και έγένετο εν τω εύλογεΐν αυτόν αυτούς, διέ- 51 ότη άπ' αυτών, καΐ ανεφέρετο εις τον ονρανόν. και αυτοί προβκν- 52 νήααντες αυτόν, ύπέΰτρε-ψαν εις Ιερουσαλήμ μετά χαράς μεγάλης ' και ηΰαν διαπαντός εν τω ιερώ, αίνούντες^) καί εύλογοϋντες τον 53 Θεόν. αμήν. ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ ΚΑΤΑ ΛΟΤΚΑΝ.^) Ι) £σται, pro ?στε , ut sacpe. 2) εν ταις -λαρδιοας. Eescripta sunt £, r, ς -Λαρ. a i)riina niauu vel autitiua: qua de cau.sa non liquet. 3) εν τω ιερω αανονντες. olim αινονντες solum: nunc, delcto cavovv, rescrlptum, Uteris ερω aivovv in raarg^iiiom cxtensis. Correctio" 2 m. 4) Subscriptio , a nianu cor- rectoris autiqui adjecta. [ TOT ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΤ ΤΑ ΚΕΦΑΛΑΙΑ.]*) του εγ Κανά^) γάμου, των εζβλη&έντων εκ του ίεροϋ. Νίκοδημου. ξήτ7]ΰεις-) περί '/Μ&αρίΰμοϋ. της Σαμαρίτιδος. τον βαΰίλι,κοϋ. του τριάκοντα '/ml οκτώ ετη έχοντος εν τγ αβ&ηνείίχ. των τΐεντε άρτων καΐ των δύο Ιχ%ύων. του εν ϋ-αλάβΰτ] περιπάτου, του τυφλού. Λαζάρου. της αλΐ'φα67]ς τον Κνριον μύρω. ών είπεν Ιούδας, του όνου. των προΰελϋ'όντων Ελλήνων, του νι,πτηρος. τον παρακλητου. της αΐτηβεως του οώαατος του Κυρίου. ["] περί m περί Μ• περί [ί]. ξητη ε. περL g. περί ^ περί η. περί ^. περί ι. περί La. περί Φ• περί Ly. περί Lδ. περί ιε. περί ίς• περί ^ι περL ιη. περί η Titulus deest. 1) fy' Κανά, pro εν Κανά. 2) ζητήσεις, pro ξητησις. CODEX ALEX. λ s\ ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ ΚΑΤΑ Ιί^ΑΝΝΗΝ.* ΚΕΦ. Α. CAP.I. ^ rjv aQifi ην ο λόγος , καΐ 6 λόγος ην προς τον Θεον, καΐ Θεός ήν 6 Ι λόγος, ούτος ήν εν άρχη προς τον Θεόν. πάντα δ υ' αντον εγ ενετό, ^ καΐ χωρείς αντον έγενετο ονδε εν, ο γεγονεν. εν αντω ζωη ήν, 4 καΐ ή ζωή ήν το φως των avd -ρώπων , καΐ το φως εν ττ/ ΰκοτία 5 ί* φαίνει, και ή 6κοτία αντό ον κατέλαβεν. Έγενετο άνΰ-ρωπος άπε- 6 ύταλμενος παρά Θεού, όνομα αντώ ^Ιωάννης, ούτος ήλϋ'εν εις 7 μαρτνρίαν, ίνα μαρτνρήΰη περί τον φωτός, ίνα πάντες πιβτεν- Οωβίν δι' αντον. ονκ ήν εκείνος το φως, άλλ^ ϊνα μαρτνρήβη 8 ^ περί τού φωτός. Ην το φως το άλη^-εινόν, ο φωτίζει πάντα αν- 9 ^-ρωπον, ερχόμενον εις τον κόΰμον. εν τω κόΰμω ήν, καΐ ο κόΰμος δι 10 αντού εγένετο, καΐ ό κόβμος αντον ονκ εγνω. είς τα ιδιαήλ^'εν,καΐ 11 οί ί'διοί αντον ον παρελαβον. όΰοι δε ελαβον αυτόν, εδωκεν αντοΐς 12 έ^ονοίαν τέκνα Θεον γενεΰ&αί, τοις πιβτενονβίν είς το όνομα αντον. οι ονκ εζ αιμάτων, ονδε εκ ΰ'ελήματος ΰαρκός , ονδε εκ ϋ-ελήματος i^ " ανδρός, αλλ' εκ Θεού εγενήΰ-ηΰαν. Και ό λόγος ΰάρ^ εγένετο, καΐ 14 εΰκήνωβεν εν ήμΐ,ν, (καΐ έ^εαβάμεΰ^α την δόξ,αν αντον, δό^αν ώς ^ μονογενούς παρά πατρός,) πλήρης ^^aptrot? και άληϋ-ειας. Ίωάν- 15 νης μαρτνρεΐ περί αντού, και κέκραγεν λέγων, οντος ήν όν ειπον, ο όπιΰω μον ερχόμενος, ε μπροθ%• εν μον γεγονεν' ότι πρώ- t τός μον ήν. Και εκ τού πληρώματος αυτού ήμεΐς πάντες έλά- 10 βομεν και χάριν άντΙ χάριτος' ότι ό νόμος δια Μωβέως εδόΰ^η , ή Π V χάρις και η αλήθεια δια ΎηβονΧριΰτού εγένετο. Θεόν ονδείς έ£6ρα- 18 * Titulus olim adfiiit. l^ATA liiANNHN. 179 κεν πωτΐοτε' ο μονογενής νιος, ο ων εις τον κόλπον τον πατρός^ Ι. 19 εκείνος εξηγηβατο. καΐ αντη εβτίν η μαρτυρία τον Ιωάννου, ^ οτε άπεΰτειλαν οι 'Ιουδαίοι il•, Ιεροβολνμων ιερείς και Αενΐτας 20 προς αυτόν, ϊνα ερωτηύωβιν αντον , 6ν τις ει; και ώμολόγηβεν, και ουκ ηρνηΰατο' και ωμολόγηΰεν, οτι εγώ ουκ είμι 6 Χρι- 21 6τ6ς. και ηρώτηύαν αυτόν, τί ούν; Ηλίας ει συ; και λέγει, 22 ουκ ειμί. 6 προφήτης ει Ου; καΐ απεκρί^-η, ου. είπον ονν αν- τω, τίς ει; ίνα άπόκριβιν δώμεν τοΓς τΐεμιραΰιν ημάς' τί λε- 23 γεις περί βεαντον; "Εφη, εγώ φωνή βοώντος εν vrj ερημω, ευ- * 24 3^ΰνατε την οδον Κνρίον' καϋ-ώς είπεν Ησαΐας ο προφήτης. Κα\ *^ 25 οί" άπεβταλμένοι^) ήβαν εκ των Φαριΰαίων' και ήρώτηοαν αν•• τον, και είπον αντω , τί ονν βαπτίζεις , ει ον ονκ ει 6 Χρι- 26 στο^, ονδε Ηλίας ^ ονδε ο προφήτης; ΆπεκρίΟ-η αύτοΐς Ίωάν- ^^ νης λέγων, εγώ βαπτίζω εν νδατι' μέσος δε νμών ε'στηκεν, ον 27 νμεΐς ονκ οιδατε. αντός εστίν ο οπίσω μον ερχόμενος , ος εμ- προσΟ-εν μον γεγονεν' ού εγώ ονκ είμι αζιος ίνα λύσω αντον 28 τον ιμάντα τον -υποδήματος. Ταντα εν ΒηΟ-ανία εγ ενετό πέραν ^^ 29 τον Ίορδάνον, οπον ην Ιωάννης βαπτίζων. Τη επαύριον βλέ- πει τον Ίησονν ερχόμενον προς αντον, και λέγει , ί'δε 6 άμνος 30 τον Θεού , ο αί'ρων την άμαρτίαν τον κόσμου. Ούτος έστιν περί '' ον εγώ είπον, οπίσω μου έρχεται άνήρ, ος έμπροσΟ^έν μον γέγονεν, 31 οτι πρώτος μον ην. κάγώ ουκ ηδειν αυτόν' αλλ' ίνα φάνε ρω^-η 32 τω Ισραήλ, δια τοντο ήλ^ον εγώ εν τω νδατι βαπτίζων. Και έμαρ- ^ τνρησεν Ιωάννης λέγων, ότι τεϋ-έαμαι το Πνεύμα καταβαΐνον ως 33 περιστεράν ίξ ουρανού, και έμεινεν έπ^ α[υτόν]. κάγώ ονκ ηδειν αντόν' αλλ' ο π[έμ]ψας^) με βαπτίζειν εν νδατι, εκείνος μοι είπεν, εφ' ον αν ί'δης το Πνεύμα καταβαΐνον καΐ μένον έπ αν- 34 τον, αντός εστίν ο βαπτίζων εν Πνεύματι Άγίω. κάγώ έώρακα, 35 κ«1 μεμαρτύρηκα ότι ovrog έστιν 6 νιος τού Θεού. Τη έπαύ- ^^ ριον πάλιν ίστήκει 6 Ιωάννης, καΐ έκ των μαθητών αντού 30 δυο. και 'εμβλέφας τω Ιησού περιπατούντι , λέγει , ί'δε ο αμνός 37 τού Θεού. καΐ ηκουσαν αυτού οί δύο μα&ηται λαλούντος , καΐ 1) οι απεοταλιΐΒνοι. οι απε roscriptum 1 m. Olim forte omisso οι. 2) αν- τον αλλ' ο π[εμ]ιρας. Yidetur 1 m. scripsisse αλλ' ο πεμ-ψας, ideoque α re- licto, erasit caetera , et inseruit ντον αλλ ο πεμιρας. 12* 180 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ ηκολονΟ'ηΰαν τω Ίηΰον. Στραφείς δε 6 ^Ιηΰονς^ καΐ ^-εαβάμενος 38 αντονς ακολονϋΌνντας , λεγεο αντοΐς , τί ζητείτε ; ol δε είπον αντώ 39 ραββΐ, (ο λέγετε με&ερμηνενόμενον , διδάβκαλε ,) τίοϋ μένεις; Αέ- 40 γει αντοΐς , ερχεοΟ'αι καΐ ί'δετε. ηλ^Όν ονν και ίδον ττον μένει ' καΐ Λαρ αντώ έμειναν την ημεραν εκείνην' ωρα ην ώς έκτη. Ήν δε 41 Ανδρέας 6 αδελφός Σίμωνος Πέτρου , είς εκ των δυο των άκον- βάντων πάρα ^Ιωάννου, καΐ άκολονϋ-ηοάντων αντώ. Ενρίΰκει 42 οντος ττρώτον τον άδελφον τον Ιδιον Σίμωνα , καΐ λέγει αντώ^ ευρηκαμεν τον Μεΰΰίαν, (ο εΰτιν με%•ερμηνενόμενον .^ Χριΰτός') καΐ ηγαγεν αντον προς τον Ίηΰονν. εμβλέφας αντώ 6 Ίηΰονς 43 είτίεν^ (5ν εΐ Σίμων ο νιος Ίωνά' 6ν κλη^-ηΰτ] Κηφάς' ος ερμηνεύ- εται Πέτρος. Tfj επαύριον η^'έληΰεν εξελ0'εΐν είς την Γαλιλαίαν' 44 και ενρίοκει Φίλιππον ^ και λέγει αντώ ο Ιηΰονς, άκολονϋ-ει μοι. ην δε ο Φίλιππος άπο Βη^•6αϊδά^ εκ της πόλεως Άνδρέον καΐ Πέ- 45 τρον. [Εν]ρίακει Φίλιππος τον Να^'αναηλ^^) και λέγει αντώ, ον 46 έ'γραφεν Μωΰης εν τω νόμω καΐ οι προφηται, ενρηκαμεν, ^Ιηΰονν τον νίον Ίωβηφ τον άπο Ναζαρέτ, καΐ είπεν αντώ Ναϋ'αναηλ , εκ 47 Ναζαρέτ δνναταί τι άγα%•ον είναι ; λέγει αντώ Φίλιππος , ερχον καΐ ί'δε. Είδεν ο Ίηΰονς τον Ναθαναήλ έρχόμενον προς αντον, 48 και λέγει περί αντον, ί'δε άληΟ^ώς Ίΰραηλίτης , εν ω δόλος ονκ εβτιν. λέγει αντώ Ναθαναήλ, πό&εν με γινώβκεις; Άπεκρί&η 49 Ίηβονς και είπεν αντώ , προ τον αε Φίλιππον φωνηΰαι , οντά νπο την ΰνκήν, είδόν ΰε. άπεκρί%•η ΝαΒ'αναηλ και λέγει αντώ, ραββεΐ, 50 6ν ει 6 νιος τον Θεον , 6ν βαβιλενς ει τον Ίΰραήλ. Άπεκρίϋ-η 51 Ίηβονς και είπεν αντώ, ότι είπόν 6οι, ότι ίδόν 6ε νποκάτω της 6νκης, πΐ6τενεις; μείζω τοντων oiprj. και λέγει αντώ, άμην άμην 52 λέγω νμιν, απ' άρτι όφε6ϋ'αι^) τον ονρανόν άνεωγότα, και τονς άγγέλονς τον Θεον αναβαίνοντας και καταβαίνοντας έπι τον νίον τον άν^ρώπον. 1) Ναΰ'αναηλ. λ rescriptum. 2) 0'ψεσ9'αί. at pro ε ut saepissime. ΚΑΤΑ I.QANNHK 181 ΚΕΦ. Β. CAP. Π. 1 1\αΙ τη ήμερα rfj τρίττ] γάμος εγενετο εν Κανά της Γαλιλαίας' καΐ Α 2 ην η μητηρ τον ^Ιηύον έχει. εκλήΰ•η δε καΐ ο Ίηΰονς καΐ ου μαΰ^η- 3 ταΐ αντον εις τον γάμον. καΐ νΰτερηΰαντος οί'νον, λέγει η μητηρ 4 τον ^Ιηβον τιρος αντον, οίνον ονκ εχονΰιν. και λέγει αντη ο ^Ιη• 5 ύονς , τί έμοί και 6οΙ^ γνναι\ ονπω ηκει η ωρα μον. λέγει η μητηρ 6 αντον τοις διακόνοις, ο τι αν λέγη νμΐν^ τΐοιηβατε. Ήϋαν δε εκεί νδρίαι λίϋΊνε ) ε^ κείμεναι κατά τον κα^-αριβμον των ^Ιονδαίων, 7 χωροΰΰαι ανά μετρητάς δνο η τρις. Λέγει αντοΐς ο Ίηΰονς , Γε~ 8 μίαατε τάς νδρίας νδατος. και έγέμιΰαν αντάς εως ανω. καΐ λέγει αντοις, άντληΰατε ννν, και φέρετε τω άρχιτρικλίνω. καΐ ηνεγκαν. 9 ίΐς δε έγενΰατο ο άρχιτρίκλινος το νδωρ οίνον γεγενημένον, καΐ ονκ ηδει πό%•εν εΰτίν ' (ot δε διάκονοι ηδειΰαν οί ηντληκότες το 10 νδωρ') φωνεΐ τον ννμφίον ο άρχιτρίκλεινος , και λέγει αντώ, πάς ανΰ-ρωπος πρώτον τον καλόν οινον τίΰ-ηβιν, και όταν μεΟ-νβϋ-ώ- ΰιν, τότε τον ελάύοω' 6ν τετηρηκας τον καλόν οίνον εως άρτι. 11 Ταντην έποίηΰεν άρχην των βημείων 6 Ίηΰονς εγ' Κανά^) της Γα- λιλαίας, και έφανέρωΰεν την δόζ,αν αντον' και έπίΰτενύαν εις 12 αντον οί μαΟ'ηταΙ αντον. Μετά τούτο κατέβη εις Καπερναούμ, ^ αντος και η μητηρ αντον, καΐ οί αδελφοί αντον, και οί μαΰ'ηται αντον ' καΐ εκεί έμεινεν ον πολλάς ημέρας. g 13 Και έγγνς ην το πάΰχα των 'Ιονδαίων, και άνέβη ο 14 'Ιηΰοΰς εις Ίεροβόλνμα Ιηβονς. Και ενρεν εν τω ίερω τους πωλονντας βόας και πρόβατα και περιβτεράς, καΐ τονς κερμα- 15 τιβτάς καΛημένονς. και ποιηβας φραγέλλιον εκ ΰχοινίων, πάν- τας εξ,έβαλεν εκ τον ίερον , τά τ ε πρόβατα καΐ τονς βόας, και των κολλνβιβτών ε^έχεεν το κέρμα, καΐ τάς τράπεζας άνέΰτρε- 16 -ψεν' καΐ τοις τάς περιπτεράς πωλονΰιν είπεν, άρατε ταντα έν- τεν^-εν ' και μη ποιείτε τον οίκον τον πατρός μον οικοί' εμπορίον. κ (Χ yicc π Έμνηύχ^ηΰαν δΐ οί μαϋ^ηταΐ αντον, ότι γεγραμμένον έβτίν, ο ξη- 1) Il^lvs. ε pro αι iit saepissime. 2) εγ' Κανά, pro εν Κανά. 182 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ II. λος τον οίκον βον καταφάγεταί με. άτΐδκρίϋ^ηΰαν ονν οι Ίονδαΐοι 18 καΐ είπον αντώ, τι ΰημεΐον δίγνύεις^) ημιν, ότι ταντα ποίεΐς; ^ Απεκρί^ΎΙ Ίηβονς καΐ είπεν αντοΐς, λύσατε τον ναον τοντον, και 10 εν τρίβΐν ημεραις εγερώ αντόν. είπον ονν οι 'Ιουδαίοι^ τεύβερά- 20 κοντά καΐ ε^ ετεβιν ωκοδομήΰ^η ο vaog οντος ., καΙ 6ν εν τριοΐν Ύΐμέ- ραις εγερεΐς αντόν; εκείνος δε ελεγεν περί τον ναον τον ϋώματος 21 αντον. οτε ονν ηγερΟ'η εκ νεκρών^ εμνηοΰ'ηύαν ot μα^ηταΐ αν- 22 τον οτι τοντο ελεγεν' καΐ έπίοτενΟαν ττ} γραψ'^ ^ και τώ λόγω ω είπεν 6 ^Ιηΰονς. ^Slg δε ην εν τοις Ιεροβολνμοις εν τώ πάβχα, εν 23 τγί εορτγΙ, πολλοί έπίΰτενΰαν εις το όνομα αντον^ ■Β'εωρονντες^) αν- τον τα Οημεΐα α εποίει. αντος δε ο Ίηΰονς ονκ επίβτενεν εαντον 24 αντοίζ.,^) δια το αντον γινώΰκειν πάντας' καΐ ον χρίαν είχεν ίνα 25 τΙς μαρτνρηΰϊ] περί τον ανθρώπου' αντος γαρ εγίνωΰκεν τί ην εν τω άι Ο-ρώπω. r ΚΕΦ. Γ. CAP. III. Γ 'Hv δε ανϋ^ρωπος εκ των Φαριόαίων , Νικόδημος όνομα αντώ^ 1 άρχων των Ίονδαίων. οντος ηλΰ-εν προς αντόν ννκτός , καΐ είπεν 2 αντώ, ραββεΐ, οί'δαμεν οτι από Θεον εληλν^ας διδάσκαλος' ον- δείς γαρ δνναται ταντα τα σημεία ποιείν α σν ποιείς^ εάν μη fj ό Θεός μετ αντον. Άπεκρίχ^Υ] ό Ιησούς καΐ είπεν αντω^ άμην 3 άμην λέγω σοι, εάν μη τις γεννηΰ-ΡΙ άνωΰ-εν, ον δύναται ίδεΐν την βασιλείαν τον Θεού. Αεγει προς αντόν ο Νεικόδημος^ πώς δύ- 4 ναταί άνθρωπος γεννιβηναι^) γέρων ών\ μη δύναται εις την κοι- λίαν της μητρός αντού δεύτερον είσελϋ^εΐν καΐ γεννη^-ήναι; Άπε- 5 κρίΟ'η Ιησούς, άμην λέγω σοι, εάν μη τις γενηΟ-ι] ε^ ύδατος καΙ πνεύματος , ον δύναται είσελ^'ειν εις την βασιλείαν τον Θεού' Τό 6 γεγενημένον εκ της σαρκός, σαρξ έστιν' καΐ τό γί[γενη]μένον εκ τού πνειψατος, πνεύμα έστι[ν]. Μη ϋ^ανμάσ^ς ότι είπόν σοι, δει Ί νμάς γενηΰ•ήναι άνωϋ'εν. τό πνεύμα οπ;οι» ^έλει πνεΐ, καΐ την 8 φωνην αντού ακούεις , αλλ' ονκ οίδας πόΰ-εν έρχεται η πού νπά- 1) diyvvsiq^ γιγο δ^ι-Αννίΐς. 2) ^Έω^ονντξς. Sic MS. AYoicle liabet Q'EOQOvvτBς•. male. 3) εαυτόν αντοις. Scripserat αυτόν εαυτοις 1 m. sed postea corrcxit. Has inter voces spatium uiiius llterae interest, et ε extendit. in margiuem. 4) γεννη^-ηναι bis. Olini γενηϋ'ηναι, correctio 2 m. .ΚΑΤΑ ΙΟΑΝΝΗΝ. 183 9 yst ' ούτως εΰτίν πάς 6 γεγεννημένος εκ τον πνεύματος. Απεκρί^Ί] HI• 10 Νικόδημος καΐ είπεν αντώ, πώς δύναται ταύτα γενέ(5^αι\ Απε- κρι^Ύΐ Ίηΰονς καΐ εΙπεν αντώ ^ αν ει ο δυδάβκαλος τον Ιΰραηλ, και 11 ταντα ου γινώακεις-, Άμην άμην λέγω βοί, οτι ο οί'δαμεν λαλονμεν, καΐ ο εωράκαμεν μαρτνρονμεν ' καΐ την μαρντρίαν ημών ον λαμ- 12 βάνετε, εί τα επίγεια είπον νμίν, καΐ ον πιβτενετε^ πώς ^ εάν ειπώ 13 νμΐν τά επουράνια, πιβτενβετε; καΐ ονδείς άναβέβηκεν εις τον ον- ρανον, εί μη ο εκ τον ονρανον καταβάς, 6 νιος τον ανΰ^ρωπον ο ων 14 εν τω ονρανώ ' ^) ΚαΙ καΰ-ώς Μωβής νφωβεν τον οφιν εν τχι ερημω, 15 όντως δει νφωΟ'ήναί τον νίον τον άν^-ρώπον. ίνα πάς ο πιύτενων 16 επ' αντον, μη άπόλητε,'^) αλλ' εχτ] ζωην αιώνων. Οντως γαρ ηγά- πηοεν 6 Θεός τον κόύμον , ώβτε τον νίον αντον τον μοζΌ^^ίΐ/ι^ έδω- κεν, ίνα πάς ο πιΰτενων εις αντον μη άπολλνηται^^) αλλ' εχη ζωην αϊ- 17 ώνιον. ον γαρ άπέΰτειλεν 6 Θεός τόν νίόν αντον εις τόν κόβμον, 18 ίνα κρίνη τόν κόομον, αλλ' ίνα 6ω0-η ο κόύμος δι αντον. Ο πι- ΰτενων εις αντον ον κρίνετε ' ο δε μη πιβτενων ηδη κέκριται , οτι 19 μη πεπίύτενκεν εις το όνομα τον μονογενούς υιού τού Θεού. Αντη δε έβτιν η κρίβις, οτι τό φώς ελήλνϋ'εν εις τόν κόΰμον, καΐ ηγάπη- οαν οι άνϋ-ρωποί μάλλον το ϋκότος , η τό φώς' ην γαρ αντών πο- 20 νηρά τά έργα. Πάς^) γάρ ο φαύλα πράούων, μί6εΐ[τ]ό φώς, και 21 ονκ έρχεται προς τό φώς, ίνα μη έλεγχϋ'η αντον τά έργα' ο δε ποιών την άλη%'ειαν, έρχεται προς τό φώς , ίνα φανέρωση αντον τά έργα, 22 ότι εν Θεώ ε<5τιν ειργαβαένα. Μετά ταύτα ηλϋ'εν Ίηοούς καΐ οι μα- d -ηταΐ αντον εις την Ίονδαίαν γην. καϊ εκεί διέτριβεν μετ αντών 23 και εβάπτιξεν. Ήν δε καΐ Ιωάννης βαπτίξων εν Αίνων εγγνς τον ^^ ΣαλλεΙμ,^) ότι νδατα πολλά ην εκ ει' καϊ παρεγείνοντο καΐ εβαπτί- 24 ξοντο. Ονπω γάρ ην βεβλημένος εις την φνλακην ο Ιωάννης. ci 25 Έγένετο ονν ζητηύεις εκ τών μα&ητών Ίωάννον μετά Ίου- ^^ 26 δαίον περί κα&αριβμού. καϊ ηλ^Όν προς τόν Ίωάννην καϊ είπον ^ αντώ, ραββεϊ, ός ην μετά 6ού πέραν τού Ιορδάνον , ω 6ν μεμαρ- 1) ων εν τω ονρανφ: ων prius oraissum. Erasit manus antiqua et rescri- psit, addito ων. 2) απολητε pro κποληται. ητε rescriptum: quid olim exstite- rit nunc discern! nequit. Post τ^τε rasura. ^) απολλνηται , sic. 4) Marg. sup. [ε. περί ττ^ς] Σ(χμ(χ[ριτίδος']. 5) Σαλλεψ. sic. ] 84 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ . III. τνρηκας^ id ε ούτος βαπτίζει, καΐ πάντες έρχονται, προς αυτόν. Απεκρί^Ύΐ 'Ιωάννης καΐ είπεν, ου δύναται avd -ρωπος λαμβάνειν ού- 27 ^^ δεν, εάν μη τ] δεδομενον αντώ εκ τον ουρανού. ΑντοΙ νμεΐς μοι 28 μαρτυρείτε ότι είπον, ουκ ftat εγώ ο Χριΰτός , αλλ' οτι άπεΰταλ- ^ μένος ειμί έ'μπροϋϋ-εν εκείνου. Ο έχων την νύμφην, νυμφίος 29 έοτίν' ο δε φίλος τού ννμφίον , ο εβτηκώς και άκούων αυτού, χαρά χαίρει δια την φωνην τού ννμφίου. αύτη ούν η χαρά η εμη πεπληρωται. εκείνον δει αυξ,ανειν, εμε δε ελαττούόΟ-αι. ο ^^ άνωΰ'εν ερχόμενος , επάνω πάντων έατίν. ο ων εκ της γης, εκ της γης εΰτιν, καΐ εκ της γης λαλεί' ο εκ τού ουρανού ερχόμε- νος, επάνω πάντων εΰτϊν, και ο εώρακεν καΐ ηκουβεν, τούτο μαρ- 32 τυρει' και την μαρτνρίαν αυτού ουδείς λαμβάνει. 6 λαβών αύ- 33 τού την μαρτνρίαν, εΟφράγιΰεν οτι ο Θεός άληθ^ης εΰτιν. όν γαρ 34 άπεΰτειλεν 6 Θεός, τα ρήματα τού Θεού λαλεί' ού γαρ εκ μέ- y τρου δίδωΰιν ο Θεός τό Πνεύμα. Ό πατήρ άγαπα τόν νίόν, και 35 . πάντα δεδωκεν εν τη χειρί αντού. Ό πιοτενων εις τόν υίόν, 36 έχει ζωην αίώνιον' ο δ\ άπειΟ'ών τω νίώ , ουκ ο'ψεται ξωην, αλλ η όργη τού Θεού μένει επ' αυτόν. ΚΕΦ. Δ. CAP. IV. ""iiig ούν έγνω 6 Κύριος, ότι ηκουΰαν οί Φαριβαΐοι, ότι Ίηοούς 1 f πλείονας μαϋ'ητάς ποιεί, και βαπτίζει Ιωάννης' (Καίτοιγε αυτός 2 Ίηϋούς ουκ εβάπτιζεν, αλλ' οι μαϋ-ηταΐ αυτού') άφήκεν την Ί<.υ~ 3 δαίαν, καΐ άπηλ^εν εις την Γαλιλαίαν. έδει δε αυτόν διερχε- 4 Od^ai δια της Σαμαρείας. ly "Ερχεται ούν εις πόλιν της Σαμαρείας, λεγομενην Συχαρ, 5 πληβίον τού χωρίου ο εδωκεν Ιακώβ Ίωβηφ τω νίω αντού. ην 6 δ\ εκεί πηγή τού Ιακώβ. Ό ούν Ίηΰούς κεκοπιακώς εκ της όδοιπορείας εκα^εζετο ούτως έπΙ τι] πηγή. ώρα ην ως έκτη. "Ερχεται γννη εκ της Σαμαρείας άντληΰαι νδωρ. Λέγει αύτη 7 ό Ίηΰούς, δός μοι πιεΐν. οι γαρ μαΟ^ηταΙ αντού άπεληλν^ει- 8 ΰαν εις την πόλιν ίνα τροφάς άγοράϋωΰιν. λέγει ούν αντώ η 9 ΚΑΤΑ LQANNHN. 185 γννη η Σαμαρεΐπς , πώς αν Ιουδαίος ων παρ' εμον πίν^) αιτείς^ IV. γυναικός Σαμαρείτιδος οϋΰης; ου γαρ ΰυνχρώνταί Ιουδαίοι Σα- 10 μαρείταις. Άπεκρί^Υ] Ίηΰοϋς καΐ είπεν αυττι^ V ^i-^^f^S ) "^V^ δωρεάν τον Θεοϋ , καΐ τίς εοτιν 6 λέγων 6oc, δός μοι πιεΐν, 11 6ν αν τίτηύας αυτόν, καΐ εδωκεν αν 6θί ύδωρ ζών. λέγει αυ- τώ η γυνή, κύριε, ούτε αντίτιμα έχεις, και το φρεαρ εβτίν 12 βαϋ•ύ' πόΰ-εν ούν έχεις το νδωρ το ζ€ον; Μη βύ μείζων ει του πατρός ημών Ιακώβ, ος εδωκεν ημΐν το φρεαρ, και αύτος £| 13 αντον επιεν, καΐ οι υιοί αύτοϋ , και τα Ο^ρέμματα αύτοϋ; Άπε- κρίϋ-η ^Ιηοοΰς καΐ είπεν αύττ} , πάς 6 πίνων εκ του ύδατος 14 τούτου, διφήβει πάλιν' ος d' αν πίτ] εκ του ύδατος ον εγώ δώόω αύτω, ου μη διιΐ^ηβει εις τον αιώνα' άλλα το ύδωρ 6 δώβω αύτω ^ γενηΰεται εν αύτω πηγή ύδατος αλλομένου εις 15 ζωην αίώνιον. Λέγει προς αύτον η γυνή, κύριε, δός μοι τούτο 16 το νδωρ, Χνα μη διφώ, μηδέ έρχωμαι εν%•άδε άντλεΐν. λέγει αύτη Π Ίηΰούς, ύπαγε , φώνηύον τον άνδρα 6ου, και έλϋ-ε ενϋ-άδε. άπε- κρί^η η γννη και είπεν, ούκ έχω άνδρα, λέγει αύτη ο Ιηΰονς, 18 καλώς είπας, οτι άνδρα ουκ έχω' πέντε γαρ άνδρας έΰχες' καΐ 19 ννν ον έχεις, ουκ έΰτιν 6ου άνήρ' τούτο άληΰ^ες εί'ρηκας. Λέγει 20 αύτω η γυνή, κύριε, ^εωρώ οτι προφήτης ει 6ύ. οι πατέρες ημών εν τω ορει τούτω προ6εκύνη6αν' και ύμεΐς λέγετε, οτι εν 21 Ίερο6ολύμοις έ6τιν 6 τόπος , όπου προ6κυνεΐν δει. Λέγει αύτη 6 Ίηΰονς, γύναι, πίατεναόν μοι, ότι έρχεται ωρα, ότι ούτε εν τω 22 όρει τούτω ούτε έν Ιερο6ολύμοις προ6κυνη6εται τω πατρί. νμεΐς προΰκννεΐτε ο ονκ οί'δατε' ημείς προ6κυνούμεν ο οίδαμεν' οτι 23 η 6ωτηρία εκ τών Ιουδαίων έ6τίν. άλλα έρχεται ώρα και νυν έ6τιν , ότε οί αλη^εινοί προ6κυνητα\ προ6κυνη6ου6ΐν τω πατρΙ έν πνεύματι καΐ αληΰ'εία ' καΐ γαρ 6 πατήρ τοιούτους ζητεί τους προ6- 24 κυνοϋντας αυτόν. Πνεύμα ο Θεός' καΐ τους προ6κννονντας αυτόν, 25 έν πνεύματι καΐ αληΰ'εία δει προ6κυνεΐν. λέγει αύτώ η γυνή, οίδα ότι Με66ίας έρχεται' (ό λεγόμενος Χρι6τός') όταν έλΰ-η εκείνος, 26 άναγγελεΐ ημΐν πάντα, λέγει αντ]] Ίη6ούς , έγώ είμι, ό λαλών 6οι. 1) Ttiv. Sic pro πιειν. 2) η ειδεις, pro ει "ηδείς. 186 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ IV. καΐ επί τοντω ήλΰ-ον οί μαΟ-ψαΙ αντον, καΐ εΟ-αυμαξον οτι 27 μετά γυναικός έλάλευ' ουδείς μέντοι είττεν, τι ζητείς; η^ τι λαλείς μετ αντης; άφηκεν ούν την υδρ[ίαν] αυτής η γυνή, 28 καΐ ατΐηλ^'εν εις την τίόλιν , καΐ λέγει τοις άνϋ'ρώποις , δεντε, 29 ί'δετε ανΰ^ρωπον , ός είπέν μοι πάντα ο6α έποίηΰα' μητι ου- τός έΰτιν ο Χριύτός; Έ^ηλϋ^ον εκ της πόλεως, καΐ ηρχοντο 30 προς αυτόν, εν δε τω μεταξύ ηρώτων αυτόν οί μαΰ•ηταΙ, λέ- 31 γοντες, ραββΐ, φάγε. 6 δε είπεν αύτοΐς, εγώ βρώΰιν εχω φα- 32 γεΐν, ην ύμεΐς ουκ οιδατε. "Ελεγον ούν οί μα^ηταΐ προς άλ- 33 λήΐους, μητις ηνεγκεν αύτω φαγεΐν; λέγει αυτοΐς ο Ιηβούς, 34 εμόν βρωμά έΰτιν, ϊνα ποιώ το θέλημα του πέμ^Ραντός με, καΐ τελιώΰω αυτού το έργον. Ούχ ύμεΐς λέγετε, οτι έτι τετρά- 35 μηνός έστιν , καΐ ο ϋ^εριΟμός έρχεται ; ιδού , λέγω υμΐν , επά- ραται τους οφθαλμούς υμών, και ϋ'εάΰαβΟ'αι τάς χώρας, οτι λευκαί είϋιν προς ^εριΰμόν. ηδη καΐ ό ^-ερίξων μιΟ^ον λαμ- 36 βάνει, και βυνάγει καρπόν εις ζωην αίώνιον' ίνα καΐ ό βπεί- ρων ομού χο(ίρη και ο δ^ερίζων. Έν γαρ τούτω 6 λόγος 37 έοτίν ο άληΰ'εινός , ότι άλλος έβτίν ο ύπείρων , καΐ άλλος 6 d -ερίζων. εγώ άπέΰτειλα υμάς ^'ερίζειν ο ούχ ύμεΐς κεκο- 38 πιάκατε' άλλοι κεκοπιάκαβιν , και υμεΐς εις τον κόπον αυ- τών είοεληλύϋ'ατε. εκ δε της πόλεως εκείνης πολλοί επί- 39 ύτευβαν εις αυτόν τών Σαμαρειτών , δια τον λόγον της γυ- ναικός μαρτυρούοης, ότι ειπέν ^ot πάντα όΰα έποίηΰα. ως 40 ούν ηλΟον προς αυτόν οί Σαμαρΐται, ηρώτων αυτόν μεΐναι παρ' αύτοΐς' και έμεινεν εκεί δύο ημέρας. και πολλώ πλίους 41 επίΰτευΰαν δια τόν λόγον αυτού , τη τε γυναικι έλεγον, 42 ότι οι;κδ'τί. δια την ΰην λαλιάν πιΰτεύομεν' αυτοί γαρ άκη- κόαμεν , και οιδαμεν ότι ούτος έΰτιν αλη^^ώς ο ΰωτηρ του ^^ κόΰμου , ό Χριΰτός. Μετά δε τάς δύο ημέρας έ^ήλϋ^εν 43 λε έκεΐ^•εν , και άπηλ^εν εις την Γαλιλαίαν. Αυτός γαρ Ίη- 44 βούς έμαρτύρηύεν , ότι προφήτης εν τη ιδία πατρίδι τι- ^'= μην ούκ έχει. "Οτε ούν ηλ%'εν εις την Γαλιλαίαν , έδέ- 45 ^αντο αυτόν οί Γαλιλαίοι, πάντα εωρακοτες όΰα έποίηΟεν εν Ιεροΰολύμοις εν τη εορτή ' και αύτοΙ γάρ ηλ^Όν εις ΚΑΤΑ Ι<>ΑΝΝΗΝ. 187 IV. 46 την εορτην. Ήλ&εν ονν πάλιν 6 Ίηϋονς εις την Κανά της Γαλίλούας, οπού εποίηοεν το νδωρ οινον. 47 ΚαΙ ην τις βαβιλίκος^ ον ο vCog ηΟ^ένευ εν Καπερναούμ, ου- ς τος άκονΟας οτι Ίηβονς ηκει εκ της Ιουδαίας εις την Γαλιλαίαν^ άπηλ^εν προς αντον , καΐ ηρώτα αύτον^ ίνα καταβΐ] καΐ ίάβηται αν- 48 του τον υων' ημελλεν γαρ άποϋ-νηύκείν. Είπεν ούν ο Ιηΰοϋς προς αυτόν, εάν μη οημεΐα καΐ τέρατα ί'δητε, ον μη πίβτεύΰητε. 49 λεγεί προς αύτον Ό βαβιλεικος , κύριε, κατάβη^^ι πρΙν άπο^ανείν 50 τον υιόν μου. λέγει αύτω ο Ίηΰοϋς, πορενον' ο υιός ΰον ζη. καΐ επίοτευΰεν ο ανϋ-ρωπος ^) τω λόγω ον είπεν αύτω 6 Ίηβοϋς , καΐ 51 επορενετο. ηδη δε αντον καταβαίνοντος , οι δονλοι, αυτού άπηντη- 52 βαν αύτον, καΐ άπηγγειλαν λέγοντες, οτι ο παις αυτού ζτ]. Έπνϋ•ετο ούν την ωραν παρ* αντών εν η κομφότερον εβχεν ' καΐ είπον αύτω, 53 οτί εχ^Ίς ωραν εβδόμην αφήκεν αντον ο πνρετός. "Εγνω ούν ο πατήρ, οτι εν εκείνη τη ώρα , εν η είπεν αύτω ο Ίηύονς , 6 νιος ΰον 54 ζη, }cai έπίβτενΰεν , αύτος και η οικία αύτον ο λη. Τούτο πάλιν δεύτερον ΰημείον εποίηΟεν ο Ιηβονς, ελϋ^ών εκ της Ιονδαίας εις την Γαλιλαίαν. ΚΕΦ. Ε. CAP.V. 1 ΐνίετά ταύτα ην εορτή των Ιουδαίων, καΐ άνέβη Ίηαούς εις Ίεροοό- ^ 2 ?,νμα. εύτιν δε εν τοΓ^ Ίεροΰολνμοις εν τΐ] προβατικη κολνμβήϋ'ρα, 3 η επιλεγομένη'ΕβραΐΰτΙ Βη&εβδά, πέντε οτοάς έχονΟα. εν ταύταις κατέκειτο πληϋ-ος πολύ των άΰϋ-ενούντων, τνφλών, χωλών, ^,ηρών, 4 έκδεχομένων την τον ύδατος κίνηόιν. άγγελος γαρ Κνρίον^) κατά καιρόν έλούετο εν τη κολυμβη^ρα, και έτάραΟβε το ύδωρ' ο ούν πρώτος εμβάς μετά την ταραγ^ην του ύδατος, νγιης εγείνετο, οίω δήποτ' ούν κατείχετο νοΰηματι '^). 5 Ήν δέ τις άνϋ^ρωπος εκεί τριάκοντα και οκτώ ετη έχων εν ttJ Ζ 1) ο ανΟ-ρωπος. Manus antiqua erasit a in fine lineae, et initio lineae sequentis praeposiiit: unde post ο rasnra apparet. 2) χωλών — Κνριον. Videtur olim scriptum fuisse, χωλών ξηρών άγγελος γαρ Κνριον , quae erasit antiqua Λ'el 1 m. , et ad finem lineae praecedentis posuit quaedam, quaedam ad finem liuius lineae, caetei-a rescripsit. τον ante νδατος omisit Woide. 3) νοΰημ,ατι. οΰηματι rescriptum a 1 m. 188 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ V. au^svCa. τούτον ίδώς 6 ^Ιηΰονς κατακείμενον^ καΐ yvovg οτο τΐολνν 6 ηδη χρόνον έχει, λέγει αντώ, ^-έλεις νγίης γενέΰ^αι ; Λέγει αντω ^) 6 7 aad -ενών, κνριε, avd -ρωπον ουκ έχω^ ίνα όταν ταραχ^Ύ] το νδωρ^ βάλτ] με εις την κολνμβη^-ραν' εν ω δε έρχομαι εγώ, αλλοξ προ έμον κα- ταβαίνει. Λέγει αντω ο^Ιηΰούς, έγειρε.^ καΐ άρον τον κράβαττόνΰον, 8 καΐ περιπατεί, καΐ εν^^έως έγένετο νγιης ο άνϋ'ρωπος, καΐ ήρεντον 9 κράβαττον αντον , καΐ περιπατεί. Ήν δε ΰάββατον εν εκείνη ττ} 'ϊΐμέρα. έλεγον ούν οί'ΐονδαΐοι τω τε^εραπενμένω, βάββατόν έΰτιν 10 και ουκ έξ,εϋτίν 6οι άραι τον κράβαττον. Ός δε άπεκρί^-γι o^^^otg, oil ποιηΰας με νγιη, εκείνος μοι είπεν, άρον τον κράβαττον 6ον, καΐ πε- ριπατεί, ηρώτηύαν ονν αντον , τις έΰτιν ο avd -ρωπος ο ειπών 6οι, 12 άρον τον κράβαττον 6ον , και περιπατεί; Ό δε ίαΟ-εΙς ονκ ί^δει τις 13 έ6τιν' ο γαρ Ίηΰονς έ^ένενΰεν,οχλον οντοςεν τωτόπω. Μετά ταν- 14 τα ενρίΰκει αντον 6 Ίηΰονς εν τω ίερω, καΐ είπεν"^) αντω, ί'δε νγιης γέγονας * μηκέτι άμάρτανε, ίνα μη χείρον 6οι τι γένηται. Και απηλ- 15 Θ'εν 6 avd -ρωπος , καΐ άνηγγειλεν τοις Ίονδαίοις, oirt Ιηΰονς έ6τιν ο ποιη6ας αντον νγιη. καΐ δια τοντο έδίωκον τ6ν^Γη6ονν οι Ιονδαΐοι, 16 καΐ έζητονν αντον αποκτειναι, οτι ταντα έποίει έν 6αββατω. Ο δε Π Ύηΰονς άπεκρίνατο αντοΐς , ο πατήρ μον έως άρτι εργάζεται, καγώ εργάζομαι, δια τοντο ονν μάλλον έζητονν αντον οι Ιουδαίοι αποκτεΐ- 18 ναι, οτι ον μόνον έλνε το 6άββατον, άλλα καίπατέρα ίδιον έλεγε τον Θεον ^), ΐ6ον έαντον ποιών τω Θεώ. ^Απεκρίνατο ονν ο Ιη6ονς καΐ ει- 19 πεν αντοΐς, άμην άμην λέγω νμΐν, ον δύναται ο νιος ποιεΐν αφ έαντον ονδεν, έάν μη τι βλέπη τον πατέρα ποιονντα ' ά γαρ εκείνος ποιεί, ταντα και 6 νιος ομοίως ποιεί. Ό γαρ πατήρ φιλειτον νίον, καΐ πάντα 20 δίγνν6ιν^) αντω, α αντος ποιεί,' και μείζονα τούτων δίζει αντω έργα, ΐνανμεΐς ^^ανμάζηται. ώΰπερ γαρ ο πατήρ έγίρει τονς νεκρούς και 21 ζωοποιεΐ , όντως καΐ ο νιος ονς %-έλει ζωοποιει. Ονδε γαρ ο πατήρ 22 κρίνει ονδένα , άλλα την κρίΰιν πάΰαν δέδωκεν τω νίω, ϊνα πάν- 23 ^ τες τιμώΰιν τον νίον , καϋ'ώς τιμώΰιν τον πατέρα. Ό μη τιμών τον 1) νγιης γενεοϋ'αι; λέγει αντω. 1 m. bis eadem verba scripserat sed omnia delevit et rescripsit νγιης ... γενεοΰ^οα λέγει αντω Olim pro λέγει αντω exstabat απε%^ι%"η. 2) ηρωτησαν — yiai ει{πεν). Omnia rescripta. Qnaedam sine dubio omissa. Correctio 1 m. 3) Θεον. Rescriptum a 1 m., olim forte Ιησονν. 4) διγνναιν. pro δειν,ννοιν: sic etiam διί,ει pro δεις,ει. ΚΑΤΑ liiANNHN. 189 V. 24 VLOV, ov τίμα τον πατέρα τον πεμψαντα αυτόν. Ά μην άμην ^^ λέγω νμΐν, ότυ ο τον λόγον μου άκονων , καΐ πίΰτενων τω πεμψαντό με, εχευ ζωην αιώνων' καΐ εις xqCglv ουκ έρ- χεται, άλλα μεταβέβηκεν εκ τον %•ανάτον εις την ζωην. 25 άμην άμην λέγω νμυν , οτι έρχεται ωρα, καΐ νυν έοτιν, οτε οί νεκροί ακονβονται της φωνής τον νΐον τον Θεού, καΐ οι 26 άκονΟαντες ζηβονται. ίΐΰπερ γαρ ο τνατηρ έχει ζωην έν έαν- 27 τω, όντως έδωκεν και τω νίω ζωην έχειν έν έαντω. και έ^ονΰίαν έδωκεν αντω κρίβιν τΐοιεΐν , ότι νιος άνϋ-ρώτΐον 28 έΰτίν. Μη d -ανμάζετε τοντο' ότι έρχεται ωρα, έν rj πάντες 29 οί" έν τοις μνημείοις ακονβονται της φωνής αντον, καΐ έκ~ πορενΰονται , οΓ τα άγαϋ'ά ποιηΰαντες, εις άνάΰταβιν ζωής' 30 οι δε τα φαΰλα πράξ,αντες , εις άνάΰταοιν κρίύεως. Ου δν- f^P ναμαι έγώ ποιεΐν άπ^ έμαντοΰ ουδέν, κα^-ώς άκονω , κρίνω' και η κρίΰις η έμή δικαία έύτίν' ότι ον ζητώ το θέλημα το 31 έμον , άλλα το %^έλημα τον πέμψαντός με. ^Εάν έγώ μαρ- ^^ 32 τνρώ περί έμαυτον, η μαρτνρία μον ονκ έΰτιν ά?,ηΟ•ης. άλλος έοτιν 6 μαρτύρων περί έμον , καΐ οίδα ότι άληΰ-ής έΰτιν η 33 μαρτνρία ην μαρτνρει περί έμον. ΤμεΙ'ς άπεΰτάλκατε προς 34 Ίωάννην , καΐ μεμαρτνρηκεν τ^ άλη^-εία. έγώ δ\ ον παρά άν^'ρώπον την μαρτνρίαν λαμβάνω, άλλα ταντα λέγω ίνα 35 νμεις ΰωϋ-ήτε. εκείνος ην ο λύχνος ο καιόμενος καΐ φαίνων, νμεις δε ηϋ-ελήΰατε προς ώραν άγαλλιαΰ^ήναι έν τω φωτΐ αυ- 36 του. έγώ δε έχω την μαρτνρίαν μείζων του Ιωάννου ' τά γαρ έργα α έδωκεν μοι ο πατήρ ίνα τελειώΰω αυτά, αντα τα έργα ά ποιώ, μαρτυρεί περί εμού, ότι 6 πατήρ με άπέΰταλ- 37 κεν' καΐ ο πέμφας με πατήρ, αυτός μεμαρτύρηκεν περί εμού. Οντε φωνήν αυτού πώποτε άκηκόαται,^) Ούτε ίδος αυτού έω- ^ 38 ράκατε. καΐ τον λόγον αυτού ουκ έχεται μένοντα έν νμιν, 1^~ 39 ότι όν απέβτειλεν εκείνος, τούτω νμεΐς ον πιΰτενεται. Ερευ- νάτε τάς γραφάς , ότι νμεΐς δοκεΐτε έν ανταΐς ζωην αίώ- 40 νιον έχειν , καΐ έκεΐναί είΰιν αί μΜρτνρούβαι περί εμού ' και 41 ου Ο^έλετε έλΟ'εΐν προς με , [i-'Ji/a ζωην έχητε. δό^αν παρά 1) Sic MS. Λλ^οίάβ κνΛν,οαται : male. 190 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ V. [a]vd'QGJ7tov ov λαμβάνω' αλλ εγνωκα νμάς , οτι την άγάηην 42 τον Θεον ονχεται^) εν εαντοΐς. Έγώ ελήλνϋ-α εν τω ονόματι τον 43 πατρός μον, καΐ ον λαμβάνεται' με ' εάν άλλος ελΰ-γι εν τω ονόματι τω ίδίω , εκείνον λήμψεβΟ'αί. Πώς dvvaGd-at νμεΐς ταβτενειν , δό- 44 |αι/ παρά αλλήλων λαμβάνοντες, καΐ την δόξαν την παρά τον μόνον Θεον ον ζητείτε; Μη δοκεΐτε οτι εγώ κατηγορηθώ νμών προς τον 45 πατέρα' εύτιν ο κατηγορών νμών, Μωΰής, εις ον νμεΐς ηλπίκατε. ει γάρ έπιβτενεται Μωΰεΐ, έπιβτενεται αν εμοί' περί γάρ εμον 46 εκείνος εγραφεν. ει δε τοις εκείνον γράμμαύίν ον πιΰτενετε, πώς 47 τοις εμοίς ρήμαόιν πιΟτενΰετε; ΚΕΦ. ς. CAP. VI. ^^ Νίετά ταντα άπήλϋ'εν 6 ^ΙηΟονς πέραν της ΰ'αλάύΰης της Γαλι- 1 λαίας της Τίβεριάδος' καΐ ηκολονϋ-εί αντω όχλος πολνς, οτι έϋ-εώ- 2 γ ρων τά ΰημεΐα α εποίει επΙ των άΰΰ-ενονντων. Άνηλ%•εν^) δ\ εις 3 το ορός ο Ίηβονς , καΐ εκεί εκάΰ^ητο μετά τών μαθητών αντον. Ην 4 δ οε εγγνς το παΰχα η εορτή των Ιονοαιων. ^^Q. ^Επάρας ονν τονς οφϋ'αλμονς 6 Ίηΰονς, καΐ ΰ'εαΰαμενος οτι, 5 ^ πολνς όχλος έρχεται προς αντον , λέγει προς τον Φίλιππον , πόΰ'εν άγοράύωμεν άρτονς, ίνα φάγωύυν οντοί ; τοντο δε ελεγεν πειραζων 6 αντόν αντός γάρ ηδει τί εμελλεν ποιεΐν. Απεκρίΰ'η αντω Φίλιπ- 7 πος , διακοβίων δηναρίων άρτου ονκ άρκονβιν αντοΐς, ίνα εκαΰτος βραχν τι λάβη. λέγει αντω είς εκ τών μαϋ•ητών αντον, Άν- 8 δρέας ο αδελφός Σίμωνος Πέτρον , εύτιν παίδαρων εν ώδε, 6ς έχει 9 πέντε άρτονς κρίχϊ'ίνονς καΐ δνο όψάρια ' άλλα ταντα τί έβτιν εις το(5οντονς; είπεν δ\ ο Ίηοονς, ποιηΰατε τονς αν^ρωπονς αναπεβεΐν. 10 ήν δε πολνς χόρτος εν τω τόπω. ΆνέπεΟαν ονν oiavd -ρωποι άνδρες^) τον άριΒ-μόν ώοεΙ πεντακιύχείλίΟί. έλαβεν ονν τονς άρτονς ο Γη 11 ΰονς, καΐ ενχαριΰτηβας διέδωκεν τοις ανακειμένοις' ομοίως καΐ εκ τών ό-ψαρίων 06ον ηΟ^ελον. ως δε ενεπλήβϋ-ηβαν , λέγει τοις μαί)^η- 12 1) ονχΕζαι., pro ονκ εχεται. 2) ανήλθαν, λ rcscriptuin a manu iintiqua. 3) OL (χνΰ'ρωποί ανδρΒς. Sic legitur in Cod. ot ΈνοΓ άνδρες. ΚΑΤΑ Ιί>ΑΝΝΗΝ. 191 ταΐς αυτόν, ΰνναγάγετε τα τΐεριβϋενΰαντα κλάΰματα, ίνα μη τι VI. 13 άτΐόλητε. ΰννήγαγον ονν, καΐ εγεμιΰαν δώδεκα κοφίνονς κλαΰμά- των εκ των πέντε άρτων των κρι%-ίνων, α έπερίοβευβεν τοις 14 βεβρωκόΰιν. Οί ονν αν%•ρωποι ίδόντες ο εποίησεν βημεΐον 6 ^ Ίηβονς, έ'λεγον, ότι οντός έβτιν άλη^-ώς ο προφήτης 6 ερχό- Ιο μένος εις τον κοόμον. Ιηβονς ονν γνονς οτι μελλονΰίν ερχε- y βΟ^αί καΐ αρπάζειν αντον , ΐνά ποίήβωΰίν βαύιλέα, ανεχώρηύεν 16 πάλιν εις το ορός αντος μόνος. '^Ις δε οφία έγένετο, κατεβη- 17 6αν οί μα^-ηταΐ αντοϋ επΙ την ϋ-άλαύΰαν , καΐ άναβάντες εις το πλοίον, ηρχοντο πέραν της %^αλάθ6ης εις Καπερναούμ, καΐ βκο- 18 τία ηδη εγεγόνει, καΐ ουκ εληλνΟ-εί προς αντονς ο Ίηβονς , η τε ^άλαΰύα άνεμου μεγάλου πνέοντος διηγείρετο. 19 Έληλακότες ονν ώβεΐ οταδίονς είκοβιπεντε η τριάκοντα, θ ^εωρονΰιν τον Ίηβονν περιπατονντα επΙ της ϋ-αλάΰβης , καΐ 20 εγγύς τον πλοιον γεινόμενον' και εφοβήΟ-ηβαν. Ο δε λέγει 21 αντοίς , εγώ είμι' μη φοβεΐ6%•ε. Ύΐ^-ελον ονν λαβείν αντόν ^) εις το πλοΐον , καΐ εν^έως έγένετο το πλοΐον έπΐί της γης 22 εις ην νπήγον. Tfi επαύριον 6 όχλος 6 έβτηκώς πέραν της '^^ %•αλά66ης , είδον ότι πλοιάριον άλλο ονκ ην εκεί ει μη εν, καΐ ότι ου 6ννει<3ηλ%•εν ό Ίηβοϋς τοις μαΟ-ηταις αντοϋ 6 Ιη- ΰονς^) εις το πλοΐον, άλλα μόνοι οί μαΟ-ηταΙ αντον άπηλ%Όν, 23 άλλα δε ήλ^-εν πλοιάρια εκ Τιβεριάδος έγγνς τον τόπον οπον 24 εφαγον τον άρτον , ενχαριβτήοαντος τον Κνρίον' Ότε ονν Ίδεν 6 όχλος ότι Ιηΰονς ονκ εότιν εκεί ονδε οί μαΟ-ηταΙ αντον, ένέ- βηβαν αντοί εις τα πλοία , καΐ ήλϋ-ον εις Καπερναονμ , ξητονν- 25 τες τον Ίηβονν. και ευρόντες αντον πέραν της ΰ-αλάοβης , εί- 26 πον αντώ, ραββΐ, πότε ώδε γέγονας; ^Απεκρί%'η αντοΐς ο Ίη- ΰονς και είπεν, αμήν αμήν λέγω νμΐν, ζητείτε με , ονχ ότι ί'δετε 27 ΰημεια , αλλ' ότι εφάγετε εκ των άρτων και έχορτάοϋ-ητε. ερ- γάζεύ^ε, μή την βρώβιν την άπολλνμένην , άλλα την βρώΰιν την μένονβαν εις ξωήν αίώνιον , ην ο νίός τον avd -ρώπον 28 νμΐν δώοει' τοντον γαρ 6 πατήρ εΰφράγισεν 6 Θεός. Είπον 1) αντον. α rescriptum est. 2) ο Γηοονς, bis in Cod. 192 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ VI. προς αντον ^ τι τΐοίώμ^εν , ίνα έργαζώμεΟ^α τα, έργα τον Θεον-, άπεκρίΒ'η 6 'ΐηβονς καΐ είτίεν αντοΐς, τοντό εΰτιν το έργον 29 ^J τον Θεον, ίνα ττίΰτενητε εις ον άπεΰτειλεν εκείνος. Είπον 30 ονν αντω, τι ούν τιοιεΐς 6ν ΰημεΐον, ίνα ί'δωμεν καΐ %ι- ^ ϋτενβωμεν 6θί; τι εργάζΐ]; Οι πατέρες ημών το μάννα εφα~ 31 γον εν τγι ερημω ^ καΰ'ώς εΰτιν γεγραμμενον, αρτον εκ τον ^ ονρανον εοωκεν αντοις φαγειν. Άίπεν ονν αντοις ο Ιη- 32 ΰονς , άμην αμήν λέγω νμΐν , ον Μωΰης δεδωκεν νμΐν τον αρτον εκ τον ονρανον ' αλλ ο πατήρ μον δίδωΰιν νμΐν τον αρτον εκ τον ονρανον τον αλη0'ίν6ν. ο γαρ άρτος τον Θεον 33 εΰτιν 6 καταβαίνων εκ τον ονρανον, και διδονς ζωήν τω κόβμω. Είπον ονν προς αντον , κνριε, πάντοτε δος νμιν τον 34 αρτον τοντον. ειπεν δε αντοΐς ο Ιηΰονς , εγώ είμι 6 άρ- 35 τος της ζωής' Ό ερχόμενος προς με, ον μ[ή] πεινάΰυ' ΚαΙ '^^ ο πιύτενω[ν] εις εμε , ον μή διψήΰει πώποτ[ε.] αλλ' ει- 36 ^ί' πον νμΐν ότι καΐ έωράκατε , καΐ ον πιύτενεταί μοι. Πάν ό 37 δίδωΰίν μοι ο πατήρ , προς εμε η^ει ' και τον ερχόμενον προς με ον μή εκβάλω εξ,ω' ότι καταβεβηκα από τον ον~ 38 ρανον , ονχ ίνα ποιώ το θέλημα το εμόν , άλλα το θέλημα ^^ τον πεμψαντός με. Τοντο δε εότιν το θέλημα τον πεμ- 39 -ψαντός με , ίνα πάν ο δεδωκεν μοι , μή άπολεΰω δ'ξ αντον, άλλα άναατηΰω αντό εν ττ} έΰχάττι ήμερα, τούτο γάρ εΰτιν 40 το %•έλΎΐμα τον πεμψαντός με , ίνα πάς 6 d -εωρών τον νιόν καΐ πιΰτενων εις αντον , εχτι ξωην αίώνιον, και άναΰτήΰω αν- ^^ τον εν τ ή εΰχάττ] ήμερα. Έγόγγνζον ονν οΓ Ίονδαΐοι περί αν- 41 τον, ότι είπεν, εγώ είμι ο άρτος ο καταβάς εκ τον ονρα- νον. καΐ ελεγον, ονχ οντός εΰτιν Ίηΰονς ό νιος Ίωΰήφ , ον 42 ημείς οϊδαμεν τόν πατέρα και τήν μητέρα; πώς ονν λέγει ^ οντος , ότι εκ τον ονρανον καταβεβηκα; '^4πεκρί%•η ονν ο Ιη- 43 ΰονς και ειπεν αντοΐς, μη γογγνζεται μετ' αλλήλων, ονδείς 44 δύναται έλϋ-εΐν προς με, εάν μή 6 πέμψας με έλκνΰτι αντόν, και εγώ άναΰτήΰω αντόν εν τη i -ΰχάτη ημέρα. ""Εΰτιν γεγραμμέ- 45 ^'^ νον εν τοΓ^ προφήταις, καΐ έΰονται πάντες διδακτοί Θεον. Πάς ονν ο ακονΰας παρά του πατρός καΐ μαΰ'ών την άληϋ'ειαν έρχε- ΚΑΤΑ liiANNHN. 193 46 ται TtQog με ' οι>χ ort τον πάτερα τις εώρακεν ' ει μη ο ων παρά VI. 47 τον Θεον .ούτος εωρακεν τον πατέρα. Άμην άμην λέγω νμΐν , ο ^ 48 πίΰτενων εις έμε , έχει ζωην αιώνων. Έγώ είμι 6 άρτος της ζωής. ^^ 49 Ol πατέρες νμών εφαγον το μάννα εν τ^ έρημω , καΐ άπέϋ-ανον' Ι<^ 50 ούτος εβτιν 6 άρτος 6 εκ τον ονρανον καταβαίνων^), [ίνα τις f| 5i αντον φάγτ] καΐ μη άπο^'άνϊ}. Έγώ είμι ο άρτος ο ζών , 6 εκ τον ^^ ονρανον καταβάς ' εάν τις φάγτ] εκ τοντον τον άρτον , ζηβεται εις τον αιώνα, και ο άρτος δε ον έγω δώύω , η αάρξ μον εΰτίν , ην 52 εγώ δώΰω νπερ της τον κόΰμον ξωης. Έμάχοντο ονν προς άλλη- ^^ λονς οι Ίονδαιοι λέγοντες, πώς δύναται ούτος ημΐν δούναι την 53 ύάρκα φαγεΐν; είπεν ονν αντοΐς ο Ιηβονς, άμην άμην λέγω νμΐν, * εάν μη φάγητε την βάρκα τού νίον τού άνϋ•ρώπον , καΐ πίητε αν- 54 τον το αίμα. ονκ έχετε ζωην εν εαντοΐς. ο τρώγων μον την βάρκα, καΐ πίνων μον το αίμα, έχει ζωην αίώνιον , καΐ εγώ άναβτηβω αν- 55 τον ττ] έβχάτη ημέρα. Ή γαρ σαρξ, μον άλη^'ώς έΰτι βρώΰις, καΐ ^ 5G το αιμά μον άληΰ-ώς έΰτι πόβις. Ό τρώγων μον την βάρκα, και ^^ 57 πίνων μον το αίμα , εν εμοί μένει , κάγώ εν αντώ. καΰ^ώς άπέ- βτειλέ με ο ζών πατήρ, καγω ζώ δια τον πατέρα' καΐ ο τρώγων με, 58 κάκεΐνος ζηβεται δι έμέ. ούτος έβτιν ο άρτος 6 εκ τον ονρανον καταβάς' ον καϋ-ως εφαγον οι πατέρες νμών το μάννα, και απέ- 59 d-avov' ο τρώγων τοντον τον αρτον, ζηβεται εις τον αιώνα, ταύτα εΙπεν έν βνναγωγνι διδάβκων εν Καπερναούμ. 60 Πολλοί ούν ακούβαντ ες εκ τών μα^'ητών αντού είπον , βκλη- 61 ρός έβτιν ούτος ο λόγος ' τίς δύναται αντον άκούειν ; ειδώς δε 6 Ίηβονς έν έαντώ , οτι γογγύζονβι περί τούτον οι μαΌ-ηταΙ αντον, 62 είπεν αύτοΐς , τούτο νμάς βκανδαλίζει; Έάν ούν ^εωρητε τον f^ 63 νίόν τού άν^ρώπον αναβαίνοντα οπον ην το πρότερον:, το πνεύ- Ζ μά έβτι το ζωοποιούν , η βάρξ, ούκ ωφελεί ουδέν' τα ρήματα ά 64 εγώ λαλώ νμιν, πνεύμα έβτι και ζωη έβτιν. Άλλ' είβΐν έξ νμών °^ τίνες οι ο?' πιβτεύονβιν. γιδει γαρ δξ αρχής ο Ιηβούς, τίνες 65 είβΐν οι μη πιβτεύοντες , καΐ τίς έβτιν 6 παραδώβων αυτόν. Καϊ] °^ 1) ν.αταί^αινων. Quae sequuntnr usque ad vocem 6v Cap. ΛΉΙ. 52 desunt in Codice, ex quo duo folia exciderunt. CODEX ALEX. 13 08 ] 94 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ VI. [έλεγε, δια τοντο είρηκα νμΐν , on ουδείς δύναται έλ%'εΐν τίρός ^y με, εάν μη rj δεδομένου αντω εκ τον πατρός μου. εκ τον- 66 τον πολλοί άπήλ^-ον των μαΟ^ητών αντον εις τα οπίοω , καΐ ονκέτί μετ^ αντον περιεπάτονν. είπεν ονν ο Ίηβονς τοις δώ- 67 ^ δέκα, μη καΐ νμεΐς θέλετε νπάγείν; ΆπεκρίΟ-γι ονν αντω Σί- 68 μων Πέτρος, κύριε, προς τίνα απελενΰόμεΰ'α; ρήματα ζωής αίωνίον έχεις' καΐ ημείς πεπιοτενκαμεν , καΐ έγνώκαμεν οτι 6ν 69 ^ εί 6 ΧρίΟτος ο νιος τον Θεού τον ζώντος. ^γ4πεκρίϋ•η αντοΐς "Ο 6 ΊηΟονς , ονκ εγώ νμάς τονς δώδεκα έ^ελεξάμ7]ν, και εξ υμών εις διάβολος έβτιν; έλεγε δε τον Ίονδαν Σίμωνος Ίύκα- 71 ριώτην' οντος γαρ ημελλεν αντον παραδιδόναι, είς ών εκ των δώδεκα. ΚΕΦ. Ζ. CAP.VIL -iVttl περιεπάτει ο Ύηΰονς μετά ταντα εν ττ} Γαλιλαία' ον γάρ 1 ηϋ-ελεν εν τή Ιονδαία περιπατειν , οτι έζητονν αντον οι Ίον- δαιοι άποκτεΐναι. ην δε έγγνς η εορτή των Ιουδαίων ή 6κη- 2 νοπηγία. είπον ονν προς αντον οι αδελφοί αντον, μετάβηϋ-ί 3 έντεν^εν , και νπαγε είς την Ίονδαίαν , ίνα και ot μα%•ηταί 6ον Ό'εωρηΰωβι τά έργα ΰον α ποιείς' ονδεις γάρ εν κρνπτώ τι ποιεί, 4 και ζητεί αντος εν παρρηοία είναι, εί ταντα ποιείς, φανέρωβον βεαντον τω κόομω. ονδε γάρ οι αδελφοί αυτού έπίβτευβν 5 είς αυτόν, λέγει ούν αύτοΐς ο Ίηύούς, ο καιρός ο έμός ουπω 6 πάρεβτιν' ο δε καιρός ο υμέτερος πάντοτε έΰτιν έτοιμος, ου δύ- 7 ναται ό κόβμος μιβεΐν νμάς' έμε δε μιΰεΐ, ότι εγώ μαρτνρώ περί αντον, ότι τά έργα αντού πονηρά έβτιν. νμεΐς άνάβητε 8 είς την έορτήν ταντην' εγώ ονπω αναβαίνω είς τήν έορτήν ταν- την , ότι ό καιρός ο έμός ονπω πεπλήρωται. ταύτα δε ειπών 9 αντοΐς, έμεινεν εν τί} Γαλιλαία. ως δε ανέβηκαν ot άδελ- 10 φοι αυτού, τότε καΐ αυτός άνέβη είς τήν έορτήν, ου φανερώς, αλλ' ως εν κρύπτω. οί" οι)ν Ιουδαίοι έζήτουν αυτόν έν τη U έορτίι, καΐ έλεγον , πού έύτιν εκείνος; καΐ γογγυΟμός πολύς πε-] 12 ΚΑΤΑ LQANNHN. 195 [ρΐ αυτού ην εν τοΐς οχλοίς. οί μεν ελεγον, οτι άγαϋ^ός VII. 13 εβτιν' άλλου δε έ'λεγον^ ον' άλλα πλανά τον όχλον. ου- δείς μεντοί τΐαρρηοία έλάλει τνερί αυτοϋ, δίά τον φόβον των ^Ιουδαίων. 14 "Ηδη δε της εορτής μεΰονΰης , άνεβη ο Ύηβοϋς εις το 15 [ερον, καΐ εδίδαβκε. καΐ εϋ'αύμαζον οι Ιουδαίοι λέγοντες, τΐώς 10 ούτος γράμματα οίδε, μη μεμαΟ-ηκώς :, '^^πεκρί&η αύτοΐς ο Ίηβοϋς καΐ είπεν, η εμη διδαχή ουκ έ'ΰτιν εμη, άλλα του 17 τΐεμψαντός με' εάν τις ϋ-ελϊ] το ϋ'ελημα αυτού ποιεΐν, γνω~ ΰεταί περί της διδαχής, πότερον εκ τού Θεού εΰτιν^ ή εγω 18 απ' εμαυτον λαλώ. ο αφ' εαυτού λαλών , την δόl•,av την ιδίαν ζητεί' ο δ\ ζητών την δό^αν τού πεμφαντος αύτον , ού- 19 τος άλη^Ί^ς εΰτι , και αδικία εν αύτώ ουκ εΰτιν. ου Μω6ης δεδωκεν υμΐν τον νόμον , καΐ ουδείς ί| υμών ποιεί τον νό- 20 μον; τι με ζητείτε άποκτειναι; άπεκρί&η ο όχλος καΐ είπε, 21 δαιμόνων έχεις' τίς 6ε ζητεί άποκτειναι; άπεκρί^η ο Ίηΰούς και είπεν αυτοΐς , ει/ έργον εποίηΰα, και πάντες Θ'ανμάζετε- 22 δια τούτο Μωβής δεδωκεν υμΐν την περιτομην , ουχ οτι εκ τού Μωβέως έβτίν , αλλ' εκ τών πατέρων' και εν βαββάτω 23 περιτέμνετε άν&ρωπον. ει περιτομην λαμβάνει άνθρωπος εν βαββάτω, ίνα μη λυϋ^ί^ 6 νόμος Μωβέως, έμοί χολάτε ότι όλον 24 άνϋ-ρωπον νγιη έποίηΰα εν σαββάτω ; μη κρίνετε κατ' όφιν, 25 αλλά την δικαίαν κρίβιν κρίνατε. έλεγον ούν τίνες εκ τών '^^ Ιεροβολυμιτών , ουχ ούτος έΰτιν Ον ζητούύιν άποκτειναι; και ίδε παρρηαία λαλεί, και ούδεν αύτώ λέγουύι. μηποτε αλη- ^^ώς έγνωΰαν ot άρχοντες , ότι ούτος έοτιν άλη^^ώς ο Χριϋτός ; 27 αλλά τούτον οίδαμεν πόΰ-εν εστίν' ό δε Χριβτός όταν έρχη- 28 ται, ουδείς γινώβκει πό^'εv έύτίν. "Εκραξ,εν ούν εν τω ίερώ ^^ διδάΰκων ο Ίηβούς κα\ λέγων, κάμε οί'δατε, καΐ οί'δατε πό^εν ειμί' καΐ άπ' fiuwiTuu ουκ έληλυΟ'α, αλλ έβτιν αλη%•ινος ο 20 πέμψας με, ον υμεΐς ουκ οί'δατε' εγώ δε οίδα αντον, οτι παρ 30 αυτού είμι, κάκεΐνός με άπέοτειλεν. Έζητουν ούν αυτόν πιά- ^^ ΰαι' καΐ ουδείς έζέβαλεν έπ' αυτόν την χείρα, οτί. ούπω έλη- 31 λύϋ-ει η ώρα αυτού. Πολλοί δε εκ τού όχλου έπίΰτευΟαν εις ^^ 13* 196 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ VII. [αντον, καΐ ελεγον , ort 6 Χριΰτος όταν ελ&ϊ] , μψί πλείονα ^ ΰημεΐα τούτων ποίηύει ών οντος εποίηβΒν; Ήκονΰαν οι Φα- 32 ριβαΐοΰ τον οχλον γογγνξοντος τΐερί αντον ταντα' καΐ απέϋτει- λαν 6ί Φαριβαΐοί καΐ ο[ αρχιερείς νπηρετας, ίνα πιάΰωΰιν αν- ^ τόν. Είπεν ονν αντοίς 6 Ίηΰονς , ετι μικρόν χρόνον με^ 33 ^^ νμών ειμί, καΐ υπάγω προς τον πεμψαντά με. Ζητηβετέ 34 με, καΐ ονχ ενρηΟετε' καΐ οπον ειμί εγώ, νμεις ον δνναΰΰ'ε ελϋ-εΐν. είπον ονν ου 'Ιουδαίοι προς εαντονς, πον οντος μελ- 35 λει πορεύεΰϋ-αι, ort ημείς ονχ ενρήαομεν αυτόν; μη εις την διαΰποράν των Ελλήνων μέλλει πορενεβ^^αι, καΐ διδάΰκειν τονς "Ελληνας; τις εβτιν οντος ο λόγος ον είπε, ζητήύετε 36 με, καΐ ονχ ενρήβετε' καΐ, όπον είμΙ εγώ, νμεΐς ον δνναοΒ'ε έλ^εΐν ; Έν δε τη εΰχάτη ήμερα τη μεγάλη της εορτής ειΰτήκει 37 ό Ίηβονς, καΐ εκρα^,ε λέγων, εάν τις διφα, έρχεβΟ-ω προς με και πινέτω' 6 πιβτενων εις έμε , καϋ-ώς είπεν η γραφή, 38 ποταμοί εκ της κοιλίας αντον ρενΰονβιν ύδατος ζώντος, τοϋτο δε είπε περί του πνεύματος ου εμελλον λαμβάνειν 39 οι πιατεύοντες εις αυτόν' ονπω γαρ ήν Πνεύμα .'Άγιον , οτι ^^ ο Ιησούς ονδέπω εδο^άσΟ^η' Πολλοί ούν εκ τού όχλου 40 ακούβαντες τον λόγον , ελεγον , ούτος εστίν άληϋ'ώς ο προ- "^^ φήτης. Άλλοι ελεγον, οντός εστίν ο Χριστός. άλλοι δε 41 ελεγον , μή γαρ εκ τής Γαλιλαίας ο Χριστός έρχεται ; ού~ 42 χΐ η γραφή είπεν , ότι εκ τον σπέρματος ^αβίδ , καΐ από '^^ βηϋ-λεεμ, τής κώμης όπον ήν ζίαβίδ , 6 Χριστός έρχεται; πε Σχίσμα ούν εν τω όχλω έγένετο δι' αντόν. Τίνες δε ^^ ήϋ-ελον f| αντών πιάσαι αντόν' αλλ' ούδεΙς έπέβαλεν επ' ^ αντον τας χείρας. Μλπον ονν οι υπηρεται προς τους αρ- 4ο χιερεις και Φαρισαίους ' καΐ είπον αύτοις εκείνοι , διατί ουκ ηγάγετε αυτόν; απεκρίϋ^ησαν οι ύπηρέται , ουδέποτε όντως 46 ελάλησεν άνϋ-ρωπος, ως ούτος ό άν%^ρωπος. άπεκρίϋ'ησαν ούν 47 αυτοις ot" Φαρισαΐοι, μή και νμεΐς πεπλάνησ^δ ; μή τις εκ των 48 αρχόντων επίστευσεν εις αντόν, ή εκ των Φαρισαίων; άλλ' 49 ο όχλος ούτος ο μη γινώσκων τον νόμον , έπικατάρατοί είσι.] ΚΑΤΑ liiANNHN. 197 50 [λεγεί Νικόδημος τιρος αυτούς, 6 έλ^ών νυκτός προς αντον, VII. 51 εϊς ων 8^ αυτών ^ μη 6 νόμος ημών κρίνει τον ανΌ^ρωπον, 52 εαν μη άκοΰΰη παρ' αυτού πρότερον^ καΐ γνώ τί ποιεί; άπ- εκρί^ηοαν καΐ είπον αύτώ , μη καΐ ύύ εκ της Γαλιλαίας ει ; ερεύνηοον καΐ ιδε, "ότι προφήτης εκ της Γαλιλαίας ουκ έγηγερ- 53 ται. (ΚαΙ ') έπορενΰ•η εκαΰτος εις τον οίκον αυτού. ΚΕΦ. Η. CAP.VIIL 2 Ιηύούς δε έπορεύ^η εις το ορός των Έλαιών' ορΰ'ρου δε πά- λιν παρεγένετο εις το ίερον ^ καΐ πάς ο λαός ηρχετο προς αυ- 3 τόν και κα^ίοας έδίδαύκεν αυτούς. αγουΰι δΐ οί" γραμμα- τείς καΐ οι Φαριύαιοι προς αύτον γυναίκα εν μοιχεία κα- Α τειλημμένην , καΐ οτήοαντες αύτην εν μεθώ, λεγουΰιν αυτώ, διδάσκαλε, αύτη η γυνή κατεληφ&η έπαυτοφώρω μοιχευο- δ μένη. εν δε τω νόμω Μωβης ημΐν ένετείλατο τας τοιαύτας 6 λι%^οβολεΐ6%•αι' ύύ ούν τί λέγεις; τούτο δε ελεγον πειράζοντες αύτον, ίνα εχωβι κατηγορεΐν αυτού. ο δε Ιηβούς κάτω κυ- 7 φας 5 τω δακτύλω εγραφεν εις την γην ' ως δε έπεμενον ερωτώντες αύτον, άνακύφας είπε προς αυτούς, ο αναμαρτη- 8 τος υμών, πρώτος τον λίϋ^ον επ' αύτη βαλέτω. καΐ πάλιν 9 κάτω κύφας εγραφεν εις την γην. ot δ\ , ακούβαντες , και ύπο της βυνειδηΰεως έλβγγβμενοι , ε^ηρχοντο είς καϋ-εις, άρ- ^,άμενοι άπο τών πρεββυτέρων εως τών εβχάτων' και κατε- 10 λείφ^η μόνος ο Ίηΰούς, καΐ η γυνή εν μεΰω έΰτώΰα. ανα- κνφας δε 6 Ίηΰούς, και μηδένα ^εαΰάμενος πλην της γυναι- κός , είπεν αύτη , η γυνή , πού είΰιν εκείνοι οι κατήγοροι 6ου, 11 ουδείς ΰ ε κατέκοινεν ; η δε εΙπεν , ουδείς, κύριε, είπε δε αυ-] 1) Computatione facta, comperimus omnia ab YII, 52 ad ΛΉΙ, 11 de- fiiisse a Codice nostro. 1-98 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ VIII. [r^ ο Ίηΰοϋζ^ ονδε εγώ βε κατακρίνω' πορευον καΐ μηκεη αμάρτανε.) Πάλιν ονν ο Ίηΰονς αντους ελάληΰε λέγων, εγώ είμι το 12 ψώξ του κόομον' 6 άκολονΰ-ών εμοί, ον μη τΐερίπατήΰει εν vij ΰκοτία, αλλ' ε^ει το φως της ξωης. εΐηον ονν αντω οι 13 Φαριΰαΐοί, ΰν περί αεαντον μαρτυρείς' η μαρτυρία 6ου ουκ εύτιν άλη^ης. απεκρί^^η Ίηΰοϋς καΐ είπεν αύτοΐς , καν εγώ 14 μαρτυρώ ττερί εαυτόν, άληΟ-ης εβτίν η μαρτυρία μου' οτι oida τΐόΰ'εν ήλ^Όν , καΐ που υπάγω ' υμεΐς δε ουκ οί'δατε πόϋ-εν έρχομαι, καΐ που υπάγω, υμεΐς κατά την βάρκα κρίνετε' εγώ 15 ου κρίνω ούδενα. καΐ εάν κρίνω δε εγώ , η κρίοις η εμη 16 άλη%'ης εοτιν' οτυ μόνος ουκ είμΐ, αλλ' εγώ καΐ ο πεμ'ψας με πατήρ. καΐ εν τω νόμω δε τω υμετερω γεγραπται, οτι Π δύο ανθρώπων η μαρτυρία άληϋ^ής εβτιν. εγώ είμι ο μαρτυ- 18 ρών περί έμαυτοϋ, καΐ μαρτυρεί περί έμοϋ ο πεμφας με πα- ^^ τηρ. "Ελεγον ούν αύτω, που εύτιν ο πατήρ 6ου; άπεκρί^η ο 19 Ίηϋοϋς, ούτε έμε οί'δατε, ούτε τον πάτερα μου' εί εμε ηδειτε, καΐ τον πάτερα μου ^δείτε αν. ^^ Ταντα τά ρήματα έλάληΰεν ο Ίηΰοϋς εν τω γαξοφυλα- 20 κίω , δίδάΰκων εν τω ίερω' καΙ ουδείς επίαβεν αυτόν, οτν ^^ ούπω έληλύ^ει ή ώρα αύτοϋ. Είπεν ονν πάλιν αύτοΐς 6 Ίη- 21 6ονς, εγώ υπάγω, καΐ ξητήβετε με , καΐ εν τΡ} αμαρτία υμών άποϋ'ανείοϋ'ε' οπού εγώ υπάγω, νμεΐς ου δύναθ%•ε έλϋεΐν. ελεγον ούν οί Ιουδαίοι , μήτι άποκτενεΐ εαυτόν , οτι λέγει, 22 οπού εγώ υπάγω , υμεΐς ού δύναΰϋ^ε ελΰ-βΐν ; καΐ είπεν αύτοΐς, 23 ύμεΐς εκ των κάτω εβτε , εγώ εκ των άνω ειμί' ύμεΐς εκ του κόΰμου τούτου εβτε , εγώ ουκ είμΙ εκ του κόβμου τού- του, είπον ούν υμίν ότι άπο^ανεΐβ^ε εν ταΐς άμαρτίαις 24 υμών εάν γαρ μη πιβτεύβητε ότι εγώ είμι, άπο%^ανεΐβ%•ε εν ταΐς άμαρτίαις υμών. 'Ελεγον ούν αύτω, βύ τίς εί\ καΐ εί- 25 πεν αυτοΐς ο Ιηβούς, την αρχήν ο τι καΐ λαλώ υμΐν. πολλά 26 εχω περί υμών λαλεΐν και κρίνειν ' αλλ' ο πεμψας με άληΰ'ής έΰτι, καγω ά ήκουβα παρ^ αύτοϋ, ταύτα λέγω εις τον κό- 27 βμον. ουκ εγνωβαν oTfc τον πατέρα αύτοΐς ελεγεν. είπεν ούν] 28 ΚΑΤΑ Ιί^ΑΝΝΗΝ. 199 αντοίς ο Ίηΰονς, όταν νψώοητε τον νίον τον ανϋ^ρώτΐον , τότε λ^ΙΠ. γναίοεΰϋ^ε ότι εγώ εψί' καΐ απ' εμαντον ποιώ ονδεν , άλλα 29 xad^cjg εδίδαξ,ε με ό πατήρ μον^ ταντα λαλώ. καΐ ο πεμ- φας με, μετ εμού έβτιν' ουκ άφηκέ με μόνον ό πατήρ, ότι 30 εγώ τα άρεύτά αντώ ποιώ πάντοτε, ταντα αντον λαλονντος πολλοί έπίβτενβαν εις αντόν. 31 "Ελεγεν ονν ο Ίηΰονς προς τονς πεπιΰτενκότας αντώ Ιουδαίους^ εάν νμεΐς μείνητε εν τω λόγω τω εμώ, άληΰ•ώς 32 μαϋ'ηταί μον έβτέ' και γνώβεΰ^ε την άληΰ'ειαν, καΐ η αλή- 33 ϋ^εια ελενϋ^ερώβει νμάς. άπεκριϋ-ηΟαν αντώ, βπέρμα Αβραάμ έύμεν , και ονδενι δεδονλενκαμεν πώποτε' πώς 6ν λέγεις^ 34 ότι ελεύθεροι γενήοεΰΰ^ε ; άπεκριϋ^η αντοις ο Ιηΰονς , αμήν άμην λέγω νμιν, ότι πάς 6 ποιών την αμαρτίαν , δονλος 35 εΰτι της αμαρτίας. ό δε δονλος ον μένει εν τγι οικία εις 36 τον αιώνα' ο νιος μένει εις τον αιώνα. εάν ονν ο νιος 37 νμάς ελενϋ^ερώΰτ], όντως ελενΰ'εροι εοεο^ε. οιδα ότι βπέρ- μα Αβραάμ έΰτε' άλλα ξητειτέ με άποκτεΐναι, ότι ο λόγος 38 ο έμός ον χωρεί εν νμΐν. εγώ ο εώρακα παρά τω πατρί μον, λαλώ' καΐ νμεις ονν ο έωράκατε παρά τω πατρΙ νμών, 39 ποιείτε, άπεκρίϋ^ηβαν και είπον αντώ, ο πατήρ τιμών Αβρα- άμ έοτι. λέγει αντοΐς ό Ίηοοϋς , ει τέκνα τον ^Αβραάμ ητε, 40 τα έργα τον 'Αβραάμ έποιεΐτε αν. ννν δ\ ζητείτε με άπο- κτεΐναι , άνϋ-ρωπον ός την άληΰ'ειαν νμΐν λελάληκα, ην 41 ηκοναα παρά τον Θεον' τοντο Αβραάμ ονκ έποίηβεν. νμεΐς ποιείτε τά έργα τον πατρός νμών. είπον ονν αντώ , ημείς εκ πορνείας ον γεγεννημε^α' ε'να πατέρα έχομεν , τον Θεόν. 42 ειπεν ονν αυτοΐς ό Ίηοονς , ει ο Θεός πατήρ νμών ην , ηγαπάτε άν έμέ' εγώ γάρ εκ τον Θεον έ^ηλϋ^ον και ηκω' ονδε γάρ απ' εμαντον έληλνϋ-α, άλλ' εκείνος με άπέύτειλε. 43 διατί την λαλιάν την έμην ον γινώοκετε; ότι ον δνναοΌε 44 άκονειν τον λόγον τον έμόν. νμεΐς εκ πατρός τον διαβό- λον έΰτε, και τάς έπιΟ^νμίας τον πατρός νμών %•έλετε ποιεΐν. εκείνος ανϋ-ρωποκτόνος ην άπ' αρχής , και εν vfj άληΟ^εία ονχ ΐ'οτηκεν' ότι ονκ έβτιν αλήθεια εν αντώ. όταν λαλη] 200 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ VIII. [to φενδος , εκ των ίδιων λαλεί' οτι φενβτης εατί καΐ ο πα- τήρ αντον. εγώ δε οτυ την άλη^ειαν λέγω, ον πίβτενετε 45 μοί. τις έ^ νμών ελέγχει με περί αμαρτίας; ευ δε άλήΟ-είαν 4 λέγω , δίατί νμεΐς ον πιοτενετέ μοι ; ό ων εκ τον Θεού τα 47 ρήματα τον Θεον άκονεί' δίά τοντο υμεΐς ονκ ακονετε, οτι εκ τον Θεού ονκ έβτέ. άτζεκρίΰ^ηϋαν ονν οί Ιονδαΐοι καΐ 48 είτΐον αντω, ον καλώς λέγομεν ημείς, ότι Σαμαρείτης ει 6ν, και δαιμόνων έχεις ; άπεκρίϋ^η Ίηΰονς , εγώ δαιμόνων ονκ 49 εχω, άλλα τιμώ τον πατέρα μον, καΐ νμεΐς ατιμάζετε με. εγώ δε ον ζητώ την δόξ,αν μον ' έΰτιν ο ζητών καΐ κρίνων. 50 άμην άμην λέγω νμίν , εάν τις τον λόγον τον έμον τηρηΰη, 51 %•άνατον ον μη ϋ'εωρηΰη εις τον αιώνα. είπον ονν αντώ 52 Οί ^Ιονδαΐοι, ννν έγνώκαμεν οτι δαιμόνιον έχεις. Αβραάμ * απέχ^ανε καΐ οι προφηται, καΐ 6ν]^) [λέ]γεις, εάν τις τον λό- γον μον τηρηβη, [ο]ν μη γενΰηται Ο^ανάτον εις τον αιώνα. [μ]η Ον μείζων ει τού πατρός ημών '.Αβραάμ, οβτις απέϋ'α- 53 νεν, καΐ οι προφηται άπέ^ανον' τίνα οεαντόν ποιείς; απε- 54 κρίϋ'η ^Ιηύονς , εάν εγώ δοξάζω έμαντόν , η δό^,α μον ονδέν έΰτιν' έύτιν ο πατήρ μον ο δο^άζων με, όν νμεις λέγετε, ότι Θεός ημών έβτιν , και ονκ έγνώκατε αντόν , εγώ δ\ οιδα 55 αντόν' καΐ εάν ειπώ ότι ονκ οιδα αντόν, έβομαι όμοιος νμιν, φενΰτης' αλλ' οιδα αντόν, καΐ τον λόγον αντού τηρώ. 'Αβραάμ 56 6 πατήρ νμών ηγαλλιάβατο ϊνα είδη την ημέραν την έμην ' καΐ ίδεν καΐ έχάρη. είπον ονν οί 'Ιονδαΐοι προς αντόν, πεν- 57 τηκοντα έτη ονπω έχεις, και 'Αβραάμ έώρακας; Είπεν αν- 58 τοις ο Ίηΰονς, άμην άμην λέγω νμΐν , πρΙν Αβραάμ γενέ- ΰϋ'αι, έγώ ειμί. ήραν ονν λίϋΌνς ίνα βάλωβιν έπ' αντόν' 59 Ίηύονς δε έκρνβη, καΐ έξ,ήλϋ'εν εκ τον ιερού διελΰ-ών διά μέΰον αντών ' καΐ παρηγεν όντως. ΚΕΦ. Θ. CAP. IX. Ι -flat παράγων ίδεν άνϋ'ρωπον τνφλόν έκ γενετής, καΐ ηρώ- ^ τηΟαν αντόν οί μα^ηταΐ αντον λέγοντες, ραββεΐ , τίς ημαρ- I) Vide quae ad VI, 50, annotavimus. ΚΑΤΑ ISiANNHN. 201 3 τεν, οντος η ot }^οι/£Γ^ αντον, ίνα τυφλός γενηΟ^^ ; Άπεκριϋ-η Ίηβονς, IX. οντε οντος ημαρτεν οντε οί γονείς αντον' αλλ ίνα φανερωΟ-Γι τα 4 έργα τον Θεού εν αντώ. εμε δει έργάζεύ^αυ τα έργα τον πέμ-φαν- τός με εως ήμερα έΰτίν' έρχεται νν^, οτε ονδείς δνναται εργά- β ζεβ^αι. όταν εν τω κόύμω ω, φως ειμί τον κόΰμον. ταντα εί- τΐών, επτνβεν χαμαΐ, καΐ έποίηοεν πηλον εκ τον πτνβματος ^ καΐ 7 εηέχρεΐ6εν αντον τον πηλον επΙ τονς οφϋ'αλμονς τον τνφλον, και είπεν αντώ, νπαγε εις την κολνμβηϋ^ραν τον Σιλωαμ και νί'φαι, ο ερμηνεύεται ^), άπέβταλμένος. άτίηλΰ^εν ονν καΐ ενίφατο, και ήλ~ 8 ϋ'εν βλετΐων. Οι ονν γίτονες καΐ οι ^'εωρονντες αντον το ηροτε- ρον οτι τΐροβαίτης ήν ^ ελεγον , ονχ οντός εΰτιν 6 καϋ-ημενος και Ο προφαντών ; άλλοι ελεγον, οτι οντός εΰτιν' άλλοι δε, ότι όμοιος 10 αντω εϋτιν. εκείνος δΙ ελεγεν , ότι εγώ ειμί. ελεγον ονν αντώ, 11 πώς άνεωχΟ^ηβάν Οον οι οφ&αλμοί; '^πεκρίΰ^η εκείνος καΐ είπεν, αν&ρωπος λεγόμενος Ίησονς πηλον εποίηβεν , καΐ έπεχρειΟεν μον τονς οφθαλμούς, και είπεν μοι, νπαγε εις την κολνμβη^'ραν τον 12 Σιλωαμ, και νίφαι. απελ%^ών δ\ καΐ νιφάμειως , άνεβλεφα. εί~ 13 πον αντώ, πον εύτιν εκείνος; λέγει, ονκ οίδα. αγονΰιν αντον 14 προς τονς Φαριΰαίονς, τόν ποτέ τνφλόν. ην δε βάββατον , ότε τον 15 πηλον εποίηΰεν ο Ίηΰονς, και άνέω^εν αντον τονς οφϋ^αλμονς. πά- λιν ονν ηρώτων αντον και οι Φαριΰαιοι, πώς ανέβλεφεν. ο δε εί- πεν και αντοΐς , πηλόν μον επέθ'ηκεν επι τονς οφθαλμούς , και 16 ένιφάμην , καΐ βλέπω. "Ελεγον ονν εκ τών Φαρισαίων τίνες , ού- τος 6 avd -ρωπος ονκ εύτιν πάρα Θεού, ότι το βάββατον ού τηρΐ ~). άλλοι ελεγον, πώς δύναται άν&ρωπος αμαρτωλός τοι- 17 αντα ύημεΐα ποιείν; και ΰχίβμα ην εν αύτοΐς. λέγονβιν ονν τω τνφλώ πάλιν , βν τί λέγεις περί αντού , ότι ηνοιξ,έν βον 18 τονς οφ^'αλμούς; ο δε είπεν, ότι προφήτης έβτίν. ούκ επί- 6τεν6αν ούν οι "Ίονδαΐοι περί αυτού, ότι τνφλός ην ^ καΐ άνέ- βλεφεν, εως ότον έφώνηβαν τονς γονείς αντού τού άναβλέφαν- 19 τος , και ηρώτηβαν αυτούς λέγοντες, ούτος εύτιν 6 υιός ύμών^), 1) ν.αι νιφαι ο ερμηνεύεται. Rescripta; olim quantum e vestigiis coniicere licet, legebatur ο ερμηνεύεται: his deletis -/,αι viipai incertum est, sed trans- positum. 2) τηρί, sic pro τηρεί. 3) νμων. Olim τ^μ-ων. Correxit 1 m. 202 ΕΤΛΓΙΈΛΙΟΝ IX. ουνμεις λέγετε οτι τυφλός εγεννή^η ^) ; πώς ονν άρτι βλέπει ; Άπε- 20 κριϋΎΐΰαν δε αντοίς ου γονείς αντον καΐ είπον , οΐ'δαμεν ότι, οντός έΰτιν ο νιος ημών, καΐ οτι τυφλός εγεννήϋ^η' πώς δε νυν βλέπει, 21 ουκ οί'δαμεν ' η τις ηνεω^,εν ') αυτοϋ τους οφ&αλμούς, ημείς ουκ οιδα- μεν αυτός ηλικίαν έχει' αυτόν ερωτηΰατε , αυτός περί εαυτού λα- ληΰει. ταϋτα είπον οι γονείς αυτοϋ, οτι έφοβοϋντο τους ^Ιουδαίους ' 22 ηδη γαρ βυνετε^'εντο οι Ιουδαίοι, ίνα εάν τις αυτόν ") ομολογηΰΐ] Χριύτον , άποΟυνάγωγος γενηται. δια τούτο οί γονείς αυτοϋ είπον, 23 'ότι ηλικίαν έχει, καΐ αϋτον ερωτηβατε. έφώνηβαν οϋν εκ δευτέρου 24 τον αν^ρωπον ος ην τυφλός, καΐ είπον αϋτώ, δος δό^αν τω Θεώ' ημείς οί'δαμεν ότι ο άνΰ•ρωπος ούτος αμαρτωλός εΰτιν. ^Απεκρί^'η 25 ούν εκείνος, ει αμαρτωλός εΰτιν, ουκ οίδα ' εν οίδα, ότι τυφλός ών, άρτι βλέπω, είπον δε αύτώ πάλιν, τί έποίηαέν ΰοι ; πώς ηνοι^,έν 6ου 26 τους όφ%^αλμούς\ απεκρίΰ^η αυτοΐς, είπον υμΐν ηδη, καΐ ουκ ηκού- 27 6ατε' τί πάλιν %^έλετε ακούειν; μη καΐ υμεις ϋ^έλετε αυτοϋ μαϋ^ηται γενέ6%-αι\ έλοιδόρηβαν αυτόν, καΐ είπον, 6ν μαϋ-ητης ει εκείνου' 28 ημείς δε τοϋ Μωΰέως έΰμεν μαϋηταί. ημείς οί'δαμεν ότι Μωΰεΐ 20 έλάληύεν 6 Θεός' τούτον δ\ ουκ οΐδαμεν πό%•εν έΰτίν. ^Απ^κρίΟ'η 30 ο άν%'ρωπος και είπεν αύτοις, εν γαρ τούτω Ο-αυμαΰτόν εΟτιν, ότι ύμεις ουκ οί'δατε πόΰ-εν έΰτΙν , και ανέωζέν μου τοχ)ς οφϋ'αλμονς. οί'δαμεν δε ότι αμαρτωλών ο Θ^ός ουκ ακούει' ,άλλ' εάν τις %•εο~ 31 ΰεβης /}, και το θέλημα αυτού ττο//;, τοί'τοι; ακούει, εκ τοϋ αιώνος 32 οί^κ ηκούϋΰ^η., ότι ηνοι^έν τις όφϋ-αλμού^) τυφλού γεγενημένον. ει 33 μη ην ούτος παρά Θεού, ού[κ] ηδύνατο ποιεΐν ουδέν. Άπίκρί%•η6αν 31 και είπον αύτώ, εν αμαρτίαις ού έγεννήΰ'ης όλος , και 6υ διδάύκεις ημάς; καΐ έξ,έβαλον αυτόν έ^ω. Ηκουβεν ο Ιηϋοϋς ότι έξέβαλον 35 αυτόν εξ,ω' και εύρων αυτόν, είπεν αυτώ , Ο ν πιΰτεύεις εις τον νιόν τοϋ Θεού ; άπεκρίΟ-η εκείνος^ τίς εΰτιν, κύριε, ίνα πιΰτεύΰω εις 36 αυτόν; είπεν δε αύτώ'ΐηΰούς, καΐ ίώρακας αυτόν, και ο λαλώ ν μετά 37 ΰοϋ , εκείνος εοτιν. ό δε έφη, πιΰτεύω, κύριε' καΐ προΰεκννη- 38 1) {^γεννη^'η. Olim εγενη^-η, m.-uius autiqun ν miuusculum superius ascripsit. sic vcr. 20. Woide habet εγηννηϋ'η: male. 2) ηνεωξεν, pro ηνοιξεν. 3) ινα εκν τις αντον. Videtur olim scriptum fiiisse era sav τις. CoiTcxit 1 m. 4) οφΰ•<χλμον. Sic pro οφ^Όίλμονς. ΚΑΤΑ liiANNHX. 203 30 aev αντώ. καΐ είπεν ο Ίηΰονς, εις κρίμα εγώ εις τον κόβμον τοντον IX. rjld-ov, ίνα οι μη βλετιοντες βλέτιωβιν. καΐ οί βλέποντες τνφλοί γε- 40 νωνται. ΚαΙ ηκονΰαν εκ των Φαριβαίων ταντα οί οντες μετ αν- 41 του, καΐ είπον αντώ, μη καΐ ημείς τνφλοί ευμενή είζεν αντοΐς ο Ιη- ΰονς , ει τυφλοί ητε , ονκ αν εί'χετε αμαρτίαν' νυν δε λέγετε^ οτι, βλέτίομεν ' η ούν αμαρτία υμών μένει. ΚΕΦ. Ι. CAP. Χ. 1 '^4μην άμην λέγω νμΐν, ο μη είύ ερχόμενος δίά της d -ύρας εις την ανλην των προβάτων, άλλα άναβαίνων άλλαχό^εν. εκείνος κλέπτης 2 εύτίν καΐ λ7]βτης' ο δε είοερχόμενος δια της ^νρας, ποιμην εβτιν 3 τών προβάτων, τούτω 6 &νρωρ6ς ανοίγει, καΐ τα πρόβατα της φωνής αντον άκον ει , καΐ τα ίδια πρόβατα φ ων ει κατ όνομα , και 4 εζάγει αυτά. και όταν τα ίδια πρόβατα εκβάλη , εμπρο6%•εν αυτών πορεύετε' και τα πρόβατα αύτώ άκολονϋ-εΐ, ότι οίδαΰιν την φωνην 5 αντού. αλλοτρίω δε ον μη άκολουΟ^ήβουβιν , άλλα φεύ^ονται απ 6 αυτού' οτι ουκ οΐδαΟιν τών αλλότριων την φοονην. Ταύτην την παροιμίαν είπεν αύτοΐς ο Ίηΰούς ' εκείνοι δε ουκ εγνωβαν τίνα ην 7 ά ελάλει αντοΐς. Είπεν ούν αύτοΐς πάλιν ο'ΐηοούς, [άμ]ην άμην 8 λέγω υμΐν , οτι ε[γ]ώ είμι η ^ύρα τών προβάτων. [π]άντες όαοι ήλ- d^ov προ εμού. [κ]λέπται είοΐν καΐ ληΰταί' αλλ' ούκ ηκουβαν αυτών Ο τα πρόβατα, εγώ είμι η ^ύρα ' δι ' εμού εάν τις είβέλϋ-η , θω%•ΐίΐύε~ 10 ται , καΐ είβελεναεται, καΐ ε'ξελεύύεται, και νο μην εύρηύει. 6 κλέ- πτης ουκ έρχεται ει μη ίνα κλέφιι , και ^ύΰη και άπολέβη ' εγώ ηλ- 11 ^ον ίνα ζωην έχωβιν , καΐ περιοοόν έχωβιν. εγώ είμι ο ποιμην ο κάλος' ο ποιμην ο καλός την -φυχην αυτού τίϋηΰιν ύπερ τών προ- 12 βάτων. Ο μιβϋ-ωτός δε, και ούκ ων ποιμην, ού ούκ εΰτίν τα πρόβατα ίδια, θεωρεί τον λύκον ερχόμενον , καΐ άφίηϋιν ) τα πρόβατα, καΐ φεύγει' και 6 λύκος αρπάζει αυτά, και ακορπίζει 13 τα πρόβατα, ο δε μιβ^ο^τός φεύγει, ότι μιΟ^ός εβτιν), καΐ ου ^) ^9χομενον nai αφιηοιν. Videtur primo scriptum fuisse, -nai αφι^ΰΐν. correctio antiqua. 2) μιο^^ωτος φενγει οτι μίσχος eotlv και ου μέλει. Λ1- detur scriptum fuisse olim μιο^^ωτος εατιν -/ml ov μ,ελει. Omisit 1 m. φεύγει οτι μίΟ&ωτος, deceptus Λ^οοβ μιο^'ωτος, quae bis liic occurrit. μιο^-ος est error correctoris pro αιο^ωτος. 204 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ Χ. μελεί αντω περί των προβάτων. Έγώ είμι ο ποίμην ο καλός' καΐ 14 γ γινωΰκω τα έμα^ κα\ γινωβκομαί νπο των εμών, Κα&ώς γεινώοκει 15 να r χ » , , ν , ^^ ^ > , , , § με ο πατήρ ^ καγω γινωβκω τον πάτερα' Και την φνχήν μου τί- ^^ Ο-ημί νπερ των προβάτων. ΚαΙ άλλα πρόβατα εχω , α ονκ εύτιν 16 εκ της ανλης ταντης' κακεΐνά με δεΙ άγαγεΐν , καΐ της φωνής μον άκονΰωοιν ' καΐ γενηΰεταί μία ποίμνη , εις ποιμην. δίά τούτο ο 17 πατήρ με αγαπάς οτι εγώ τόϋ^ημι την ψνχήν μον, ίνα πάλιν λάβω αντήν. ονδείς αίρει αντην απ' έμον, αλλ' εγώ τίϋ'ημί αντην απ' 18 εμαντον. εξ,ονΰίαν εχω ^εΐναί αντην, καΐ έί,ονβίαν εχω πάλιν λαβείν αντην. ταντην την έντολην ελαβον παρά τον πατρός μον. Σχίΰμα ονν πάλιν εγενετο εν τοις Ίονδαοοις δια τονς λόγονς τον- 19 τονς. ελεγον δ\ πολλοί £'ξ αντών, δαιμόνων έχει καΐ μένεται ^). 20 τί αντον ακούεται•^ άλλοι ελεγον, Ταντα τά ρήματα ονκ εβτιν 21 δαιμονιξομενον ' μη δαιμόνιον δύναται τνφλών οφΟ'αλμονς άνοί- γειν ; Έγενετο δε τά εγκαίνια εν τοις Ιεροβολύμοις, και χειμών 22 ην' καΐ περιπατεί 6 Ίηΰούς εν τω ιερω εν τη ΰτοά Σολομών- 23 τος. εκύκλωβαν ονν αντον οί'ΐονδαΐοι, καΐ ελεγον αντω, εως 24* πότε την -φνχήν ημών αίρεις; ει βν ει ο Χριύτός, είπε ημΐν πα^- ρηβία. "Απεκρί'ϋ'η αύτοΐς ο Ίηΰούς, είπον νμΐν, και ον πιΟτεν- 25 ετε. τά έργα ά εγώ ποιώ εν τω ονόματι τού πατρός μον, ταύτα μαρτνρεΐ περί εμού' άλλα νμεΐς ον πιύτενετε' ον γάρ έβται'^) 26 εκ τών προβάτων τών έμών , κα%•ώς εΙπον νμΐν. Τα πρόβα- 27 τα τά έμά της φωνής μον ακούει, κάγω γεινώΰκω αντά' καΐ άκολονϋΌύοίν μοί-, κάγώ ζωήν αίώνιον δίδωμι αντοΐς' και ον 28 μή άπόλωνται εις τον αιώνα, καΐ ονχ αρπάοει τις αντά εκ τ^'ήζ χ^^^ός μον. ο πατήρ μον ος δεδωκεν μ,Οί-, μείζον πάν- 29 των έ(5τίν' και ονδείς δύναται άρπάζειν εκ της χειρός τού πατρός μον, Έγώ καΐ ο πατήρ εν έύμεν. εβάοταβαν ούν πάλιν λίϋ-ονς ^^ οι ΊονδαΙοι, ϊνα λι^'άΰωβιν αντόν. άπεκρίΟ-η αντοΐς 6 Ίηύούς, 32 πολλά έργα καλά έ'^έί-ξα νμΐν εκ τού πατρός μον' δια ποίον αντώ^) έργον λιΰ-άξεταί με; άπεκρίϋ^ηΰαν αντώ οι Ίονδαΐοι 33 1) μενεται, pro μαίνεται: ε pro αι ut saepe. 2) εαται, pro εατε. αι pro ε ut saepe. 3) αντω, pro αντων. ΚΑΤΑ LQANNHN. 205. περί καλού έργον ον λίϋ^άξομεν (?£, άλλα ττερί βλαΰφημειας, καΐ οτι Χ• 34 6V avd -ρωπος ων ποιείς Οεαντον Θεόν. ατΐεκρίϋ'η αντοΐς 6 Ίηΰοΰς^ ουκ εΰτιν γεγραμμένον εν τω νόμω υμών, εγω είπον ^ ϋ^εοί εϋτε; 3δ Ει εκείνους είτίεν ^εονς^ τΐρος ους ο λόγος τον Θεού έγενετο, καΐ ου 36 δύναται λνΟ-ηναι η γραφή' 6ν ο πατήρ ηγίαύεν καΐ άπεΰτειλεν εις τον κόΰμον, νμεΐς λέγετε, οτι βλαΰφημεΐς, οτι είπον, νιος τον Θεού οό εψί ; ει ον ποιώ τα έργα τού πατρός μον, μη πιΰτενεταί μοι ' ει δε ποιώ. καν εμοί μη πίΰτ ενετέ, τοις εργοις πιβτενβατε ' ίνα γνώτε καΐ 39 πιβτενΰητε, οτι εν εμοι ο πατήρ, καγω εν αντω. Εζητονν ονναντον 'J 40 πάλιν πιάβαι' κα\ ε^ήλΰ^εν έκτης χειρός αυτών, άπήλϋ^εν ονν πάλιν πέραν τού Ιορδάνον, εις τον τόπον όπον ην Ιωάννης το πρώτον βα- 41 πτίζων' καΐ έ'μινεν ) έκει. ΚαΙ πολλοί ήλθΌν προς αντονί,καΐέλεγον, '^^ οτί'Ιωάννης μεν Οημειον έποίηοενονδέν' πάντα δϊόβα είπεν' Ιωάν- 42 νης περί τούτον , άλιη^'η ήν. και έπίβτενβαν πολλοί εις αντόν έκεΐ. ΚΕΦ. ΙΑ. CAP. ΧΙ. 1 rlv δε τις άύϋ^ενών Λάζαρος από ΒηΟ-ανίας, έκ της κώμης Μαρίας ΙΑ 2 και Μάρθας ~) της αδελφής αντού ^). ην δε Μαρία η άλίφαβα τον Κνριον μύρω, καΐ έκμάζαβατονς πόδας αντού ταΐς ^'ρη^Ιν ) αντης, 2> ης ό αδελφός Λάζαρος ηβΟ^ένει. ^Απέβτειλαν ούν αί άδελφαΐ προς 4 αυτόν λέγονβαι, Κύριε, ί'δε όν φιλεΐς αβΟ-ενεΐ. ακονΰας δ\ ο Ιηβούς είπεν, αντη η άΰ&ένεια ονκ έοτιν προς θάνατον, αλλ' υπέρ της δό^,ης 5 τού Θεού, ίνα δο^,αΰΟ'η ο νιος τού Θεού δι αυτής, ηγάπα δε ό Ίη- 6 βούς την Μάρϋ^αν καΐ την άδελφην αυτής καΐ τον Αάζαρον. 'ίΐςούν ηκονβεν ότι άοϋ-ενεΐ, τότε μεν έμεινεν έν ω ην τόπω δύο ημέρας. 7 έπειτα μετά τούτο λέγει τοις μα^ηταΐς αντού, άγωμεν εις τήν'ΐονδαίαν 8 πόλιν^). Af^^Ofiitv αντω οι μαΰ-ηται, ραββεΐ, νύν έζήτονν αε λι^άΰαι Ο οί'ΐονδαΐοι, καΐ πάλιν νπάγεις έκεΐ; Άπεκρί^-η Ίηβούς, ονχι δώδεκα ώραί είοιν τής ημέρας; έαν τις περιπατη έν τ?] ημέρα, ον προβ- 1) εμινεν, pro εμεινεν , ι pro ει, ut saepe. 2) ν,ωμ,ης Μαρίας κατί Μαρ&ας. Primo videtur scriptum ε-Λ της γ,ωμης Μαρίας, omissis vocibus και Μαρ^'ας. Addidit igitiir scriba lineae praecedenti %ωμης Uteris miimscu- lis, et ν.ωαης Μαρι spongia deletis, rescripsit Μαρίας ytai Μαρ'ϋ•. Correxit 1 m. 3) αντον, sic pro αντης. 4) ^ρηξίν, sic pro 'ΰ'ρίξίν. 5) πολιν, sic pro πάλιν. 206 ΕΤΑΓΓΕΑΤΟΝ XT- κόπτει , οτι το φως τον κόβμ,ον τοντον βλέπει ' εαν δε τις περιπατή 10 εν τί] ννκτΐ, προύκόπτει^ ότι το φως ουκ εύτιν εν αντώ. ταντα εΐ- 11 πεν^ και μετά τοντο λέγει αντοΐς^ Λάζαρος ο φίλος ημών κεκοίμηται' άλλα πορεύομαι ίνα εξνπνίΰω αυτόν. Είπον ούν αύτώ, Κύριε, ει V2 κε[κοίμη]ται, σωϋ'ηΰεται. είρηκει δε [ο'ΐηβονς] περί του ϋ-ανάτον 13 αυτού' εκ[εΐ]νοι δε εδοξ,αν οτι π&ρΐ της [κοι]μη6εως του νπνου λέ- γει, τότε ειπεν αύτοΐς ό'Τηβονς παρρησία ^), [Αάζα]ρος άπέΰ-ανεν' 14 καΐ χαίρω δι^ νμάς, ίνα πιΰτεύοητε , ότι ουκ ημην εκεί' άλλα άγω- 15 μεν προς αυτόν. Ειπεν ούν Θωμάς, ο λεγόμενος /Ιίδυμος, τοΓς 6νν- 16 μαϋ'ηταΐς, άγωμεν καΐ ημείς, ϊνα αποΟ-άνωμεν μετ' αυτού. ελΟ-ών Π ούν ο ^Ιηΰούς εις Βη^-ανίαν ~) εύρεν αυτόν τέύβαρας ημέρας ηδη ' ) έχοντα εν τω μνημείω. Ην δΐ η Βηΰ-ανία εγγύς των Ιεροσολύμων, 18 ως άπό σταδίων δεκαπέντε' και πολλοί εκ των Ιουδαίων έληλύΰ'ει- 19 ΰαν προς τάς περί Μάρ&αν και Μαρίαν, ϊνα παραμυΰ'ηύωνται αντάς περί του αδελφού αυτών. Η ούν Μάρ^α ως ηκουΰεν ότι Ίηΰούς έρχε- 20 ται,ύπηντηΰεν αύτω ' Μαρία δΐ εν τω οΐ'κω εκαΟ^έζετο. ειπεν ούν 21 Μάρΰ-α προς τόν'ΐηύονν, κύριε, ει ης ώδε, ουκ άν ο αδελφός μου ετε- ^νηκει. αλλά καΐ νύν οίδα, ότι οθα αν αίτηβη τόνΘεόν, δώβει 6οι ο 22 Θεός. λέγει αυτί} Ίηβούς, άναΰτηΰεται 6 αδελφός σον. Λέγει αύτω 24 Μάρ&α, οιδα ότι άναΰτηβεται, εν τη αναΰτάϋει εν τ^ηέΰχάτη ημέρα, ειπεν αύτη ο Ίηΰούς, εγώ ειμί η ανάοταΰις καΐ η ζωή. ο πιοτεύων εις 2δ έμε, καν άποϋ-άνη, ζήύεται. καΐ πάς ο ζών καΐ πιΰτεύων εις έμε, ου 20 μη άποΟ'άνΐ] εις τον αιώνα, πιστεύεις τούτο ; λέγει αύτω., 6 Ίησούς^)^ 27 εγώ πεπίύτενκα, ότι ύύ ει ο Χριύτός, ο υίος τον Θεού, ό εις τον κόΰμον ερχόμενος, καΐ ταύτα είπούβα άπηλ^εν, καΐ έφώνηΟεν Μαριάμ την 28 άδελφήν αυτής, λά&ρα ειπούσα, ό διδάσκαλος ηάρεστιν και φωνεΐ σε. εκείνη ως ηκουσεν, εγείρετε ταχύ και έρχεται προς αυτόν ^). 29 Ονπω δΐ έληλύΟ-ει ο Ιησούς εις την [κ]ώμϊ}ν , άλλ' ην εν τω τόπω 30 όπου νπηντησεν αύτω η Μάρ&α. [ο]ί ούν'Ιονδαΐοι οίόντες μετ' 31 αυτής εν τη οικία καΐ παραμνΰ^ούμενοι αυτήν, ίδόντες την Μα- 1) παρρηΰία. αρρη rcscripta vidcntur a 1 m. 2) ovv ο Ιηβονς fig Βη- d'aviciv. Glim ovv Ιησονς. Correxit 1 m. 3) ημ8ρ(χς ηδη. Olim ημαρας tniitum. Corrcctio I in. 4) ο Ιηΰους. vidotur a I m. rescriptuni faissc, alia voco spongia del eta. 5) άρχεται προς αντον. Xocq^ προς κντον a 1 m. re- seriptae, inte^ra linca prius dcleta: deletao sunt, etiam cpiacdam literae in line Ihicae praecedentis. Fortassis quaedam bis scripta. ΚΑΤΑ ΙΡ-ΑΚΝΗΚ. ^07 Qiav OTt ταχέως άνεύτη καΐ i^rjXd'SV, ηκολονΟ-ηΰαν αντ^ ^ λέγον- XI. 32 χΒξ , οτι υπάγει εις το μνημείον , ίνα κλανΰτ} εκεί. Ή ονν MaQia ώς ηλ^εν οπον ην Ίηβονς , ίδονΰα αντον , επεοεν αυτού fig τους πόδας, λέγουσα αύτω, κύριε, ει ής ώδε, ουκ αν άπέϋ-ανέν μου 33 ό αδελφός. Ίηβούς ούν ώς Ιδεν αντην κλαίουβαν , και τους ΰυvελ^•όvτaς αύτχι 'Ιουδαίους κλαίοντας, έβριμηΰατο τω πνευ- Μ μάτι , καΐ έτάρα^εν εαυτόν, καΐ είπεν , πού τεϋ-ίκατε αυτόν; 35 λέγουύιν αύτω, Κύριε, έρχου καΐ ί'δε. εδάκρυΰεν ο Ιηοούς. 'L• ελεγον ούν οι Ιουδαίοι , ιδε πώς έφίλει αυτόν. Τίνες δε έζ αυτών ελεγον, ουκ ηδννατο ούτος 6 άνοί^ας τους οφϋ'αλμους 38 τού τυφλού, ποιηααι ίνα και oi^rog μη άποΰ-άντ]; Ιηϋούς ουν πάλιν έμβριμούμενος εν έαυτώ^ άρχετε εις το μνημειον, ην δε 6πή- 39 λα 10 ν , καΐ λίΌ-ος έπέκειτο έπ' αύτω. λέγει Ίηόούς , άρατε τον λι- Ο-ον. λέγει αύτω η αδελφή τού τετελευτηκότος Μαρίζα, κύριε, 40 ηδη όζει ' τεταρταΐος γάρ έύτιν. λέγει αύτη Ίηΰούς, ουκ είπον 6οι, 41 ότι εάν πιβτεύΟΓίς, όψη την δό^αν τού Θεού; ήραν ούν τον λίΰ^ον, ού ην. Ό δε Ίηύούς ήρεν τους οφθαλμούς άνω, καΐ είπεν, πάτερ ^ 42 εύγαριΰτώ 6οι ότι ηκου6άς μου. εγώ δε ηδειν ότι πάντοτε μου άκούεις' αλλά δια τον όχλον τον περιεΰτώτα είπον, ϊνα πι6τευ6ω- 43 6ιν ότι ΰύ με άπέ6τειλας. και ταύτα ειπών, φωνή μεγάλη έκραυγα- 44 αεν, Λάζαρε, δεύρο έ^ω. λαΐ έ^ηλ^'εν ο τε^•νηκώς, δεδεμένος τας χείρας και τους πόδας κηρίαις^), καΐ η όφις αυτού 6ουδαρίω περιε- δέδετο. λέγει αύτοΐς ο Ίη6ούς, λύσατε αυτόν, καΐ αφετο υπαγειν. 45 Πολλοί ούν εκ των Ιουδαίων οί" ελ^όντες προς την Μαρίαν , και 46 Λ^εασάμενοι ο έποίησεν'^), έπί6τευ6αν εις αυτόν. Τίνες δε εξ αυ- τών άπηλϋ^ον προς τους Φαρι6αίους, και είπον αύτοΐς 06α έποίηΰεν 47 ο Ιηΰούς. 6υνηγαγον ούν ot αρχιερείς, καΐ οι Φαριΰαιοι 6υνέδριον, και ελεγον, τί ποιούμεν; ότι ούτος ό άνθρωπος πολλά ποιεΐ 6η- 48 μεΐα. εάν άφώμεν αυτόν ούτως, πάντες πι6τεύ6ου6ιν εις αυ- τόν και ελεύσονται οί 'Ρωμαίοι καΐ άρούΰιν ημών καΐ τον τό- 49 πον και το εϋ-νος. Εις δέ τις έ^ αυτών Καϊάφας, άρχιερεύς ών 1) 'Ληριαις, pro %8ίρίθ(ίς: η pro el ut aliloi. 2) ο εττοιηοίν. Olim forte a εποιησεν. Correctio 2 m. 208 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ XI. του ενίαντον εκείνον, είπεν αντοΐς, νμεΐς ουκ οΐ'δατε ονδέν' ονδ\ 50 λογίξεβΰ'Οίΐ, οτι βνμφε'ρει ηαΐν, ίνα εις αν%^ρωπος άτΐοΰ-άνΐ] νπερ τον λαον, καΐ μη όλον το ε^-νος άπόληταί. τοντο δε αφ' έαν~ 51 τον ονκ είτΐεν, άλλα αρχιερενς ων τον ενίαντον εκείνον, τΐροεφητενβεν οτί ημελλεν Ίηβονς άττοΟ^νήβκείν νπερ τον ε^'νονς, καΐ ονχ νττερ τον ε^^νονς μόνον, αλλ' ίνα καΐ τα τον Θεον 52 ^^ τέκνα τα δίεβκορττιΰμενα 6νναγάγΐ] εις εν. Άτί' εκείνης ονν 53 της ημέρας βννεβονλενβαντο ίνα αποκτείνωΰον αντόν. Ίηβονς 54 ονν ονκ ετυ τΐαρρηΰία περιεπάτει εν τοις Ίονδαίοις , άλλα άπήλ- ^εν έκεΐϋ'εν εις την χώραν έγγνς της ερημον^ εις Έφραΐμ λεγομενην πόλιν , κακεΐ διέτριβεν μετά των μαϋ'ητών αντον. ^^ Ήν δε έγγνς το πάόχα των Ίονδαίων . καΐ άνεβηβαν πολλοί 55 είς Ίεροΰόλνμα εκ της χωράς ττρο τον πάβχα, ϊνα αγνίβωοιν ^ έαντονς. Έζητονν ονν τον 'ΐηΰονν, και ελεγον μετ αλλήλων 56 εν τω ίερω έΰτηκότες , τί δοκεΐ νμίν , ότι ον μη ελΟ^Τ] εις τηνέορτήν ; δεδώκειύαν δε οί αρχιερείς καΐ οι Φαριβαΐοι εν- 57 τολην , ίνα εάν τις γνω τίον έβτιν , μηνύβϊ], όπως πιάβωΰιν αυτόν. ΚΕΦ. IB. CAP. XII. Ο ονν "Ίηβονς προ ε^ ημερών τον πάβχα ήλΟ-εν εις Βηΰ^ανίαν, Ι όπον ην Λάζαρος 6 τεχ^νηκώς , Ον ηγειρεν εκ νεκρών ο Ιηΰονς. ^ Έποίηΰαν ονν αντώ δΐπνον εκεί, καΐ η Μάρ^α διηκόνει' ο 2 δ\ Λάζαρος είς ην τών ανακειμένων ΰνν αντώ. IB Ή ονν Μαρία λαβονβα λίτραν μνρον νάρδον πιΰτικης πολν- 3 τίμον , ηλει-ψεν τονς πόδας τον Ίηΰον , καΐ εξ,εμα^εν ταΐς ■^'ρηt^\v αντης τονς πόδας αντον' η δε οικία επληρώ^-η εκ της οβμης τον μνρον. ΙΓ Λέγει ονν είς εκ τών μαθητών αντον , Ιονδας Σίμωνο^ Ιακα- 4 ριώτης , 6 μέλλων αντόν παραδιδόναι, διατί τούτο το μνρον ονκ 5 έπράϋ'η τριακοΰίων δηναρίων , καΐ έδόϋ^η πτωχοΐς; είπεν δε τοντο, Ο ονχ ότι περί τών πτωχών εμελεν αντώ, αλλ' ότι κλέπτης ην, καΐ το γλωββόκομον είχεν , και τα βαλλόμενα έβάοταζεν. Είπεν ονν 7 ΚΑΤΑ Ι52ΑΝΝΗΝ. 209 ό ^Ιηβονς , αφες αντην' είς την ημεραν τον ενταφιαβμον μον XII. 8 τετήρηκεν αντό. τους πτωχούς γαρ ττάντοτε έχετε μεΟ'' εαν- 9 των, εμε δε ον πάντοτε έχετε. "Εγνω ονν όχλος πολνς εκ των ^ Ιουδαίων οτι εκεί εΰτυν ' καΐ ηλϋΌν ον dccc τον Ίηβονν μόνον, αλλ^ ίνα καΐ τον Αάζαρον ί'δωβίν, όν ηγειρεν εκ νεκρών ο 10 Ίηΰονς. εβονλενΰαντο δε ο[ αρχιερείς, ίνα καΐ τον αάζαρον 11 άτΐοκτείνωβίν' οτι πολλοί δι^ αντόν νπηγον των Ιουδαίων , καΐ επίΰτενον είς τον Ίηΰονν. 12 Tfj επαύριον o^/log πολνς 6 ελΰ-ών εις την εορτην , άκονΟαν- ^ 13 τες ότι ^Ιηΰονς έρχεται εις Ίεροΰόλνμα, ελαβον τα βαΐα φοινίκων, καϊ εξηλ&ον εις άπάντηαιν αύτω, καΐ έκραξον λέγοντες, ώοαννά' ενλογημενος 6 ερχόμενος εν ονόματι Κυρίου , βαβιλευς του Ιύραήλ. 14 Ενρών δε ο'Ιηαοϋς όνάριον, εκάϋ^ειΟεν επ' αυτό, καΰ-ώς εβτιν qu 15 γεγραμμεν[ον,] μη φοβον, %•ύγατηρ Σειων' [t'^oi),] 6 βαύιλεύς έ'ρχε- 1G ται, καΰ-ήμενος επΙ πώλον όνου. Ταύτα δε ουκ εγνωΟαν οι μαϋ-η- γ ταΐ αυτού το πρώτον ' αλλ' ότε εδο^άα&η Ίηΰούς , τότε εμνήο&ηααν οτι ταύτα ην επ' αύτώ γεγραμμενα, καϊ ταύτα εποίησαν αύτω. 17 εμαρτύρει ούν ο όχλος 6 ων μετ' αυτού, οτε τον Αάζαρον εφώνη- 18 ϋεν εκ τού μνημείου, και ηγειρεν αυτόν εκ νεκρών' δια τούτο και υπήντηαεν αύτώ ο όχλος, ort ηκουΰαν τούτο αυτόν πεποιηκεναι το 19 ΰημεΐον. οι ούν Φαριβαΐοι εΐπον προς εαυτούς, ^^εωρεΐτε ότι ουκ ωφελείτε ουδέν; ί'δε ό κόΰμος όπίΰω αυτού άπηλϋ-εν. 20 Ηοαν δε τίνες "Ελληνες εκ τών άναβαινόντων ,ϊνα προΰκυ- ΙΕ 21 νηΰωβιν εν τ/] εορτγι' ούτοι ούν προ6ηλ3Όν Φιλίππω τω από Βηϋ^ΰαϊδά της Γαλιλαίας , καϊ ηρώτων αυτόν λέγοντες. Κύριε, ΰ-ε- 22 λομεν τον Ίηβούν ίδεΐν. έρχεται Φίλιππος καϊ λέγει τω Ανδρέα' 23 ερχετε^) Ανδρέας καΐ Φίλιππος καϊ λέγουΰιν τώΐηβού. Ό δε'ΐη- ^J οούς απεκρίνατο αύτοΐς λέγων , εληλυΟ-εν η ωρα ίνα δο^α63"τΙ ο νιος 24 τού άνΰ-ρώπου. ^Αμην άμην λέγω ύμιν , εάν μη ο κόκκος τού βίτου ^^ πεβων εις την γην άπο%'άνΎΐ, αυτός μόνος μένει' εάν δε αποΟ-άνη, 25 πολύν καρπόν φέρει. Ό φιλών την -φυχην αυτού άπολέΰει αύτην' ^ καϊ ο μιοών την -ψυχην αυτού εν τω κόύμω τούτω , εις ζωην 1) ερχετε, pro έρχεται. CODEX ALEX. 14 210 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ XII. ^^ αιώνων φυλάξει αντην. Έάν έμοίτις dtaxovrj^ εμοί άκολονϋ^είτω' 26 καΐ οΛου ειμί εγώ, εκεί καΐ ο διάκονος ο εμος εβται' και εάν § τις εμοΙ διακον^, τιμηόει αυτόν 6 τΐατήρ. Νυν η -ψυχή μου 27 τετάρακται' και τί εί'πω; πάτερ, ΰώσόν με εκ της ώρας ταύτης, αλλά δια τοϋτο ήλϋ^ον εις την ωραν ταύτην. [π]άτερ, δόξα- 28 60ν 6ου το όνομα. ήλϋ•εν ούν φωνή εκ του ουρανού, και έδόξαΟα, και πάλιν δοξάΰω. ο ούν όχλος ο έΰτηκως καΐ άκού- 29 ΰας ελεγεν βροντην γεγονέναι. αλλοί. ελεγον , άγγελος αύτω λελάληκεν. Άπεκρίϋ^η ο Ίηΰούς καΐ είπεν , ου δι εμε η φωνή 30 αύτη γεγονεν, αλλά δι' υμάς. νυν κρίβις εβτιν του κόΰμου 31 TOiJrot;• νύν 6 άρχων τού κόΰμου τούτου εκβληΒ^ηΟεται εξω' καγώ εάν υφωϋ-ώ εκ της γης, πάντας ελκύΰω προς εμαυτόν. 32 τούτο δε ελεγεν, ΰημαίνων ποίω ^ανάτω ημελλεν αποϋ-νήακειν. 33 απεκρί&γι αύτω ο όχλος , ημείς ηκούβαμεν εκ τού νόμου , οτι ο 34 Χριβτος μένει εις τον αιώνα ' και πώς ΰύ λέγεις , οτι δει ύφωΟ-ή- ναι τον υίόν τού άνϋ-ρώπον ; τίς έβτιν oi;'rog ο υίος τού άν^'ρώπου ; είπεν ούν αύτοΐς ο Ίηβούς , ετι μικρόν χοόνον το φώς μεΰ' υμών 35 έϋτιν, περιπατείτε ως το φώς έχετε, ίνα μη ΰκοτία υμάς κατάβΐ]'^) και 6 περίπατων εν τ fj ΰκοτία ούκ οίδ εν πού υπάγει, ως το φώς 3G έχετε, πιΟτεύεται εις το φώς, ίνα υιυΐ φωτός γένηοΌ'ε. ταύτα έλά- ληβεν ο ^Ιηΰούς, καΐ άπελ&ών έκρύβη απ αυτών. Τοϋαύτα δ\ αυ- 37 τού ΰημεΐα πεποιηκότος εμπροΰϋ'εν αυτών, ούκ έπίοτευον εις αυτόν' ίνα 6 λόγος Ήϋαί'ου τού προφήτου πληρω^-ύ}, ον είπεν, 38 Κύριε, τίς έπίΰτευΰεν τη άκοη ημών; καΐ ο βραχίων Κυρίου ^ ^τίνι άπεκαλύφϋ-η; Ζΐιά τούτο ούκ ηδνναντο πιοτεύειν , οτι πά- 39 ^λιν είπεν Ήΰαΐας , τετύφλωκεν αυτών τους οφΒ-αλμούς, κ«1 40 ' έπώρωΰεν αυτών την καρδίαν' ϊνα μη ιδωΰιν τοις όφ&αλμοΐς, και νοηοωβιν τη καρδία και έπιΰτραφώβιν , καΐ ίάοομαι αύ- ^^ "^τούς. Ταύτα είπεν Ήβαΐας, ότι ίδεν την δόξαν αυτού, και 41 έλάληΰεν περί αυτού. Όμως μέντοι καΐ εκ τών αρχόντων 42 πολλοί έπίοτευβαν εις αύτ()ν' αλλά διά τους Φαριύαίους ουχ ωμολόγουν , ίνα μη άποουνάγωγοι γένωνται. ηγάπηΰαν γάρ την 43 1) ν,αταβη, pro -ααταλαβη. ΚΑΤΑ Ι£>ΑΝΝΗΝ. 211 XII. 44 δόξαν των ανϋ-ρωπων μάλλον ηπερ την δό^αν τον Θεον. Ύη- ^^^ βονς δε εκραξ,εν καΐ είπεν , 6 ταβτεΰων εις έμ\ ^ ον πιοτενει 45 εις εμε . αλλ εις τον πεμφαντά με' καΐ ο ^'εωρώv εμε^ &εω- 40 ρεΐ τον πεμψαντά με. Έγώ φως εις τον κόΰμον εληλνΰ-α, ίνα ^[^ 47 πάς ο τίίϋτενων εις εμε, εν τγι ύκοτία μη μείντι. καΐ εάν τις μου άκονΰΐ] των ρημάτων καΐ μη φύλαξη, εγώ ον κρίνω αυ- τόν' ον γαρ ηλΟ-ον ίνα κρίνω τον κόομον, αλλ' ϊνα ΰώβω τον 48 κόΰμον. ο α&ετών εμε, καΐ μη λαμβάνων τα ρηματά μον, εχευ τον κρίνοντα αυτόν' ο λόγος ον ελάληΰα ^ εκείνος κρίνει 49 αυτόν εν τη έβχάτη ημέρα. οτι εγώ £§ έμαντοϋ ουκ ελά- ληβα' αλλ ο πέμφας με πατήρ, αντός μοι εντολην δέδωκεν, 50 τι εί'τΐω καΐ τί λαληΰω' καΐ οίδα οτι η εντολή αυτόν ζωη αιώ- νιος έβτιν '). ά. ονν εγώ λαλώ, κα^-ώς εΐρηκέν μοι 6 πατήρ, ούτως λαλώ. ΚΕΦ. ΙΓ. CAP. XIII. 1 ΙΙρό δε της εορτής του πάύχα , είδώς ο Ίηΰοϋς ort ηλχ^εν αυτού η ώρα , ίνα μεταβη εκ τον κόΰμου τούτον τΐρος τον πα- τέρα , άγαπησας τους ιδίους τους εν τω κόύμω, εις τέλος ηγά- πηΰεν αυτούς. 2 Και δίπνου ~) γενομένου, του τε διαβόλου ηδη βεβληκότος εις ρf.y 3 την καρδίαν 'Ιούδα Σίμωνος Ιβκαριώτου,ϊνα αυτόν παραδω, Είδώς „,^ ο Ίηοούς, ότι πάντα δέδωκεν αυτώ ο πατήρ εις τάς χείρας, Και ότ^ ^ 4 από Θεού ε^ήλϋ-εν και προς τον Θεόν υπάγει, εγείρεται εκ του ^ δίπνου, καΐ τίΟ-ηΰιν τα ιμάτια, και λαβών λέντιον διέζωΰεν εαυτόν' 5 είτα βάλλει νδωρ ft'g τόζ^ νιτίτήρα, καΐ ήρξ,ατο ) νίπτειν τους πόδας Ο των μαΟ-ητών, καΐ έκμάΰΰειν τω λεντίω ω ην διεζωΰμένος. "Ερχε- ται ονν προς Σίμωνα Πέτρον' και λέγει αυτώ εκείνος , κύριε, βύ 7 μου νίπτεις τον ς πόδας ; άπεκρί^η Ιηόούς και είπεναντω, 6 εγώ ποιώ, 8 αύ ουκ οίδας άρτι, γνώβη δε μετά ταύτα. Λέγει αυτώ Πέτρος , ου μή νίψης τους πόδας μου εις τον αιώνα, άπεκρί^-η Γηΰούς αυτώ, εάν 9 μή νίψω 6ε, ουκ έχεις μέρος μετ' εμού. Λέγει αντώ Σίμων Πέτρος, 1} εατιν. τ a 1 m. rescriptum. 2) δίπνου, pro δείπνου, iit alibi. 3) ηρ- ξατο. luter α et τ spatium interest. Forte prius ηρξαντο : ν Λddetur erasum. 14* ^1^ ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΚ ΧΙΙΙ.κνριε, μη Tovg πόδας μον μόνον ^ άλλα καΐ τάς χεΐραζ καΐ την κεφαλήν. Αεγευ αντω 6 Ίηΰονς, 6 λελονμενος ονκ έχει χρίαν η 10 τους πόδας νίφαΰ^'αι^ αλλ" εΰτιν καθ-αρος όλος' καΐ νμεΐς κα- %'αροί εΰτε, αλλ' ουχί πάντες, γιδει γαρ τον παραδίδοντα αν- ϋ τόν δίά τούτο είπεν , ονχΐ πάντες κα%^αροί εβτε. Ότε ονν ενι- 12 -φεν τους πόδας αυτών ^ καΐ ελαβεν τα ίμάτία αντον , καΐ ανα- ' πεΰών , πάλιν είπεν αντοις^), γινώΰκετε τί πεποίηκα νμΐν; ") γ ^Τμεΐς φωνειτε με, 6 διδάΰκαλος, καΐ 6 κύρίος' καΐ καλώς λέγετε, 13 ^'^^ είμΐ γάρ. El ονν εγώ ενιφα υμών τονς πόδας, ο κνρως καΐ 6 14 δίδάβκαλος, καΐ νμεΐς όφίλετε αλλήλων νίπτευν τονς πόδας, νπό- 15 δείγμα γάρ δεδωκα νμΐν, ίνα κα^-ώς εγώ έποίηΰα νμΐν, καΐ ^^^ νμεΐς ποιητε. Άμην άμην λέγω νμΐν, ονκ εβτιν δούλος μείζων 16 τού κνρίον αυτού , ούδ\ άπόύτολος μείζων του πέμ'φαντος αυτόν. ^ ει ταύτα οιοατε, μακάριοι εΰτε εαν ποιητε αυτά. Ον περί παν- ^g των νμών λέγω' εγώ γάρ οίδα ονς εζελε^,άμην' αλλ ϊναη γραφή ^πληρωθ-Ρ}, ο τρώγων μετ' εμού τόν άρτον , έπηρκεν'^) έπ έμε \ην πτέρναν αντού. απ* άρτι λέγω νμΐν προ τού γενέύ&αι, ίνα 19 CC όταν γενηται, πιΟτεναητε οτι εγω ειμί. Αμην αμήν λέγω νμιν, ^0 ο λαμβάνων άτινα πέμφω, έμε λαμβάνει' ο δε έμε λαμβάνων, S λαμβάνει τόν πέμφαντά με. Ταύτα ειπών 6 Ίηβούς, έταράχΰ-η 21 τω πνενματι, και έμαρτνρηΰεν κα\). είπεν,] αμήν άμην λέγω νμΐν, α ότι, [εις] εξ. νμών παραδώαει με. "Εβλεπον ονν εις αλλήλους οι μα- 22 ^^J ϋ'ηταΐ, άπορούμενοι περί τίνος λέγει. Ην δε άνακείμενος εις έκ 23 των μa^^ητώv αυτού εν τω κόλπω τού Ιηβού , όν ηγάπα 6 Ίη- 6ούς' νεύει ούν τούτω Σίμων Πέτρος πνϋ'έβΌ'αι τίς άν ει'η περί ον 24 λέγει, έπιπεΰών δε εκείνος έπΙ το οτηϋ^ος τού'ΐηύού, λέγει αντω, 2δ κνριε , τίς έΰτιν ; 'αποκρίνεται ο Ίηβούς, έκεΐνός έΰτιν ω εγώ έμβά- 26 -φας το φωμίον έπιδώβω. καΐ έμβάφας τόφωμίον, δίδωΰιν'ΐονδα ^ Σίμωνος Ίόκαριώτΐ]. ΚαΙ μετά το φωμίον , τότε είβηλ^εν εις 27 ^"''^ εκείνον ό Σατανάς. Λέγει ονν αύτω ο Ίηύούς , ο ποιείς, ποίηβον τάχειον. τούτο δε ουδείς έγνω τών άνακειμένων προς τί είπεν αν- 28 1) καί- αναπεοων πάλιν ειπεν αντοις. Margini a correctore ascripta; 1 m. possunt esse. 2) νμιν. ν additum a 2 m. quia lineola super t, tecta est. 3) επηρτιεν^ sic pro επηρεν. ΚΑΤΑ Ι<>ΑΝΝΗΝ. 21 3 29 τω. τινίς γαρ εδόκουν^ επί^) το γλωΰΰόκομον εΐχεν 'Jovoag, XIII. οτι λέγει αντώ ο Ίηΰονς, άγόραύον ων χρίαν έ'χομεν εις την 30 εορτην' η τοις πτωχοΐς ίνα τι δω. λαβών ονν το ψωμίον 31 εκείνος, εν^έως έ^ηλΰ'εν' ην δε νν^ οτε εξήλ^-εν. Λέγει 6 Ίηβονς, ννν έδο^άο^•η 6 viog τον άνΰ^ρίοτΐον , και 6 Θεός έδο~ 32 ^άΰϋ-η εν αντω. εί ο Θεός έδο^άβϋ-η εν αντω , και ο Θεός 33 δοξάοει αντον εν έαντω , και ενϋ^νς δοξάύει αυτόν. Τεκνία, ετι μικρόν μεϋ• υμών είμι. ξητηβεταί με, καΐ κα^'ώς είπον τοις Ιονδαίοις, οτι οπού έγω ντΐάγω , νμείς ον δνναΰϋ^αι έλ- 34 %'εΐν , καΐ νμΐν λέγω άρτι. Έντολην καινην δίδωμι νμΐν, ίνα αγαπάτε αλλήλους' κα^ώς ηγάπηβα υμάς, ίνα και υμεις άγα- 35 πάτε αλλήλους, εν τοντω γνώβονται πάντες οτι έμοι μαΌ-ηταί 36 εβτε, εάν αγάπην εχητε εν άλληλοις. λέγει αύτω Σίμων Πέ- τρος, κύριε, που υγάγεις; Άπεκρί&η αύτω Ίηΰούς, οπού υπάγω, ού δύναύαί μοι νυν άκολουϋ-ηΰαι' [ύ]6τερον δε άκολουϋ'ηΰεις. 37 [Α]έγει αύτω Πέτρος, κύριε, διατί ού δύναύαί /not ^) άκολουθ-η- 38 βαι άρτι ; την ■ψυχήν μου ύπερ ΰοϋ %•η0ω. Αποκρίνεται Ίηύοϋς, την -φυχην 6ου ύπερ εμού d -ηΰεις; άμην άμην λέγω οοι, ού μη αλέκτωρ φωνηση εως ον άπαρνήοη με τρείς. ΚΕΦ. ΙΔ. CAP. XIV. 1 ΙΜη ταραΰβέϋϋ'ω υμών η καρδία' πιύτεύετε εις τον Θεον, και ^^^ 2 εις έμε πιστεύετε. εν τη οικία του πατρός μου μοναι πολ- λαί είύιν' εί δε μη, είπον αν υμίν' οτι πορεύομαι ετοιμάΰαι 3 τόπον ύμΙν, και εάν πορευΟ-ώ έτοιμάΰω υμιν τόπον, πάλιν έρχομαι και παραλημφομαι υμάς προς έμαυτον' ίνα όπου είμι 4 εγώ, καΐ ύμεΐς ητε. καΐ όπου εγώ υπάγω οί'δατε, και την ό δον 5 οί'δατε. λέγει αύτω Θωμάς, κύριε, ούκ οίδαμεν πού υπάγεις' 6 γΜΪ πώς δυνάμεϋ^α την όδόν είδέναι; Λέγει αυτω ο Ιηύούς, εγώ είμι η οδός κα\ η άληΟ'εια καΐ η ζωη' ουδείς ερχετε προς 7 τον πατέρα, εί μη δι^ εμού. εί έγνώκειτε , και τον πατε- ί) επί, pro επει. 2) ό^-υι^ασαι μοι: sic pro δνναμαι 214 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ XIV. ρ β μον εγνώκείτε αν' καΙ ait' άρτι γίνώβκετε αντον ^ καΙ ευ)- ράκατε αντόν. Λέγει αντώ Φίλιππος^ κνριε^ δεΐί,ον ημΐν τον 8 τΐατέρα , καΐ αρκεί ημΐν. λέγει αντώ Ύηΰονς , τοΰοντον χρό- 9 νον μεΟ'' υμών ειμί, καΐ ονκ εγνωκάς με ΦίλίΤΐττε; ο έωρα- κώς έμε, έώρακεν τον πατέρα' καΐ πώς ΰν λέγεις, δειξον ημΙν τον πατέρα-^ Ου πιΟτενεις "ότι εγώ εν τώ πατρί, καΐ ο πατήρ 10 εν έμοί έΰτιν; τα ρήματα α εγώ λαλώ νμιν, απ' έμαντον ου λαλώ' 6 δε πατήρ ο εν έμοΙ μένων, αντος ποιεί τα έργα. πιΰτενεταί μοι οτι εγώ έν τώ πατρί' εί δ\ μη, δια τα έργα 11 αυτά πιΰτενεταί μοι. Αμήν άμην λέγω νμΐν, ο πιΰτενων 12 εις έμε, τα έργα α έγώ ποιώ, κάκεΐνος ποιηΰει , καΐ μείζονα τοντων ποιηθεί' ότι έγώ προς τον πατέρα πορεύομαι. καΐ 13 ο τι αν αίτήΰητε έν τώ ονόματί μον, τοντο ποιήόω' ίνα δο^αβϋ-"^ 6 πατήρ έν τ ω νιώ. έάν τι αίτηΰητε έν τω ονό- 14 ^ν^ ματί μον , τοντο ποιηΰω. Έάν αγαπάτε με , τάς έντολάς 15 τάς εμάς τηρήσατε. καΐ έγώ έρωτήοω τον πατέρα , καΐ αλ~ 16 λον παράκλητον δώοει νμΐν , ϊνα μένγι μεϋ" νμών εις τον αιώνα, το πνενμα της άληϋ'είας , ο 6 κόομος ον δνναται λα- 17 βεΐν , οτι ον Ο'εωρεΐ αντο , ονδ% γινώΰκει αντό' νμεΐς δε γει- νώΰκετε αντο , οτι παρ' νμΐν μένει, και έν νμΐν έΰται. ονκ 18 άφήΰω νμάς ορφανούς' έρχομαι προς νμάς. Ετι μικρόν καΐ 6 19 κόΰμος με ονκ έτι θεωρεί, νμεΐς δε d -εωρεΐτέ με' ότι έγώ ζώ, καΐ νμεΐς ζηΰεΰΟ^αι. έν εκείνη τη ημέρα γνώοεοΟ'αι ότι 20 έγώ έν τώ πατρί μον , και νμεΐς έν έμοι , καγώ έν νμΐν. 6 έχων τάς έντολάς μον και τηρών αντάς, εκείνος έοτιν ο 21 ^^ αγαπών με' Ο δε αγαπών με, άγαπηΟ'ήοεται νπό τον πατρός μον' και έγώ άγαπήΰω αντόν, και έμφανίοω αντώ έμαν- ^^ τόν. Λέγει αντώ Ιούδας, ον% ο Ίΰκαριώτης, κύριε, τί γέ- 22 γονεν ότι ημΐν μέλλεις εμφανίζεις ) ύεαντόν , κα\ ονχΐ τω κόβμω; άπεκρί^η Ιηΰονς καΐ είπεν αντώ, έάν τις .άγαπα με, 23 τον λόγον μον τηρήΰει, καΐ ο πατήρ μον αγαπηθεί αντόν, καΐ προς αντόν ελενβόμε^α , και μονήν παρ' αντώ ποιήΰομεν. 1) εμφανίζεις: sic pro εμφκνιζειν. ΚΑΤΑ Ι.ΟΑΝΝΗΝ. 215 XIV. 24 6 ^J^ αγαπών με, τονς λόγους μον ου τηρεί' ΚαΙ 6 λόγος ^J^ ον άκονετε, ουκ εοτιν εμος, άλλα τον πεμφαντός με πατρός. 2(3 Ταντα λελάληκα υμΐν παρ' νμΐν μένων' 6 δε παράκλητος, το ^^^ Πνεύμα το "^γιον, ο πέμψει ο πατήρ εν τω όνόματύ μον, εκείνος υμάς διδάξει πάντα, καΐ νπομνηΰεί υμάς πάντα α εΐ- 27 πον νμΐν. Είρηνην άφίημί νμΐν, είρηνην την έμην δίδωμο νμΐν' ον καϋ'ώς ο κόβμος δίδωβιν, εγώ δίδωμι νμΐν. μη τα- 28 ραββέΰΟ^ω νμών η καρδία, μηδέ δίλιάτω. Ηκονΰατε ότι εγώ είπον νμΐν, νπάγω καΐ έρχομαι' προς νμάς. ει ηγαπάτέ με, έχάρητε αν ότι πορενομε προς τον πατέρα' οτι 6 πατήρ μεί- 29 ζων μον έβτίν. καΐ νυν εί'ρηκα νμΐν πρΙν γενέΰΟ-αι' ίνα όταν 30 γένηται, πιβτενβηται. Ουκ έτι πολλά λαληθώ με^-' υμών' έρχεται γαρ ο του κόβμου άρχων, καΐ έν έμοί ουκ έχει ού- 31 δέν' αλλ' ϊνα γνώ ο κόΰμος, ότι αγαπώ τον πατέρα, καΐ^) καθώς ένετείλατό μοι ο πατήρ, οϋτως ποιώ. Έγείρεΰϋ'ε , άγω- μεν εντεύΰ-εν. ΚΕΦ. ΙΕ. CAP. XV. 1 ^Ιΐιγώ είμι η άμπελος η άλη^-εινη, καΐ ο πατήρ μου 6 γεωργός 2 έβτιν. πάν κλήμα έν εμοΙ μη φέρων καρπόν , αίρει αυτό' και πάν το καρπον φέρων.~) καΟ'αίρει αυτό, ϊνα πλείονα καρπόν φέ- 3 ρη. ηδη νμεΐς καϋ-αροί έβται , δίά τον λόγον όν λε?.άληκα υμΐν. 4 Μίνατε έν §μοΙ , κάγώ έν νμιν. καΟ'ώς το κλήμα ου δύναται καρπόν φέρειν αφ' εαυτού, έάν μη μείνη έν τη άμπέλω , ούτως 5 ούδε υμεΐς,έάν μη έν φοι μένητε. έγώ είμι η άμπελος, υμεΐς τα κλήματα, ο μένων έν έμοΙ , κάγώ έν αύτώ , ούτος φέρει καρ- Ο πόν πολύν ότι χωρίς εμού ου δύva6^^aι ποιεΐν ουδέν, έάν μη τις μέννι έν έμοΙ, έβλη^'η έξω ως το κλήμα, καΐ έ^ηράνΟ'η^ και βυνάγουοιν αυτά και εις το πνρ βάλλουΰιν , και κέεται.^) Έάν ^^^ 7 μείνηται έν έμοΙ, και τά ρήματα μου έν υμΐν μείνη , ο έάν Ο-έλε- 1) πάτερα zccl. Olim πάτερα, oniisso τιαι. Correctio 2 m.? 2) φέρων bis: sic i?ro ψερον. 3) κ^εται, pro -καίεται. 216 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ XV. ^ τε αιτηβαοϋ'αί , καϊ γενη<3εταυ νμίν. Έν τοντω εδο^άοϋ-η ο 8 Λκτηρ μον^ ίνα καρπον πολνν φερητοα' καϊ γενηβεΰ&αί εμοί μαϋ'ηταί. καΰ•ώς ηγάπηβεν με ο πατήρ, κάγώ ηγάπηαα υμάς' 9 μείνατε εν vfi άγάπνι ττ} εμ^. εάν τάς εντολάς τάς εμάς τη- 10 ρηβητε^ μενεΐτε εν ττ} άγάπγι μον' καϋ^ώς έγω τας έντολάς τον πατρός μον τετηρηκα, καϊ μένω αντον εν vrj αγατΐτ}. Ταύτα λελάληκα νμΐν , ίνα η χαρά η εμη εν νμΐν fj, και η 11 χαρά νμών πληρωΟ-γι. Αντη εότίν η εντολή η εμη, ίνα αγαπάτε 12 β άλληλονς , κα&ώς ηγ[άπη]αα νμάς. μείζονα ταύτης ά[γά]πην ονδείς 13 εχεί , ίνα τις την φνχην αντον d'fj νπερ των φίλω[ν] αντού. § Τμεΐς φίλοι μον εΟταΙ, εάν ποιητε όβα εγώ εντέλλομαι νμΐν. 14 ονκέτι λέγω νμάς δούλονς, οτί. 6 δούλος ονκ οίδεν τί ποιεί αντού 6 15 κύριος' νμάς δε εί'ρηκα φίλονς , οτι πάντα ά ηκονΟα παρά τού πατρός μον.^ έγνώριΰα νμΙν. Ονχ νμεΐς με έ^,ελέ^α6ΰ•αι, αλλ' εγώ 16 έ^ελεξ,άμην νμάς, και έΰ-ηκα νμάς , ϊνα νμεΐς νπάγητε και πόλν^) καρπον φέρητε , καϊ 6 καρπός υμών μένη' ίνα ότι αν αίτηΰητε § τον πατέρα εν τω ονόματι μον , δω νμΐν. Ταύτα εντέλλομαι νμΐν, 17 ^^^ ίνα αγαπάτε άλληλονς. Ει 6 κόΰμος νμάς μιβεΐ , γινώΰκετε οτι εμε 18 πρώτον νμών μεμίΰηκεν. ει εκ τού κόΰμον ητε, ο κόαμος αν το 19 to'toi^ έφίλει ' ότι δε εκ τού κόΰμον ονκ έύτε , αλλ εγώ έ^,ελε^,άμην γ νμάς εκ τού κόΰμον, διά τούτο μιΰίΐ νμάς ο κόΰμος. Μνημονεύετε 20 ^^ τού λόγον ον εγώ είπον νμΐν , Ονκ εΰτιν δούλος μείζων τού κνρίον αντού. ει εμε έδιωξαν, και νμάς διώξ,ονΰιν' ει τον λόγον μον ^^ έτηρηΰαν , και τον νμέτερον τηρηΰονΰιν. ^Αλλά ταύτα πάντα 21 7tot?i(joi;(Jti' νμΐν διά το όνομα μον, οτι ονκ οί'δαΰιν τον πέμ- γ -ψαντά με. Ει μη ηλ%Όν και έλάληΰα αντοΐς , αμαρτίαν ούκείχον' 22 ^^J νύν δε πρόφαΰιν ονκ έχονΰιν περί της αμαρτίας αντών. Ό εμε 23 ^'"'^ μειΰών , και τον πατέρα μον μιΰεΐ. Ει τά έργα μη έποίηΰα εν 24 9f^^ αντοΐς, ά ονδείς άλλος έποίηΰεν, αμαρτίαν ονκ είχον' νύν δϊ καϊ έωράκαΰιν , καϊ μεμιΰήκαΰιν και εμε και τον πατέρα μον' αλλ 25 ίνα πλήρωση ο λόγος 6 γεγραμμένος εν τω νόμω αντών, ότι εμείΰηΰάν με δωρεάν. Ι) πολν, pro πολύν. ρλϋ• κ Αϊ A Ιί>ΑΝΝΗΝ. 217 XV. 26 "Οταν δε ελ^τι ο παράκλητος , ον εγώ πεμφω νμΐν τιάρα ΙΖ τον πατρός ^^) [το π]νενμα της άληΟ-είας , ο παρά τον [π]ατρ6ς 27 εκπορεύεται, εκείνος μαρ[τ]νρψεί περί εμον' καΐ νμεΐς δε μαρ- τυρείτε, οτι απ' αρχής μετ εμον εΰται. ΚΕΦ. Ιζ. CAP. ΧΥ1. ι Ταντα λελάληκα νμΐν, ίνα μη ΰκανδαλίβΟ^ψε. άποΰνναγώγονς ποίΎΐβονβιν νμάς' αλλ' έρχεται ώρα, ίνα πάς ο αποκτείνας υμάς, 3 δόξη λατρείαν προοψέρειν τω Κνρίω. καΐ ταντα ποιηΰονΟιν, 4 οτί ονκ εγνωΰαν τον πάτερα ονδε έμέ. άλλα ταντα λελάληκα νμΙν, Ινα όταν ελ^Ύ[ η ώρα αντών, μνημονενηταί αντών, οτι εγώ είπον νμΙν' Ταντα δε νμι,ν έξ αρχγις ονκ ειπον , οτυ μεϋ" νμων ημην. ''ρ 5 ννν δε υπάγω προς τον πεμφαντά με, καΐ ονδείς εξ, νμών 6 ερωτά με, πον υπάγεις; οτι ταντα λελάληκα νμΐν, η λύπη 7 πεπλήρωκεν νμών την καρδίαν. αλλ' εγω την αλη%^ειαν λέγω νμΐν, ΰνμφέρει νμΐν ίνα εγώ απέλθω, έαν γαρ εγώ μη απέλϋ-ω, ο παράκλητος ονκ έλενβεται προς υμάς' εάν δε πορενϋ-ώ,') πέμ-ψω 8 αντον προς νμάς' καΐ ελΟ-ών εκείνος ελέγξει τον κόΰμον περί 9 αμαρτίας, καΐ πβρί δικαιοΰννης , καΐ περί κρίΰεως. Περί αμαρτίας 10 μεν, οτι ου πί6τεύουβι:ν ευς εμέ' περί δικαιοσύνης δε, οτι προς 11 τον πατέρα μον νπάγω^ και ονκ ετι θεωρείται με ' περί δε κρίΰεως, 12 οτι 6 άρχων τον κόΰμου τούτου κέκρυται. Ετι πολλά εχω λέγειν 13 νμΐν, αλλ' ον δύναβϋ^αι βαΰτάζειν άρτι' όταν δε ελΰ -rj εκείνος, το πνεύμα της ά7,η^είας , οδηγηθεί νμάς εις την αλή^-είαν πάβαν' ον γάρ λαλήσει αφ' έαντον, άλλ^ οΰα εάν άκούΰη λαλήσει, καΐ τα έρχό. 1^ μένα άναγγελεΐ νμΐν. εκείνος εμε δοξάσει, οτι εκ τον εμον λήμ-φε- 15 ται, και αναγγελει υμιν. Ιίαντα οσα έχει ο πατήρ, εμα εστίν οια ^^' 16 τούτο είπον, οτι 'εκ του 'εμού λήμψεται, καΐ άναγγελεΐ ύμΐν. Μικρόν Q!^^ και ου ΰ'εωρεΐτέ με , καΐ πάλιν μικρόν και οφεσϋ^αί με, οτι υπάγω 17 προς τον πατέρα. Είπον ούν 'εκ των μα%•ητών αυτού προς αλλήλους, τι εστίν τούτο ο λέγει ημΐν , μικρόν και ου θεωρείται με, καΐ πάλιν 1) naxgoq: post lianc vocem erasa est litera. 2) πορεν^'ω. πορεν a 1 m. rescriptum; forte repetierat ex antececlentibus μη απελΰ'ω' 218 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ '^yL μικρόν καΐ oipEOd-ai με; καΐ^ οτι νγάγω προς τον πάτερα; ελε- 18 γον ονν , τούτο τι εβτιν το λέγει ^ το μικρόν; ουκ οίδαμεν τί λαλεί, εγνω ονν ο Ίηβονς οτι η&ελον αντον ερωταν ^ καΐ είπεν, 19 περί τοντον ζητείτε μετ' αλλήλων^ οτι εΐπον, μικρόν και ον ϋ^εω- § ρΐταί^) με^ καΐ πάλιν μικρόν καΐοφεΰϋ-αί με; '^μην άμην λέγω 20 νμιν^ οτι κλανβετε και Ο-ρηνησεται νμεις , 6 δε κόΰμος χαρήύε- ται' νμεις δε λνπηΟ-ηΰεϋϋ-αι^ αλλ η λύπη υμών εις χαραν γε- νήβεται. η γννη όταν τίκττ}^ λνπην έχει, οτι ήλτ^εν η ωρα 21 αύτης' όταν δε γενηΰτ] το παιδίον ^ ονκ ετι μνημονεύει της d -λίφεως, δια την χαραν ^ οτι εγενν秕η avd -ρωπος εις τον κό- Ομον. Και νμεΐς ονν λύπην μεν νυν ε^,εται' πάλιν δε οφο~ 22 μαι υμάς, και χαρηβεται υμών η καρδία^ καΐ την χαραν υμών ονδείς αίρει αφ' νμών ^ και εν εκείνη τη ήμερα εμε ονκ ερω~ 23 τηβετε ονδέν. 'Αμην αμήν λέγω νμΐν ^ δ τι αν αιτηβητε τον πατέρα εν τω ονόματι μον , δοόοει νμίν. εως άρτι ουκ ητηβα- 24 Gd'ai'^) ονδ\ν εν τω ονόματι μου'^) αιτείτε, και λημφε6%•ε, ίνα ^^^ V X^Q^ νμών η πεπληρωμένη. Ταντα εν παροιμίαις λελάληκα 2δ νμΐν' αλλ' έρχεται ωρα ότε ουκ έτι εν παροιμίαις λαληΰω νμΐν^ άλλα παρρηβία περί του πατρός άπαγγελώ ύμΐν. εν εκείνη τη 26 ημέρα εν τω ονόματί μου αίτηΰεϋ&ε' και ου λέγω νμΐν οτι εγώ Ιρωτηύω τον πατέρα περί υμών' αυτός γαρ ο πατήρ φιλεΐ 27 υμάς, οτι νμεΐς εμε ) πεφιληκατε . καΐ πεπιβτεύκατε οτι εγώ παρά Θεού εξήλΰ^ον. έ^ήλ^•ον παρά του πατρός, και ελήλυϋ-ά 28 εις τον κόβμον' πάλιν αφίημι τόν κόβμον, καΐ πορεύομαι προς τόν πατέρα. ΑέγουΟιν αυτω οι μαϋ^ηταΐ αντοΰ , ί'δε νυν παρ- 29 ρηΰία λαλείς, και παροιμίαν ούδεμίαν λέγεις. νυν οίδαμεν 30 ότι οίδας πάντα , και ου χρίαν έχεις ϊνα τίς οε έρωτα, ^ν τούτω ^^^ πιβτεύομεν ότι από Θεού ε^ήλ^•ες. Άπεκρί^η αύτοΐς ό Ίηβούς, 31 'άρτι πιΰτεύετε; ιδού, έρχεται ώρα καΐ εληλυϋ-εν, ίνα ύκορπι 32 ΰΰ^ήτε έκαύτος εις τα ΐδια, και εμε μόνον άφήτε' καΐ ονκ είμΙ ^ν i^f^'^^S? OTt 6 πατήρ μετ' εμού εβτιν. Ταύτα λελάληκα νμΐν, ίνα 33 1) Ό'εωριται, pro ϋ'εωρευτε. 2) ητηααοΟ-αι, pro ητηοαοΟ'ξ. τη rescri- ptum a 2 m. super rasura. 2) μον. Corrcctio 2 ni. olim με. 4) οτι νμεις εμε. Rescripta a 2 m. ; quid olim scriptum non liquet. ΚΑΤΑ LQANNHN. 219 εν εμοί είρψην εχψε. εν τω κόϋμω ^-λίψι,ν έχετε' άλλα #βρ~ XVL οείτε , εγώ νενίκηκα τον κόβμον. ΚΕΦ. ΙΖ. CAP. XVII. Ι Ταντα ελάληΰεν 6 Ίηΰονς, καΐ επηρεν τους οφθαλμούς αντον εις τον ονρανον , καΐ εΐπεν, πάτερ, ελήλνΰ'εν η ώρα' δόξ,αοόν 2 ΰον τον νίον , ϊνα ο νως 6ον δοξ,άΰ)^ 6ε' κα^ως έ'δωκας αντώ έξονΰίαν πάΰης ΰαρκος. ϊνα πάν ο δεδωκας αντώ ^ δώΰϊ] αντοίς 3 ξωην αίώνίον. αντη δε εΰτίν η αίώνιοξ ζω^^ ϊνα γεινώοκουσίν 6ε τον μόνον άλητί-εινον Θεον, καΐ ον απέΰτειλας Ιη6ονν Χρί- 4 6τ6ν. εγώ 6ε εδόξαΰα έπΙ της γης' το έργον τελείωΰας ο δεδω- 5 κάς μ,Οί ίνα 7ΐθίη6ω' ΚαΙ νυν δό^α66ν με 6ν , πάτερ, πάρα 6ε- αντώ, ττ} δό^η rj είχον προ τον τον κόΰμον είναι πάρα 6οί. 6 Έφανερωΰά 6ον το όνομα τοΙς άν^-ρώποίς ονς εδωκάς μοί εκ τον κ06μον' 6οΙ ή6αν , καΐ εμοΙ αντονς εδωκας' καΐ τον λο~ 7 γον 6ον τετηρήκα6ίν. ννν εγνωκαν ότι πάντα 06α εδωκάς μου, 8 παρά 6ον έ6τίν' οτι τα ρήματα ά εδωκάς μοι , δ έδωκα αντοΐς' καΐ αντοί ελαβον άληϋ^ώς, οτι παρά 6ον εξηλϋ^ον , καΐ επί- 9 6τεν6αν οτι 6ν με άπε6τειλας. Έγώ περί αντών ερωτώ' ον περί τον κ06μον ερωτώ, αλλά περί ών δεδωκάς μοι, οτι 6oC 10 εί6ιν. καΐ τά εμά πάντα 6ά Β6τιν, καΐ τα 6α εμα' καΐ δεδο- 11 ξα6μαι εν αντοις. καΐ ονκ ετι^) εν τω κόΰμω ειμί, και ού- τοι εν τώ κ06μω είοΐν , και εγώ προς 6ε έρχομαι. Πάτερ άγιε, τηρη6ον αντονς [εν τω] ονόματι 6ον , ω δεδωκας μ[θί,] 12 ίνα ώ6ιν εν, καϋ'ώς ημείς. "Οτε ημην μετ' αυτών εν τω κό- 6μω, εγώ ετηρονν αντονς εν τω ονόματι 6ον' ονς δεδωκάς μοι εφνλα^α, καΐ ονδείς ε^ αντών άπώλετο, ει μη ο νιος της απώλειας, 13 ίνα η γραφή πληρωϋ'η. Ννν δε προς 6ε έρχομαι, καΐ ταντα λαλώ εν τω κ06μω, ίνα εχωΰιν την χαράν την εμην πεπληρωμενην εν εαν- 14 τοις, εγώ δέδωκα αντοΐς τον λόγον 6ον , καΐ ο κ06μος εμεί6η6εν αντονς, ότι ονκ εί6ΐν εκ τον κ06μον, κα^ώς εγώ ονκ ειμί εκ τον 1) ον-Λ Ετι. Correctio 1 m. olim ονν, omissnm. 220 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ XVII. κόομον. ονκ ερωτώ ϊνα αργις αντονς εκ τον κόσμου ^ άλλ^ 15 ίνα τηρη6ϊ]ς αντονς εκ τον πονηρού. εκ τον κόϋμον ονκ ει- 16 αΐν , κα^ώς εγώ ονκ ειμί εκ τον κόομον. αγίαΰον αντονς εν Π vrj αληΰ'εία' ο λόγος ο βός άληϋ'είά εύτιν. κα%^ώς εμε απέ- 18 ύτειλας εις τον κόΰμον, κάγώ απέοτειλα αντονς εις τον κόΰμον' καΐ νπερ αντών αγιάζω εμαντόν^ ίνα ώβιν καΐ αντοι ηγια- 19 ΰμένοι εν αληΰ'εία. Ου περί τοντων δε ερωτώ μόνον, αλλά 20 και περί των πι6τ ενόντων δια τον λόγον αντών εις εμέ' ϊνα 21 πάντες εν ώβιν' καΰ-ώς 6ν , πάτερ, εν εμοί, κάγώ εν 6οι, ίνα και αντοΙ εν ημιν εν ώβιν' ϊνα 6 κόβμος πιβτενβτ] ότι βν με άπέβτειλας. και εγώ την δό^αν ην εδωκάς μοι, έδωκα 22 αντοίς , ϊνα ώβιν εν , καΟ^ώς ημείς εν εβμεν ' εγώ εν αντοΐς, 23 καΐ βν εν £|ΐιοΙ, ϊνα ώβιν τετελειωμένοι εις εν , και ίνα γι- νώβκΐ] ο κόβμος ότι βν με άπέβτειλας , καΐ ηγάπηβας αντονς, κα%^ώς εμε ηγάπηβας. Πάτηρ , ονς εδωκάς μοι , ^έλω ϊνα όπου 24 ειμί εγώ, καΐ εκείνοι ώβιν μετ' εμον' ίνα ^'εωρώβιν την δό^,αν την έμην , ην δέδωκάς ^ot, ότι ηγάπηβάς με προ καταβολής κόβμον. Πάτηρ δίκαιε, καΐ ό κόβμος βε ονκ εγνω , εγώ δε 25 εγνων , ΚαΙ ούτοι εγνωβαν ότι βν με άπέβτειλας' και εγνώ- 26 ριβα αντοΐς το όνομα βον , και γνωρίβω' ϊνα η αγάπη, ην ηγάπηβάς με , εν αντοΐς fj , κάγώ εν αντοΐς. ΚΕΦ. ΙΗ. CAP. XVIII. L^^-^ 1 αύτα ειπών ο Ίηβούς εξήλΟ-εν βνν τοις μαΰ'ηταΐς αντού πέ- 1 ραν τού χειμάρρον τού Κέδρων, όπον ην κήπος, εις όν ειβήλ- ^^ ^'εv αυτός καΐ οι μαϋ^ηται αντού. "Ηιδει δε καΐ Ιούδας, ο πάρα- 2 διδονς αυτόν, τον τόπον' ότι πολλάκεις βυνήχΰ-η ό Ίηβούς εκεί β, μετά τών μαΰ-ητών αυτού. Ό ούν 'Ιούδας λαβών την βπεΐραν, 3 καΐ εκ τών αρχιερέων καΐ Φαριβαίων νπηρέτας , έρχεται εκεΐ β, μετά φανών και λαμπάδων καΐ όπλων. 'Ιηβονς ούν ίδώς πάν- 4 τα τά ερχόμενα επ' αντον, έ^ελΰ^ών είπεν αντοΐς, τίνα ζητεί- τε; άπεκρίϋ^ηβαν αύτω , Ίηβούν τον Ναζωραΐον. λέγει αντοΐς 5 ΚΑΤΑ LQANNHN". 221 6 Ίη6ον£ , εγώ είμι. Ίΰτηκει δε καΐ Ίονδα^ ο πκραδίδονς αντον^ΥΙΙΙ. Ο μετ' αυτών, ως εΐπεν αντοΐς , εγώ είμι^ aTtrjXd-ov εις τα οπίΰω, 7 καΐ επεύον χαμέ. Πάλιν ονν έπηρώτηβεν αυτούς, τίνα ζη- S τεΐτε; οι δ'ε είτΐον, Ίηβοϋν τον Ναζωραίον. άπεκρίΰ-η Ίηβούς, εΐτΐον υμίν, οτι εγώ είμι. ει ούν έμε ζητείτε, αφετε τούτους 9 υπάγειν' ίνα πληρωΟ'Ρ} ο λόγος ον εΙπεν, ότι ους δεδωκάς μοι, 10 ουκ άττώλεΟα ε^ αύτού~) ούδένα. Σίμων ούν Πέτρος έχων μά- ^J χαιραν , εϊλκυβεν αύτην , και επεβεν^) τον του άρχιερέως δούλον, και άτϋέκοψεν αυτού το ώτίον το δεί,ιόν. ήν δε όνομα τω δουλω 11 Μάλχος. Είτΐεν ούν οΊηαούς τω Πέτρω, βάλε την μάχαιραν εις την ΰ'ήκην. το ποτηριον ο δέδωκέν μοι 6 πατήρ, ου μη τΐίω αυτό; 12 Η ούν βτίεΐρα καΐ ο χιλίαρχος και οι ύτΐηρέται των Ιουδαίων θυνέ~ 9'ξο^ 13 λαβον τον Ίηβούν , και εδηβαν αύτον , ΚαΙ άπηγαγον αύτον τιρος \J "Ανναν πρώτον' ην γαρ πεν%•ερος τού Καϊάφα, 6ς ην άρχιερεύς 14 τού ένιαυτού εκείνου. ην δε Καϊάφας ο ύυμβουλεύβας τοις ^Ιουδαίοις, οτι ΰυμφέρει ενα άνϋ'ρωπον άπολέύΰ^αι ύπερ του 15 λαού. Ηκολούϋ-ει δε τω Ίηΰού Σίμων Πέτρος, καΐ άλλος μα~ ^, ■ϋ-ητής. 6 δε μαΰ'ητης εκείνος ην γνωβτος τω άρχιερει, ΚαΙ ^^^ 16 ύυνειΰηλ&εν τω Ιηΰού εις την αύλην τού άρχιερέως' Ό δε ^^^ Πέτρος ίύτήκει προς τη Ο-ύρα έ%ω. Έξ,ηλΰ-εν ούν 6 μαΟ^ητης ο 9'ξζ άλλος ος ην γνωβτος τω άρχιερει, καΐ είπεν τη Ο-υρωρω , και Π είΰηγαγεν τον Πέτρον. Λέγει ούν η παιδίβκη η 0'υρωρ6ς τω ^^ Πέτρω, μη και ού εκ των μα&ητών ει τού άνϋ'ρώπου τούτου; λέγει 18 εκείνος , ούκ ειμί. Ίΰτήκειβαν δε οι δούλοι καΐ οι ύπηρέται άνϋ'ρα- \ κιάν πεποιηκότες , οτι ψύχος ην , και έϋ'ερμένοντο' ην δε μετ' αύ- 19 των ο Πέτρος έΰτώς και ■ϋ^ερμενόμενος. ο ούν άρχιερεύς ηρώτη- ΰεν τον Ιηΰούν περί τών μαθητών αυτού, καΐ περί της διδαχής 20 αυτού. Άπεκρί^-η αύτω ο Ίηοούς, εγώ παρρηΰία λελάληκα τω ^° κόβμω ' εγω πάντοτε εδίδα^,α εν βνναγωγη και εν τω ίερω^ οπού πάντες ) οι Ιουδαίοι συνέρχονται, καΐ εν κρύπτω έλάλη- 21 6α ουδέν. Τί με ερωτάς; έπερώτηύον τους άκηκοάτας , ) τί ελά- \ 1) χαμ,β, pro χαμαι. 2) εξ αυτόν. Sic Cod. 3) επεσεν, pro επαι- αεν. 4) πάντες. Sic Cod. 5) α-Λην,οατας ^ sic MS. 222 ' ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ XVIII. ^ ^^ ληΰα. αντοΤ.ς' Ι'δε οντοι οίδαοιν α είπον εγώ. Ταντα δε αντον 22 είποντος , εΙς των υπηρετών τΐαρεβτηκώς εδωκεν ράπιΰμα τω Ίη- ^ αον , ειπών, όντως άποκρίντ] τω άρχίερει; ^Απεκρί^-η αντω υ 23 Τηΰονς , ει κακώς ελάληΰα, μαρτύρηβον περί τον κακόν' ει δε α καλώς, τι με δερείς; Απέβτειλεν αντον ο "Αννας δεδεμένον προς 24 Κα'ίάφαν τον αρχιερέα. α Ην δε Σίμων Πέτρος εΰτώς καΐ ϋ-ερμενόμενος ' είπον ονν 25 αντω, μη καΐ (5ν έκτων μαϋ'ητών αντον ει; Ήρνήΰατο εκείνος, καΐ λέγει , ονκ ειμί. λέγει είς εκ τών δονλων τον αρχιερέως, 26 6νγγενης ων ον άπέκοφεν Πέτρος το ώτίον , ονκ εγώ 0ε είδον εν τω κηπω μετ' αντον \ Πάλιν ονν ηρνηύατο Πέτρος, καΐ 27 \^ ενΰ-έως αλέκτωρ έφώνηύεν. "Αγονο lv ονν τον Ίηΰονν άπο τον 28 ^^^ Καϊάφα είς το πραιτώριον. ην δε πρωί" ΚαΙ αντοί ονκ είβηλ^^ον είς το πραιτώριον , ίνα μη μιαν&ώοίν , άλλα φάγωΰιν το πάοχα. έ^ήλΰ'εν ονν ο Πειλάτος προς αντονς , καΐ είπεν, τίνα κατηγορίαν 29 φέρετε κατά τον άνϋ-ρώπον τοντον ; άπεκρίϋ-ηΰαν καΐ είπον αντω. 30 ει μη ην ούτος κακοποιός, ονκ αν 6οι παρεδώκαμεν αντόν. είπεν 31 ονν αντοις ο Πειλάτος , λάβετε αντον νμεις, και κατά τον νόμον υμών κρίνατε αντόν. είπον δε αντω οι ΊονδαΙοι, ημιν ονκ δξ- εβτιν άποκτεΐναι ονδένα' ίνα ο λόγος τον'ΐηύον πληρωΟ'η, ον εΐ- 32 ^ πεν ύημαίνων ποί &ανάτω ) ημελλεν άποϋ-νήΰκειν. Είΰηλ^εν ονν 33 είς το πραιτώριον πάλιν ο Πειλάτος , και έφώνηβεν τον Ίηΰονν, ^ καΐ είπεν αντοις , 6ν ει ο βαΰιλενς τών Ίονδαίων; Άπεκρίνατο ο 34 Τηβονς, άφ' εαντον βν τούτο λέγεις, η άλλοι 6οι είπον περί εμού; απεκρίϋ-η ό Πειλάτος, μητι εγώ Ίονδαΐός είμι; το εΟ-νος το οόν 35 καΐ οί αρχιερείς παρέδωκάν 6ε έμοί ' τί έποίηΰας ; ^^πεκρίϋ'η 36 Ιηΰούς , η βα6ιλεία η έμη ονκ ε6τιν εκ τού κ06μον τούτον' ει εκ τού κ06μου τοντον ην η βαΰιλεία η έμη, ο/" νπηρέται αν οι έμοΙ ηγωνίζοντο , ίνα μη παραδοϋ'ώ τοΐς'ΐονδαίοις' ννν δε η βα- 6ιλεία η έμη ονκ ε6τιν έντεύΰ-εν. Είπεν ούν αντω 6 Πειλά- 37 τος , ονκονν βαΰιλενς εΐ 6ν\ άπεκρί^η ο Ίη6ούς , 6ν λέγεις ότι βαΰιλινς είμι εγώ. ^Εγώ είς τούτο καΐ γεγέννημαι, και είς τού- α ρτΐκ i 1) noL ^οίνατφ. Sic pro ποίω d^ai ΚΑΤΑ I.QANNHX. 223 το εληλνϋ-κ εις τον κόΰμον, ίνα μαρτνρηΰω τ[/5] άληΟ-είαΧ^ίΙ^• 38 πάς 6 ων εκ της άληϋ-είας , ακούει μου της φωνής. Αέγευ αντώ ο Πείλάτος, τί εΰτιν άλήϋ^εια^ ΚαΙ τοντο ειπών., πάλιν ^ έ^ήλΟ-εν προς τονς Ιουδαίους^ καΐ λέγει αντοΐς, εγώ ούδεμίαν 39 αιτιαν ενριΰκω εν αντω. Εΰτιν οε Οννηπεια νμιν, ινα ενα ^ νμΐν άπολνβω εν τω πάΰχα' βονλεοΰ^αι ούν άπολνΰω νμΐν τον 40 βαΰιλεα των Ιουδαίων ; Έκρανγαΰαν ούν πάλιν πάντες , λε- ^ γοντες, μή τούτον, άλλα τον Βαραββάν' ην δε ο Βαραββάς λ7]ατής. ΚΕΦ. ΙΘ. CAP. XIX. 1 1 ότε ούν ελαβεν ο Πειλάτος τον Ίηΰούν , καΐ εμαύτίγωύεν. ^^^ 2 και οι βτρατιώται πλε^αντες (ΐτεφανον θξ ακανϋ-ών , επεϋ'ηκαν αυτού έπι την κεφαλήν, καΐ ειμάτιον πορφνρούν περιεβαλον 3 αύτον , καΐ ελεγον , χαίρε, ο βαβιλεύς των Ιουδαίων' καΐ έδί- 4 δουν αύτω ραπίβματα. ΚαΙ ε^ήλΰ^εν πάλιν εξω ο Πειλάτος, ^' καΐ λέγει αυτοις , ιδε άγω υμΐν αύτον εξ,ω , ίνα γνώτε οτι ον- 5 δεμίαν εν αύτω αίτίαν εύρίοκω. Έt,ήλ^'εv ούν 6 Ίηβούς εζω, ^ φορών τον άκάνΰ-ινον ότεφανον, καΐ το πορφνρούν ίμάτιον. 6 καΐ λέγει αυτοΐς , ιδε ο άνΟ-ρωπος. Οτε ούν ίδον αύτον οί" ^ αρχιερείς καΐ οί νπηρέται, εκραύγαΰαν λέγοντες, ΰταύρωβον, βταύρωύον αυτόν. Λέγει αύτοις ο Πειλάτος, λάβετε αύτον ι υμεις και ΰταυρωβατε ίί,γω γαρ ουχ ενριύκω εν αυτω αιτιαν. γ 7 Άπεκρί^-ηΰαν αύτω οί Ιουδαίοι, ημείς νόμον εχομεν , καΐ κατά ^^''^ τον νόμον ημών, οφίλει άποϋ-ανειν , ότι εαυτόν νίόν Θεού εποίη- 8 αεν. "Οτε ούν ήκουσεν ο Πειλάτος τούτοι/ τον λόγον , μάλ- ^|Ρ 9 λον εφοβήϋ-η , καΐ είαήλΰ-εν εις το πραιτώριον πάλιν, και λέ- γει τω Ιηβον , πόϋ-εν ει ΰύ; Ο δε Ίηβούς άπόκριύιν ουκ εδω- ^^^^ 10 κεν αυτω. λέγει αύτω ό Πειλάτος, θ'μοί ού λαλείς; ούκ οί- δας ότι έ^ουβίαν εχω άπολύοαί 6ε, [κα]1 ε'ξουοίαν έγ^ω ΰταν- 11 ρώοέ 6ε; [άπ]εκρί^η ο Ιηΰούς , ούκ έχεις εξουΰίαν [ο]ύδε- μίαν κατ' εμού, ει μή ην 6οι δεδομένον άνω^-εν' δια τούτο 12 ό παραδίδούς μέ 6οι μείζονα άμαρτίαν έχει. εκ τούτου 224 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ XIX. εζήτεί ο Πειλάτοζ άπολνααι αυτόν. Οι δε Ιουδαίοι εκρύγαζον^) λέ- γοντες, εαν τούτον άπολνΰΐ]ς , ουκ ει φίλος του ΚεΟαρος.^) πάς 6 βαΰίλεα εαυτόν τιοιών, αντιλέγει τω ΚαίΟαρι. Ό ούν Πειλάτος άκού- 13 ΰας των λόγων τούτων, ηγαγεν εξω τον'Ιηόοϋν, καΐ έκά%•ειθεν επΙ βήματος, εις τόπον λεγόμενον ΑιΟ'όβτρωτον, ΈβραΙΰτΙ δε Γαββα^ά ' ^ Ύΐν δε παραβκευη του πάαχα , ωρα ην ώς έκτη' ΚαΙ λέγει τοις Ίου- 14 δαίοις, ί'δε ο βααιλεύς υμών. οι δε έκράύγααον , άρον, άρον, αταύ- 15 J ρωβον αυτόν. Λέγει αυτοις ο Πειλάτος . τον βαβιλέα υμών βτανρώ- 6ω', απεκρίΟ-ηόαν οι αρχιερείς , ουκ εχομεν βαύιλέα ει μη Καίσαρα. α Τότε ούν παρέδωκεν αυτόν αύτοις , ίνα ύταυρωΰ'τΙ. παρέλα- 16 ^. βον δε τόν'ΐηΟούν καΐ άπηγαγον' ΚαΙ βαΰτάζων τον βταυρόν έαυ- Π του, ε^ηλΰ^εν εις τον λεγόμενον Κρανίου τόπον, ο λέγεται^)Έβραϊ6τΙ ^^1^ Γολγοΰ-ά, όπου αυτόν εΰταύρωβαν' Και μετ αυτού άλλους δύο, 18 9Ί^ εντεύθεν καΐ έντεύϋ^εν, μέΰον δε τόν'ΐηβούν. "Εγρα-ψεν δε καΐ τί- 10 τλον οΙΊειλάτος, και έπέϋ'ηκεν έπΙ του ΰταυρού ' ην δ\ γεγραμμένον, ^ Ιηοοϋς ο Ναξωραΐος , 6 βαΰιλεύς των Ιουδαίων. Τούτον ούν τον 20 τίτλον πολλοί άνέγνωοαν των Ιουδαίων , ότι εγγύς ην ο τόπος της πόλεως, όπου έβταυρώΟ'η ο ^Ιηΰούς ' καΐ ην γεγραμμένον ΕβραϊύτΙ, Ελληνιστί, 'Ρωμαϊότί. "Ελεγον ούν τω Πειλάτω οι αρχιερείς των 21 Ιουδαίων , μη γράφε , 6 βαΰιλεύς των Ιουδαίων ' αλλ ότι εκείνος ειπεν , βασιλεύς είμι των Ιουδαίων. άπεκρίΟ^η ό Πειλάτος , ό γέ- 22 i γραφα, γέγραφα. Οι ούν στρατιώται, ότε έσταύρωσαν τον Ιησούν, 23 έλαβον τα ιμάτια αυτού, και εποίησαν τέσσερα μέρη , έκάστω στρα- τιώτη μέρος, καΐ τον χιτώνα, ην δε 6 χιτών άραφος, ^) εκ τών άνω- ■^εν υφαντός δι' όλου. Είπον ούν προς αλλήλους , μη σχίσωμεν^) 24 αυτόν, άλλα λάχωμεν περί αυτού, τίνος έσται' ίνα η γραφή πλη- ρωϋ-ή ή λέγουσα, διεμερίσαντο τα ιμάτια μου έαυτοΐς , καΐ επί τον ιματισμόνμου έβαλον κλήρον. οι μεν ούν στρατιώται ταύτα εποίησαν' ^ ^Ιστήκεισαν δε παρά τω σταυρώ τού'ίησού ή μήτηρ αυτού, καΐ ή 25 αδελφή της μητρός αυτού, Μαρία η τού Κλωπά, καΐ Μαρία η Μαγδα- 1) Β-Λ^νγαζον^ pro εν.ρανγαξον. 3) Κεσαρος, pro Καίσαρος. 3) ο λε- γεται, pro og λέγεται. 4) αραφος, pro αρραφος. 5) αλλήλους μη σχίσω. Literae priores erasae: rescripsit 2 ra. Forte 1 m. αλλήλους omiserat: \q\ αυτούς scripserat. ΚΑΤΑ liiANNHN. 225 26 ληνή. ^Τηΰονς ονν ίδών την μητέρα^ καΐ τον μαΰ^ητην πσρεΰτώτα^^^ 27 oV ηγάπα, λέγει vij μητρί αυτόν ^ γνναι, ίδον ο vtog ΰον. είτα λέγει τω μαΰ-ητ^ , ίδον η μητηρ Gov. καΐ απ εκείνης της ημέρας 28 έ'λαβεν 6 μαϋ-ητης αντην εις τα ϊδια. Μετά τοντο είδώς ο Ίη- ^τ (jovg, ort ηδη πάντα τετέλεΰται^ ίνα τελειωΟ-Τ] η γραφή, λέγει, 29 διψώ. Οκενος εκείτο ο^ονς μεΰτόν' οι df , πληΰαντες απόγγον 'όί,ονς , καΐ νΰΰώπω περιϋ^έντες , προΰηνεγκαν αντον τώ ΰτόματι. 30 οτε ονν ελαβεν το ο^,ος ο Ίηΰονς , εΐπεν , τετέλεΰται ' Και κλείνας α. την κεφαλήν , παρέδωκεν το πνενμα. 6£ 31 0C ονν 'Ιουδαίοι, ίνα μη μείντ] επΙ τον ΰτανρον τα Οωματα ι εν τω ΰαββάτω, έπι^) τίαραβκενη ην' ην γαρ μεγάλη ημέρα εκεί- νον τον ΰαββάτον' ) ηρώτηΰαν ) τον Πειλάτον , ίνα κατεαγώβιν 32 αντών τα βκέλη , και άρΰ'ώβιν. ήλ^Όν ούν οι ότρατιώται, καΐ του μεν πρώτου κατέα^αν τα ΰκέλη και του άλλου του αυνβτανρω- 33 ^'έντος αντώ ' Έπι δε τον Ίηΰονν ελ&όντες , ω^ είδον αντον ηδη 34 τεϋ'νηκότα, ου κατέα^αν αυτού τα οκέλη' αλλ εις των Στρατιω- τών λόγχη αυτού την πλενράν εννζεν, καΐ εν^νς ε^ηλϋ'εν αίμα 35 και νδωρ. και 6 εωρακώς μεμαρτνρηκεν , καΐ αληΟ'εινη αντον εβτίν η μαρτνρία, κάκεΐνος οιδεν οτι αλη^η λέγει, ίνα και νμεΐς 36 πιβτενΰητε. Έγένετο γαρ ταύτα , ϊνα η γραφή πληρω^-η , οβτονν 37 ον ΰυντριβηΰεται αντού. και πάλιν ετέρα γραφή λέγει, οψονται εις ον έ^εκέντηΰαν. τττ 38 Μετά δε ταύτα ηρώτηβεν τον Πειλάτον ο Ιωβηφ άπο Άρι~ σ? ματαίας, ων μαϋ-ητης τού Ιηΰού, κεκρυμμένος δε δια τον φό- 39 βον των Ιουδαίων , ίνα άρη το οώμα τού Ίηβού ' Ήλϋ'εν δε και c< Νικόδημος ο έλϋ-ών προς αυτόν νυκτός τό πρώτον, φέρων μί- 10 γμα ϋμνρνης και αλόης ώΰει λίτρας εκατόν. "Ελαβον ονν τό ΰώμα τον Θεού, ^) και εδηύαν αντό εν όΟ^ονίοις μετά των αρωμάτων, 41 κα^ώς ε%ος έΰτίν τοΐς'ΐονδαίοις ενταφιάξειν. Ήν δε εν τω τόπω, όπον έβτανρώϋ-η, κήπος, και εν τω κηπω μνημεΐον καινόν , εν ω 1) επί, pro επει. 2) ε-^εινον τον ααββατον. Sic MS. 3) ηρωτησαν. DC rescriptum: olira ο vel ε. 4) τον Θεον, sic Cod. CODEX ALEX. 15 ση a 226 ΕΤΑΓΓΕΛΙΟΝ XIX. ονδεπω ουδείς ετεΰ-η. έκεΐ ονν δυα την τταραύκευην των Ιουδαίων^ 42 οτί εγγύς ην το μνημεΐον, εΰ'ηκαν τον Ίηΰούν. ΚΕΦ. Κ CAP. XX. α 1 fj δε μια των 6αββάτων Μαρίαμ η Μαγδαληνή έρχεται πρωΐ, 1 βκοτίας ετι ονΰης, εις το μνημείον' καΐ βλετΐει τον λί^ον ηρμε- g νον εκ τον μνημείου. Τρέχει ονν και έρχεται προς Σίμωνα 2 Πέτρον, καΐ ττρος τον άλλον μαΟ'ητην ον έφίλει ο Ιησούς^ καΐ λέγει αντοΐς , ήραν τον κνριον εκ τον μνημείον ., καΐ ουκ οί'δαμεν πού εϋ'ηκαν αυτόν. Έξ,ηλΰ-εν ούν ο Πέτρος και ο άλλος μα%^η- 3 της^ καΐ ηρχοντο εις το μνημείον. έ'τρεχον δε οί δύο ο^ιοι;* 4 ο δ\ άλλος μα%'ητης προέδραμεν τάχειον τού Πέτρου, και ηλ- ϋ-εν πρώτος εις το μνημείον, καΐ παρακύ-φας βλέπει τα οΟ-ο- 5 νια κείμενα, ου μεντοι είβηλ^-εν. έρχεται* ούν Σίμων Πέτρος Ο άκολου^'ών αύτω , και είσηλΟ'εν εις το μνημείον, καΐ ^^εωρει τα od'ovia κείμενα, και το ΰουδάριον ο ην έπΙ της κεφαλής 7 αυτού, ου μετά των οΟΌνίων κείμενον , αλλά χωρείς έντετυ- λιγμένον εις ενα τόπον, τότε ούν ε[ί6ήλ%'εν] καΐ ο άλλος μαθητής ο 8 ε[λ%'ών'\ πρώτος εις το μνημειο[ν], και είδεν, καΐ επίοτευΰεν' ού- 9 δέπω γαρ γιδειύαν την γρ[α]φην , οτι δει αυτόν εκ νεκρώ[ν] άνα- ΰτηναι. ^Απηλ%Όν ούν πάλιν προς εαυτούς οι μαϋ-ηταί. Μαρία ^^ δε ίΰτηκει προς τω μνημείω ^) κλαίουϋα. ως ούν εκλαιεν, παρέκνφεν εις το μνημείον, και ^-εωρεΐ δύο αγγέλονς εν λενκοις καΟ^εξομέ- 12 νονς, ενα προς tyj κεφάλι], καΐ ενα προς τοΓ^ ποβιν, όπου εκείτο το ΰώμα τού Ίηΰού. Και λέγονβιν ανττ] εκείνοι , γύναι , τί κλαίεις ; 13 λέγει αύτοΐς,') οτι ήραν τον κνριόν μου, και ουκ οίδα πού εϋ•η~ καν αυτόν, ταύτα είπούβα εατράφη εις τα όπίΰω , κα\ θεωρεί 14 τον ^Ιηβούν εΰτώτα' καΐ ουκ ηδει οτι Ιηΰούς εΰτιν. Αέγει αύτύ] 15 ό ^Ιηβούς , γύναι , τί κλαίεις ; τίνα ζητείς ; εκείνη δοκούύα οτι ο κηπουρός εΰτιν , λέγει αυτώ, κύριε, ει Ον έβάβταΰας αν- τον, είπε μοι πού εΟ'ηκας αυτόν' καγω αυτόν αρώ. λέγει αύ- 16 1) τω μνημειω. Sic MS. 2) λέγει αντοις: a 1 m. rescvipta, prioribus spong-ia deletis. a αφ ΚΑΤΑ I.QANNHN. 227 ry ό Ίηΰονς, Μαρία, ΰτραφεΐΰα εκείνη λέγει αντψ.^ ραββοννί' ο λέ~ XX. Π γετε, διδάβκαλε. λέγει ανττ] ο Ιηΰονς^ μη μου ατΐτον. ονπω γαρ άνα- βέβηκα προς τον πατέρα μου' πορενον προς τους αδελφούς μον, καΐ είπε αντοΐς, αναβαίνω προς τον πατέρα μον^ καΐ πατέρα νμών^ και 18 Θεόνμον, καΐ Θεον νμών. "Ερχεται Μαρία η Μαγδαληνή αγγέλ- λονβα Totg μαχ^ψαΐς, 'ότι έώρακεν τον κνριον, καΐ ταύτα είπεν αντ}]. 10 Ονΰης ονν οφίας, ttJ ημέρα έκείντ] τη μια ΰαββάτων, καΐ των ^^νρών ^[^' κεκλιβμένων, οπον ηβαν οι μα^ηταΐ.^ δια τον φόβον των Ιουδαίων, ηλ%•εν 6 Ίηΰονς καΐ εΰτη εις το μέΰον, καΐ λέγει αντοΐς, ειρήνη νμΐν. 20 και τοντο ειπών εδειξ,εν καΐ τάς χείρας και την πλενράν αυτοΐς. 21 Έχάρηΰαν ονν οι μαΟ-ηταΙ ίδόντες [τ]6ν κνριον. είπεν ονν αντοΐς 6 [' Ίηΰονς, [π]άλιν ειρήνη νμΐν' καΘ-ώς απέΰταλκέν με ο πατήρ, κάγώ 22 πέμπω νμάς. Και τοντο είπών ενεφνβηβεν καΐ λέγει αντοΐς, λάβετε [ ^] 23 Πνεύμα "^γιον. εάν τίνων άφήτε τάς αμαρτίας , αφέωνται αντοΐς ' 24 εάν τίνων κρατήτε, καικράτηνται}) Θωμάς δε, εις εκ των δώδεκα 6 ^^ 25 λεγόμενος Ζΐίδνμος, ουκ ην μετ αντών οτε ήλϋ-εν ο Ιηΰονς. ελεγον ονν αντω οι «AAot μα^'ηταΐ, έωράκαμεν τον κνριον. Ο δε εΙπεν αν- τοΐς, εάν μη ιδω εν ταΐς χερΰΐν αντον τον τύπον των ήλων, και βά- λω τον δάκτνλόν μον εις τον τόπον ^) των ήλων ^ κα) βάλω την χεΐράν^) μου εις την πλενράν αντον , ον μη πιΰτενβω. 26 ΚαΙ μεΟ'^ ημέρας οκτώ πάλιν ήΰαν έΰω οι μαϋ'ηται αντον , καΐ ^^ Θωμάς μετ^ αντών. έρχεται ο'ΐηβονς, των ϋ-νρών κεκλιΰμένων, 27 καΐ έοτη εις το μέΰον καΐ είπεν, ειρήνη νμΐν. είτα λέγει τω Θωμά, φέρε τον δάκτνλόν 6ον ώδε, και ίδε τάς χείρας μον' και φέρε την χείρα ύον , καΐ βάλε εις την πλενράν μον ' και μη γίνον άπιύτος, 28 άλλα πιΰτός. ) ΚαΙ άπεκρίϋ'η Θωμάς, καΐ είπεν αντω, 6 Κν- J 20 ριός μον καΐ ο Θεός μον. λέγει αντω ο Ιηβονς, οτι έώρα- κάς με, πεπίΰτενκας' μακάριοι οΓ μη ίδόντες, πεπιύτενβαντες.^) 30 πολλά μεν ονν και άλλα Οημεΐα έποίηύεν ο Ιηβονς ενώπιον 1) '/.αιν.ρατηνται: pro ν,ε'κοατηνται. 2) τόπον: sic MS. pro τνπον. 3) χειραν. Sic. 4) χείρας μον — άλλα πιοτος. Τ res ultimae literae vocis χείρας, et quinque lineae sequentes, spongia deletae, et a 1 m. rescriptae sunt. Videtur scripsisse χείρας μον, ν,αι φέρε την χείρα σον , ν,αι βαλε εις την πλεν- ράν μον, y.aL φέρε την χείρα σον, ν,αι βαλε εις την πλενράν μον, ν,αι μη yivov άπιστος, αλΡ.α πιστός. Ad finem cuiusvis lineae spatium superest, bis scriptis deletis. Omnia obscura. 5) πεπιστενσαντες. Sic scriptitm. 15* 228 ΕΤΑΓΓΕΑΙΟΝ XX. των μα&ητών , ά ουκ εοτιν γεγραμμενα εν τω βίβλιω τοντω. ταντα δε γέγρατίται ^ ϊνα τηοτενβητε οτι Ιη6ονς έβτίν ο Χρίύτος 31 ό VLog τον Θεού, καΐ ίνα πιοτεύοντες ζωην εχητε εν τω ονό^ μάτι αντοϋΛ ΚΕΦ. ΚΑ. CAP. XXL ^ ΐΥίετα ταντα έφανέρωΰ εν εαντον τίάλιν ο^Ιηΰονς τοις μα&ηταΐς επΙ 1 της &αλάΰΰης της Τίβερίάδος ' εφανερωαεν δε όντως, ηύαν ομού 2 Σίμων Πέτρος, καΐ Θωμάς ο λεγόμενος ζΐίδνμος, καΐ Ναϋ'αναηλ ο άπο Κανά της Γαλιλαίας, καΐ οι τον Ζεβεδαίον , καΐ άλλοι εκ των μα^'ητών αντον δνο. Αέγει αντοΐς Σίμων Πέτρος, υπάγω 3 άλοενειν. λέγονβιν αύτω , ερχόμεΰ-α καΐ ημείς ούν <3οί. καΐ il•,- ήλθΌν καΐ ενεβηΰαν εις το τίλοΐον ευ^'υς , καΐ εν έκείντ} vfj νυκτΐ έτάαΰαν ουδέν, πρωίας δε ηδη γεινομένης εβτη ^Ιηβοϋς επΙ τον 4 αίγιαλόν ' ου μέντου γιδειΰαν οί μαϋ'ηταΐ οτυ Ίηύοΰς εβτιν. Αεγευ 5 ούν αύτοις ο Ίηβούς, παιδία, μη τι προϋφάγειον^) εχεται; άπεκρί- ■ΰ"ηΰαν αύτω, ου. 6 δε είπεν αύτοΐς, βάλετε εις τα δεξιά μέρη Ο τού πλοίου το δίκτυον , και ευρηβεται. έβαλον ούν, καΐ ουκ ετι ^ αύτο έλκύΰαι ίβχυΰαν άπο τού πληΟΌυς των ίχϋ^ύων. Αέγει ούν ' 6 μαΟ^ητης εκείνος ον ηγάπα 6 Ίηοούς τω Πέτρω , ύ κύριος έβτιν. Σίμων ούν Πέτρος, άκούΰας οτι ο κύριος έβτιν, τον έπενδύ.- την διεξώΰατο' ήν γάρ γνμνός' και εβαλεν εαντον εις την ϋ'ά- λαββαν. οί δε άλλοι μαΰ'ηταΐ τω πλοιαρίω ήλ^Όν' ον γάρ ήύαν 8 μακράν άπο της γης, αλλά ως άπο πήχεων διακοΰίων, ΰύροντες .^'^ το δίκτυον των ίχΟ-ύων. ίΐς ούν απέβηΟαν εις την γην , βλέ- 9 πουΰιν άνϋ-ρακιάν κειμένην καΐ οψάριον έπικείμενον , καΐ άρτον. λέγει αύτοΐς 6 Ίηΰούς, ένέγκατε άπο των οψαρίων ών έπιάβατε νύν. 10 ^Ρ^ Άνέβη Σίμων Πέτρος, και εΐλκυβεν το δίκτυον εις την γην, με- 11 οτον μεγάλων ίχΟ^ύων εκατόν πεντηκοντατριών' καΐ τοΰούτων ^^ όντων, ουκ έΰχίαΰ-η το δίκτυον. Αέγει αύτοΐς 6 Ίηβούς, δεύτε 12 ^''^^ άριβτηύατε. Ουδείς δϊ έτόλμα των μαΰ'ητών έξετάβαι αυτόν , ου 1) ο Ιηοονς, παίδια μη τι προσ. a 2 m. rescriptnm. Videtur ο Ιηαονς vel [ΐη olim omissum fuisse. ΚΑΤΑ I.QAXXHN. 229 ΧΧΤ. 13 τίζ ft; είδότες οτι ο κνρίός iortv. "Ερχεται ονν 6 Ίηαονς^ καΐ λαμ- ''^ 14 βάνει τον αρτον καΙ δίδωύιν αντοΐς, καΐ το οιράριον ομοίως. Τούτο ^'''■^ ηδη τρίτον εφανερωϋ-η ο Ίηΰονς τοις μαϋ-ηταΐς, εγερϋ-είς εκ νεκρών. 15 "^'Οτε ονν ηρίβτηΰαν . λέγει τω Σίμωνί Πετρω ο^Ιηΰονς , Σι- μών ^Ιωνά, άγατΐάς με πλεΐον τούτων ; Αεγει αντω , ναΙ κύριε ' 6ν 16 οιδαξ οτι φιλώ 6ε. Αεγει αντω, ρούκε τα αρνεια μον. Αεγει αντω ^ πάλιν δεύτερον, Σίμων'ΐωνά, αγαπάς με; λέγει αντω, ναι κύριε' ^^^ 6ν οιδας οτι φιλώ βε. Λέγει αντω, ποίμαινε τα πρόβατα μον. ^''^'^ 17 Λέγει αντω το τρίτον , Σίμων Ιωνά, φιλεΐς με; έλνπη&η 6 Πέτρος, αλ οτι είπεν αντώ το τρίτον , φιλεΐς με ; λέγει αντω, κύριε , 6ν πάντα οίδας' 6ν γινώοκεις οτι φιλώ 6ε. Λέγει αντω 6Ίη6ονς, β66κε τά 18 προβατια μον. Λμην αμήν λέγω 6οι , οτε ης νεώτερος, εζωνννες ι ΰεαντον, καΐ περιεπάτεις όπον ηϋ-ελες' όταν δε γηράΰης , εκτενείς 19 τάς χείρας 6ον, καΐ άλλος 6ε ζώ6ει, καΐ οι6ει 6ε οπον ον θέλεις, τοντο δε εΙπεν , ΰημαίνων ποίω %-ανάτω δοξ,ά6ει τον Θεόν. και τοντο εί- 20 πών λέγει αντω, άκολού'9'ει μοι. Επι6τραφεΙς ο Πέτρος βλέπει τον μαϋ'ητην , ον ηγάπα ο Ιη6ονς , ακολον^ονντα , ος και άνέπε6εν εν τώ δείπνφ έπΙ το 6τηΰ^ος αντον , και είπεν , κύριε, τις έ6τιν ο 21 παραδιδούς 6ε; τοντον ίδών ο Πέτρος λέγει τω Ιηΰον, κύριε, ον- 22 τος δε τι; Λέγει αντω 6 Ίη6ονς ^ εάν αντον ϋ^έλω μαίνειν^) εως ερ- 23 χομαι, τι προς 6ε; 6ν μοι ακολούϋ^ει. έ^ηλΰ-εν ούν 6 λόγος ούτος εις τονς αδελφούς, οτι ο μαϋ^ητης ^κ^Γι/ο^ ονκ άποΟ•νη6κει' καΐ ούκ εΙπεν αντω ο Ίη6ονς , οτι ονκ άποΰ'νη6κει' αλλ\ εάν αντον %^έλω μαίνειν εως έρχομαι , τί προς 6ε; 24 Οντος ε6τΙν 6 μαϋ'ητης 6 μαρτνρών περί τοντων , και γράφας 25 ταντα ' καΐ οϊδαμεν οτι άλη^'Ύΐς έ6τιν η μαρτνρία αντον. Έ6τιν δε καΐ άλλα πολλά 06α εποίη6εν ο Ιηΰονς , ατινα εάν γράφηται κ^Ο"' εν, ούδε αύτον οίμαι τον κ66μον χωρή6αι τά ) γραφόμενα βιβλία- ΕΪΑΓΓΕΛΙΟΝ ΚΑΤΑ LQANNHN. 3) 1) μαινειν, pro μενείν. Sic ver. 23. 2) τα. α rescriiitum. 3) siib- scriptio 1 m. 230 ΠΡΑΞΕΙΣ T.QN Ari.QN ΑΠΟΣΤΟΑ.^Ν.') ΚΕΦ. Α. CAP. I. [ 1 ο\ν μεν πρώτον λόγον έποιίΎΪΙΰάμΐίΐν τΐερί πάντων^ ώ Θε6φί[λ]ε, 1 ών ηρ^ατο 6 Ίηβονς τΐοιείν τ ε 'καΐ διδάϋκειν, άχρι ης ημέρας εντει- 2 λάμενος τοις άποΰτόλοις δια ΠνενματοςΆγίον^ ονς εξ,ελε^ατο, ανε- λημφΟ^η. οίς καΐ τΰαρέΰτηΰεν εαντον ζώντα μετά το παΰ'εΐν αντον, 3 εν πολλοίς τεκμηρίοίς, o't' ημερών τεβύεράκοντα οτΐτανόμενος αν~ τοις, καΐ λέγων τα περί της βαβίλείας τον θεοϋ. καΐ ΰνναλίζόμε- 4 νος αντοΐς παρηγγειλεν απο Ιεροβολνμων μη χωρίξεο^-αί , αλλά πε- ριμένειν την επαγγελείαν τον πατρός^ ην ηκονβατε μον' ότι Ίω- 5 άννης μεν έβάπτιΰεν νδατι^ νμεΐς δ\ βaπτί6^•ηaεβ^'aL• εν Πνενματι ^γίω, ον μετά πολλάς ταύτας ημέρας. Οι μεν ονν ύννελ^όντες ηρώ~ 6 των αντον λέγοντες, κύριε, ει εν τω χρόνω τοντω άποκαΟ-ιΰτάνεις την βαΟίλείαν τω Ίύραηλ ; Είπεν δ\ προς αντονς , ονχ νμών έοτιν 7 γνώναι χρόνονς η καιρούς ους ο Πατήρ εϋ'ετο εν τη ιδία έ^ονΰία. 8 αλλά λήμ-ψεβΰ'ε δύναμιν, έπελ^όντοςτον^ J γ ίον Πνεύματος εφ νμάς^ και εΰεΰ^-ε μον μάρτνρες εν τ ε Ίερονΰαλημ καΐ πάβτ] τ^ Ίονδαία και Σαμάρια καΐ εως εΰχάτον της γης. ΚαΙ ταντα ειπών, βλεπόν- 9 των ) αυτών έπηρ^η, καΐ νεφέλη νπέλαβεν αντον απο των οφΰ'αλ- μών αντών. Και ως ατενίζοντες ηΰαν εις τον ονρανον , π:ορ£ϊ;ο- 10 μένον αντον, καΐ ιδού άνδρες δύο παρειβτηκειΰαν αντοις έν αίοΟ'ήΰεΰι ) λενκαΐς , οϊ και είπαν, άνδρες Γαλιλαίοι, τί έότη- 11 κατε εμ βλέποντες εις τον ούρανόν; ούτος 6 Ίϊΐΰονς 6 άνα- λημφϋ^είς αφ νμών εις τον ούρανον , όντως έλεύβεται ον τροπ:οι/ έ%•εά6α6^αι αντον πορενόμενον εις τον ονρανόν. Τότε νπέβτρε-φαν εις Ίερονΰαλημ απο όρονς τον καλόν μένον 12 1) Tituliis, olim praefixus, nunc jibscissus. 2) βλεπόντων, λ prius omissura, inter |3 et ε inseruit 1 ni. 3) αιο^ηορσι: pro εοϋ-ησεοι. ΠΡΑΞΕΙΣ ΑΠΟΣΤΟΑ^Χ. 231 13 Ελαιώνοζ^ ο ίότιν εγγνς Ιερονΰαληα , σαββάτον έχον οδόν. ΚαΙ Ι. οτε είβήλ^-ον εις το ντίερωον^ άνεβηβαν. ον ηβαν καταμενοντες, ο τ ε Πέτρος καΐ'ΐωάννης καΐ'ΐάκωβος καΐ Ανδρέας^ Φίλιππος καΐ Θω- μάς^ Βαρϋ-ολομαΐος καΐ Ματϋ^αΐος , 'Ιάκωβος Άλφαίον και Σίμων 6 14 Ζηλωτής.^ και Ιούδας ^Ιακώβου, οντοι πάντες ήβαν προοκαρτε- ρονντες ομοθυμαδόν ττ] προβενχτ] σύν γυναιξί, καΐ Μαρία zfj μητρί του Ύη6οΰ, καΐ τοΐς αδελφοΐς αυτοϋ. 1δ ΚαΙ εν ταΐς ημεραις ταΰταις άναβτάς Πέτρος εμμεβω των αδε?.φών είπεν' ην τε οχ?.ος ονομάτων επιτοαυτο ωύεΐ εκατόν εί'- 16 κοβί' άνδρες αδελφοί , έδει πληρωϋ^ηναί τηνγραφην, ην προείπε το Πνεύμα το "Αγων δια ΰτόματος ζίαβίδ . περί Ιούδα του γενομε- 17 νου οδηγού τοΐς βυλλαβοϋΰίν Ίηύοϋν' οτι κατηριθμημένος ην εν 15 ημιν , κα\ ελαχεν τον κληρον της διακονίας ταύτης, ούτος μεν ούν εκτηβατο χωρίον εκ μιαϋ-οΰ της αδικίας, καΐ πρινης^) γενόμενος 10 ελάκηΰεν μεβος, καΙ ε^,εχύΰ-η τα ΰπλάγχνα αυτού, καΐ γνω- 6τον έγενετο πάβιν τοΐς κατοικούΰιν Ιερουοαλημ, ωΰτε κληϋ'ή- ναι το χωρίον εκείνο τη ιδία διαλεκτω αυτών Αχελδαμάχ, του- 20 τέϋτιν χωρίον αίματος. γεγραπται γαρ εν βίβλω Ψαλμών, 'γενηϋ'ητω η επαυλις αυτού έρημος, και μη εΰτω ο κάτοικων 21 'εν αύτη, και, την επιΰκοπην αυτού λαβετω έτερος, ζίεΐ ούν τών ΰυνελϋ'όντων ημΐν ανδρών εν παντί χρόνω ω είβηλ- '22 d -εν και έ^^ηλθεν εφ' ημάς ο κύριος Ιηΰούς , άρξάμενος άπο τον βαπτίσματος Ιωάννου άχρι της ημέρας ης άνελημφΰ-η αφ' ημών, μάρτυρα της άναΰτάοεως αυτού ΰύν ημΐν γενέβθαι ενα 23 τούτων. ΚαΙ εβτηΰαν δύο, Ιωΰηφ τον καλούμενον Βαρύαβ- 24 βάν , ος επεκληϋ-η Ίούΰτος , και Ματ%'ίαν.~) καΐ προΰευξάμενοι είπαν. Συ Κύριε καρδιογνώβτα πάντων, ανάδειξον 3ν εξελέξω 25 εκ τούτων τών δύο ενα, λαβείν τον τόπον της διακονίας ταύ- της καΐ άποατολης, αφ' ης παρέβη Ιούδας, πορευθ-ηναι εις 26 τον τόπον τον δίκαιον, καΐ έδωκαν κλήρους αύτοΐς , και έπεβεν 6 κλήρος έπΙ Ματθίαν, και βυνκατεψηφίΰθη μετά τών ένδεκα άπούτόλων. ^) 1) τΐρινης: pro πρηνης. 2) Olim Ματϋ'αν: correctio 1 m. 3) AA'Oide αποατωλων: male. 232 πραΗεις ΚΕΦ. Β. CAP. π. -ii^t iv τω όννπληρονΰΰ'αί την ημεραν της Πεντηκοΰτης , ηΟαν 1 πάντες ομον έτατοαντό. καΐ εγενετο αφνω εκ τον ουρανού ήχος 2 ωΰτΐερ φερομένης πνοής βιαίας^ καΐ ετΐληρωβεν οΑοζ^ τον οίκον ου ηΟαν καϋ'ημενοί ' και ωφΰ'ηΟαν αυτοις διαμεριζόμεναι γλώΰ- 3 6αι ωύεΐ πνρος , εκάΟ'είΟέν τ ε εφ' ενα εκαΰτον αυτών ^ καΐ 4 επλήοΰ'ηβαν πάντες Πνεύματος Άγιου, και ηρ^αντο λαλείν ετεραίς γλώοΰαις , κα^-ώς το Πνεύμα έδίδου άποφ^'έγγε- 6%'aL αύτοΐς. Ήΰαν δε εις ^Ιερονϋαλημ ^) κατοίκούντες Ιουδαίοι 5 άνδρες ευλαβείς άπο παντός εϋ^νους των ύπο τον ούρανόν. γενομένης δε της φωνής ταύτης, βννήλϋ^ε το πληϋΌς και 6υνε- 6 χύΰ'η' οτι ηκουον εις εκαΰτος τη ιδία διαλέκτω λαλούντων αυ- τών, ε^,ίΰταντο δε πάντες καΐ έΟ^αύμαζον , λέγοντες,' ουκ ιδού 7 άπαντες ούτοι είΰιν οι λαλούντες Γαλιλαίοι ; και πώς ημείς 8 ciXOi^ofAfi' εκαΰτος τη ιδία διαλέκτω ημών εν η έγενη^ημεν, Πάρθοι , και Μήδοι , καΐ Έλαμεΐται , καΐ οί κατοικούντες την 9 Μεΰοποταμίαν , Ίουδαίαν τε και Καμπαδοκίαν,~) Πόντον και την Άβίαν , Φρυγίαν τε και Παμφυλίαν , Αΐγνπτον και τα μέρη της J Ο Λιβύης της κατά Κυρηνην , καΐ οί έπιδημούντες Ρωμαίοι, Ιου- δαΐοί τε και προΰήλυτοι, Κρητες καΙ'Άραβες , άκούομεν λαλούν- ϋ των αυτών ταΐς ημετέραις γλώϋύαις τά μεγαλεία το[ύ Θεοϋ\\ Έξίΰταντο δε πάντες και δ[ιη]πορούντο, άλλος προς άλλο[ν] λέγον- 12 τες , τί τούτο Ο^έλει είν[αι] ; έτεροι δε διαχλευάξοντες ελε[γον], οτι 13 γλεύκους μεμεΰτωμένοι είΰίν. Σταΰ^εΙς δε 6 Πέτρος ύύν τοις ένδεκα, έπηρεν την φωνην 14 αυτόν , και άπεφ%'έγ^,ατο αυτοΐς , άνδρες Ιουδαίοι , κα\ οί κατοι- κούντες Ιερονΰαλημ πάντες, τούτο υμιν γνωβτον έβτω , καΐ ένω- τίΰαΰϋ'αι τα ρηματά μου. ου γαρ ως ύμεΐς ύπολαμβάνετε , ού- 15 τοι μεϋ'ύονΰιν' έύτιν γαρ ώρα τρίτη της ημέρας' αλλά τούτο 16 ^ έΰτιν το είρημένον δια τού προφήτου Ίωηλ, Και εΰται εν 17 1) ξΐς Γερονααλημ. ε in εις, rescriptum a 1 m. 2) Καμπαδοκίαν. Sic MS. T.QN ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ. 233 'ταίς εβχάταις ημεραις, λέγει 6 Θεός, εκχεώ άπο τον Πνεύματος μου II. 'επΙ πάΰαν βάρκα, καΐ προφητενΟονβίν ot viol υμών καΐ at ^-υγατέρες 'υμών ' καΙ οίνεανίύκοι νμών οράοις^) οφονταί, καΐ οι πρεσβύτεροι 18 'ναών ένντίνίοίζ ενντννιαΰΒ-ηΰονται. και γε έπΙ τονς δονλονς μον 'και επΙ τάς δούλας μον, εν ταΐς ημέραις εκείναις εκχεώς') απο τον ί*^ ' Πνεύματος μον, και τΐροφητεύΰονΰιν. και δίάΰω τέρατα εν τω Όνρανω, και ΰημεΐα εηι της γης κάτω, αίμα καΐ πνρ καΐ ατμίδα 20 ' κατίνον. 6 ήλιος μεταβτραφηΰεται εις ΰκότος , καΐ η ΰελήνη εις 'αίμα, τιρίν ελΟ•εΐν την ημέραν Κνρίον την μεγάλην και έτίι- 2ί'φανη. και εΟται , τΐάς ος αν ετΐικαλέοητε το όνομα Κνρίον, 6ω- ' χΙ-ηβεται. 22 "Ανδρες Ίβραηλεΐται, ακούσατε τονς λόγονς τούτονς' Ίη- 6ονν τον Ναζωραΐον , άνδρα απο τον Θεον άποδεδιγμένον εις υμάς δννάμεβι καΐ τέρασι καΐ ΰημίοις, οίς εποίησεν δι' αντον ο 23 Θεός έμμέσω νμών, καϋ-ώς αντοι οί'δατε, τούτον τη ώρισμένη βονλη και προγνώσει τον Θεού εκδοτον, δια χειρός ανόμων [πρ]οσ- 24 πη^αντες άνείλατε' [ο]ν ο Θεός άνέστησεν, λύσας τάς ωδινας τον ϋ-ανάτον, κα%•6τι ονκ ην δννατον κρατΐσ%•αι αντον νπ' αυτού. 25 '^αβίδ γαρ λέγει εις αντην , ^) προορώμην τον Κύριον ενώπιον 26 *^|[tov δια παντός' ότι εκ δεξιών μον εστίν , ίνα μη σαλενΰ-ώ' δια τούτο ηνφράνϋ'η η καρδία μον, καΐ ηγαλλιάσατο η γλωσσά μον' ετι δε και η σάρ^, μον κατασκηνώσει έπ* έλπίδι. ότι ονκ ενκατα- λί-φεις την -φνχην μον εις αδην , ονδ\ δώσεις τον όσιόν σον ίδειν 28 ' διαφϋ-οράν. έγνωρισάς μοι οδούς ζωής* πληρώσεις με ευφροσύ- νης ) μετά τού πρόσωπον σον. 29 Άνδρες αδελφοί, ε^όν ειπείν μετά παρρησίας προς νμάς περί τον πατριάρχον ζίαβίδ, ότι και ετελεύτησεν και ετάφη, και το 30 μνήμα αντον εστίν εν ημΐν άχρι της ημέρας ταύτης. Προφήτης ούν υπάρχων, και είδώς ότι όρκω ώμοσεν αντώ 6 Θεός, εκ καρπού της 31 οσφύος αντού, καλείσαι έπΙ τον ϋ-ρόνον αντού , προειδών έλάλησεν περί της αναστάσεως τον Χριστού, ότι οντε έγκατελείφ%•η εις άδον 32 οντε η σάρ^ (/υτο?) είδεν διαφΘ-οράν. τούτον τον Ίησούν άνέ- 1) ogaoig, pro οράσεις. 2) εκχεως. Sic MS. 3) εις αντην. Sic MS. 4) Olim ενφροοννην ut Codex noster in Ps. XV. 11. Correctio 2 m. 234 πραλΕΙΣ π. ατηόεν ο Θ&ος, ού πάντες ηαεις έΰμεν μάρτυρες, τ]] δεί,ίά ονν 33 τον Θεού νψωϋ'είς, την τε εηαγγελείαν τον Πνεύματος τον 'jyCov λαβών πάρα τού πατρός^ ε^εγ,εεν τούτο ο νύν νμεΐς βλέπετε καΐ άκονετε. ον γαρ ^αβίδ άνεβη εις τονς ονρανονς , Λέγει 34 δ'ε αντος , είπεν ο Κύριος τω Κνρίω μον , κά&ον εκ δεξιών μον εως αν θ-ω τονς εχ^-ρούς ΰον νποπόδιον των ποδών ύον. 3δ Ασφαλώς ονν γινωΰκέτω πάς οίκος Ίαραηλ, οτι καΐ Κύριον αν- 30 τον και Χριβτον 6 Θεός έποίηβεν^ τούτον τον Ίηΰούν ον νμείς έΰτανρώοατε. ^Ακού(3αντες δΐ κατεννγηΰαν την καρδίαν, είπόν τε προς 37 τον Πέτρον καΐ τονς λοιπούς άποΰτόλονς , τι ποιηΰωμεν. άνδρες αδελφοί; Πέτρος δε προς αντούς, μετανοηΰατε, φηοΐν , και βαπτι- 38 ΰϋ-ητω εκαΰτος νμών επΙ τώ ονόματι ΊηΟού Χριβτού εις άφε- 6ιν των αμαρτιών νμών καΐ λήμψε6ϋ•ε την δωρεάν τού Αγίον Πνεύματος, νμΐν γάρ έΰτιν η έπαγγελεία και τοις τέκνοις νμών, και πάΰι τοις εις μακράν,^ ονς άν προΟκαλέβητ ε Κύριος ο Θεός ημών. 30 Ετέροις τε λόγοις πλείοΰι διεμαρτύρατο και παρεκάλει αυτούς λέ- 40 γων, όώΰ'ητε άπο της γενεάς της ϋκολιάς ταύτης, οι μεν ονν άπο- 41 δεξ,άμενοι τον λόγον αυτού έβαπτίβ^-ηΰαν' καΐ προ6ετέΰ•ηΰαν εν τη ημέρα εκείνη φνγ^αΐ ωΰει τριαχείλιαι. Ήύαν δε προΰκαρτερούντες εν τη διδαχή τών άποΟτόλων και 42 τη κοινωνία, τη κλάΰει τού άρτον καΐ ταΐς προβενχαΐς. Εγίνετο 43 δΐ πάΰη 'ψνχη φόβος , πολλά τε τέρατα καΐ ΰημεια εγίνετο δια τών άποΟτόλων εν Ίερονβαλημ' φόβος τε ην μέγας επΙ πάντας. καΐ πάντες δε οι πιβτεύοντες ήΰαν έπΙ το αυτό, και είχον άπαντα 44 κοινά, και τα κτήματα και τάς υπάρξεις επίπραβκον , καΐ έμέρι- 45 ζον αυτά πάΰιν , καθότι άν τις χρείαν είχεν ' καθ- ημέραν τε 4G προΰκαρτερούντες ομοϋ'νμαδόν εν τω ιερώ, κλώντές τε κατ οίκον άρτον, μετελάμβανον τροφής, εν αγαλλιάοει καΐ αφελο- τητι καρδίας, αίνούντες τον Θεόν και έχοντες χάριν προς όλον 47 τον λαόν. 6 δε Κύριος προσετίϋ-ει τονς αωζομένονς καθ' ημέραν επι το αντο. ) 1) Επι το αντο. Haec MS. praecedeutibus iungit, et postea spatium re- linqnit. TiiN ΑΠΟΣΤΟΛ.ΟΝ. 235 ΚΕΦ. Γ. CAr. III. 1 Ιίετρυς δε^) καΐ Ιωάννης άναίβεννον') sig το Γίρόι/ έπΙ την ωραν 2 rijg τΐροΰενχης την ενάτην. καί τις άνηρ χωλός εκ κοιλίας μη- τρός αντον υπάρχων εβαοτάξετο' ον hcdOvv κο:θ' ημεραν προς την ^ιφαν τον Γθ^ου την λεγομενην '^Ιραίαν, τον αίτεΐν ελε- 3 ημοΰννην παρά των είΰπορενομενων είς το ιερόν. Ός ιδων ΊΊέτρον και Ίωάννην μέλλοντας είΰιεναι εις το ιερόν, ηρωτα 4 ελεημοΟννην λαβείν. ^Ατενίϋας δ\ Πέτρος είς αντον 6νν τω 5 ΊωάννΎ} 5 είπεν, βλέφον είς ημάς. ο δε επεΐχεν αντοις , προ6~ 6 δοκών τι παρ' αντών λαβείν. Πέτρος δε είπεν , άργνριον και χρνβίον ονχ υπάρχει fiot' ο δε εχω , τοϋτό 6οι δίδωμι. εν τω ονόματι ^Ιηΰον Χριύτον τον Ναξωραίον, έγειρε καΐ περι- 7 πάτει. Και πιάΰας αντον της δεξιάς χειρός ηγειρεν αντον• παραχρήμα δε έΰτερεω^'ηΰαν αι βάύεις αντον καΐ τα ΰφνδρά.,') 8 και έ^αλλόμενος εύτη καΐ περιεπάτει , καΐ εί(5ηλ%•εν 6νν αντοις είς το ιερόν, περίπατων καΐ αλλόμενος αίνων τον Θεόν. 9 ΚαΙ είδεν πάς ό λαός αντον περιπατονντα, καΐ αίνονντα τόν 10 Θεόν' έπεγίνωΰκον δ\ αντόν ότι oi;rog ην ό προς την έλεη- μοβννην καΰ^ίμενος έπι ττ] ίΐραία πνλτ} τον tf^oi}* καΐ έπλη- Ο^ηύαν d -άμβονς καΐ έκΰτάΰεως έπι τω 6νμβεβηκότι αντω. 11 Κρατούντος τε αντον τόν Πέτρον και τόν 'Ιωάννην, ΰννέδρα- μεν πάς 6 λαός προς αντονς έπι ττ} 6τοα τη καλονμένη Σα- 12 λομώντος, έκΟ-αμβοι. Ίδών δε ό Πέτρος, άπεκρίνατο προς τόν λαόν , άνδρες ΐΰραηλείται , τι Ο'ανμάζετε έπΙ τοντω, η ημιν τί ατενίζετε, ως ίδια δννάμει η ενβεβία πεποιηκόΰΐν τον περι- 13 πατεΐν αντόν; ό Θεός Αβραάμ καΐ ΘεόςΊΰαάκ και Θεός'ίακώβ , ό Θεός των πατέρων ημών, έδό^,αύεν τόν παΐδα αντον Ιηΰονν' ον νμεις μεν παρεδώκατε, και ηρνήσαύϋ'ε κατά πρόβωπον Πιλάτου, 14 κρίναντος εκείνον άπολνειν. υμεΐς δ\ τόν άγιον και δίκαιοι» ηρ- 15 νηΰαβϋ'ε , και 7]τή6α6ΰ'αι άνδρα φονέα χαρι6%•ηναι υμΐν , τόν δ\ άρ~ 1) Πέτρος δε. Hinc incipit Cap. III. 2) κναιβεννον, pro ανέβαιναν, 3) οφνδρα: sic pro οφνρα. 236 ΠΡΑΞΕΙΣ III. χηγον της ξωης άτΐεκτείνατε' ονο Θεός ηγειρεν εκ νεκρών, ον ημείς μάρτυρες εΰμεν. καΐ έτά τχι τίίοτει τον ονόματος αντον, τούτον ον 1(5 ϋ'εωρεΐτε καΐ οί'δατε, εΰτερεωΰεν το όνομα αυτού ' καΐ η τίίΰτις η^) δι αύ[τον] εδωκεν αύτω την ολοκληρί[αν] ταντην απέναντι πάντων νμ[ών]. ΚαΙνύν, αδελφοί^ οίδα οτι κατά άγ[νοίαν] επράξ,ατε, ωΰπερ 17 καΐ Οί άρχοντείς] υμών ' ο δε Θεός α προκατηγγειλεν δίά ΰτόματος 18 πάντων τών προφητών αυτού , επληρωϋεν ούτως. Μετανοηύατε 10 ούν ^ καΐ επίΰτρειρατε , εις το εξ,αλειφΰ-ηναί υμών τάς αμαρτίας, όπως αν ελ^-ωβιν καιροί άναψύξ,εως από προΰώπον τού Κυρίου, καΐ άποΰτείλτ} τον προκεχιρηβμένον υμΐν Ιησούν Χριΰτόν , ον δει ~)^ ούρανόν μεν δε^α⧕αι άχρι χρόνων άποκαταύτάΰεως πάντων, ων ελάληΰεν ό Θεός δια (Jro^arog τών αγίων απ' αιώνος αυτού προ- ^ ψητών. Μωύβης μεν είπεν, ότι προφητην νμίν άναΰτηΰει Κύριος 6 22 'Θεός υμών εκ τών αδελφών νμών, ως εμε' αυτού ακούΰεβ^'ε κατά 'πάντα όΰα αν λαληΰη προς υμάς. "Εβται δ'ε , πάβα φυχη, ήτις εάν 23 μη άκούΰη τού προφήτου εκείνου , ε^,ολε^^ρευϋ-ήβεται εκ τού λαού. και πάντες δε οι προφηται άπό Σαμουήλ και τών καΰ'εξης , 06οι 24 έλάληΰαν, και κατήγγειλαν τάς ημέρας ταύτας, νμεΐς εΰται οί νίοΐ 2δ τών προφητών , και της διαϋ-ηκη^ς ής διεΰ'ετο ο Θεός προς τους πα- ' τέρας υμών , λέγων προς ^Αβραάμ, και εν τω ΰπέρματί 6ου ένευ- ' λογη^-ηΰονται") πάΰαι αί πατριοί της γης. Τμΐν πρώτον ο Θεός 26 άναβτηβας τόν παΐδα αυτού Ιηΰούν, άπέβτειλεν αυτόν ενλογούντα ύμάς^ εν τω άποΰτρέφειν εκαΰτον άπο τών πονηριών υμών. ΚΕΦ. Δ. CAP. IV. Καλούντων δε αυτών προς τόν λαόν , επέΰτηΰαν αύτοις οι Γ^ρ? Γ?, 1 και ό οτρατηγός τού ιερού, και οί Σαδδουκαΐοι, διαπονού- 2 μενοι διά το διδάΰκειν αυτούς τόν λαόν ,^) και καταγγέλλειν εν τω ^Ιηΰού^) την άνάΰταοιν την εκ νεκρών' και έπέβαλον αύτοις 3 1) Olim πιοτίξ δι' αντον: correctio 1 m. 2) ενενλογησονται. Cor- rectio 2 m.; olim videtuv a 1 m. scrii)tum fuisse ευλογησονται. Rescriptum. 3) λαον. Rescriptum a 2 m. , erasis primis Uteris. 4) εν τω Ιηοον. Re- scripta. Forte εν omissum erat. Τί^Ν ΛΠΟΣΤΟΑίϊΝ. 237 ταξ χείρας , καΐ εϋ-εντο αντονς εις τηρηΰίν εις την ανρων * rjv γαρ IV. 4 εΰτίερα ηδη. [π]ολλοΙ δε των άκονβάντων [ε]7ίί6τεν6αν' καΐ εγε- νηϋ-η 6 άριϋ-μος των ανδρών^) χιλιάδες πέντε. 5 Έγενετο δε ετά την [α\νρίθν βυναχ^ηναι αντών τους άρχοντας 6 καΐ τους πρεσβυτέρους καΐ τους γραμματείς εν Ιερουσαλήμ , καΐ "Αννας ο αρχιερευς καΐ Καϊάφας καΙ ^Ιωάννης καΐ Αλέξανδρος, και 7 060L ηΰαν εκ γένους αρχιερατικού, καΐ ΰτηβαντες αυτούς εν τω μέσω , επυν^άνοντο , εν ποία δυνάμει η εν ποίω ονόματι έποιήσατε 8 τοϋτο ύμεΐς; Τότε Πέτρος πλησϋ^είς Πνεύματος Αγίου ^ είπεν προς 9 αυτούς, άρχοντες του λαού καΐ πρεσβύτεροι, ει ημείς σήμερον άνα- κρινόμε%'α έπΙ ευεργεσία ανΰ'ρωπου ασΟ'ενούς, εν τίνι ούτος σέσω- 10 ται'"^) γνωστόν έστω πάσιν ύμΐν και παντί τω λαω ^Ισραήλ, ότι εν τω ονόματι Ίησοϋ Χρ^ίίτοί' τοϋ Ναξωραίου, ον υμεΐς έσταυρώσατε, όν 6 Θεός ηγειρεν εκ νεκρών, εν τούτω ούτος παρέστηκζν ενώπιον 11 υμών υγιής, ούτος εστίν ο λιΟ-ος 6 εξουΟ'ενηϋ'εΙς υφ^ υμών, των 12 οικοδόμων, 6 γενόμενος εις κεφαλήν γωνίας, καΐ ούκ εστίν εν άλλω^) ούδενΐ ή σωτηρία' ούδε γαρ όνομα ετερόν εστίν υπό τον ούρανόν το δεδομένον εν άν^ρώποις, εν φ δει σωΰ'ήναι ημάς. 13 Θεωροϋντες δε την του Πέτρου παρρησίαν, καΐ Ιωάννου , καΐ καταλαβόμενοι ότι άνθρωποι άγράμματοί είσιν και ίδιώται, έΟ-αύ- 14 μαζον, έπεγίνωσκόν τε αυτούς ) ότι σύν τω ^Ιησοϋ ήσαν ' τόν τε άν- ϋ'ρωπον βλέποντες σύν αύτοΐς έστώτα τόν τε^εραπευμένον, ούδεν 15 είχον άντιπεΐν.^) Κελεύσαντες δε αυτούς έ'^ω του συνεδρίου άπελ- 16 ^εΐν, συνέβαλλον προς αλλήλους, λέγοντες, τ ί ποιήσω μεν τοις αν- d -ρώποις τούτοις; ότι μεν γαρ γνωστόν σημείον γέγονεν δι αυτών, πάσιν τοις κατοικοϋσιν ^Ιερουσαλήμ φανερόν, και ου δυνάμεΟ'α 17 άρνίσβ-αι' ) αλλ' ϊνα δε μη έπΙ πλΐον διανεμηΰ-ή^) εις τόν λαόν, απευλησώμε^α αυτοις μή λαλειν έπΙ τώ ονόματι τούτω μηδενι άν- 18 Ο-ρώπων. και καλέσαντες αυτούς, παρήγγειλαν τό κα^'όλου μή 19 φ^^έγγεσ%'αι μηδέ διδάσκειν έπΙ τω ονόματι τοϋ Ίησοϋ. Ό δΐ Πέ- τρος και ο Ιωάννης άποκριΰ'έντες είπον προς αυτούς, εί δίκαιον 1) ανδρών. Tres priores literae a manu antiqua rescriptae. 2) οεσωτκι. Sic pro οεβωοται. 3) αΙΙω. ΧΙάΙ m. rescriptum. 4) αντονς. a rescriptum aim. erasa una vel duabus Uteris. 5) αντιπειν, pro αντειπείν. 6) agvLGd'ai, pro αρ- νειοϋ'αι. 7) δε μη επι πλιον διάνε, olim δε defuisse videtiir. Rescriptum a 2m. 23 S ΠΡΑΚΕΙΣ IV. Ιβτιν ivcjTtLOv τον Θεον^ νμών axovsLV μάλλον η τον Θεον^ κρίνατε, ον δννάμεΰ^α γαρ ημείς, α εί'δαμεν καΐ ηκονΰαμεν , μη λαλεΐν. Οι ^ί δε τΐροΰατΐείληΰάμενοί άπέλνοαν αντονς , μηδέν ενρίβκοντες το τΐώς κολάβωνται αντονς, δίά τον λαον , οτι πάντες εδόξαξον τον Θεον ετά τω γεγονότι. ετών γαρ ην πλειόνων τεύύεράκοντα 6 αν- 22 Ο'ρωπος εφ' ον έγεγόνει το ΰημεΐον τοντο της ίάΰεως. Άπολν^έντες δΐ ηλ^ον προς τονς ίδίονς , καΐ άπηγγειλαν οβα 23 προς αντονς οΓ αρχιερείς και οι πρεββντεροι είπον. οι δ^ άκονύαν- 24 τες, ομοΟ-νμαδον ήραν φωνην προς τον Θεον, και είπαν, ^εοποτα^ ύν ο ποιηβας τον ονρανον και την γην και την ^'άλαΰβαν και πάντα τα εν αντοΐς, ο τον πατρός ημών , δια Πνεύματος Αγίον , ΰτόματος 25 '^αβίδ παιδός 6ον ειπών , ινατί εφρναξαν εΟ-νη , και λαοί εμελετη- 'ΰαν καινά ; παρέύτηβαν οίβαβιλεΐςτής γης, και οι άρχοντες ΰννήχ^η- 26 'ΰαν επι το αντο κατά τον Κνρίον, και κατά τον Χριΰτοναντον. Σνν- 27 ηχ^ΧΙ^οίν γάρ επ άλη^-είας εν τη πόλέιΰονταντη επι τον άγιον παιδά ΰον, Ίησονν,ον εχριΰας, ^Ηρώδης τ ε καΐ Πόντιος Πιλάτος, ϋνν ε&νε- 6ιν, καΐ λαοΐς Ίΰραηλ, ποιήΰαι όΰα η χειρ ΰον και η βονλη ΰον προώρι- 28 ΰεν γενεΰχ^αι. ^) καΐ τα ννν,Κνριε, εφειδε^) επΙ τάς άπειλάς αντών, 29 καΐ δός τοις δονλοις ΰον μετά παρρηΰίαςπάΰης λαλεΐν τον λόγον ΰον, εν τώ την χεΐρά ΰε εκτίνειν ^) εις ιαΰιν, καΐ ΰημεΐα καιτερατα γίνεΰΟ-αι 30 δια τον ονόματος τον άγίον παιδός ΰον'ΐηΰον. ΚαΙ δεη^εντων αντών 31 εΰαλενΟ'η ο τόπος εν ω ήΰαν ΰννηγμένοι, καΐ επλήΰ&ηΰαν άπαντες τον ^ Αγίον Πνεύματος, καΐ ελάλονν τον λόγον τον Θεον μετά παρρηΰίας. Τον δε πλήϋΌνς τών πιΰτενΰάντων ην καρδία και "φνχή 32 μία' καΐ ονδε εΙς τι τών υπαρχόντων αντώ έ'λεγεν ί'διον είναι, αλλ' ην αντοΐς άπαντα κοινά. Και δννάμει μεγάλη άπεδίδονν, 33 οι άπόΰτολοι το μαρτύρων της αναΰτάΰεως Ίηΰον Χριΰτον τον Κνρίον' χάρις τε μεγάλη ην επί πάντας αντούς. ονδε γαρ ενδεής 34 τις ήν εν αντοις' "Οΰοι γάρ κτήτορες χωρίων ή οικιών νπήρ- χον, πωλονντες έ'φερον τάς τιμάς τών πιπραΰκομενων , και 35 έτί%Όνν παρά τονς πόδας τών άποΰτόλων' διεδίδετο^) δε εκάΰτω 1) GOV προωριβεν γενε. Rescriptum a 2 m. Forte quia σου omissum erat. 2) εφειδε , pro επιδε, 3) ειιτινειν, pro εν,τεινειν. 4) διεδιδετο^ pro διεδιδοτο. T<^N ΑΠΟΣΤΟΑ.^Ν. 239 36 κα&ότί αν τις χρ^ίαν εΐχεν. Ίωΰηφ^) δε ό επικλη^εΙς Βαρνά- IV. βαζ , άπο των άποΰτόλων, ο έύτιν μεΰ-ερμηνενόμενον , νιος πα- 37 ρα}ίλΎΐ6εως , Αενΐτης , Κντΐρως τφ γενεί , υπάρχοντος αντω άγρον, πωληΰοίς ηνεγκεν το χρήμα, και εΟ^ηκεν παρά τους πόδας των άπούτόλων. ΚΕΦ. Ε. CAP. V. 1 ' Ανϊ]ρ δε τις ονόματι 'Ανανίας , βνν Σαπφείρτ] τί] γνναικί αν- 2 τον, επωλη^εν κτήμα, καΐ ενοΰφίσατο άπο τής τιμής, 6ννι- δνίης') καΐ τής γυναικός, καΐ ένέγκας μέρος τι πάρα τους πόδας 3 των άποβτόλων ε^ηκεν. Είπεν δ\ ο Πέτρος, Ανανία, διατί έπλήρωβεν ό Σατανάς την καρδίαν βον, φεύβαβΰ-αί 6ε τόΠνεϋ- 4 μα τό"Αγιον, καΐ νοΰφίΰαβϋ-ε από τής τιμής του χωρίον; ονχΐ μένον 6οϊ εμενεν , καΐ πραθΊν εν τγι Grj εξ,ουΰία υπήρχεν; τί οτι εΰ^ου εν τή καρδία ΰου το πράγμα τοντο ; ονκ έφενΰω ανΰ'ρω- δ ποις , άλλα τω Θεώ. ^Ακονων δ\ ο ^Ανανίας τονς λόγονς τούτους^ πεΰών έξ,έφνξ,εν ' καΐ έγένετο φόβος μέγας επί πάντας τονς άκον- 6 οντάς, άναβτάντες δε οι νεώτεροι βννέΰτειλαν αντόν , ^αΐ έ^ε- 7 νέγκαντες ε^^α-φαν. "Έγένετο δε ως ωρών τριών διάστημα, και 8 η γυνή αντοϋ μη είδνΐα το γεγονός είβήλΟ'εν. ΆπεκρίΟ"η δε προς αυτήν Πέτ[ρος], είπε μοι , ει τοΟοντον το χωρί[ον] άπέδοβΰ-αι; 9 j^ δε είπεν, ναι,^) το6οντ[ου]. Ό δε Πέτρος είπεν προς αυτήν, τί οτι ϋννεφωνή^η νμΐν πειράσαι τό Πνεύμα Κνρίον; ίδον , οΓ πόδαις"^) τών d-a -ψάντων τον άνδρα ΰον , επΙ ταΐς %'νραις, και έ^οίύονΰίν ΰε. 10 "Επεβεν δε παραχρήμα προς τονς πόδας αντον , και ε^έψν^εν ' είο- ελϋ-όντες δε οί νεανίβκοι ενραν αυτήν ν εκράν , και ε'ξενέγκαντες 11 έΰ'α'ψαν προς τον άνδρα αυτής, και έγένετο φόβος μέγας εφ' όλην την έκκληβίαν, και πάντας τονς άκονοντας ταντα. 12 Αια δε τών χειρών τών άποΰτόλων έγείνετο ΰημεια καΐ τέ- ρατα πολλά εν τω λαώ; καΐ ηβαν όμοΟ'νμαδόν πάντες εν τή 13 ατοα Σολομώντος' τών δε λοιπών ονδείς έτόλμα κολλάΰϋ^αι 1) Ιωσήφ. Sic MS. 2) σννίδνιηζ, pro σννΕίδυιης. 3) sluev vccl. ναι siiperius 1 m. caddidit. 4) ποδοας. Sic pro πόδες. 240 ΠΡΑΞΕΙΣ V. αντοΐς , αλλ' εμεγάλννεν αντονς 6 λαός' μάλλον δε προβετί^εντο 14 οι τίίΰτενοντες τω Κνρίω πληϋ'η, ανδρών τ ε καΐ γυναικών' ώβτε 1δ καΐ εις τάς πλατείας έκφέρειν τους άοϋ-ενεις, καΐ τι^έναι επί τών κλί- ναριών καΐ κραβάττων, ίνα ερχομένου Πέτρου, καν η Gkldc έπίύκιά- 6ϊ] τινί αυτών. Συνηρχετο δε καΐ το πλτί^ος τών περίξ πόλεων'ΐε- 16 ρουοαλημ, φέροντες άβΟ-ενεΐς^) καΐ οχλουμενους υπο πνευμάτων ακαϋ^άρτων , οϊτεινες έχ^εραπεύοντο άπαντες, Άναοτας δε ο άρ- 17 χιερευς καΐ πάντες οί σύν αύτώ , η ούαα αΐρεΰεος τών Σαδδου- καίων, επληΰΰ^ηύαν ζήλου, καΐ έπεβαλλον τάς χείρας επΙ τους 18 απούτολους , καΐ ε^εντο αυτούς εν τηρήΰεί δημοΰία. ''άγγελος 19 δε Κυρίου δίά νυκτός άνοίξας τάς Ο-ύρας της φυλακής, εξαγα- γών τε αυτούς είπεν , πορεύεβϋ^ε , καΐ ΰτα^έντες λαλείτε εν 20 τω ίερώ τω λα ω πάντα τά ρήματα τής ζωής ταύτης. Άκού- 21 βαντες δε είΰήλΟ-ον νπο τον ορ^'ρον εις το ίερον , καΐ εδίδαϋκον. [Π]αραγεν6μενος δε ο αρχιερεύς καΐ οί ΰύν αύτώ, βυνεκάλεβαν το ΰυνέδρίον καΐ πάΰαν τήν γερουύίαν τών νίών Ίύραήλ, καΐ απέ- στειλαν εις το δεΰμωτήρων , άχΰ-ήναί αυτούς, οί δε παραγενόμε- 22 VOL υπηρέται ουχ εύρον αυτούς εν τή φυλακή ' άναϋτρέ-φαντες δε απηγγείλαν, λέγοντες, οτι το δεΰμωτήρων εύρομεν κεκλειβμένον 23 εν πάβΥ] αβφαλεία , καΐ τους φύλακας εΰτώτας επΙ τών ^υρών' ανοίξαντες δε, εΰω ούδενα εύρομεν. ^ίΐς δε ήκουβαν τους λόγους 24 τούτους , ο τε στρατηγός του ίερού καΐ οί άρχίερεΐ:ς , διηπόρουν περί αυτών , τί αν γένοιτο τούτο, παραγενόμενος δε τις άπήγγει- 2δ λεν αυτοΐς, οτι ιδού οί άνδρες ους εΟ'εΰΰ'ε εν τή φυλακή, είΰΐν εν τω ίερώ εϋτώτες καΐ διδάσκοντες τον λαόν. τότε άπελϋ•ών 6 20 στρατηγός συν τοις ύπηρέταις , ήγαγεν αυτούς , ου μετά βίας, έφοβοϋντο γάρ τον λαόν, ίνα μή λιϋ-ασϋ-ώσιν. Άγαγόντες δ\ 27 αυτούς, έστησαν εν τώ συνεδρίω' καΐ επηρώτησεν αυτούς ο αρχιε- ρεύς, λέγων, παραγγελία παρηγγείλαμεν ύμΐν μή λαλεΐν επΙ τω 28 ονόματι τούτω, καΐ ιδού έπληρώσατε την Ιερουσαλήμ τής διδαχής υμών καΐ βούλεσ%^αι έπαγαγεΐν έφ^ ημάς τό αίμα το αίμα ) του άν- 1) Ιερουσαλήμ, φέροντες αο^'ε. Reseripta: forte quaeclam a 1 m. omissa: correctio antiqua. 2) το ααμα το aiacc. Bis scriptae: posteriores manus re- centior lineola transfixit. T.QN ΛΠΟΣΤΟΛί^Ν. 241 29 d^Qconov τούτον. Άτιοκρι^Βΐς δΐ Πέτρος καΐ oC άπόβτολοί είπαν, ?>0 πείΟ-αρχεΐν δεΐ Θεώ μάλλον η άνϋ^ρωτΐοις. ο δε Θεός των πάτερων ημών ηγειρεν Ίη6ονν, ον νμεΐς διεχειρυβαβ^αι κρε- ^Ι μάααντες επΙ ξνλον' τούτον 6 Θεός άρχηγον καΐ ΰωτηρα νψω- 6 εν tfi δε^,ίά αντον, δούναι μετάνοιαν τω Ιΰραηλ καΐ αφεοιν 32 αμαρτιών. καΐ ημείς μάρτυρες εΰμεν τών ρημάτων τούτων, καΐ το Πνεύμα το "Jyiov , ο εδωκεν ο Θεός τοις πειϋ'αρχον- 33 6ιν αντώ. οί δΐ άκονΰαντες διεπρίοντο , καΐ εβονλοντο αναι- λεΐν ^) αυτούς. 34 ΆναΟτάς δε τις εν τω ΰυνεδρίω φαριβαΐος , ονόματι Γα- μαλιηλ , νομοδίδάΰκαλος τίμως παντί τω λαω, εκελευΰεν ε^,ω 3Γ) βραχύ τους άνΟ-ρώπους ποιηοαι, Είπέν τε προς αυτούς, άνδρες Ίαραηλεΐται , προΰεχετε εαυτοΐς επΙ τοις αν^'ρώποις τούτοις τί 30 μέλλετε πράβύειν. προ γαρ τούτων τών ημερών ανεύτη Θεν- δάς, λέγων είναί τίνα εαντον μέγαν' ω προΰεκλίΟ'η') ανδρών άρι&μος ώς τετρακοσίων. ος ανηρεΟ-η, και πάντες οΰοι επεί- 37 ■d -οντο αντώ, διελύϋ'ηβαν, καΐ εγενοντο εις ουδέν, μετά τού- τον άνέΰτη Ιούδας ο Γαλιλαίος, εν ταΐς ημέραις της απογρα- φής, και άπέβτηβε λαον ίκανον') οπίΰω αυτού' κάκεΐνος άπώ- 38 λετο , και πάντες οοοι έπεί%Όντο αντώ διεΰκορπίΰΰ'ηβαν. ΚαΙ τα νύν λέγω νμΐν , άτίόΰτητε άπο τών αν%'ρωπων τούτων, καΐ άφετε αυτούς' οτι εάν η ε^ άν^'ρώτΐων η βουλή αντη, tj το 30 έργον τούτο, καταλνΟ-ηΰεται' ει δε εκ Θεού έβτιν, ον δνναβΰ^ε 40 καταλύβαι αυτούς, μηποτε καΐ O'fOfici^ot ενρεΟ-ητε. Επείβΰ-η- 6αν δε αντώ' και τιροοκαλεβάμενοι τους αποΰτόλονς, δείραντες παρήγγειλαν μη λαλεΐν αυτούς έπΙ τω ονόματι τού Ιηΰού , και 41 άπέλνϋαν. Οί μεν ούν έπορεύοντο χαίροντες απο τΐροοώπον τού ύννεδρίον , ότι κατηξ,ιώϋ^ηΟαν νπερ τού ονόματος άτιμαβΰ'ήναι' 42 πάύάν τε ημέραν εν τω ίερώ και κατ' οΐκον ουκ έπαύοντο δι- δάσκοντες και εύαγγελιζόμενοι τον Χριΰτόν Ίηΰούν. J) αναιλειν^ pro kvbXsiv. 2) μβγαν ω προο. Rescriptum a 2 m. quae forte μεγαν insernit. 3) l-uccvov. Deest a 1 m. Aclditum a mauii antiqua in fine Hncae. CODEX. ALEX. 1 G 242 ΠΡΑαΚΙΣ ΚΕΦ. ς. CAP. νΐ. lLv δδ ταΐς ημεραις τανταΐζ πληΰ^ννόντων των μαϋ-ητών , έγένετο 1 γογγνΰμος τώνΈλληνίΰτών προς τονς^Εβραίονς, on παρεθ-εωρουντο εν ΤΎ] διακονία rfj τίαΰ-ημερινγ! at χήραί αυτών, τιροΰκαλεΰάμενοι 2 δ\ οι δώδεκα το πληϋ-ος τών μα^-ψών , είπαν , ονχ άρεΰτόν εΰτιν ημάς, καταλίφαντας τον λόγον τον Θεον , διακονεΐν τραπεξαις. επιΰκειρααΟ-αι δη, άνδρας εξ, νμών μαρτνρονμενονς επτά, πλήρης ) 3 Πνεύματος^ Αγίου καΐ οοφίας, ους καταΰτηβομεν έπίτης χρείας ταύ- της' ημείς δε ττΐ προΰ ευχή καΐ τΎ] διακονία του λόγου προΰκαρτε- 4 ρηΰομεν. καΐ ηρεΰεν ο λόγος ενώπιον παντός του πληΰΌυς * και 5 εξελεξαντο Στεφανον , άνδρα πλήρης"^) πίΰτεως και Πνεύματος ^ Αγίου, καΐ Φίλιππον , και Πρόχορον, και Νικάνορα, καΐ Τίμωνα, καΐ Παρμενάν, και Νικόλαον προΰηλυτον ^Αντιοχέα, ους εοτηύαν 6 ενώπιον τών αποοτόλων ' καΐ προύευξάαενοι επε^'ηκαν αντοΐς τας χείρας. ΚαΙ 6 λόγος του Θεοϋ ηϋξανε , καΐ έπληϋ-ννετο ο αριΟ-μος 7 τών μαθητών εν Ιερουσαλήμ βφόδρα , πολύς τε όχλος τών ιερέων νπηκουεν τη πίπτει. Στέφανος δε πλήρης χάριτος και δυνάμεως 8 έποίει τέρατα καΐ βημεΐα μεγάλα εν τω λαώ. ^ΑνέβτηΟαν δε τίνες τών εκ της συναγωγής τών λεγομένων ^ Αιβερτείνων , και Κηρυναίων καί Άλεξανδρεων , καΐ τών απο Κηλικίας, αυνξητοϋντες τω Στεφάνω' και ουκ Ι'ΰχυον άντιΰτηναι 10 τη σοφία και τω πνεύματι ω ελάλει. Τότε ύπεβαλον άνδρας λεγον- Π τες, οτι άκηκόαμεν αυτού λαλούντος ρήματα βλάσφημα^) εις Μωϋ- σην και τον Θεόν. Συνεκείνησάν τε τον λαον και τους πρεσβντε- 1- ρους και τους γραμματείς , καΐ επιστάντες συνηρπασαν αυτόν, και ηγαγον αυτόν εις το συνεδριον, έστησαν τε μάρτυρας 'ψευδείς λεγον- 13 τας, ο άνΟ-ρωπος ούτος ου παύεται ρήματα λαλών κατά του τό- που τον αγίου καΐ του νόμου, άκηκόαμεν γαρ αυτού λεγον- 14 1) πλήρης, pro πλήρεις. 2) άνδρα πλήρης. Sic Cod. 3) λαλονντος ρήματα βλάσφημα. Olim videtiir λαλονντος oniissum fiiisse. Novem priores literne erasac sunt, et novem aliae raimisculae in margine adduntiir. Cor- rectio antiqua. T.Qii ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ. . 243 rog, οτι Ίηΰονς ό Ναζωραΐος ούτος καταλν6£ί τον τόπον τούτον, VI. καΐ αλλάζει τα εϋ'η α τΐαρέδωκεν ημΐν ΜωΟης. 15 ΚαΙ άτενίϋαντες εΙς αντον πάντες οι καΰ-εξόμενοί εν τω ΰννεδρίω , είδαν το πρόβωπον αντον ωθεί πρόοωπον αγγέλου. ΚΕΦ. Ζ. CAP. ΥΠ. .) ιΜπεν δ\ ο άρχιερενς , ει ταύτα όντως έχει; 6 δε εφη, άν- δρες αδελφοί καΐ πατέρες, ακονβατε. Ο Θεός της δό'Ε,7]ς ωφ9^η τω πατρί ημών ^^βραάμ οντυ εν vrj Μεΰοποταμία , πρ[1ν η] 3 κατοικηοαι αντον εν Χαρράν , καΐ είπεν προς αντον , "Εί,ελΟ'ε εκ της γης ΰον , καΐ εκ της (ΐνγγενείας 6ον , καΐ δενρο εις 4 την γην ην αν 60ί δείξω. τότε έξελϋ'ών εκ γης Χαλδαίων, κατωκηΰεν εν Χαρράν ' κάκεΐΟ^εν μετά άποΟ'ανεΐν τον πατέρα αντον, μετωκιΰεν αντον είς την γην ταντην εις ην νμείς 5 ννν κατοικείτε' και ονκ εδωκεν αντω κληρονομίαν εν αντη, ονδε βήμα ποδός' .καΐ έπηγγείλατο δούναι αντην είς κατάύχε- Οιν αντω, και τω ύπέρματι αντού μετ αντον, ονκ οντος αν~ G τω τέκνου, έλάληΰεν δε όντως 6 Θεός, ότι εβται το βπέρμα αντον πάροικον εν γη αλλότρια^ καΐ δονλώΰονΰιν αντό και 7 κακώΰονύιν , ετη τετρακόΰια. και το εΰ^νος , ω εάν δονλεν- ΰονβιν, κρινώ εγώ, 6 Θεός εΐπεν' καΐ μετά ταύτα έξελενβον- 8 ται , και λατρενβονοίν μοι εν τώ τόπω τοντω. Και εδωκεν αντω διαΰ-ηκην περιτομης ' καΐ όντως έγέννηβεν τον ^Ιΰαάκ, και πε- ριέτεμεν αντον τη ημέρα τη όγδόγι ' και Ίύαάκ τον Ιακώβ , και Ο Ιακώβ τονς δώδεκα πατριάρχας. και οΓ πατριάρχαι ζηλωΟαντες τον Ιωΰηφ άπέδοντο είς Αίγνπτον ' καΐ ην ο Θεός μετ αντού, 10 και εξείλατο αντόν εκ παθών τών θλίψεων αντού, καΐ εδωκεν χάριν κάί ύοφίαν , εναντίον Φαραώ βαοιλέως Αίγνπτον , καΐ κα- τέΰτηΰεν αντόν ηγονμενον έπ' Αιγνπτον καΐ εφ' όλον τον οίκον 11 αντού. ηλΰ-εν δε λιμός εφ' όλην την Αιγνπτον καΐ Χαναάν , και ϋ-λίψις μεγάλη' καΐ ονχ ενριβκον χορτάΰματα οι πατέρες ημών. 16* 244 ^ ΠΡΑΞΕΙΣ VII. Ακονβας δε 'Ιακώβ οντά αίτια εις ΑΙγνπτον , ε^απεύτείλεν 12 τονς πατέρας ημών πρώτον' καΐ εν τω δεντερω έγνωρίσΟ^η 13 Ιωβηφ τοις αδελφοΐς αντοΰ, καΐ φανερον έγ ενετό τω Φαραώ το γένος αντον. Άποΰτείλας δε Ίωΰηφ μετεκαλεόατο Ιακώβ 14 τον πάτερα αντον , καΐ πάβαν την ουγγένειαν , [ε\ν ψνχαΐς εβ- δομηκονταπεντε. [Κα]1 κατεβη 'Ιακώβ εις Αΐγνπτον ^ καΐ ετε- 15 λεντηΰεν αντος καΐ ot πατέρες ημών' καΐ μετετεΰ-ηβαν εις Σνχεμ, 10 καΐ ετεϋ-ηβαν εν τω μνηματι ω ωνήοατο ^) 'Αβραάμ τιμής άργνρίον, παρά τών νίών Έμμώρ τον εν Σνχεμ. 'ίΐς δε ηγγειζεν ο και- Π ρος της έπαγγελειας ης ωμολόγηΰεν 6 Θεός τω 'Αβραάμ , ην^ηϋεν 6 λαός καΐ έπληΟ-ννΟ-η εν Αίγνπτω , άχρις ον άνεβτη βασιλβνς ετε- IS ρος επ' Αιγνπτον , ος ονκ ηδει τον Ίωΰηφ. ούτος κατασοφίΰάμε- 10 νος το γένος ημών, εκακωΰεν τονς πατέρας ημών, τον ποιείν τα βρέφη έκθετα αντών , εις το μη ζωογονει6%•ε. εν ω καιρώ 20 εγενη&η Μωβης , καΐ ην αΟτειος τω Θεώ ' 6ς ανετράφη μήνας τρεις εν τω οίκω τον πατρός. εκτεΟ'έντος δ\ αντον, άνείλατο 21 αντον η ^νγάτηρ Φαραώ , και άνεΟ-ρεψατο αντον έαντ^ εις νιόν. Και επαιδενΟ-η Μω6ης εν πάΰΥΐ GocpCa Αίγνπτίων' ην δε δννα- 22 τος εν λόγοις καΐ έ'ργοις αντον. ιΩις δε επληροντο αντώ τεύβερα- 23 κονταετης χρόνος, άνέβη επι την καρδίαν αντον έπιΰκέ'φαο^'ε τονς αδελφούς αντον, τονς νίούς Ίΰραηλ. καΐ ίδών τίνα άδι- 24 κονμενον , ημννατο , καΐ έποίηΰεν έκδίκηΰιν τω καταπονονμενω, πατάτας τον Αίγνπτιον. Ένόμιζεν δε βννιέναι τους αδελφούς αν- 25 τον, ότι ο Θεός δια χειρός αντον δίδωΰιν ΰωτηρίαν αντοΐς ' οι δε ον ΰννηκαν. ττ} τ ε έπιονΰη ήμερα ώφΰ-η αντοΐς μαχομενοις, 20 καΐ αννηλαβΰεν αντούς εις είρηνην , ειπών, άνδρες, αδελφοί έΰτε ' ίνατί αδικείτε άλληλονς ; Ο δ\ αδικών τον πληΰίον, 27 άπώΰατο αντον, ειπών, τίς οε κατέβτηβεν άρχοντα και δικα- ΰτην εφ' ημών; μη άνελεΐν με βύ ^'ελεις , ον τρόπον άνεΐ- 28 λες τον Αίγνπτιον χΟ'ες; έ'φνγεν δε Μωαής εν τω λόγω 20 τοντω, και εγενετο πάροικος εν γη Μαδιάμ, ον έγέν- νηβεν νιους δύο. Και πληρωί^εντων ετών τεΰΰεράκοντα, 30 1) ω ωνηΰατο. Sic ι)1Ό ο ωνηοατο. Τί>Ν ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ. 245 ωφ^^η ανχώ εν rfj ερήμω τον o^ofg Σινά άγγελος εν πνρΐ VII. 31 φλογός βάτου. 6 δε Μωΰής ίδών id^avac/Mfv' προοεργομενον δε '32 αυτού κατανοήύαΰ, έγένετο φωνή Κυρίου, εγώ ο Θεός των τια- τερων Gov , ό Θεός ^Αβραάμ καΐ ^Ιΰαάκ καϊ Ιακώβ. έντρομος 33 δε γενόμενος Μωΰής ουκ ετόλμα κατανοήααί. είτΐεν δε αυτω Κύριος, λύύον το υπόδημα των ποδών Gov' ο γαρ τόπος εφ 34 φ εΰτηκας , γή αγία έβτίν. ίδών ίδον την κάκωΰιν τού λαον μου τον εν ^4ίγύπτω, καϊ τού Στεναγμού αυτών ηκουΰα' καΐ κατεβην ε^ελεΰΰ'αι, αυτούς' καϊ νύν δεύρο, άποΰτειλώ 6ε είς 35 Αίγυπτον. Τούτον τον Μωΰην Ον ηρνηύαντο είπόντες, τις 6ε κατε6τη6εν άρχοντα καϊ δίκα6την; τούτον 6 Θεός άρχηγόν και λυτρωτην άπε6ταλκεν 6ύν χειρί αγγέλου τού οφϋ^εντος 30 αυτω εν ttJ βάτω. ούτος έ^ήγαγεν αυτούς, ποιηΰας τέρατα καϊ 6ημεΐα εν γτ/ Αίγύπτω καϊ εν ερυθρά ϋ-αλάΰΰη, καϊ εν 37 τ^ ερημω ετη τε66εράκοντα. ούτος έΰτιν ο Μωύΰης ο εί'πας τοις υίοΐς ^Ιΰραηλ. προφήτην νμΐν ανα6τη6εί ό Θεός εκ των 38 αδελφών νμών ως εμέ. ούτος εβτιν ο γενόμενος εν τγι εκκλη- ΰία εν τγι ερημω μετά τού αγγέλου τού λαλούντος αυτω εν τω ορει Σινά καϊ τών πατέρων ημών, ος έδέξατο λόγια 39 ζώντα δούναυ ημΐν. ω ουκ η^'έληΰαν υπήκοοι γενέ6%•αι οί πατέρες ημών, αλλά άπώΰαντο, καϊ έ6τράφη6αν εν ταΐς καρ- 40 δίαις αυτών είς Αΐγυπτον , είπόντες τω ^ Ααρών , ποΙη6ον ημΐν ϋ-εούς 06 προπορεύ6ονται ημών' ο γάρ Μωΰής ούτος, ος έ^ή- γαγεν ημάς εκ γης Αιγύπτου, ονκ οΐδαμεν τι έγένετο αυτω. 41 καϊ έμο6χοποίη6αν εν ταΐς ημέραις έκείναις , και άνηγαγον ϋ'νΰιαν τω ίδώλω, καϊ εύφραίνοντο έν τοις έργοις τών χειρών 42 αυτών. έ6τρεφεν δε ό Θεός, και παρέδωκεν αυτούς λατρενειν τγι 6τρατεια τού ουρανού ' κα^^ώς γέγραπται έν βίβλω τών προ- φητών , μη 6φάγια και ■ϋ'υΰίας προ6ηνέγκατέ μοι έν τγι έρημω^ 43 οίκος ^) Ίΰραηλ , έτη τε66εράκοντα ; καΐ άνελάβετε την 6κη- νην τού Μολόχ, καΐ τό ά6τρον τού Θεού νμών ΡαιφΛν , τους τύπους ους εποιήβατε προΰκυνειν αύτοΐς' καΐ μετοικειώ υμάς έπέ- 1) εν τϊ] ερημω OL-nog. Ante οΐ'/.ος, quiuque circitcr literae erasae, bis ut videtur, οίκος scriptiim erat. 246 πραΗεις VII. κείνα Βαβνλώνος. Ή Οκηνη τον μαρτυρίου ην τοις πατράΰιν υμών 44 εν vfj ερημω , κα&ώς δίετά^ατο ο λαλών τω Μωύί] , ΛΟίηΟαί αυ- τήν κατά τον τύτΐον όν εωράκει' ην καΐ είύηγαγον δίαδε^ά- 45 μενοί, οί τΐατερες ημών μετά Ιηΰον εν τη καταΰχεΰεί των έΰ'νών, ων ε^,ωβεν 6 Θευς άτιο προϋώτίου των πατέρων ημών ^ εως τών ημερών ζ/αβίδ' og εύρεν χάριν ενώπιον του Θεοϋ, καΐ ητή- 46 ΰατο ευρεΐν Οκηνωμα τω Θεώ Ιακώβ. Σαλωμών δε ώκοδό- 47 μηΰεν αύτώ οίκοι/. αλλ ονχ ο ϋφίΟτος εν χειροποιητοις κα~ 48 τοίκει, καΟ^ώς ο προφήτης λέγει, ο ουρανός μοι θρόνος, η δ\ 49 γη υποπόδιον τών ποδών μου' ποίον οίκον οίκοδομηβεταί μθί\ λέγει Κύριος ' η τις τόπος της καταπανβεώς μου ; ούχΙ η χειρ 50 μου εποίηΟεν πάντα ταύτα; ΰκληροτράχηλοι , και άπερίτμητοι 51 'καρδίαις και τοις ωαΐν , Τμεΐς αεΙ τω Πνεύματι τω '^γίω άν- τιπίπτετε, ως οι πατέρες υμών και υμεΐς. τίνα τών προφη- 52 τών ουκ έδίωί,αν οι πατέρες υμών; καΐ άπέκτειναν τους προ- καταγγείλαντας περί της ελεύΰεως του δικαίου, ου νυν ύμεΐς προδόται και φονεΐς έγένεΰϋ-ε ' οΐτεινες έλάβετε τον νόμον εις 53 διαταγάς αγγέλων , καΐ ουκ εφυλά^εβΰ^ε. ^^κούοντες δΐ ταύτα, διεπρίοντο ταΐς καρδίαις αυτών, καΐ 54 έβρυχον τους οδόντας έπ' αυτόν. Τπάρχων δ\ πλήρης Πνεύ- 55 ^KTog Αγίου, άτενίβας εις τον ουρανόν , είδεν δόξ,αν Θεού, και ^Ιηΰούν έύτώτα εκ δε^,ιών τού Θεού , και είπεν , ιδού, 56 ^-εωρώ τους ουρανούς διηνοιγμένους , και τον υίόν τού άν^'ρώ-^ που εΰτώτα εκ δεξιών τ[ού Θεού.] Κρά^,αντες δε φωνγι μεγάλτ], 57 6υν[έθ]χον τα ώτα αυτών, καΐ ωρμη0α[ν] ομοϋ^υμαδόν £π' αυ- τόν' και έκβαλόντες αυτόν έξω της πόλεως, έλιΰ-οβόλουν. Και 58 υι μάρτυρες άπέϋ'εντο τά ίματεια αυτών παρά τους πόδας νεα- νίου καλουμένου Σαύλου' καΧ ελιϋ-οβόλουν τον Στέφανον, έπι- 59 καλούμενον καΐ λέγοντα, κύριε Ιηΰού, δέξαι το πνεύμα μου. ΘεΙς δε τά γόνατα^ έκρα^,εν φωνγι μ^τάλη, κύριε, μη ΰτηΰ}]ς ^0 αύτοΐς ταύτην την αμαρτίαν. καΐ τούτο ειπών έκοιμη%^η. Σαύ- λος δ'ε ην βυνευδοκών r/j αναιρέβει αυτού. ΤηΝ ΑΠΟΣΤΟΑηΧ. 247 κ Ε Φ. II. CAr. ΥΙΙΙ. 1 ΈγΒνετο^) δε εν έκείντι Trj ημέρα όίωγμος μεγαν^) έπΙ την εκκλη- βίαν την ενΊεροΰο?.νμοίς' πάντες τε δίεΰπάρηΰαν κατά τάς χώρας 2 της Ιουδαίας καΐ Σαμάρειας ^ πλην των άτιοΰτόλων. Σννεκόμιύαν δε τον Στέφανον άνδρες ευλαβείς^ καΐ εποίηΰαν κοπετον μέγαν έπ 3 αντω. Σανλος δε ελνμαίνετο την έκκληΰίαν , κατά τους οίκους είβπορευόμενος , ΰύρων τε άνδρας καΐ γυναίκας παρεδίδου εις φυ- 4 λακην. οί μεν ούν διαΰπαρέντες δίήλϋ-ον , εύαγγελίζόμενοί τον 5 λόγον. Φίλιππος δε κατελϋ-ών εις την πάλιν της Σαμάρειας^ έκηρυΰ- αεν αυτοΐς τον Χριΰτόν. προΰειχον δε οι όχλοι τοις λεγομένοις υπο του Φιλίππου ομο^-υμαδον , '^) εν τω άκούειν αυτούς και βλέ- 7 πειν τά ΰημεΐα εποίει. ^j πολλοί γάρ των εχόντων πνεύματα άκά- ϋ^αρτα, βοώντα φωνή μεγάλη ε^ήρχοντο' πολλοί δε παραλελυμένοι, 8 και χωλοί , έ%•εραπεύ%•η6αν. εγένετο δε πολλή χαρά εν τη πόλει εκείνη. 9 Άνηρ δε τις ονόματι Σίμων προύπηρχεν εν τη πόλει μα- γεύων καΐ έ^ιβτανών το εΰ-νος της Σαμαρείας, λέγων είναί τίνα 10 εαυτόν μέγαν ' ω προΰειχον πάντες άπο μικρού εως μεγάλου, λέγοντες, ούτος έβτιν η δύναμις του Θεού [η] καλούμενη με- 11 γάλη. προ6εΐ[χ]ον δε αύτω , διά το ίκανώ χρόνω ταις μαγίαις 12 έξιΟτακέναι^) αυτούς. [Ό]τε δε έπίβτευΰαν τω Φιλίππω εύαγγελι- ζομένω περί της βαΰιλείας του Θεού καΐ τού ονόματος Ίηΰον 13 Χριΰτού, έβαπτίζοντο , άνδρες καΐ γυναίκες, ο δϊ Σίμων καΐ αυτός έπίοτευβεν , καΐ βαπτιοΌ^εΙς ην προΰκαρτερών τω Φιλίπ- πω' ΰ^εωρών τε ΰημεΐα καΐ δυνάμεις μεγάλας γεινομένας, «ξ- 14 ίβτατο. ^Ακούΰαντες δ\ οί εν ΊίροΟολύμοις άπόβτολοι, ότι δέ- δεκται η Σαμάρεια τον λόγον τού Θεού, άπέΰτειλαν προς αυτούς 15 Πέτρον καΐ Ιωάννην' οΐτεινες καταβάντες προΰηύ^αντο περί αύ- 16 των, όπως λάβωύιν Πνεύμα "Αγιον. ούδέπω γάρ ην έπ' ούδενΐ 1) εγενετο. Νολίι» par;ig-ra])lius liinc iucipit. 2) μεγαν, γινο μέγας. 3) φι- λιππον ομο&νμαδον. Undecini priores liteiae a 1 m. rescriptae. Olim forte πανλου ομοθυμαδόν. 4) ffij/Lifta επoιf^, sic scriptimi. 0) ε^ιοτατιεναι. Olim εΕίοτα-κειναί: l cleletum. 248 ΠΡΑΞΕΙΣ λ^ΙΙΙ. αυτών ετίίπετΐτωκυς , μόνον δε βεβαπτίύμενοί νπήρχον εις το όνομα του Κυρίου Ίηβοϋ. τότε έττετί^εΰαν τας χείρας επ Π αυτούς^ καΐ ελάμβανον Πνεύμα ^Άγιον. Ίδών δ\ ο Σίμων, 18 οτί δια της ετΐίΰ^εΰεως των χειρών των άποΰτόλων δίδοταυ το Πνεύμα το Αγιον ^ τΐροΰηνεγκεν αύτοΐς χρήματα^ λύγων ^ δότε 10 χαμοί την ε^ονΰίαν ταύτην , ίνα ω εάν έτίι&ώ τάς χείρας, λαμ- βάντ] Πνεϋμα'^Άγιον. Πέτρος δε είττεν τΐρός αυτόν, το άργύριόν -Ο ύου αυν 6οΙ εί'η εις άπώλειαν , ότι την δωρεάν του Θεοϋ ενόμι- ΰας δια χρημάτων κτάα^αι. ουκ εβτιν 6οι μερίς ονδε κλήρος εν τω 21 λόγω τούτω, η γάρ καρδία 6ου ουκ ε6τιν εύ^'εΐα έναντΙ του Θεοϋ. Μετανόηΰον ούν άτΐό της κακίας 6ου ταύτης, καΐ δεηϋ-ητο του 22 Κυρίου , ει άρα άφε%^η6εταί 6οι η έπίνοια της καρδίας 6ου. εις 23 γάρ χολην πικρίας και 6ύνδε6μον αδικίας ορώ 6ε όντα. αηο- 21 κριΟ'εΙς δε ο Σίμων είτίεν , δεηϋ^ητε ύμεΐς ύπερ εμοϋ ηρος τον Κύριον, οΛως μηδέν ετιελ^'ϊΐ έπ εμε ων είρηκατε. ου μεν ούν 25 διαμαρτυρόμενοι καΐ λαλη6αντες τον λόγον του Θεοϋ, νπέ6τρε' φον εις Ιερο60λυμα, τιολλάς τε κώμας τών Σαμαρειτών ευηγ- γελΓ:ίζοντο. "Αγγελος δε Κυρίου ελάλη6εν προς Φίλιππον, λέγων, ανά- 2G 6τηϋ•ί και πορεύου κατά με6ημβρίαν , επΙ την οδόν την κατα- βαίνου6αν από Γερουΰαλημ εις Γάζαν' αύτη ε6τΙν έρημος, και 27 άνα6τάς επορεύ0^η' καΐ ι'-ίοι), άνηρ Αί^-ίο-φ , ευνούχος, δννά6της Κανδάκης βα6ιλεί66'ης Αί^Ίοπων , 0ς ην επι πά6ης της γάξης αύτης, έληλύ^ει προ6κυνη6ων εις Ίερουΰαλημ, ην τε υπο6τρε- 28 φων καΐ καΟ-ήμενος^) επι τοϋ άρματος αυτού, άνεγίνω6κέν τε τον προφητηνΉ6αΐαν. Είπεν δε το Πνεύμα τω Φιλίππω , πρ06- 29 ελϋ'ε καΐ κολλϊ]%'ητι τω άρματι τούτω. προ6δραμών δε ο Φίλιπ- 30 πος ηκου6εν αυτού άναγεινώ6κοντος Ήΰαΐαν τον προφητην , και είπεν, αρά γε γινώ6κεις ά άναγινώΰκεις; ο δε είπεν, πώς .γάρ 31 δυναίμην , εάν μη τις οδηγηΰΐ] με; παρεκάλε6έν τε τον Φίλιππον άναβάντα καΰ'είΰαι 6ύν αύτώ. η δε περιοχή της γραφής ην ανεγί- 32 ^νω6κεν. ην αύτη, Ώ,ς πρόβατον επι 6φαγην ηχΟ•η , και ως αμνός 1) ηαι τιαϋ'ημενος. ι et ν. secundum, rcscripta: forte pro ι scripserat Q-. Correxit 1 m. T.QN ΑΠΟΣΤΟΑΡ,Ν. 249 '' εναντίον τον κείραντος αυτόν άφωνος, όντως ουκ ανοίγει το Οτόμα λ'ΙΙΙ. 33 ^αντον. εν τ/} ταπινώΰει η κρίΰεις αντον ηρΟ-η , την γενεαν αυτού 34 ^τίς δοηγήοεταί ; ort αίρεται άπο της γης η ζωη αντον. Άποκρι^-εΙς δε 6 εννονχος τω Φυλίππω είτΐεν , δάίομε ύον , περί τίνος ο προφψ 35 της λέγει τοντο ; τιερί εαντον, η περί έτερον τινός ; Άνοίί,ας δε ο Φί- λιππος το οτόμα αντον ^ καΐ αρξ,άμενος από της γραφής ταύτης, ενηγ- 3ϋ γελίΰατο αντώ τόν'Ιηΰούν. ως δε επορενοντο κατά την όδόν, ηλΰ^ον έπίτινδωρ' καί φηΰιν ο ευνούχος, ιδού νδωρ' τί κωλύει με βαπτι- 38 αϋ-ηναι;^) καΐ εκέλενΰεν ΰτηναιτό άρμα' καΐκατεβηβαν αμφότεροι εις το νδωρ, ο τε Φίλιππος και ο εννούχος' και εβάπτιΰεν αυτόν. 39 ''(Ors δε άνέβηΰαν εκ τον ύδατος, Πνεύμα" Αγιον επεπεΰεν επι τον εννονχον,Ύ'Αγγελος δεΚνρίον ηρπαΰεν τον Φίλιππον' και ουκ εί- δεν αυτόν ονκέτι ο εννούχος, επορενετο γαρ την οδόν αντον χαί- iO ρ€ον. Φίλιππος δε ενρεϋ'η είς'Άζωτον' καΐ διερχόμενος τάς πόλεις πάΰας ενηγγελίζετο, εως τού ελΰ'ειν αντον εις Καιΰάριαν^ ΚΕΦ. Θ. CAP. IX. 1 Ο δε Σαύλος έτι ένπνέων απειλής καΐ φόνου εις τονς μαΰ'ητάς τού 2 κυρίου, προΰελΰ-ών τω αρχιερεί , τ^τήβατο παρ' αυτού επιβτολάς εις ^αμαακόν προς τάς Ουναγωγάς, όπως εάν τινας ενρη όντας της οδού 3 άνδρας τε καΐ γυναίκας , δεδεμένους άγάγη εις ΙερουΟαλημ. εν δε τώ πορεύεΰΟ^αι , έγένετο αυτόν έγγίζειν τ^ /Ιαμαβκω , έξ,αίφνης τε 4 αντόν^ φως περιήβτραψεν^) εκ τού ουρανού' και πεΰών έπΙ την γην, 5 ηκυνύεν φωνην λέγονβαν αύτω, Σαούλ, Σαούλ , τί με διώκεις ; εί- πεν δ\, τίς ει, κύριε ; ό δ\ εγώ είμι Ίηΰούς 6 Ναζωραιος Ον (3ύ διώ~ 6 κεις ' αλλά ανάΰτηϋΊ και ειοελΰ-ε εις την πόλιν, καΐ λαληΰ'ηΰεταί Gov Ί ο τί 6ε δει ποιεΐν. οι δε άνδρες οι Συνοδεύοντες αύτώ ιΰτηκειΰαν 8 fVfot , ακούοντες μεν της φωνής, μηδένα δε Ο^εωρούντες. Ήγέρϋ-η δε Σαύλος από της γης' ηνοιγμένων δε των οφθαλμών αυτού, ού- 1) Yer. 37 deest. 2) πνενμ,α — εννουχον. Rescripta a 1 m. quae scripserat κγγελος yivQiov ηρττασεν τον Φίλιππον. 3) περιηστραιρεν. η et pars 6 rescripta a 1 m. vel antiqua, era^o ε vel o:. 2δ0 ΠΡΑΞΕΙΣ IX. dsva εβλεπβν,^) χειραγωγοϋντες δε αντον είβηγαγον eig ζ/«α«- ΰκον. καΐ ην ημέρας τρεις μη βλέπων, καΐ ονκ εφαγεν ονδε επιεν. Ο Ην δε τις μαθητής εν ζίαμαβκω ονόματι Άνανίας ^ καΐ 10 είπεν ηρος αντον εν οράματι ο Κνρως , ^Ανανία. 6 δε είτΐεν^ ιδον εγω , κνριε. ο δε Κύριος προς αντον ^ άναΟτας πορεν- 11 ^'ητι επί την ρνμην την καλονμένην ενΰ^εΐαν, καΐ ζητηΟον εν οικία Ιονδα Σανλον ονόματι^ Ταρΰεα. ιδού γαρ τΐροβενχεται, καΐ ίδεν άνδρα Άνανίαν ονόματι ειΰελΟ^όντα καΐ έπι^^έντα αντώ 12 χείρας, όπως άναβλε-ψΐ]. Άπεκρίΰ-η δε Άνανίας, κύριε ^ ηκονβα 13 απο πολλών περί τον ανδρός τούτον, οΰα κακά τοις αγίοις ΰον εν Ιερονΰαλημ εποιηύεν' και ώδε έχει έ^ονΰίαν παρά τών 14 αρχιερέων , δήΰαι πάντας τονς επικαλο[υμέ]νονς το ονομά οον. Είπεν δε προς αντον ο Κύριος, πορεύυ[ν], ότι οκενος εκλογής 15 εΰτίν μοι ούτος, τον βαύτάΰαι το oVo^ua μον ενώπιον ε%νών τε καΐ βαΰιλέων, νιων τε Ίοραηλ. εγώ γαρ νποδείξ,ω αντώ, 16 όύα δει αντον νπερ τον ονόματος μον παΰ-ειν. Άπήλϋ'έν τε 17 Άνανίας καΐ ειοήλΰ^εν εις την οίκίαν , και επι^ε\ς επ' αντον τάς χείρας είπεν, Σαούλ αδελφέ, 6 Κύριος απέβταλκέν με, Ίη- αονς ο όφΰ-είς 6οι εν τ^ οδώ ?} ηρχον , όπως αναβλέψ7]ς, καΐ πληΰϋ-ΐίς Πνεύματος ^Αγίον. και ενϋ-έως άπέπεοαν αντον από 18 τών όφϋ^αλμών') ως λεπίδες, άνέβλε'φέν^) τε καΐ άναΰτάς έβαπτί- ϋϋ'η, καΐ λαβών τροφην ενίΰχνΰεν. Εγένετο δε μετά τών -εν 19 ^αμαΰκώ μα^-ητών ημέρας τινάς' και ενΟ-έως εν ταΐς ΰννα- 20 γωγαΐς έκηρνβοεν τον Ίηΰονν , ότι ούτος έοτιν ο νιος τον Θεον. έξίοταντο δε πάντες οι άκούοντες κα\ ελεγον , ονχ ούτος 21 έύτιν ο πορϋ-ήΰας εις Ιερονΰαλημ τους έπικαλονμένονς το όνομα τούτο y καΐ ώδε εις τούτο έληλύ^ει ίνα δεδεμένονς αντονς αγα- γΐ]^) έπΙ τους αρχιερείς; Σανλος δε μάλλον ένεδνναμοντο , και 22 ύννέχννε τους Ίονδαίονς τους κατοικονντας εν ζ/αμαβκώ, 6νμ- βιβάζων ότι ούτος έβτιν ο Χριβτός. Ω,ς δε επληρονντο ημέ- 23 ραι ικαναί, ΰννεβονλεύΰαντο ot Ίονδαΐοι άναιλεΐν αντόν' εγνω- 24 1) ονδ^νκ εβλεπεν. 1 ιη. λοΙ antiqua, superius addidit a. 2) οφΟ•(χλ- μων. Sic MS. , Woidc, male, ωφ^■κλμωv. 3) ανεβλε'ψεν. Sic MS. , Woide, male, (χναβλεψεν. 4) αγκγη. γ secimdum a 1 m. rescriptiim. TiiN ΑΠΟΣΤΟΛίϊΝ. 251 αΰ^η δε τω Σανλφ η επίβουλη αυτών. Λαρετηροϋντο δε καΐ τας IX. 25 π:ύλα£ οπωζ πιάβωβίν αύτον ημέρας καΐ νυκτός' λαβόντες δε οί μαΰ'ηταΐ αυτού νυκτός , δια του τείχους καΰ'ηκαν αύτον , χαλάβαν- 26 T^s εν ύπυρίδι. Παραγενόμενος δε εις Ιερουβαλημ, έτιείραζεν χολλάϋϋ-αί τοις μα^ηταΐς' καΐ πάντες εφοβοϋντο αύτον, μη πι- 27 βτεΰοντες οτυ εοτίν μa^'ϊjτης. Βαρνάβας δε έπιλαβόμενος αύ- τον^ ηγαγεν προς τους άποβτόλους, καΐ διηγηΰατο αύτοΐς πώς εν τ?7 οδώ ίδεν [τον] Κύρων, καΐ οτι έλάληβεν αύτώ ^ [καΐ] πώς εν 28 ^αμαΰκώ επαρρη6ίά[6α]το εν τω ονόματι Κυρίου, καΐ ην με[τ] αυ- τών είβπορευόμενος καΐ εκπορευόμενος εις Ιερουΰαλημ, παρρηύία- 29 ζόμενος εν τω ονόματι του Κυρίου. ^Ελάλει τε καΐ ΰυνεξητεί προς ^0 τους "Ελληνας' οι δε επεχείρουν άναιλεΐν^) αυτόν, επιγνόντες δε~) 0L αδελφοί κατηγαγον αυτόν εις Ιεροβόλυμα , καΐ ε^απεΰτειλαν 31 εΙς Ταρβόν. η μεν ούν εκληοία κα^•' όλης της Ιουδαίας, καΐ Γα- λίλαίας, καΐ Σαμαρείας, είχεν ειρηνην, οίκοδομουμένη καΐ πορευο- μένη τω φόβω Κυρίου, καΐ τη παρακληβει του Αγίου Πνεύμα- τος επληΰ-ύνετο. 32 ^Εγένετο δ\ Πέτρον διερχόμενον δια πάντων, κατελΰ'εΐν καΐ 33 προς τους αγίους τους κατοικούντας Αύδδα. εύρεν δ\ εκεί άν~ d -ρωπόν τίνα ονόματι Αίνέαν , f'l αίτών^) οκτώ κατακείμενον έπΙ 34 κραβάττού, ός ην παραλελυμενος. καΐ είπεν αύτώ ο Πέτρος, Αίνέα, ίάταί οε οΚύρίος^Ιηΰοϋς όΧρίΰτός' άνάΰτηΰ-ί καΐ ΰτρώΰον ΰεαυτώ. 35 καΐ εύΰ^έως άνέΰτη ' καΐ είδαν αυτόν πάντες οι κατοικοϋντες Αύδδα καΐ τόν Σαρρωνά,^) οϊτεινες επεΰτρε-ψαν επΙ τον Κύριον. 36 Έν ^ΙόππΎ] δε, τις ήν μαθήτρια ονόματι Ταβι^ά, η διερμητ νευομένη λέγεται Αορκάς. αυτή ην πλήρης άγα^'ών έργων καΐ 37 έλεημοβυνών ων έποίει' εγένετο δε εν ταις ημέραις έκείναις, άοΰ'ε- νήΰαΰαν αυτήν άπο%•ανειν' λούβαντες δε εΟ'ηκαν αυτήν εν τω νπε- 38 ρωω. ^Εγγύς δε ούβης ^) Αύδδα τη ^Ιόππη, οι μαΰ'ηταΐ άκούΰαντες οτι Πέτρος έβτιν εν αύτη, άπέύτειλαν δύο άι/ΰρας προς αυτόν, πα- 39 ρακαλούντες μη όκνηβης διελ^-εΐν εως ημών. Άναβτάς δ^ Πέτρος 1) αναιλειν. Sic pro ανελειν. Quatuor priores literae aim. rescriptae. 2) δε. Post hanc vocem duae vel tres literae erasae sunt. 3)•ο;ιτωα/, pro ετών. 4) οαρρωνα. Kescriptuin aim. 5) οναης, οης rescriptum a 2 m. super rasura. 252 ΠΡΑΞΕΙΣ IX. ΰννήλίϊ^ν αντοίς' ον τΐαραγενόμενον^) άνηγαγον είς το νπερωον, καΐ τΐαρεοτηΰαν αντώ παΰαι αϊ χηραί κλαίονΰαί, και ετηδίγννμε- ναι χιτώνας καΐ είμάτια όΰα έιιοίει μετ αυτών ονΰα η ^ορκας. Έκβαλών δε εξω πάντας 6 Πέτρος, καΐ Ο^εΙς τα γόνατα προβ- 40 ηνξατο' καΐ ετΐίΰτρεψας τΐρος το ΰώμα, είπεν, Ταβίΰ-α, ανα^ ΰτηΟΊ, η δε ηνοιξεν τονς οφΰ-αλμονς αντής' καϊ ίδονΰα τον Πετρον, ανεκάχ^ειβεν. δονς τε amy χείρα, άνεύτηβεν αντην' 41 φωνηόας δε τους άγίονς καΐ τάς χήρας , τταρεβτηΰεν αντην ζώ- ΰαν. Γνωβτον δε έγενετο καθ-' όλης της Ίόπτζης, καϊ έπίβτεν- 42 ϋαν πολλοί επί τον Κνριον' έγενετο δε αυτόν ημέρας ικανάς ^^ μεΐναι έν Ίόππτι παρά τινυ Σίμωνι βνρΰεΐ. ΚΕΦ. Ι. CAP.X. ' Λνηρ δέ τις έν Καιβαρεία ονόματι Κορνήλιος, έκατοντάρχης έκ 1 'βπείρηςτης καλούμενης Ιταλικής, ενΰεβης και φοβούμενος τόνΘεόν 2 6νν παντί τω οίκω αυτού, ποιών έλεημοΰύνας πολλας τω λαω, καϊ δεόμενος') τον Θεού διαπαντός' είδεν έν οράματι φανερώς, ^ ώΰεΐ περί ίόραν ένάίην της ημέρας, άγγελον τον Θεού είβελ- ^όντα προς αυτόν , και είπόντα αντώ , Κορνήλιε. Ο δε ατενί- 4 βας αντώ καϊ εμφοβος γενόμενος είπεν , τι έΰτιν , κυριε\ είπεν δε αυτώ, αι προόευχαί 6ου και αί έλεημοβύναι αου , άνέβηΰαν εις μνημόΰυνον έμπροβϋ^εν τού Θεού. καϊ νύν πέμψον άνδρας 5 εις Ίόππην , καϊ μετάπεμψαι Σίμωνα τίνα ός έπικαλειτε ΙΙέτρος' οντος ξενίζετε παρά τινι Σίμωνι βνροεΐ, ω έΰτιν οικία πάρα Ο d -άλαΟοαν. 'ίΐς δε άπηλϋ'εν 6 άγγελος ο λαλών αύτώ, φωνηοας 7 δυο τών οίκετών , καϊ ΰτρατιώτην ενΰεβη τών προβκαρτερονν- των αντώ, καϊ έξηγηοάμενος άπαντα αντοΐς, απέΰτειλεν αυτούς 8 εις την Ίόππην. Tfj δε επαύριον, όδοιπορούντων αυτών καΐ Ο τ?] πόλει έγγιζόντων, ^νέβη Πέτρος έπΙ το δώμα προ6ενξααϋ•ε, περί ώραν εκτην της ημέρας, έγενετο δΐ πρόΰπινος, και ηϋ^ελεν γενΰα- 10 ϋΰ•ε' Παραύκευαζόντων δε αυτών, έγέτετο έπ' αυτόν έκΰταΰις. Καϊ U 1) πα()<χγενομενον. Tost liauc voccni una litcra crasa est. 2) δεο^υενοξ. Prius rcscriptum a 1 m. TSiN ΛΙΙΟΐ:ΤΟΛί>Ν. 253 &εωρ8ί τον ούρανον άνεωγμένον ^ και καταβαΐνον Οκενός τι ως 12 od -όνην μεγάλην , ταίΰΟαρΟίν άρχαΐς καΟ^ιεμενον επΙ της γης' ενώ νπηρχεν πάντα τα τετράποδα καΐ ερπετά νής γης καΐ πετεινά τον 13 ονρανον. καΐ έγενετο φωνή προς αντον ^ ^Αναβτάς^ Πέτρε ^ d^vGov 14 καΐ φάγε. ο δε Πέτρος είπεν ^ μηδαμώς , κνριε' οτι ουδέποτε εφα- 15 γον πάν κοίνον καΐ άκάΰ^αρτον. καΐ φωνή πάλιν εκ δευτέρου προς 10 αντον, α 6 Θεός έκαϋ'έριβεν,^) Ου μη κοίνον. τοϋτο δε εγένετο έπι τρεις ' και ενΰ-νς άνελημφϋ'η το ΰκεϋος εις τον ούρανόν. 17 '£1ς δε εν εαντω διηπόρει ο Πέτρος, τί αν ει'η το όραμα ο ίδεν, ίδον, of άνδρες οι απεσταλμένοι άπο του ΚορνΎΐλίου , διε- ρωτηΰαντες την οίκίαν τον Σίμωνος , έπέβτηβαν επΙ τον πυλώνα' 18 καΐ φωνηααντες έπυν^-άνοντο , ει Σίμων ο επικαλούμενος Πέτρος 10 έν%'άδε ^ενίζεται. Του δε Πέτρου διενΟ-υμουμένου περί τον ορά- ματος, είπεν το Πνεύμα αύτώ, ίδον , άνδρες τρεις ζητονοίν 6ε' 20 αλλά άναβτάς κατάβηΟ^ι, και πορενον ΰνν αυτοΐς, μηδέν διακρι- 21 νόμενος οτι εγώ άπέσταλκα αντονς. Καταβάς δε Πέτρος προς τους άνδρας, είπεν, ίδου , εγώ είμι ον ζητείτε' τις η αιτία δι' 22 ψ/ πάρεβτε; Οι δε είπαν , Κορνήλιος εκατοντάργης , άνηρ δίκαιος καΐ φοβούμενος τον Θεον , μαρτνρούμενός τε υπο όλον ^) του εΟ-νους τών ^Ιουδαίων , έχρηματίΰΟ'η υπο αγγέλου αγίου, μετα- πέμφαΰ&αί 6ε εις τον οίκον αυτοϋ , καΐ άκον6αι ρήματα παρά 23 6οϋ. εί6καλε6άμενος ονν αυτούς έξ,ένι6εν. Τη δε επαύριον άνα- ΰτάς ε^ηλϋ'εν 6vv αύτοΐς, καί τεινες τών αδελφών τών απο Ιόππης 24 6υνηλ0Όν αύτώ, τη δε επαύριον εί6ηλ^•ον εις την Και6άριαν' Ο δ'ε Κορνήλιος ην προ6δ[οκών] αυτούς, 6νγκαλε6άμενος [τους] 6υγγε- 25 νεΐς αυτόν και τους [άναγ]καίους φίλους, 'ίΐς δε έγέν[ετο] του εί- 6ελ%-εΐν τον Πέτρος, ) 6υναντή6ας αύτώ ο Κορνήλιο[ς\, πε6ών 20 επ\ τους πόδας προ6εκννη6εν. ο δε Πέτρος ήγειρεν αύτον λέγων, 27 ανά6τη^Ί' κάγώ αύτος άνϋ-ρωπός είμι. καΐ 6υνομειλών αύτώ εί6ήλ- 28 d'sv, καΐ ευρίσκει 6υνεληλυ%•6τας πτολ/Ιοί'^, έφη τε προς αυτούς, υμεΐς έπί6τα6%•αι ως άΟ-έμιτόν ε6τιν άνδρΐ Ίουδαίω κολλά6^αι ή προ6- 1) sv-kQ-sqigev. ν superius additum a 2 m. 2) όλον. Pi).st oXov litcra erasa. Videtur ς fnissc. 3) τον Πέτρος. Sic MS. pro τον Πατρόν. 254 ΠΡΑίΞίΕΙΣ Χ• έρχεο^-αυ αλλοφυλω' κάμοί εδείξεν ο Θεός μηδενα κοινον η άκά- d-ccQTOV λέγειν ανΟ'^ωπον ' δώ καΐ αναντιρρήτως ηλ^-ον μεταπεμ- 29 φϋ^είς. πννϋ'ανομαι ονν, τινυ ?,όγω μετεττεμ^αΰϋ'αί με; ΚαΙ οΚορ- 30 νηλίος εφη, απο τετάρτης ημέρας μέχρι ταντης της ώρας, ημην νη- ΰτενων, καΐ την ένάτην^) προβ ευχόμενος εν τω οί'κω μου' καΐ ίδον, ανηρ εβτη ένώταόν μου εν αίαΟ^ητι^) λαμπρά, καί φηβι, Κορνήλιε, 31 είβηκουΰ^'η 6ου η προβευχη , και αί ελεημοούναι 6ον έμνηΰ^ηβαν ενώπιον του Θεοϋ. πεμψον ούν εις Ίόππην, καΐ μετακάλεΰαι Σίμωνα 32 ος επικαλειτε Πέτρος ' ούτος ^ενίζεται εν οικία Σίμωνος βυρβεως παρά ΰ-άλαόΰαν. έ^αντης ούν επεμφα προς 6ε ' 6ύ γε καλώς εποίη- 33 6ας παραγενόμενος. νυν ούν πάντες ημείς ενώπιον του Θεού πά- ρε6μεν, άκού6αι τα προ6τεταγμενα 6οι πάντα άπο τού Κυρίου. ^Ανοί^,ας δε Πέτρος το 6τ6μα αυτού είπεν, επ' άλη&είας κατά- 34 λαμβάνομαι, ότι ουκ ε6τιν προ6ωπολημπτης ο Θεός , άλλα εν παντί 35 ε^^νει ο φοβούμενος αυτόν καΐ εργαζόμενος δικαιο6ύνην^ δεκτός αύ- τω ε6ται. τόν λόγον άπεΰτειλεν τοις υίοΐς Ι6ραηλ, ευαγγελειξόμενος 3Γ) είρηνην δια Ίηΰού Χρι6τού , ούτος ε6τιν πάντων Κύριος, [Τμ]εΐς 37 οίδατε τό γενόμενον ρήμα κα^ όλης της Ιουδαίας, αρξάμενος γαρ από της Γαλιλαίας , μετά τό βάπτιΰμα ο εκηρυξ,εν Ιωάννης' Ιη- 38 6ούν τόν από Ναζαρέτ, ως εχρει6εν αυτόν 6 Θεός Πνεύματι Άγίω καΐ δυνάμει , ός διηλ^εν ευεργετών καΐ ίώμενος πάντας τους κατα- δυνα6τευομενους υπό τού διαβόλου, ότι ο Θεός ην μετ^ αυτού' και 39 νμεΐς μάρτυρες πάντων ων έποίη6εν εν τε τη χωρατών Ιουδαίων και εν Ίερουΰαλημ' όν και άνεΐλαν κρεμάΰαντες επι ^ύλου. τούτον 6 40 Θεός ηγειρεν τη τρίτη ήμερα, καΐ εδωκεν αυτόν ένφανη γενέ6^ε' ού παντΙ τω λαω, άλλα μάρτν6ι τοις προκεχειροτονημενοις υπό τού 41 Θεού, ημεΐν, ottrfti^fg 6υνεφάγομεν καΐ 6υνεπίομεν αύτώ, μετά το άναΰτήναι αυτόν εκ νεκρών ' καΐ παρηγγειλεν ημΐν κηρύ^αι τω λαω, 42 καΐ διαμαρτύραΰΟ'ε, ότι αυτός ε6τιν ο ωρι6 μένος υπό τού Θεού κρι- τής ζώντων και νεκρών, τούτω πάντες ο/" προφηται μαρτυρον- 43 1) ημην νηατενων nca την ενατην. ν νηοτευων rescripta, Uteris priori- bus spongia dclctis. Vidctur νηΰτενων , vcl νηστενων και omissum a 1 m., quia yiccL την ενατην in marg-ine scripta sunt. Correctio antiqua. 2) αίοΟ'ητι, pro εαΟ'ητι, ut alibi, ai pro ε. Τί>Ν ΑΠ0ΣΤ0Λ<2Χ. 255 Clv^ αφεύίΡ αμαρτιών λαβείν δια τον ονόματος αντον πάντα τον Χ. Μ πίβτενοντα εις αντόν. "Ετι λαλονντος τον Πετρον τα ρήματα ταύτα , επεΰε το Πνεύμα το "Αγιον επΙ πάντας τονς άκονοντας τον 45 λόγον. καΐ εξ,έβτηβαν οί εκ περίτομής ταβτοί οΰοι ΟννηλΌ-ον τω Πετρω , οτι καΐ έτά τα ε'ϋ'νη η δωρεά τού Αγίον Πνεύματος 46 εκκέχνται' ηκονον γάρ αυτών λαλονντων γλώϋΰαίς, καΐ μεγα- 47 λννόντων τον Θεόν. Τότε άπεκρί^Ί] Πέτρος^ μήτί το νδωρ δύνα- ται κωλύβαί τις , τού μη βαπτιΰϋ-ηναί τούτους . οϊτεινες το Πνεύ- 48 μα το "Αγων ελαβον ως καΐ ημείς ; προβέτα^,έν τε αύτοΐς εν τω ονόματι Ίηβού Χριβτον βαπτιβϋ-ήναι. τότε ηρώτηΰαν αντόν επι- μεΐναι ημέρας τινάς. ΚΕΦ. ΙΑ. CAP. XI. 1 ' Γΐκονΰαν δε ol άπόΰτολοι , καΐ οι αδελφοί,, οίοντες κατά την Icv- 2 δαίαν, οτι και τα ε&νη εδεξαντο τον λόγον τού Θεού. "Οτέ δε άνεβη Πέτρος εις Ιερονΰαλημ, διεκρίνοντο προς αντόν οι εκ περιτομης, 3 λέγοντες, ότι είβηλΟ-εςπρός άνδρας άκροβνΰτείαν έχοντας, καΐ ΰννέ- 4 φαγες αντοΐς. Αρ^άμενος δε Πέτρος ε^ετί&ετο αντοις κα^-εξης λε- 5 γων , εγώ ημην^) εν πόλει "Ίόππτι προ6 ευχόμενος , καΐ είδον εν εκ- ύτάβει όραμα, καταβαίνων ΰκεύός τι ως όΟ^όνην μεγάλην, τέβύαρΰιν 6 άρχαΐςκα%•ιεμένην εκ τού ουρανού, καΐήλ^-εν άχρι εμού' εις ην ατε- νίΰας κατενόονν, και ειδον τά τετράποδα της γης, καΐ τά ^ηρία, καΐ 7 τά ερπετά , καΐ τά πετεινά τού ονρανού. ηκουΰα δ^ε καΐ φωνής λε- 8 γονβης μοι, άναβτάς, Πετρε, ΰ'ύΰον καΐ φάγε. Είπον δε, μηδαμώς, κύριε' ότι κοινόν η άκάΟ'αρτον ουδέποτε είβήλ&εν εις το ΰτόμα 9 μου. άπεκρίϋ-η δε φωνή εκ δευτέρου εκ τον ουρανού, ά ό Θεός 10 εκαΰ-έριΰε, ον μη κοίνον. τούτο δ\ εγενετο έπΙ τρεις, και άνε- 11 6πάΰΰ•η πάλιν άπαντα εις τον ούρανόν, καΐ ιδού, ε^αυτης τρεις άνδρες έπεατηΰαν επΙ την οίκίαν εν η ημεν ,~) άπεΰταλμένοι 12 άπό Καιόαρίας προς με. Είπεν όά το Πνεύμα μοι, ουνελ^εΐν 1) fyw ημ,ην. Post ω litera erasa in fine lineae: et η ante μην positum in margine. Correxit 2 ra. 2) ημεν. Sic Cod. 256 ΠΡΑΞΕΙΣ XI. αντοΐς , μηδέν διακρίναντα, ηλϋ-ον δε 6νν εμοί καΐ οΓ εξ, αδελφοί ούτοι ^ και είόήλΟΌμεν εις τον οίκον τον ανδρός^ ΑτίΎίγγείλεν δε ημιν πώς ί'δεν τον αγγελον εν τώ οίκω αν- 13 τον βτα^εντα καΙ ειπόντα, άποοτειλον είζ Ίότΐτΐην, καΐ μετά- πεμφαι Σίμωνα τον έτακαλονμενον Πετρον , ος λαληΰτ] ρή- 14 ματα προς ύε, εν οίς βωϋ-ηύτ] θν καΐ πάς ο οΙκός 6ον. εν 1•"ί δε τω αρξαΰΰ^αί με λαλεΐν ^ έπέπεβεν το Πνεύμα το Αγυον έπ αντονς^ ωβπερ καΐ εφ' ημάς εν κρχγ}. ΈμνηΟϋ^ημεν δε 1C» τού ρήματος τού Κνρίον ^ ως ελεγεν, Ιωάννης μεν έβάπτιβεν νδατί, νμεΐς δε βαπτιύΟ-ηβεβ&αι εν Πνενματί ^^4γίω. Εί ούν IT τγιν ί'βην δωρεάν εδωκεν αντοίς 6 Θεος^ ώς καΐ ημΐν, πιβτεν- ΰαΰίν επΙ τον Κνριον Ίηβούν Χριοτον , εγώ τις ημην δννατος κωλύΰαι τον Θεόν; Ακονβαντες δ'ε ταύτα ηΰνχαΰαν ^ καΐ εδό- IS ξαξον τον Θεον ^ λέγοντες^ άρα και τοις ε^-νεβιν ο Θεός την μετάνοιαν εις ζωην εδωκεν. Οι μεν ούν διαύπαρέντες άπο της ^-λί^φεως της γενομε- 10 νης επί Στεφάνον, διηλ^ον εως Φοινίκης, καΐ Κνπρον, καΐ Αντιοχείας, μηδενΐ λαλούντες τον λόγον εί μη μόνον Ιον- δαίοις. Ηΰαν δε τίνες εξ αντών άνδρες Κύπριοι καΐ Κνρη- 20 ναιοι, otrftvfg ελ^'όντες εις Άντιόχιαν , ελάλονν καΐ προς τονς "Ελληνας, εναγγελιξόμενοι τον Κνριον Ίηβονν , και ην χειρ 21 Κνρίον μετ' αντών' πολύς τε άριϋ^μος ο πιβτεύβας έπέοτρε- -ψεν επΙ τον Κύριον' Ηκούβ&η δε ο λόγος εις τά ώτα της 22 εκκληΰίας της εν ^Ιερονΰαλημ περί αντών και εξαπεΰτειλαν Βαρνάβαν εως 'Αντιοχείας, ος παραγενόμενος καΐ ίδων την 23 χάριν την τού Θεού εχάρη, καΐ παρεκάλει πάντας vfi προϋ^ε- 6ει της καρδίας [προΟμενειν τω Κνρίω ' οτι ην ανηρ αγαϋ-ος 24 και πλήρης Πνεύματος Αγίον και πίΰτεως. καΐ προ6ετε%•η όχλος ικανός τω Κνρίω. Έξηλ^εν δε εις Ταρΰόν άναξητη- 25 ΰαι Σαύλον, καΐ ενρών ηγαγεν εις Άντιόχειαν , έγενετο δε 26 αντοΐς καΐ ένιαντόν όλον ύνναχ^ηναι εν vfi εκκληβία, και διδάξαι όχλον ίκανόν , χρηματίΰαι τε πρώτον εις Άντιόχειαν τονς μα^ητάς Χριΰτιανούς. Έν ταύταις δε ταΐς ημέραις , κα- 27 τηλ^-ον από Ίερούολνμων προφηται εις Άντιόχειαν. αναΰτας 28 TiiN ΑΠΟΣΪΟΛΡ-Ν. 257 δε εϊς εξ, αυτών ονόματι "Αγαβος ^ εαήμανεν δια τον Πνεύματος^ XI. λιμον μεγάλην μέλλειν εβεοΘ'αί εφ ολην την οίκονμενην' η τις 20 εγενετο επί Κλανδίο[ν\.^) Των δε μαϋ-ψών καΟ-ώς εν[πο]ρείτ6 τις , ωρίΰεν εκαΰτος αν[τών] εις διακονίαν πεμψαί τοις κατοικον- 30 αι,ν εν τγι'Ιονδαία άδελφοΐς' ο καΐ εποίηβαν , άποΰτείλαντες προς τους πρεΰβντερονς δίά χειρός Βαρνάβα καΐ Σανλον. ΚΕΦ. IB. CAP, ΧΙΤ. 1 .Κατ^ εκείνον δε τον καιρόν έπεβαλεν Ηρώδης ο βαΰιλενς τάς χεΐ~ 2 ρας κακώβαί τινας τών άπο της εκκληβίας. άνεΐλεν δε Ίάκωβον 3 τον αδελφον Ίωάννον μαχαίρτ]. ίδών δε οτι άρεοτόν έβτιν τοις Ίονδαίοις^ προΟεϋ-ετο ΰνλλαβειν καΐ Πετρον ' ήβαν δε αϊ ημεραι τών 4 άζνμων' ον καΐ πιάύας εΟ-ετο εις φνλακην, παραδιδονς τεΰβαρύιν τετραδίοις ύτρατιωτών φνλαΰΰειν αντον, βονλόμενος μετά το πάβχα 5 άγαγεΐν αυτόν τω λαω. Ό μεν ούν Πέτρος έτηρεΐτο εν τγΙ φυλακγι' προαευχη δε ην εκτενής'^) γινομένη νπο της έκκληοίας προς τον Θεον 6 περϊ^) αυτού, οτε δε εμελλεν προαγάγειν αυτόν οΉρώδης^τη νυκτι εκείντ}, ην ο Πέτρος κοιμώμενος μεταξύ δύο ύτρατιωτών, δεδεμενος άλύΰεΰι δνβΐ, φύλακες τε προς τη ΰ'ύρα^) ετήρονν την φυλακην. 7 ΚαΙ ιδού, άγγελος Κυρίου επεΰτη, καΐ φώς ελαμψεν εν τω οί- κηματι' πατάξας δε την πλευράν του Πέτρου, ηγειρεν αύτον λέ- γων 5 άνάΰτα εν τάχει. και έξέπεύαν αυτού αι αλύβεις εκ τών 8 χειρών. Είπέν τε ο άγγελος προς αύτον, ζώβαι, καΐ υπόδηβαι τα ΰανδάλειά ύου. εποίηβεν δε ούτως, καΐ λέγει αύτώ, περι- βαλού το ίμάτιόν ύου, και άκολούϋ'ει μοι. καΐ έξελϋ-ών ηκο- Ao^O'f t ' καΐ ούκ ηδει οτι άληϋ-ές έύτιν το γινόμενον ύπο του άγ- 10 γέλου, έδόκει δε όραμα βλέπειν. Ζΐιελ^'όντες δε πρώτην φυίλακη^ν και δευτέραν, ηλϋ^αν επΙ [την] πύλην την ύιδηράν, την [φέ]ρουύαν εις την πόλιν , ήτις [α]ντομάτη ηνοίγη αύτοΐς' [κ]αΙ έξελ^-όντες 1) Κλανδιο[ν KccLGcίQoς\ abscissuni est ν, nee videtur spatium adesse ut vox Kklgccqos addi potuisset in fine lineae. 2) ε'κτενης. η rescriptum a 2 m. super rasura. 3) περί. rescriptum: olim forte νπερ. 4) προς ttj d'vga. Sic; non προ cum Gen. CODEX ALEX. 17 258 ΠΡΑΞΕΙΣ ^ΙΙ• προηλ^ον ρνμην μίαν, καΐ ευθέως άπήλ&εν 6 άγγελος απ' αντον. ΚαΙ ο Πέτρος εν έαντω γενόμενος, είτΐεν, ννν οίδα άλ^ϋ^ώς on ε^α- U πεβτειλεν Κνριος τον αγγελον αντον, καΐ εξείλατό με εκ, χειρός Ήρώ- δον καΐ τΐαΰ^ης της τζροβδοκίας των ^Ιουδαίων. Σννειδών δ\ ήλϋ'εν 12 έπΙ την οίκείαν της Μαρίας της μητρός Ίωάννον , τον ετΐίκαλονμε- νον Μάρκον, ον ηύαν ικανοί ΰννοι^ροίβμένοι^) καΐ προβενχόμενοί. κρονΟαντος δε αντον την ^'ύραν τον πνλώνος, προβηλΟ'εν τίαιδίΰκη 13 ντΐακονβαί, ονόματι Ρόδη' καΐ έταγνονβα την φωνην τον Πετρον, 14 απο της χαράς ονκ ηνοιξεν τον πνλώνα , είύδραμονβα δ\ άπήγγει- λεν εΰτάναί τον Πετρον προ τον πνλώνος. ου δε προς αντην ει- 15 παν, μαίνη. η δ\ δίΐΰχνρίξετο όντως εχειν. οι δ' ελεγον, 6 άγ- γελος εΰτιν αντον. Ο δε Πέτρος επέμενεν κρονων ' άνοίξ,αντες δε 10 είδαν αντον, καΐ έ^έβτηΰαν. καταύίΰαντος δε αντον τη χ^ιρί 1' (5ιγαν , διηγηΰατο πώς αντον ο Κνρίος ε^ηγαγεν εκ της φνλακης. είπέν τε, απαγγείλατε Ίακώβω καΐ τοις αδελφοΐς ταντα. καΐ εξελ- &ών έπορενϋ'η εις έτερον τόπον. Γενομένης δε ημέρας, ην τάραχος ονχ ολίγος εν τοις Οτρα- 18 τίώταις, τί άρα 6 Πέτρος έγένετο. Ηρώδης τε έπιζητηβας αντον 19 καΐ μη ενρών, άνακρίνας τονς ψν λάκας , έκέλενβεν άπαχϋ^ήναι ' ΚαΙ κατελ^-ών άπο της Ίονδαίας εις Καιβάριαν διέτρι-φεν. ην δε 20 ΰ'νμομαχών Τνρίοις καΐ Σι,δωνίοίς' ομο&νμαδόν δε παρηβαν προς αντον, καΐ πείΰαντες Βλάβτον τον έπΙ τον κοιτώνος τον βαΰίλέως, γιτηβαντο είρηνην, δια το τρέφεβΰ'ε αντών την χώραν από της βαΰί- λεικης. Τακτή δε ημέρα οΉρώδης ένδνοάμενος αίοϋ-ήτα βαβίλι- 21 κην, καΐ κα^ίοας έπΙ τον βήματος, έδημηγόρευ προς αντονς. Ο δ\ 22 δήμος έπεφώνευ, Θεον φωνή καΐ ονκ άνϋ'ρώπον. παραχρήμα δε 23 έπάτα^εν αντον άγγελος Κνρίον, avd'^ ών ονκ εδωκεν την δόζαν τω Θεώ ' καΐ γενόμενος οκωληκόβρωτος έ^έφν^εν. ο δε λόγος τον 24 Θεον ηνζάνετο καΐ έπληΰ^ννετο. Βαρνάβας δε καΐ Σανλος νπέοτρε- 25 jjjciv f'l Ίερονΰαλημ , πληρώβαντες την διακονίαν, βννπαραλαβόντες Ίωάννην τον έπυκαλονμένον Μάρκον. 1) GvvoιQ'QOLGμεvoι•. γγο αννη&ροίομενοί. Τί^Ν ΑΠΟΣΤΟΛί^Ν. 259 ΚΕΦ. ΙΓ. CAP. XIII. 1 tlGav δ\ εν ^Αντιόχεια κατά την ονΰαν εκκληβίαν προφηταί και δίδάβκαλοι^ ο τε Βαρνάβας καΐ Συμεών ο καλούμενος Νείγερ, καΐ Λονκιος ο Κνρηναΐος , Μαναην τε Ηρωδον τον τετράρχον ονν- 2 τροφός , καΐ Σανλος. λειτουργούντων δ\ αυτών τω Κυρίω καΐ νηΰτευόντων, είπεν το Πνεύμα το "Αγίον ^ Άφορίβατε δη μοι τον Βαρνάβαν καΐ Σαϋλον εις το έργον ο προθκέκλΐ]μαι αυτούς. 3 τότε νηατεύοαντες καΐ προβευ^,άμενοι ^ καΐ επιΟ'εντες τάς χείρας 4 αΰτοΐς, άπελυΰαν. αυτοί μεν ονν εκπεμφϋ-εντες νπο του Αγίου Πνεύματος ^ άπηλϋ-ον είς Σελεύκιαν , εκεΐΰ-εν τε άπεπλευβαν εις 5 Κνπρον. καΐ γενόμενοι εν Σαλαμίνΐ]^ κατηγγελλον τον λόγον του Θεού εν ταΐς ύνναγωγαΐς των Ιουδαίων ' είχον δε και Ίωάννην 6 ύπηρετην. Ζΐιελ^-όντες δε ολην την νηΰον άχρι Πάφου, εύραν άνδρα τινά μάγον ) ψευδοπροφητην ^Ιουδαΐον , ω όνομα Βαρΐη- 7 (Tow, ός ην ΰύν τω άν%•υπάτω Σεργίω Παύλω ^ άνδρι ύυνετω. ούτος προΰκαλεΰάμενος Βαρνάβαν και Σαύλον , έπεζητηΰεν άκού- 8 ααι τον λόγον τού Θεού. avd -ίύτατο δε αύτοΐς Έλύμας , 6 μάγος' ούτως ράρ μ ε%^ ερμηνεύεται το όνομα αυτού' ζητών διαβτρεφαι 9 τον ανΰ•ύπατον από της πίβτεως. Σαύλος δε, ο καΐ Παύλος, τίλη- 10 ad -εΐς Πνεύματος Αγίου, άτενίαας είς αυτόν είπεν, ώ πλήρης παντός δόλου και πάΰης ραδιουργίας, υιε διαβόλου, εχρε^) πά- 6ης δικαιοβύνης , ου παύβγι διαΰτρεφων τάς οδούς Κυρίου τάς 11 εύϋ-είας; ΚαΙ νυν tdov, χειρ Κυρίου έπι 6ε, και ε6η τυφλός μη βλέπων τον ηλιον άχρι καιρού, παραχρήμα δε επαι6εν^) επ' αυτόν 12 άχλύς"^) και 6κότος, και περιάγων έξήτει χειραγωγούς. τότε ίδών 6 avd -ύπατος^) το γεγονός εκπλη660μενος επί6τευ6εν επΙ τή διδαχή 13 τον Κυρίου, άναχρέντες δε από της Πάφου ) ot περί Παύλον, ήλ^ον είς Πέργην τής Παμφυλίας. 'Ιωάννης δε αποχωρή6ας απ 1) μαγον. Post lianc \Ocem tres circiter literae erasae sunt. 2) 8χρε. Sic pro εχϋ•ρε. 3) εποαοεν, pro επεοεν. 4) επ' αντον αχλυς. a manu antiqiia rescriptum: forte επ' omissum erat. 5) Woide legit av&vnccdOg: male. 6) Πάφου, φο rescriptum aim. 17* 260 ΠΡΑΞΕΙΣ XIII. αυτών , νπεύτρεφεν εις Ίεροβόλυμα. αντοί δε δίελΰ-όντες άπο 14 τγΐξ Περγης, εγενοντο εις ^Αντίόχεοαν την ΠίΟιδιαν , καΐ είΰελ- ^οντες εις την ΰνναγωγην ττ} ήμερα των ΰαββάτων, εκά^-είβαν. Μετά δε την άνάγνωΰιν τον νόμου καΐ των προφητών^ ά%ε~ 1δ ύτειλαν ol αρχιαννάγωγοο ττρος αυτούς, λέγοντες, άνδρες αδελφοί, ει' τις εοτιν εν νμΐν λόγος παρακληΰεως τίρος τον λαον, λέγετε. Άναΰτας δΐ Παύλος, καΐ καταΰιΰας τη χειρί, 16 είηεν , άνδρες Ιβραηλεΐται , καΐ οί φοβούμενοι τον Θεον, ακού- ΰατε. ο θεός του λαού τούτου Ίΰραηλ ε^ελεξ,ατο τους πατέ- Π ρβ:^ ημών' καΐ τόν λαόν νφωΰεν εν τη παροικία εν γη Αι- γύπτου, και μετά βραχιονος υψηλού έ^ηγαγεν αυτούς it, αυ- τής' καΐ ως τεΰΰερακονταετή χρόνον έτροφοφόρηβεν ) αυτούς 18 εν τη έρημω' και καΰ'ελών εΟ^νη επτά εν γη Χαναάν , κατε- 10 κληρονόμηΰεν αύτοΐς την γην αυτών, [ως] ετεΰι τετρακοβίοις 20 καΐ [πεν]τηκοντα , καΐ μετά ταύτα ε[δ(χϊ\κεν κριτάς εως Σα~ μουη[λ προ]φητου' κάκεΐΟ-εν ητηΰανίτο] βαβιλέα, και εδωκεν αυ- 21 τοις ο Θεός τόν Σαούλ νίόν Κεις, άνδρ[α] εκ φυλής ΒενιαμεΙν, ετη τεΰΰεράκοντα' καΐ μεταοτηοας αυτόν, ηγειρεν τόν ΖΐαβΙδ αυ- 22 τοΓ^ εις βαοιλεα, ω καΐ ειπεν μαρτυρηΰας, εύρον ζίαβίδ τόν του ΙεβϋαΙ, άνδρα κατά την καρδίαν μου, ός ποιηθεί πάντα τα %'ε- ληματά μου. Τούτου 6 Θεός από τού ΰπερματος κατ επαγ- 23 γελείαν ηγαγεν τώ Ίύραήλ βωτηρα Ίηβούν , προκηρύξ,αντος Ιω- 24 άννου προ προΰώπου της είβόδου αυτού βάπτιβμα μετανοίας παντί τω ^Ιΰραηλ. 'ίΐς δ^ε επληρου Ιωάννης τόν δρόμον, ελε- 2δ γεν, τι έμε υπονοείτε είναι•, ουκ ειμί εγώ, αλλ ιδού, έρχεται μετ' εμε , ού ουκ είμι άξιος τό υπόδημα τών ποδών λύΰαι. 'Άνδρες αδελφοί, υιοί γένους 'Αβραάμ, καΐ οί εν ημΐν φοβού- 2G μ,ίΐ/οί. τόν Θεόν, ημΐν 6 λόγος της σωτηρίας ταύτης εξ,απε- 6τάλη. οί γάρ κατοικούντες εν Ιερουΰαλη^μ, καΐ οί άρχον- 27 τες αυτών, ΓΟΊ^τον άγνοήΰαντες, καΐ τάς φωνάς τών προφητών τάς κατά πάν ΰάββατον άναγινωβκομένας , κρίναντες έπληρω- ΰαν' κκΐ μηδεμίαν αίτίαν θανάτου ενρόντες^ ητηβαντο Πι- 28 1) ετροφοφορησεν, sic pro ετροποψορηοεν. 2) Σαμονη[λ ττρο^φητον. Vix ei-at spatium, ut articulus του adfuisset. TiiN ΑΠΟΣΤΟΛ.οχ. 261 29 λάτον άναίρε&ηναί αυτόν. Ω,ς δε ετέλεβαν πάντα τα ττερί αντον XIII. 30 γεγραμμενα, καϋ-ελόντες άπο τον ^νλον, έΟ-ηκαν εις μνημεΐον. ο δε 31 Θεός ηγευρεν αντον εκ νεκρών, og ωφΰ'η έπΙ ηνΡερας πλείονς τοΙς ΰνναναβάΰίν αντω άπο της Γαλιλαίας εις Ιερουσαλήμ^ οϊτινες νυν 32 είβίν μάρτυρες αυτού προς τον λαόν. καΐ ημείς υμάς εύαγγελιζό- 33 με^^Ci την τίρος τους πατέρας έπαγγελειαν γενομένην^ οτο ταυτην 6 Θεός εκπεπλήρωκεν τοις τέκνοις ημών, άναβτήαας αντον εκ νε- κρών' ) [ώ]ς καΐ εν τω ψαλμώ γεγραπταυ [τ] ω δευτέρφ, νίός μου εΐ 34 0υ^ ^\y\^ σήμερον γεγέννηκά 6ε. [ Ο\τί δε ανεοτηβεν αύτον εκ νε- κρών, μηκέτι μέλλοντα υποΰτρέφειν εις διαφ^Όράν, όντως εί'ρηκεν, 35 ότι δώΰω υμίν τα οΰία ΖίαβΙδ τα πιβτά. διότι καΐ εν έτέρω λέγει, 36 ου δώσεις τον όσων 6ου ίδείν δίαψ%Όράν. ζίαβίδ μεν γαρ Ιδία γε- νεά υπηρετη6ας τη του Θεοϋ βονλη, εκοίμήθ'η, καΐ προσετέϋ-η προς 37 τονς πατέρας αντον ^ καΐ ί'δεν διαφ^οράν' ον δε ο Θεός ηγειρεν, 38 ονκ είδεν διαφ^Όράν. Γνω6τόν ονν νμίν έστω, άνδρες ad -ελφοΐ, ότι, 39 δίά τοντον υμΐν αφε6ις^^ αμαρτιών καταγγέλλεται, από πάντων ών ουκ έδυνη^ητε εν νόμω Μω6έως δικαιωΰ-ήναι, εν τούτω πάς ο 40 πι6τεύων δικαιούται, βλέπετε ούν μη έπέλ%•ι;ι εφ' υμάς το είρη- 41 μένον εν τοις προφψαις,'Ίδετε , οι καταφρονητε , και θαυμάσατε και άφανίσΰ'ητε' ότι έργον εργάζομαι εγώ ένταΐς ημέραις υμών, έρ- γον ο ου μη πιστεύσητε, εάν τις έκδιηγεΐται υμΐν. 42 Έξιόντων δε αυτών παρεκάλουν εις τό μετο^,ύ ^) σάββατον λα- 43 ληΰ'ηναι αυτοις τα ρήματα ταύτα, λνΰ'είσης δε της σνναγωγης, ηκολονΟ-ησαν πολλοί τών'ΐονδαίων , καΐ τών σεβόμενων προσηλν- των τω Πανλω και τω Βαρνάβα ' οΐτεινες προσλαλούντες αντοΐς, 44 έπει%Όν αντούς^) προσμένειν τη %αρ£.τί τού Θεού. τω δε έχομένω^) σαββάτω σχεδόν πάσα η πόλεις^) συνήχΰ'η άκούσαι τόν λόγον τού 45 Κυρίου. Ίδόντες δε οι Ιουδαίοι τους όχλους, επλησΰ'ησαν ζήλου, και άντέλεγον τοΓ^ υπό Παύλου λαλουμένοις βλασφημούντες, 46 Παρρησιασάμενοί τε 6 Παύλος και 6 Βαρνάβας είπαν, υμΐν ην άναγκαΐον πρώτον λαληΟ-ηναι τόν λόγον τού Θεού ' επειδή δε άπω- 1) αντον εκ νεκρών. Rescripta 2 m, 2) αφεοις. ς ultimum rescriptum a manu antiqua: olim v. 3) μετοέ,ν. Sic pi*o μεταξν. 4) αντονς. G minuscu- lum additum a manu antiqua. 5) εχομενω. Sic. MS. 6) πόλεις, pro πολις. 262 ΠΡΑΞΕΙΣ XIII. dsted'aL αντον, καΐ ουκ αβίους κ ρ/νεταο iavrovg της αιωνίου^) ξωης, ίδον ΰτρεφόμε^'α εις τα εΟ•νη. όντως γαρ έντέταλται ημΐν ο Κνρως, 47 τεϋ'είκά.ΰε εις φώς ε^νών ^ τον είναι G ε εις βωτηρίαν ε ως εΰχάτον τ^ης γης- Ακονοντα δε τα ε^'νη εχαίρον, καΐ εδό^αξον τον λόγον τον 48 Κνρίον 5 ) και έτίίΰτενβαν οβοι ήβαν τεταγμένοι εις ξωην αιώνων, διεφερετο δε ο λόγος τον Κνρίον καΟ"^ όλης της χώρας, οι δε'ΐον- 40 δαίοί τΐαρώτρνναν τάς ΰεβομενας γνναικας τας ενΰχημονας , καΐ τονς πρώτονς της πόλεως, καΐ επηγειραν διωγμόν επΙ τον Πανλον καΐ Βαρνάβαν , καΐ εζεβαλον αντονς άτΐο των ορίων αντών. οί δε 51 εκτινα^,άμενοι τον κονιορτον των τίοδών ετί' αντονς, ηλ%Όν εις Ίκό- νιον. ot τε μα%ΎΐταΙ έτίληρονντο χαράς καΐ Πνεύματος^ Αγίον, ΚΕΦ. ΙΔ. CAP. XIV. L•γivετo δε εν Ίκονίω, κατο αντο ^) είβελ%•εΐν αντονς εις την ύννα- 1 γωγην των Ίονδαίων , και λαληΰαι όντως ωύτε τΐΐύτενΟαι Ίονδαίων τε καΐ Ελλήνων τΐολν πλήθος, οι δε άιιειΟ-ηύαντες Ίονδαιοι επη- 2 γειραν και εκάκωΰαν τάς 'φνχάς των ε&νών κατά των αδελφών, ικανον μεν ονν χρόνον διέτριβον τιαρρηΰιαζόμενοι επί τω Κνρίω τω 3 μαρτνρονντι επΙ τω λόγω της χάριτος αντον, διδόντι ΰημεΐα καΐ τέρατα γείνεΰΟ'αι διά των χειρών αντών. Έΰχείαϋ^η δε το πληΟ^ος 4 της πόλεως ' καΐ ot μεν ηΰαν ύνν τοις Ιονδαίοις , ot δε βνν τοις άποβτόλοις. ως δε έγένετο όρμη τών έ^'νών τε και ^Ιονδαίων 6νν 5 τοις άρχονΰιν αντών, νβρίβαι καΐ λι^οβοληβαι αντονς, ΰννι- 6 δόντες κατέφνγον εις τάς πόλεις της Ανκαονίας , Ανβτραν και /ύέρβην, και την περίχωρον , κάκεΐ εναγγελιζόμενοι ηΰαν. 7 Καί τις άνηρ εν Ανύτροις αδύνατος τοις ποαίν έκάϋ'ητο , χω- S λος εκ κοιλίας μητρός αντον , 6ς θ7;^£;Γοτε περιεπάτηβεν. ον- 9 τος ηκονβεν τον Πανλον λαλονντος ' ός άτενίβας αντώ , καΐ ίδών οτι έχει πίβτιν τον βωΰ'ηναι, είπεν μεγάλη τη φωνή, βίνάβτηϋΊ 10 1) αιωνιον. Post hancvocem, ιιηίΐ litera erasa. 2) τον λογον τον κυ- ριον, Haec, primis duobus Uteris exceptis, rescripta aim. 3) ν.ατο αντο. Sic scriptum, pro y,aza το αντο.\ Τί>:Ν" ΛΠΟΣΤΟΛΟΝ". 26^ 11 έπΙ τονς Ttodccg ΰον ορΟ-ρο^.^) καΧ ηλατο καΐ περιεπάτεί. οι τ£ XIV. οχλοί ίδόντεξ ο έποοηΰεν Παύλος, επήραν την φωνην αυτών Αν- καονιβτΐ λέγοντες, οι ^εοΐ ομοιω^έντες ανΰ-ρώποις κατέβηααν προς 12 ημάς' εκάλονν τε τον Βαρνάβαν, ζίία' τον δε Πανλον, Έρμήν, 13 επειδή αντος ην 6 ηγούμενος τον λόγου, ο τε ίερενς του Ζΐιος τον οντος προ της πόλεως , τανρονς καΐ βτέμματα επΙ τονς πυλώνας 14 ενέγκας, 6νν τοις οχλοιςη%'ελεν %•ύείν. Άκούΰαντες δε οι άπόΰτολου Βαρνάβας καΐ Παύλος, δίαρρήξαντες τα είμάτια εαυτών έξεπηδη- 15 ΰαν εις τον οχλον ^ κράζοντες καΐ λέγοντες, άνδρες, τι ταϋτα^) ποιείτε-, καΐ ημείς ομοιοπαΰ-εΐς^) εΰμεν νμΐν ανϋ-ρωποί, εύαγγελί- ζόμενοί υμάς απο τούτων τών ματαίων έπιβτρέφειν επΙ Θεον ξών- τα, ος ε-ποίηύεν τον ούρανον καΐ την γην καΐ την %'άλα66αν καΐ 10 πάντα τα εν αύτοίς' Ος εν ταίς π^αρωχημέναις^) γενεαΐς ί'αύεν 17 πάντα τα εϋ-νη πορεύεΰΰ-αί ταΐς οδοΐς αυτών' και τοι ουκ άμάρτν- ρον αντον αφήκεν, άγαϋΌυργών, ούρανόΟ-εν δίδούς νετονς καΐ και- ρούς καρποφόρους , έμπιπλών τροφής καΐ εύφροβύνης τάς καρ- 18 δίας^) ημών. καΐ ταύτα λέγοντες , μόλις κατέπανΰαν τους όχλονς τον μη %'ύειν αύτοΐς. 19 Έπήλΰ'αν δε από Αντιοχείας καΐ ^Ικονίον Ίονδαΐοι, καΐ . τίείΰαντες τονς όχλους, καΐ λιΰ•οβολη6αντες τον Παύλον , ) εύυ- 20 ρον ε^,ω της πόλεως, νομίζοντες αυτόν τε%•νηκέναι. κνκλωΰάν- των δε τών μαΰ-ητών αυτόν , άναΰτάς είΰηλϋ'εν εις την πολιν ' καΐ 21 ττ] επαύριον έξήλϋ-εν ΰύν τω Βαρνάβα εις ζίέρβην. Ευαγγελιζόμε- νοί τε την π[όλιν] έκείνην , καΐ μαΟ'ητεύ6α[ν]τες ικανούς, ύπέΰτρε- 22 ι{;αν εις την Ανβτραν καΐ εις Ίκόν[ιον] καΐ εις ^Αντιόχειαν' έπιοτη- ρ[ι\ζοντες τάς -ψυχάς τών μαΟ^ητών , παρακαλούντες εμμένειν τη πίΰτει, καΐ ότι διάτίολλών ΰ'λίψεων, δει ημάς ειΰελ&εΐν εις την βα- 23 βιλείαν τον Θεού. Χειροτονηΰαντες δε αντοΐς κατ' έκκληβίαν τιρεΰ- βντέρονς, προΰενξάμενοι μετά νηβτιών, παρέΰ'εντο αυτούς τώ Κνρίω 24 εις όν πεπιΰτεύκειΰαν. καΐ διελΰ-όντες τήνΠιΰιδίαν, ήλ&ον είςΠαμ- 2δ φυλίαν ' καΐ λαληϋαντες εις Πέργην τον λόγον του Κυρίου κατέβηΰαν 1) ogd-Qog. Sic pro ορϋΌς. 2) rt ταντα. Olini ει τι ταντα^ seel 8l era- sum est. 3) ομοιοπαΟ-εις. μοι rescriptnm a manu antiqua. 4) παρωχη- μεναις. Sic MS. AVoide, male παρωχεμεναις. 5) %(χρ8ίθίς. κ rescriptum a 1 m. 6) τον Παυλον. Post has voces quaedam erasa. 264 ΠΡΑΗΕΙΣ XIV. 8ίς Άττάλιαν' κακεΐ^εν απέπλευσαν βΐς Άντιόχειαν ^ οχΙ'εν ηβαν 26 παραδεδομενοί vfj χάριτι τον Θεον εις το έργον ό επληρωΰαν. Παραγενόμενοι δ\ καΐ βνναγαγόντες την εκκληύίαν , ανήγγελλον 27 ο6α εποίηόεν ν Θεός μετ' αυτών, καΐ οτι ηνοίξ,εν τοις ε^νεΟιν d-v- ραν πιότεως. δοέτριβον δε χρόνον ουκ ολίγον ΰυν τοις μαΟ^ηταΙς. 28 ΚΕΦ. ΙΕ. CAP. XV. 1\αί τίνες κατελχ^όντες απο της ^Ιουδαίας, έδίδαΰκον τους άδελ- 1 φονς , οτυ έαν^) μη περοτμηΰ'ήτε τω ε&ει τω Μωβέως, ου δνναβξ^ε 6ωϋ•ηναί. γενομένης ούν βτάοεως καΐ ζηττηύεως ουκ ολίγης τω 2 Πανλω καΐ τω Βαρνάβα προς αυτούς , εταί,αν άναβαίνειν Πανλον, καΐ Βαρνάβαν , και τινας άλλους έ'ξ αυτών, προς τους άπούτό- λους καΐ πρεσβυτέρους ευς 'Ιερουσαλήμ, περί του ζητήματος τού- του. Οι μεν ούν προπεμφϋ^έντες υπο της εκκληΰίας , διηρχοντο 3 την Φοινίκην καΐ Σαμάρειαν , έκδιηγούμενοι την έπίΰτροφήν τών έΟ'νών' καΐ εποίουν χαράν μεγάλην πάσιν τοις άδελφοις. πάρα- 4 γενόμενοι δε εις 'Ιεροσόλυμα, παρεδέχ^ησαν υπό της εκκληΰίας καΐ τών αποστόλων [κα'^ι τών πρεσβυτέρων , άπήγγεί[λ]άν τε όσα ο Θεός έποίησεν με[τ] αυτών. Έ^,ανέότηύαν δε [τ]ίνες αν- 5 δρες τών από της αίρέύεως τών Φαρισαίων πεπιστευκότες , λέ- γοντες, ότι δει περιτέμνειν αυτούς.^ παραγγέλλειν τ ε τηρεΐν τόν νόμον Μωσέως. Συνηχ^'ηΰαν δε οι απόστολοι καΐ οι πρεσβύτεροι 6 ίδεΐν περί του λόγου τούτον. Πολλής δε ζητήσεως γενομένης, 7 άναστάς Πέτρος είπεν προς αυτούς, άνδρες αδελφοί, ύμεις έπίύτα- οΌ•£ οτι αφ ημερών αρχαίων εν υμΐν έ^ελέ^ατο ό Θεός δια του ΰτόμα- τός μου άκοϋσαι τα ε%'νη τόν λόγον τον ευαγγελίου , και πιστεϋσαι. ■ και ο καρδίογνώστης Θεός εμαρτύρησεν αύτοΐς, δούς τό Πνεϋ- 8 μα τό '^Άγιον , κα^'ώς καΐ ημεΐν' και ουδέν ~) διέκρινεν μεταξύ 9 ημών τε καΐ αυτών, τη πίστει καΰ-αρίσας τάς καρδίας αυτών, νυν ούν τί πειράζετε τόν Θεόν ^ έπι^'ειναι ζυγόν έπΙ τόν τράχη- 10 λον τών μα^-ητών., ον ούτε οι πατέρες ημών ούτε ημείς ίσχυσα- i) εαν. Olim αν. Correctio 1 m. 2) -hccl ονδεν. ν,αι additur aim. vel antiqua. T.QN ΑΠΟΣΤΟΑΡ->ί. 265 11 μεν βαότάΰαί; άλλα δια της χάριτος τον Κυρίου ΊηΟον τΐίΰτενο- XV. 12 μεν βωϋ'ήναί^ καΌ"' ον τρότΐον κάκεΐνοι. Εΰίγηύεν Οε πάν το . 7ΐληϋ•ος , καΐ Ύΐκονον Βαρνάβα καΐ Παύλου ε^ηγονμενων οΰα εποϋηβεν 6 Θεός ΰημεΐα καΐ τέρατα εν τοις εϋ-νεοιν dt' αύ- iZ των. μετά δε το βιγηβαι αυτούς^ άτΐεκρί^η Ιάκωβος^ λέγων, ι ί '/άνδρες αδελφοί, άκονύατε μον. Συμεών εξ,ηγηΰατο , κα&ώς τΐρώτον 6 Θεός ετΐεύκεφατο λαβείν εξ^ έ^νών λαον τω ονόματι 15 αντον' καΐ τοντω ϋνμφωνούΰίν οι λόγοι των προφητών , κα- 16 "^O-cog γεγραττται, μετά ταντα άναΰτρεφω ^) καΐ ανοικοδομήσω 'την ΰκηνην ζίαβίδ την τΐεπτωκνιαν' και τά κατεβκαμμενα αν- 17 \ης ανοικοδομηθώ ^ καΐ άνορχΙ^ώΰω αυτήν' όπως αν εκξητηΰω- 'ΰιν ot κατάλοιποι των avd -ρώπων τον Κνριον , καΐ πάντα τα 'εΰ^νη, εφ' ους επικεκληται το όνομα μον εττ' αυτονς ' λέγει 18 ' Κνριος 6 ΛΟί-ών ταντα. γνωβτόν άπ' αιώνος τω Κνρίω το ερ- 10 γον αντον. διό εγώ κρίνω μη παρενοχλεΐν rotg άπό των έ'ΰ'νών 20 έπιύτρέφονΰιν επΙ τον Θεόν ' άλλα επιΰτεΐλαι αντοις τον άπεχεβΰ-αι άπό τών άλιογημάτων τών ειδώλων') καΐ της πορνείας καΐ πνικτον 21 και τον αίματος. ΜωΟης γάρ εκ γενεών αρχαίων κατά πόλιν τους κηρνΰΰοντας αντον έχει εν ταΐς ΰνναγωγαΐς κατά πάν οάββατον 22 άναγινωΰκόμενος. τότε εδο^ε τοις άποΰτόλοις καΐ rotg πρεΰβντε- ροις ονν όλγι ττ] εκκληΰία , εκλε^αμένονς άνδρας πεμφαι εις Αν- τιόχειαν, ονν τω ΙΊαύλω και Βαρνάβα, Ίονδαν τον καλονμενον Βαρΰαββάν, καΐ Σίλαν , άνδρας ηγονμενονς εν τοις άδελφοΐς, 23 γράιΐ^αντες διά χειρός αντών, Οι άπόΰτολοι καΐ οι πρεΰβντεροι αδελφοί , τοις κατά την Άντιόχειαν καΐ Σνρίαν καΐ Κιλίαν ) 24 άδελφοίς τοις εξ έ%'νών, χαίρειν. Έπειδη ηκονΰαμεν ότι τει- νες f'l ημών ε^,ελΟ'όντες έτάρα^αν νμάς λόγοις , άναΰκενάζοντες 25 τάς φνχάς νμών , οίς ον διεΰτειλάμεϋ^α' εδοξεν ημΐν γενομένοις ομοΰ'νμαδόν , εκλε^αμενοις άνδρας πεμ-ψαι προς νμάς, 6νν τοΓς 20 άγαπητοΐς ημών Βαρνάβα καΐ ΙΊαύλω, άνϋ-ρώποις παραδεδω- κόβιν τάς 'ψνχας αντών ύπερ τον ονόματος τον Κνρίον ημών 1η- 27 ύον Χριΰτον. Απεΰτάλκαμεν ονν Ίονδαν καΐ Σίλαν, καΐ αν- 1) αναστρειΙ)ω. Olim αναβτρε'ψεί: correxit 1 iii. 2) ειδώλων. Woide, male, ειλω?^ων. 3) KlXlccv. Sic pro Κιλί'Λίαν, 266 πραΚεις XV. τους dta λόγου απαγγέλλοντας τα αυτά. "Εδο^,εν γαρ τω Πνενματν 28 τω Αγίω καΐ ημεΐν^ μηδέν πλέον έπιτίΟ-εΟ^αι υμΐν βάρος, πλην των έτΐάναγκαις ,^) άπέχεβΟ'αί ίδωλο^ντων καΐ αίματος καΐ πνικτον^) .20 καΐ πορνείας ' εξ ών διατηρουντες εαυτούς , ευ πράξετε, ερρωΰ^'ε. Οι μεν ούν απολυθέντες κατηλϋ^ον εις ^Αντιόχειαν ' καΐ ΰυναγα- 30 γόντες το πλήθος, επέδωκαν την έπίΰτολήν. ^Αναγνόντες δε, εχά- 31 ρηΰαν επΙ τη παρακληΰει, Ιούδας τ ε και Σίλας, καΐ αύτοΙ προφη- 32 ταί όντες, δίά λόγου πολλού παρεκάλεβαν τους αδελφούς, καΐ έπε- ΰτήρι^αν. ποίήοαντες δε χρόνον, άπελύ^-ηβαν μετ^ ειρήνης από 33 των αδελφών προς τους άποΟτείλαντας αυτούς. ^) Παύλος δε καΐ 35 Βαρνάβας διετριβον εν ^Αντιόχεια, διδάσκοντες καΐ εύαγγελιζόμε- VOL, μετά καΐ έτερων πολλών, τόν λόγον του Κυρίου. Μετά δέτινας ημέρας είπεν προς Βαρνάβαν Παύλος, έπιότρέ- 36 ψαντες δή έπιΰκεφώμεΟ'α τους αδελφούς κατά πόλιν πάΰαν , εν αίς κατηγγείλαμεν τόν λόγον του Κυρίου, πώς εχουΰιν. Βαρνάβας δε 37 εβούλετο ύυνπαραλαμβανεΐν ΙωάννηνκαΙ τον καλούμενον Μάρκον ' 38 Παύλος δε ή^ίου τόν άποβτατήβαντα απ' αυτών από Παμφυλίας, καΐ μη ΰυνελϋ'όντα αύτοίς εις το έργον , μή ουνπαραλαμβανεΐν τούτον. Έγένετο δΐ παροξυΰμός, ωΰτε άποχωρίΰΟ-ηναί αύτους απ αλλήλων, 30 τόν τ ε Βαρνάβαν παραλαβόντα Μάρκον ^) εκπλεύΰαι εις Κύ- προν Παύλος δ\ επιλεξάμενος Σίλαν έ^ήλϋ-εν, παραδοΒ'εΙς τη ^0 χάριτι του Κυρίου υπό τών αδελφών, διηρχετο δε την Συρίαν 41 καΐ Κηλίκίαν , επιοτηρίζων τάς έκκληΟίας. ΚΕΦ. Ig. CAP. XVI. Άατήντηΰεν δε καΐ εις Αέρβην καΐ εις Αύοτραν' 1 ΚαΙ ιδού, μαϋ^ητής τις ην εκεί, ονόματι Τιμό%•εος, υιός γυναι- κός Ιουδαίας πιότης, πατρός δΥΈλληνος' ός έμαρτυρεΐτο υπό τών 2 εν Αύΰτροις καΐ Ίκονίω αδελφών, τοί'τον ηϋ-έληΰεν ο Παύλος ΰύν αύτω ε^ελΰ'ειν, καΐ λαβών περιέτεμεν αυτόν, δια τους Ιουδαίους 1) επαναγ'Λαίς , pro ετναναγγ.ες. 2) πνυ'κτον. ον rescriptum a 1 m. et rasura iinius literae, post v. 3) Ver. 34 deest. 4) Λίοτρκον. Μαρ%. re- scriptum a 1 m. ; olim ut vidctur Πυρρον. Τί^Χ ΑΠΟΣΤΟΛ.^Χ. 267 τονς οντάς εν τοις τόποις έκείνοις' ι^δειβαν yaQ άπαντες, otl Ελλην χνΐ. 4 6 πάτηρ αντον νπ[ήρχεν]. 'ίΐς δε διεπορενοντο τας π6[λεις\ τταρε- δίδοβαν αντοΐς φνλάσ6[είν] τα δόγματα τα κεκριμένα νπ[ο\ των 5 αηοΰτόλων καΐ πρεΰβντερων των εν Ιεροΰολνμοίς. Αί μεν ονν εκκληοίαι, εοτερεονντο τ^ πίβτει, καΐ επερίΰβενον τω αρίΟ-μω κα^• 6 ημεραν. ζίίήλ^ον δε την Φρνγίαν καΐ Γαλατικην χώραν , κωλν- ΰ'εντες νηο τοϋ'Αγίον Πνεύματος λαληΰαι τον λόγον εν ττ} Αβία. 7 Έλϋ-όντες δε κατά την Μνΰίαν επείραζον εις την Βν^ννίαν^) ηο- 8 ρεν^^ηναι' καΐ ουκ εί'αβεν αντονς το τίνενμα Ίηβον. Παρελθόντες 9 δ\ την Μνΰίαν, κατεβηΰαν εις Τρωάδα, καΐ όραμα δια ννκτος ) ωφθη τω Πανλω' άνηρ Μακαιδών τις ην εΟτώς , καΐ παρακαλών 10 αντον καΐ λέγων, Αιαβάς είς Μακαίδονίαν, βοήΟ-ηΰον ημΐν. ως δε το όραμα είδεν, ενθεως εζητηβαμεν ε^ελϋ-εΐν εις Μακαιδονίαν^ Ονμβίβάζοντες οτι προβκεκληται ημάς ο Θεός εναγγελίόαβΰ'ε αν- Π τοΙς. ΆναχΟ-εντες δε άπο Τρωάδος , ενθνδρομηβαμεν εις Σαμο- 12 ϋ-ράκην, xfj δε επιονβϊΐ εις Νεάνπολιν, κάκειθεν είς Φιλίππονς, ήτις έβτίν τιρώτη της μερίδος Μακαιδονίας πόλίς κωλώνια, ημεν δ'ε εν 13 ταντη τη πόλει διατρίβοντες ημέρας τινας' Τη τε ημέρα των βαββά- των ε^,ηλ&ομεν ε^ωτης πνλης παρά ποταμον, ον ενομίζομεν^) προΰεν- χην"^) είναι, καΐ και^είΰαντες ελαλονμεν ταΐς ΟννελϋΌνααις γνναιξίν. 11 Και τις γνν η ονόματι Ανδία, πορφνρόπωλεις,^) πόλεως Θνα^ τείρων , ΰεβομένη τον Θεόν, ηκονεν' ής ο Κύριος διηνοι^,εν την 15 καρδίαν, προΰέχειν τοις λαλονμένοις νπό τον Πανλον. ως δε εβα- πτίΰθη, και ο οίκος αυτής, παρεκάλεβεν λέγονβα , [ει] κεκρίκατέ με πιβτήν τω [Κ]νρίω είναι, είβελΟ-όντες είς τον οίκον μον ^) μένετε ' και 10 παρεβιάϋατο ημάς. (Ε]γένετο δε πορενομένων ημών είς την προΰεν- χην, παιδίύκην τινά εχονβαν ') πνεύμα ΠνΟ^ ων α^) άπαντηβαι ημΐν, \ 7 ήτις εργαβίαν πολλήν πορεΐχεν τοΓ(? κνρίοις αντης, μαντενομένη. αντη κατακολον&ήααβα τω Πανλω και ημΐν , εκραζεν λέγουΰα, οντοι οι 1) Βν^ννιαν. Sic pro ΒιΟ'ννιαν. 2) όραμα δια ννν.τος. Rescripta a manu antiqua, prima litera excepta. 3) ενομιζομΐν. ομεν rescriptnm a manu anti- qua: quod olim non liquet. 4) προσευχην. ν additur sui>erius a manu antiqua. 5) πορφνροπωλεις. Sic pro πορφνροπωλις. 0) εΐΰελΟΌντες εις τον ol'aov μον. . τες εις τον ol%ov μον rescripta a 2 m. Λ^idetur 1 m. quaedam omisisse. 7) έχον• ΰαν. Olim έχουσα, ν addidit 1 m. 8) nvd -ωνα. Sic MS. 268 ΠΡΑΞΕΙΣ Χ^^Τ• αν^^ρωτίΟί δονλοί τον Θεον τον νφίΰτον είΰΐν, οΐτεινες καταγγελ- λονβιν ημΐν οδον ΰωτηρίας. τοντο δε έτίοίει επί πολλαζ ημερκς. 18 ζΐυατίονγι^εΐξ δΐ Πανλος, καΐ επίβτρε-ψας^ τω πνεύματα είττεν, πα- ραγγέλλω 60L εν 6νόαατίΎη6ον Χριβτον^ έ^ελΟ'εΐν απ' αντης. καΐ έξηλϋ-εν amy τγι ωρα. Ιδόντες δε oC κνρωί^) αντης , οτυ ε^ηλϋ'εν η 10 ελπίς της εργαΰίας αντών ^ επίλαβόμενοί τον Πανλον καΐ τον Σί- λαν, εϊλκνΰαν εις την άγοραν επΙ τονς άρχοντας ' καΐ προβαγαγόν- 20 τες αντονς τοις βτρατηγοίς, είπαν, ούτοι ου ανΟ^ρωποι εκταράΰΰον- ΰιν ημών) την πόλιν , ^Ιονδαΐοι νπάρχοντες' καΐ καταγγέλλονύιν 21 ε^'η α ονκ ε^εΰτιν ημΐν παραδέχεβ^αι ονδ\ ποιεΐν , Ρωμαίοις ονΰιν. καΐ ΰννεπεβτη ο ο;^λος κατ' αντών' ΚαΙ οι ΟτρατηγοΙ περιρη^αντες 22 αντών τα ιμάτια, εκελενον ραβδίζειν' πολλάς τε έπι^έντες αντοΐς 23 πληγάς, έβαλαν εις φνλακην, παραγγείλαντες τω δεΰμοφνλακι, άβφαλώς τηρεΐν αντονς' ος τΐαραγγελείαν τοιαντην λαβών, 'έλα- 2-1 βεν ) αντονς εις την εΰωτεραν φνλακην , καΐ τονς πόδας ηύφαλί- ΰατο αντών εις το ί,νλον. Κατά δε το μεΰοννκτιον Παύλος και Σί- 25 λας προΰενχόμενοι νμνονν τον Θεόν' επηκροώντο δε αντών οι δεΰμιοι. άφνω δε ΰειύμος εγένετο μέγας , ώ(5τε ΰαλενϋ-ηναι τα ΰ-ε- 26 μέλια τον δεΟμωτηρίον ' ηνοίχϋ'ηβαν δε παραχρήμα αί %^νραι πάβαι, καΐ πάντων τα δεΰμά άνέϋ'η. "Εξ,νπνος δε γενόμενος ο δεΰμοφνλαζ, 27 και ιδών άνεωγμένας τάς ^ύρας της φνλακης, ΰπαϋάμενος μαχαι- ραν , ημελλεν έαντόν άναιρείν, νομίξων έκπεφνγέναι τονς δε- ΰμίονς. ^Εφώνηΰεν δε μεγάλη φωνή 6 Παύλος λέγων, μηδέν 28 τίρά^ης ΰεαντώ κακόν ' άπαντες γάρ έΰμεν έν%^άδε. αίτηβας δε 20 φώτα ειΰεπηδηβεν, καΐ έντρομος γενόμενος προβέπεΰεν τω Παν- λω καΐ τω Σίλα' καΐ προαγαγών αντονς έ^,ω , έφη , κύριοι, τι 30 με δει ποιεΐν ίνα βωϋ^ώ; Οι δε είπαν, πίβτενβον έπΙ τον Κν- 31 ριον Ίηβούν , καΐ (^ωϋ^ηΟη 6ν , και 6 οίκος 6ον. καΐ έλάληβαν αν- 32 τώ τον λόγον τού Κνρίον, 6νν πάβιν rotg εν τη οικία αντού. και 33 παραλαβών αντονς '^) εν εκείνη τγ] ώρα της ννκτός έλονΰεν άπο τών πληγών , καΐ έβαπτίβΟ'η αντός καΐ οι οίκίοι αντού πάντες πα- 1) δξ οι V.VQLOL. Eescripta a 2 m. Olim a 1 m, 8e omissam. 2) τιμών. Olim νμων. Correctio 1 m. 3) ελαβεν. Sic Cod. -1) αντονς. τονς rescri- ptum a 1 1)1.; olim forte αντων. ΧΟΧ ΑΠΟΣΊΌΛίϊΧ. 269 34 ραχρήμα. Άναγαγών τε αντονς είζ τον οίκον αντον, παρεΰ-ηκεν XVI. τράπείαν^ και ηγαλλίάβατο πανοι,κεΐ πεπιατενκώς τω Θεώ. 35 Ήαερας δε γενομένης άπέΰτειλαν οι ΰτρατηγοί τους ραβδον- 36 χονς λέγοντες, άπό?.ν6ον^) τους άνϋ-ρωπονς εκείνους. ^Απηγγειλεν δε 6 δεβμοφνλα^, τονς λόγους τούτους προς τον Παϋλον , "ότι άπε- βτάλκαν oC στρατηγοί, ίνα άπολυϋ^ητε' νυν ούν έ^ελΰ-όντες, πορεύε- 37 od^aL εν είρηντ]. ο δε Παύλος εφη προς αντονς, δείραντες ημάς δη• μοΰία, άκατακρίτονς, ανΟ-ρωπονς 'Ρωμαίους υπάρχοντας, εβαλον εις φνλακην, καΐ ννν λάϋ-ρα ημάς εκβάλλονύίν ; ου γαρ' άλλα ελ^όντες 38 αύτοΙ ημάς ε^αγαγετωσαν. Άπηγγειλαν δε τοις ΰτρατηγοίς οι ραβ- δούχοι τα ρήματα ταϋτα' εφοβήϋ'ηΟαν δε ακούβαντες οτι Ρωμαίου 39 είοιν ' ΚαΙ έλ&όντες παρ εκάλεύ αν αντονς , καΐ εξαγαγόντες ηρώτονν 40 άπελΟ-εΐν άπο της πόλεως. Έξελϋ-όντες δε εκ της φυλακής είαήλϋ-ον προς την Αυδίαν' καΐ ίδόντες παρεκάλεΰαν τους αδελφούς, καΐ έξηλΌ-ον. ΚΕΦ. ΙΖ. CAP. XVil. 1 /Ιιοδεύβαντες δ\τ ηνΆμφίπολιν καΐ την Άπολλωνίαν, ήλϋ^ον εις Θεΰ- 2 ύαλονίκην, οπον ην βνναγωγη των Ιουδαίων, κατά δ\ το ίωΟ^ος τώ Παύλω είϋήλϋ'εν προς αυτούς, καΐ επί οάββατα τρία διελεξ,ατο αύτοΐς 3 άπο των γραφών , διανοίγων καΐ παρατιϋ'εμενος , οτι τον Χριβτον έδει παϋ-εΐν, καΐ άναΰτηναι εκ νεκρών, καΐ οτι ούτος εύτιν ΧρυΟτος 4 Ίηβονς, ον εγώ καταγγέλλω νμίν. καί τίνες ε% αυτών έπεία^-ηύαν, καΐ προβεκληρώΟ-ηβαν τω Παύλω καΐ τω Σίλα , τών τε ΰεβομενων, καΐ Ελλήνων πλήϋΌς πολύ , γυναικών τε τών πρώτων ονκ ολίγαι. 5 Ζηλώβαντες δε οΓ Ίονδαΐοι, καΐ προολαβόμενοι τών αγοραίων άν- δρας τινάς πονηρούς, καΐ οχλοποιηβαντες, εΰΌρύβονν την πόλιν' και επιβτάντες τ^ οικία Ίάΰωνος, εζητονν αυτούς') προαγαγεΐν εις 6 τον δήμον' μη εύρόντες δε αυτούς, εβυρον Ίάΰονα καί τ ίνας αδελ- φούς επΙ τους πολιτάρχας, βοώντας, ) ότι οι την οίκουμένην άναβτα- 1) απολνσον. λνσον a 1 m. rescriptum; et ο in απο oliiu σ fuisse λ'ιοΙθΙιιγ. Post vocem rasnra. 2) αντονς. vg rescriptum a 1 m. vel antiqiia: primo forte αντον. 3) βοώντας. Sic pro βοωντες. 270 ΠΡΑΞΕΙΣ XVII. τωσαντες ουτο^, καΐ ενΰ'άδε πάρειΟίν , ovg νποδεδεκταί'ΐάβων' καΐ 7 οντοί πάντες απέναντι των δογμάτων Καίΰαρος πράβΰονβί, βαύιλέα έτερον λέγοντες είναι , ^Ιηΰονν. Έτάρα^αν δε τον οχλον , καΐ τους 8 πολιτάρχας άκονοντας ταντα' καΐ λαβόντες το ίκανον πάρα τον Ο ΐάβονος καΐ των λοιπών άπέλνβαν αντονς. Οι δε αδελφοί εξε- 10 πεμ-φαν τον τε Πανλον καΐ τον Σίλαν εις Βεροιαν . οϊτεινες πα- ραγενόμενο[ι^ εις] την ονναγωγην των Ίον[δαίων] άπγιεϋαν. ον- 11 τοι δε ηΰαν εν[γε]νε6τεροι των εν Θε<56αλονίκΎΐ , οϊτεινες εδεξαντο τον λόγον μετά πάοης προΟ^νμίας, καΰ•^ ημεραν άνακρίνοντες τάς γραφάς, ει έ'χοι ταντα όντως. Πολλοί μεν ονν εξ αντών επί- 12 Οτενβαν, καΙ των Ελληνίδων γνναικών των ενβχημόνων καΐ αν- δρών ονκ ολίγοι, ^ς δε εγνωααν οι άπο της Θεβΰαλονίκης Ίον- 13 δαΐοι, οτι και εν τη ^) Βεροία κατηγγελη νπο τον Πανλον 6 λόγος τον Θεού, ήλϋ-ον κάκεΐ βαλενοντες καΐ ταράΰύοντες τονς οχλονς. ενΟ-εως δε τότε τον Πανλον ε^απεΰτειλαν οι αδελφοί , ,πορενεβΰ-αι 14 εώ^ επΙ την ^άλαύΰαν ' νπέμεινέν τε ο τε Σίλας και ο ΤιμόΟ-εος εκεί. οι δε καΰ-ιΰτάνοντες τον Πανλον , ηγαγον εως Ά^'ηνών' ΚαΙ 1δ λαβόντες έντολην προς τον Σίλαν και Τιμό^εον , ίνα ως τάχιβτα ελ^-ωΰιν προς αντον, εξηεβαν. εν δε ταιςΆϋ'ηναις εκδεχομενον^) 16 αντονς τον Πανλον , παρωξννετο το πνεύμα αντον εν αντώ %^εω- ρούντος κατείδωλον ονΰαν την πόλιν. ζίιελεγετο μεν ονν εν τη ΰνναγωγΡ] τοΓ^ Ίονδαίοις καΐ τοίς 17 ΰεβομενοις^ καΐ εν τη αγορά κατά πάΰαν ημεραν προς τονς παρατνγχάνοντας. Τίνες δε και τών Έπικονρίων καΐ Στοϊ- 18 κών φιλοσόφων ύννεβαλλον αντώ' και τίνες ελεγον , τί αν ^ε- λοι 6 ΰπερμολόγος οντος λέγειν, οι δε, ξένων δαιμονίων δοκει καταγγελλενς^) είναι' οτι τον Ίηόούν και την άνάύταβιν ενηγ- γελίξετο αντοΐς. ^Επιλαβόμενοί τε αντού, επΙ τον 'Άριον πά- 10 γον ηγον λέγοντες, δννάμεΰ^α γνώναι, τίς η καινή αντη η νπο ΰού λαλονμένη διδαχή; ξενίξοντα γάρ τίνα είοφέρεις εις τας ακοας 20 ημών' [β]ονλόμεΘ'α ονν γνώναι , τίνα ΰ'έλει ταύτα είναι. )Ά^η- 21 1) οτι γ,αι εν ττ], Rescripta a manu autiqna: forte οτι omissum erat. 2) ε-Λδεχομενον. Post lianc vocem litera erasa est. 3) -Λαταγγελλενς. λ se- cundum aim. supra scriptum. 4) ΑΟ'ηνοαοι. Woide, male AQ'svaioi. T.QN ΑΠΟΣΤΟΛϋΝ. 2*71 vatOL δε πάντες καΐ οι επιδημοϋντες ξενοί εις ονδίν έτερον ην- XVII. καίρονν, η λέγειν τι η άκονειν τι καινότερον. 22 Σταϋ-εΙς δε Πανλος έμμεσω τον Άρίον πάγον , εφη, άν- δρες 'Α'^ηναΐοί, κατά πάντα ως διβιδαιμονεατέρονς υμάς '&εωρώ. 23 διερχόμενος γαρ ^ καΐ άνα&εωρών τά ΰεβάΰματα νμών ^ ενρον καΐ βωμον εν φ επεγεγραπτο ^ άγνώβτω Θεώ. 6ν^) ονν αγνο- 21 ονντες ενσεβείτε, τοντον"^) εγώ κατεγγέλλω^) νμΐν. 6 Θεός 6 ) ποίήΰας τον κόΰμον καΐ πάντα τά εν αντώ, οντος ονρανον καΐ γης υπάρχων κύριος, ονκ εν χειροποιήτοις ναοΐς κατοικείς 25 ονδε νπο χειρών άνΟ-ρωπίνων Ο-εραπενεται προαδεομενός τινος^ 26 αντος διδονς πάΰι ζωην ^) και πνοην καΐ τά πάντα ' εποιηύέν ) τε εξ ενός πάν ε^'νος avd -ρώπων , κατοικειν επΙ πάντος προβώπον τ^ηζ νήζ^ ορίΰας προΰτεταγμενονς καιρούς καΐ τάς ορο^^εαίας της 27 κατοικείας αντών' ξητεΐν τον Θεον, ει άρα γε φηλαφηΰιαν αυ- τόν η ενροιεν, καίτοι ου μακράν άπο ενός έκάΰτου ημών ) 28 υπάρχοντα, εν αντώ γάρ ζώμεν και κεινονμε^α καί εΰμεν' ως καίτεινες τών καϋ-' υμάς ποιητών είρήκαβιν , τον γαρ καΐ γένος 29 έΰμεν. Γένος ονν υπάρχοντες του Θεον, ονκ οφίλομεν νομίζειν χρνβίω η άγνρίω η λίϋ'ω , χαράγματι τέχνης καί ενϋ^νμηβεως άν- 30 ^'ρώπov , το %'εΐον είναι ομοιον. Τονς μεν ονν χρόνονς της άγνοιας υπεριδών ο Θεός, τανϋν παραγγέλλει τοις άν^-ρώποις, 31 πάντας πανταχού μετανοειν' κα%•6τι εβτηβεν ημέραν, εν η μέλ- λει κρίνειν την οίκονμένην εν δικαιοΰννη , εν άνδρι ω ώριΟεν, 32 πίύτιν παραΰχών πάβιν, άναύτηΰας αυτόν εκ νεκρών. ^Ακού- ΰαντες δε άνάΰταΰιν νεκρών ., οι μεν έχλεναζον ' οι δε είπον, 33 Άκονΰόμε^-ά (5ου περί τούτον και πάλιν. ούτως 6 Πανλος 34 ε^ηλϋ-εν εκ μέύον αντών. Τίνες δε άνδρες κολληΟ^έντες αντώ, επίβτενΰαν' εν οις καΐ ζίιονύΰιος 6 ^Αρεοπαγίτης, καΐ γννη ονόματι ^άμαρις, καΐ έτεροι Gvv αύτοις. 1) ον, Olim ο. 1 m. supra scripsit v. 2) τοντον. Olim τοντο. 1 m. su- perius addidit v. 3) -Λατ^γγελλω. Sic MS. 4) ο ποίηαας. ο prius omis- sum, 1 m. supra scripsit. 5) ξωην. Olim ξοην: correxit 1 m. 6) εηοιη- αεν. Rescriptum aim 7) ημών. η rescriptum a 1 m. ; olim videtur νμων fuisse. 272 πραΗεις ΚΕΦ. 1Η. CAP. ΧνίΠ. ■iyj -ετά ταντα χωρίβΟ^βΙς ο Παύλος εκ των Άϋ-ηνών ηλϋ'εν εις 1 KOQLvdOv' καΐ ενρων τίνα Ιονδαΐον ονόματι "Άκνλαν ^ Ποντικόν 2 τω γενείς προοφάτως εληλυΌ-ότα άηο της Ιταλίας^ καΐ Πρίΰκίλ- λαν γυναίκα αντον , δια το διατεταχέναι Κλανδιον χωρίζεΰϋ'αί τίάντας τους Ίονδαίονς άπο της Ρώμης, προβηλΰ'εν αντοΐς' καΐ 3 δίά το ομότεχνον είναι, εμενεν παρ αντοΐς καΐ ηργάζετο' ηβαν γαρ ΰκηνοποιοί τγι τέχνΐ}. ζύιελέγετο δΐ εν vfi βνναγωγγι κατά 4 πάν ύάββατον , ε7ίει%•έν τε Ίονδαίονς καΐ Ελληνας. ^Ις δε 5 κατηλϋ-ον άπο Μακαιδονίας ο τε 'Σίλας καΐ ο Τιμόθεος, βννεί- χετο τω λόγω ο ΙΊανλος , διαμαρτνρόμενος είναι τον Χριϋτόν Ίηΰονν. ^Αντιταβΰομένων δε αυτών καΐ βλαΰφημούντων , εκτι- Ο να^,άμενος τα Ιμάτια, είπεν προς αυτούς, το αίμα υμών επί την κεφαλήν υμών καϋ-αρος εγώ, από του νυν εις τα έ%^νη πορεύΰομαι. ΚαΙ μεταβάς έκεΐ%-εν , εί6ηλ%•εν εις οίκίαν τινός 7 Ίούΰτου, ΰεβομενον τον Θεόν , ου η οικία ην ΰυνομοροοϋΰα τ?/ ΰυναγωγη. Κρίΰπος^) δε 6 άρχιαυνάγωγος έπίύτενβεν τω Κυρίω 8 (3υν ολω τω οίκω αυτού ' και πολλοί των Κορινθίων ακούοντες έπίβτενον καΐ εβαπτίζοντο. Είπεν δε ο Κύριος εν οράματι τω Ο Παύλω, μη φοβού , αλλά λάλει και μη ΰιωπησης' διότι εγώ είμι 10 μετά ΰοϋ, και ουδείς έπιΟ'ηύεταί 6οι τού κακώοαί ΰε' διότι λαός εΰτί fiot πολύς εν τΐ] πόλει ταύτη. ^Εκά%•ει6εν δ\ ένιαυτόν και U μήνας ε^ , διδάσκων εν αύτοΐς τον λόγον τού Θεού. Γαλλίωνος δε άνΰ-ύπατου οντος της ^Αχαΐας, κατεπεΰτη- 12 6αν ομοΟ'υμαδόν οι Ιουδαίοι τω Παύλω , καΐ ηγαγον αυτόν επΙ το βήμα λέγοντες , ότι παρά τον νόμον αναπίΰ-ει ούτος τους 13 άνϋ'ρώπους 6εβε6θ•αι τον Θεόν. Μέλλοντος δε τού Παύλου 14 άνοίγειν το βτόμα , είπεν ο Γαλλίων προς τους Ιουδαίους , η μεν tjy^) αδίκημα τι η ραδωύργημα πονηρόν , ώ 'Ιουδαίοι , κατά λό~ 1) '/.ρΐΰπος. Literae, prima excepta, rescriptae , a 2 m. 2) ην. Olim ?;. 1 m. V supra addidit. TS>N ΑΠΟΣΤΟΛϋΝ. 273 15 γον άνεβχόμην νμών' εί δε ζητήματα έοτιν περί λόγον καίχγπΐ. ονομάτων καΐ νόμον τον καθ" νμάζ, ό-φεοΟ^αι αυτοί' κριτής 10 εγώ τούτων ον βονλομε είναι. καΐ απηλαύεν αντονς άπο τον Π βϊ'ιματος. ^Ετΐΐλαβόμενοί δε πάντες Σωβΰ-ενην τον άρχιβννά- γωγον ετνπτον εμπροβ^εν τον βήματος' καΐ ονδεν τούτων τω 18 Γαλλίων L έμελεν. Ό δε Παύλος ετι προβμείνας ημέρας ικα- νάς, τοις άδελφοίς άτΐοτα^άμενος , ε^έττλεί είς την Σνρίαν, και 6νν αντώ Πρίΰκιλλα και ^Ακνλας.) κειράμενος εν Κενχρεαΐς την i^ κεφαλήν' είχεν γαρ ενχην. κατηντηβαν δ\ είς Έφεΰον^ κα~ κείνονς κατέλειπεν εκεί' αντος δε ειόελΟ-ων είς την ΰννα- 20 γωγην , διελέ^ατο τοις Ίονδαίοις. ερωτώντων δε αυτών έπΙ 21 πλείονα χρόνον μεΐναι, ονκ έπένενΰεν' άλλα άποταξάμενος καΐ ειπών J πάλιν ανακάμψω προς νμάς . τον Θεού ΰ'έλοντος, ανηχΰ-η 22 άπο της Έφέσον' και κατελ%•ών είς Καιύάριαν , άναβάς και 23 άοπαβάμενος την έκκληοίαν ^ κατέβη είς ^Αντιόχειαν. καΐ ποιη- αας χρόνον τινά, εξ,ηλΰ-εν , διερχόμενος κα&εξης την Γαλατικην χ^ώοαν καΐ Φρνγίαν , οτηρίζων πάντας τους μαϋ'ητας. 24 'Ιουδαίος δε τιςΆπολλώς ονόματι, Άλεί,ανδρενςτω γένει, ανηρ λόγιος, κατηντηβεν είς "Εφεβον , δννατός ων εν ταΐς γραφαΐς. 25 οντος ην κατηχημένος την οδόν τον Κνρίον , και ζέων τω πνεν- ματι, έλάλει και έδίδαΰκεν ακριβώς τά περί τού Ίηΰού , έπιβτά- 20 μένος μόνον το βάπτιΰμα Ίωάννον' οντός τε ηρξ,ατο π[αρρη]- ΰιάζεβϋ^αι εν τη ύνναγωγη. Άκονβαντες δε αντον ΠρίΰκιλλΙα] καΐ Άκνλας, προΰελάβοντο αντον, και άκριβέατερον αντώ ε^έ- 27 &εντο την οδόν τον Θεού, βονλομένον δε αντον διελΰ^εΐν είς την Άχαΐαν , προτρεψάμενοι ot αδελφοί έγραφαν TOtg μαΰ^ηταΐς άποδέξ,αΰΟ-αι αντον' ος παραγενόμενος βννεβάλλετο πολν τοΐς 28 πεπιΰτενκόβιν δια της ;^αρί-τος* εντόνως γαρ τοί^ Ίονδαίοις δια- κατηλλέγχετο δημοοία , έπιδιγννς ^) δια τών γραφών , είναι τον Χριβτόν Ίηύονν. 1 Επιδιγννς, sic pro Βπιδξίν,νυζ. CODEX ALEX. 18 274 ΠΡΑΞΕΙΣ ΚΕΦ. ΙΘ. CAP. XIX. ι^γενετο δε εν τω τον Άπολλών^) είνοα εν Κορίν0•ω , Παϋλον 1 διελΰ'όντα τα ανωτερίκά μέρη, κατελ&είν εις "Εφεΰον, καΐ ευ- 2 ρείν τυνας μα%'ψας, Eiitiv τε προς αντονς, εί Πνενμα'^Άγιον ελάβετε τΐίΟτενΰαντες; οί δε προς αντον , αλλ' ούδ' εί Πνεύμα "Jyiov έύτυν, ηκονϋαμεν. ο δε είπεν, εις τί ονν εβαπτίαΟ-ητε; 3 οι δε είπαν, εις το 'Ιωάννου βάπτίΰμα. Είπεν δε Παύλος, 4 'Ιωάννης έβάπτιύεν βάπτίΰμα μετανοίας, τω λαω λέγων ^ εις τον ερχόμενον μετ αυτόν ϊνα πίβτεύβωβιν , τουτεύτιν είς τον Ίησονν. άκούΰαντες δε εβαπτίϋΰ'ηΰαν εις το όνομα του Κυρίου Ίηύού. 5 καΐ επίΟ'έντος αυτοΐς του Παύλου χείρας, ήλΟ'ε το Πνεύμα το G "Αγων επ' αυτούς, έλάλουν τε γλώβΰαις καΐ έπροφητευον. ήΰαν 7 δε Οί πάντες άνδρες ώβεΐ δώδεκα. Είΰελ&ών δε είς την 6υνα- 8 γωγην, επαρρηΰιάξετο , επΙ μήνας τρεΐς διαλεγόμενος καΐ πεί- ^'ων τα περί της βαΰίλείας του Θεοϋ. 'Slς δε τίνες εακληρύ- 9 νοντο και ηπεί^ουν, κακολογοϋντες την οδον ενώπιον του πλή- θους, άποΰτάς απ' αυτών άφώριΰεν τους μαΰ^ητάς, καϋ'' ημέ- ραν διαλεγόμενος εν τη οχολη Τυράννου, τούτο δε εγένετο 10 έπΙ ετη δύο , ώβτε πάντας τους κατοικούντας την Άΰίαν ακού- ΰαυ [τ]ον λόγον τού Κυρίου, Ιουδαίους τε καΐ "Ελληνας, ζίυ- 11 νάμείς τε ου τάς τυχούΰας ο Θεός έποίει δια τών χειρών Παύ- λου , ώβτε καΐ έπΙ τους άΰϋ-ενούντας άποφέρεβ^αι άπο τού 12 χρωτός αυτού βουδάρια η ύιμικίνΟΊα , και άπαλλάΰύεβΟ'αι απ αυτών τάς νόθους, τά τε πνεύματα τά πονηρά έκπορευεΰ^αι. Έπεχείρηΰαν δε τεινες καΐ τών περιερχομένων Ιουδαίων £ξορ- 13 κιϋτων ονομαζειν επι τους έχοντας τα πνεύματα τα πονηρά το όνομα τού Κυρίου Ίηβού , λέγοντες , ορκίζω υμάς τον Ιηΰούν όν Παύλος κηρύΰοει. Ήΰαν δέ τίνες Σκευιά"^) Ιουδαίου άρχιε- 14 ρέως επτά υίοΐ τούτο ποιούντες. άποκρι^^εν δε το πνεύμα το 15 πονηρον είπεν αύτοΐς, τον Ίηύούν γινώβκω , καΐ τόν. ΙΙαύλον 1 ) ΑτΓθλ?.ων. ν superius nclditum a 1 m. vol antiqua. 2) Z-hsvldc. Sic scriptum. Τί>Χ ΑΙΙϋΣΤυΑ<>Χ. 275 10 ετΐίΰταμαί' νμεΐς δε τείνες εΰτε; καΐ εφαλόμενος ο άνθρωπος 67ζ:' ^ϊ^• αντονς εν ώ ην το πνεύμα το πονηρον. κατακυριενοαν αμφοτέ- ρων^ ϊβχνοεν κατ' αντών, ωΰτε γυμνούς καΐ τ ετραυματιβ μένους έκ- 17 φυγείν αυτούς εκ τον οίκου εκείνον, τοϋτο δε εγένετο γνωβτον πάβίν, 'Ιονδαίοις τε καΐ "Ελληβιν τοις κατοικονΰίν την^)"Εφεαον ' καΐ ετΐεΰεν φόβος έπΙ πάντας αντονς , καΐ έμεγαλΰνετο το όνομα τοψ 1'^ Κυρίου Ίηΰού. Πολλοί τε των πεπίΰτενκότων ηρχοντο ε^ομολογού- 10 μενοί καΐ άναγγέλλοντες τας πράξ,εις αυτών, ίκανοί δϊ των τα πε- ρίεργα πρα^άντων ^ σννενέγκαντες τάς βίβλονς κατ έκαων ενώπιον πάντων καΐ ύννεψηφιβαν τάς τιμάς αυτών, καΐ ενρον άργνρίον 20 μυριάδας πέντε, όντως κατά κράτος τον Κυρίου ό λόγος ηυ^ανε καΐ ί'ύχυεν. 21 Ώ,ς δε έπληρώΟ-η ταϋτα, εϋ-ετο 6 Παύλος εν τω πνεύμαη, διελ- ϋ-ειν την Μακαιδονίαν καΐ την Αχαΐαν πορεύεβ&αι ειςΊεροβόλυμα, είπων, ότι μετά το γενέο^αι με έκεΐ, δΐ με καΐ 'Ρώμην ίδεΐν, 22 Άποβτείλας δε εις την Μακαιδονίαν δνο τών διακονούν αντών, ~) Τιμό&εον καΐ "Εραΰτον , αντος έπέΰχεν χρόνον εις την Άβίαν. 23 Έγένετο δε κατά τον καιρόν εκείνον τάραχος ονχ ολίγος περί της 24 όδον. ζίημητριος γάρ τις ονόματι, άργνροκόπος, ποιών ναονς αρ- γυρούς ^Αρτέμιδος, παρείχετο ) τοις τεχνίταις ονκ ολίγην έργαΰίαν ' 25 ονς ΰυναϋ'ροίαας, καΐ τονς περί τά τοιαύτα έργάτας, είπεν," Ανδρες, 26 έπίΰταβ^ε ότι εκ ταύτης της έργαύίας η εύπορία ημΐν έβτιν ' και ϋ^εωρειτε και άκούετε ότι ου μόνον Εφέΰου , αλλά και ΰχεδόν πάύης της Άβίας 6 Παύλος ούτος πείύαν ) μετέΰτηβεν ίκανόν όχλον, λέγων 27 ότι ουκ είβΐν Ό'^οΙ ot δια χειρών γινόμενοι, ου μόνον δε τοϋτο το μέρος κινδυνεύει ημΐν εις άπελεγμόν έλ%•εΐν, αλλά και το της μεγά- λης^) d -εάςΆρτέμιδος ιερόν είςούΟΊν λογιΰΰ'ηΰεται, μέλλειν τ£*') καΐ καΰ^ερεΐοϋ-ε της μεγαλειότητος αύτης , ην όλη η Αοία καΐ η οίκον- 28 μένη ΰέβεται. Άκονβαντες δΐ καΐ γενόμενοι πλήρης Q -υ μου , εκρα- 29 ζον λέγοντες, μεγάλη η "Αρτεμις Έφεΰίων. καΐ έπληβ^η η πό- λίς της ΰυγχνβεως ' "ίίρμηαάν τε όμο^νμαδόν εις το ΰ-έατρον , Ονν- 1) την. Additum a maiiu antiqua, '2) των διαν,ονονν αυτών. Sic MS,, δια-Λονονν i^ro δια-αονονντων. 3) παρείχετο. Oliin παρείχε, addidit το in marg-, 2 m. 4) πεισαν. Sic pro πειοας. 5) μεγάλης. Sic MS. Woide male , (ΐηγα- λης. (]) [ΐελλειν τε. Olim μέλλει τε: ν additum a 2 m. supra lineam. 18^ 276 ΠΡΑΞΕΙΣ XIX. αρπάόαντες Γάΐον καΐ Άρίόταρχον Μακεδόνας, ΰννεκδήμονς Παν- λον. Παύλου δε βονλομενον είοελΰ-εΐν εις τον δήμον, ουκ εί'ων ΒΟ αντον 0L μα^ψαί. τίνες δε καΐ των '^βίαρχών οντες αντω φίλοι, 31 πεμ-ψαντες προς αντον , παρεκάλονν μη δούναι εαντον εις το d-ia- τοον. αλλοί μεν ονν άλλο τι εκραζον' ην γαρ η εκκληοία ΰννκεχν- 32 μένη, καΐ οι πλείονς ονκ ι^δειβαν, τίνος ένεκα Οννεληλύ^ειβαν. Έκ 33 δε τον οχλον ύννεβίβαβαν Άλε^ανδρον , προβαλόντων αντον^) των 'Ιουδαίων ' ο ονν 'Αλέξανδρος καταΰείΰας την χείρα , η&ελεν άπολο- γεΐ6&ε τω δήμω. Έπιγνόντες δΐ οτι Ιουδαίος έύτιν , φωνή εγέ- 34 νετο μία εκ πάντων ως έπΙ ώρας δύο κράξοντες , μεγάλη η Αρτεμις Έφεβίων. καταβτείλας δε ο γραμματεύς τον όχλον , φηοΐν , Άν- 3ό δρες ΈφεΰίΟί, τίς γάρ έβτιν άνϋ'ρώπων ος ον γινώβκει την Εφε- βίων πόλίν νεωκόρον ούΰαν της μεγάλης Αρτέμιδος καΐ τον /Jlo~ πετούς', Αναντίρρητων ούν τούτων όντων, δέον έβτΙν νμάς κατε- 36 όταλμένονς νπάρχειν , καΐ μ7]δεν προπετες πράβύειν. Ήγ άγετε Τι γάρ τονς άνδρας τούτονς , ούτε ίεροβύλονς') ούτε βλαϋφημονντας την Ο'εον ημών. Εί μεν ονν ζίημήτρίος./) καΐ οί βύν αντω, τεχνΐ- 38 ταί έχονΰίν προς τίνα λόγον, αγοραίοι άγονται , καΐ άνΰ'ύπατοί εί- 6ιν ' έγκαλείτωύαν αλλήλοις. ει δέ τι περί ετέρων επιζητείτε , εν 30 τη εννόμω εκκληβία επιλνϋ'ήΰεται. και γάρ κινδννεύομεν έγκα- 40 λεΐύ^αι ϋτάβεως περί της αήμερον, μηδενός αιτίου υπάρχοντος περί ου ου δυνηβόμεΟ'α άποδούναι λόγον περί της βυΰτροφής ταύτης. 41 καΐ ταύτα ειπών , άπέλυβεν την έκκληΰίαν. ΚΕΦ. Κ. CAP. XX. Μετά δε το παύΟαΰΟ^αι τον ι^όρυβον, προΟκαλεοάμενος 6 Παύ- 1 λος τους μαϋ-ητάς , και παρακαλέύας άΰπαΰάμενος , ε^,ήλϋ-εν πορευ- εΰΟ^αι εις την Μακαιδονίαν. ζίιελϋ'ών δε τά μέρη εκείνα, και πάρα- 2 καλέύας^) αυτούς λόγω πολλω , ηλ^εν εις τηνΈλλάδα ' ποίήΰας^) τε 3 μήνας τρεις, γενομένης επίβουλης αύτω υπό των Ιουδαίων 1) Kinov. Sic MS. AVoide male αυτό. 2) LSQOOvlovg. νλο rescriptum a 1 m. 3) Δημήτριος. Inter ο et ς litera erasa. 4) Woide παρ^λαλεοκς. male. 5) ποι- rjGKg. ποι roscrij)tum a 1 m. TiiN ΑΠΟΣΤΟΑί>Ν. 277 μέλλοντι^) άνάγεοϋ-αί εις την Σνρίαν, εγενετο γνώμης τον νποβτρε- ΧΧί 4 φείν OLU Μακαιδονίας. Σννείπετο δε αντω') άχρι της ^Αΰίας Σώ- πατρος Πυρρού , Βεροίαΐος'^) Θεββαλονυκέων df, ^Αρίβταρχος και Σεκοννδος, καΐΓάΐος ο ζίερβαΐος, και Τιμόΰ-εος' '^αίανοί"^) δε, Τν- 5 χικοςκαΐ Τρόφιμος, οντοι δε πρ[ο]ελΰ'όντ ες"") εμενον ημάς εν Τρωάδι' 6 Ήμεΐς δε έ^,ε7ίλεν6[α\μεν μετά τας ημέρας των άξ,νμ[ων] άπο Φιλίπ- πων, καΐ ηλΰ-ομεν προς αντονς εις την Τρωάδα άχρι ημερών πέντε, 7 οπον διετρίψαμεν ημέρας επτά. Έν δε τγι μια των ΰαββάτων, ΰννη- γμένων ημών κλάΰαι άρτον, 6 Παύλος διελέγετο αντοΐς, μέλλων εξιέ- 8 ναι τγι επαύριον, παρέτεινέν τε τον λόγον μέχρι μεΰοννκτίον ' Ηύαν 9 δε λαμπάδες ικαναι εν τω νπερωω ον ημεν σννηγμένοι. καϋ-εξόμενος δέτις νεανίας ονόματι Εντνχος έπΙ της %'νρίδος, καταφερόμενος^) νπνω βαϋ'ει, διαλεγομένου του Παύλου, έπίπλείον κατενεχ^'είς άπο 10 τον νπνον, έπεύεν άπο τον τριΰτέγου κάτω, καΐ ι^ρΰ-η νεκρός, κατα- βάς δε 6 Παύλος έπέπεϋεν αύτώ, καΐ ΰυνπεριλαβών είπεν, μη^Όρυ- 1 1 βειβΰ'ε ' η γαρ φυχη αυτού εν αντω εΰτιν. Αναβάς δε καΐ κλάΰας τον άρτον και γευΰάμενος, εφ' ίκανόν τε ομειληΰας άχρι αυγής, ούτως 12 ε^ηλϋ'εν. ηγαγον δε τον παΐδα ζώντα , και παρε^ίληΰ'ηοαν 'j ου με- 13 τρίως. ημείς δ\ προ6ελ%'όντες επΙ το πλοΐον , άνηχϋ-ημεν επΙ την "Αβΰον, εκείθεν μέλλοντες άναλαμβάνειν τον Παύλον ' ούτως γαρ δια- 14 τεταγμένος ην, μέλλων αυτός παιξεύειν. £1ς δε Οννέβαλλεν ημΐν εις 15 την'Άΰβον, άνα^βόντες αυτόν ηλΰ-ομεν εις Μιτυλίνην' κάκεΐϋ-εν αποπλεύΰαντες, τ^ έπιούβη κατηντηΰαμεν αντικρνς Χίου' τ^ δε ετέρα παρεβάλομεν είςΣάμον' τγι δε έχομέντ} ηλϋ-ομεν εις Μίλητον. 16 κεκρίκει γαρ 6 Παύλος παραπλεύΰαι την'Έφεβον, όπως μη γένηται αύτώ χρονοτριβηβαι εν τγι Άΰία ' έβπευδεν γαρ , ει δυνατόν εΐ'η αύ- τώ,^) την ημέραν της Πεντηκοβτης γενέβϋ-αι είς'ίερουβαλημ. 17 ['^^]ο δε της Μίλητου πέμψας είς'Εφεύον, μετεκαλέΰατο τους 18 πρεΰβντέρους της εκκληΰίας. ^ίΐς^) δε παρεγένοντο προς αυτόν, ομού όντων αντών ειπεν αντοις, νμεΐς έπί6ταΰ%•αι από πρώτης ημέρας αφ 1) μελλοντι. λον aim. super rasura rescriptum. 2) αντω. ω a 1 m. re- seriptum. 3) Βεροιοαος: s a 1 m. rescriptum. 4) Αοιανοι. ο rescriptum aim. 5) nQ[o]sl%OVTEg. Yel προ6ελ%•οντες•. dubium an una vel duae literae " abscissae sint. 6) ν.ατα.φερομενος. μένος rescriptum a 2 m. 7) παρε-αλη- ϋ'ησαν. Sic MS. Woide, male, ηαραν,ληΟ'ηβαν. 8) αντω. a rescriptum a 1 m. 9) ως. ω fere abscissum est. 278 ΠΡΑΞΕΙΣ ^^' ης επεβην εις την Άΰίαν, πώς με^^' υμών τον πάντα χρόνον εγενόμην^ δονλενων τω Κνρίω μετά πάϋης ταπεινοφροσύνης καΐ 19 δακρύων καΐ πειρασμών, τών συμβάντων μοι εν ταΐς επιβον- λαΐς τών Ιουδαίων' ως ούδεν ύπεστειλάμην τών συμφέρον- 20 των, του μη άναγγειλαι υμΐν καΐ δίδά^αί υμάς δημοσία καΙ κατ οίκους, διαμαρτυρόμενος ^Ιουδαίοις τε καΐ Έλλησιν την 21 εις τον Θεον μετανοιαν , καΐ πίστιν εις τον Κύριον ημών Ίη- σούν Χριστόν. ΚαΙ νυν ιδού δεδεμενος εγώ τω πνεύματι, 22 πορεύομαι εις Ιερουσαλήμ, τα εν αύτη συναντησαντά μοι μη είδως, Πλην οτι το Πνεύμα το "Αγιον, κατά πόλιν διεμαρ- 23 τύρατό μοι λέγον , οτι δεσμά καΐ ϋ'λίψεις με μενουσιν , αλλ 24 ουδενος λόγον εχω, ούδε ποιούμαι την φυχην τιμίαν έμαυτώ, ως τελειώσαι τον δρόμον μου καΐ την διακονίαν ην ελαβον παρά του Κυρίου ^ Ιησού , διαμαρτύρασ^-αι το εύαγγέλιον της χάριτος τού Θεού. Και νύν ιδού εγώ οίδα, οτι ουκέτι όψεσΰ'αι το 25 πρόσωπον μου υμεΐς πάντες, εν οίς διηλ&ον κηρύσσων την βασιλείαν. ζίιότι μαρτύρομαι υμΐν εν τη σήμερον ήμερα ^ ότι 26 καθαρός εγώ από τού αίματος πάντων' ού γάρ υπεστειλάμην 27 τού μη άναγγειλαι υμΐν πάσαν την βουλην τού Θεού, Προσ- 28 έχετε έαυτοΐς και παντί τω ποιμνίω, εν ω υμάς τό Πνεύμα το "Αγιον ε^-ετο επισκόπους , ποιμαίνειν την εκκλησίαν τού Κυ- ρίου, ην περιεποιησατο διά τού αίματος τού ιδίου. Έγώ οιδα, 29 ότι είσελενσονται μβτά την άφιξ,ίν μου λύκοι βαρείς εις υμάς, μη φειδόμενοι τού ποιμνίου' καΐ ε| υμών αυτών άναστησον- 30 ται άνδρες λαλούντες διεστραμμένα, τού άποσπάν τους μαΰ'η- τάς οπίσω εαυτών, ^ιό γρηγορείτε , μνημονεύοντες ότι τριε- 31 τίαν νύκταν^) και ημέραν ουκ επαυσάμην μετά δακρύων νου- 0•ετών ενα εκαστον. ΚαΙ τανύν παρατίΟ'εμε υμάς, τω Θεώ 32 και τω λόγω της χάριτος αυτού, τω δυναμένω οίκοδομησαι και δούναι την κληρονομίαν αυτού εν τοις ηγιασμένοις πάσιν. άρ- 33 γυρίου η χρυσίου η ιματισμού ούΰ'ενός έπεΟ^ύμησα' αυτοί 34 οίδατε ότι ταΐς χρίαις^) μου και τοις ούσιν μετ εμού ύπηρέτη- 1) νν•Λταν\ sic pro ννν,τα. 2) χριαις, pro χρειαις. T.QN ΑΠΟΣΤΟΛίίΧ. 279 3δ 6αν αί χείρϋξ ανται. πάντα ντιεδμ^α νμΐν, οτυ όντως κοπιώντας 6εΙ XX. των άόϋ-ενούντων άντίλαμβάνεβϋ-ε, μνημονενείν τε ^) των λόγων του Κνρίον,') "Οτι αυτός είπεν, μακάρίόν εβτυν μάλλον^) διδόναι η λαμ- 30 βάνειν, καΐ ταύτα ειπών ^- ΰ-είς τα γόνατα αυτού, ονν πάβιν αντοΐς 37 προβηύξ,ατο. 'Ικανός δε κλαυΰ-μος έγένετο πάντων ' καΐ έπιπεβόντες 38 έπΙ τον τράχηλον τού Παύλου, κατεφύλουν αυτόν' όδυνώμενοι μά- λίβτα επΙ τω λόγω ω είρήκει, οτι ούκέτι μέλλουΰιν το πρόϋωπον αυτού ΰ-εωρεΐν. Προεπεμπον δε αυτόν εις τό πλοΐον. ΚΕΦ. ΚΑ. CAP. XXI. 1 ' ί^ς δ\ έγένετο ημάς άναχϋ"ηναί άποΰπαβϋ^έντας^) απ' αυτών, εύΰ•υ~ δρομήΰαντες ηλϋ•ομεν εις την Κώ , τι] δε ε^ης εις την Ρόδον, κάκεΐ- 2 ^'εν'^) εις Πάτερα. ) καΐ εύρόντες πλοΐον διαπερών εις Φοινίκην, 3 έπυβάντες άνήχϋ-ημεν. άναφανέντες δε την Κνπρον , καταλειπόν- τες αύτην εύώνυμον , έπλέομεν εις Συρίαν,') καΐ κατηλ^-ομεν εις 4 Τύρον' έκεΐβε γαρ τό πλοΐονην άποφορτιζόμενοντόν γόμον. Άνευ- ρόντες δε τους μάνητας, έπεμείναμεν αύτοΐς ημέρας επτά' οϊτεινες τώ Πανλω έλεγον δίά τού Πνεύματος, μη έπιβαίνειν είς^Ιεροβόλυμα. 5 ότε δε έγένετο έξ,αρτίύαι ημάς τάς ημέρας, έπορευόμε^-α, προπεμπόν- των ημάς πάντων ΰύν γνναυ'ξΐ καΐ τέκνοις εως έ^ω της πόλεως. ΚαΙ 6 ϋ'έντες τα γόνατα έπΙ τον αίγιαλόν προβευξ,άμενοι , απηβπάομεΟ'α αλλήλους, καϊ άνέβημεν εις τό in^Aotoi/, εκείνοι δε υπέοτρε-φαν εις τα 7 ίδια. ημείς δε τόν πλουν διανοίΰαντες ) από Τύρου κατέβημεν εις Πτολεμαΐδα, και άβπαΰάμενοι τους αδελφούς έπεμείναμεν ημέραν 8 μίαν παρ' αντοΐς. Τη δε επαύριον έ^ελϋ'όντες ηλϋΌμεν είς Καιΰάριαν' καϊ είβελ^-όντες είς τόν οίκον Φιλίππου τον εύαγγελιΰτού, όντος εκ Ο τών επτά, έμείναμεν παρ' αύτώ. τούτω δε η6αν Ο'υγατέρες τέοβαρες 10 παρϋ'ένοι προφητεύουΰαι. Επιμενόντων δε ημέρας πλείους, κατήλ- 1) μνημονενειν τε. ειν τε rescripta a 1 m. 2) Κνριον. ν (ultimum) rescri- ptum a 1 m. ; postea quaedam erasa. 3) μαλ7.ον. άλλον a i m. rescriptum, 4) αναχΟ'ηναι αηοαπααΟ'εντοίς. Videtur olim ανα.χ%•ηναί omissiim fuisse. Erasit 1 m. αποαπαΰϋ'εν. et rescripsit , inserto (χναχ&ηνοα. 5) "λοαιειΟ'εν. Secundum κ, a 1 m. rescriptum. 6) Πάτερα. Sic, pro Παταρα. 7) επλεομεν εις Συριαν. Rescripsit 1 m., quibusdam antea omissis. 8) διανοίΟαντες. Sic, pro diavv- ΰαντες. 280 ΠΡΑΞΕΙΣ XXI. d^av τις απυ της Ιουδαίας τίροφήτης ονόματι'Άγαβος' καΐ ελϋ^ών 11 προς ημάς, καΐ αράς την ξώνην τον Παύλου, δηΰας εαυτού τας χείρας και τους Jtodag είτίεν, τάδε λέγει το Πνεύμα το'Άγιον, τον άνδρα ου έΰτιν η ζώνη αύτη, ούτο-ίς δηΰουβιν εν Ίερουΰαλημ οί^ΐουδαΐοι, καΐ Ίίαραδωΰου ) εις χείρας ε^^νών. ^£1ς δε ηκούΰαμεν ταύτα, παρεκα- 12 λούμεν ημείς τε καΐ οι εντόπιοι, τού μη άναβαίνειν αύτον εις Ιερου- ύαλημ. τότε άπεκρίχΙ-η 6 Παύλος καΐ είπεν , τί ποιείτε κλαίοντες καΐ 13 ύυνϋ'ρυπτοντές μου την καρδίαν ; εγώ γαρ ου μόνον δεΰ^ηναι , άλλα καΐ απο&ανεΐν ετοίμως εχω εις Ιερουσαλήμ ύπερ τού ονόματος τού Κυρίου Ιηύού. Μη πειΟ-ομένον δΐ αυτού, ηβυχάΰαμεν είπόντες, 14 τού Κυρίου το Ο'έλημα γεινέΰΟ-ω. μετά δε τάς ημέρας ταύτας έπι- 15 ύκεναβάμενοι άναιβαίνομεν εις ^Ιερούόλυμα. Συνηλ^ον δ\ κα\ των 16 μαΟ^ητών απο Καιΰαρίας ΰύν ημΐν , άγοντες παρ' ώ ^ενιΰΰ'ώμεν, Μνάαωνί τινι Κυπρίω,^) άρχαίω μαϋ^ητ^. Γενομένων δε ημών είςΊερο[ύό]λνμα, άύμένως άπεδέξαντο Π ημάς οι αδελφοί. Τη τ ε επιού[6η] είΰηει ο Παύλος ΰύν ημΙν προς Ια- 18 κωβον , πάντες τε παρεγένοντο οί πρεΰβύτεροι. καΐ άβπαΰαμενος 10 αυτούς, ε^ηγεΐτο κα^•' εν εκαΰτον ων έποίηβεν^) ο Θεός εν τοΓς ε&νεσιν διά της διακονείας αυτού, οί δε άκούβαντες έδόί,α'ζον τον 20 Θεόν Είπόν τε αύτώ , ^-εωρεΐς αδελφέ, πόβαι μυριάδες^) είύΐν εν τοις Ιουδαιοΐς των πεπιΰτευκότων' και πάντες ξηλωταΐ τού νομού υπάρχουβιν. κατηχηΟ'ηύαν δε περί 6ού, ότι άποοταοίαν διδαβκεις 21 άπο Μωαέως τους κατά τά έ^νη Ιουδαίους , λέγων μη περιτέμν^ιν αυτούς τά τέκνα, μηδέ τοις έΟ-εβι περιπατεΐν. τί ούν έβτιν ; πάντως 22 δεΐϋυνελ^'είν πλη^Ός' άκούβονταιγάρότι έληλυΟ'ας. τούτοούν ποίη- 23 (5ον ο 6οι λέγομεν ' είβΐν ημΐν άνδρες τέόβαρες εύχην έχοντες εφ εαυ- τών τούτους παραλαβών^) άγνία^ητι ύύν αύτοίς ^) καΐ δαπάνηΰον 24 έπ αυτούς, ίνα ξ,υρηΰωνται την κεφαλήν, και γνώβονται πάντες οτι ών κατηχηνται περί 6ού ουδέν εΰτιν, άλλα καΐ ΰτοιχεΐς καΐ αυτός φνλάΰΰων τόν νόμον. Περί δε τών πεπιύτευκότων έΰ-νών ημείς 25 1) παράδωσαν. Sic, jDro παραδωσονσιν. 2) tlvl Κνπριω. Olim τινι omis- sum: deley'it Κνπριω , et rescripsit 1 m. 3) ων εποιησεν. Eescrii^tum aim. In fine lineae spatium est,• ubi ιηβεν cernitur. 4) μνρίαδες. Eescripsit μ,νρ 1 ra. 5) παραλαβών. Olim πΓαρα:|3ω2^ : correxit 1 ni, vel autiqiia. 6) αντοις. ι rescriptum a 1 m,, olim ut videtur avrovg. ΤΩΝ ΑΠΟΣΤΟΑίίΝ. 281 δπεβτείλααεν,^) κρίναντες φνλάααεβϋ-αί αντονς το τε είόωλόϋ-ντον XXI• 26 καΐ αίμα καΐ πνικτον καΐ πόρνευαν. Τότε ο Παύλος παραλαβών τους άνδρας, τϊ] εχόμεντ} ήμερα 6νν αντοΐς αγνίβϋ^είς εΐα^^ει εις το ίερον , διαγγελλων την έκπληρωβιν των ημερών του αγνιύμοϋ, εως 27 ου προΰηνεχϋ'η νπ'ερ ενός εκάΰτου αυτών η προΰφορά. ίΐς δε έ'μελ- λον αϊ επτά ημέραι ΰυντελείύ&ε , ο[ άπο της Αβιας Ιουδαίοι ϋ'εαΰα- μενοί αυτόν εν τω ίερώ, [α]υνεχεον πάντα τον όχλον , και επέβαλαν 28 επ' αυτόν τάς χείρας, κράζοντες, ανδρε Ίΰραηλεΐτε,') βοηΟ'ειτε. ούτος έβτιν ο αν^'ρωπος^) ο κατά του λαού , καΐ τού νόμου, καΐ του τόπου τού αγίου τούτου, πάντας πανταχή διδάύκων' ετι τε και Ελ- ληνας ειύηγαγεν εις τό ιερόν , καΐ κεκοίνωκεν τόν αγιον τόπον τού- 29 τον. ηΰαν γάρ προεωρακότες Τρόφιμον τον Εφεύιον εν τη :nioA£t 30 ούν αύτώ, Ον ενόμιξον ότι εις τό ιερόν είΰηγαγεν ο Παύλος. Εκει- νη^-η τε η πόλεις όλη, καΐ έγένετο βυνδρομη τού λαού ' καΐ επιλαβό- μενοι τού Παύλου , εϊλκον αυτόν ε^,ω τού ιεροί; ' καΐ ενΰ-εως εκλεί- 31 αΟ-ηΰαν αι d -ύραι. ζητονντων τ ε αυτόν άποκτ είναι, άνεβη φάΰεις τω 32 χειλιάρχω της ΰπείρης, ότι όλη ύννχνννεταιΊερουΰαλημ' ός έ^,αν- της παραλαβών ΰτρατιώτας και εκατοντάρχας, κατέδραμεν έπ αυ- τούς, οι δΐ ίδόντες τόν χιλίαρχον και τους ΰτρατιώτας , επανΰαντο 33 τύπτοντες τόν Παύλον. Τότε έγγίύας 6 χιλίαρχος επελάβετο αυ- τούς και εκελευΰε δεΰ^ηναι άλύβεύι δυβί' καΐ επυνΰ^άνετο τις εί'η, 34 καΐ τί έΰτιν πεποιηκφς. άλλοι δ\ άλλο τι επεφώνουν εν τω οχλω ' Μη δυναμένου δε αυτού γνώναι τό άύφαλες διά τόν ΰ^όρυβον, εκέ- 3δ λενβεν άγεοϋ'αι αυτόν εις την παρεμβολην. "Οτε δε εγένετο επΙ τους άναβαΟ'μονς , ΰυνεβη βαΰτάξεϋϋ^αι αυτόν υπό τών ΰτρατιω- 3(3 τών διά την βίαν τού όχλου, ηκολούϋ'ει γάρ τό πλη^Ός τού 37 λαού κράζοντες, αιρε αυτόν, μέλλων τε είβάγεύ^αι εις την παρ- εμβολην 6 Παύλος λέγει τω χιλιάρχω , ει εξ,εΰτίν μοι ειπείν τι 38 προς ΰε; ό δε εφη, ΈλληνιβτΙ γινώΰκεις; Ουκ άρα ΰύ ει ο Αιγύπτιος ο πρό τούτων τών ημερών άναϋτατώΰας καΐ έξαγα- γών εις την ερημον τους τ ετρακιΰ χίλιους άνδρας τών ΰικαρίων; 1) επεστείλαμεν. Kescripsit 1 m. εβτεύ.. 2) ανδρε Ισραηλειτε. Sic Cod. ΐη'ο άνδρες Ιαραηλειτοα. 3) ο αν^'ρο^πος. α erasnm in fine lineae , initio se- quentis aclscriptum est. 282 ΠΡΑΞΕΙΣ XXI. Είτΐβν όε ο Παύλος , εγώ ανϋ^ρωτΐος μεν ειμί Ιουδαίος Ταρβενς, 30 της Κιλικίας ουκ άΰημον πόλεως πολείτης' δέομαι δε σου, ετίί- τρεφον μοί λαλήϋαο προς τον λαόν. Έπιτρέφαντος δε αυτού, -10 ο Παύλος εΰτώς επΙ των άναβαϋ'μών κατέβιβε ττ} χειρί τω λαώ' Πολλής δε ϋίγής γεναμενης,^) προΰεφώνηβεν τη ίδια δια- λεκτω λέγων, ΚΕΦ. KB. CAP. XXII. Ανδρες, αδελφοί καΐ πατέρες, άκονΰατε μου της προς υμάς 1 νυνί απολογίας, άκούΰαντες δε οτι ττ} Έβραΐδι διαλεκτω προβε- 2 φώνεί αύτοΐς,'^) μάλλον παρεΰχον ηουχίαν. και φηΰυν, Εγώ είμι άνηρ Ιουδαίος , γεγενημενος εν Ταρβώ της Κιλι- 3 κίας, άνατεΰ'ραμμενος δε εν τη πόλει ταύτη παρά τους πόδας Γα- μαλιηλ, πεπαιδευμένος κατά άκρίβειαν τού πατρώου νόμου, ζη- λωτής υπάρχων τού Θεού, κα^-ώς πάντες υμεΐς εατε ΰημερον' ος ταύτην την οδόν έδιωξα άχρι %•ανάτου , δεομεύων καΐ παραδι- 4 δούς εις φύλακας άνδρας τε και γυναίκας, ώς και ο αρχιερεύς 5 μαρτυρεί μοι, καΐ πάν το πρεόβυτέριον ' παρ^ ων καΐ επιοτολάς δεξάμενος προς τους αδελφούς, εις ^αμαΰκον επορευόμην, άξων και τους εκεΐΰε οντάς, δεδεμένους είς'ίερουΰαλημ, ίνα τιμωρηΰ•ώ6ΐν. Έγένετο δε μοι πορευομένω και εγγίζοντι τη Ζΐαμαοκω περί με- ^ ΰημβρίαν εξαίφνης εκ τού ουρανού περιαϋτραψαι φως ίκανον περί εμέ' επεΰά τεείςτο έδαφος, και ηκουΰα φωνής λεγονσης μοι, Σαούλ, 7 Σαούλ, τι με διώκεις; Έγώ δε άπεκρίϋ^ην, τις ει κύριε; είπέν τε 8 προς εμε , εγώ είμι ^Ιηβούς 6 Ναξωραΐος ον ΰύ διώκεις, οι δε 9 ΰύν εμοί οντες το μεν φως έΟ'εάβαντο, την δ\ φωνην ουκ ηκου- ϋαν τού λαλούντός μοι. Είπον δε, τι ποιήΰω κύριε; ο δε Κύριος 10 είπεν προς με, άναΰτάς πορεύου εις ^αμασκόν' κάκει 6οι λαλη- ϋ-ηΰεται περί πάντων ών τέτακταί 6οι ποιη6αι. 'ίΐς δε ουκ 11 1) γεναμενης. Sic MS. 2)αντοίς. — otg rescriptum a nianu antiqiia super rasura. T.QN ΑΠΟΣΤΟΑϋΝ. 283 ενΕβλεπον απυ της δό^,ης τον φωτός έκάίνον , χδίραγωγονμενος yi'S.U. 12 άπο των ΰννόντων μοι , riXxtov εις Ζΐαμαΰχόν. Άνανίας δε τις^ άνηρ κατά τον νόμον μαρτνρονμενος νπο πάντων^) των κατοί- 13 κονντων Ιουδαίων, ελΟ-ών προς εμε καΐ έπιΟτάς είπέν μοί, Σαονλ 14 αδελφέ, άνάβλεφον. κάγώ αυττ} rrj ώρα εβλεφα εις αντόν. ο δε ειτιεν , 6 Θεός των πάτερων ημών προεχείρηΟατό 6ε γνώναι το θέλημα αντον , καΐ ίδεΐν') τον δίκαιον, καΐ άκονΟαι φωνην εκ 15 ατόματος αντον " οτί εοτ} μάρτυς αύτω προς πάντας άνϋ^ρώπους, 16 ων εώρακας καΐ ηκονΰας. καΐ νυν τι μέλλεις ; άναΰτάς βάπτιύαυ και άπόλουΰαί τάς αμαρτίας 6ου , έπικαλε6άμενος το όνομα αυ- 17 του. Έγένετο δε μοι νπο6τρέ'φαντι εις Ίερου6αλΎΐμ , κα\ προ6ευ- 18 χομένου μου εν τω ιερά , γενέ6^αυ με εν έκ6τά6ει , καΐ ίδεΐν αυτόν λέγοντα μοι, 6πεϋ6ον καΐ έ^ελϋ-ε εν τάχει ε^ Ιερουΰα- 19 λημ ' διότι ου παραδέρνονται 6ου μαρτυρίαν περί εμον. κάγώ είπον , Κύριε, αύτοΙ έπί6τανται , οτι εγώ ημην φυλακίζων 20 καΐ δέρων κατά τάς 6υναγωγάς , τους πι6τεύοντας έπΙ 6έ' και οτε ε^εχνννετο το αίμα του μάρτυρος '^) 6ου , και αύτος ημην εΰτώς , καΐ 6ννενδοκών , καΐ φνλάΰ6ων τά ιμάτια των αναιρούν- 21 των αυτόν, και είπεν προς με, πορεύου , οτι εγώ [ εις ε&νη μακράν ε^απο6τελώ 6ε. 22 "Ηκονον δ\ αντοϋ άχρι τούτου του λόγου , και επήραν την φωνην αυτών λέγοντες, αίρε απο της γης τον τοιούτον' 23 ου γάρ κα^ηκεν αυτόν ζην. κραυγαζόντων τε αυτών, κα\ ριπτούντων τά είμάτια, καΐ κονιορτόν βαλλόντων εις τον αέρα, 24 έκέλευ6εν ο χιλίαρχος εί6[άγε]6ΰ'αι αυτόν εις την παρεμβολ[ην], είπας μάΰτι^,ιν άνετάζε6ϋ'[αι] αντόν, ίνα γνω δι' ην αίτίαν- ούτως 2δ έπεφώνουν αύτω. ^ί2,ς δε προέτεινον αυτόν τοις ιμά6ιν , είπεν προς τόν ε6τώτα έκατόνταρχον 6 Παύλος, ει άνΟ'ρωπον Ρωμέον 26 και άκατάκριτον έ^ε6τιν νμίν μα6τίζειν; '^κού6ας δε ο εκατον- τάρχης, προ6ελϋ'ών τω γ^ιλίάρχω άπηγγειλεν λέγων, τι μέλλεις 27 ποιείν ' ο γάρ άνΰ'ρωπος ούτος 'Ρωμαίος έ6τιν. προ6ελΰ^ών δε 6 1) μ,κρτνρονμενος , olim μαρτνρομενος] correctio 1 m. : — πάντων, π rescriptum a 1 m. 2) καί. ίδειν. — vml snperius addicTit 1 m. lit videtur. 3) μαρτνρος. — ς rescriptum a 1 m. 284 ΠΡΑΞΕΙΣ XXII. χιλίαρχο^ uKbu αυτω , λέγε μοο , ύν 'Ρωμαίος εΙ; ο όε εφη, 28 vccL. ^πεκρίϋ-η υ χίλίαρχος , εγώ πολλού κεφαλαίου την πο- λιτίαν ταντην εκτησάμην. ο δε Παύλος εφη , εγώ δε καΐ γε- γενημαί. ενΟ^εως ονν άπεΰτηβαν απ' αντον οι μέλλοντες α,ν- 2ί) τον αναιτάζειν.^) καΐ ο χιλίαρχος δε έφοβη^η. επίγνονς οτυ Ρωμαίος έοτιν, καΐ οτι αντον ην δεδηκώς.') Tf] δε επαύριον 30 βονλόμενος γνώναι το άΰφαλες , το τι κατηγορείτε νπο των Ιουδαίων^ ελνβεν αντον ^ καΐ έκέλενΰεν (5ννελ%•εΙν τους αρχιε- ρείς καΐ πάν το ϋννέδρων' καΐ καταγαγών τον Πανλον έΰτη- ΰεν εις αντονς. ΚΕΦ. ΚΓ. CAP. XXIII. -/ιτενίβας δε τω ΰννεδρίω ο Παύλος είπεν ^ άνδρες αδελφοί, 1 εγώ ηάοϊΐ ύννειδηοευ άγαϋ-η πεπολειτενμαι τω Θεώ. αχρυ ταύ- της της ημέρας. Ό δΐ αρχιερενς Άνανίας επέταξεν τοΐς πάρε- 2 βτώβίν αντω, τνπτειν αυτού το οτόμα. Τότε ο Παύλος προς 3 αντον είπεν , τνπτειν 6ε μέλλει 6 Θεός , τοίχε κεκονιαμέναο ' καΐ αν κάϋ^ΐ] κρίνων με, κατά τον νόμον, καΐ παρανομών κε- λενεις με τυπτεΰΰ'αι ; οί δε παρεβτώτες είπον, τον αρχιερέα 4 τού Θεού λοιδορείς ; εφη τε ό Παύλος , ουκ τιδειν αδελφοί, 5 οτι έϋτίν αρχιερεύς ' γέγραπται γαρ ότι άρχοντα τού λαού 6ου ονκ έρεΐς κακώς. Γνονς δε ο Παύλος ότι τό εν μέρος έΰτίν [Σα]δ- Ο δονκαίων , τό δε έτερον Φα[ρ]ι6αίων , εκρα^εν εν τω 6ννεδρίω, άνδρες αδελφοί, εγώ Φαρι6αΐός είμι, νίός Φαρί6αίων' περί ελπίδος και άνα6τά6εως νεκρών εγώ κρίνομαι. Τούτο δε αυτού 7 είπόντος, έγένετο 6τά6είς των Φαριΰαίων καΐ Σαδδουκαίων, και έ6χί6^η τό πληΟΌς. Σαδδουκαΐοι μεν γαρ λέγου6ιν μη είναι 8 ανά6τα6ιν , μήτε αγγελον μήτε πνεύμα' Φαρι6αιοι δε όμολο- γού6ιν τα αμφότερα. Έγένετο δε κραυγή μεγάλη' και άνα- Ο 6τάντες τίνες τών Φαρι6αίων διεμάχοντο λέγοντες, ούδεν κα- κόν ενρίΰκομεν εν τω άνϋ^ρώπω τοντω' ει δε πνεύμα ελάληαεν 1) αναιταζίΐν. Sic pro α:ί;.?το:^?ιν. ζ rescriptnm a 1 m. 2) δεδη'Λως, })ro dsdsyicog. η rcscrii)tum a I m. ut vidctur. TiiN ΑΠΟΣΤΟΛί^Ν. ' 285 10 αυτώ η άγγελος. τζολλης όδ ΰτάΰεο^ς γενομένης, φοβηϋ-είς οΧΧΙΠ, χίλίαρχος μη dcauzaad-fj 6 Παύλος ντί αυτών, εκελενβεν το ΰτράτενμα καταβάν άρτΐάοαί αντον εκ μέβον αυτών, άπάγευν τε εις την τΐαρεμβολην. 11 Tfj δε ετίίονΰϊ] νυκτΐ έτΐίΰτάς^) αυτώ ο Κνρυος είπεν, ^-άρΰει, ώς γαρ διεμαρτνρω τα περί εμού εις Ιερουβαλημ, ούτω 6ε δει 12 καΐ εις 'Ρώμην μαρτνρηβαί. Γενομένης δε ημέρας, ποιηβαντες ΰυΰτροψην οί Ιουδαίοι, άνε^εμάτιύαν εαυτούς, λέγοντες μήτε 13 φαγεΐν μήτε πιειν εως ου άναίλωβιν τον Παύλον' ήΰαν δε ττλείους 11 τεοαεράκοντα ot ταύτην την ύυνωμοοιαν ποιηΰάμενοι' οΐτεινες προοελϋ-όντες rotg άρχιερεύβιν καΐ τοις πρεββντέροις είπαν, ανα- ΰ'έματί άνεΟ'εματίΰαμεν εαυτούς, μηϋ^ενος γεύβαβϋ^ε εως ού άπο- 15 κτείνωμεν τον Παύλον. νύν ούν , υμεΐς έμφανιβατε τω χιλιάρ- χω ΰύν τω ΰυνεδρίω, όπως καταγάγη αύτον εις υμάς, ώς μέλ- λοντας') διαγινώβκειν άκριβέΰτερον τα περί αυτού' ημείς δε, προ 10 τού έγγίβαι αύτον, ετοιμοί έΰμεν τού άναιλεΐν αυτόν. Άκούβας δε 6 νιος της αδελφής Παύλου την ένεδραν , παραγενόμενος Π και είΰελΟ^ών εις την Ονναγωγην , απηγγειλεν τω Παύλω. Προβ- καλεΰάμενος δε 6 Παύλος ενα τών έκατ οντ άρχων , εφη, τον νεανίαν τούτον άπάγαγε προς τον χιλίαρχον' έχει γαρ άπαγ- If^ γειλαί τι αυτώ. Ό μεν ούν παραλαβών αντον ηγαγεν προς τον χιλίαρχον, και φηΰιν, 6 δέομιος Παύλος προβκαλεΰάμενός με ηρώτηβεν , τούτον τον νεανίΰκον άγαγειν προς βε , έχοντα 19 τι λαληβαί 6οι. Έπιλαβόμενος δΐ της χειρός αντού 6 χιλίαρ- χος , και άναχωρηΰας έπνν%'άνετο κατ ιδίαν , τί έ6τιν ο έχεις 20 άπαγγεΐλαί μοί] Είπεν δε, οτ^ οι Ιονδαΐοι 6υνέΰ'εντο τού ερωτηΰαί 6ε , όπως ανριον τον Παύλον καταγάγϊ]ς εις το 6υνέ- δριον, ώς μέλλων τί άκριβέΰτερον πυνΰ'άνε6ΰ'αι περί αντού. 21 6ν ούν μη πει6&ης αντοΐς' ένεδρεύουΰιν') γαρ αύτον, εξ αυ- τών άνδρες πλείους τε66εράκοντα, οΐτεινες άνεΟ-εμάτιΰαν εαυ- τούς μήτε φαγεΐν μήτε πιειν εως ού άναίλω6ιν αυτόν' καΐ νύν είΰιν έτοιμοι προΰδεχόμενοι την από 6ού έπαγγελείαν. 1) επιοτας. α resci'ii)tum a 1 m. 2) μ,ελλοντας. Oliin μελλονας: cor- rectio I m. 3) ενεδρευοιιαν. Olim ενεδρεονοιν: correctio I m. 286 ΠΡΑΞΕΙΣ XXlII.o μεν ονν χι^λίαρχος άπελυΰεν τον νεανίΰκον , τίαραγγείλας μηδενΐ 22 εκλαληϋαί, ) οτί ταντα ενεφάνίΰας ττρός με. ΚαΙ προύκαλεβάμενοζ 23 δυο τ LV ας των εκατοντάρχων είπεν , έτοιμάύατε ατρατίωτας διακο- ΰίονς, όπως') πορενΟ^ώβιν εως Καιΰαρίας , καΐ ιππείς εβδομήκοντα, καΐ δεξ,ίοβόλονς ) διακοβίονς , άπο τρίτης ώρας της νυκτός ' κτήνη 21 τ ε παραύτηΟαί , ίνα έπιβίβάΰαντες τον Παϋλον διαΰώβωύι προς Φι- λικά ) τον ηγεμόνα ' γράφας έπιΰτολην περιεχουβαν τον τύπον του- 25 τον ' Κλαύδιος ^) ΑυΟίας τω κρατίΰτω ηγεμόνι Φίλικι χαίρειν. Τον ^η άνδρα τούτον βυλλημφϋ^εντα υπο των Ιουδαίων^ καΐ μέλλοντα άναι- ρεΐΰ'^'αι υπ' αυτών, έπιΰτάς ΰύν τω ύτρατεύματι έ^ιλάμην , μαΰ-ών ort "^Ρωμαίος έΰτιν. Βουλόμενός τ ε επιγνώναυ την αΐτίαν δι ην 28 ένεκάλουν αύτώ , κατηγαγον εις το βυνέδριον αυτών' ον εύρον 20 εγκαλούμενον περί ζητημάτων του νόμου αυτών, μηδέν δε- α^ιον θανάτου η δεΰμών, έχοντα έγκλημα, μηνυ^-είΰης δε μοι επίβουλης 30 εις τον άνδρα εΰεύ^αι δ'Ι αυτών επεμφα προς ΰε , παραγγείλας καΐ τοις κατηγόροις λέγειν αυτούς έπι ΰοϋ. Οι μεν ούν ΰτρατιώται, κατά το διατεταγμενον αύτοΐς, αναλα- 31 βόντ ες τον Παϋλον, ηγαγον δια νυκτός εις την^Αντιπατρίδα. τη 32 δ'ε επαύριον εάΰαντες τους ιππείς άπερχεβΰ'αι ούν αυτώ , υπέβτρε- ipav εις την παρεμβολην ' Οΐτεινες είβελϋ^όντες εις την Καιύαριαν, 33 καΐ άναδόντες την επιύτολην τω ηγεμόνι,*^) παρέβτηβαν καΐ τον Παϋ- λον αυτώ. Άναγνούς δε^ καΐ έπερωτηΰας ') εκ ποίας επαρχείας εοτιν, 3t καΐ πυΟ-όμενος ότι από Κηλικίας έΰτιν, διακούύομαί^) 6ου, εφη, 35 όταν και οι κατήγοροι 6ου παραγένωνται. κελεύΰας εν τω πραιτω- ρίω του Ήρώδου φυλά66ε6ι^αι αυτόν. ΚΕΦ. ΚΔ. CAP. XXIV. Μετά δε τινάς ημέρας κατεβη ο άρχιερεύς Άνανίας μετά 1 πρε6βυτέρων τινών και ρητορος Τερτύλλου τινός, οΐτεινες ένεφά- 1) Ε-Λίαληβαι. ι rcscriptura a 1 m. 2) οιτως. ο in m;iro'hie ponitur, et π rescriptiim, a 1 m. ut videtur. 3) δε^ίοβόλονς. Hie pro δΕξιολαβονς. 4) Φιλιν.α, pro Φηλιν,α, sic v. 20, cf. Κιλικία pro Κηλιν-ΐα etc. 5) Κλαν- ό\ος. Κ rescriptum a 1 m. G) ηγεαονι. Sic MS. A\^oide male, ηγψωνι. 7) επε- Qωτηacxg. aorg rescriptum a 1 m.; sequitur nuius literae rasnra. VVoIde male, leg-It επηρωτησας. 8) dianovoouKi-. Inter α et κ tres literae erasae sunt. Τί^Ν ΑΠΟΣΤΟΛί^Ν. 287 2 νιΰαν τω ηγεμόνι κατά τον Παύλου. Κληϋ-εντος δε αντον, ηρ-ΧΧΙΧ 'λ ξατο κατηγορεΐν ο Τερτνλλος λε'γων , πολλής ειρήνης τνγχάνοντ ες δίά 6ον, καΐ δωρϋ-ωμάτων γινομένων τω εΰ-νει τούτω δια της ΰης προνοίας πάντη τε καΐ πανταχού , αποδεχόμεΟ-α , κράτιΰτε ΦίΆίξ, 4 μετά πάβης ενχαριύτείας. ίνα δε μη επΙ πλίόν 6ε ενκόπτω, ^) 5 παρακαλώ άκονβαί 6ε ημών συντόμως τη 6η επιείκία.'^) εύρόντες γάρ τον άνδρα τούτον λοιπόν ^^) καΐ κεινούντα 6τά6είς πά6ι τοΐς Ίονδαίοις τοΐς κατά την οίκουμένην ^ πρωτοΰτάτην τε της τών Να- ζωραίων αίρέ6εως' ος [καΐ το] ιερόν έπείρα6εν βεβηλώ6α[ί],'^) Ον 8 καΐ έκρατη6αμεν'^) παρ' ου δυνη6η άνακρίνας περί πάν[των] τού- των έπιγνώναι ων ημείς κατηγοροϋμεν αυτού. Συνεπε&εντο δε καΐ 10 0L Ιουδαίοι,, φά6κοντες ταύτα ούτως εχειν. άπεκρίϋ-ητε ο Παύλος, νεύΰαντος αντώ τού ηγεμόνος λέγειν, Εκ πολλών ετών όντα 6ε κρι- την τώ έ'ϋ'νει τούτω έπι6τάμενος, ευΰ^ύμως τά περί εμαυτού άπολο- 11 γούμαι. δυνάμενου επιγνώναι οτι ον π λείους εί6ίν μοι ημεραι δώ- 1- δέκα, αφ' ης άνεβην προ6κυν}]6ων εις ΐερου6αλήμ' και ούτε εν τω ιερώ εύρόν με προς τίνα διαλεγόμενον η έπί6τα6ιν ποιονντα όχλον, 13 οϋτε εν ταΐς 6υναγωγαΐς, ούτε κατά την πόλιν' ούτε παρα6τή6αι δύ- 14 νανταί 6οι περί ) ών νυνί κατηγορον6ίν μου. 'Ομολογώ δε τούτο 6οι, ότι κατά την όδόν ην λεγον6ιν αϊρε6ΐν , ούτως λατρεύω τω πατρωω Θεώ, πι6τεύων πάΰι τοΓ^ κατά τον νόμον καΐ τοΐς προφηταις γεγραμ- 15 μενοις, ελπίδα έχων εις τον Θεόν, ην καΐ αυτοί ούτοι προ6δέχονται, 10 άνά6τα6ιν μέλλειν ε6ε6%'ε, δικαίων τ ε καΐ αδίκων ' εν τούτω καΐ αυτός ά6κώ, άπρ06κοπον 6υνίδη6ιν εχειν προς τόνΘεόν καΐ τους άνΟ^ρώπους Π διαπαντός. z/t' ετών δ ε πλειόνων έλεημο6ύνας ποιη6ων εις το εϋ•νος 18 μου καΐ προ6φοράς ' εν αίς εύρόν με ηγνιΰμένον εν τω ιερώ, ου μετά 10 όχλου ούδε μετά ϋ-ορύβον. Τίνες δε από τήςΆ6ίαςΊουδαΐοί, ους έδει 20 ijcl 6ού παρεΐναι καΐκατηγορεΐν ει τιεχοιεν πρόςέμε. εϊ αύτοΙ ούτοι 1) πλιον σε ενλ,νπτω. πλι margini lineac praececTentis adscriijtnni reliqiia rescripta super rasura. Inter ν et κ spatium interest. Correctio antiqna. 2) συντόμως ττ] gtj επί8ί•/.ί(χ. Rescripta a 1 m., ν,ια exeepto: συντόμως omis- sum erat. 3) λοιπόν. Nescio an λοιμον, ait Grabe. 4) βεβηλωσαι. σ rescriptum a 1 in. 5) Yer. 7 et pars sexti et oetavi, desiderantur. 6) σοι nsQi. t π re&cripta a 1 m.; oUni σον. 288 πραΗεις ^^ΙΥ.£ίπάτω6αν , τί ενρον αδίκημα, ότάντος μον έπΙ του ΰννεδρίον' η ττερί μίας ταύτης φωνής, ης έκεκρα^α εν αντοίς εύτώς , οτι 21 τιερί αναύτάβεως νεκρών εγώ κρίνομαι ΰημερον εφ' υμών. [ά]νε- 22 βάλετο δε αυτούς ο Φηλίξ, [ά]κρείβεΰτερον είδώς τα περί της οδού , εΐ'τΐας , όταν Αυβίας ο χίλίαρχος καταβη , δίαγνώΰομαί τα καΰ"' υμάς' δίατα^άμενος τω έκατοντάρχτ] τηρεΐ6%•αί αυτόν, εχείν 23 τε άνεβιν , καΙ μηδενα κωλύείν των ίδιων αυτού υτιηρετεΐν αυτω. Μετά δε τίνάς ημέρας παραγένος^) 6 Φηλίξ, ΰονν^) ζ/ρου- 24 ϋίλλΐ] τγι ίδια γυναίκΐ αυτού ούύη 'Ιουδαία , μετετΐέμψατο τον Παύ- λον , καΐ ηκουοεν αυτού τΐερί της εις Χρίβτον πίΰτεως. Ζΐίαλεγο- 25 μένου δε αυτού περί δίκαίοβύνης καΐ εγκράτειας καΐ τού κρίμα- τος τού μέλλοντος, έμφοβος δε γενόμενος, ο Φήλί^, άπεκρίΰ-η,• το νύν έχον ττορ^ιίοΐ' ' καιρόν δε παραλαβών μετακαλέΰομαί 6ε ' αμα καΐ έλπίζων , οτί χρήματα δο^^ηΟεταί αύτω ύπο τού Παυ- 2G λου ' δίο καΐ πυκνότερον αύτον μεταπεμπόμενος ωμίλει αυτω. διετίας δε πληρωΰ'είοης έλαβεν δίάδοχον 6 Φήλίξ, Πόρκίον 27 Φηΰτον' d -έλων τε χάρίτα καταϋ'έΰΟ'αί τοίς Ίουδαίοίς ο Φίλί^,, κατέλείπεν τον Παύλον δεδεμένον. ΚΕΦ. ΚΕ. CAP. XXV. Φηβτος ούν έπίβάς τγί έπαρχείω^) μετά τρεις ημέρας άνέβη εις 1 Ίεροαόλυμα άπο Καίύαρείας. ένεφάνίβάν τε αύτω ου αρχιερείς ~ καΐ οί πρώτοί των Ιουδαίων κατά τού Παύλου, καΙ παρεκα- λουν αύτον, αιτούμενοι χάριν κατ' αυτού, όπως μεταπέμφη- ταί αύτον εις Ιερονβαλημ , ένέδραν ποίούντες αναίλεΐν αυτόν κατά την οδόν. 6 μ\ν ούν Φηϋτος άπεκρίΰ'η , τγιρεί6%'αί τον Παύλον εις 4 Καίοαρίαν , εαυτόν δε μέλλείν εν τάχεί έκπορεύεΰΟ'αί. Οί ούν Γ) εν ύμΐν , φηύΐν , δυνατοί, ουνκαταβάντες, ει' τί εβτίν εν τω αν- δρΐ άτοπον, κατηγορείτωΰαν αυτού. δίατρίφας δε εν αυτοίς Ο ημέρας ου πλίους οκτώ η δέκα, καταβάς εις Καίΰάρίαν, και τη επαύριον καϋ^είΰας έπΙ τού βήματος , έκέλευβεν τον Παύλον αχΟ-ψ 1) παραγενος. ^ic γη^ο παραγενομενος. 2) οονν. Sic pro σνν. 3) επαρ- χειφ•, ρνο επο'ρχίθ(. ΑΠΟΣΤΟΑ.^Ν. 289 7 vaL. Παραγενομενον δε αυτού, περυεΰτηύαν αντον οΓ άπο Ιερό- XXV. ΰολνμων καταβεβηκότες 'lovdccLOc, πολλά zed βαρέα αίτίώματα 8 καταφεροντες , α ουκ ί'σχνον άποδεΐξ,ε, ττον Παύλου άπολογον- μενον. οτι ούτε εις τον νόμον των Ιουδαίων^ οντε εις το ιερόν, Ο οντε εις Καίβαρά τι ημαρτον. Ο Φηΰτος ονν ^ελων τοις Ίου- δαίοις χάριτα καταΟ-εόϋ-αί , άποκριΰ-είς τω Παύλω είπεν , d -ελείς εις Ίεροβόλνμα άναβάς, εκεί τΐερί τούτων κρι^ηναι έπ εμον; 10 είηεν δε Παύλος, επί τού βήματος ΚαίΟαρος έΰτώς είμι, ον με δει κρίνεβ^αυ. Ιουδαίους ονδεν ηδίκηύα, ως και αύ κάλ- 11 λιον επιγινώΰκεις. ει μεν ούν αδικώ και α^ιον θανάτου πε- τΰραχά τι, ου παραιτούμαι το αποΟ^ανεΐν' ει δε ουδέν έΰτιν ων ούτοι κατηγορούΰίν μου, ουδείς με δύναται αύτοΐς χαρί(5α6%•αι. 12 Κεβαρα επικαλούμαι. Τότε ο Φήβτος ΰυλλαλήβας μετά τού βυμ- βονλίου , άπεκρίΟ-η , Καίΰαρα επικέκληΰαι, επι Καίΰαρα πορεύοτ]. 13 Ήμερων δε διαγενομένων τινών , ^Αγρίππας ο βαΰιλεύς καΐ Βερνίκη κατηντηβαν εις Καιοάριαν y άαπαύάμενοι τον Φήβτον. 14 ως δε πλείους ημέρας διέτριβον εκεί, ο Φήΰτος τω βαβιλεΐ άνέ- θ^ΓΟ τα κατά^) τον Παύλον λέγων, άνήρ τις έβτίν καταλελιμ- 15 μένος υπό Φήλικος δέσμιος, περί ου, γενομένου μου εις Ίερο- 6ολυμα, ένεφάνιΰαν οι αρχιερείς, καΐ οι πρεοβύτεροι τών Ίου- 16 δαίων, αιτούμενοι κατ' αυτού καταδίκην, προς ους άπεκρίϋ-ην, ότι ούκ εΰτιν έΰ-ος 'Ρωμαίοις χαρίζεο^αί τίνα avd -ρωπον , πριν •>\ f > \ , ,, \ , , ΎΙ Ο κατηγορούμενος κατά προϋωπον εχοι τους κατήγορους, το- 17 πον τε απολογίας λάβοι περί τού εγκλήματος. Συνελ%•όντων ούν αυτών ivd -άδε, άναβολην μηδεμίαν ποιηΰάμενος , τη ε^,ής κα%•εί- 18 ΰας επι τού βήματος, έκέλευΰα άχϋ-ήναι τον άνδρα' περί ου αταϋ^έντες οι κατήγοροι ούδεμίαν αίτίαν εφερον ών εγώ ύπενό- 19 ουν πονηράν ' Ζητήματα δέ τίνα περί της ιδίας διΟιδαιμονίας είχον προς αυτούς, και περί τίνος Ίηΰού τε^-νηκότος, ον εφαΰκεν ο 20 Παύλος ζην. Άπορούμενος δε εγώ την περί τούτων ζήτηύιν, ελε- γον , ει βούλοιτο πορεύεα&αί εις Ιεροσόλυμα, κάκεΐ ' κρίνεΰΘ-αι 1) τα ν.ατα. Ε correctione: λάίΙβΙιΐΓ prius fuisse κατά, omisso τα: delevit 1 ni. et rescripsit. CODEX ALEX. 19 290 πρα:ξ:εις XXV. περί τούτων, τον δ\ Παύλου ετΐίκαλεβαμενου τηρηϋ'ήναί αντον 21 είζ την τον Σεβαβτον δίάγνωβίν, εκέλενοα τηρεΐοϋ^αι αύτον, εως ου αναπέμψω αντον προς Καίύαρα. Άγρίππας δε προς τον Φψ 22 <5τον^ εβουλομην καΐ αυτός του άνϋ-ρώπου άκοϋβαί. αϋρων, φηβΐν, ακουΰγι αύτοϋ. Tfj ονν επαύριον ελϋ'όντος τον Άγρίππα καΐ 23 της Βερνίκης μετά πολλής φανταβίας, καΐ είΰελϋ'όντων εις το ακροατηριον , ύνν τ ε χιλιάρχους καΐ άνδράβιν τοις κατ' εξ,οχην της πόλεως, καΐ κελενβαντος του ΦηΟτου,^) ηχΟ-η 6 Παύλος. Και φηβιν ο Φηβτος, '^γρίππα βαΰίλεν, καΐ πάντες οί ΰυν- 24 παρόντες ημίν άνδρες, θεωρείτε τούτον περί ου άπαν το πλη- d -ος των Ιουδαίων ένέτυχόν μοι εν τε Ίεροΰολύμοις καΐ εν3•άδε, βοώντες μη δείν αντον ζην μηκέτι. εγώ δε κατελαβόμην μηδέν 25 άξ,ιον αντον θάνατον πεπραχεναί, αυτού δε τούτου έπικαλεβα- μένου τον Σεβαβτον , έκρινα πεμπειν. περί ου άύφαλες τι γρά- 26 -ψαι τω κνρίω ουκ εχω' δ[ί6] επηγαγον αύτον εφ' υμών, καΐ μάλίβτα επί 6ού , βαβίλεύ Ά[γρίπ]πα , όπως της άνακρίύεως γε- ν[ο]μενης εχω τι γράψω, άλογον γάρ μοι δοκεΐ, πέμποντα δέ^- 27 όμίον, μη καΐ τάς κατ' αυτού αιτίας ΰημάναι. ΚΕΦ. Kg. CAP. XXVI. '^γρίππας δε προς τον Παύλον εφη, επιτρέπεται 6οι περί ϋεαυ- 1 τού λέγειν, τότε 6 Παύλος εκτείνας την χεΐρα άπελογείτο, περί πάντων ων εγκαλούμαι υπό Ιουδαίων, βαΰιλεύ Αγρίππα, 2 ηγημαι έμαυτόν μακάριον επι ΰού μέλλων οήμερον άπολογεΐ- οϋ'ε ' μαλιβτα γνώβτην όντα 6ε των κατά 'Ιουδαίων εΰ-νών τε 3 καΐ ζητημάτων') έπι6τάμενος' διό δαίομε μακροΰ^ύμως άκού- 6αί μου. Την μεν ούν βίω6ίν μου την εκ νεότητος, την απ' 4 άρχης γενομένην εν τω έΰ^νει μου εν τε Ίερο6ολύμοις, ί'6α6ι^) πάν- τες 0L Ιουδαίοι , προγινώβκοντές με άνωΟ^εν, εάν %^έλω6ι μαρτυρεΐν^ 5 ότι κατά την άκριβε6τάτην αΐρεβιν της ημετέρας ΰ-ρηΰκείας έζη- 1) Φηατον. Φη rcscriptum a 1 m. 2) ζητημ,ατων. Olini ζημ,ατων: — 1 m. superius addidit τη. 3) igkgl. Olim lugl : correxit 1 m. ΑΠΟΣΤΟΛΩΝ. 291 6 6α Φαρίΰαιος' καΐ ννν έπ έλπίδι της εις τους τΐατερας ημών^Χ^νΐ. 7 επαγγελίας γενομένης vito τον Θεού ε^τηκα κρινόμενος , είς ην το δωδεκάφνλον ημών εν εκτενία ννκτα καΐ ημεραν λα- τρενον ελπίζει καταντηΰαυ ' περί ης ελπίδος εγκαλούμαι νπό 8 ^Ιουδαίων. τί\ απιΰτον κρίνεται παρ νμιν ^ ει ο Θεός νεκρούς 9 εγείρει; Έγώ μεν ονν εδοί,α εμαντω προς το όνομα Ίηΰον 10 τον Ναξωραίον δεΐν πολλά εναντία πράξαι' 6 καΐ έποίηΰα εν 'ΐεροβολνμοις , [και πολλούς τ ε των αγίων εγώ εν φνλακαις κατεκλειΰα, την παρά τών αρχιερέων εξονΰίαν λαβών' άναι- 11 ρονμενων τε αυτών κατήνεγκα φήφον. καΐ κατά πάβας τάς ΰνναγωγάς πολλάκεις τιμωρών αντονς , ηνάγκαζον βλαύφημειν' [π]ερΐ(36ώς τε εμμαινόμενος [α\ντοΐς ^ εδίωκον εως και εις Ιτ]άς 12 έ'ξω πόλεις, εν οις πορενόμενος εις Ζΐαμαΰκον μετ' έ'ξονΰίας 13 καΐ επιτροπής τών αρχιερέων , ημέρας μεβης , κατά την όδόν Ιδον, βαΰιλεύ , ονρανόϋ'εν νπερ την λαμπρότητα τον ηλίον, 14 περιλάμφαν με φώς και τονς 6νν εμοι πορενομενονς. πάντων τε καταπεοόντων ημών εις την γην, ηκονβα φωνην λέγονβαν προς με τη Έβραΐδι διαλεκτω . Σαούλ, Σαούλ, τί με διώκεις; 15 6κληρόν 6οι προς κέντρα λακτίζειν. Έγώ δ\ είπα, τις ει κύ- 16 ριε; 6 δε Κύριος είπεν , εγώ είμι 'ΐηΰονς ον βύ διώκεις, αλλά άνάΰτη^Ί, καΐ ΰτηϋΊ έπι τονς πόδας βον' εις τούτο γάρ ωφ&ην 6οι, προχείραΰ^-αί 6ε νπηρέτην καΐ μάρτνρα ων τ ε ίδες, ών 17 τε 6φϋ•η6ομαί 6οι, εξ,ερούμενός 6ε εκ τού λαού καΐ εκ τών 18 εϋ'νών , εις ονς εγώ απο6τέλλω 6ε, ανοΐ^αι οφΟ'αλμούς αυ- τών, τον απο6τρέφαι από 6κότονς εις φώς, καΐ της εξ,ονΰιας τον Σατανά επί τον Θεόν, τον λαβείν αντούς άφε6ιν άμαρ- 19 τιών, καΐ κληρον εν τοις ηγια6μένοις πί6τει τη εις έμέ. "Ο&εν βα6ιλεύ ^γρίππα, ονκ έγενόμην άπειΰ'ης τη ονρανίω όπταΰία, 20 αλλά τοις εν Ζΐαμα6κώ πρώτον τε και εν Ιερο6ολύμοις, πά- 6άν τε την χώραν της Ίονδαίας , καΐ τοις εΟ-νεβιν, άπηγγέλ- λον μετανοειν , καΐ έπι6τρέφειν έπι τον Θεόν, άξια της με- 21 τανοίας έργα πρά66οντας. ένεκα τούτων οι Ιουδαίοι 6νλλα' 22 βόμενοί με έν τω ιερώ , έπειρώντο διαχειρη6α6%^αι. έπικονρίας ούν τνχών της άπό τον Θεού, άχρι της ημέρας ταύτης, ε6τηκα 19* 292 ΠΡΑΞΕΙΣ XXYI. μαρτνρόμενος μικρω τε κοά μεγάλω , ονδεν έκτος λέγων, ων τ ε οι υτροφητοίί έλάληύαν μελλόντων γείνεΰ&αί, καΐ Μωβής, ει 23 τΐαΰ'ητος ο Χρίΰτός, ει πρώτος ε^ άναΰτάύεως νεκρών φως μέλ- λει καταγγελλευν τω τ ε λαώ καΐ τοις εΰ-νεΟιν. Ταντα δε αντον άπολογονμενον , ο Φηΰτος μεγάλΐ] τγι φωνγι 24 φηΰΐν , μαίντί] Πανλε' τα πολλά 6ε γράμματα επίοταβΟ^ε εις μα- νίαν περιτρεπει. Ό δ\ Παύλος, ον μαίνομε, φηβΐν, κράτιΰτε Φήστε, 25 άλλα αληϋ-είας καΐ ύωφροΰννης ρήματα άποφϋ-εγγομαι. επίβτα- 20 ται, γαρ περί τούτων ο βαΰίλενς, προς 6ν καΐ παρρηΰίαζόμενος λαλώ' λαν&άνειν γαρ αυτόν τι τούτων ον πεί%•ομαι' ον γάρ έ<5τιν εν γωνία πεπραγμενον τούτο, πιστεύεις βαΰίλεν ^Αγρίππα 27 rotg προφηταις; οίδα οτι πιΰτεύεις. Ό δ\ Αγρίππας προς τον 28 Παύλον, εν ολίγω με πείΟ-η Χριβτιανον ποίηΰαί. Ό δ\ Παύλος, 29 εν^αίμην αν τω Θεώ, καΐ εν ολίγω καΐ εν μεγάλω ον. μόνον 6ε, άλλα καΐ πάντας τους άκούοντάς μον 6ημερον, γενε6%•αί τοιού- τονς όποιος κάγώ ειμί , παρεκτός τών δε6μών τούτων. Άνε6τη 30 τε ο βαΰίλενς καΐ ο ηγεμών, η τε Βερνίκη, καΐ ου βννκαΟ'ημε- voi αύτοΐς, καΙ άναχωρηοαντες ελάλονν προς αλλήλονς λεγον- 31 τες , ότι ονδεν ά^ιον θάνατον η δδ6μών τι πράΰΰει ο άν&ρωπος ούτος. Άγρίππας δε τω Φγ^ΰτω εφη, άπολελύΰΰ'αί εδύνατο ό 32 άνΰ-ρωπος ούτος, ει μη επικεκλητο Καίΰαρα. ΚΕΦ. ΚΖ. CAP. XXVII. iiig δε εκρί&η τον άποπλεΐν ημάς εις την Ίταλείαν , παρεδί- 1 δον τόν τε Παύλον και τεινας ετερονς δε6μώτας εκατοντάρχη, ονόματι, Ιονλίω, 6πείρης Σεβαΰτης. έπιβάντες δ\ πλοίω ^Αδρα- 2 μνντηνώ, μέλλοντι πλειν εις τονς κατά την ΐΛ6ίαν τόπονς, άνη- χϋ-ημεν, όντος 6τ)ν ημΐν Άρι6τάρχον Μακεδόνος Θε66αλονικέως. 3 τη τε ετέρα κατήχϋ^ημεν εις Σιδώνα ' φιλαν&ρώπως τε 6 Ίού" ΑΠΟΣΤΟΑηΧ. 293 λιανός^) τω Πκύλω χρηΰάμενος , επετρεψεν προς τους φίλονς^^^'ίΐ- 4 τΐορενϋ-εντί επιμε?.£ίας τυχεΐν. κακεΐΰ-εν αναχΰ-εντες νπετΐλεν- 5 ΰαμεν την Κντΐρον , δια το τονς ανέμους είναι, εναντίους. Τό τε πέλαγος το κατά την Κίλικίαν καΐ Παμφυλίαν διαπλεύ- 6 ααντες, κατήλϋ^αμεν εις Αυβτρα της Αικνας.') κάκεΐΰ-εν ευρών 6 έκατοντάρχης πλοιον ^Αλεξανδρΐνον πλέον εις την Ίταλιαν, Τ ένεβίβαβεν ημάς εις αυτό. εν ίκαναΐς δε ημέραις βραδυπλο- ούντες, καΐ μόλις γενόμενοι κατά την Κνιδον , μη προβεών- τος ημάς του ανέμου^ υπεπλεύΰαμεν την Κρητην κατά Σαλ- 8 μώνην. μόλις τε παραλεγόμενοι αυτήν ^ ηλΰ^ομεν εις τόπον καλούμενου Καλούς Λιμένας^ φ εγγύς πόλις ην ΆλάβΟα.^) 9 Ικανού δε χρόνου διαγενομένου, καΐ όντος ηδη επιΟφαλούς του πλοός^ δια το και την νηΰτείαν ηδη παρεληλυθ^έναι , παρηνει 10 ο Παύλος λέγων αυτοΐς ^ άνδρες^ d -εωρώ ότι μετά ύβρεως και πολλής ^iyittag ου μόνον τού φορτίου καΐ του πλοίου, αλλά 11 καΐ των Ί{;υχών ημών μέλλειν έοεύϋ-αι τον πλουν. Ό δε έκα- τοντάρχης τω κυβερνήτη καΐ τω ναυκλήρω μάλλον έπί%•ετο η 12 τοις υπό Παύλου λεγομένοις. ΆνευΟ-έτου δε τού λιμένος υπάρ- χοντος προς παραχιμαΰίαν , οι πλείονες έ^-εντο βουλήν άναχΰ-ή- ναί έκεΐϋ-εν , εΐ'πως δύνανται καταντήααντες εις Φοίνικα πα- ραχειμάοαι , λιμένα της Κρήτης βλέποντα κατά λίβα και κατά 13 χώρον. 'Τποπνεύοαντος δε νότου, δό^,αντες της προϋ-έβεως 14 κεκρατηκέναι, άραντες άβόον παρελέγοντο την Κρητην. μετ ου πολύ δε έβαλεν κατ αυτής άνεμος τυφωνικός, 6 καλού - 15 μένος Ευρακύλων. ) Συναρπαΰΰ'έντος δε τού [πλοίου] , καΐ μή δυναμένου άντο[φΰ'αλ]μεΐν τω άνέμω , έπειδόνίτες] έφε- 16 ρόμεϋ'α. Νηοίον δε τι [υπο]δραμόντες καλούμενον Κλα[ύδην], 17 ιβχύβαμεν μόλις περικρατεις γενέβΟ-αι της βκάφης' ην άραν- τες, βοηϋ'είαις έχρώντο , ύποξωννύντες το πλοιον' Φοβού- μενοί τε μη εις την ΰύρτιν έκπέύωύιν , χαλάΰαντες τό 18 οκεύος, ούτως έφέροντο'. Σφοδρώς τ ε χειμαζόμενων ημών, 1) Ιουλιανός. Sic Μ8. 2) Ar/.vag. Sic pro ΛνΛίας. 3) Alaoocc. Sic pro AuoaLcc. 4) ενρα•/.νλων. vSic MS. 294 ΠΡΑΞΕΙΣ ΧΧνίΙ.τ^ ε^ής εκβολην εποιοϋντο' καί xfi τρίτγι αντόχείρες την ΰκενην 19 τον πλοίου έρριψαν' Μήτε δε ηλίου, μήτε αοτρων ετΐίφαινόν- 20 των έτά πλείονας ημέρας, χειμώνός τε ουχ ολίγον επικειμένου, λοιπόν περίΥ]ρεΐτο έλπίς πάΰα τον οώξβα^^αι ημάς. πολλής δε ~1 αΰιτίας νπαρχονΰης , ΰταΟ-εΙς ο Παύλος εμμέΰω αυτών είπεν. Έδει μεν, ώ άνδρες, πειΰ-αρχήΰαντάς μοι μη άνάγεϋ^αι άπο της Κρή- της , κερδήΰαί τε την νβριν ταυτην καΐ την ζημίαν. και τα- 22 νυν παραινώ νμάς ενΰ-υμεΐν αποβολή γαρ φνχης ουδεμία εβται ί'ξ νμών , πλην τον πλοίον. παρέοτη γαρ μοι τανττ] τγι ννκτΐ 23 του Θεού , ου είμι εγώ, ω και λατρεύω, άγγελος, λέγων, μη φοβού 24 Παϋλε , Καίβαρί ΰε δει παραΰτήναι' καΐ ιδού κεχάριύταί 6οι 6 Θεός πάντας τους πλέοντας μετά ΰού. διο εύ^υμειτε άνδρες' πι- 25 ΰτεύω γάρ τω Θεώ οτι όντως εβται καϋ^' ον τρόπον λελάληταί μοι. εις νήΰον δέ τίνα δει ημάς έκπεΰεΐν. 26 Slς δε τεύΰαρεβκαιδεκάτη νύ^ επεγένετο, διαφερομένων ημών 27 εν τω Άδρία, κατά μέύον της νυκτός νπενόουν οί" ναϋται προβάγειν τίνα αυτοίς χώραν' καΐ βυλίΰαντες εύρον όργυιάς εΐ'κοΰι' βραχύ 28 δε διαΰτήύαντες , και βάλιν^) βολίΰαντες, εύρον op^utag δεκα- πέντε' [φ]οβούμξνοί τε μήπω κατά [τ]ραχεΐς τόπους εκπέβω- 29 μεν, εκ πρύμνης ρίφαντες άγκυρας τέύΰαρας , ηϋχοντο ημέραν γενέοΰ'αι. Τών δε ναυτών ζητούντων έκφυγεΐν εκ του πλοίου, 30 κα\ χαλαβάντων την βκάφην εις την ϋ^άλαΰβαν , προφάβει ως εκ πρώρης άγκυρας μελλόντων έκτίνειν, εΙπεν ο Παύλος τω εκατόν- 31 τάρχη και τοις ΰτρατιώταις , εάν μη ούτοι μείνωύιν εν τω πλοίω^ νμεΐς οωΟ'ήναι ού δύναοΟ'αι. τότε άπέκοφαν οι ΰτρατιώται τά 32 ύχοινία της Οκάφης , καΐ ιαβαν') αυτήν εκπεΰειν. '^χρι δε ον 33 ημέρα εμελλεν γείνεύ^-αι , παρεκάλει ο Παύλος απαντάς μετά- λαβείν τροφής, λέγων, Τε6ΰαρε6καιδεκάτ7]ν ΰήμερον ήμέραν προβδοκώντες , άύιτοι διατελείτε, μηΰ-εν προσλαμβανόμενοι, διό 34 παρακαλώ υμάς μεταλάβει^ τροφής' τοι^το γάρ προς της ημε- τέρας βωτηρίας υπάρχει' ούϋ'ενός γάρ νμών -Ο-ρ/ξ άπό της κεφα- λής απολεΐται. Εΐπας δε ταύτα .^ και λαβών άρτον, ενχαρίύτηΰεν 35 1) βαλιν. Pro πάλιν, (ί, a 1 m. A'el nutiqua, lineola transfigitiir. 2) laoav pro SLccaav, ΑΠΟΣΤΟΛ.^Ν. 295 30 τω Θεω ένώταον πάντων^ καΐ κλάΰας ηρξατο ε6θ•ίείν. ένζυμοι όέ^χνίΐ. 37 γενόμενοι πάντες , καΐ αντοί προοελάβον τροφής ' ημεΟ'α δε πάΰαι 38 φνχαΐ εν τω πλοίω δίακόβιαί εβδομηκονταπεντε. κορε6%'έντες δ\ τροφής^ εκονφιζον το τΐλοΐον , έκβαλλόμενοι τον βίτον εις την 39 ϋ^άλαβΰαν. οτε δε ήμερα έγένετο , την γην ονκ επεγίνωΟκον ' Κόλτίον δε τίνα κατενόονν έχοντα αίγιαλον ^ ττρος ον εβονλοντο, 40 ft δνναίντο, ε^ώΰαΰ το πλοΐον. καΐ τάς άγκυρας τιεριελόντες εί'ων εις την ϋ^άλαΰΰαν^ αμα άνεντες τάς ζενκτηρίας των πη- δαλίων' και έπάραντες τον άρτέμωνα vrj πνενονΰη κατεΐχον εις -11 τον αίγιαλόν. Περιπεύόντες δε εις τόπον δίϋ^άλαββον^ έπέκευ- λαν^) την νανν ' καΐ η μεν πρώτη') ερίβαβα εμενεν άΰάλεντος, 42 η δε πρνμνα έλνετο υπό της βίας. Των δε βτρατυωτών βουλή έγένετο ϊνα τους δεβμώτας άποκτείνωβιν ^ μψις έκκολνμβηβας 43 διαφυγή. 6 δε εκατοντάρχης βονλόμενος τον Παϋλον δίαβώΰαί, έκώλυβεν αυτούς τον βονληματος , έκέλευΰέν τε τους δυναμένους 44 κολυμβαν, άπορρίφαντας πρώτους έπΙ την γην έί,ιέναι^ καΐ τους λοίπονς , ους μεν έπΙ βανίΰιν^ ους δε επί τίνων των απο του πλοίου, καΐ ούτως έγένετο πάντας δία6ω%•ηναι έπΙ την γην. ΚΕΦ. ΚΗ. CAP. XXVIII. 1 /ΐαΐ διαβωΰ'έντες, τότε έπέγνωμεν οτι Μελίτη η νηύος καλείται. 2 Οι τε βάρβαρου παρείχαν ον την τοιχοϋβαν φιλαν^-ρωπίαν ημΐν' άφαντες γαρ πνράν, προύελάβοντο ημάς, διά τον νετόν 3 τον έφεΰτώτα, καΐ δίά το -φνχος. Συότρέψαντος δε του Παύλου φρύγανων τι πληΰΌς , καΐ έπι%'έντος του Παύλον έπΙ την πυράν, 4 έχιδνα άπό της θέρμης έξελϋ-ονύα καϋ-ήψε της χειρός αντοϋ. 'ίΐς δε Ιδον 0L βάρβαροι κρεμάμενον το ^ηρίον έκ της χειρός αντον, προς άλλήλονς ελεγον, πάντως φονενς έΰτιν 6 άνϋ-ρωπος ούτος, 5 όν διαύω^έντα έκ της ^αλάββης η δίκη ζην ονκ εί'αβεν. Ό μεν 6 ονν άποτινα^,άμενος τό ^ηρίον εις τό πυρ, έπα&εν ούδεν κακόν, οι 1) επετιειλαν. λκ antea omissum, addidit 1 m. 2) πρώτη. Loco πρώρα, τη lirieola transfixit 1 m. vel antiqua. 296 ΠΡΑΗΕΙΣ XXVIII. δε τΐροΰεδόκων αντον μέλλων ^) TciitQaod'aL η κατατιίτίτειν αφνω νεκρόν' Επί πολύ δε αυτών προβδοκονντων, καΐ ^^εωρούντων μηδέν άτοπον είς αντον γεινόμενον , μεταβκλόμενοί ελεγον είναι αντον 'ϋ'εον. Εν δε τοις περί τον τόπον εκείνον νπηρχεν χωρία τώ 7 πρώτω της νηβον , ονόματι Ποπλίω, ος άναδε^άμενος ημάς τρεις ημέρας φιλοφρόνως έ^ένιΰεν. Έγένετο δ\ τον πατέρα τον Πο- 8 πλίου πνρετοΐς και δνύεντερ'ιω ) ΰννεχόμενον κατακεΐβΟ-ε' προς ον ο Πανλος είΰελΰ'ων, και προβενξάμενος ^ επι^-είς τας χείρας αντω^ ίάΰατο αντόν. Τοντον δε γενομένον, καΐ οί λοιποί οι εν vfl νηΰω έχον- 9 τες άΰΟ^ενείας προΰηρχοντο καΐ έΰ-εραπενοντο. οϊ καΐ πολλαΐς τιμαΐς 10 έτίμηΰαν ημάς, καΐ άναγομένοις επέ^-εντο τάς πρός^) τας χρείας. Μετά δ\ τρεις μήνας ανηχϋ-ημεν εν πλοίω παρακεχιμακότι εν 11 ττι νη6ω , Αλε^ανδρίνω, παραΰημω ζίιοΰκονροις' και καταχϋ'έντες 12 εις Σνρακονΰας , έπεμείναμεν ημέρας τρεις. όΟ-εν περιελϋ-όντες 13 κατηντηύαμεν εις 'Ρηγιον , και μετά μίαν ημέραν επιγενομένου^) νότου δευτέρεοι ηλ^-ομεν εις Ποτιόλους'^) ου ευρόντες αδελφούς, 14 παρεκληϋ'ημεν παρ' αύτοΐς έπιμεΐνα^) ημέρας επτά ' και ούτως ηλ- &αμεν εις Ρωμην. κάκεΐϋ-εν οι αδελφοί άκούΰαντες τα περί ημών, 15 ηλΰ-ον εις άπάντηβιν ημΐν άχρι Άππίου Φόρου καΐ Τριών Ταβερ- νών ' ους ίδών ο Παύλος , ενχαριΰτηύας τω Θεώ, έλαβε Ο^άρΰος. "Οτε δε ειόηλΰ-αμεν εις Ρωμην, επετράπη τω Πανλω μένειν IQ κ«'9'' έαντόν , 6υν τω φυλαοβοντι αυτόν ϋτρατιώτη. Έγένετο δε 17 μετά ημέρας τρεις βννκαλέύαβ^'αι αυτόν τους όντας τών Ιου- δαίων^) πρώτους' ύυνελΰ'όντων δε αυτών, έλεγεν προς αυτούς, εγώ , άνδρες αδελφοί, ούδεν εναντίον ποιηΰας τω λαώ η τοις έΰ-εβι TOtg πατρωοις, δέΰμιος il•, Ιεροΰολύμων παρεδό&ην εις τάς χείρας τών 'Ρωμαίων ' ^) οϊτεινες^ άνακρίναντές με έβούλοντο απολϋβαι, 18 διά το μηδεμίαν αίτίαν θανάτου νπάρχειν εν έμοί. Άντιλεγόν- 19 των δε τών Ιουδαίων , ηνηγκάΰΟ'ην έπικαλέΰαΰΰ'αι^) Καίβαρα, ούχ ως του έ9'νου[ς] μου έχων τι κατηγόρειν. /Ιιά ταυτην ούν την 20 1) μέλλων. Sic Cod. 2) ^νοεντεριω. Sic scriptiim. 3) τας προς pro τα προς. 4) επιγενομένου. Prius νο rescriptum a 1 m. vel antiqua. 5) ΙΊοτιολονς. Iiiter et τ litora erasa, forte v. 6) επιμεινα. Sic pro επιμειναι. 7) Ιουδαίων, da rescriptum a manu antiqua. 8) των Ρωμαίων. Manus antiqua iini praeceden- tis lineae addidit ν ρω, et μαιών rescripsit in initio lineac seqnentis. Quid olim non liquet. 9) Olira επί'Λαλεσα&αί: correxit 1 m. 1 ΑΠΟΣΤΟΑί>Χ. 297 αίτίαν πα[ρ8]')ΐάλεθα νμάς Ιδεΐν καΐ προβλαλήβαί' εΐνεκεν γαρ τι^ςΧΧνίΙί. 21 ελπίδος τον Ίΰραηλ την αλνβιν ταντην περίκειμαί. Οί δε π ροζ αντον είπαν ^ ημείς ούτε γράμματα εδεξαμεϋ^α περί σον άπο της 'Ιουδαίας, οντε παραγενόμενός τις των αδελφών απηγγείλεν η 22 ελάληΰεν τι περί ΰον πονηρόν. άξωνμεν ) δε παρά 6ον άκονΰαι α φρονείς' περί μεν γαρ της αίρέύεως ταύτης γνωβτυν ημΐν εβτιν 23 οτν πανταχού άντίλεγεται. Ταξ,άμενοί δε αυτώ ημεραν , ηλΰ-αν προς αντον εις την ξενίαν πλείονες' οίς ε^ετίϋ-ετο'^) παρατει^έ- μενος την βαΰίλείαν τον Θεον, πείΟ-ων τε αντονς περί τον Ίηαον, από τε τον νόμον Μωΰεως καΐ των προφητών, απο πρωί εως εβπέ- 24 ρας. καΐ οί^) μεν έπίΰ-οντο τοΙς λεγομενοις , οί δ\ ηπείΰτονν. 25 άΰνμφωνοί δε οντες προς άλληλονς άπελνοντο, είπόντος τον Παν- λον ρήμα εν, ^Ότι καλώς το Πνενμα το "Αγιον ελάληύεν προς τονς 26 'πατέρας νμών δια Ήβαΐον τον προφητον , λέγον, ΠορενΟ^ητι προς 'τον λαον τοντον καϊ εί'πον, ακοτι ακονΰητε, καΐ ον μη ύννητε' 27 'καϊ βλέποντες^) βλεφητε, καϊ ον μη ί'δητε. έπαχνν^η γαρ η καρδία τον λαον τοι;τοι;, καΐ τοις ώβΐν αντών βαρέως ηκονΰαν, καϊ τονς οφϋ'αλμονς αντών έκάμμνβαν ' μηποτε ϊδωβιν τοις οφ^αλ- μοΐς, καϊ τοις ωΰΐν άκονοωΰίν, καϊ τγί καρδία βννώσιν, καϊ επί- 28 ϋτρέψονΰίν , καΐ ίάβομαι αντονς. Γνωβτον ονν εΰτω νμΐν , οτι τοις έΟ-νεΟιν άπεΰτάλη τούτο το σωτηρίον τού Θεού, αντοί καΐ άκονβονται.^) 30 "Εμεινεν δε διαιτίαν ολην [ε]ν ίδίω μιΰ^ώματι, καϊ άπε[δ]έ- 31 χετο πάντας τονς είΰπορενομένονς προς αντον .,^) κηρνΰΰων την βαΰίλείαν τού Θεού, καϊ διδάΰκων τα περί τού Κνρίον Ιηΰού Χρίβτού , μετά πάΰης παρρηβίας άκωλντως. ΠΡΑΞΕΙΣ Ϊ0^ί ΑΓΙ5^Ν ΑΠΟΣΤΟΑί^Ν.') 1) α^ίονμ,εν. Rescriptum αξί. a manu autiqua. 2) εξεηϋ'ετο. ετίθετο rescrij)tum a manu antiqua, super rasura. 3) τιαι ol. κ rescriptum a 1 m. 4) βλέποντες. AYoidius liabet βΐηποντες . male. 5) Yer. 29 desideratur. 6) αντον. 1 m. rescripsit ov. 7) Subscriptio a manu antiqua quae differt paululum aim. lAKiiBOT ΕΠΙΣΤΟΛΗ. ΚΕΦ. Α. CAP.I. 'Ιάκωβος Θεον καΐ Κυρίου Ίηΰοϋ Χρίΰτοϋ δούλος^ ταΐς δώδεκα 1 φυλαΐς ταΐς εν ttJ διαΰτΐορα, χαίρειν. Πά(5αν χαράν ηγηβαβΟ^ε, 2 αδελφοί μου, όταν τίειραΟμ,οΐς περιπεΰητε πυκίλοις, γινώβκοντες 3 οτι το δοκίμιον υμών της τΐίΰτεως κατεργάξετε υπομονην' η δε 4: υτΐομονη έργον τελειον εχετω, ίνα ητε τέλειοι, καΐ ολόκληροι, εν μηδενΐ λειπόμενοι. Εί δε τις υμών λείτίετε ΰοφίας , αίτείτω τΐαρα 5 του Θεού του δίδοντος πάΰιν απλώς, καΐ μη ονιδίζοντος, καΐ δο- ^ηΰεται αυτω. αίτείτω δε εν τΐίατεί, μηδέν διακρινόμενος' ο γαρ Q διακρινόμενος εοικεν κλύδωνι ϋ'αλάΰΰης άνεμιζομένω καΐ ριπιζο- μένω. μη γαρ οίέβΟ-ω ο αν^^ρωτΐος εκείνος, οτι λημψεται τι παρά 7 του Κυρίου.^) άνηρ δίψυχος, άκατάΰτατος εν τΐάΰαις ταΐς οδοΐς 8 αυτοϋ. καυχάοΟ'ω δε ο αδελφός ο ταπεινός εν τω υψει αυτού' ο jq δ\ πλούΰιος εν τη ταπεινώνει αυτοϋ, ότι ως άνΰΌς χόρτου παρ- ελεύύεται. άνέτειλεν γάρ ο ήλιος 6υν τω καύύωνι, και ε^ήρανεν 11 τον χόρτον, καΐ το άν^Ός αυτοϋ έί,επεΰεν, και η ευπρέπεια τοϋ προύώπου αυτοϋ άπώλετο' οϋτως καΐ ο πλονΟιος εν ταΐς πορίαις αυτοϋ μαραν^'ηΰεται. Μακάριος άνϋ'ρωπος ός υπομένει πειραΰμόν ' 12 ότι δόκιμος γενόμενος λημψεται τον ΰτέφανον της ζωής, Ον έπηγ- γείλατο τοις άγαπώΰιν αυτόν. ΜηδεΙς πειραξόμενος λεγέτω , ότι από Θεοϋ πειράζομαι' 6 13 γάρ Θεός άπειραΰτός έύχιν κακών, πειράζει δ\ αυτός οϋδένα. εκα- 14 ΰτος δε πειράζεται, υπό της ιδίας έπι^^υμίας , έ^ελκόμενος καΐ 1) Titulus abscinditur. 1) KvQLOv. %v. Kappa rescriptum; I m. ΙΑΚΩΒΟΤ. • 299 15 δελεαξόμενος ' είτα η ετίΐ^^υμία βνλλαβονΰα τίκτει, αμαρτίαν ' η δε Ι• 10 αμαρτία άποτελεοΘ^εΐΟα άτίοκνει θάνατον. Μη τΐλανάβΟ-ε, άδελ- Π φοί μου άγαπτοί' πάΰα δόβίς ayad-r], καΐ πάν δώρημα τελεων ανωϋ-εν εΰτιν, καταβαίνων άπο τον πατρός των φώτων ^ παρ' ω 18 ονκ ενι παραλλαγή ^ η τροπής αποΰκίαΰμα. βονληΰ'ε'ις απεκνηύεν ημάς λόγω άληΰ-είας , εις το είναι ημάς άπαρχην τυνα των εαντον \^ κτιΰμάτων. ί'βτε δε, αδελφοί μον αγαπητοί' καΐ εβτω^) πάς άν- θρωπος ταχνς εις το άκονΰαι, βραδνς εις το λαληβαί, βραδύς εις :;^ οργήν. οργή γαρ ανδρός, δικαιοΟννην Θεον ονκ εργάξετε. Jlo αποθεμένοι πάβαν ρνπαριαν καΐ περίΰΰενμα κακίας, εν πραντητι~) δε^αοθαι τον ενφντον λόγον , τον δννάμενον ΰώααι τάς ^ν%άς 22 νμών. Γίνεΰθαι δε ποιηταΐ λόγον, καΐ μη μόνον άκροαταΐ ,^) πάρα- 23 λογιζόμενοι εαντονς. η τις ακροατής λόγον εβτίν και ον ποιη- τής, ούτος εοικεν άνδρΐ κατανοονντι το πρόβωπον της γενεΰεως 24 αντον εν εΰόπτρω' κατενόηβεν γαρ εαντον καΐ απεληλνθεν ^ καΐ 25 ενθεως επελάθετο οποίος ην. 6 δε παρακνψας εις νόμον τέλειον τον της έλενθερίας , καΐ παραμείνας, ονκ ακροατής επιληΰ μονής γενόμενος , άλλα ποιητής έργον, ouro? μακάριος εν τ^ ποιηΰει 26• αντον εβται. ΕΐΎις δοκει %-ρηΰκος είναι, μη χαλιναγωγών γλώβ- 6αν αντον, άλλα απατών καρδίαν αντον, τούτον μάταιος η θρη- 27 βκεία. θρηβκεία γαρ καθαρά καΐ αμίαντος παρά τω Θεώ καΐ τω πατρί αντη έβτίν , επιΰκεπτεΰθαι ορφανούς και χήρας εν τη θλίφει αντών, αύπειλον 6 εαντον τηρείν άπό τον κόύμον. ΚΕΦ. Β. CAP. II. 1 ^Αδελφοί μον, μη εν προβωπολημ'φίαις έχετε την πίΰτιν τον 2 Κνρίον ημών Ιηΰον Χριβτον της δό^ης. ^Εάν γάρ είύελθη εις την όν[να]γωγην νμών άνηρ χρν6ο[δα]κτνλιος εν αίαθητι λαμπρά, 3 είΰελθγι δε και πτωχός εν ρ[ν]παρά αίΰθητι, και έπιβλεφητε επι τον 1) εοτω. Post lianc vocem, σ vel f ercasum. 2) πραντητι. Olim πραυη: manus antiqua correxit. 3) Olim οτκροτοτι; correctio 1 m. 300 • ΕΠΙΣΤΟΛΗ Π. φορονντα την £6d"rjr[a] την λαμπράν ^ καΐ εί'πητε, 6ν κά^ον ώδε καλώς, καΐ τω Λτωχω εί'πητε, 6ν ύτηϋ^ί έκεΐ, η κά^ον νπο το υποποδίον τών ποδών ύου' ου διεκρί&ητε εν εαντοΐς, καΐ εγενε- 4 Gd'aL κριταΐ διαλογίΰμών πονηρών ; ^Ακονύαται , αδελφοί μου άγα- 5 πητοί, ουχ 6 Θεός ε^ελε^ατο τους πτωχούς τον κόομον^), πλονβί- ovg εν πίύτεί, καΐ κληρονόμους της επαγγελείας, ης έπηγγείλατο τοις αγαπώύιν αυτόν ; υμεΐς δε ητιμάΰατε τον πτωχόν. ουχί οί 6 πλουβίοι καταδνναΰτενουβίν υμάς, καΐ αντοί ελκουβυν υμάς εις κρητηρια ; κα\ αυτοί βλαόφημοϋόον το καλόν όνομα το επίκληϋ-εν 7 εφ υμάς; ει μέντοι νόμον τελείτε βαΰίλείκόν , κατά την γραφην, 8 αγαπηθείς τον πληοίον βου^) ως 6 εαυτόν , καλώς ποιείτε' ει δ\ 9 προΰωπολημπτείτε , άμαρτίαν έργάξεΰΰ'ε, ελεγχόμενοι νπό του νόμου ως παραβάται. ούτις γαρ όλον τον νόμον πληρωθεί , πταίβη 10 δε εν ενί, γεγονεν πάντων ένοχος. 6 γαρ εί'πας, μη μοιχεύβης, 11 είπεν, καΐ μη φονεύβΐ^ς' ει δ\ ου μοιχεύεις, φονεύεις. δε , εγενου αποβτάτης νόμου, όντως λαλείτε και όντως ποιείτε, ως δια νόμου 12 ελευθερίας μέλλοντες κρίνεοΟ^αι' η γαρ κρίΰις αναίλεος τω μη ποι- 13 ηβαντι έλεος ' κατακαυχάαΟ'ω δε έλεος κρίΰεως. Τί το όφελος, αδελφοί μου, εάν πίύτιν τΐξ λέγη έχειν , £ρ^ 14 δε μη έρχη ; ^) μη δύναται η πίΰτις ΰώβαι αντόν ; ^Εά]ν δε άδελ- 15 φος η αδελφή γυμνοί υπάρχωΰιν η λειπόμενοι ώΰιν της εφήμε- ρου τροφής, και εί'πη τις αύτοΐς εξ υμών, υπάγετε εν είρη- 16 V7], θ'ερμένεΰΰ'ε και χορτάζεΰϋ-ε , μη δώτε δε αντοΐς τά επιτηδια τον (JoiftciTog, τί το όφελος \ όντως και η πίΰτις , εάν μη έχη 17 έργα, νεκρά ^) έΰτιν κα^' εαντην. Άλλα ερει τις, ύύ πίΰτις 18 ^'%£tff? κάγώ έργα έχω' δεΐξόν μοι την πίΰτιν ύου χωρείς τών έργων, κάγώ δεί^,ω οοι εκ τών έργων μου την πίύτιν μου. ύν 19 πιΰτενεις ότι εις εύτιν 6 Θεός' καλώς ποιείς' καΐ τά δαιμόνια πιοτενουΰιν, καΙ φρίΰΰουΰιν. Θέλεις δε γνώναι , ώ άνϋ'ρωπε καίνε, 20 οτι η πίΰτις χωρείς τών έργων νεκρά εΰτιν; Αβραάμ 6 πατήρ 21 ημών ουκ εξ έργων έδικαιώθ'η, άνενέγκας Ίΰαάκ τον υιόν αυτοϋ 1) τον ν,οαμον. utrumque ν rescriptum. 2) αγαπήσεις τον πληοιον σον. Olim bis scripta. 1 m. tres lineas delevit et rescripsit. 3) ερχη. Sic MS. prt) εχη. 4) εχη έργα νέκρα, χη έργα rescripta a manu antiqua, et νέκρα in marg. positum. Olim εχτ} videtur defuisse. ΙΑΚί>ΒΟΤ. 301 22 επΙ το ϋ-νΟίαστηρων; βλέπεις οτί η πίότις συνεργεί τοις εργοίς Π. 23 αντον, καΐ έκ των έργων η πίΟτις έτελιώ^η; και επλϊ]ρωϋ•η η 'γραφή η λεγονβα, Έπίβτενΰεν δε Άβρααα τω Θεώ, καΐ ελογί- 'ϋ'β&η αντω εις δίκαιοούνην, καΐ φίλος Θεού εκληϋ-η. Όράταυ οτυ 25 έΐ έργων δικαιούται άνθρωπος, και ονκ έκ πίβτεως μόνον; 'Ομοί- ως δε και 'Ρααβ η πόρνη ονκ εξ, έργων έδικαιώϋ-η, νποδεξαμένη 2G τονς αγγέλους, και ετέρα οδω έκβαλονύα; ώοπερ γαρ το βώμα γ^ωρείς πνεύματος νεκρόν έβτιν, ούτω καΐ η πίατις χωρείς των έργων νεκρά έβτιν. ΚΕΦ. Γ. CAP. ΠΙ. 1 ]\Ιη πολλοί διδάσκαλοι γίνεΰΟ-ε, αδελφοί μου, είδότες οτι μεΐ- 2 ζον κρίμα λημφόμεϋ-α' πολλά γαρ πταίομεν άπαντες' εΐ τις εν λόγω ον πταίει, ούτος τέλειος άνηρ, δυνατός χαλιναγωγηΰαι καΐ 3 όλον το ΰώμα. Ει δε των ίππων τους χαλινούς εις το στόμα ) βάλλομεν προς το πεΰΰ-εσΟ^αι ημιν αυτούς, και όλον το σώμα 4 μετάγομεν αυτών. ^Ιδού καΐ τά πλοία τηλικαύτα όντα, και υπό σκ?.ηρών ανέμων έλαυνόμενα, μετάγεται υπο ελαχίστου 5 πηδαλίου, οπού αν η όρμη τον εύΰ-ύνοντος βούληται. Ω^σαν- τως, καΐ η γλώσσα μικρόν μέλος έστΙν , και μεγαλαανχεΐ. Ιδον 6 ηλικον"^) πυρ ηλίκην νλην άνάπτει' καΐ η γλώσσα πνρ , ο κόσμος της άδικείας. η γλώσσα καϋ-ίσταται έν rotg μέλεσιν ημών, η σπιλοϋσα όλον το σώμα, και φλογίξονσα τον τροχον ' της γενέσεως, καΐ φλογιζομένη νπό της γεέννης. Πάσα γαρ φύσις, ΰ-ηρίων τε καΐ πετινών , ερπετών και εναλίων, δαμάζετε 8 καΐ δεδάμασται τγί φύσι τγι άν&ρωπίντ]'^) την δε γλώσσαν avd -ρώ- πον ούδεΙς δύναται δαμάσαι άνΰ•ρώπων ' άκατάστατον κακόν, με- 9 στη ιού d -ανατηφόρον. Έν αύτη εύλογονμεν τόν Κύριον , και πα- τέρα, καΐ έν αντη καταρώμε%•α τους ανθρώπους τους κα%' όμοίω- iO συν Θεού γεγενημένους ' έκ τού αυτού στόματος έξέρχ^εται ενλο- 11 γία καΐ κατάρα, ου χρη , αδελφοί μον , ταύτα ούτως γίνΒσ%•αι. μη- 1) στόμα. Woide legit βτωμα, male. 2) ηλιγ.ον. Oliin ολίγον, η. ι. κ rescripta 1 in. 3) ανΰ'ρωπινη. η rescriptum 1 m., et seqnens litera erasa. 302 AK-QBOT JII. τι η πη ) εκ της αντης οπής βρνεί το γλνκν καΐ το τηκρόν; μη Sv" 12 ναται^ αδελφοί μον , 6νκή ελαίας ποίηΰαί , η άμπελος ΰνκα; οντε αλνκον γλνκν ποιηΰαί νδωρ. Τις βοφος καΐ ετηύτημων εν νμΐν; διξάτω εκ της καλής 13 αναΰτροφής τα έργα αντον εν πραντητι ύοφίας. ft δε άρα ζη- 14 λον τΐίκρον έχετε καΐ ερείϋ-ειαν εν ττ} καρδία νμων , μη καν- χάΰ%'ε καΐ 'ψενδεΰΰ^ε κατά της άλη&είας. ονκ εβτιν αντη η 6ο- 15 φία άνωΟ-εν κατερχόμενη, άλλ' έπίγιος , ψνχικη , δαιμονιώδης. οτίον γαρ ζήλος καΐ ερίΰ'εια^ έκεΐ καΐ άκαταΰταβία, καΐ itav φαν- 16 λον πράγμα. Η δε ανωϋ-εν 6οφία~) πρώτον μεν άγνη εΟτιν, Π έπειτα είρηνεικη, επιεικής, ενπι^-ης, μεοτη ελεονς καΐ καρπών άγα&ών, αδιάκριτος , άννπόκριτος. καρπός δε δικαιούννης εν 18 είρήνΐ] ΰπείρετε τοΐς ποίονβιν είρηνην. ΚΕΦ. Δ. CAP. ΐν. llod -εν πόλεμοι εν νμΐν καΐ πόϋ'εν μάχαι; ονκ εντενΰ^εν, εκ των 1 ηδονών ) νμών τών ύτρατενομενων εν τοις μελεΰιν νμών; Επι^ν- - μεΐτε, καΐ ονκ εχεται' φονεύετε καΐ ξηλοντε, καΐ ον δνναΟΰ-ε έπιτνχεΐν. μάχεΰΰ'ε καΐ πολεμεΐτε , ονκ έχετε διά το μη αίτεΐ- ΰ^ε νμάς' Αιτείτε, και ου λαμβάνετε, διότι κακώς αιτεί- 3 ΰϋ^ε , ίνα εν ταΐς ηδοναΐς υμών δαπανηΰητε. μοιχαλίδες , ονκ 4 οί'δατε ότι η φιλία τον κόύμον, εχ&ρα τον Θεον εΰτιν; ός άν ονν βονλη^'Ύ] φίλος είναι τον κόύμον , εχϋ'ρός τον Θεον καϋ-ίβταται. η ^οκ£Γτ£ ότι καινώς η γραφή λέγει προς φ-θ-ο- 5 νον, έπιποΟ'εΐ το πνενμα ο κατωκειϋεν εν ημιν; μείζονα δε δί~ 6 ^δωΰιν χάριν' διό λέγει, ο Θεός νπερηφάνοις αντιταύΰεται, τα- ^ πεινοΐς δε δίδωύιν χάριν. 'Τποτάγητε ονν τω Θεώ. άντίΰτητε 7 δε τω διαβόλω , καΐ φεν^εται άφ' νμών' έγγείοατε τω Θεώ ^ και 8 έγγιεκ νμΐν. κα^αρίύατε χείρας, αμαρτωλοί, καΐ αγνίΰατε καρ- δίας , δίψνχοι. ταλαιπωρηβατε καΐ πενϋ-ηΰατε , κλανβατε, ο 9 γέλως νμών εις πένθος μεταΰτραφητω, καΐ η χαρά εις κατη- 1) ηπη. Sic pro πηγή. Vix discerni potest. 2) οοφια. Wo'ule legit σω- φια, male. 3) ηδονών. \Voide habet per incuriam ηδωνων. ΕΠΙΣΤΟΛΗ. 303 ^Υ φευαν. ταπινώΰΎΐτε ενώπιον Κνρίον , καΐ νψώβεί υμάς. Μη IV καταλαλεΐτε, αδελφοί μον, αλλήλων' ο καταλαλών αδελφού, η κρίνων τον άδελφον αντον ^ καταλαλεΐ νόμου, καΐ κρίνει νό- μον η δε νυμον κρίνεις, ονκ ει τΐοίψης νόμου, άλλα κριτής. 12 εις εύτιν 6 νομοΰ'ετης και κριτής, δυνάμενος βώύαι καΐ άπο- λέύαι' ΰύ δε τί[ς εΐ] 6 κρίνων τον πληΟίον; 13 "Αγε νυν οι λέγοντες , ΰημερον και αυριον πορενύώμε^α εις τηνδε την πόλιν, καΐ ποιηΰωμεν ενιαντον ενα, και έμπορευαό- 14 μεϋ-α, και κερδηΰομεν' οΐτεινες ουκ επίΰτασϋ'ε τα της ανριον' ποία γαρ η ζωη υμών; άτμις εβται η προς ολίγον φαινόμενη, 15 έπειτα και άφανιξομενη' άντΙ του λέγειν υμάς, εάν ο Κνριος 16 ϋ-εληβη, και ζηύομεν, καΐ ποιηύομεν τοϋτο η κείνο}) νυν δε καυχάΰΰ'ε εν ταΐς άλαζονίαις ~) υμών ' Πάΰα κανχηβεις τοιαύτη 17 πονηρά εβτιν. είδότι ούν καλόν ποιεΐν^^) καΐ μη ποιούντι, αμαρτία ΚΕΦ. Ε. CAP. V, 1 ^γε νυν οι πλονύιοι^) κλαύΰατε ολολύζοντες επι ταΐς ταλαι- 2 πωρίαις νμών ταΐς έπερχομέναις. ο πλούτος υμών ΰέΰηπεν, 3 και τά ιμάτια υμών ΰητόβρωτα γέγονεν' ο χρυύός υμών κατί- ωται και 6 άργυρος , καΐ ό ιός αυτών εις μαρτύριον υμΐν εΰται, καΐ φάγεται τάς ύάρκας νμών 6 ιός ως πύρ' έΟ'ηβανρίΰατε εν 4 ημέραις εΰχάταις. ιδού ο μιβΟ'ός τών εργατών τών άμηΰάντων τάς χώρας νμών, 6 άπεύτερημένος άφ' νμών, κράζει' και αί βοαΐ τών d -εριΰάντων εις τά ώτα Κνρίον Σαβαώ%• είβεληλν- 5 Ο'εν. Έτρνφηβατε επι της γης, εΰπαταλήΰατε' έΰ-ρέψατε τάς καρ- θ δίας νμών εν ημέραις ΰφαγης. κατεδικάΰατε, έφονενβατε τόν δίκαιον ουκ άντιτάβύεται νμΐν. 7 Μακρο^νμηβατε ούν, αδελφοί, εως της παρονβίας τού Κν- ρίον, ιδού ο γεωργός έκδέχεται τόν τίμιον καρπόν της γης, 8 μακροϋ'νμών έπ' αντω , εως λάβϊ] νετόν πρόΐμον καΐ οψιμον. μα- κροϋ'υμηΰατε καΐ νμεις , ΰτηρί^ατε τάς καρδίας νμών, [οτ]ι η πα~ 1) η ν,εινο. Sic pro η snsLVO. 2) αλαξονίαις. Woide male luabet αλα- ξωνίαις. 3) ποιειν. ειν rcscriptum am. ant.; olim forte nonqoai. 4) ηλον- GLOL, rescriptum a man. ant. super rasnra. 304 1ΑΚ<>Β0Τ ΕΠΙΣΤΟΛΗ. ρονΰίοί τον Κνρίον ηγγεικεν. [μη] βτενάζετε, αδελφοί μον , κα[τ] Ο αλλήλων, ίνα μη κρίΰ'ητε' [ί]δον ο κριτής τΐρο των Ο^νρών εΰτη- κεν. υπόδειγμα, αδελφοί, της κακοτΐαΰ'είας , καΐ της μακρο^νμίας 10 έχετε τους ττροφητας, οϊ έλάληβαν τω ονόματι Κνρίον. ίδον 11 μακαρίξομεν τονς ντΐομείναντας. την ντίομονην Ίώβ ηκονβαται, καΐ το τέλος Κνρίον ί'δετε , ότι τΐολνΰπλαγχνός εβτιν 6 Κνρως καΐ οίκτείρμων. Προ πάντων δ\ , αδελφοί μον , μη όμννετε, 12 μήτε τον ονρανον, μήτε την γην , μήτε άλλον όρκον τινά' ητω δε νμών το ναΙ, ναΙ, καΐ το ον, ον' ίνα μη υπό κρίβιν πεΰητε. 13 κακοπαΘ'εΐ τις εν νμΐν; προ6ενχέα%•ω' ενΰ^νμεΐ τις; -ψαλλετω. ά6^'£vεL• τις εν νμΐν; προΰκαλεΰάα&ω τονς πρεββντερονς της εκ- 14 κληβίας, καΐ προαενξάΰϋ'ωοαν επ' αντόν, άλίψαντες αντον έλαίω εν τω ονόματι Κνρίον. καΐ η ενχη της πίΰτεως βώβει τον κάμ- 15 νοντα, και έγερεί αντόν ο Κνρως' καν αμαρτίας rj πεποιηκώς, άφε^^'η6ετaι αντω. ^Ε^,ομολογεΐύ^ε ονν άλληλοις τας αμαρτίας^ 10 καΐ προβενχεβΟ'αί νπερ αλλήλων, όπως ία&ητε. πολν ίβχνι δεηΰεις δικαίον ένεργονμένη. Ηλίας ανϋ'ρωπος ην ομοιοπα^ης Π ημΐν, καΐ προΰενχτ} προβηνξ,ατο τον μη βρεξαί' καΐ ονκ εβρε- ξεν έπΙ της γης ενιαντονς τρεις και μήνας £%. καΐ πάλιν προΰ- 18 ηνξατο, και 6 ονρανός εδωκεν νετόν και η γη εβλάΰτηαεν τον καρπόν αντης. ^Αδελφοί μον , εάν τις εν νμΐν πλανηΟ-Τ] ι άπο της άληϋ'είας, 10 και επιατρειΡη τις αντόν ,^) γινωΰκετω ότι 6 επιΰτρεψας αμαρ- 20 τωλόν εκ πλάνης οδού αντον, βώβει την φνχην αντον εκ d-a- νάτον, καΐ καλύ'ψει πληΟ-ος αμαρτιών. lAKiiBOT ΕΠΙΣΤΟΛΗ. 1) αντον. Adest ex cmeiulatiouc antiqna. ΠΕ ΤΡ ΟΤ ΚΕΦ. Α. 1 Ιίετροςάπόΰτολος Ίηΰον XqlGtov, εκλεκτοΐς παρεπίδημοις dia-CAFJ. ύτίοράς Πόντου^ Γαλατίας, Καππαδοκίας , ^Αβίας, καΐ Βιθυνίας, 2 κατά πρόγνωβιν Θεον πατρός, εν αγίαβμώ Πνεύματος, εις νπα- κοην καΐ ραντιΟμον αΐματος'ΐηΰον Χριΰτον' χάρις νμίν καΐ ειρήνη πλη^ννΟ-είτ].^) 3 Ενλογητος 6 Θεός καΐ πατήρ τον Κυρίου ημών Ίηΰον Χρί- 6τον , ο κατά το πολύ αυτόν έλεος αναγεννήβας ημάς εις ελπίδα 4 ζώΰαν^ δι,' άναΰτάβεως Ίηβοϋ Χριΰτοϋ εκ νεκρών, εις κλήρο- νομίαν άφ^αρτον καΙ άμίαντον καΐ άμάραντον , τετηρημενην ) εν 5 ουρανοΐς εις υμάς, τους εν δννάμει Θεού φρονρονμενονς δια πί- 6 {3τεας, εις αωτηρίαν ετοίμην άποκαλυφΰ-ήναι εν καιρώ εβχάτω' εν φ αγαλλιάβΰ'ε , ολίγον άρτι, ει δέον εΰτίν , λυπη%:έντες εν ποικί- 7 λοις πειραβμοΐς, ϊνα το όΌκ/'^αίοι/ υμών της πίΰτεως, πολύ τι- μότερον χρνΰίον , του άπολλυμενον διά πυρός δε δοκιμαζόμενου, ευρεΰ-η εις επαινον καΐ δό^αν και τιμήν, εν αποκαλύψει Ίη- 8 6ον Χριϋτού' oV, ουκ είδότες αγαπάτε, εις ον άρτι μη ορώντες, πιοτεύοντες δε, άγαλλιάβ&ε χαρά άνεκλαλητω καΐ δεδο^αΰμενγ^, IQ κομιξόμενοι το τέλος της πίύτεως υμών , ϋωτηρίαν ψυχών, περί ης ΰωτηρίας ε^εζήτηβαν καΐ εξ,ηραύνηβαν προφηται ot περί της 11 εις υμάς χάριτος προφητεύβαντες. ερευνώντες εις τίνα η ποίον καιρόν έδηλου το εν αύτοΐς πνεύμα Χριΰτού , προμαρτνρούμενον 12 τά εις Χριΰτον παϋ^ηματα, καΐ τάς μετά ταύτα δό^,ας' οίς άπε- καλύφ&η οτι ούχ εαυτοΐς, ύμιν δ\ διηκόνουν αυτά, ά νύν άνηγ- γέλη υμΐν διά τών εύαγγελιΰαμενων υμάς Πνεύματι Αγίω άπο- Οταλέντι απ' ουρανού, είς ά επιΟ'υμούύιν άγγελοι παρακύψαι. 1) ΤΙετρον Α. Titulus fere abscissus est; olim fortasse Πετρον επιοτο- λη Α. 2) πληΟ'ννΟ'ειη. rescriptum a man. ant., Uteris πλ exceptis. 3) τετη- ρημ,ενην. Sic MS. Woide male τετηρεμενην. CODEX ALEX. 20 306 ΠΕΤΡΟΤ Α. δίο αναζωΰαμενοί τας οΰφύας της διανοίας υμών, νηφοντες, 13 τελείως έληίβατε έπΙ την φερομίνην νμΐν χάριν εν άποκαλν- "φει Ίηβον Χρίβτον. ως τέκνα ντΐακοης , μη ΰνΟχηματίξόμενοί ταΐς 14 τίρότερον εν ττ] αγνοία νμών εταΘ'νμίαις, αλλά κατά τον κα- 15 λεβάντα νμάς άγιον^ και αντοϊ άγιοι εν τΐάΰΐ] άναΰτροφτι γέ- 'νηΰ'ήτε' διότι γεγραπται, άγιοι εΰεΰ^-αι^ οτι εγώ άγιος είμι.^) JO ΚαΙ ει τίατέρα εττικαλεΐαϋ^ε τον άπροΰωπολημτίτως κρίνοντα Π κατά το εκάοτον έργον ^ εν φόβω τον της τίαροικίας νμών χρό- νον άναύτράφητε' είδότες οτι ου φΟ^αρτοις^ άργνρίω η χρν- 18 βίω, ελντρώ&ητε εκ της ματαίας νμών άναΰτροφής πατροτΐαρα- δότον, αλλά τιμίω αΐματι ως άμνον άμώμον και άΰτΐίλον 10 Χρκίτοϋ' τιροεγνωβμένον') μεν τίρό καταβολής κόΰμον, φα- 20 νερω%'έντος δ\ έπ' εύχάτον των χρόνων δι^ ημάς, τονς δι' αν- 21 τον πιΰτονς εις Θεόν , τον έγείραντα αντόν εκ νεκρών^ καΐ δόί,αν αντώ δόντα, ώβτε την πίβτιν νμών καΐ ελπίδα είναι εις Θεόν. τάς ψνχάς νμών ηγνικότες εν τγΙ ντιακοη της άλη&είας εις φίλα- 22 δελφίαν άννπόκριτον , εκ καρδίας αλληλονς αγαπηΰατε εκτενώς' άναγεγεννημενοι ονκ εκ φΰ-οράς φΰ-αρτής, αλλά άφϋ'άρτον , διά 23 λόγον ζώντος Θεον καΐ μένοντος, διότι πάύα οάρξ, χόρτος, και 24 πάβα δό^α αντης ώς άνΘ-ος χόρτον. εξηράνΰ-η ο χόρτος , και το άνΰΌς έ^επεσεν ' τό δε ρήμα Κνρίον μένει εις τον αιώνα, τοντο 25 δε έΰτιν εναγγελιΟΟ-εν εις νμάς. ΚΕΦ. Β. CAP. II. ' ΛΛοΰ-εμενοι ονν πάΰαν κακίαν, καΐ τίάντα δόλον, και vtco- 1 κρίΰεις, καΐ φ^-όνονς , και καταλαλιάς, ώς άρτιγένητα βρέφη, 2 τό λογικόν άδολον γάλα έηιτιο^ηύατε , ίνα εν αντώ αν^ηθ-ητε εις ΰωτηρίαν , ει εγενβαΰ&ε οτι χρηΰτος ο Κνριος. προς 6ν %ρο6- ^ ερχόμενοι, λί^-ον ζώντα,^) νπό άνΟ-ρώπων μεν άποδεδο[κιμαΰμέ]- νον , παρά δ% Θεώ εκλεκτ[όν], εντιμον, καΐ αντοΙ ως λί[^οι ζών]- 5 1) ειμί. Eescriptum a raanu antiqua. 2) προεγνωσμενον. Woide, male, πρωεγνωομενον. 3) ζωντα. Woide, male ζωντλ. ΠΕΤΡΟΤ Α. 'Μ)7 τες εποι.κκοδομεΐθΟ•ε ,^) θί[κος] πνευματικός, εις ιεράτενμα αγί[θί>]^ II. άνενέγκαι πνευματυκας ^votccg ενπροαδεκτονς Θεώ δίά Ίηύον Χρι- οτον. ζίίό τι περιέχει εν γραφ]] , ίδον τίΰ'ημι εν Σιών λίϋ•ον 'άκρογωνιαΐον^") εκλεκτον, εντιμον και ο πιβτενων επ^ αντώ,ον 7 'μη καταιαγ^νι^ΰ-τ}. Τμΐν ονν η τιμή τοις πιΟτενονβιν ' άπιΟΌΌΰιν 'δε, λίΰ-ος ον άπεδοκίμαΰαν ο/Γ οίκοδομονντες , ούτος εγενήϋ-η εις 8 'κεφαλήν γωνίας, καΐ λίϋ-ος προΰκόμματος καΐ πέτρα ύκανδάλον' Ο οϊ προΰκόπτονβιν τω λόγω απειϋ-ονντες εις ο και έτέΟ-ηΰαν' 'Τμεΐς δε γένος έκλεκτον , βααίλειον ίεράτενμα, εΟ-νος αγιον , λαός εις πε- ριποίηΰιν , όπως τάς αρετάς έ'ξαγγείλητε τον εκ σκότους υμάς 10 καλέΰαντος εις το ϋ-ανμαΰτόν αυτού φώς' οι ποτέ ου λαός, νυν δε λαός Θεού ' οι ουκ ηλεημένοι , νυν δε έλεη&έντες. 11 ΆγαπΎΐτοι , παρακαλώ ως πάροικους καΐ παρεπίδημους, άπέ- χεβ&ε των σαρκικών έπιΟ-υμιών, αΐτεινες στρατεύονται κατά της 12 -ψνχης ' την άναβτροφην υμών εν τοΓ^ εϋ'νεσιν έχοντες καλην, ίνα εν ω καταλαλούσιν υμών ως κακοποιών , εκ τών καλών έργων έπο- 13 πτενσαντες δο^,άσωσι τον Θεόν εν ημέρα επισκοπής. 'Τποτάγητε πάστ] άν%•ρωπίν\ι κτίσει, δια τον Κνριον ε'ίτε βασιλείς ώς νπερ- 14 ε;^ονΓί,• είτε ηγεμόσιν , ως δι αυτού πεμπομένοις, εις εκδίκησιν 15 κακοποιών , επαινον δε αγαϋ-οποιών' "Οτι ούτως έστΙν το ϋ-έλημα τον Θεού, άγαΰ^οποιούντας φιμούν την τών αφρόνων άν%'ρώπων 16 άγνωσίαν' ώς έλεύϋ-εροι, καΐ μη ώς επικάλυμμα έχοντες της"") Π κακίας [τη]ν έλευΟ'ερίαν, αλλ ως δούλοι [Θεο]ύ, πάντας τιμή- σατε' [Τη\ν αδελφότητα αγαπάτε, τον Θεόν φοβεΐσϋ-ε, τον βασι- 18 λέα τιμάτε, ot οίκέται , νποτασσόμενοι εν παντί φόβω τοις δεσπό- ταις, ον μόνον τοΓ^ αγα%-οΐς καΐ έπιεικέσιν , άλλα και τοις σκο- 19 λιοις. τούτο γαρ χάρις, ί ) δια συνείδησιν Θεού^) υποφέρει τις λν- 20 πας, πάσχων αδίκως, ποιον γαρ κλέος, ει άμαρτάνοντες καΐ κολα- φιζόμενοι νπομενεΐτε , αλλ' ει άγαϋ-οποιούντες καΐ πάσχοντες νπο- 21 μενεΐτε; τούτο γαρ χάρις παρά τω Θεώ. εις τούτο γάρ εκλή- d -ητε, ότι Χριστός έπαϋ^εν περί νμών , νμΐν νπολιμπάνων υπο- 22 γραμμόν, ίνα επακολουΟ-ήσητε τοις ί'χνεσιν αυτού' ος αμαρ- 1) ξωντες εποί-κηοδομείΟ^ε. — ■ τες εποιν. rescript, cum a man. ant. olim ζώντες οι•/.οδομεΐ6θ•ε. 2) αν.ρογωνιαιον. Olim (χ-Λρογωναων. Correxit 1 m. 3) της. g rescriptnm a 2 m. olim την. 4) ι. Sic pro ει. δ) Θεον. Olim Θεού αγαΟ-ην. 20 '^ 308 ΠΕΤΡΟΤ Α. II. τίαν ουκ εποίηΰεν ^ ονδε ενρεϋ-η δόλος εν τω ΰτόματι αντον' Ός 23 λοίδορονμενος ονκ άντελοίδόρει, πάΰχων ουκ ηπηλεί' παρεδί- δον δε τω κρίνοντυ δικαίως' ος τας αμαρτίας ημών αντος άνη- 24 νεγκεν εν τω ΰώματι αντον έπΙ το ^νλον, ίνα ταΐς αμαρτίαις ημών απογενόμενοί ^ τη δίκαιοβννϊΐ ξηβωμεν' ον τω μώλωπεί ίάΰ-ητε. ητε γαρ ώς πρόβατα πλανώμενοι' αλλ' έπεοτράφητε νυν 2δ έΐίΐ τον ποιμένα καΐ επίβκοπον των -ψυχών νμών. ΚΕΦ. Γ. CAP.III. 'Ομοίως, γυναίκες υποταβΰόμεναο τοις ιδίοις άνδράβιν , ίνα καΐ 1 εί' τίνες άπει^-ουβιν τω λόγω, δια της των γυναικών άναΰτρο- φης άνευ λόγου κερδηϋ-ήύονται , έποπτεΰΰαντες την εν φόβω 2 αγνην άναϋτροφην υμών' ών εότω ούχ ο ε^,ωΟ'εν εμπλοκής τρι~ 3 χών, καΐ περιΰ'έΰεως χρυΰίων, η ενδύΰεως ιματίων κόϋμος' αλλ 4 ο κρυπτός της καρδίας άνθρωπος, εν τω άφΟ^άρτω^) του πραέος καΐ ηϋυχίου πνεύματος , ο εΰτιν ενώπιον του Θεού πολυτελές. Ούτως γαρ ποτέ καΐ αί άγιαι γυναίκες αί έλπίζουβαι εις Θεον, 5 εκόβμουν έαυτάς , ύποταΰβόμεναι τοις ιδίοις ανδράΰιν ' ως Σαρρα Ο νπηκουοεν τω Αβραάμ κνριον αντον καλονβα, ης έγενη%'ητε τέκνα, άγα%•οποιον6αι, καΐ μη φοβονμεναι μηδεμίαν πτοηβιν. Οί άνδρες ομοίως, όυνοικούντες κατά γνώΰιν, ώς άΰϋ^ενεΰτέρω 7 ΰκεύει τω γυναικίω απονέμοντες τιμήν, ώς καΐ ουνκληρονομοι ποικίλης χάριτος ξωης, εις το μη έγκόπτεβΰ'ε τάς προβευχάς υμών. Το δ\ τέλος, πάντες όμόφρονες, Ουμπα^-εις, φιλάδελφοι, 8 ενβπλαγχνοι , ταπεινόφρονες' μη αποδίδοντες κακόν άντΙ κακού. Ο η λοιδορίαν άντΙ λοιδορίας' τουναντίον δε εύλογούντες, οτι ΙΟ εις τούτο εκληϋ'ητε , ίνα ευ?^ογίαν κληρονομηΰητε. ο γάρ ϋ'έ- ' λων ζωην αγαπάν, και ίδεΐν ημέρας άγα%'άς, παυβάτω την 'γλώβααν από κακού, και χείλη τού μη λαλήΰαι δόλον. εκ- U κλινάτω δε από κακού, καΐ ποιηοάτω άγαΰ-όν' ζητησάτω εί- ρήνην , και διω^άτω αυτήν, οτι όφΰ-αλμοί Κυρίου έπι δικαί- 12 1) αφδ•αρτω. Olim φΟ-αρτω: scd α suppletum est a manu ant. ΠΕΤΡΟΤ Λ. 309 Όνς . καΐ ώτα αντον εις δεηΰίν αυτών' ττρόοωπον δε Κυρίου έτά ΠΙ. 13 'τΐΟίοϋντας κακά. ΚαΙ τίς 6 κακωΰων υμάς , εάν του άγαϋ•οϋ ζηλω- 14 ταΐ γενηΰ^'ε ; εί δε καΐ πάύχοιτε δυά δίκαιούυνην , μακάριοι, τον 15 δε φόβον αυτών μη φοβηΟ-ήτε, μηδέ ταραχΟ-ητε. Κυριον δε τον X^t^TOV άγιάΰατε έν ταΐς καρδίαις υμών. "Ετουμου δε προς άηο- λογίαν τίαντί τω ατίαιτοϋντί υμάς λόγον περί της έν ύμΐν ελπίδος^ 16 άλλα μετά πραυτητος καΐ φόβου' ουνείδηβιν έχοντες άγαΟ^ην^ ίνα εν φ καταλαλοϋύιν υμών ως κακοποιών ^ καταιβχυνΟ-ώοιν οί έπη- 17 ρεάζοντες υμών την^) άγα%'ην έν Χριΰτώ άναβτροφην. Κρεΐττον γάρ άγαϋ-οποίοϋντας , ει ϋ-έλοί το ^-έλημα του Θεού, πάΰχειν , η κακο- 18 ποίοϋντας' οτι καΐ Χριΰτος απα^, περί αμαρτιών υπέρ υμών άπέ- d -ανεν, δίκαιος υπίρ αδίκων., ίνα ημάς προβαγάγη τω Θεώ^ ϋ^ανα- 19 τωΰ-είς μεν βαρκΐ, ξωοποιηϋ^είς ) δε πνευματι, Έν ω καΐ τοις έν 20 φυλακν^ πνεύμαΰιν πορευϋ-είς έκηρυξεν^ άπειϋ^ήΰαύίν ποτέ, οτε άπεξ,εδέχετο η του Θεού μακροΟ-υμία , έν ημέραις Νώε, κατασκευα- ζόμενης κιβωτού, εις ην ολίγοι, τουτέστιν οκτώ φυχαΐ διεβώ^ηβαν 21 δν ύδατος, ο καΐ υμάς άντίτυπον νυν ΰώξει βάπτιύμα, ου ΰαρκος άπόΟ-εσις ρύπου , αλλά συνειδήσεως άγα^-ης έπερώτημα εις Θεόν, 22 διά αναστάσεως Ίησοϋ Χριστού, ος έστιν έν ^e^ta του Θεού, πο- ρευθείς εις ούρανον , υποταγέντων αυτώ αγγέλων, καΐ εξουσιών, καΐ δυνάμεων. ΚΕΦ. Δ. CAP. IV. ι ^ί.ριστού ούν παϋ'όντος νπερ ημών σαρκΐ, καΐ υμεΐς την αυτήν έν- 2 νοιαν οπλίσασ%'ε' ότι ο παθών σαρκΐ , πέπαυται αμαρτίας' εις το μηκέτι ανθρώπων έπιθυμίαις , άλλα θεληματι Θεού τον έπίλοιπον 3 έν σαρκΐ βιώσαι χρόνον. αρκετός γαρ ο παραλελυθώς χρόνος το βούλημα τών έθμών κατειργάσθαι, πεπορευμένους έν ασελγίαις^ έπιθυμίαις , οίνοφλυγίαις , κώμοις, πότοις , και αθεμίτοις είδωλο- 4 λατρίαις ' έν ω ^ενίζονται ,^) μη συντρεχόντων υμών εις την αύτην 5 της ασωτίας^) άνάχνσιν . βλασφημούντες' οϊ άποδώσουσιν λόγον 1) β. νορτεπ. in marg. Hae literae inversa forma et ordine hie sunt expressae. 2) μεν gccqv.l ζωοποιηθεις. Priores decern literae a man. ant. rescriptae. Forte μ,εν olim deerat. 3) ^ενιζονται. | rescriptum aim, olim forte ζ. 4j αοωτιας. Priores duo literae rescriptae a 1 m. olim forte αζ. 310 ΠΕΤΡΟΤ Α. IV. τω έτοίμως εχοντι κρίναί ζώντας καΐ νεκρούς, εις τούτο γαρ καΐ 6 νεκροΐς ενηγγελίβΰ'η, ϊνκ κρίΰ'ώΰίν μεν κατά άνΟ^ρώπονς ΰαρκΐ, ξώΰί. δε κατά Θεον πνεύματυ. πάντων δΐ το τέλος ηγγεικεν. Σω- 7 φρονηΰατε ούν καΐ [νΎΐ\1^α\τε εις προβενχάς ' ηρο πά[ντων δε] ^) την 8 εις εαυτούς αγάπην [έκτε]νη έχοντες, οτι άγάτΐη καλ[ύ\πτει πλήϋ-ος αμαρτιών. φίλ[6]^ενοί εις αλλήλους , άνευ γογγύΰμον ' εκαΰτος ^q καΰ-ώς ελαβεν χάρισμα, εις εαυτούς αύτο διακονούντες, ως καλοί οικονόμου ποικίλης χάριτος Θεού' η τις λαλεί, ως λόγια Θεού' η 11 τις διακονεί, ως εξ, ίΰχύος ης χορηγεί ο Θεός' ϊνα εν πάβιν δοξ,ά- ζηται ο Θεός δια Ιηΰού Χριβτοΰ , ώ η δόί,α και το κράτος εις τους αιώνας τών αιώνων, άμην. Αγαπητοί, μη ξ,ενίζεα^-αι rfj εν ύμΐν πυρώβει προς πείρα- 12 ΰμόν υμιν γεινομένη , ως ^ενου ύμΐν βυμβαίνοντος' αλλά καΰ-ό 13 κοινωνείτε τοΓ^ του ΧριΟτού παϋ-ήμαβιν , χαίρετε, ίνα καΐ εν τΡί αποκαλύ-ψει της δόξης αυτού χαρητε άγαλλιώμενοι. Ει ονιδίξεΰ&ε 14 εν ονόματι Χριστού, μακάριοι' ότι το της δόξης καΐ δυνάμεως και το του Θεού Πνεύμα έφ^ ύμάς^) επαναπαύεται. Μη γάρ τις 15 υμών παύχετω ως φονεύς, η κλέπτης^ η κακοποιός , η ως άλλο- τριοο επίσκοπος' ει δ\ ως Χριστιανός , μη αίσχυνέσΟ^ω, δοξαζετω 16 δε τον Θεον εν τώ ονόματι τούτω. Ότι καιρός τού άρξασ^'ε το Π κρίμα από τού οίκου του Θεού' ει δε πρώτον «φ' νμών , ) τί τό τύλος τών άπειΰ-ούντων τω τού Θεού εύαγγελίω ; και ει ο δίκαιος 18 μόλις σώζεται, 6 άσεβης"^) και ό αμαρτωλός πού φανεΐται; 'ΪΙστε 19 και οι πάσχοντες κατά τό θέλημα του Θεού, πιστώ κτίσττ] παρατι- Ο^έσ^ωσαν τάς 'ψυχάς αυτών εν άγαΰ-οποιείαις. ΚΕΦ. Ε. CAP. V. ίίρεσβυτέρους ούν εν ύμΐν παρακαλώ 6 συνπρεσβύτερος , καΐ 1 μάρτυς τών τού Χριστού παΰ'ημάτων, ο καΐ της μελλούσης δόξης άποκαλύπτεσ^αι [κ]οινωνός , ποιμάνατε τό [ε]ν υμΐν ποίμνιον τού 2 1) ds, dubium utrum δε adfiierat. 2) £φ' νμας. Olim ut vidctur επί νμας. φ rescriptum. 2 m. 3) αφ' νμων. Olim αφ' ημών. Correctio an-• tiqua. 4) άσεβης. 1 m. rescvipsit αοεβ. ΠΕΤΡΟΤ Α. 311 Θεον, ίταΰκοτΐονντες μη άναγκαΰτώς , αλλ' έκονβίως κατά Θεόν V. 3 μη αίΰχροκερδώς, άλλα τίροΰ-νμως' μηδ' ως κατακνριενοντες 4 των κλήρων^ αλλά τνηοι γινόμενοι τον ποιμνίου' καΐ φανε- ρωϋ-εντος τον άρχιτΐοίμενος , κομιεΐϋ^ε τον άμαράντινον της δό- δ ^ης ατεφανον. ομοίως, νεώτεροι, νποτάγητε πρεββντεροις' πάν- τες δε άλληλοις την ταπινοφροΰννην έγκομβώΰαΰ^ε' ότι ο Θεός 6 νπερηφάνοις άντιτάβοεται , ταπεινοΐς δε δίδωβιν χάριν, ταπευ- νώϋ-ητε ονν νπό την κραταιάν χεΐραν τον Θεον, ίνα νφάς νφώΰΐ} 7 εν καιρώ επισκοπής. Πάϋαν την μεριμναν νμών επιρίφαντες επ 8 αντόν.^ ort αντω μέλει περί νμών. Νηφατε, γρηγορήσατε , ό αν- τίδικος νμών διάβολος, ώς λέων ώρνόμενος , περιπατεί, ζητών 9 τίνα καταπίγι' φ άντίΰτητε ΰτερεοί ττι πίΰτει, είδότες τά αντα 10 τών παϋ'ημάτων τ^ εν κόΰμω νμών άδελφότητι επιτελειΰϋ^ε. Ο δε Θεός πάβης χάριτος, ο καλεΰας νμάς εις την αίώνιον αντον δόξαν εν Χριστώ Ίησον, ολίγον παθόντας , αντός καταρτίσει, 11 ύτηρίξ,ει, σϋ-ενώσει' αντώ το κράτος εις τους αιώνας τών αιώ- νων, αμήν. 12 ζ/ίβ Σιλονανον νμΐν τον πιστον αδελφον , ως ?.ογίζομαι, δι' ολίγων έγραφα, παρακαλών καΐ επιμαρτνρών ταντην είναι 13 άλη^η χάριν τον Θεον εις ην στητέ, '^σπάζετε νμάς η εν Ba- li βνλώνι σννεκλεκτη , και Μάρκος ό υιός μον. Άύπάσασ^ε αλλή- λους εν φιληματι αγάπης, ειρήνη νμΐν πάσιν τοις εν Χριστώ. Π Ε Τ Ρ Ο Τ Α. π Ε τ ρ ο τ Β.•) ΚΕΦ. Α. €ΑΡ.ΐ.2^νμεων Πέτρος δούλος καΐ άτΐόβτολος Ίηβον Χριστον , τοις lg6- 1 τιαον ημΐν λαχοϋβι TtiGrstv εν δίκαίοβνντ] τον Θεού ημών καΙ ύωτηρος Ίηΰον Χριΰτον' Χαρίς νμΐν καΐ ειρήνη πληΟ-νν^είη εν ετηγνωΰει τον Θεον^ 2 καΐ Ιηΰον Χριΰτον τον Κνρίον ημών. ώς τά~) ηάντα ημΐν της 3 ϋ'είας δννάμεως αντον τα τΐρος ξωην καΐ ενβεβειαν δεδωρημενης, δια της επιγνώύεως τον καλεΰαντος ημάς ίδια δό^η καΐ άρετγί ^ δι' 4 ών τα μέγιΰτα καΐ τίμια νμΐν ετταγγελματα δεδώρηται^ ίνα δια τούτων γενηΰΰ-ε ΰ'είας κοινωνοί φναεως , άτΐοφνγόντες της εν τω κόσμω εν επιϋ'νμία φΟΌράς. ΚαΙ αντοί δε, ότΐονδην πάΰαν τΐαρ- 5 ειβενεγκαντες , ετΐίχορηγηβατε εν ττ] πίΰτει νμών την άρετην, εν δε τΡ} αρετή την γνώοιν, εν δε τ^ γνώΰει την έγκράτειαν, εν δε τη 6 εγκράτεια την ντΐομονην , εν δε τη νηομονη την ενΰεβειαν , εν δε "^ τη ενΰεβεία την φιλαδελφίαν, εν δε τη φιλαδελφία την άγάπην. Ταντα γαρ νμΐν παρόντα καΐ πλεονάζοντα, ονκ άργονς ονδε άκάρ- 8 πονς κα^'ίΰτηΰιν εις την τον Κνρίον ημών Ιηύον Χριΰτον επί- γνωύιν' 'Sli γαρ μη πάρεΰτιν ταντα ^ τνφλός έβτιν , μνωπάζων, Ο λη^-ην λαβών τον κα^αριΰμον τών πάλαι αντον αμαρτημάτων, διο 10 μάλλον^ αδελφοί, ΰπονδάΰατε ίνα δια τών καλών νμών έργων βε- βαίαν Ίψών την παράκληΰιν καΐ εκλογην ποιεΐύ&ε ' ταντα γαρ ποι- ονντες ον μηπταίαητε. όντως γαρ πλονοίως επιχορηγηΰ-ήβεταί νμΐν 11 η ειΰοδος ) εις την αίώνιον βαβιλείαν τον Κνρίον καΐ ΰωτήρος ημών Ίηΰον Χριΰτον. ζΐιο μελληΰω νμάς άεΐ νπομιμνηΰκειν περί τούτων, 12 καίπερ είδότας , καΐ εΰτηριγμενονς εν τη παρούΰη άληϋ-εία. δίκαιον 13 δε ηγούμαι , εφ οΰον είμΙ εν τούτω τω ΰκηνώματι , διεγίρειν υμάς εν τη νπομνηΰει' ειδώς οτι ταχεινη έΰτιν η άπό^εΰεις τον ΰκηνώματός 14 1) Titulus nunc deest, sed olim adfuit Πετρον β. ut folium praecedens dcmonstrat, ubi, atramento nondum sicco, quasi impressus fuit. \ia. ad 1. Pet. 3 , 16. 2) ως τα. Inter ως et τα rasura brevis. 3) επιχορηγη-ϋ'ησεται νμιν η είσοδος, ^ησεται νμιν η είοοδος rescripta a I m. vol antiqua: δος in niarg\ extat. I πι•/ΓΡθτ Ε. 313 μου, καΟ-ώς καΐ 6 Κνρως ημών Ίηΰούς Χριβτος εδηλωβεν μοί. Ι. 15 Στίονδάΰω δε καΐ εκάότοτε εχειν υμάς μετά την ε μην ε^οδον, 16 την τούτων μνήμην ποίεΐβ^αί. Ον γαρ ΰεύοφίΰμένοις μνΰΌΐς ε^ακολονΟ-ήβαντες εγνωρίΰαμεν νμιν την τον Κυρίου ημών Ιη~ αοϋ Χριβτοϋ δνναμιν καΐ τΐαρονοίαν , αλλ^ έτίότιται γενηΟ^εντες ) 17 της εκείνον μεγαλειότητος. Λαβών γαρ παρά Θεοϋ πατρός τι- μήν καΐ δό^αν^ φωνής ενεχΰ'είοης αντώ τοίάβδε υπο της μεγα- λοπρεπούς δό^,γις ^ ουτός εΰτιν ο υιός μου 6 αγαπητός, είς ον 18 εγώ ηύδόκηύα. καΐ ταύτην την φωνην ημείς ηκούΰαμεν εκ του 10 ουρανού ενεχϋ-ειόαν, βύν αύτώ οντες εν τω ορεο τω αγίω. ΚαΙ έχομεν βεβαίώτερον τον προφητικον λογον , ω καλώς ποιείτε προβεχοντες , ως λύχνω φαίνοντι εν άχμηρώ τόπω , εως ου ήμερα 20 διαυγάϋη , κα\ φωΰφόρος άνατείλτ] εν ταίς καρδίαις υμών ' Τοϋτο πρώτον γινώόκοντες , οτι πάΰα προφητία γραφής, ιδίας επιλυ- 21 ΰεως ου γείνεται. ου γάρ ΰ'ελήματι άν^'ρώπου ηνεχϋ'η ποτέ προ- φητεία ,~) αλλ' υπο Πνεύματος Αγίου φερόμενοι έλάληύαν άγιοι του Θεον ανΰ'ρωποι. ΚΕΦ. Β. CAP. II. 1 ' ιί/γενοντο δΐ και -φευδοτιροφήται εν τω λαώ, ως και εν ύμιν εΰονται 'φευδοδιδάΰκαλοι , οΐτινες παρειοά^ουβιν αίρέύις απω- λείας, και τον άγοράοαντα αυτούς δεβπότην αρνούμενοι, ίπα- 2 γοντες εαυτοΐς ταχινήν άπώλειαν' καΐ πολλοί έ^ακολουθ'ηΰου- 6LV αυτών ταΐς άΰελγίαις, δι' ους ή δό^α τής άληΰ'είας βλα- 3 ΰφημηΟ'ήβεται' και εν πλεονε^,ία πλαύτοίς λόγοις υμάς έμπορευ- αονται' οίς το κρίμα εκπαλαι ουκ άργεΐ, και η απώλεια αυτών 4 ον νυΰτάζει. Εί γάρ ό Θεός αγγέλων άμαρτηοάντων ουκ εφί- 6ατο, αλλά Οειροις ζόφοις ταρταρώβας παρέδωκεν είς κρίΰιν κο- 5 λαξομενους τηρεΐν' καΐ αρχαίου κόαμου ούκ εφείΰατο, αλλά όγ- δοον Ν[ώε] δικαιοΰύνης κήρυκα εφύ[λα^εν] κατακλυύμόν κόβμω 6 άαεβ[ών] επάξας' και πόλις Σοδόμων και Γομόρρας τεφρώΰας 1) γενηΟ'εντες. Inter γε et νη rasiira brevis, olim forte •γεννηΟ'εντες. 2) ποτέ προφητεία. Woide, male, ποτέ η προφητεία. 314 ΠΕΤΡΟΤ Β. Π. καταΰτροψχι KaraxQLVsv, νπόδιγμα μελλόντων άαεβεΐν τεϋ-είκως' και δίκαιον Αωτ ^ ^αταπονονμενον^) νπο της των ά^-εβμων εν ' άΰελγεία άναβτροφτί, ερρνΟατο- Βλέμματι γαρ καΐ άκογι » ^^- ^ καιοξ^ εγκατοίκών εν αντοΐς, ημέραν f'l ημέρας -ψνχην δίκαίαν άνόμοίς εργοις εβαβάνιζεν οίδεν Κνρως ενΰεβεΐς εκ πείρα- 9 6μον ρνεοΰ-αί , αδίκους δε εις ημέραν κρίσεως κολαζομένονς τψ ρεΐν' μαλείϋτα δε τους οπίύω ΰαρκος εν έπι^-νμία μιαύμον πο- 10 ρενομένονς, καΐ κυριότητος καταφρονονντες. τολμηταΐ, avd -ά- δεις, δό^ας ου τρέμονβιν βλαΰφημοϋντες' οπού άγγελοι ίοχΰΐ 11 και δυνάμει μείζονες οντες, ου φέρουΟιν κατ' αυτών βλάσφη- μον κρίΰιν. ούτοι δε, ως άλογα ζώα γεγενημένα^) φνΰικα εις 12 αλωβιν καΐ φΰ^οραν ^ εν οίς άγνοοϋβιν βλασφημοϋντες, εν τη φΰΌρα αυτών, καΐ φΟ-αρηαονται, κομιούμενοι μιβ^όν αδικίας. 13 ηδονην ηγούμενοι την εν ημέρα τρυφην , i?7rtAot καΐ μώμοι, εν- τρυφώντες εν ταΐς άγάπαις^) αυτών, ΰννευωχούμενοι ύμίν, Οφΰ-αλμους έχοντες μεΰτούς μοιχαλίας καΐ ακατάπαυτους ^μαρ- 14 τίας, δελεαζοντες 'ψυχάς άστηρίκτους, καρδίαν γεγυμναβμένην πλεονεξίας έχοντες, κατάρας τέκνα, καταλειπόντες εύ&εΐαν οδον, 15 έπλανηΰ-ηΟαν , έξακολουΟ^ήσαντες τη οδώ του Βαλαάμ του Βο- βορ, ) ος μιΰϋ^ον άδικείας ηγάπηΟεν , έλεγί,ιν δε έβχεν ιδίας 16 παρανομίας' υποζύγιον άφωνον, εν άνϋ^ρώπου φωνή [φ]ΰ'εγξά- μενον , έκώλυΰεν [τ]ί)ι/ του προφήτου παραφρονίαν. ούτοί είΰιν 17 πηγαΐ άνυδροι, και ομίχλαι υπο λέλαπος ελαυνόμεναι, οίς ο ζόφος του ΰκότους εις αιώνα τετηρηται. 'Τπέρογκα γαρ ματαιό- 18 τητος φΟ-εγγόμενοι, δελεάζουΰιν εν επιϋ'υμίαις ααρκός, άΰελγείαις, τους όλίγως αποφεύγοντας τους εν πλάνη αναστρεφόμενους , ελευ- 10 ^ερίαν αύτοΐς έπαγγελλόμενοι, αυτοί δούλοι οντες της φΰΌ- ράς' ω γάρ τις ηττηται, τούτω και δεδούλωται. ΕΙ γαρ άπο- 20 φυγόντες τά μιάσματα του κόσμου εν έπιγνώσει του Κυρίου ημών καΐ σωτηρος Ιησού Χριστού , τούτοις δε πάλιν ένπλακέντες ηττώνται , γ έγον εν αύτοΐς τά έσχατα χείρονα τών πρώτων. Κρεισ- 21 1) Καταπονονμενον. ο iiltimura rcscriptum; olim ω. : inter ο et ε rasnra extat. 2) γεγενηαενα. Olim γεγεννημ,ενα; prius ν erasum est. 3) αγαπαις. Olim απαταις, 1 m. correxit. 4) Boguq. ο ultimum rescripsit 1 m. ΠΕΤΡΟΤ Β. 315 όον γαρ αντοΐς ην μη έτΐεγρωκεναο ) την 0(5όι/ της δίκαωβννης, η II. έπιγνοϋΟίν εις τα οτάβω άνακάμφαί άπο της τταραδο^-είοης αντοΐς 22 αγίας εντολής, βνμβεβηκεν αντοΐς το της άλη^ονς παροιμίας, κνων επίΰτρε-ψας επί το Ι'δίον εξεραμα' καΐ, νς λουσαμενη, εΙς κνλίΰμα βορβόρον. ΚΕΦ. Γ. CAP. III. 1 Ταντην ηδη^ αγαπητοί, δεντέραν νμΤ.ν γράφω επιΰτολην , εν 2 αίς διεγείρω υμών') εν νπομνηΰεί την ίλικρίνη διάνοιαν, μνη- 6%•ηναυ των προειρημένων ρημάτων υπο των αγίων προφητών, καΐ της των άπούτόλων νμών εντολής, τον Κνρίον καΐ βωτη- 3 ^og • Τοντο πρώτον γεινώβκοντες, οτι έλενβονται επ' εΰχάτων τών ημερών εν έμπαιγμονη ενπεκται, κατά τάς ίδιας αυτών επιϋ'υ- 4 μίας πορενόμενοι , καΐ λέγοντες , πον εΰτιν η επαγγελεία της παρ- ονΰιας αντονι αφ ης γαρ οι πατέρες εκοιμηπηύαν , πάντα όντως 5 διαμένει απ αρχής κτίΰεως. λανΟ-άνει γαρ αντονς rotjro ϋ-ελοντας, οτι ονρανοί ηβαν εκπαλαι , καΐ γή δ| νδατος καΐ δι' νδατος 6νν~ 6 εΰτώβα, τω τον Θεον λόγω, δο' ών 6 τότε κόσμος νδατί κατακλν- 7 Οϋ'εΙς απώλετο ' οί δε ννν ονρανοΙ καΐ η γη τώ αντώ λόγω τεΰ-ηΰανρίΟμενοο είβΐν , πνρΐ τηρούμενοι είς ημεραν κρίΰεως 8 καΐ αΰεβείας τών αΰεβών ανΰ-ρώπων. Έν δε τοντο μη λαν- ϋ-ανετω νμάς, αγαπητοί, ότι μία ήμερα παρά Κνρίω ως γ^εί- 9 λια ετη, καΐ χίλια ετη ώς ήμερα μία. ον βραδύνει Κνριος της έπαγγελείας , ως τίνες βραδντητα ηγούνται ' αλλά μακρο^-νμει δι νμάς , μη βονλόμενός τινας άπολεΰϋ^αι , άλλα πάντας είς με~ 10 τάνοιαν χωρήβαι. "Η'ξει δε η ήμερα Κνρίον ώς κλέπτης, εν η οι ονρανοΙ ρνζηδον^) παρελενΰονται, ΰτοιχεΐα δε κανΰούμενα 11 λνΟ'ηοονται, καΐ γη και τά εν αντη έργα κατακαηβεται. Τούτων ονν πάντων λνομένων , ποταπούς δει νπάρχειν νμάς, εν αγίαις 12 άναβτροφαΐς και ενΰεβείαις , προαδοκώντας καΐ Σπεύδοντας την παρονΰίαν της τον Θεού ημέρας, δι' ην ουρανοί πνρούμενοι λν- 13 'Ο'ηΰονται, και ΰτοιχια κανβούμενα τήκεται; καινούς δε ουρανούς 1) ην μη επεγνωηεναι. ην μη επε. rescripta, 1 m. , forte ην omissnm fue- rat. 2) υμών. Olitn νμιν. 1 m. correxit. 3) ρνξηδον. Sic pro ροίξηδον. 316 ΠΕΤΡΟΤ Β. ΠΙ. καΐ κ8νην γην καΐ τα επαγγέλματα αυτοϋ προβδοκώμεν , εν οίς δικαιοσύνη ένοικεΐ. z/to, άγατΐητοί^ ταντα προΰδοκώντες, 11 ΰτίουδάύατε άβτΐίλοί καΐ άμωμοι αντώ ενρεΌ'ήναί εν είρηντι^ καΐ την τον Κνρίον ημών μακρο^νμίαν ^ ύωτηρίαν ηγεΐαΰ'ε' 15 Κα^-ώς καΐ ό αγαπητός ημών αδελφός Παύλος κατά την δο^-εΐ- ΰαν αντώ ΰοφίαν εγραφεν νμΐν , ως καΐ εν πάΰαις επίΰτολαΐς^ 1G λαλών εν αντοίς^) περί τοντων' εν αίς είβιν δνύνόητά τινα^ ά οί άμα%•ε\ς καΐ άΰτήρικτοί βτρεβλονβίν ^ ως καΐ τάς λοι,πάς γρα- φάς^ προς την ιδίαν αντών άπώλειαν. 'Τμεΐς ονν ^ αγαπητοί^ προγιγνώΰκοντες φνλάύΰεΰΟ'ε, ίνα Π μη τγι των άϋ^έομων πλάνη ύνναπαχϋ-έντες, εκπέύητε τον ίδιον ΰτηριγμον' Αυξάνετε δε εν χάρητι'^) καΐ γνώσει τον Κνρίον ημών 18 καΐ ΰωτηρος Ίηΰον Χριΰτον. αντώ η δόξα καΐ ννν και εις ημέ- ραν αιώνος^ άμην. ΠΕΤΡΟΤ Β. 1) αντοις. Sic pro civroitg. 2) χαρψί. Sic pro xccqltl. I ί i A Ν Ν ο τ Α. ΚΕΦ. Α. CAP. Ι. 1 'Ό ψ άπ αρχής, ο άκηκόαμεν , ο εωράκαμεν τοις οφ^-αλμοΐς ημών, ο έΰ-εαβάμεϋ-α , καΐ αι χείρες ημών εφηλάφησαν περί τον λό- 2 γον της ξωης' καΐ η ζωη εφανερώϋ^η, καΐ εοράκαμεν , καΐ μαρτν- ρονμεν, και άπαγγέλλομεν νμΐν την ζωην την αιώνων, ήτις ην 3 προς τον πάτερα, καΐ έφανερώ^η ημΐν' ο εωράκαμεν καΐ ακη- κόαμεν, άπαγγέλλομεν καΐ νμΐν, ίνα καΐ νμεΐς κοινών ίαν εχητε μεΰ•' ημών' καΐ η κοινωνία δε η ημετέρα μετά τον πατρός και 4 μετά τον νίον αντον Ίηόον Χριΰτον' και ταντα γράφομεν νμΙν, ) ϊνα η χαρά νμών fj πεπληρωμένη. 5 Και αντη εοτίν η αγγελία ην άκηκόαμεν απ αντον, και άναγγέλλομεν νμΐν, ort ό Θεός φώς έβτιν , καΐ σκοτία εν αντω 6 ονκ έβτιν ονδεμία. εάν γάρ ειπωμεν οτι κοινωνίαν έχομεν μετ αντον, καΐ εν τω βκότει περιπατώμεν , 'φενδομε^α, και 7 ον ποιώμεν την άλήΟ-ειαν ' εάν δε εν τω φωτΐ περιπατώμεν, ως αντός εβτιν εν τω φωτΐ, κοινωνίαν έχομεν με[τ αλλήλων],') καΐ το αίμα ^Ιηβον Χριβτον τον νίον [αν]τον κα&αρίζβι ημάς απο 8 [πά]ΰης αμαρτίας. Έάν εί'πω[μεν] οτι άμαρτίαν ονκ έχομεν, Ο έαντονς πλανώμεν , καΐ η άλη^-εια εν ημΐν ονκ έΰτιν. έαν ομολογώμεν τάς αμαρτίας ημών, πιΰτός έβτιν καΐ δίκαιος, ϊνα άψΐ] ημΐν τάς αμαρτίας , και κα&αρίΰει ημάς απο*πά6ης αδικείας. 10 Έάν ειπωμεν ort ονχ ημαρτήκαμεν , φενβτην ποιονμεν αντον, καΐ ο λόγος αντον ονκ έβτιν εν ημΐν. 1) νμιν. V.L.V rescripta, ut videtur aim., olim -ημείς. 2} αλλήλων. deest, et forte non adfuit, potius eccvxov vel αντον. 3 1 8 I.QANNOT Α. ΚΕΦ. Β. CAP. Π. εκνια μον , ταντα γράφω νμιν , ινα μη αμαρτητε και εαν 1 ng αμάρχΎΐ , παράκλητον εχομεν προς τον τΐατερα , Ίηΰονν Χριβτον δίκαιον' και αυτός εΰτιν ιλαΰμος ττερι των αμαρτιών 2 ημών ου περί των ημέτερων δε μόνον, άλλα και περί όλον τον κούμον. και εν τοντω γινώΰκωμεν ότι έγνώκαμεν αυ~ "^ τον 5 εαν τας εντολάς αντον τηρώμεν. Ό λέγων ότι εγνωκα 4 αντον , καΐ τας έντολάς αντον μη τηρών, ψενΰτης έΰτΙν' εν τοντω η αληϋ'εια ονκ εΰτιν ' og δ^ αν τηρη αντον τον λόγον, 5 αληϋ'ώς εν τοντω η αγάπη τον Θεον τετελείωται. 'εν τούτω γινώΰκομεν οτι εν αντώ έβμεν. Ό λύγων εν αντώ μενειν, θ οφίλει, κa^^ωg εκείνος περιεπάτηβεν , και αυτός περιπατεΐν. αγαπητοί, ονκ εντολην καινην γράφω νμΐν , άλλ^ εντολην πα- 7 λαιάν , ην είχετε απ' οίρχής' η εντολή η παλαιά εΰτιν ο λό- γος όν ηκονΰατε. Πάλιν εντολην καινην γράφω νμΐν, ο εΰτιν 8 εν αντώ άληΟ'ες και εν ημιν' ότι η ΰκία παράγεται, και το φως το άληΟ-εινόν ηδη φαίνει, ο λέγων εν τω φωτϊ είναι, 9 καΐ τον αδελ[φ]όν αντον μεΐΰών , εν vfi [ΰ]κοτία εΰτιν εως άρτι. [Ο] αγαπών τον άδελφόν αντον, εν τω φωτΙ μένει, 10 και ΰκάνδαλον ονκ εΰτιν εν αντώ. ο δε μειΰών τον άδελφον 11 αυτού, εν τη ΰκοτία έΰτΙν , καΐ εν ttJ ΰκοτία περιπατεί, και ονκ οίδεν πον υπάγει, ότι η ΰκοτία έτνφλωΰεν τονς οφϋ•αλ- μονς αντον. Γράφω νμιν , τεκνία, ότι άφέωνται νμιν αί αμαρτίαι δια 12 το όνομα αυτού. Γράφω νμιν, πατέρες, ότι έγνωκατε τον απ 13 αρχής. Γράφω νμιν , νεανίΰκοι , ότι νενίκατε τον πονηρον. "Εγραφα νμιν, παιδία, ότι έγνωκατε τον πατέρα. Έγραφα νμιν, 14 πατέρες, ότι έγνωκατε τον απ' άρχης. Εγραφα νμιν, νεανίΰκοι, ότι ίΰχνροί έΰτε , καΐ ο λόγος τού Θεού έν νμιν μένει , κα\ νενικη- κατε τον πονηρόν. Μη αγαπάτε τον κόΰμον, μηδέ τα έν τω κοΰμω. 15 εάν τις αγαπά τον κόΰμον , ονκ εΰτιν η αγάπη τού Θεού έν αντώ ' IS^ANNOT Α. 319 16 oTi τΐάν το εν τω κόΰμω , η έπι^-ναία της ΰαρκος , καΐ η επιθυμία Π. των οφϋ-αλμών, καΐ η άλαξονία τον βίον, ουκ έβτιν εκ τον πατρός, 17 αλλ' εκ τον κόαμον έΰτίν. και ο κόβμος παράγεται, καΐ η επι^ν- 18 μία' ο δε ποιών το θ^ελημα τον Θεον, μένει εις τον αιώνα. Παι- δία, εσχάτη ωρα εβτίν ' και καϋ^ώς ηχούσατε, ο αντίχριστος έρχεται, καΐ ννν αντίχριστοι πολλοί γεγόνασιν' ο%^εν γινωσκωμεν οτί- 19 εσχάτη ωρα εστίν, il•, ημών εξήλΟ-αν , αλλ' ονκ ήσαν il•, ημών' ει γαρ ήσαν ε^ ημών, μεμενηκεισαν αν μεΟ- ημών' αλλ ίνα φανε- ρωϋ^ώσιν οτι ονκ είσΐν πάντες έξ ημών. 20 * ΚαΙ νμεΐς χρίσμα έχετε άπο τον άγίον , καΐ οίδατε πάντα. 21 ονκ εγραχί^α νμίν , ότι ονκ οΐ'δατε την άλήΟ-ειαν, αλλ οτι οΐδατε 22 αντήν , κα\ οτι πάν -φενδος εκ της αληθείας ονκ εστίν. Τίς εστίν 6 φενστης, ει μη 6 αρνούμενος οτι Ίησονς ονκ εστίν ο Χρίστος ; ον- τός εστίν ο αντίχριστος, 6 αρνούμενος τον πάτερα καΐ τον νίον. 23 πάς 6 αρνούμενος τον νιον , ονδε τον πάτερα έχει' ο ομο?.ογών ) τον νίον και τον πάτερα έχει. 'Τμεΐς ο ήκούσατε απ αρχής, εν νμΐν μενέτω. εάν εν νμΐν μείνη ο απ' αρχής ήκούσατε , καΐ νμεΐς εν τω 25 νίώ καΐ εν τω πατρί μενεΐτε. καΐ αντη έστΙν η επαγγελεία , ην 26 αντος επηγγείλατο ήμΐν, την ξωήν την αίώνιον. Ταντα εγρα'φα 27 νμΐν περί τών πλανούντων νμάς. και νμεΐς το χρίσμα ο έλάβετε απ' αντον, μένει εν νμΐν ,^) και ον χρίαν έχετε ίνα τις διδάσκη νμάς' αλλ' ως το αντο χρίσμα ^ί-^6^(Τκ£ί νμάς περί πάντων, καΙ αληΟ'ές εστίν, και ονκ εστίν ιρενδος' καϋ'ώς έδίδαξ,εν νμάς, μένετε 28 εν αντώ. Και ννν , τεκνία, μένετε εν αντώ' ίνα έαν ψανερωϋ-γι, σχώμεν παρρησίαν , καΐ μή αίσχννΟ'ώμεν απ αντον εν τή παρον- 29 σία αντον. εάν ίδήτε ότι δίκαιος έστιν , γινώσκετε οτι καΐ πάς ο ποιών την δικαιοσύνην , ε| αντον γεγέννηται. ) ΚΕΦ. Γ. CAP. III. \ 1 "ίδετε ποταπήν άγάπην έδωκεν ήμΐν ό πατήρ, ίνα τέκνα Θεον 1) εχεί ο ομολόγων. Inter ει et ο rasura: ο prius rescriptiim a 1 m. 2) μένει εν νμιν. ν rescriptiim, olim forte ημιν: m. antiqua. 3) γεγέννηται. γεν rescriptum super rasura , a m. ant. 320 Ιί^Αϊ^ΝΟΤ Α. HI. κληΰ-ώμεν , καί εΰμεν. δια τούτο 6 κόομος ον γίνωΰκεί ημάς^ οτί ονκ εγνω αυτόν. ΆγατζητοΙ^ ννν τέκνα Θεον εβμεν, καΐ 2 ονπω εφανερώϋ'η τι έΰόμεϋ^α ' οίδαμεν ότι έαν φανερω^χι^ ομουοι αντω έύόμεθ'α , οτί οφόμεΟ-α αντον καΟ'ώς έϋτιν. καΐ 3 πάζ ο έχων την ελπίδα ταντην έπ^ αντω , άγνίζει £0!ΐ;τόι^, κα&ώς εκείνος αγνός έύτιν. Πας 6 ποιών την αμαρτίαν , καΐ 4 την ανομίαν ποιεί' καΐ η αμαρτία εβτίν η ανομία, και οι'- 5 δατε ότι εκείνος έφανερώ&η., ϊνα τας αμαρτίας αρη' καΐ αμαρ- τία εν αντω ονκ εβτιν. Πάς 6 εν αντω μένων , ονχ αμαρ- 6 τάνει' πάς ο άμαρτάνων, ονχ εώρακεν αντον, ονδε εγνώκεν αντόν. παιδία , μητίς πλανάτω νμάς ' 6 ποιών την δικαιοϋν- "ι νην y δίκαιος έΰτιν, καΰ-ώς εκείνος δίκαιος έϋτιν. Ό δε ποιών 8 την αμαρτίαν , έκ του διαβόλου έΰτίν' ότι άπ^ ο:ρχης ο διά- βολος αμαρτάνει. εις τούτο έφανερώΟ'η 6 υιός τον Θεού, ϊνα λύΰγι τα έργα του διαβόλου, πάς 6 γεγεννημένος έκ τού ^ Θεού, αμαρτίαν ου ποιεί, ότι Οπέρμα αυτού έν αύτω μένει' και ου δύναται αμαρτάνειν , ότι έκ τού Θεού γεγέννηται. έν τούτω φανερά έβτιν τα τέκνα τού Θεού και τα τέκνα τού 10 διαβόλου. Πάς ο μη ποιών την δικαιοβύνην , ουκ έβτιν έκ τού Θεού, και 6 μη αγαπών -τον αδελφόν αυτού. ότι αύτη 11 έβτιν η άγγελεία ην ηκούβατε απ αρχής, ίνα αγαπώμεν αλ- λήλους' Ου καϋ'ώς Κάιν έκ τού πονηρού ην, και έβφα^,εν 12 τον αδελφόν αυτού' και χάριν τίνος έβφα^εν αντόν; ότι τα έργα αυτού πονηρά ην, τα δε τού αδελφού αυτού δίκαια. Μη d -αυμάξετε, αδελφοί, ει μιβεΐ υμάς 6 κόβμος. ημείς οι- ^^ δαμεν ότι μεταβεβηκαμεν έκ τού ϋ'ανάτου εις την ζωήν , οτ^ αγαπώμεν τους αδελφούς' ο μη αγαπών, μένει έν τω ^α- νάτω. Πάς ό μιβών τον αδελφόν αυτού, άν^-ρωποκτόνος 15 έβτίν' καΐ οΐ'δατε ότι πάς αν&ρωποκτόνος ουκ έχει ζωην αίώ- νιον έν έαυτώ μένουβαν. Έν τούτω έγνώκαμεν την αγάπην, 10 ότι εκείνος νπερ ημών την ■ψυχην αυτού έΰ'ηκεν' και ημείς όφείλομεν νπερ τών αδελφών τάς 'φυχάς ^ειναι. Ός δ αν Π έχγι τον βίον τού [κόβμον] , καΐ ΰ'εωρη τον αδελφόν [αν]τού χρίαν έχοντα, καΐ κλ[εί]σ}] τα βπλάγχνα αντού απ α[ν]τού, mANNOT Α. 321 18 ττώς 7] αγάπη τον Θεον μένει εν αντω; Τεκνία, μη άγαπώμεν ΙΠ. 10 λόγω μηδέ rfj γλωΰβϊ] , άλλα εν έργω καΐ αληϋ-εία. εν τοντω γνωΰόμεϋ'α ότι εκ της άληΰ-είας έομεν^ καΐ έμπροΰ&εν αντον 20 τΐίΰομεν τάς καρδίας^) ημών' οτι άν καταγινώοκγ} ημών η καρ- δία^ μείζων έοτίν ο Θεός της καρδίας ημών, καΐ γεινώΰκεί 21 πάντα. Αγαπητοί , άν η καρδία μη καταγινώύκεί ημών, παρρη- 22 αίαν εχομεν προς τον Θεον, καΐ ο εάν αίτώμεν , λαμβάνωμεν άπ : αντον, οτι τάς εντολάς αντον τηρώμεν, καΐ τα άρεβτά ενώπιον 23 αντον ποιούμεν. και αντη εΰτίν η εντολή αντον , ίνα πιβτεν- ωμεν τώ ονόματι αντον ^Ιηβον Χριβτώ, καΐ άγαπώμεν άλληλονς, 24 καϋ^ώς εδωκεν έντολην ημΐν. καΐ ο τηρών τάς εντολάς αντον, εν αντώ μένει , και αντός εν αντώ. και εν τοντω γινώύκομεν οτι μένει εν ημιν , εκ τον Πνεύματος ον ημΐν εδωκεν. . ΚΕΦ. Δ. CAP. IV. 1 Αγαπητοί , μη παντί πνενματι πιστεύετε , άλλα δοκιμάζετε τά πνεύματα, ει εκ τον Θεού έβτιν' ότι πολλοί 4>ενδοπροφηται 2 εξ,εληλνϋ-αΰιν εις τον κόΰμον. εν τούτω γινώόκετε το Πνενμα τον Θεού' πάν πνενμα ό ομολογεί ^Ιηΰονν Χριϋτον εν ΰαρκΐ έλη- 3 λνΟ-ότα, εκ τον Θεον ^ΰτιν' και πάν πνενμα ο μη ομολογεί τον Ύηΰονν, εκ τον Θεον ονκ εΰτιν'^) και τοντό έβτιν το τον άν- τιχρίΰτον, ο άκηκόαται^) ότι έρχεται, καΐ ννν εν τω κόβμω έΰτιν 4 η&η. Τμεις εκ τον Θεον έύται, τεκνία, καΐ νενικηκατε αντονς' δ [οτ]ι μείζων εβτίν ό εν νμΐν [η ο] εν τω κόύμω. [Αύ]τοι εκ τον κόύμον είΰίν' διά [τ]οντο εκ τον κόβμον λαλονΰιν, και 6 ο κόβμος αντών ακούει. [ Η]μεΐς εκ τον Θεού έΰμεν ' ο γι- νώΰκων τον Θεον, ακούει ημών' εν τούτω γινώοκομεν το 7 πνενμα της άληθ-είας*) καΐ το πνενμα της πλάνης. ^Αγαπητοί, άγαπώμεν αλληλονς' ότι η αγάπη εκ τον Θεον έΰτιν, και πάς 1) τας ν,αρδιας. Olim την ν,αρδιαν; correctio 1 m. vel ant. 2) ονκ εατιν. κ ε, rescripta a m. ant. forte prima. 3) α%ην.οοίται. Sic MS. Woide, male, ΚΆΒ-Λοαται. 4) αληΟ'ειας. Sic MS. Woide, male, αλεΘ'ειας. CODEX ALEX. 2 1 322 Ιί^ΑΝΝΟΤ Α. Ι^• ο αγατίών τονΘεον^ εκ τον Θεον γεγεννηται, και γινώακευ τον Θεόν ' 6 μη αγαπών , ον γεινωϋκεί τον Θεόν ' ότι 6 Θεός άγάτΐη εΟτίν. εν q τούτω έφανερώΟ^η η άγάττη τον Θεον εν ημίν, ότι τον νίόν αντον τον μονογενή απεΰταλκεν ο Θεός εις τον ) κόΰμον^ ίνα ξηοωμεν dt' αντον. εν τοντω εΰτίν η αγάττη, ονχ οτι ημείς ηγαττηύαμεν τον 10 Θεόν^ αλλ^ ότι εκείνος ηγάττηΰεν ημάς, καΐ άτΐεοτείλεν τον νίόν αντον ίλαΟμόν περί των αμαρτιών ημών, ^^γαπητοί , ει όντως ό 11 Θεός ηγάπηΰεν ημάς, καΐ ημείς όφίλομεν αλληλονς αγαπάν. Θεόν VI ονδείς^ πώποτε τε^εαται' εάν αγαπώμεν άλληλονς, 6 Θεός εν ημΐν μένει.) καΐ η αγάπη αντον εν ημΐν τετελειωμένη έβτίν. Εν τοντω γινώΰκομεν ori. εν αντώ μενομεν, καΐ αντός εν 13 ημΐν, ότι εκ τον πνεύματος αντον εδωκεν ημΐν. και ημείς έϋ•εα- 14 ΰάμε^-α,καΐ μαρτνρονμεν, οτι ο πατήρ άπέΰταλκεν τόν νίόν ΰωτηρα τον κόόμον. Ος αν ομόλογη οτι Ίηΰονς εΰτιν ό νιος τον Θεον, ο 15 Θεός εν αντώ μένει, και αντος εν τω Θεώ. και ημείς εγνώκαμεν 16 καΐ πιΟτεύομεν την άγάπην ην έχει ο Θεός εν ημΐν. Ό Θεός αγάπη έβτΙν , καΐ ό μένων εν τη αγάπη, εν τω Θεώ μένει, καΐ ο Θεός εν αντώ. Εν τούτω τετελείωται') η αγάπη μεΟ- ημών, ίνα παρρηβίαν Π εχωμεν εν τη ήμερα της κρίΰεως. ότι κα^ώς εκείνος εΰτιν, και ημείς εΰμεν εν τω κόβμω τοντω. Φόβος ονκ εΰτιν εν τη αγάπΐ], 18 άλλ^ η τελεία αγάπη ε^ω βάλλει τόν φόβον, ότι ό φόβος κόλαβιν έχει' ο δε φοβούμενος ον τετελείωται εν τη αγάπη, ημείς ονν 19 αγαπώμεν , ότι ο Θεός πρώτος ηγάπηΰεν ημάς. Έάν τις εί'πη , ότι 20 αγαπώ τόν Θεόν, και τον αδελφόν αντον μειβη , -ψενΰτης εΰτίν' υ γαρ μη αγαπών τόν αδελφον αντον ον εώρακεν , τόν Θεόν όν'ονχ εώρακεν, πώς δύναται αγαπάν; καΐ ταύτην την εντολην εχομεν από 21 τον Θεον, ίνα ο αγαπών τόν Θεόν, άγαπα καΐ τόν αδελφόν αντον.) ΚΕΦ. Ε. CAP.V. ίΐάς ο πιύτεύων ότι ^Ιηΰονς εΰτιν ό Χριΰτός, εκ τον Θεον γε- 1 1) εις τον. Eescripta 1 m. vel ant.; oliiu forte ft? oniissum. 2) t.st8 - λΒίωται. AVoide, χά^Λο-^ τατελειωΟ'αι. 3) Θεον, ayana %ai τον αδελφον αν- τον. Rescripta a m. ant. Olim Θεον αγάπα ■nai τον videntur omissa fuisse, postea addita. τον αδελφον αντον Uteris niinutis in marginem extendnntur. liiANNOT Α. 323 γεννηται' καΐ πάς ο αγατΐών τον γεννηβαντα ^ αγάπα καΐ τον V. 2 γεγεννηαενον εξ, αυτόν, εν τοντω γινώΰκομ,εν ort αγαπώμεν τα T'inva τον Θεον, όταν τον Θεον άγαπώμεν, καΐ τάς έντολάς ^ αντον τηρώμεν. καΐ αί εντολαΐ αντον βαρΐαι ουκ είοίν. οτο πάν το γεγεννημενον εκ τον Θεον, νικά τον κόΰμον' καΐ αυτή εβτίν η νίκη η νίκηύαΰα τον κοΟμον, η πίύτις ημών. 5 Τίς εΰτιν ο νικών τον κόβμον, ει μη 6 πίΰτενων οτί 6 Ίηΰονς εΰτιν ο νιος του Θεον\ οντός εΰτιν 6 ελ^-ών δι' νδα~ τος και αίματος καΐ πνεύματος , Ίηΰονς Χριΰτός ' ονκ εν τω νδατι μόνον, αλλά • εν τω νδατι καΐ εν τω πνεύματι ' καΐ το πνεϋμά εβτιν το μαρτυρούν οτι το πνεϋμά εΰτιν η αλήθεια. g οτι τρεις είΰιν οι μαρτυροϋντες , το πνεύμα, καΐ το ύδωρ, και 9 το αίμα' και οι τρεις εις το εν είΰιν. Ει την μαρτυρίαν τών άν^'ρώπο^ν λαμβάνομεν, η μαρτυρεία του Θεού μείζων έΰτίν' ότι αύτη εΰτΙν η μαρτυρία του Θεού, οτι μεμαρτύρηκεν περί 10 τού νίού αυτού, ο πιΰτεύων εις τον νιον του Θεού, έχει την μαρτυρίαν τού Θεού εν αντώ' 6 μη πιΰτεύων τω νίω, -φευ- ΰτψιν πεποίηκεν αύτον, οτι ουκ έπίΰτενΰεν εις την μαρτυρίαν, 11 ην μεμαρτύρηκεν 6 Θεός περί τού νιου αντού. Και αντη εΰτΙν η μαρτνρία οτι ζωην αΐώνιον εδωκεν ημιν ο Θεός' και αντη 12 εΰτιν η ξωη εν τω νίω αντού. 6 έχων τον ν ιόν, έχει την ζωην ' ο μη έχων τον νίόν τού Θεού, την ζωην ονχ εχει.^) 13 Ταύτα έγραφα νμΐν , ίνα είδητε ότι ζωην έχετε αίώνιον, 14 οί πιΰτεύοντες εις το όνομα τού υιού τού Θεού. και αυτή εΰτΙν 'η παρρηΰία ην εχωμεν προς αυτόν, ότι αν αίτώμεΰ-α κατά το 15 όνομα αυτού, ακούει ημών' ο αν αίτώμεΰ^α, οί'δαμεν^) ότι εχο- μεν τά αιτήματα ά ητηκαμεν παρ αυτού. 10 Έάν τις ίδη τον άδελφόν αυτού άμαρτάνοντα άμαρτίαν μη προς Ο'άνατον , αίτηΰει, και δώΰει αύτω ζωην, τοις μη αμαρ- τάνουΰιν άμαρτίαν μη προς d -άνατον. "Εΰτιν αμαρτία προς d-a- Π νατον' ου περί εκείνης λέγω ίνα ερωτηΰΐ}. πάΰα αδικία αμαρ- 18 τία εΰτίν και εΰτιν αμαρτία ον προς ^-άνατον. Οϊδαμεν ότι 1) ονχ Βχει . Sic MS. 2) οι&αμ,εν. Inter cc et μ,, rasura septem vel octo literaruni. 324 I<>ANNOT Α. ^• πάς ο γεγβννημενος εκ τον Θεού, ονχ άμαρτάνει.' αλλ' 6 γεν- νηϋ^είς εκ τον Θεον , τηρεί εαντον,^) και ο πονηρός ονχ άπτε- ται αντον. οίδαμεν οτι εκ τον Θεον εΰμεν ^ καΐ 6 κόσμος όλος 19 εν τω πονηρω κείται, καΐ οί'δαμεν οτι 6 νως τον Θεού ηκει, 20 κάΙ εδωκεν ) ημίν διάνοταν ίνα γεινωΰκομεν τον άλη&^ίνον Θεόν ' και εβμεν εν τω άληΟ'εινω , εν τω νΐω αντού. οντάς εβτιν ο αληΟ-εινος Θεός , καΐ ζωη αιώνιος. Τεκνία, φνλά^ατε έαντονς '2i από των ειδώλων. lii ANNO Τ Α. ί) εαυτόν, ε prius omissum, additiim a 1 m. supra llueam. 2) εδωκεν, £ posterins rescriptum a manu recentiore. ' I ii A Ν Ν ο τ 1 ο τΐρεββντεροςΈκλεΙκττ]] κυρία καΙ τοις τέκνοις α[ντης], ovg εγώ αγαπώ εν άληϋ•εΙ[α] , ουκ εγώ δε μόνος , άλλα κ[αΙ] πάντες οί εγνω- 2 κότες τηΐν] αληΟ^ειαν ^ δια την άληΟ'είαν την ένοικονύαν εν ημΐν^ 3 καΐ με^' ημών εΰταί εις τον αιώνα' Χάρις^ ελεος^ ειρήνη παραΘεον πατρός, καΐ πάρα Ιηύοϋ Χριύτοϋ τον νιου τον πατρός, εν άληΰ'εία 4 καΐ αγάπη. Έχάρην λίαν ότι, ενρηκα εκ τών τέκνων 0ου περιπα- 5 τοϋντας εν αλητεία, καΟ-ώς έντολην ελάβομεν από τον πατρός. ΚαΙ νυν ερωτώ βε, κυρία, ούχ ως εντολην καινην γράφων βοι, άλ)^ ην G εΐ'χαμεν απ αρχής, ίνα άγαπώμεν αλλήλους, καΐ αυτή εβτίν ή αγάπη , ίνα περιπατώμεν κατά τάς έντολάς αντον. αντη ή εντολή εβτιν, ίνα καϋ•ώς ηκονΰατε απ" αρχής, ίνα εν αυτή περιπατήτε' 1 Ότι πολλοί πλάνοι έ^ήλΰ-αν εις τον κόΰμον, οί" μή ομολογοϋντες Ίηβονν Χριΰτόν έρχόμενον εν ΰαρκί' ούτος εβτιν ο πλάνος, καΐ ο 8 άντίγ^^ιύτος. βλέπετε εαυτούς, ίνα μή άπολέύητε ά είργάΰαβ^ε, 9 άλλα μιβ^όν πλήρη άπολάβητε. πάς 6 προάγων , καΐ μή μένων εν τη διδαχή τον Χριότον , Θεόν ουκ έχει' 6 μένων εν τή διδαχή, 10 ούτος καΐ τον υίόν καΐ τον πατέρα έχει. ει τις έρχεται προς νμάς, καΐ ταντην τήν διδαχήν ον φέρει , μή λαμβάνετε αντον εις οίκίαν, 11 καΐ χαίρειν αύτώ μή λέγετε. Ο λέγων γαρ αντώ χαίρειν , κοί-ΐ/ωνέί" τοις έργοις αντον τοις πονηροΐς. 12 Πολλά έχων') νμΐν γρά'ψαι , ονκ έβονλή^ην δια γ^άρτον καΐ μέλανος' ελπίζω γαρ γένεαΰ'ε προς υμάς, καΐ βτόμα προς ΰτόμα 13 λαλήΰαι , ίνα ή χαρά νμών ή πεπληρωμένη. Αρπάζεται 6ε τά τέκνα τής αδελφής 6ον τής εκλεκτής. Ι ί^ Α Ν Ν ο Τ Β. 1) Ιωάννου, β. Titulus abscissus est. 2) έχων. ν supra liiieam a 1 in. vel ant. ascriptum. I ί> A Ν Ν ο τ Γ.') L C/ 7ΐ]ρεΰβντερος Γαΐω τω άγα[π]ητώ^ ον εγώ αγαπώ εν άλτι^'εία. 1 [α]γαπ'ψε ^ περί πάντων ενχομαί 6ε ενοδονβ^αυ %αΙ νγιαίνείν^ κα- 2 ■Ο'ως ενοδονταί 6ον η 'ψνχψ Έχάρην γαρ Χίαν^ {ε^ριομενων αδελ^ 3 φών , καΐ μαρτνρονντων 6ον τΐ] άληΰ-εία, καϋ^ώς εν άΐηϋ^εία περί- πατείς. Μείζοτεραν τούτων ονκ εχω χαραν , ίνα άκονω τα εμά τέ- 4 κνα εν ττ} άληϋ'εία περιπατουντα. 'αγαπητέ , πιβτον ποιείς ο έαν ^ εργάξΐ] εις τονς αδελφούς καΐ τοντο ^ενονς^ οι εμ,αρτνρηύάν ΰον vfi Ο άγάπτ] ενώπιον εκκληΰίας' Ους καλώς ποιηΰεις προπεμφας ά^ίως τον Θεον. νπερ γαρ τον ονόματος έ^ηλϋ-ον μηδέν λαμβάνοντες άπο 7 των εΰ^νικών. ημείς ονν όφίλομεν νπολαμβάνειν τονς τοιοντονς, 8 ίνα ΰννεργοί γειvώμε^'a τγΙ εκκληΰία. 'Έγραψα τι τη εκκληΰία' αλλ' 6 φιλοπρωτενων αντών /Jio- Ο τρεφης ονκ επιδέχεται ημάς. δια τοντο, αν ελ^'ω , νπομνηβω αν- 10 τον τα έργα α ποιεί ^ λόγοις πονηροΐς φλναρών ημάς' και μ,η αρ- κονμενος επΙ τούτοις, οντε αντος επιδεχετε τονς αδελφονς, και τονς βονλομενονς κωλύει, καΐ εκ της έκκληΰίας εκβάλλει. Άγα- 11 πητε, μη μιμον το κακόν , αλλά το άγαΰ-όν. ο άγαϋ-οποιών , εκ τον Θεον εβτιν ' ο κακοποιών, ονχ έώρακεν τον Θεόν. ζίημητρίω με- 12 μαρτύρηται νπο πάντων , καΐ νπ' αντής της άληϋ•ίάς'~) καΐ ημείς δε μαρτνρονμεν, και οίδας 'ότι η μαρτνρία ημών αληϋ'ής εΰτιν. Πολλά είχον γράψαι οοι, αλλ' ονκ εβονληϋην διά μέλανος και κα- 13 λάμον γράφειν 6οι' ελπίζω δΐ ενΰ^εως 6ε ίδεΐν, και 6τόμα προς 14 6τόμα λαληΰομεν' ειρήνη 6οι. Ά6πάζονταί 6ε οι αδελφοί. ά6πάξον 15 τονς φίλους κατ όνομα. ι Ώ Α Ν Ν Ο Τ Γ. 1) Ιωάννου Γ. Titulus abscissus est. 2) αλη&κχς. αλη rescrii)tiim m. ant. super rasura. Inter i^ et Ό• spatium triiim literaraui relictum. Quid olim non apparet. [ΙΟΤΔΑ ΕΙΠΙΣΪΟΛΗ.) 1 ίονδας Ίηΰον Χρίύτον δονλος^ αδελφός δε Ιακώβου, τοΙς ενθεώ^) ~ τΐατρί ϊ]γαπημΒνθίς καΐ Ιηύον Χρίβτω τετηρημενοίς κ?.ητοΐς' έλεος νμΐν κα\ είρην?] καΐ αγάπη πληϋ-ννϋ-είη. 3 ^ΑγατίΎΐτοϊ^ τίάΰαν ΰπονδην ποιούμενος γράφειν νμΐν περί της κοινής ημών ΰωτηρίας, ανάγκην εύχον γράψαί νμΐν παρακαλών 4 έπαγωνίζεβΟ-ε τη άπαξ, παραδοΟ^είΰη τοις άγίοις πίπτει. Παρειοέ- δνβαν γάρ' τίνες ανϋ'ρωποι , ot πάλαι προγεγραμμένοι εις τοντο το κρίμα ^ άβεβεΐς, την του Θεού ημών χάριτα μετατιΰ'εντες εις άΰελ- γειαν , καΐ τον μόνον δεΰπότην και Κνριον ημών Ίηοοϋν Χρ6(?τόν 5 αρνούμενοι. Τπομνήοαι δε νμάς βούλομαι, ειδότας άπαξ πάντα, οτι Ίηΰονς λαον εκ γης Αίγνπτον^) ΰώΰας, το δεύτερον τους μη 6 πιΰτεύύαντας απώλεσεν. 'αγγέλους δε τους μη τηρηβαντας την εαυτών αρχήν, άλλα απολιπόντας το ίδιον οίκητηριον, εις κρίβιν 7 μεγάλης ημέρας δεβμοΐς αΐδίοις νπο ζόφον τετήρηκεν ' ως Σόδομα και Γόμορρα, καΐ αι περί αυτάς πόλεις, τον ομοιον τρόπον τούτοις εκπορνεύααβαι , καΐ άπελ^-ούΰαι όπίΰω ααρκος ετέρας, πρόκεινται 8 διγμα, πυρός αιωνίου δίκην ύπερεχουααι. "Ομως μέντοι καΐ ούτοι ενυπνιαζόμενοι , ΰάρκα μεν μιαίνουΰιν , κυριότητα δε άϋ'ετονΰιν, Ο δόξας δε βλαΰφημοϋΰιν. Ο δε Μιχαήλ 6 αρχάγγελος , ότε τω δια- βόλω διακρινόμενος') διελεγετο περί του Μωαεως ΰώματος , ουκ έτόλμηύεν κρίΰιν έπενεγκεΐν βλαΰφημείας , άλλα είπεν , έπιτιμηύαυ 10 Q01 Κύριος. Ούτοι δ\ όβα μεν ονκ οιδαβιν βλαβφημονβιν' ο6α δε φυΰικώς, ως τα άλογα ζώα, επίΰτανται, εν τούτοις φϋ'είρονται. il oval αντοΐς' ort τη όδώ τον Κάιν επορεύϋ-ηοαν , και τη πλάνη του Βαλαάμ, μι6%Όύ ε'ξεχύΟ-ηΰαν, καΐτη άντιλογία του Κόρε άπώλοντο. 12 Ούτοί είύιν οί εν ταΐς άπάταις αύτών^) ύπιλάδες , ΰυνευωχού- μενοι, αφόβως εαυτούς ποιμαίνοντες' Νεφελαι άνυδροι, νπο ανέμων 1) [Ιονδα ε]πίστολη. Titnlns partim obliteratus. 2) εν Θεω πατρι. Sic MS. Pro Θεω, Woide male hatet τω. 3) γης cayvmov. Sic MS. Woide legit per incuriam ττίζ οαγνπτον. 4) διατίρινομενος. a rescriptum, a m. ant. Quid olim, uon liquet. 5) αυτών. Ε correctione 1 m. , olim forte νμ,ων. 328 ΙΟΤΔΑ, ηαραφερομ,βναί' "δένδρα φΰΊνοπωρινά^ απαρτία, δΙς άτϋοϋ^ανόντα, εκριζωϋ-εντα' κνματα αγρία ΰ-αλάΰΰης, έτΐαφρίζοντα τάς εαυτών 13 αίβχννας' Άοτερες ττλανήτε, olg 6 ζόφος τον ϋκότονς εις αιώνα τε- τηρηταί. Προεφητενβεν καΐ τούτοις έβδομος άπο ^Αδαμ, Ένώχ^ 14 λέγων , ιδον ήλΰ'εν Κύριος εν αγίαις μνριάβιν αντον , τίοιηβαι κρί- 15 βιν κατά τΐάντων, και έλεγ^αι πάντας τους αΰεβεις περί πάντων των έργων αΰεβείας αυτών ων ηΰέβηβαν, καΐ περί πάντων των ΰκληρών ων ελάληύαν κατ' αντον ^ αμαρτωλοί άΰεβεις. οντοί είβι 16 γογγνβται, μεμ-ψίμνροι, κατά τάς επιθυμίας αυτών πορενόμενοί' καΐ το ατόμα αύτώ^) λαλεί υπέρογκα, ϋ-ανμάζοντες πρόΰωπα, ωφε- λείας χάριν. Τμεις δε, αγαπητοί, μνηαϋ'ψε τών προειρημένων ρημάτων Π υπο τών άποΰτόλων του Κυρίου ημών Ίηΰοϋ Χριΰτοϋ' ort ελεγον 18 ύμιν, οτι έπ' έβχάτου του χρόνου έλεύοονται εμπεκται y κατά τάς εαυτών έπιΟ-νμίας πορευόμενοι τών άΰεβειών. ούτοί είύιν οι άπο- 19 διορίζοντες, "ψυχικοί, πνεύμα μη έχοντες, υμεΐς δ\, αγαπητοί, 20 έποικοδομούντες εαυτούς, τη αγιότατη υμών πίύτει εν Πνεύματι Άγίω προΰ ευχόμενοι , εαυτούς εν αγάπη Θεού τηρηόατε, προΰδεχό- 21 μενοι το έλεος του Κυρίου ημών Ίηΰού Χριύτού , είς ζωην αΐώνιον. καΐ ους μεν ελέγχεται διακρινόμενους' ους δε βώζετε , εκ πυρός 22 αρπάζοντες , ους δε ελεάται εν φόβω, μειΰούντες καΐ τον άπο της 23 βαρκος έΰπιλωμένον χιτώνα. Τω δε δυναμένω φυλάξαι ημάς 24 άπταίύτους , καΐ ϋτηύαι κατενώπιον της δόί,ης αυτού άμέμπτους εν άγαλλιάΰε[ι, μό]νω Θεώ ΰωτηρι ημών, διά Ίηβού Χριύτού'^) [τού] 25 Κυρίου ημών, δό^α , μεγαλοιαύν[η], κράτος και ε^ονΰία προ παν- τός τού αιώνος , και νυν και [εις] πάντας τους αιώνας, άμην. ΙΟΤΔΑ ΕΠΙΣΤΟΛΗ. Πράξεις των άγιων αποβτολων ν,αι -Λα^ολι-Λκι. 1) ατομ,α αντω. Sic MS. , pro αντων. 2) Χριστον. Post hanc vocem, videtur abscissum esse τον. [ΠΡ10Σ ΡβΜΑΙΟΤΣ.') ΚΕΦ. Α. CAP. Ι. 1 \Ι1\ανλος δονλος Ίηβον Χρίΰτον , κλητος [«jrJoiiroAo^* , άφωρί- 2 ομένοξ sig [ε]ναγγελίον Θεον , ο ττροεπηγγείλατο δίά των τζρο- 3 φητών αντον εν γραφαΐς άγίαις ,^) περί του νιου αυτού, του 4 γενομένου εκ ΰπερματος ΖΐαβΙδ κατά ΰάρκα, του οριβΟ'έντοξ υιοϋ Θεού εν δυνάμει, κατά Πνεύμα ^^γίωΰύνης, ε^ άναΟτά- 5 6εως νεκρών^ Ίηβοϋ Χριΰτοϋ του Κυρίου τιμών, δι' ου ελάβο- μεν χάριν καΐ άποΰτολην εις ύπακοην τιίβτεωξ εν πάβιν τοις 6 εΰ-νεΰιν, υπέρ του ονόματος αυτού, εν olg έΰτε κάϊ ύμείς, κλη- 7 τοί Ίηΰού ΧριΟτού' πάΰιν τοις ούβιν εν Ρωμτ] αγαπητούς Θεού, κλητοίς άγίοις' Χάρις νμίν καΐ είρηνη άπο Θεού πατρός ημών S καΐ Κυρίου ^Ιηΰού Χριΰτού. πρώτον μεν εύχαριΰτώ τω Θεώ μου δίά Ίηβού Χριΰτού περί πάντων υμών, ότι η πίύτις υμών 9 καταγγέλλεται εν όλω τω κόΰμω' Μάρτυς γάρ μου εΰτίν 6 Θεός , φ λατρεύω εν τω πνεύματί μου εν τω εύαγγελίω τού 10 7;ίοι} αυτού, ως άδιαλίπτως μνίαν υμών ποιούμαι, πάντοτε επΙ τών προΰευχών μου δεόμενος , εί'πως ηδη ποτέ εύοδωΰ'ηβομαι 11 εν τφ ^εληματι τού Θεού, έλ%'εΐν προς υμάς' έπιποΟ^ώ γάρ ιδεΐν υμάς, ίνα τι μεταδώ χάριΰμα υμΐν πνευματικόν, εις το 12 ΰτηριχϋ-ηναι υμάς, τούτ εΰτιν , ϋυνπαρακληΟ'ηναι εν υμΙν διά της εν άλληλοις πίΰτεως υμών τε και εμού' 13 Ου %'ελω δε υμάς άγνοεΐν , αδελφοί, ότι πολλακεις προε- ϋ'εμην ελ^ειν προς υμάς , και εκωλύ&ην άχρι τού δ εύρο , Χνα τινά 1} πρθ5 Ρωμ,αιονς. πρ et pars ο abscissa. 2) aytatg. αις rescriptum aim. 330 ΠΡΟΣ ΡίίΜΑίΟΤΣ. καρπον 6χώ, xccl εν νμίν, καϋ^ώς καΐ εν τοις λοιηοΐς ε^'νεΰιν. "Ελ- 14 ληΰίν τε^καΐ Βαρβάροις , (ΤοφοΓ^ τε καΐ άνοητοίς οψίλετης ειμί' οντω το κατ έμε πρόϋ'νμον καΐ νμΐν τοις εν ^Ρωμτ] εναγγελί- 15 ΰαβϋ-αί. ον γαρ έτίαιβχννομαι το εναγγέλιον' δύναμίξ γαρ Θεού 16 εΰτίν εις ΰωτηρίαν παντί τω πιοτενοντυ , ^Ιονδαίω τε τΐρώτον και '^Έλληνι. δίκαωΰννη δε Θεον εν αντω αποκαλύπτεται εκ πίβτεως 17 είςπίύτιν, καΟ'ωζ γεγραπται^ ο δ\ δίκαιος εκ πίΰτεως ζηβεταί. Αποκαλύπτεται γαρ οργή Θεον απ' ουρανού έπΙ πάΰαν άΰε- 18 βειαν και αδικίαν ανθρώπων των την άλήϋ-ειαν εν αδικία . κατ- εχόντων, διότι το γνωβτον τον Θεον φανερόν εότιν εν αντοΐς' 19 ο Θεός γαρ αντοΐς έφανερωαεν' τα γαρ αόρατα αντον από κτί- 20 ΰεως κόΰμον τοις ποιημαΰιν νοούμενα καϋ^οράται^ η τε άΐδιος αντού δύναμις καΐ ^Ίότηg, εις το είναι αντονς άναπολογήτονς. διότι γνόντες τον Θεόν^ ονχ ώς Θεον εδόξαΰαν ηνχαρίΰτηΰαν,^) 21 αλλ' εματαιώ&ησαν εν τοις διαλογιΰμοΐς αντών, και εύκοτίοΰ-η η αβύνετος αντών καρδία. Φάΰκοντες είναι ΰοφοί εμωράνΟ'ηβαν^ 22 καΐ ηλλα^αν την δό^αν τού άφ^άρτον Θεού εν ομοιώματι είκό- 23 νος φϋ'αρτού άνϋ-ρώπον , καΐ πετεινών, και τετραπόδων, και ερ- πετών, διό^) παρεδωκεν αντονς ό Θεός εν ταΐς επιΰ-νμίαις τών 24 καρδιών αυτών εις άκαΰ-αρΰίαν , τού άτιμάζεβϋ-αι^) τα ύώματα αντών εν αντοΐς ' οϊτεινες μετηλλα^αν την άλη^ειαν τού Θεού 25 εν τω ψενδει, καΐ εΰεβάύ^ηϋαν και ελάτρενααν τγι κτίΰει παρά τον κτίβαντα, ός έβτιν ενλογητός εις τους αιώνας, αμήν. δια 26 τούτο παρεδωκεν αντονς ο Θεός εις πάϋ-η ατιμίας' αϊ τε γαρ ^ηλειαι αντών μετήλλαξαν την φνΰικην χρηύιν εις την παρά φν- ΰιν. Ομοίως δε καΐ οι άρρενες αφέντες την φνΰικην χρηβιν της 27 d -ηλείας, ε^εκανΟ'ηβαν εν τη όρε^ει αυτών εις άλληλονς , άρρενες εν άρρεβιν την άΰχημοΰννην κατ εργαζόμενοι , καΐ την «vrt/itt- βϋ-είαν ην έδει της πλάνης αντών εν εαντοΐς απολαμβάνοντες. ΚαΙ 28 καΰ'ώς ονκ εδοκίμαΰαν τον Θεον εχειν εν επιγνώΰει, παρεδω- κεν αυτούς εις άδόκιμον νουν, ποιεΐν τά μη καΟ'ηκοντα ^ πε- 29 πληρωμένους πάΰη αδικία, πονηρία, κακία, πλεονεξία' μεΰτούς 1) ηνχαρι,στηοαν. Lieg'i potest η νχαρυοτηβαν: ν -pro ην ve\ εν: in Cod. est scriptum ήνχαριςτηοαν. 2) olo. δι aim. videtur esse rescriptum. 3) εις ακκ- ^aρOLavτovccτLlιaξεa^'ccι.Olimΐorte,εL•ς ατιαΰ^αρσι-αν omissa fuere. Correxit im. ΠΡΟΣ Ρί^ΜΑΙΟΤΣ. 33*1 30 φΰ-όνον, έριδος, φόνου, κακοηϋ^είας' ρίΰ-υρίϋτάς, καταλάλονς, d -εο- Ι. ΰτνγεΐς, υβρίύτάς^ υπερήφανους , αλαζόνας, εφευρετάς κακών, γο- 31 νεϋΰιν άτίίΰ^εις, άβυνετους, αβννϋ'ετους, αϋτόργους , άναίλεήμο- 32 νας' οϊτεινες το δικαίωμα τον Θεον εταγνόντες , οτι οι τα τοι- αύτα τίράΰαοντες αξ,ίοι θανάτου είαΐν , ου μόνον αυτά ποιοϋ- .ύιν, άΚλα^) και ΰννευδοκονΰιν τοις πράΰοονϋιν. ΚΕΦ. Β. CAP. Π. 1 ^10 άνατΐολόγητος ει, ώ αν&ρωπε πας 6 κρίνων' εν ώ γαρ κρίνεις τον έτερον , Οεαντόν κατακρίνεις ' τα γαρ αυτά πράύ- Ί ύεις 6 κρίνων. Οί'δαμεν δε ότι το κρίμα του Θεον έύτιν κατά 3 άλ'ή■^'ειav έπι τους τά τοιαύτα πράΰΰοντας. λογίξϊΐ δ^ε τούτω, ώ ανϋ'ρωπε 6 κρίνων τους τά τοιαύτα πράύΰοντας καΐ ποιών 4 αυτά, ότι ΰύ εκφεύξΐ] το κρίμα του Θεού; η του πλούτου της χρηβτότητος αυτού καΐ της ανοχής κα\ της μακροϋ^υμίας κατα- φρονείς, άγνοών οτι το χρηΰτον τού Θεον εις μετάνοιάν 6ε 5 άγει ; Κατά δε την ϋκληρότητά 6ου καΐ άμετανόητον καρδίαν ΰ-ηΰαυρίξεις 6εαντώ όργην εν ημέρα οργής και άνταποδώΰεως 6 δικαιοκριΰίας τού Θεού, ος άποδώ6ει εκάΰτω κατά τά έργα 1 αυτού' τοις μεν καΰ'' υπομονην έργον αγαΰΌύ , δό^αν καΐ τι- 8 μην, και άφΰ^αρ6ίαν ζητού6ιν, ζωην αίώνιον' Τοις δ\ it, έρη- %-είας, και άπει%•ού6ι μεν vij αλητεία, πει%Όμένοις δε tPj 9 άδικεία , οργή και ϋ'υμός, ΰ'λίψεις καΐ 6τενοχωρία , επι πά6αν -ψυχήν άνϋ'ρώπου τον κατ εργαζομένου το ^ κακόν , Ιουδαίου τε 10 πρώτον και "Ελληνος ' ζ^όξα δε καΐ τιμή και ειρήνη παντί τω εργαζομένω το άγαϋΊόν], Ίονδαίω τε πρώτον και "Ελ~ 29 ['l^i^t] * ου γάρ ε6τιν προ6ωπολημ[ψία] παρά τω Θεώ. "θ6οι γάρ άνό[μως] ημαρτον , άνόμως καΐ απολού[νται] ' καΐ 06οι 13 εν νόμω ημαρτον, δι[ά] νόμου κρι%'ή6ονται , ου γάρ οι άκροα- ταΐ νόμου δίκαιοι παρά τω Θεώ, αλλ" οι ποιηται νόμου δικαιω^'ή- 11 6ονται. "Οταν γάρ εΰ'νη τά μή νόμον έχοντα φν6ει τά τον νό-• Ιο μον ποιώ6ιν , ούτοι νόμον μή έχοντες, εαυτοΐς εί6ιν νόμος' οΐτει- 1) άλλα, Rescripsit ηι. ant. Quid olim nou liquet. 332 ΠΡΟΣ Ρί^ΜΑΙΟΤΣ. π. νες ενδίγνννται το έργον τον νόμου γραπτον εν ταΐς καρδιαις αυ- τών, ΰννμαρτνρονΰης αυτών της συνειδήσεως, και μεταξύ αλλή- λων τών λογισμών κατηγορονντων η καΐ άπολογουμενων , εν 16 ήμερα ύ] κρίνει ο Θεός τα κρυπτά τών άν^-ρώπων , κατά το ευαγ- γελιόν μου, διά Ίησοϋ Χριστού. Ει δε ) συ Ιουδαίος επονομάξΐ] , καΐ έπαναπαΰτι νόμω , και ]~ καυχάσαι εν Θεώ, και γινώσκεις το ϋ^ελημα, και δοκιμάζεις τα 18 διαφέροντα, κατηχούμενος εκ του νόμου' πεποιΟ-άς τε σεαυτόν 19 οδηγόν είναι τυφλών, φώς τών εν σκότει, τίεδευτην αφρόνων, 20 έχοντα την μόρφωσιν της γνώσεως καΐ της άληΟ^είας εν τφ νόμω. Ο ούν διδάσκων έτερον, σεαυτον ου διδάσκεις; 6 κηρύσσων μη 21 κλέπτειν, κλέπτεις; ο λέγων μη μοιχεύειν, μοιχεύεις; 6 βδελυσ- 22 σόμενος τά Ι'δωλα, ιεροσυλεις;'^) ός εν νόμω καυχάσαι, διά της 23 παραβάσεως τον νόμου τον Θεόν ατιμάζεις ; το γάρ όνομα τού Θεού 24 δι' υμάς βλασφημείται εν τοις εΟ^νεσιν , καϋ-ώς γέγραπται. Περί- 25 τομή μεν γάρ^) ωφελεί, εάν νόμον πράσσης' εάν δε παραβάτης νόμον 'ης, η περιτομη σου άκροβυστία γέγονε[ν.] Έάν ούν η άκρο- 26 βνστία τά δικ[αι\ώματα τού νόμου φυλάσσ[η, ούχΙ] η άκροβυστεία αυτού εις [περ^ιτομην λογισϋ^ησεται ; [καΐ] κρίνει η εκ φύσεως 27 άκρο[βυ]στία τον νόμον τελούσα, [σ]ε τον διά γράμματος και πε- [ρ]ιτομης παραβάτην νόμου ;^[0]υ γάρ ο εν τω φανερώ Ιουδαίος 28 έστιν, ούδε η εν τω φανερώ εν σαρκι περιτομη' αλλ' 6 εν τω κρυ~ 29 πτώ Ιουδαίος, καΐ περιτομη καρδίας εν πνεύματι , ου γράμματι' ου ο έπαινος ουκ εξ άνΟ-ρώπων , άλλ' εκ τού Θεού. ΚΕΦ. Γ. CAP. III. . • -/ C ούν το περισσόν τού Ιουδαίου , η τίς η ωφέλεια της περί- 1 τομής; πολύ, κατά πάντα τρόπον, πρώτον μεν γάρ οτι έπιστεύ- 2 ^ησαν τά λόγια τού Θεού. τί γάρ, ει ηπείϋ'ησάν τίνες; μη η ^ απιστεία αυτών την πίστιν τού Θεού καταργήσει ; μη γένοιτο ' Γινέσ^-ω δε 6 Θεός άληϋ-ης , πάς δε άνΟ'ρωπος ψεύστης, καΰ-ώς -1 1) ει δε, vel είδε, utroque modo legi potest. 2) ιεροσνλεις. ν rescri- ptum a m. ant. , olim ω. 3) περιτομη μεν yuq. Kescripsit corrector receiis. ΠΡΟΣ ΡίίΜΑΙΟΤΣ. 333 ' γεγρατίταί , όπως αν δικαίωΘ-γίς εν τοις λόγοις αον , καΐ νίκη- ΠΙ. 5 'ΰεις εν τω κρίνεΰ&αί 0ε. El δε η αδικία ν^μών Θεον δικαι- οβννην ϋννίΰτηΰίν , τί ερουμεν; μη άδικος ο Θεός ο έπιψέ- 6 ρων την οργην^ κατά avd -ρωπον λεγω^ μη γένοιτο' επεί πώς 7 κρίνει 6 Θεός τον κόΰμον ; Ευ δε η άληΟ^εια του Θεοϋ εν τω εμώ -ψενΟματι επερίόύενΰεν εις την δόξαν αυτόν, τί ετι καγώ 8 ως αμαρτωλός κρίνομαι; καΐ μη κα^'ώς βλαόφημούμε^-α , καΐ καΟ'ώς φαΰίν τίνες ημάς λε'γειν, οτι ποιηοωμεν τα κακά. ίνα . ελ&η τα άγαϋ-ά; ων το κρίμα ενδικόν έΰτιν. 9 Τί ονν, προεχώμεϋ'α; ου πάντως' προητιαβάμε^α γαρ 'Ιουδαίους τε πρώτον και ^Έλληνας πάντας νφ αμαρτίαν είναι, jj^ κο^σως γεγραπται, οτι ουκ εΰτιν οικαιος ονοε εις ουκ εΰτιν 12 αυνιών, ουκ εΰτιν 6 έκξητών τον Θεόν. πάντες έξεκλειναν, άμα ηχρεώϋ-ηΰαν' ουκ εΰτιν ποιών χρηστότητα ^ ουκ έβτιν εως 13 'αινός.^) Τάφος άνεωγμενος 6 λάρυ^~) αυτών, ταΐς γλώοΰαις 14 'αυτών έδολιοϋβαν' ίος άΰπίδων υπο τα χείλη αυτών' ών το 15 βτόμα αράς και πικρίας γ εμεί. ο^εΐς οι πόδες αυτών έκχεαι γη αίμα' ύνντριμμα καΐ ταλαιπωρία εν ταΐς οδοις αυτών καΐ 18 οδόν ειρήνης ουκ εγνωϋαν. ουκ εΰτιν φόβος Θεον απέναντι \ών. οφΘ'αλμών αντών. 19 Οιδαμεν δε οτι οΰα ο νόμος λέγει, τοις εν τω νόμω λα- λεί' ίνα πάν ΰτόμα φραγή, και νπόδικος γενηται πάς ο κό- 20 ΰμος τω Θεώ. διότι εξ .έργων νόμου ον δικαιωϋ•ηΰεται πάΰα 21 ΰάρξ, ενώπιον αντον' δια γαρ νόμου επίγνωΰις αμαρτίας. Νννι δε χωρείς νόμον δικαιοΰύνη Θεοϋ πεφανερωται, μαρτνρονμενη 22 νπο τον νόμον και τών προφητών' δικαιοΰύνη δε Θεον διά πίΰτεως εν Χριΰτώ Ίηΰον , εις πάντας τονς πιΰτενοντας' ον 23 γάρ εΰπν διαΰτολη' πάντες γαρ ημαρτον , και νΰτεροννται της 24 δόξης τον Θεον, δικαιούμενοι δωρεάν τη αντον χάριτι, διά της 2δ άπολντρώΰεως της εν Χριΰτώ Ίηΰον , ον προεϋ^ετο 6 Θεός ίλα- ΰτηριον εν τω αντον αΐματι, εις ενδι^ιν της δικαιοΰννης αυ- τόν, διά την πάρεΰιν τών προγεγονότων αμαρτημάτων εν τη 26 άνοχη τον Θεον, προς την ενδιξιν της δικαιοΰννης αύτοϋ , εν 1) αίνος. Sic, pro ενός. 2) XuQv^g. Sic MS. pro lagvyh,. 334 ΙΙΡΟΣ Ρί^ΜΑΙΟΤΣ. III. τω νυν καιρώ, εις το είναι αντον δίκαιον καΐ δικαιονντα τον εκ πίστεως Ύηβον. Που ούν η κανχτιΰεις; ε^εκλείβϋ^η. δια ποίον νόμ,ον; των ερ- 27 γων; ονχΐ, άλλα δια νόμου πίοτεώς. Αογι,ζόμε&α γαρ , δίκαιον- 28 ΰΰ'αι πίΰτει άν%•ρωΐίον , χωρείς έργων νόμου, η Ιουδαίων^) 6 Θεός 29 μόνον; ουχί καΐ εΰ'νών; vixl και εϋ-νών' εί'περ^) εις 6 Θεος,ος δικαι- 30 ωβει περιτομην εκ πίοτεως, και ακροβυΟτείαν δια της πΐβτεως. Νυμον ούν καταργούμεν δια της πίΰτεως; μη γένοιτο' άλλα νόμον 31 ίβτάνομεν. ΚΕΦ. Δ. CAP. IV. 1 ί ονν έρονμεν ενρηκεναι Αβραάμ τον προτΐάτορα ημών κατά 1 ΰάρκα; ει γάρ Αβραάμ έ^ έργων εδικαιώ&η, έχει καύχημα, άλλ' 2 ου προς Θεόν. τί γάρ η γραφή λέγει ; επίβτευΰεν δε Αβραάμ τώ 3 Θεώ, καΐ ελογίΰΰ-η αύτω εις δικαιοβύνην. τω δε εργαζομενω ό 4 μιβΟ-ός ον λογίξετε κατά χάριν, άλλα κατά όφείλημα' Τω δε μη 5 εργαζομενω, πιβτεύοντι δε επΙ τον δικαιονντα τον άσεβη, λογί- ξετε η πίύτις αντον εις δικαιοΰύνην. Κα^άπερ και ζίαβίδ λέγει 6 τον μακαριΰμόν τον ανΰ'ρωπου, ω 6 Θεός λογίζετε δικαιοΰύνην, χωρείς έργων, μακάριοι ων άφέ^-ησαν αί άνομίαι, καΐ ων επεκαλύ- 7 φ^ηβαν αί αμαρτίαι. μακάριος άνηρ ώ ου μη λογίΰητε Κύριος 8 ά^αρτίαν. Ό μακαριΰμός ούν ούτος, επΙ την περιτομην, η καΐ επΙ την άκρο- 9 βυοτίαν; λεγομεν γάρ οτι ελογίβ^-η τω Αβραάμ η πίΰτις εις δικαιο- βύνην. Πώς ούν ελογίσ&η ; εν περιτομη όντι , η εν άκροβνΰτία ; ούκ 10 εν περιτομ^ , άλλ^ εν άκρ.οβνύτεία' καΐ ΰημειον ελαβεν περιτομην, Π σφραγίδα δικαιοσύνης της πίστεως της εν τη άκροβνστεία ' εις το εί- ναι αυτόν πάτερα πάντων τών πιστενόντων διά ακροβνστείας, εις το λογισ%•ηναι αντοΐς εις δικαιοσύνην' καΐ πατέρα περιτο- 12 μης, τοις ουκ εκ περιτομης μόνον, αλλά καΐ τοί'ς στοιχοϋσιν τοις ϊχνεσιν της εν άκροβνστεία πίστεως τον πατρός ημών Αβραάμ. Ού γάρ διά νόμον η επαγγελεία τω Αβραάμ η τω σπερματι 13 αντον, το κληρονόμον αντον είναι κοσμον, αλλά δια δικαιοσύνης πί- 1) η Ιουδαίων. Ante η litera erasa, μ vel η. 2) ειπ^ρ. π siiprascriptum a J m. ΠΡΟΣ ΡΟΛΓΑΙΟΤΣ. :]3Γ) 14 ΰτεως. Ει γαρ ol εκ νόμον, κληρονόμοι, κεκενωται η πίΟτις, ΙΥ. 15 καΐ κατηργ.ιΐΊΧί η ετΐαγγελεία' Ο γαρ νόμος οργην κατ[εργά- 10 ζε]τε' ον δε ουκ εβτιν νό[μος], ονδε τϋαράβαοεις. διοί το[ι}το] εκ τΐίΰτεως, ίνα rj κατά χΐάριν], εις το είναι βεβαίαν την [έτζαγ]γελείαν τταντί τω 67ίερμ[ατι], ον τω εκ τον νόμου μό- νο[ν]^ αλλά καΐ τω εκ πίΰτεως '^βρα[άμ], ός εΰτιν πατήρ πάν- Π των ημών, (κκΟ-ώς γέγραπται ^ ότι πατέρα πολλών έ%^νών τέ- ϋ'εικά ύε.) κατίναντι ον επίΰτενσεν Θεον, τον ζωοποιονντος 18 τονς νεκρούς, και καλούντος τά μη Οντα ώς όντα. ός παρ' ελπίδα επ' ελπίδι έπίβτενβεν , εις το γενέύϋ^αι £ίντόν πατέρα 'πολλών έϋ-νών , κατά το είρημένον , όντως έβται το ΰπέρμα 10 'ΰον. Και μη άβ^'ενιίβας τγ] πίΰτει, κατενόηύεν το εαντον ΰώμα ηδη νενεκρωμένον , εκατονταετής που νπάρχων , και την 20 νέκρωΟιν της μήτρας Σάρρας' εις δε την έπαγγελείαν τον Θεον ον διεκρίϋ-η ττ] άπιβτεία, αλλ ένεδνναμώ^η τη πίΰτει, δονς 21 δόξ,αν τω Θεώ, καΐ πληροφορηΰ'είς οτι ο έπηγγελται, δννατός 22 έΰτιν κ«1 ποιηΰαι. διό καΐ έλογί6%•η αντώ εις δικαιοβννην. 94 Ονκ έγραφη δε δι' αντόν μόνον, ότι έλογίΰΒ'η αντώ' αλλά καί. δι "ημάς, οίς μέλλει λογίζεβΰ'αι, τοις πιβτενονβιν έπΙ τον 25 έγείροντα Ιηοονν τον Κνριον ημών εκ νεκρών, ός παρεδόΰ'η δια τά παραπτώματα 7]μών, και ηγέρϋ-η διά την δικαίωΰιν ημών. ΚΕΦ. Ε. CAP: Λ" 1 /Ιικαιωΰ'έντες ονν εκ πίύτεως , είρηνην έχωμεν προς τον Θεόν 2 διά τον Κνριον ημών Ίηύον Χριβτον, δι' ον καΐ την προΟαγω- γ ην έβχηκαμεν εν ττ} πίΰτει εις την χάραν ταντην εν γι έΰτη- καμεν' καΐ κανχώμε&α έπ' έλπίδι της δόι,ης τον Θεον. 3 Ον μόνον δε , αλλά καΐ κανχώμεΟ^α εν ταΐς ^-λίφεβιν , είδό- 4 τες ort η ΰ•λίφεις νπομονην κατε[ργάξε]ται, η δε νπομονη δοκι- 5 μην, [η δ]ε δοκιμή ελπίδα, η δε ελπίς [ον] καταιΰγννει' ότι η αγάπη [το]ν Θεον εκκέχνται εν ταΐς καρ[δ]ίαις ημών διά Πνεν- 33(3 ΠΡΟΣ ΡΟΜΑΙΟΤΣ. ^• ματος Άγίον [τ]ον dod -έντος ημΐν. ["E]rt γαρ Χρίβτοξ όντων 6 Ύΐμών αβϋ-ενών, hi κατά καιρόν νπερ άβεβών άπεϋ'ανεν. μό- 7 λίς γαρ νπβρ δικαίου τΐξ άπο^ανείται ' νπερ γαρ τον άγαϋ-ον τάχα τις καΐ τολμά ατΐοΟ-ανεΐν' Σννίΰτηύιν βε την έαντον αγά- 8 πην slg ημάς ο Θεός, οτι ετι αμαρτωλών όντων ημών ^ Χρι- ύτος νπερ ημών άπεΰ-ανεν. πολλώ ούν μάλλον, δικαιω^εντες 9 ννν εν τω αϊματι αντον, βωΰ'ηβόμε&α δι' αυτού άπο της ορ- γής. Ει γαρ εχϋ-ροί οντες κατηλλάγημεν τω Θεώ δίά τον Κν- ^ ρίον ημών Ιηΰον Χριβτον , δι ον ννν την καταλλαγην ελάβο- μεν. zJlcc τοντο ωΰπερ dt' ένος άνΰ^ρώπου η αμαρτία είς τον 12 κόβμον είΰήλ^-εν, καΐ δίά της αμαρτίας 6 ϋ^άνατος, και ούτως είς πάν'τας άν%•ρώπονς ο ^-άνατος διηλΰ^εν, εφ' ω πάντες ημαρ• τον. άρχι γαρ νόμον αμαρτία ην εν κόΰμω' αμαρτία δε ονκ 13 ελλόγατο, μη οντος νόμου' αλλ' εβαΰίλενβεν ο -θάνατος άπο 14 ^Αδάμ μέχρι Μωΰέως καΐ επι τους μη αμαρτηβαντας επί τω ομοιώματι της παραβάύεως Αδάμ, ος εβτιν τνπος τον μέλλον- τος. Άλλ' ονχ ως το παράπτωμα,^ όντως καΐ το χάριύμα. ει 15 γαρ τω τον ενός παραπτώματι οι πολλοί άπεΟ-ανον, πολλώ ονν μάλλον η χάρις τον Θεον, και η δωρεά εν χάριτι τη' τον ενός άνϋ'ρώπον ^Ιηβού Χριΰτοϋ είς τους πολλούς επερίΰβευΰεν. ΚαΙ ονχ 16 ώς δι' ένος άμαρτηΰαντος , το δώρημα' το μεν γάρ κρίμα ε^ ενός είς κατάκριμα , το δε χάριΰμα εκ πολλών παραπτωμάτων είς δι- καίωμα. Ει γάρ εν ένΐ παραπτώματι ο Ο'άνατος έβαΰίλενΰεν Π διά τον ένος,^) πολλώ μάλλον ot την περιΰβίαν .της χάριτος καΐ της δωρεάς της δικαιοβννης λαμβάνοντες, εν ξωη βαοιλεν- ΰουοιν διά τόύ ένος Ίηΰού Χριΰτού. "Αρα ούν ως δι' ένος πα- 18 ραπτώματος , είς πάντας άνϋ^ρώπους , είς κατάκριμα' ούτως καΐ δι' ένος δικαιώματος, είς πάντας avd -ρώπονς , είς δικαίωβιν ζωής. "ίΐβπερ γάρ διά της παρακοής τού ένος άv^^ρώπov αμαρτωλοί κατε- 19 ΰτά^'ηύαν οι πολλοί, όντως καΐ διά της νπακοής τού ένος δίκαιοι καταΰταΰ'ηΰονται οι πολλοί. Νόμος δε παρειοηλΰ-εν , ίνα πλε- 20 ονάβη το παράπτωμα' ον δε έπλεοναύεν η αμαρτία , νπερεπερίβ- 1) δια τον ενός. Woide, SiX του ενός, male. ΠΡΟΣ Ρί^ΜΑΙΟΤΣ. .337 21 βενβεν η χάρΐξ' ίνα ωΰπερ έβαύίλενβεν η αμαρτία εν τώ da- V. νάτω, όντως καΐ η χάρις βαΰίλενότ^^) δια δικαίοΟννης εις ξωην αίώνιον ^ δια Ίηβον Χριΰτον τον Κνρίον ημών. ΚΕΦ. ς. CAP. YL y J- i ονν ερονμεν ; εταμενωμεν xt] αμαρτία , ) ινα η χάρις τίλε- 2 ονάβτι^ μη γένοιτο. οΐτινες άττεΟ'άνομεν τη αμαρτία, ηώς ετι 3 ζηύομεν εν αντη; Ή αγνοείτε οτι ο6οι εβαπτίοΟ-ημεν εις Χριβτον -1 Ίη6ονν, εις τον θάνατον αντον εβαπτίαΟ•ημεν ; αννετάφημεν ονν αντώ δια τον βαπτίσματος εις τον ^-άνατον ' ΐνα ωβπερ ηγερΰ-η Χριύτος εκ νεκρών δια της δόξης τον πατρός, όντως καΐ ημείς εν Γ) καινότητι ζωής περιπατηύωμεν. Ει γαρ ΰνμφντοι γεγόναμεν τω ομοιώματι τον ϋ^ανάτον αντον , άλλα και της άναοτάοεως εΰόμεϋ^α ' Ο τοντο γινώβκοντες, οτι 6 παλαιός ημών ανδ'ρωπος ΰννεοτανρώϋ'η, ΐνα καταργηβη το ΰώμα της αμαρτίας, τον μηκετι δονλενειν ημάς g τη αμαρτία, ο γαρ άποθ-ανών δεδι.καίωται άπο της αμαρτίας. Ει δε άπεϋ-άνομεν 6νν Χριϋτω^ πιΰτενομεν οτ^ και ΰννζηβομεν αντώ, Ο είδότες οτι Χριΰτος εγερ^'εις εκ νεκρών, ονκ ετι άποΟ^νήΰκει' d-a- 10 νατος αντον ονκ ετι κνριενει. Ό γαρ απεϋ'ανεν τη αμαρτία, απέ- 11 %'ανεν εφάπαξ, ο δε ζη , ξη τω Θεώ. όντως καΐ νμεΐς λογίζεβ&αι εαντονς νεκρονς μεν τη αμαρτία, ζώντας δε τω Θεώ , εν Χριοτώ Ιηΰον. i 12 Μη ονν βαύιλενέτω η αμαρτία εν τώ ϋ'νητώ νμών ΰώματι, 13 εις το νπακονειν ταΐς επιθ-νμίαις αντον'* μηδέ παριΰτάνετε τα μέλη νμών όπλα αδικίας τη αμαρτία' αλ'λά παραβτήΰατε εαντονς τω Θεώ ωΰεΐ εκ νεκρών ζώντας, και τα μέλη νμών όπλα δικαιοΟν- 11 νϊΐς τω Θεώ. αμαρτία γαρ νμών ον κνριενβει' ον γάρ έβτε νπο Ι δ νόμον , αλλ νπο χάριν. . Τί ονν; αμαρτηβωμεν , ότι ονκ εΰμεν νπό ^0 νόμον , άλλ\ νπο χάριν; μη γένοιτο. Ονκ οί'δατε ort ω παρ- ιΰτάνετε έαντονς δονλονς εις νπακοην , δονλοί έύται ω νπακονετε^ 17 ήτοι αμαρτίας εις ΰ'άνατον , η υπακοής εις δικαιοβννην; Χάρις 1) βασιλευοη.- Woicle , εβαοιλενση, male. 2) επιμενωμεν τη αμαρτία. Sic MS. Woide legit male, επιμενωμεν εν τη ημαρτια. CODEX ALEX. 22 33S. ΠΡΟΣ Ρ<^ΜΑΙΟΤΣ. VI. dh τω Θεώ, οτι ήτβ δούλοι της άμαρτύκς , νπηκονβαταί^) δε εκ κα- ϋ'αράς καρδίας εις ον παρεδόΰ'ητε τνπον διδαχής. Έλενχ^ερω^έν- IS τες δε απο της αμαρτίας, εδονλώ^'ψε τ^ δικαιοΰνντ]. άν^•ρ(6πι- J*-> νον λέγω δια την άβ^-ένειαν της βαρκος υμών. "ίΐΰπερ γαρ παρ- εβτηΰατε τα μέλη υμών δονλα τγι άκα^-αρΰία και ττ] ανομία εις την ανομίαν, οντω νυν παραστήσατε τα μέλη νμών όπλα τχι δικαιο- αννΐ] εις άγιαΰμόν. οτε γαρ δούλοι ητε της αμαρτίας, ελενΟ'εροι 20 ητε Tfj δικαιοΰνντ]. τίνα ονν καρπον ειχετε τότε, εφ' οϊς νυν επαι- σχννεσ^'ε; το γαρ τέλος εκείνων, Ο-άνατος. ΝννΙ δε ελενϋ-ερω&εν- 22 τες απο της αμαρτίας, δουλω^έντες δε τω Θεώ, έχετε τον καρπον νμών εις αγιαΟμόν' το δε τέλος, ζωην αίώνιον. τα γαρ οψώνια 23 της αμαρτίας , %'άνατος ' το δε χάρισμα τον Θεού , ζωη αιώνιος , εν Χριστώ Ιησον τώ Κνρίω ημών. ΚΕΦ. Ζ. CAP.VIL Ο αγνοείται, αδελφοί' γινώσκονσιν γαρ νόμον λαλώ' '^Ότι ο νά- 1 μος κνριενει τ[ον αν^'ρώπον] εφ' όσον χρόνονζη; η γαρ [νπαν]- 2 δρος γννη τω ζώντι άνδ[ρι δε]δεται νόμω' εάν δε άπο&Ιάντ^] 6 ανηρ, κατηργηται από το[ν] νόμον τον ανδρός, αρα ονν ζ[ών]τος τον 3 ανδρός μοιχαλίς χρ[η]ματίσει η γννη, εάν γενηται άνδρι έτερω ' εάν δε απο^ανη ο ανηρ , ελεν^ε'ρα εστίν από τον νόμον , τον μη είναι αντην μοιχαλίδα, γενομενην άνδρΙ ετέρω. "Ω,στε αδελφοί μον, καΐ 4 νμεΐς εϋ'ανατοίϋ'ητε τω νόμω διά τον σώματος τον Χριστον, εις το γενεσϋ'αι νμάς ετέρω ,, τ ώ εκ νεκρών εγερΟ^έντι, ίνα καρποφορήσω- μεν τω Θεώ. Οτε γάρ ήμεν εν τ^ σαρκΐ, τά παΰ^ήματα τών άμαρ- 5 τιών τα διά τον νόμον ενηργεΐτο εν τοΓ^ μέλεσιν ημών , εις το καρ- ποφορησαι τω ΰ'ανάτω ' νννι δε κατηργήΰ'ημεν από τον νόμον, Γ) αποθανόντες εν ω. κατειχόμεΟ^α , ώστε δονλενειν ημάς εν καινό- τητι πνεύματος , και ον παλαιότητι γράμματος. Τί ονν ερονμεν \ 6 νόμος αμαρτία., μη γένοιτο' αλλά την 7 αμαρτίαν ονκ εγνων ,~) ει μη διά νόμον' την τ ε γάρ έπι^-νμίαν ονκ \) νπη-Λονσαταί. AVoidc hfihct^VTrszoveccraL , mnle. 2) ^ργνων. Olim ργνω, corrcxit 1 m. ΠΡΟΣ ΡίίΜΑΙΟΤΣ. 339 8 rideiv^ εί μη ο νόμος s?,tysv, ονκ ετΐίϋ-υμηΰείς' άφορμην δε λα- VII. βονύα η αμαρτία δίά της εντολής κατειργάύατο εν εμοί πάβαν ετΐί- ■> ΰ'νμίαν. χωρίς γαρ νόμου αμαρτία νεκρά' ^Εγώ δε εζων χωρείς νόμου ποτέ' ελ^-ούοης δε της εντολής, η αμαρτία άνεζηΟεν, εγώ 10 δε άπεΰ-ανον' καΐ ευρεϋ^η μοι η εντολή η εις ζωην , αυτή εις Ό-α- 11 νατον. η γαρ -αμαρτία άφορμην λαβονΰα δίά της εντολής εξ,ηπά- 12 τηβεν με, καΐ δι αυτής άπέκτεινεν' 'ίΐΰτε ο μεν νόμος άγιος, καΐ ^'■j.rj εντολή αγία καΐ δικαία και άγαΰ-ή. Το ούν άγαΟ'ον εμοΙ έγένετο ■θάνατος \ μη γένοιτο' [αλλ' η] αμαρτία, ϊνα φαντ] άμαρ[τία], δια του άγα&οϋ /not κατερ[γα]ξομένη d -άνατον , ίνα γέ[ν]ηται καθ-' 14 υπερβολην αμαρ[τ]ωλ6ς η αμαρτία δια της ένΙτ]ολής. Οί'δαμεν δε οτι 6 [ν]όμος πνευματικός εΟτιν' εγώ δε^) ϋάρκινός είμι , πε- 1•ί πραμένος νπό την αμαρτίαν. ο γαρ κατεργάζομαι , ~) ου γινώΰκω ' 10 ου γαρ ο ϋ^έλω, τούτο πράβΰω' άλλ ο μίβώ , τοϋτο ποιώ. εί δε ο 1' ου ^έλω , τούτο ποιώ, ούμφημι τω νόμω οτι καλός, νυνί δε ουκ iS' ετι εγώ κατεργάζομαι αυτό, αλλ'' η οίκοϋΰα εν εμοΙ αμαρτία, οίδα γαρ οτι ουκ οικεί εν έμοΙ, τοντέβτιν εν τη ΰαρκί μον , αγαθόν το 10 γαρ ^έλειν παράκειταί μοι , το δε κατεργάζεβϋ-αι το καλόν ου. ου γαρ ο ϋ'έλω, ποιώ αγαΰ'όν' αλλ' ο ου ϋ-έλω κακόν, τοϋτο πράΰόω. 20 £i δε ο ου %^έλω εγω , τοϋτο ποιώ, ουκ ετι εγώ κατεργάζομαι αυτό, 21 αλλ η οίκοϋΰα εν εμοΙ αμαρτία. Ευρίΰκω άρα τον νόμον τώ %•έ~ 22 λοντι έμοΙ ποιειν το .καλόν , οτι εμοΙ το κακόν παράκειταί. 6νν~ 23 ηδομαι γαρ τω νόμω του Θεοϋ κατά τον εοω άνϋ'ρωπον ' βλέπω δε έτερον νόμον εν τοις μέλεοίν μου άντιβτρατευόμενον και αίχμαλω- τίζοντα τω νόμω τοϋ νοός μου , τω όντι εν τοις μέλεύίν μου. 24 Ταλαίπωρος εγώ άν^^ρωπος ' τίς με ρύΰεται εκ τοϋ ΰώματος 25 τοϋ %'ανάτου τοι;τοι; ; Ευγ^αριύτώ τώ Θεώ διά Ίη6οϋ Χριότοϋ του Κυρίου ημών. άρα ονν αυτός εγώ τω μεν νοεί δουλεύω νόμω Θεοϋ' τ 'η δε ΰαρκΐ , νόμω αμαρτίας. 1) εγω δε. Rescripta manii ut videtur recentiori. 2) γαρ -αατεργαζο• μαι. Μ. ant. rescripsit γαρ -na. Forte γαρ omissiim evat. 22* 340 ΠΡΟΣ ΡΟΜΑΙΟΤΣ. ΚΕΦ. Η. CAP.YIII. Ονδεν αρα ννν κατάκριμα τοις εν Χριΰτω Ίηβον , μη κατά 1 οάρκα περιπατονβιν. ο γαρ νόμος τον τΐνενματος της ζωής εν 2 Χριύτώ Ίηβον ηλενϋ^ερωΟεν με • άπο τον νόμον της αμαρτίας καΐ τον ϋ'ανάτον. [Τ]ο γαρ αδύνατον τον νόμον. εν ώ ηοϋ'ε- 3 νεί δίά της Οαρκος.^ ο Θεός τον εαντον νίόν πεμ-φας εν 6μοι~ ώματΰ ύαρκός αμαρτίας^ καΐ περί αμαρτίας κατέκρινεν την αμαρτίαν εν ττ] βαρκΐ, ίνα το δικαίωμα τον νόμον τίληρωΟ'τ^ 1 εν ημΐν , τοις μη κατά ύαρκα περιπατονΟιν ^ αλλά κατά πνεύμα. Οί γάρ κατά βάρκα οντες , τά της οαρκός φρονούΰιν ' οί δε 5 κατά πνεύμα, τά τον πνεύματος, το γάρ φρόνημα της ύαρ- ^ κός, ΰ'άνατος' το δε φρόνημα τού πνεύματος, ξωη καΐ ειρήνη, διότι το φρόνημα της ΰαρκος , εχϋ'ρα εις Θεόν' τω γάρ νόμω-^ τον Θεού ονχ νποτάββεταί , ονδε γάρ δύναται' οί δε εν 6αρκΙ Β όντες, Θεώ άρεΰαί ον δύνανται, νμεΐς δε ονκ έΰταΐ εν οαρκΐ, Ο αλλ' εν πνεύματί, εί'περ πνεύμα Θεού οίκεΐ εν νμίν. ει δε τις πνεύμα ΧρίΟτού ούκ έχει , ούτος ονκ εΰτιν αντού. Ει δε 10 Χριύτός εν νμυν , το μεν βώμα νεκρόν δίά αμαρτίαν, το δε πνεύμα ζωη δίά δικαωΰύνην. ει δε το πνεύμα τού έγειραν- H τος τον Ίηΰούν εκ νεκρών οίκεΐ εν νμΐν , 6 έγείρας εκ νε- κρών Χριοτόν Ίηΰούν ξωοποίηύεί τά ^νητά οώματα νμών , δια τού ένοικούντος αντού πνεύματος εν νμΙν. "Αρα ονν, αδελφοί, όφυλέτε έβμεν ον rfj ΰαρκΐ, τού Ρ2 κατά βάρκα ζην' ει γάρ κατά βάρκα ζητε , μέλλετε αποϋ-νη- 13 βκειν' ει δε πνεύματι τάς πράξεις τού βώματος ^ανατούτε, ζηβεβΰ'αί. '^'Οβοι γάρ πνεύματι Θεού άγονται, οΰτο^ νιοΙ Θεού H ειβίν. ον γάρ έλάβετε πνεύμα δονλείας πάλιν εις φόβον , άλλα 15 έλάβετε πνεύμα νίο^'εβίας, έν ω κράξομεν , 'Αββά 6 πατήρ, αντό 16 το πνεύμα βννμαρτνρεΐ τω πνεύματι ημών. οτι έβμεν τέκνα Θεού. ει δΐ τέκνα, καΐ κληρονόμοι' κληρονόμοι μεν Θεού, βννκλη- Π ρονόμοι δε Χριβτού' είπερ βυνπά'βχωμεν , Ινα καΐ βννδοζαβΰ-ώμεν. 1 ΠΡΟΣ Ρί>ΜΛΙΟΤΣ. 34 J 1ΜΑΙΟΤΣ. ;]43 18 'και όττως διαγγελγ^ το υνομά μου εν Ttaorj ttj yfj. 'Άρα ονν IX. 19 ον O-f'Aft, ελεεί' ον δε ϋ-ελει,^) ύκληρννεί. έρεις μοί ονν, τι 20 ετί μέμφεται ; τώ γαρ βουλήματι αυτόν τις άνΟ^εβτηκεν ; ώ αν- ϋ^ρωπε , .μενοννγε, Ον τίς ει ο ανταποκρινόμενος τω Θεώ; μη 21 ερεΐ το ηλάβμα τω πλάοαντι , τί με ετΐοίηΰας όντως ; η ονκ έχει εξονΰίαν 6 κεραμενς τον πηλον , εκ τον αντον φνράματος 22 TCOcrjOat ο μεν εις τιμήν βκενος , ο δε εις άτιμίαν; ει δε ϋ-ε- λων 6 Θεός ενδεί^αοΟ-ε την οργην, και γνωρίύαι το δυνατόν αντον y ηνεγκεν εν πολλ^ μακροΰ'νμία ύκεύη οργής κατηρτι- 23 υμένα εις άτΐώλειαν' και ίνα γνωρίβΐ] τον πλοντον της δόί^ης 24 αντον έπΙ Οκενη έλέονς, α προητοίμαβεν εις δό^αν, ονς και 25 έκάλεοεν ημάς ον μόνον έ^ Ίονδαίων, αλλά καΐ έl•, έΰ-νών' ως 'και εν τω 'ίίβηε λέγει, καλέύω τον ον λαόν μον , λαόν μον' 26 ' καΐ την ονκ ηγαττημένην, ηγατΐημένην. καΐ έβται, εν τω τοτιω Όν ερρέϋ'η αντοις , ον λαός μον νμεΐς , εκεί κληΰ'ήΰόνται νίοΙ 'Θεού ζώντος. 27 Ήύαΐας δε κράξει νπερ τον Ίβραηλ, εάν η 6 άριϋ^μός τών νίών Ίοραηλ ως η άμμος της ΰ^αλάσα7]ς, το νπόλειμμα βω^η- 28 ΰεται ' Αόγον γάρ ΰνντελών και ΰνντέμνων τΐοιηΰει Κύριος έτιΐ 20 'της γης. Και κα^'ώς προείρηκεν Ήύαΐας, ει μη Κύριος Σα- ' βαοοϋ• εγκατέλειπεν ημΐν οπέρμα, ως Σόδομα αν έγενηΰ-ημεν, ^Ο'και ως Γόμορρα αν ομοιώΰ'ημεν. TC ονν έρονμεν; ότι έ^'νη τά μη διώκοντα δικαιοβύνην, κατέ?.αβεν δικαιοΰύνην , δικαιοβύνην 31 δε την εκ πίΰτεως. Ίβραηλ δ\ διώκων νόμον δικαιοΰύνης, εις ^2 .νόμο ν ονκ έφΰ-αϋεν; διατί; ότι ονκ εκ πίατεως, αλλ' ως f'| έρ- 33 γων , τΐροοέκοψαν τω λίΰ'ω τον προοκόμματος ' Καϋ^οις γέγρα- πται, ίδον τιϋ'ημί εν Σιώ~) λίΰΌν τΐροβκόμματος , και τΐέτραν οκανδαληυ' καΐ 6 τΐΐΰτεύων επ αύτώ ον καταιΰχννΰ^ήΰεται. Ι) ον δε θ^θΡ.άί Ubijuo ad η ονκ έχει, ν. 21 ab alia manu sed antiqua, esse Yidentur. 2) Σιω. Sic MS. 344 ΠΡΟΣ p.qmaiot: ΚΕΦ. I. CAP. χ. •ΛδελφοΙ, fj μ,εν ευδοκία της εμης καρδίας, καΐ η δέηβεις 1 τΐρος τον Θεον νπερ αυτών εις ΰωτηρίαν. μαρτυρώ γαρ αύτοΐς *i οτι ξηλον Θεοϋ εχουοίν, αλλ' ου κατ' έτάγνωΰιν. '^γνοούντες 3 δε την του Θεοϋ δικαιοβύνην , καΐ την ιδίαν ζητοϋντες ΰτηβαι, vfj δίκαιοουντι τον Θεοϋ οϋχ υτίετάγηΰαν. τέλος γαρ νόμου Χρι- ^ ΰτος εις δοκαίοβϋνην τίαντί τω Ίίΐβτεϋοντι. Μωύης γαρ γράφει 5 ότι την δικαιοβύνην την εκ πίΰτεως 6 ποιηύας ανϋ-ρωπος , ξη- ύεται εν αϋτη. Η δε εκ τάβτεως δικαιοΰϋνη ούτως λέγει, μη ^ εί'τΐης εν vfj καρδία (5ου, τίς άναβη6εται εις τον οϋρανόν; τούτ εΰτιν Χριβτον καταγαγεΐν η, τίς καταβηΰεται εις την αβνύ^ον; 7 τοϋτ' εΰτιν Χριβτον εκ νεκρών αναγαγεΐν. Άλλα τί λέγει:, εγ- Β γϋς οου το ρήμα εΰτιν, εν τω ύτόματί ΰου καΐ εν vfj καρ- δία 6ου' τοϋτ' εοτιν το ρήμα της τιίβτεως ο κηρύΰΰομεν' ort εαν Ο ομολογήατ}ς εν τω ύτόματί 6ου Κνριον Ίηΰοϋν Χριβτον, και πι- βτεϋύτις εν ttJ καρδία 6ου ότι ό Θεός ηγειρεν αυτόν εκ νεκρών, βωΟ'ήβτ]' καρδία γαρ τΐΐβτεύεται εις δικαιούϋνην, ΰτόματι δε ομο~ 10 λογείται εις ύωτηρίαν. Λέγει γαρ η γραφή , πάς ο τΐΐβτευων επ 1 1 αυτώ ου καταιβχυν^ήοεται. ου γαρ έβτιν διαΰτολη Ιουδαίου τε 12 καΐ "Ελληνος' ό γαρ αυτός Κύριος πάντων, πλούτων εις πάν- τας τους επικαλούμενους αυτόν, πάς γαρ Ος αν έπικαλέύητε το 13 όνομα Κυρίου, ύωΟ-ηβεται. Πώς ονν έπικαλέβωνται εις όν ουκ 14 έπίύτενβαν; πώς δε πιβτεύβουβιν οϋ ουκ ηκου6αν\ πώς δε άκοϋύωβιν^) χωρείς^) κηρϋοβοντος; πώς δε κηρύξ,ωβιν, εάν μη' ib άποβταλώΰιν; κa^'ώς γέγραπται, ^ς ωραίοι οι πόδες τών εϋ- ^ αγγελιζομένων αγαΰ'ά. αλλ ου πάντες υπηκουΰαν τω ευαγγε- 16 ^ λίω' ^Ηΰαΐας γαρ λέγει. Κύριε .^ τίς έπίβτευβεν τη ακοή ημών, άρα η πίβτις εξ, ακοής, η δε άκοη δια ρήματος Θεοϋ. αλλά ^!^^ ^ λέγω , μή ουκ ηκουΰαν; Μενοϋνγε εις πάβαν την γήν εξήλ- "^ ΰ'εν ο φΰ-όγγος αυτών, και εις τα πέρατα της οικουμένης τά ρήματα αυτών, άλλα λέγω, μη ΐβραήλ ουκ εγνω; πρώτος Μω- 10 1) αν,ονοωβιν. αν,ονΰω rescriptum super rasura , 1 m. ut vicletur. 2) χω- ρίι?. Woide le'^ it χο^εις, male. ΠΡΟΣ ΡίίΜΑΙΟΤΣ. 345• 'ΰής λέγεις εγώ παραξηλώνω υμάς ετι ονκ έΰ-νεί , έπ ε^νει άΰνν- Χ. 20 ^fcTGj τίαροργιώ υμάς. Ήΰαΐας δε αττοτολμά και λέγει ^ ενρέΰ'ην 'τοις εμε μη ξητονΰιν , εμφανής εγενόμην τοις ε μ ε. μη ετίερωτώβιν. ■21 Προζ δε τον Ίβραηλ λέγει, ολην την ηαέραν ε^επέταΰα tag χεί- ρας μον προς λαον άπειΰΌνντα και άντιλέγοντα. ΚΕΦ. ΙΑ. CAP. XI. 1 ^χέγω ονν ^ μη απώβατο 6 Θεός τον λαον αντον, ον τΐροέγνω; μη γένοιτο' καΐ γαρ εγώ Ίΰραηλείτης είμΙ, εκ ύπέρματος Αβραάμ, 2 φνλης Βενϊαμείν. ονκ άπώΰατο ο Θεός τον λαον αντον , όν τίρο- έγνω. 'Ή ονκ οιδατε εν Ηλία τι λέγει η γραφή-, ως εντνγχάνει ο 'τω Θεώ κατά τον Ίΰραηλ, Κνριε , το'νς τΐροφητας 6ον απέκτει- ' ναν , τα ^υβιαΰτηριά βον κατέύκαφαν' κάγώ ντΰελείφ%•ην μόνος, 4 'και ξητονύιν την -ψνχην μον. ^Αλλά τί λέγει αντω ο χρηματι- βμός; Κατέλειηον έμαντ[ω ε%τα]κι6χειλίονς άνδρας, οϊτ[ινες] ονκ . 5 εκαμφαν τόνν^) r/y Β[άαλ]. όντως ονν καΐ εν τω ννν [και]ρώ λΐμμα 6 κ«τ' έκλογην χάρ[ιτος] γέγονεν. ει 0£ χάριτι, ονκ ετ[ι] ε^ έργων' 7 έτΐΐ η χάρις ονκ ετ[ι] γείνεται χάρις, τί ονν; ο f3rtj[t^]r£6 Ιβραηλ, τοντο ονκ έτιέτνχεν , η δε εκλογή έτΐέτνχεν' ot δε λοιποί έπωρω- 8 '%'η6αν. ΚαΟ^ώς γέγραπται, εδωκεν αντοΐς ο Θεός πνενμα κατα- 'υν^εως, οφΰ'αλμονς τον μη βλέπειν, και ώτα τον μη άκονειν, ^^'εωςτης ϋημερον ημέρας. Και ΑαβΙδ λέγει, Γενηϋ'ητω η τρά- 'πεξα αντών εις παγίδα καΐ εις ^',ηραν , και εις ΰκάνδαλον και εις 10 ' άνταπόδομα αντοΐς' ΰκοτιΰϋ'ητωβαν^) οι οφϋ'αλμοί αντών τον μη βλέπειν , καΐ τον νώτον αντών διαπαντος βνγκαμφον. 11 Αέγω ονν, μη έπταιΰαν , ίνα πέβωβιν; μη γένοιτο' άλλα τω αντών παραπτώματι η ύωτηρία τοις ε^νεβιν , εις το παραζηλώ- 13 ϋαι αντονς.^) 'Τμΐν δε λέγω τοις 姕νε6ιν εφ' ούον μεν ονν είμι 14 έΟ•νών άπόΰτολος , την διακονίαν μον δο^,άζω , ει πώς παραξηλώνω 1) τονν. Sic Cod. pro γονν vol το γονν. 2) Ο'/ίοτίσ&ητωβαν. AYoicle, male, ϋκοτίο^η^ωσαν, 3) Ver. 12 deest. 346 ΠΡΟΣ Ρ5ίΜΑΙ0ΤΣ. ^Ι• μον την βάρκα , καΐ σώΰω τινάς εξ αντών. Ει γαρ η αποβολή αν- 15 τών^ καταλλαγη κόσμου, τΐξ η πρόολημψίς, ει μη ζωη εκ νεκρών; ει γαρ η απαρχή αγία, και το φύραμα' καΐ ει η ρίζα• αγία, καΐ οί 10 κλαδοί. Ει δε τίνες των κλάδων εξεκλάΰ^'ψav , 6ν δε άγριελεος Π ων ενεκεντρίύϋ-ης εν αντοΐς, καΐ βννκοινωνος της ρίζης καΐ της πιοτητος της έλαίας εγενον , μη κατακανχώ των κλάδων ' ει δ\ κα- 18 τακανχάΰε, ον βν την ρίζαν βαύτάζεις , αλλ' η ρίζα Οε, Ερεί'ς ονν , ε^εκλάβϋ'ηβαν κλάδοι, ίνα εγώ ενκεντρυύ^ώ. 10 καλώ[ς] ' τγι άπιβτεία έ^εκλάόϋ^ησαν , 6ν δε vyj πίΰτει εύτηκας. Ιμη] '-^Ο ν-ψηλαφρόνει, άλλα φο[βου]' ει γαρ Ό Θεός των κατά φνΰιν [κλά]- 21 δων ουκ εφίΰατο, ούδε αον [φί]6εταί. έ'ίδε ονν χρη6τό[τη]τα καΐ 22 αποτομίανΘεον' επΙ μεν Ιτ]ονς πεβόντας. άποτομία' έπΙ δε 6ε, χρη- ΰτοτης θεοϋ, εάν έπιμείνης τη χρηΰτότητί' επεί καΐ 6ν εκκοπηύτ]. κακεΐνοί δε, εάν μη επιμίνωΰιν τη άπιατεία, ένκεντριβ^ψονται' 23 δυνατός γάρ έότιν 6 Θεός πάλιν εγκεντρίΰαι αυτούς. Ει γαρ ύύ εκ 24 της κατά φύβιν ε^εκόπης άγριελεου , και παρά φύΰιν ενεκεντρί- βΟ'ης εις καλλ',ελαων , πόΰω μάλλον ούτοι οι κατά φύβιν , έγκεντρι- β^ηβονται τη t(Jto: έλαία; Ου γαρ ^έλω υμάς αγνοεΐν, αδελφοί , τό μνβτηριον τούτο, ίνα 25 μη ) ητε εν εαυτοΐς φρόνιμου, ότι πώρωβις άπό μέρους τω Ίβραηλ γεγονεν, άχρις ού τό πλήρωμα των εϋ'νών είβέλβ^ί]' καΐ όντως 20 πάς Ιβραηλ.βω&ήβεται, Κα^-ώς γέγραπται, η^ει εκ Σιών 6 ρυό- μενος, αποβτρέψει άβεβείας άπό Ιακώβ' καΐ αύτη αύτοΐς η παρ' 27 εμού διαθήκη, όταν άφέλωμαι τάς αμαρτίας αυτών. Κατά μεν 28 το ευαγγέλιον, εχθροί δι' υμάς' κατά δε την εκλογην, αγαπη- τοί διά τους πατέρας, άμεταμέλητα γάρ τά χαρίβματα και η 20 κληβις του Θεού. "ίΐβπερ γάρ ποτέ ύμεΐς ηπει&ήβατε τω Θεώ, νύν 30 δε ηλεη&ητε τη τούτων άπιϋ'εία' ούτως και ούτοι νύν ηπείϋ-η- 31 βαν τω ύμετέρω έλέει, ίνα καΐ αύτοΙ έλεηΟ'ώβιν. βυνέκλειβεν γάρ ^2 ο Θεός τους πάντας εις άπί%•ειαν, ίνα τους πάντας ελεηβη. ΊΩ 33 βάΰ-ος πλούτου και βνφίας καΐ γνώβεως Θεού. ως άνε^εραύνη- τα τά κρίματα αυτού, καΐ άνε^ιχνίαβτοι αϊ όδοΙ αυτού. [Τ]ίς 34 1) Lvcc μη. Vox μη Ά m. ant. in fine lineae additur. ΠΡΟΣ ΡΟΜΑΙΟΤΣ. . 347 35 γαρ εγνω νονν Κυρίου; η τις ουμβουλος αυτού εγενετο: η τις προ- XI. 30 εόωκεν αύτώ,καΐ άντατιοδο^γιβεται αυτω; οτι εξ αυτόν, καΐ di αυ- τού, καΐ εις αύτον , τα τίάντα' αυτω η δόξα εις τους αιώνας, αμήν. ΚΕΦ. IB. CAP. XII. ι ΐίαρακαλώ ούν υμάς , αδελφοί , δια των οίκτειρμών τού Θεού, τΐαραΰτηύαί τα ΰώματα υμών ϋ-υΰίαν ζώβαν , αγίαν τω Θεώ ευ- 2 άρεΰτον , την λογικην λατρείαν υμών' καΐ μη 6ν0χηματίζεβ%ται τω αίώνι τούτω , άλλα μεταμορφούύϋ-αί τη άνακαινώύει τού νοος, εις το δοτί,ιμάζείν υμάς, τι το ϋ^ελημα τού Θεού το άγα%•ον καΐ 3 εύάρεΰτον καΐ τέλειου. Λέγω γαρ δια της χάριτος της δοΟ-είύης μοί, παντί τω ovrt εν υμΐν , μη υπερφρονειν τΐαρ'ο δει φρονεΐν., άλλα φρονεΐν εις το αωφρονειν , έκάοτω ως εμέριόεν ο Θεός μέ- 4 τρον τΐίΰτεως. Καΰ'άττερ γαρ εν ενί βωματι μέλη τίολλά εχομεν , τά δ δ\ μέλη τίάντα ου την αύτην έχει πράξιν ' ούτως οι τΐολλοι εν (3 αώμά έομεν εν Χριΰτώ , το δ\ καϋ'εις αλλήλων μέλη' "Εχοντες δε χαρίΰματα κατά την χάριν την δο%•ει0αν ημιν διάφορα ' εί'τε προ- 7 φητείαν , κατά την άναλογίαν της ττίΰτεως ' εί'τε διακονίαν, εν τη 8 διακονία' είτε διδαΰκαλείαν , εν τη διδασκαλεία' ' εί'τε 6 τζαρα- καλών , έν τη τιαρακληύει' ο μεταδιδους , εν άπλότητι' ο τΐροΐ- ατάμενος, έν ύπουδη' ο ελεών , έν ίλαρότητι. 9 Ή αγάπη ανυπόκριτος, άπούτυγούντες το πονηρον ,κολλώμε- 10 νοι τω άγαχ^ω' τη φιλαδελφία εις αλλήλους φιλόστοργοι' τη τιμη^) 11 αλλήλους προηγούμενοι ' τη ύπουδη μη οκνηροί ,~) τώ πνεύματι ζέον- 12 τες,τω Κυρίω δουλεύοντες' τη έλπίδι χαίροντες, τη ϋ^λίφει ύπομέ- 13 νοντες,^) ττ] προΰευχη προΰκαρτερούντες' ταΐς χρείαις τών αγίων Ι \ κοινωνούντες, την φιλοζενίαν διώκοντες ' ευλογείτε τους διώκοντας Ι^^ υμάς' ευλογείτε , καΐ μη καταράόΰ-ε. Χαίρειν μετά χαιρόντων , και 10 κλέειν μετά κλαιόντων, τό αυτό εις αλλήλους φρονούντες ' μη τά 17 υψηλά φρονούντες , αλλά τοις ταπινοΐς ύυναπαγόμενοι. Μη γείνε- (Τθ"£ φρόνιμοι παρ" εαυΐοΐς. μηδενΐ κακόν άντι κακού αποδίδοντες. 1) τιμή. ιμη rescriptum aim. 2) ό-ανηοοι. ry a 1 m. rescriptum. 3) νποαΕνοντες. Olim υπομενος-, Corrector nntiqiuis ντε supra lineam scripsit. 348 ' ΠΡΟΣΡΟΜΑΙΟΤΣ. ΧΠ. τζρονοονμενοί καλά ivcj7t(,ov^) τον Θεον καΐ ενωπων των avd'Qco- τΐων. ει δυνατόν^ το ε^ νμών , μετά τιάντων άν-ΰ^ρωπων είρηνεν- 18 οντες. Μη έαντονς εκδι,κονντες, άγατίητοί, άλλα δότε τόπον rrj 19 'οργ^' γεγραπταί γαρ, εμοί εκδίκηΰείς, εγώ άντατΐοδώβω, λεγευ Κνριοξ. Αλλ εάν itiva ο εχ%'ρ6ς 6ον , φώμίΰε αυτόν ' εάν διφα, 20 πότιζε αυτόν' τοϋτο γάρ ποιών ^ άν%'ρακας πυρός βωρεύβεΐζ έπΙ την κεφαλήν αυτού. Μη νικοϋ υπό τον κακόν, αλλά νίκα εν τώ 21 αγα^^ώ το κακόν. CxVP.XIIL ΚΕΦ. ΙΓ. ΐΐάύα 'φ'^χη έ^ου^ίαις υπερεχονύαις νποταοοεΰϋ'ω. ον γάρ έοτιν 1 έξονΰία ει μη νπό Θεον ' αί δΐ ονύαι νπό Θεον τεταγμύναι είΰίν. '^ίΐΰτε ό άντιταύΰόμενος τ^ εξ,ουβία, τη του Θεον διαταγή άνΰ'ε- 2 ΰτηκεν' ου δε άν^'εΟτηκότες, εαντοΐς κρίμα λημ-φονται. Οι γάρ άρ- 3 χοντες ουκ είοΐν φόβος'^) τω άγαθ'ώ έργω, αλλά τω κακω. ^'έλεις δε μη φοβεΐύ%'ε την ε^ονβίαν ; το αγαΰΌν ποίει , καΐ ε%είς επαινον f'l αντης. θεον γάρ διάκονόξ έΰτίν ΰοι εις το αγαΟ'όν. εάν δε το 4 κακόν ποιης, φοβον' ον γάρ είκη την μάχαιραν φορεί' Θεού γαρ διάκονος έβτυν , εκδικος εις όργην τω το κακόν πράΰΰοντι. z/to 5 ανάγκη νποτάΰβεΰΟ'αι ^ ον μόνον διά την όργην, άλλα καΐ δια την ΰυνείδηαιν. διά τοντο γάρ και φόρους τελείται' λειτουργοί γαρ ^ Θεον είΰιν, εις αντό τοντο προβκαρτερονντες. Άπόδοτε πάβιν τάς όφιλάς ' τω τον φόρον , τον φόρον ' τω το 1 τέλος, το τέλος' τω τον φόβον, τον φόβον' τω την τιμήν , την τιμήν, μηδενΐ μηδέν οφείλεται, Έΐ μη το αλληλονς αγαπάν' Ο γαρ 8 αγαπών τον ετ ε ρ[ον, νόμον] πεπληρωκεν. το γάρ ^-ον [μοιχενύεις]^ 9 ον φονεύσεις, ον κλέ-ψίεις] , ονκ έπι^νμηοεις^ καΐ ε[ΐ τις] ετέρα έΰτίν εντολή, εν τ[οι;τ:ω] τώ λόγω άνακεφαλαιοϋται , εν τω, αγαπη- θείς τον πλη6[ίον] ΰου ως 6 εαυτόν, πλήρωμα [ούν] νόμου η αγάπη. 10 ΚαΙ τοντο, ίδότες^) τον καιρόν, ότι ωρα ηδει υμάς ίξ 11 νπνον έγερ^-ηναι' νυν γάρ έγγύτερον ημών η Οωτηρία , η οτε έπι- ΰτενβαμεν. Ή νν^^) προέκοφεν , η δε ημέρβ ηγγι6εν. άποΰ-ώμεΰ^α 12 1) -κκλα ενώπιον usque ad. st Svvcctov. Rescripsit m. ant. excepto νατον. Olim forte ενώπιον τον Θεον omissa. 2) φοβός. ο secundum rescriptum a 1 111. Olim forte φοβως. 3) ιδοτες. Inter ο et r, litera ν erasa est. 4) η νν'ξ. Omnia usque ad XIV, 2, ab alia sed coaeva nianu scripta videntur. ΠΡΟΣ Γί>ΜΑίΟΤΣ. 349 ονν τα 8Qya τον βκότονς , ένδνβώμε&α δε τα έργα τον φωτός. Χΐΐϊ. 13 ως εν ήμερα, ενΟχημόνως περιτίατηύωμεν ^ μη κώμοις καΐ μέ- 11 ^aig, μη κοίταυς καΐ άύελγείαίς , μη εριδει και ζηλω' άλλα έν- δνύαβ^αι τον Κνριον Ίηΰονν Χρίβτον , καΐ της ααρκος πρόνοιαν μη ποίείοΟ^αί εις έπι%'νμίαν. . ΚΕΦ. ΙΔ. CAP. XIV 1 1 ον δε άΰϋ-ενονντα ττ] πίοτευ προβλαμβάνεΰΰ-αι , μη εις διακρί- 2 (ΐεις διαλογιβμών. ος μεν πιβτενει φαγεΐν πάντα, ο δ\ άο^ε- 3 νών λάχανα έβϋ-όεί. 6 εΰ^-ίων , τον μη έΰΰ'ίοντα μη κρινετω' ο δε μη έβΟ-ίων , τον έύ^ίοντα μη κρινέτω' ο Θεός γαρ αντον 4 τΐροβελάβετο. Σν τις ει ο κρίνων άλλότρι,ον οίκέτην ; τω ίδίω κνρίω Οτηκευ η πίπτει, ΰταϋ'ήβεται δε' δννατεΐ γαρ ο Κνριος 5 Οτηβαι αυτόν, ος μεν γαρ κρίνει ημεραν παρ' ημεραν , ός δε κρί- ν ει πάοαν ημεραν. εκαβτος τω ίδίορ νοΐ πληροφορείΰ^'ω. Ο φρό- νών την ημεραν, Κνρίω φρονεί' και ο εόΰ^ίων , Κνρίω εβΟ'ίει, ενχαριΰτεΐ γαρ τω Κνρίω ' και ο μη ε6&ίων, Κνρίω ονκ εΰϋ'ίει, και ^ ενχαριΰτεΐ τω Θεώ. ονδείς γαρ ημών εαντώ ζ^ , και ονδείς εαντώ Β απο^νηΟκει. εάν τε γαρ ζώμεν , τω Κνρίω ξώμεν' εάν τε άποΟ^νη- ύκομεν , τω Κνρίω άποϋ'νηβκομεν , εάν τε ονν ξώμεν, εάν τε άπο- 9 %•νηΰκομ[εν,τον]Κνρίον εΰμεν. εις τούτο γαρ Χριΰτος [καΙ άπ]εϋ^α- νεν και εξηβεν, ίνα [κα]! νεκρών και ζώντων κν[ρι]εν6ΐ]. Σν δε τί κρίνεις [τ6]ν άδελφόν οον ; η και ΰν τί ε[ζ\ονΰ'ενεΐς τον αδελφόν ΰον ; 11 πάντες γαρ παραβτηβόμε^-α τω βήματι τονΘεον. γέγραπται γαρ, ζώ έγω, λέγει Κνριος' ort φοί κάμψει πάν γόνν, και πάΰα γλώόύα 12 έ^ομολογήύεται τω Θεώ. "Αρα ονν εκαΰτος ημών περί έαντον 1.3 λόγον δώΰει τω Θεώ. μηκέτι ονν άλληλονς κρίνωμεν' αλλά τον- το κρίνατε μάλλον, το μη τιΟ'έναι πρόβκομμα τω άδελφω η 11 ΰκάνδαλον. Οίδα και πέπειβμαι εν Κνρίω Ίηΰον, oVt ονδεν κοινον δι αντον' ει μη τω λογιζομένω τι κοινον είναι, εκεί- 15 νω κοινον Ει γαρ δια βρώμα ^) 6 αδελφός Οον λνπεΐτε, ονκ ετι κατά αγάπην περιπατείς, μη τω βρώματί ΰον εκείνον άπόλλνε , ν- . 1) f^ yaQ δια βρωμά. Omnia ustiue ad vcr. IS, ab alia sed coacva maiiu scripta. 350 ΠΡΟΣ Ρί>ΜΑ10ΤΣ. XIV. π^ρ ον ΧρίΟτος απε&ανεν. Μη βλαΟφημείοϋ-ω ουν νμών το άγαΟ-όν. 16 ου γάρ έύτιν η βαβίλεία τον Θεον βρώβεις καΐ πόβεις , άλλα δικαι- 17 06VV7J κοίΐ ειρήνη^ καΐ χαρά εν Πνενματι 'Άγίω' 6 γαρ εν τούτω 18 δονλενων Χρίβτω, ενάρεβτος τω Θεώ ^ καΐ δόκιμος τοις άνΰ'ρώποίς. "Αρα ονν τα της ειρήνης διώκομεν ,^ και τα της οικοδομής της εις άλ- 19 ληλονς. μη ένεκεν βρώματος κατάλυε το έργον τον Θεον. Πάντα 20 μεν καϋ^αρα , άλλα κακόν τω ανΟ^ρώπω τώ δια ττροΰκόμματος έβ^ί- οντι. καλόν το μη φαγεΐν κρεα, μηδέ πιειν οίνον, μηδέ εν ω ο αδελ- 21 φός ύον προβκόπτει. 6ν πίβτιν ην έχεις , κατά Οεαντον εχε ενωτνιον 22 τον Θεον' Μακάριος 6 μη κρίνων εαυτόν εν ω δοκιμάζει, ο δε δια- 23 κρινόμενος , εάν φάγγι , κατακεκριται , ότι ονκ εκ τίίΰτεως ' πάν δε ο ονκ εκ ) τΐίβτεως^ αμαρτία έοτίν}) Τω δε δνναμενω νμάς 6τηρίί,αι κατά το εύαγγέλιόν μου και το κήρυγμα Ίηΰοϋ Χριΰτον , κατά ajco- κάλνφιν μυβτηρίου, χρόνοις αίωνίοις βεοιγημενου, φανερω&εντος δε νυν, διά τε γραφών προφητικών, κατ έπιταγην του αιωνίου Θεον, εις νπακοην τιίβτεως , εις πάντα τά ε^νη γνωριΟ^'έντος ' μόνω οοφω Θεώ, διά Ίηΰοϋ Χριύτού ω η δό^α .εις τους αιώνας, αμήν. CAP. XV. ΚΕΦ. ΙΕ. 'Οφίλομεν δε ημεΐς ot δυνατοί τά άβΰ'ενηματα τών αδυνάτων 1 βαΰτάξειν, καΐ μη έαυτοΐς άρεΟκειν' εκαβτος ημών τω πληβίον 2 άρεακετω εις το αγαθόν προς οίκοδομην. ΚαΙ γάρ ο ΧριΟτος 3 Όύχ εαυτώ ηρεβεν , άλλα, καϋ'ώς γεγραπται, οι ονιδιΰμοί τών 'όνιδιξόντων 6ε, έπέπεΟαν έπ' έμέ. όϋα γάρ προεγράφη , εις Ί την ημετέραν διδαοκαλείαν προεγράφη ίνα διά της υπομονής, και διά της παρακλήΰεως τών γραφών την ελπίδα εχωμεν. Ό 5 δε Θεός της υπομονής καΐ της παρακληϋεως δωη νμΐν το αντο φρονεΐν εν άλληλοις κατά Ίηΰονν Χριΰτόν' ίνα ομοϋ'υμαδον εν Ο ένΐ ύτόματι δο^άζητε τον Θεον και πάτερα τον Κυρίου ημών Ίηύον Χριΰτον. ζίιό προΰλαμβάνεΰΟ-αι αλλήλους, καΰ'ώς και ο Χριβτός 7 προαελάβετο υμάς, εις δόξαν τον Θεον. λέγω γάρ Χριΰτον διά- 8 κονον γεγενήΰϋ-αι περιτομης υπέρ άλη%'είας Θεον , είζ το βεβεώΰαι ' τάς επαγγελείας τών πατέρων' τά δε εϋ-νη νπερ έλέονς δο^άΰαι ί) 1) ο ονκ εκ. Sic MS. Λνοίίΐθ male , ο ουκ ο εκ. 2). αμαρτία εστίν. Sc- qiiuntur Rom. XVI, ver. 25, 26, 27 per incuriam scribae. ΠΡΟΣ 1».^ΜΛΙ0ΤΣ. 351 'τον Θεον, καϋ-ώς γεγραπταί, Ζ/ίά τούτο εξομολογηΟομαί ϋοι εν ΧΝ' 10 ' έΟ•νεθιν, και τω ονόματι 6ον -φαλώ. ΚαΙ πάλιν λέγει , εύφράν&ητε, 11 εΰ•νη, μετά τον λαον αντον. ΚαΙ πάλιν, αινείτε πάντα τα εΟ^ντ} 12 "τον Κνριον και αίπενεβάτωβαν αντον πάντες οι λαοί. ΚαΙ πάλιν 'Ήβαΐας λέγει, έύται η ρίζα τον Ιεβααι^ και ο άνιΰτάμενος άρχειν 13 έΰ-νών, έπ' αντώ έΰ-νη έλπιονύιν. Ό δε Θεός της ελπίδος πληρω- Οαι νμάς πάβης χαράς και ειρήνης εν τω πιβτενειν ^ εις το περιύ- ΰενειν νμάς εν ττ} ελπίδι , εν δυνάμει Πνεύματος Άγίον. 14 Πέπειβμαι δε , αδελφοί μον , καΐ αντός εγώ περί νμών , οτι καΐ αντοι μεβτοί έβται άγαΟ-ωβννης , πεπληρωμένοι πάΰης γνω- ΐ'ό 6εως, δυνάμενοι και άλληλονς νον%•ετεΐν. Τολμηροτέρως δε έγραψα νμΐν άπο μέρονς , ως επαναμιμνήακων νμάς δια την χάριν 10 την δοϋ'εΐύάν μοι υπο του Θεού, εις το είναί με λειτουργον Χρι- ϋτον ^Ιηϋον εις τα έ%•νη , ιερονργονντα το εναγγέλιον τον Θεον, ίνα γένηται η προβφορά των έΰ-νών εύπρόβδεκτος , ηγιαβμένη, εν Π Πνευματι Άγίω. 'Έχω ουν κανχηβι,ν εν Χριΰτω Ίηοον τα προς τον 18 Θεόν. ον γαρ τολμηθώ τι λαλεΐν ών ου κατειργάβατο Χριΰτος δι έμον, 19 εις νπακοήν έϋ'νών, λόγω και έργω, εν δννάμει βημείων και τεράτων, εν δυνάμει Πνεύματος Αγίου' ώατε με άπό'ίερουβαλημ, και κύκλω 20 μέχρι του Ιλλυρικού, πεπληρωκέναι το εύαγγέλιον του Χριστού. Ού- τως δ\ φιλοτιμούμενον εύαγγελίζεόΰ'ε, ούχ όπου ώνομάβΟ'η Χριΰτός, 21 Lva μη έπ^ άλλότριον ^^εμέλιον οικοδομώ' άλλα, κα%•ώς γέγραπται, οίς ουκ άνηγγέλη περί αυτού, όψονται ' καΐ οι ούκ άκηκόαΟιν, Ουνή- •53 Οουβιν. ζίιό και ένεκοπτόμην τα πολλά του έλ^εΐν προς υμάς. νυνι δε μηκέτι τόπον έχων εν τοις κλήμαϋι τούτοις , έπιποΟ-είαν δε έχων 24 έλϋ'εΐν προς υμάς από πολλών ετών, ως αν πορεύωμαι^) εις την Σπανίαν ' ελπίζω γαρ πορευόμενος ϋ'εάΰαύ^'ε νμάς , καΐ ύΐφ ' ύ]μών προπεμφϋ-ηναΐι έκει], εάν υμών πρώτον απ[ό μέ]ρους έμπληβ^ώ. οβ ΝννΙ δ'ε πορεύομαι εις Ίερον6αλ[ημ\ , διακόνων rotg άγίοις. εν- [δό]κηβαν γαρ Μακαιδονία κ[αΙ\ Αχαΐα κοινωνίαν τινά π[οι\ή6α- 27 α^-ε εις τονς πτωχού[ς\ τών αγίων τών εν Ίερουύαλημ ' ηνδόκη- . 6αν γαρ , και όψιλέται είβΐν αυτών, ει γαρ τοις πνευματικοΐς αυ- τών έκοινώνηβαν τά έΰ•νη, όφίλουΰιν καΐ εν τοις ΰαρκικοΐς λει- 1) πορενωμαα. AVoicIe iu quibusdam exemplaribus omittit ο. 352 ΠΡΟΣ ΡϋΜΑΙΟΤΣ. XV. τονργηΰαο αντοΐς. Τοντο ονν έπιτελέβας ^ καΐ οφραγίΰάμενος 28 avTotg τον καρπον τοντον ^ άπελεύΰομαι δι^ υμών εις Σπανίαν. 29 οιδα δε οτι ερχόμενος προς υμάς , εν πληρώματι ευλογίας Χρίΰτον έλενΰομαί. Παρακαλώ δε υμάς, αδελφοί, δίά τον Κυρίου ημών Ίηβον 30 Χριοτοϋ, καΐ δίά της άγάττης του Πνεύματος, ΰυναγωνίβαΰ^αί μοι εν ταΐ^ προβευχαΐς υπέρ έμον προς τον Θεόν' ίνα ρνβ^ώ 31 απο τών άπει^ούντων εν τγι Ιουδαία, καΐ η διακονία μου η εις Ιερουΰαλημ εύπρόόδεκτος τοις αγίοις γενηταί' ϊνα εν χαρά ελ- 32 ^'ων προς υμάς δίά d -ελήματος.Θεον , βυναναπανβωμαι νμίν. 6 33 δε Θεός της ειρήνης μετά πάντων υμών. CAP. Χνΐ. ^ ΚΕΦ. Ι?. 2/υνεί6τημεί δε νμΙν Φοίβην την άδελφην υμών ούοαν , διάκο- i νον της εκκληΰίας της έγ-ΚενχρεαΙς'^) ϊνα αύτην προβδέ^ηΟ^ε 2 εν Κυρίω ά^,ίως τών αγίων , καΐ παραβτητε αύτ^ εν ω αν υμών χρηζ]] πράγματι' καΐ γάρ αυτή προΰτάτις πολλών έγενήΰ^η, και , έμοΰ τε αύτοϋ. ^ΑύπάβαβΟ'ε Πρίβκαν καΐ ^Ακύλαν τους όυνεργούς μου εν 3 Χριΰτώ Ίηβοϋ' οϊτεινες ύπερ της -ψυχής μου τον εαυτών τρά- 4 χηλον νπεϋ'ηκαν , οίς ουκ εγώ μόνος ευχαριϋτώ , αλλά καΐ π[ά~ 6αι αί εκ]κλη6ίαί τών έ%•νών.' [καϊ] την κατ οίκοι' αυτών [εκ]- 5 κληΰίαν. Άβπάύαβϋ'ε [Έπ]ενετον τον άγαπητόν μου, \ος] εβτιν απαρχή της ^Αύίας εις[Χ]ρι6τόν. Άβπάβαύ^ε Μαριάν , ήτις [π]ολλά Ο εκοπίαΰεν εις υμάς. [Ά]6πάοαθ0^ε Άνδρόνικον καΐ Ιουνίαν τους 7 (ΐυγγενείς μου καϊ ύυν αιχμαλώτου ς μου ' οΐτεινές είΰιν επίβη^ μοι εν τοΓ^ άποΰτόλοις , οϊ καϊ προ εμοϋ γεγόναν εν Χριστώ. S Άΰπάβαβϋ-ε Άμπλίατον τον άγαπητόν μου εν Κυρίω. ΑοπάΰαΟ^ε Ο Ουρβανόν τον ΰννεργόν ημών εν Χριβτώ . καϊ Σταχυν τον άγαπη- τόν μου. Άΰπάΰαΰ&αι Άπελλην τον δόκιμον εν Χριΰτώ. Αΰπάΰα- 10 Οχετούς εκ τών^ Αριστοβούλου. ΆύπάΰαοΟ^ε Ηρωδίωνα τον Ουγγέ- Π νήν μου. Άΰπάύαΰ^ε τους εκ τών Ναρκίσσου, τους όντας εν Κυρίω. Ασπάσασ^ε Τρνφεναν καϊ Τρνφώσαν τάς κοπιώσας εν Κυρίω. 12 1) εγ-Κενχρ^αις. Sic Codex. ΙΙΡΟΣ Ρί^ΜΑΙΟΤΣ. 353 13 Άαπάΰαβ^ε 'Ρονφον τον εκλεκτον εν Κνρίω , καΐ την μητέρα αν- XVI. 11 τον, καΐ εμού. Άβπάβαο^ε Άβνγκρυτον , Φλέγοντα, Έρμήν , Πα- 15 τρόβαν, Έρμάν , καΐ τους ονν αντοΐς αδελφούς. ^ΑβπάβαΟ^-ε Φι- λόλογου καΐ Ίονλίαν , Νηρεαν καΐ την αδελφην αντον, καΐ Ολνμ- 10 πάν, καΐ τους 6νν αύτοΐς ηάντας αγίονς. ^Ιΰπάβαβϋ-ε άλληλονς εν φιλήματι αγίω. Άΰπάζονται νμάς αί έκκληβίαυ πάοαι τον Χριΰτον. Π Παρακαλώ δ\ νμάς, αδελφοί, οκοπεΐν τονς τάς διχοοταΰίας καΐ τα ΰκάνδαλα , παρά την δυδαχην ην νμεΐς εμάϋ-ετε, tcolovv- 18 τας' καΐ έκκλείνατε απ"* αυτών, οί γαρ τοιοντοί τώ Κνρίω ημών Χριΰτώ ον δονλενονβίν , αλλά τΡ] εαυτών κοιλία' καΐ διά της χρηύτολογίας καΐ ευλογίας ε^απατώοιν τάς καρδίας τών άκακων. 19 η γάρ υμών υπακοή εις πάντας άφίκετο' Έφ' νμΐν ούν χαίρω' %^έλω δε νμάς βοφονς μεν είναι εις το άγa^'6v, άκαιρέους δΐ εις 20 το κακόν, ο δΐ Θεός της ειρήνης ουντρίφαι τον Σατανάν εν τάχει υπό τους πόδας ημών' Ή χάρις του Κυρίου ημών Ίηβοϋ Χριβτού με%'' υμών. 21 Άβπάζετε υμάς Τιμόϋ^εος ο βυνεργός μου, καΐ Αούκιος και 22 Ιάΰων και Σωβίπατρος οί αυγγενεΐς μου. Άβπάζομαι υμάς, εγώ 23 Τερτιος ο γράψας την επιΰτολην , εν Κυρίω. Άαπάζετε νμάς Γάϊος ο ^ενος μον καΐ όλης της εκκληβίας. Άβπάζετε νμάς "ΕραΟτος 6 οικονόμος της πόλεως, καΐ Κοναρτος ό αδελφός}") 25 Τω δε δυναμένω υμάς βτηρίξαι κατά το εύαγγέλιόν μου, και το κήρυγμα Ίηϋοϋ Χριοτοϋ , κατά άποκάλυφιν μυβτηρίου, χρόνοις 20 αίωνίοις ΰεύιγημενου, φανερωϋ^εντος δε νυν , διά τ ε γραφών προ- φητικών, κατ' έπιταγήν του αιωνίου Θεοϋ, εις νπακοήν πίοτεως 27 ft'g πάντα τα εϋ-νη γνωριβ&εντος , μόνω ύοφώ Θεώ, διά Ίηΰον ΧριΟτοΰ, φ η δό^α εις τους αιώνας τών αίωνών. αμήν. ΠΡΟΣ ΡΟΜΑΙΟΤΣ. 1) Ver. 21 deest. CODEX ALEX. 23 ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΜΘΙΟΤΣ ΚΕΦ. Α. CAP.I. ίίανλος άπόΰτολος Ίηύον Χριύτοϋ ^ δια Ό'εληματος Θεον, καΐ 1 ΣωΟΰ-ενης ο αδελφός , ti] εκκλησία τον Θεον rfj ov6r] εν ΚορίνΘ-φ, 2 ηγιαΰμένοις εν Χρίΰτω Ίηύον , κλψοίς αγίοίς , 6νν πάβιν τοις έπικαλονμενοις το όνομα του Κυρίου Τηβοϋ , εν παντί τόπω αυ- τών τε και ημών' ) Χάρις νμιν καΐ ειρήνη ά%ο Θεοϋ πατρός ημών 3 και Κυρίου Ίηϋού Χριΰτοΰ. Ευχαριΰτώ τω Θεώ μου πάντοτε περί νμών^ επί τη χάριτι 4 του Θεοϋ^) τη δοΰ-είαη νμιν εν Χριβτώ Ίηΰοϋ' οτι εν παντΙ 5 επλουτίΰΰ-ητε εν αυτώ, εν παντΙ λόγω καΐ πάόη γνώΰει, καΰ-ώς 6 το μαρτύρων του Χριΰτοϋ εβεβαιώϋ^η εν νμιν' ωΰτε υμάς μη 7 νΰτερεΐΟΟ'ε εν μηδενΐ χαρίΰματι, απ εκ δεχόμενου ς την άποκάλυ- ψιν του Κυρίου ημών Ιηόοΰ Χριΰτοΰ ' ος και βεβαιωθεί υμάς 8 εως τέλονς άνεγκλήτους εν τη ήμερα του Κυρίου ημών Ιηβοϋ Χριΰτοΰ. Πιΰτος ο Θεός, δι ου εκλή&ητε εις κοινωνίαν τοΰ Ο νίοΰ αντοΰ Ίηΰοΰ Χριΰτον τοΰ Κυρίου ημών. Παρακαλώ δε υμάς, αδελφοί, δια τοΰ ονόματος τοΰ Κυ 10 ρίου ημών Ίησοΰ Χριΰτοΰ, ίνα το αΰτο λέγητε πάντες, κα\ μη η εν νμιν ΰχίΰματα, ήτε δε κατηρτιΰμένοι εν τω αντώ νοΐ καΐ εν τη αντη γνώμη, εδηλώϋ'η γάρ μο6 περί υμών, αδελφοί μου, νπο 11 τών Χλόης, ότι έριδες εν νμιν είΰιν. Λέγω δε τοΰτο, οτι εκα- 12 ΰτος νμών λέγει , εγώ μεν είμι Πανλον , εγώ δε ^Απολλω , εγω δε Κηφά , εγώ δ\ Χριΰτοΰ. μεμέριΰται ο Χριΰτός-, μη Παΰλος εΰταυ- 13 ρώΟ'η ΰπερ υμών, η εις το όνομα Παύλου έβαπτίΰ^ητε; ευχαρι- Η ΰτώ τω Θεώ μου οτι ούδενα υμών εβάπτιΰα, ει μη Κρίΰπον και Γάΐ'ον' ίνα μη τις εί'πη ότι εις το έμόν Ονομα εβαπτίΰΰ'ητε. εβάπτιΰα jg δε και τον Στέφανα οίκον' λοιπόν ουκ οίδα εί τίνα άλλον εβάπτιΰα. 1) Titulus fere abscissus est. 2) τε ν,αι ημών. Resci'ipta a m. ant. 3) xccQLTL τον Θεον. Yidetur olim χαριτι scriptum fuisse. Corrcctio antiqiia. ΠΡΟΣ Κ0Ρ1ΝΘΙ0ΤΣ Α. * 355 17 οι) γαρ άπέ6τα[λκέν] με Χρίΰτος βάπτιζε cv, άλλ' [εναγ]γ€λίζε6ϋ'ε* Ι. ουκ εν ΰο[φία] λόγου , ινα μη κενωΰ-^ [ο 6ταν]ρ6ς τον Χριύτον. • 18 6 λόγος γαρ 6 τ[ον] ΰτανρον τους μεν απολλνμ[ε]νθίς μωρία, έβτίν^ 10 τοις [δε] βωζομενοις ημΐν δνν[α]μίς Θεού έβτιν. Γέγραπται γαρ, άπολώ την ΰοφίαν των 6[ο](ρών , καΐ την ύύνεΰιν των βννετών ά^ετηύω, 20 Πον ΰοφός; τίον γραμματεύς; πού ΰννζητητης τού αιώνος 21 τούτον, ονχΐ εμώρανεν ο Θεός την ΰοφίαν τού κόβμον; Έπειδη γαρ εν τγ^ ύοφία τού Θεού, ουκ εγνω ο κόβμος δίά της ΰοφίας τον Θεόν , ενδόκηΰεν 6 Θεός δίά της μωρίας τού κηρύγματος βώύαι 22 τους πιστεύοντας' επειδή και ^Ιουδαίοι οημεια αίτούβιν, καΐΈλλη- 23 νες ΰοφίαν επιζητούοιν ' ημείς δε κηρνβαομεν Χριβτόν εϋταυρωμε- νον, Ιονδαίοις μεν βκάνδαλον , εΰ'νεΰιν δε μωρίαν' αύτοΐς δ\ TOtg 24 κλητοΐς, Ίονδαίοις τε καΓΈλληΰιν, Χριβτόν Θεού δύναμιν, καΐ Θεού 2δ ΰοφίαν. ότι τό μωρόν τού Θεού ΰοφώτερον των άνϋ-ρωπων εΰτίν, 26 και τό άοΟ-ενες τού Θεού ίΰχνρότερον των άνΟ'ρώπων έοτίν. Βλέ- πετε^) γαρ την κληβιν νμών, αδελφοί, ότι ον πολλοί ΰοφοι κατά 27 αάρκα, ον πολλοί δυνατοί, ον πολλοί ευγενείς' άλλα τά μωρά 28 τού κόβμου ε^ελε^ατο 6 Θεός, ίνα καταιβχύνη τά ίΰχυρά' καΐ τά αγενή τού κόΰμον, καΐ τά εξουΰ-ενημενα εξελε^ατο οΘεός, τά 29 μη όντα, ίνα τά όντα καταργήΰη , όπως μη καυχήβητε πάοα 30 αάρξ fVoj^toi; τού Θεού. Έ^ αυτού δε ύμεΐς εβται εν Χριβτω Ίηϋού, ός έγενηΟ-η ΰοφία ημΐν από Θεού. δικαιοβύνη τε και άγια- 31 ύμός, και άπολύτρωΰι[ς' ϊνα], καϋ^ώς γέγραπται, [6 κα]υχώμε' νος, εν Κνρίω κav[χά]6^'ω. ΚΕΦ. Β. CAP. Π. ^ Κάγώ έλ^ών [πρ\ός νμάς, αδελφοί, ηλϋ-ον [ο]ν καθ' νπεροχην 2 λόγου η ΰοφίας καταγγελλων υμΐν τό μνύτηριον τού Θεού. ου γαρ έκρινα είδέναι τι εν υμΐν , ει μη Ίηΰούν Χριΰτόν, καΐ τούτον 3 έΰταυρωμενον. Κάγώ εν άΰϋ'ενεία και εν φόβω καΐ εν τρόμω πολ~ 1) εοτιν. Βλέπετε. Rescripsit m. ant. Quid olim, non liquet. 23* 356 ' ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΤΣ Α. Π. λώ εγβνόμην προς νμάς ' καΐ ο λόγος μου και το κήρυγμα μου ουκ 4 • εν πίΰ-οίς άν^-ρωπίνης ΰοφίας λόγοις^ αλλ' εν άποδίξ,εί πνεύματος καΐ δυνάμεως' ίνα η πίβτις υμών μη ^ εν ΰοφια άνΟ'ρωπων .^ αλλ' 5 . BV δυνάμει Θεοϋ. Σοφίαν δε λαλοϋμεν εν τοΓ^ τελείοις' ΰοφίαν δε ου του αίώ- 6 νος τούτου^ ουδέ των αρχόντων του αιώνος τούτου ^ τών καταρ- γουμένων' άλλα λαλοϋμεν Θεού 6οφίαν εν μυΰτηρίω , την άπο- 7 κεκρυμμένην , ην προώριΰεν ο Θεός προ τών αιώνων εις δό^αν ημών, ην ουδείς τών αρχόντων τού αιώνος τούτου έγνωκεν' ει 8 γαρ εγνωβαν , ουκ αν τον Κύριον της δό^ης έβταύρωΰαν. Καϋ'ώς ί) γέγραπται, α όψ^'αλμός ουκ είδεν, και ους ουκ ηκουβεν, και επί καρδίαν άνθρωπου ουκ άνέβη, όΰα ητοίμαΰεν ο Θεός τοις άγα- πώύιν αυτόν' Ήμιν δε άπεκάλυψεν ο Θεός δια τού πνεύματος' 10 το γαρ πνεύμα πάντα εραυνα, και τα βά^η τού Θεού. τις γαρ U otdfv τα τού άνΰ^ρώπου , ει μη το πνεύμα τού άνθρωπου το εν αύτώ; ούτως και τα τού Θεού ουδείς εγνωκεν , ει μη τό πνεύμα τού Θεού. Ήμεΐς δε ου τό πνεύμα τού κόβμου ελάβομεν, αλλά τό 12 πνεύμα τό εκ τού Θεού, ϊνα είδώμεν τά υπό τού Θεού χαριβϋ^έντα ημίν. ά καΐ λαλούμεν , ουκ εν διδακτοΐς άνΟ-ρωπίνης ΰοφίας λό- 13 yotg, άλλ' εν διδακτοΐς Πνεύματος, πνευματικοΐς πνευματικά 14 ϋυνκρίνοντες. Ψυχικός δε άν%'ρωπος ου δέχετε τά τού πνεύματος τού Θεού' μωρία γαρ αύτώ εΟτιν,^) καΐ ου δύναται γνώναι, ότι πνευματικώς ανακρίνεται, ο δε πνευματικός ανακρίνει τά πάντα, 15 αυτός δ\ ύπ' ούδ ενός ανακρίνεται, τίς γάρ εγνω νουν Κυρίου, ος 16 ΰυμβιβάΰει αυτόν ; ημείς δε νουν Χριστού εχομεν. ΚΕΦ. Γ. CAP. ΠΙ. 1\άγώ , αδελφοί, ουκ ηδυνηΟ-ην λαληΰαι ύμΐν ως πνευματικοΐς, 1 άλλ' ως βαρκίνοις , ως νηπίοις εν Χριΰτώ. γάλα υμάς επότιΰα, ου 2 βρώμα' οϋπω γάρ εδύναΰϋ-ε, άλί! ούδ\ ετι νύν δύναβΰ-ε' ετι γάρ 3 ΰαρκικοί εβται. όπου'^) γάρ εν ύμΐν ζήλος καΐ ερεις , θ'^;^ι ΰαρκικοί 1) αντω εστίν. Olim εστίν. Correxit super rasura m. ant. 2) Olim ονπον ^ ν prius deletum. ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΧΘΙΟΤΣ Α. 357 4 Εΰτε^ καΐ ν.ατα αν^^ρωττον περίτζατεΐτε; Όταν γαρ λεγ]} τις^ εγώ ΙΠ. ο μεν ειμί Παύλου' εγώ δε ^Απολλώ' ουκ αν&ρωποί εβτε-, τι ονν εοτιν ^Ατίολλώς ; τί δε έοχίν Παύλος; διάκονοι δι' ων ετηβτενΰατε, 6 καΐ εκάΰτω ώς 6 Κνρως έ'δωκεν. Έγώ εφντενβα, ^Απολλώς έπό~ 7 τίΟεν, άλλα 6 Θεός ηνξανεν' ώΰτε ο φντενων εΟτίν rt, οντε 6 8 Λοτίζίον ^ άλλ' Ό αυξάνων Θεός' 6 φντενων δε καΐ 6 ποτίζων εν είΟίΡ' εκαΰτος δ\ τον ί'δίον aiGd^ov λημφεταί κατά τον ίδιον κό- 9 πον. Θεού γάρ εΰμεν ΰννεργοί' Θεού γεώργίον, Θεού οικοδομή 10 εΰτε, κατά την χάριν τού Θεού την δο%•εΐβάν μοι ^ Slg ΰοφος αρ- χιτέκτων d- ε μ ελίον έ'ΰ-ηκα, άλλος δε έποικοδομεΐ' εκαβτος δε βλε~ 11 πετώ πώς έποικοδομεΐ' ^εμέλιον γάρ άλλον ονδείς δύναται ^εΐ- 12 ναι παρά τον κείμενον ^ ος έΰτιν Ίηβονς ΧριΟτός. Ει δε τις εποικοδομεΙ επΙ τον %-εμελιον^ χρνβον . άργνρον , λίϋ-ονς τιμίονς^ 13 ζύλα^ χόρτον . καλάμην^ εκάβτον το έργον φανερον γενήΰεται' Ή γάρ ήμερα δηλωθεί ' οτι εν πνρΐ αποκαλύπτεται ' καΐ έκάύτον 14 το έργον οποΐόν έΰτιν ^ το πύρ αντο δοκιμάύει. ει τίνος το έργον 15 μένει, ο έποικοδόμηαεν , ftt^O-oz^ λημ^εται' ει τίνος το έργον κατα- καήβεται, ζημιωϋ-ηοεται' αντος δε Οω^ηΰεται, όντως δε ως διά πνρός. 10 Ουκ οί'δατε οτι ναός Θεού έΰτε , καΐ το πνεύμα τού Θεού 17 οικεί έννμΐν; ει τις τον ναον τού Θεού φϋ•ίρει, φ^'ερεΐ αντον ο 18 Θεός' ο γάρ ναός τον Θεού άγιος έοτιν. ο'ίτεινές έύται νμεΐς. μη- δείς έκντον έ^,απατάτω' Ει τις δοκεΐ 6οφ6ς είναι έν νμΐν έν τω 19 αΐώνι τούτω, μωρός γενέΰϋ-ω , ίνα γένηται οοφός. ή γάρ ΰοφία τού κόβμον τούτον μωρία παρά τω Θεώ έοτιν. Γέγραπται γάρ, 20 'ό δραΰΰόμενος τους βοφούς έν τύ] πανονργεία αυτών, και πάλιν, 'κύριος γινώβκει τονς δια?.ογιΰμονς τών ΰοφών , οτι ειΰΐν μάταιοι. '2l'''Sloτε μηδείς κανχάο^ω έν άνϋ'ρώποις' πάντα γάρ υμών έύτιν, 22 είτε Παύλος, εί'τε Άπολλώς , εί'τε Κηφάς , είτε κόσμος, εί'τε ζωη 23 ε'ιτε ϋ-άνατος, εί'τε ένεΰτώτα είτε μέλλοντα' πάντα υμών' νμεις δε , ΧριΟτού ' Χριΰτός δε , Θεού. 358 ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΤΣ Α. ΚΕΦ. Δ. CAP. IV. Οντως ημάς λογιξεΰϋ-ω ανΰ'ρωτΐος , ώς νπηρετας Χρίΰτον , καΐ οίκο- 1 νομονς μνΰτηρίων Θεού. 'Sli δε λουπον ^ ζητείτε εν τοις οικονόμους, 2 ίνα πίύτός τις ευρεϋ^Ρ}. έμοί δε εις ελάχιστον έβτιν ίνα νφ' ημών 3 ανακρίΟ'ώ , η νπο αν^ρωτίίνης ημέρας' άλλ^ ονδ\ εμαντον ανα- κρίνω. ονδ\ν γαρ έμαυτω βννοιδα' αλλ' ονκ εν τούτω δεδικαι'ω- 4 μαι' ο δ\ ανακρίνων με, Κνριυς έβτιν. "ίΐύτε μη προ καιρόν τι 5 κρίνεται, εως αν ελ^-γι ο Κνρυος ^ ος καΐ φωτίΰει τα κρνπτά τοί) ΰκότονς^καΐ φανερωθεί τας βονλάς των καρδιών καΐ τότε ο έπαι- νος γ ενηΰεται εκάύτω άπο τον Θεον. Ταντα [δε, άδελ]φο\, μετε- 6 ϋχημάτιβα [εις εμαν]τ6ν καΐ Απόλλων όΥ' ν[μάς], ίνα εν ημιν μά- ^ηταυ τ[ό μη] νπερ α γέγραπταυ, ίνα μη [εΙς] νπερ τον ενός ψνβι- οναΐ^-ε] κατά τον έτερον, τις γαρ [ύε] διακρίνει; τι δε έχεις ο 7 ο[νκ] έλαβες; ει δε καΐ έλαβες , τι κανχάΰαι ώς μη λαβών; 'Ήδη κεκορεΰμένοι έΰτε, ηδη έπλοντηΰατε' και οφελόν γε 8 εβαΰιλενΰατε , ίνα καΐ ημείς νμίν οννβααιλενβωμεν. ζ/οκω γαρ 9 ο Θεός ημάς τονς άποΰτόλονς εΰχάτονς άπέδιξεν ώς επι^-ανατίονς, ort ^έατρον εγενήΟ-ημεν τω κόϋμω καΐ άγγέλοις καΐ άν^-ρώποις. Ημείς μωροί δια Χριύτον , νμεΐς δ\ φρόνιμοι εν Χριΰτω' ημεΐς 10 αοΘ-ενεις, νμεις δε ίΰχνροί' νμεις ενδοξ,οι , ημείς δε άτιμοι. 'Άχρι ϋ της άρτι ώρας καΐ πινώμεν, καΐ διψώμεν, καΐ γνμνιτενομεν , και κολαφιξόμεϋ'α ,^) και άΰτατονμεν , καΐ κοπιώμεν εργαζόμενοι ταΐς Ρ2 ίδίαις χερβίν' λοιδορονμενοι, ενλογονμεν' διωκόμενοι, ανεχό- με^'α' δνΰφημονμενοι,παρακαλονμεν' ώς περικαΰ-άρματα τον κό- 13 ΰμον εγενη^-ημεν, πάντων περίφημα εως άρτι. Ονκ εντ ρέπων νμάς 14 γράφω ταντα, αλλ' ώς τέκνα μον αγαπητά νονΰ'ετών. εαν γαρ μν- 15 ρίονς παιδαγωγούς εχητε εν Χριΰτω, αλλ' ον πολλονς πατέρας' εν γαρ Χριύτω Ύηύον διά τον εναγγελίον εγώ νμάς έγέυνηβα. Πάρα- 16 καλώ ονν νμάς, μιμηταί μον γείνεοϋ'ε. διά τοντο αντο έπεμψα Π 1) γνμ.νητ8νοι.ί8ν καί. 'κoλ30 μη πάντες διερμηνεύονΰιν; ζηλονται δε τά χαρίΰματα τά μεί- 31 ζονα' καΐ ετι καΰ-' νπερβολην οδον νμΐν δίγννμι. ΚΕΦ. ΙΓ. CAP. ΧΙΙΙ. Μ-^αν ταΐς γλωΰϋαις τών ανθρώπων λαλώ και τών αγγέλων, 1 αγαπην δ\ μη εχω, γέγονα χαλκός ηχών η κύμβαλον αλαλά- ζω ν. ) Καν έχω προφητείαν, καΐ ιδώ τά μνϋτήρια πάντα ^) και 2 1) (χλαλαζωικ Hie pro κλαλαζον. 2) πάντα, παν reccnter rescriptum. ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘίόΤΣ Λ. 371 παΰαν την γνώοιν' καν έχω πάβαν την πίοτιν ^ ωΰτε ορη με%•ίΟτά- ΧΙΠ. 3 νειν. άγάπην δε μη έ'χω , ον&εν ωφελούμαι, καν ψωμίοω πάντα τκ υπάρχοντα μου . καν παραδώ το ΰώμά μου ϊνα κανχηβωμαι , άγά- Ί πην δε μη εχω , ον&εν ωφελούμαι. Η αγάπη μακροι^νμεΐ , χρη- ΰτεύεταυ' η αγάπη ον ζηλοΐ' η αγάπη ου περπορενεται, ον φνβιον- 5 Tat, ουκ άβχημονεΐ^ ον ζητεί τα έαντης , ον παροξύνεται^ ον λογί- ζεταί το κακόν, ον χαίρει επΙ τη αδικία , Ονγχαίρει δΐ τη άλη^-εία^ 7 πάντα Οτεγει^ πάντα πιύτενει, πάντα ελπίζει, πάντα νπομενει. 8 η αγάπη ουδέποτε πίπτει. Είτε δΐ προφητια ,^) καταργηϋ-ηΰονται' Ο εί'τε γλώΰβαι , παύβονται ' εί'τε γνώσεις , καταργηΘ-ήβονται. εκ με- 10 ρονς γαρ γινώΰκομεν ^ καΐ εκ μερονς προφητεύομεν' όταν δε έλΟ-η 11 τυ TfAftov, το εκ μερονς καταργηϋ-ήΰεται.^) "Οτε ημην νηπιος, ελά- λονν ώς νηπιος. έφρόνονν ως νηπιϋς , ελογιζόμην ως νήπιος' ότε 12 γεγονα άνηρ , κατηργηκα τα τού νηπίον. βλεπομεν γαρ άρτι δι εΰοπτρον εν αίνίγματι. τότε δ\ πρόσωπον προς πρόσωπον' άρτι γεινώσκω εκ μερονς ^ τότε δε επιγνώσομαι καΰ'ώς καΐ επεγνωσ^-ην. 13 Νννι δε μένει πίστις, ελπίς , αγάπη, τα τρία ταύτα' μείζων δε τούτων η αγάπη. ΚΕΦ. ΙΔ. CAP. XIV 1 /Ιιώκετε την άγάπην' ζηλούται δε τα πνενματικά, μάλλον δε ίνα 2 προφητενητε. ο γαρ'') λαλών γλωσση . ονκ άν^^ρώποις λαλεί, άλλα 3 τώ Θεώ ' ονδείς γαρ ακούει , πνενματι δε λαλεί μνστήρια ' 6 δε προφητεύων, άνΟ-ρώποις λαλεί οίκοδομην καΐ παράκλησιν και πα- 4 ραμνΟ-ίαν. Ό λαλών γλώσση, εαντόν οικοδομεί' ο δ\ προφητεύων, 5 εκκλησίαν οικοδομεί, %-έλω δ\ νμάς πάντας γλώσσαις λα λ ει ν , μάλ- λον δ\ ϊνα προφητεύητε ' μείζων δε ο προφητεύων η 6 λαλών γλώσσαις, εκτός ει μη διερμηνεύί], ίνα η εκκλησία οίκοδομην λάβη. Ο Νυν δε, αδελφοί, εάν ελΰ-ω προς νμάς γλώσσαις λαλών, τί νμάς ωφελήσω, εάν μη νμιν λαλήσω η ε[ν άπο]καλύψεί, η 7 εν γνώσει , η ε[ν προ]φητεία , η εν διδαχή ; 'Όμως τα άφνχα 1) προφητια. Sic pro ττροφ/^τειαί.. 2) ν.αταργηΰ'ηοεται. ^'ηοεται rescri- psit ra. recentior. 3) ο γαρ. Post, ο rasnra, Λ'ΊάβΙιΐΓ fuisse ον γαρ. 24* 372 ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΤΣ Α. XIV. φωνην δίδ[όντα]^ είτε ανλος ^ είτε κιθάρα ^ έαν δ[ια6το\λΎΐν τοΓ? φ^'όγγοις μη δω, πΐώς] γνωύϋ^ήΰεταί το οίνλονμεν[ον] η το xtd-a- ρίξόμενον -,^) καΐ γαρ είαν] αδηλον βάλτΐΐ^ ) φωνην δω,τί[ς] τΐαρα- Η ακενάζεταί εις πόλεμον ; όντως καΐ νμείς δια της γλωύΰης εάν μη Ο ενΰημον λόγον δώτε, τίώς γνωο^^ήοεται το λαλονμενον; εύεΰ^αι γαρ εΙς αέρα λαλονντες. ΤοΟαντα , ει τνχοι , γένη φωνών ειύίν εν 10 κόβμω^ καΐ ονδεν αφωνον. εάν ονν μη ίδώ της δνναμιν^) της φω- 11 νής, εΰομαί τω λαλονντί βάρβαρος' καΐ ο λαλών , εν έμοί βάρβαρος' όντως καΐ νμεις ^ έπΙ ζηλωταί έϋται πνενμάτων , προς την οίκο- 12 δομην της εκκληβίας ζητείτε Ινα προφητενητε. Ζΐώ 6 λαλών 13 γλώοΰγι, τΐροοενχέβϋ-ω ίνα διερμι^νενί]. εάν γάρ προβενχωμαι 14 γλώύύχι , το πνενμά μον τιροβενχεται , ό δε νονς μον άκαρπος έβτιν. τί ονν εύτιν; προΰΫνξωμαί τω πνενματι, προοεν^ο^μαί 15 δε καΐ τω νοΐ" ι^αλώ τω πνενματι, ιραλώ δε και τω νοΐ. έπεί 1<3 εάν ενλογγις πνενματι, ο άναπληρών τον τόπον τον ΐ(ϊίωτοι> πώς έρεΐ το άμην έπΙ τη 6η ενχαριβτεία, επειδή τί λέγεις ονκ οΐδεν; 6ν μεν γάρ καλώς ενχαριΰτεις, άλλ' ο έτερος ονκ οίκο- Π δομείται. Ενχαριβτώ τω Θεώ, πάντων νμών μάλλον γλώΰΰη' άλλα |1) εν έκκληοία Ο'έλω πέντε λόγονς τω νοΐ μον λαληύαι, ίνα καΐ άλλονς κατηχηθώ , η μνρίονς λόγονς εν γλώββη. Αδελφοί, μη παιδεία γείνεβ^ε ταΐς φρεϋίν' αλλά τη κακία νη- 20 πιάξετε, ταΐς δε φρεΰΐν τέλειοι γείνεύ^αι. [εν τ]ώ νόμω γέγραπται, 21 ότι [εν έ]τερογλώΰ0οις, και εν χείΙλεΰι]ν ετέρων, λαληθώ τω λαώ [τον\τω, καΐ ονδ όντως εί6ακον[ύο\νταί μον , λέγει Κύριος. [ ίΙο]τε 22 αϊ γλώΰΰαι εις αημεΐόν [εί]6ιν, ον τοις πιβτενονοιν , [ά]λλά τοις άπίϋτοις' η δε προφη[τ]εία, ον τοΓ^ άπίατοις,' αλλά τοις πιΰτεν- ovGifci/. Έάν ονν 6ννΙέ]λ^^η η έκκληοία όλη έπΙ το αντό, καΐ πάντες 23 • λαλώΰιν γλώοβαις , είβέλϋ-ωβιν δε ίδιώται η άπιβτοι , ονκ έρονβιν όχι μένεΰ^αι; Έάν δε πάντες προφητενωοιν, είοέλ^-η^) τέ τις άπι- 24 ΰτος η ιδιώτης, ελέγχεται νπό πάντων, ανακρίνεται νπό πάν- των , τά κρνπτά της καρδίας αντον φανερά γείνεται ' και ον- 25 1) 'ilι%'(XQtζoμ,svov. Ultimum ο rescriptum a m. recent. 2) occlnil•,. Sic pro Gcdmy'S,. 3) rijq δυναμιν. Sic pro την δνναμιν. 4) SLGsld'ri. Woide legit liLGrild'r] : male. 'ΠΡΟ^ Κ0ΡΙΝΘ10ΤΣ Α. 373 τως πεοών επί πρόύωτΐον ^ προβκννήύεί τω Θεώ , ατζαγγέλλων ότι XIV. όντως 6 Θεός εν νμΐν έβτίν. 26 Τι ονν εΰτιν, αδελφοί, όταν ΰννερχ'ηβΟ'ε ; εκαύτος -φαλμον έχει , άποκάλυφιν έχει , γλώββαν έ'χει , ερμηνίαν ε%ει ' πάντα προς Τι οίκοδομην γεινέβ^ω είτε γλώβΟΥ} τις λαλεί, κατά δνο η το πλεΐ- 28 ατον τρεις, καΐ ανά μέρος' και εΙς διερμηνενετω. εάν δε μη fj διερμηνευτής, βι,γάτω εν έκκληαία' εαντω δε λαλείτω κα\ τω Θεώ. 20 Προφηται δε δύο η τρεις λαλείτωβαν , καΐ οι άλλοί δίακρινέτωβαν' i>i εάν δε αλλω άποκαλνφϋ-ΐ] καΟ'ημενω , ο πρώτος ΰιγάτω. δνναΰΟ'ε γαρ κα%' ενα πάντες προφητενειν , ϊνα πάντες μαν%•άνω6ιν , καΐ 32 πάντες παρακαλώνται ' καΐ πνεύματα προφητών προφηταις νπο- 33 τάββεται' ου γάρ έύτιν ο Θεός άκαταύταβίας , αλλά ειρί]νης, ώς εν 31 πάοαις ταΐς έκκληοίαις τών αγίων. Αι γυναίκες εν ταΐς εκκληβίαις βίγάτωΰαν' ου γάρ επιτρέπετε αύταΐς λαλειν , αλλά υποταΰόε- 3ο 60•ω6αν τοις άνδράοιν, καϋ•ώς καΐ 6 νόμος λέγει. Ει δε τι μαν^^ά- νειν^) ^έλωβιν,εν οίκω τους ιδίους άνδρας επερωτάτωΰαν' αίΰχρον 36 γάρ εΰτιν γυναικί λαλειν εν έκκληΰία. Ή αφ' υμών ο λόγος τον 37 Θεοϋ έ^,γιλ%'εν\ η εις υμάς μόνους κατηντηύεν. Ει τις δοκεΐ προ- φήτης είναι η πνευματικός , επιγινωΰκετω ά γράφω υμΐν , ότι Θεού OQ εΰτιν εντολή' είδε τις αγνοεί , άγνοείτω.^) ίΐύτε, αδελφοί μου, ζηλούται το προφητεύειν , καΐ το λαλειν μη κωλύεται γλώββαις. 40 πάντα δε ενΰχημόνως καΐ κατά τά^ιν γεινεβΰ'ω. ΚΕΦ. ΙΕ. CAP. XV. 1 ί νωρίξω δε ύμΐν , αδελφοί, το εύαγγέλιον ο ενηγγελιΰάμην 2 νμΐν, ο και παρελάβετε, εν ω καΐ έύτήκατε, δι ου και ΰώ- ζεαΰ^αι. τίνι λόγω εύηγγελιβάμην υμΐν, ει κατέχετε, έκτος ει μη εική έπιβτεύΰατε. 3 Παρέδωκα γάρ ύμΐν εν πρώτοις, ο και παρέλαβον, ότι. 'Χριΰτός άπέ^-ανεν ύπερ τών αμαρτιών ημών, κατά τάς γρα- Ι φάς' καΐ ότι ετάφη, και ότι έγήγερται τή ημέρα τη τρίτη. 5 κατά τάς γραφάς' καΐ ότι ωφ0'η Κηφα, έπειτα τοις δώδεκα. Ι) τι μα.νΟ'ανζίν. Post τι rasura. ΐΐν rescriptum super rasura, a m. rc- centiori. 2) cίyvoξLτω. ω rescripsit in. recentior, olim forte αγνοείται,. 374 ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΤΣ Α. XV. έπειτα ωφΟ-η επάνω πεντακοβίοις άδελφοΐς εφάπαξ^ ίξ ών οι Ο πλείονες μενονΟίν εως αρτί , τίνες δε καΐ έκοίμηϋ-ηβαν. ^) έπειτα 7 ωφ^-η Ίακωβω , έπειτα rotg άποότόλοις πάΰιν. εβχατον δε πάντων, 8 ώΰπερεί τω εκτρώματι , ώφΰ-η κάμ,οί. εγώ γάρ είμι ο ελάχιστος των 9 άποβτόλων , ος ονκ είμΙ ικανός καλεΐΰϋ-αι απόΰτολος , διότι έδίω^,α την εκκληβίαν τον Θεον. ;^ci()trt δε Θεον είμι ο είμι, και η χάρεις 10 αντον η εις εμε ον κενή εγενηϋ-η , αλλά περιΰβότερον αυτών πάν- των έκοπίαΰα ' ονκ εγώ δε . άλλα η χάρις τον Θεον η ανν εμοί. Είτε ονν εγώ, είτε εκείνοι, όντως κηρνίΐΰομεν , και όντως U επιοτενΰατε. ει δε Χρήστος κηρνϋΰεται, οτι εκ νεκρών εγηγερται, 1- πώς λεγονΰιν εν νμιν τίνες, οτι ανάΰταύις νεκρών ονκ εβτιν; ει δε 1'3 άνάΰταύις νεκρών ονκ εβτιν , ονδε Χριΰτος εγηγερται' ει δε Χρι- H ύτος ονκ εγηγερται, καινον άρα και το κηρνγμα ημών, καινή καΐ η πίύτις νμών. Ενριύκόμεΰ-α δε καΐ -φενδομάρτνρες τον Θεον, οτι J 5 εμαρτνρηΰαμεν κατά τον Θεον οτι ηγειρεν τονΧριΰτον, ον ονκ ηγει- ρεν, εί'περ άρα νεκροί ονκ εγείρονται ' ει γάρ νεκροί ονκ εγείρονται, 10 ονδε Χριβτος εγηγερται ' ει δε Χριβτος ονκ εγηγερται , ματαία η πί- 1' 0τις νμών ' καΐ έ'τι εΰταΐ εν ταΐς αμαρτίαις νμών ' άρα και οι κοιμη- 18 Μέντες εν Χριΰτώ, άπώλοντο. Ει εν τη ξωη τανττ} εν Χριΰτώ 10 ηλπικότες έβμεν μοι/ον, ελεεινότεροι πάντων άνΟ^ρώπων εομεν. Νννι δε Χριΰτός εγηγερται εκ νεκρών, άπαρχη τών κεκοιμημενων. "~^ επειδή γαρ δι' άνΟ-ρώπον ϋ-άνατος, και δι' άνϋ'ρώπον άνάβτα- 21 ϋις νεκρών, ωΰπερ γάρ εν τω Αδάμ πάντες άποϋ'νηβκονβιν, 'ου- 22 τως και εν τω Χριΰτώ πάντες ξωοποιηΰ-ηβονται.^) εκαΰτος δε 23 εν τω ίδίω τάγματι ' Άπαρχη Χριύτος , έπειτα οί τον Χριύτον εν 24 vfi παρονβία αντον' είτα το τύλος, όταν παραδίδω την βαβι- λείαν τω Θεώ και πατρί, όταν καταργηΰτ] πάϋαν άρχην, καΐ πά- ϋαν εξ,ονΰίαν και δνναμιν' δει γάρ αντον βαβιλενειν , άρχι ον 25 d'fj πάντας τονς εχΟ'ρονς αντον νπό τονς πόδας αντον. εΰχατος εχ- 2(3 ϋ'ρος καταργείται ο %'άνατος. πάντα γάρ νπετα^εν νπό τονς πό- '27 δας αντον ' '^'Οταν δε ειπη ότι πάντα νποτέτακται , δηλον ότι εκτός 1) δε -και ετιοί^ι. ε-ακιε rescripta: ν,οι in εκοι/ιι?^'^^*'^'' Ο"^^^^"^ j ^^ΡΡ^^" vit corrector in marg. Antiqua videtur correctio , sed vecenti atramento illita. 2) ζωοτίοιηΟ-ηοονται. Literae οποιτ]^ rescriptae. Glim ζωοποιηοοντοα. Cor- rectio videtur esse 1 ni. ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΤΣ Α. • 375 28 τον ντΐοτά^αντοξ αντώ τα ηάντα ' Οταν δε υποταγί] αντώ τα XV πάντα ^ τότε καΐ αντος 6 νίος ντίοταγηοεται τω νποτά^αντί αντώ 29 τα τίάντα ^ ίνα /} 6 Θεός τίάντα εν ττάΰιν. έπεί τί τΐοιηΰον- ΰίν οί βαπτιξόμενοί νπερ των ν[εκρών] ; Ει όλως νεκροί ουκ 30 εγ[είρον]ταί, τί καΐ βαπτίξονταΰ ν[Ή:ερ] αυτών; τί καΐ ημείς 31 κ[ι,νδυ]νενομεν τεάύαν ώραν; Kad'^ ημε'ραν ά7ΐοΟ'νήθκ[ω , v\ij την ημετεραν κανχη[6ίν], αδελφοί, ην εχω εν ΧριΟτώ [Ίη- 32 αον] τω Κνρίω ημών. ει κατά άν%•ρωπο[ν\ έ^'ηριομάχηβα εν Έψεΰω, τί μοί το όφελος, εί νεκροί ουκ εγείρονται; φάγωμεν καΐ 33 τΐίωμεν, ανρων γάρ άτΰοϋ^νηΰκομεν. Μητΐλανάοΰ-ε' φϋ-είρουσιν ηϋ-η 31 χρήΰτα ομιλίαι κακαί. εκνή-ψατε δικαίως, καΐ μη άμαρτάνετε ' άγνωβίαν γάρ Θεού τίνες εχουΰίν ' προς εντροπην νμΐν λέγω. 35 Άλλ^ ερεί τις, πώς εγείρονται οί νεκροί; ποίω δ\ ΰώματι 30 έρχονται; άφρων, 6υ 6 σπείρεις, ου ζωογονείτε, εάν μη άπο- 37 d-avrj' και ο όπείρις , ου το βώμα το γενηΰόμενον οπίρεις, αλλά γνμνον κόκκον , εί τνχοι , όίτον εί'^) τίνος τών λοιπών 38 ό δε Θεός δίδωβιν αύτώ βώμα κα^'ώς ηϋ'εληΰεν, καΐ εκάΰτω 30 τών ΰπερμάτων ίδιον βώμα. Ου πάβα βάρί,, η αύτη βάρξ,' άλλα άλλη μεν ανθρώπων, άλλη δε βάρξ κτηνών, άλλη δε 40 πτηνών, άλλη δε ίχΰ'ύων. και βώματα επουράνια , και βώτ ματα επίγεια' άλλα έτερα μεν η τών επουρανίων δό^α , έτερα 41 δε η τών επιγείων. άλλη δό^α ηλίου, καΐ άλλη δόξα βελό- νης, και άλλη δόξα άβτερων' άβτηρ γάρ άβτερος διαφέρει εν δόξη. 42 Οντως και η άνάβταβις τών νεκρών, βπείρεται εν φ&ο- 43 ρα , εγείρεται εν άφϋ'αρβία' βπείρετε εν ατιμία, εγείρεται εν 44 δόξη' βπείρετε εν αβϋ'ενεία , εγείρετε εν δυνάμι' βπείρεται βώμα -ψνχικόν , εγείρεται [βώμ\α πνευματικόν, εί εβτιν βώμα 45 {φνχι\κον , εβτιν καΐ πνευματικόν. [θύτω\ς και γέγραπται, εγε- νετο [πρ]ώτος άνϋ-ρωπος Αδάμ εις 'ψυΐχηΐν ξώβαν' ο εβχατος 4ΰ ^Αδάμ [εί\ς πνεύμα ξωοποιούν. αλλ' ου [π]ρώτον το πνενμα- 47 τικόν , άλλα το [φ\υχικόν , έπειτα το πνευματικόν, [π^ρώτος άνϋ-ρωπος εκ γης, χοϊκός' 6 δεύτερος άνΰ'ρωπος , ο Κύριος εξ 48 ουρανού, oiog ό χοΐκός ^ τοιούτοι και οι χοΐκοί' καΐ οίος ο 1) ει. Sic pro η. 376 ΠΡΟΣ Κ0ΡΙΝΘ10ΤΣ Α. XV. εΛουράνιος , τοιούτου καΐ οι. επουράνιοι' καΐ κα^^ώς έφορεύαμεν 49 την εικόνα τον χο'ικον , φορεΰωμ,εν και την εικόνα τον ετΐονρανίον. Τοντο δε φημι, αδελφοί, ότι ΰάρξ, και αίμα βαβιλείαν Θεον 50 κληρονομηβαι ον δύνανται , ονδΐ η φ%•ορα την άφ^αρϋίαν κληρο- νομεί. Ιδον μνβτηριον νμΐν λέγω' ot" τΐάντες μεν ον κοιμηΰ^ηύό- 51 μεΟ^α' ) ον πάντες δε^) άλλαγηύόμε%•α ^ εν άτόμω , εν ριπεΐ όφ^-αλ- 52 μον^ εν τγι έΰχάττ] βάλπιγγει' ΰαλπίοει γαρ ^ καΐ οί ι/ίκροί άνα- ΰτηΰονται άφθαρτοι, καΐ ημείς άλλαγηΰόμεϋ-α. δει γαρ το φϋ'αρ- 53 τον τοντο ένδνΰαβΰ'αι άφϋ'αρβίαν . και το ϋ'νητόν τούτο ένδύοαύ^αι ad'avaGiav. όταν δε το %^νητόν τούτο ένδνβηται την ά%•ανα6ίαν^ 51 και το ψ%•αρτον τούτο ενδνΰηται^) άφ^'αρβίαν,'τότε γενηΰεται 6 λό- γος 6 γεγραμμένος ^ Κατεπό^-η ο d -άνατος εις νικος. πού ύον , ϋ^ά- 55 νατε , το κεντρον ; πού ΰον , αδη , το νΐκος ; *) το δε κεντρον τού 50 θάνατον , εΰτίν η αμαρτία ' η δε δύναμις της αμαρτίας , ο νόμος ' Τώ δε Θεώ χάρις τω διδόντι ημΐν το νΐκος δια τού Κνρίον ημών 57 'Ιηβού Χριβτού. ώΰτε^ αδελφοί μον αγαπητοί, εδραίοι γείνεϋΟ-αι, 58 και άμετακείνητοι , περιΰβενοντες εν τω έργω τού Κνρίον πάν- τοτε, είδότες ότι 6 κόπος νμών ονκ εβτιν καινός εν Κνρίω. ΚΕΦ. Ις. CAP. XVI. Ιίερι δε της λογίας της εις τονς αγίονς , ώβπερ διέταζα ταΐς εκ- Ι κληΰίαις της Γαλατίας, όντως καΐ νμεΐς ποιηΰαται. κατά μίαν Ί ΰαββάτον εκαοτος νμών παρ' έαντώ τι^'έτω , ^'ηΰανρίξων ο τι αν ενοδωΰ^η' ίνα μη όταν ελ^'ω , τότε λογίαι γείνωντο^ι. όταν δε 3 παραγενωμαι, ονς εαν δοκιμάΰητε δι' έπιύτολών , τον,τονς πέμ- ^ω άπενεγκεΐν την χάριν νμών εις Ίεροβόλνμα. εάν δε άξ,ιον η^) ^ τού κάμε πορενεΰΰ-αι, 6νν εμοί πορενόονται. Έλενϋομαι δε προς 5 νμάς, όταν Μακαιδονίαν διελΟ-ω' Μακαιδονίαν γαρ διέρχομαι' προς νμάς δε τνχόν παραμένω , η και παραχειμάαω, ϊνα νμεις με ('> προπέμφηται ον εάν πορενωμαι. ον %^έλω γάρ νμάς άρτι εν παρ- 7 όδω ίδεΐν ' ελπίζω γάρ χρόνον τινά επιμεΐναι προς νμάς , εάν ο 1) μΕν ον ν,οιμηΟ'. — ον uteris miiiusculis a 1 m. superius additur. 2) ov πάντες δε. Olim ot πάντες δε. Correxit I m. 3) ενδναηται. ητ re- scriptum a 1 m. vel ant; olim ενδνοαβ^'αί. 4) πον σον <χδη το νιτιος. Olim omis.sa, siipplcvit 2 m. 5) η vel ην. Codex liabet rj. ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΤΣ Α. ο7 7 8 KvQLog ετΐίτρεψΐ]. επιμένω δΐ εν Εφεΰω εως της Πεντηκούτής' XVI. 9 d'VQa γάρ μοί άνεωγεν μεγάλη και ενεργής, καΐ αντικείμενοι Ίίολλοι. 10 Έάν δε ελ%Ίίΐ Τιμόΰ-εος , βλετίετε ϊνα αφόβωζ γενηται ττρος 11 νμας' το γάρ έργον Κυρίου εργάζεται ως καγώ. μη τις ούν αυτόν ε^ουΰ'ενήβΐ] ' τΐροπεμφαται δε αντον εν είρηντι, ίνα ελϋ-τ} προς μς' 12 εκδεχομαι γάρ αυτόν μετά των αδελφών. Περί δε Άπολλώ του αδελφού, πολλά παρεκάλεϋα αντον ίνα ελ^η προς υμάς μετά των αδελφών' και πάντως ουκ ην θέλημα ίνα νυν ελϋ-η , ελεύβεται δε 13 όταν ευκαιρηση. Γρηγορείτε, Οτηκετε εν τη πίβτει, άvδρίξεa^■ε, 14 και κραταιονόϋ-ε. πάντα υμών εν αγάπη γεινεβΰ'ω. 15 Παρακαλώ δε υμάς, αδελφοί' οΐδαται την οικίαν Στέφανα, ott έοτίν άπαρχη της Αχαΐας, και εις διακονίαν τοις άγίοις έταξαν 10 εαυτούς' ίνα και ύμεΐς υποτάΰΰησΟ-αι τοις τοιοντοις, και παντί τω 0υνεργοϋντι καΐ κοπιώντι. 17 Χαίρω δ\ επί τη παρουΰία Στέφανα και Φορτουνάταυ κα\ 18 Άχα/ίκοϋ , ότι το υμών υΰτερημα αντοί άνεπληρωβαν' άνεπαυβαν γάρ το έμον πνεύμα και το υμών. επιγεινώΰκετε ούν τους τοιού- '^Οτους. (^) Άβπάξονται υμάς οι αδελφοί πάντες, άΰπάααύ^αι άλλη- οο λους εν φιληματι αγίω. Ο αΰπαΰμος τη εμη χειρί Παύλου' ει' τις ού φιλεΐ τον Κύριον , ητω άνάΟ'εμα , μαράν ad'a. 7,^ ^Η χάρις του Κυρίου ημών Ίηύού Χριβτού μεΒ-' υμών. η αγάπη μετά πάντων υμών εν Χριΰτώ Ίηΰού. άμην. ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΤΣ Α. 1) Ver. 10 cleest. ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΤΣ Β. ΚΕΦ. Α. CXF.l.Ilavlog άπόΰτολος Ίηΰον Χριΰτον^ δια θελήματος Θεού , καΐ Τι 1 μόϋ-εος ο αδελφός, ττ] εκκληβία τον Θεον Tfj.ovufj εν Κορίνΰ'ω ^ ύνν Totg αγίοίς tccIglv tolg ov6lv εν oXrj τ^ Αχαΐα. Χάρις νμΐν καΐ 2 ειρήνη άτΐο Θεον τίατρος ημών καΐ Κνρίον Ιηύον Χριύτον. Ενλογητος 6 Θεός καΐ πατήρ τον Κνρίον ημών Ίηΰον 3 Χρίΰτον^ ο τίατηρ τών οίκτειρμών καΐ Θεός πάΰης πάρακληΰεως, 6 τίαρακαλών ημάς επί τΐάβη τγι θλίψει ημών, εις το δνναβΰ^αί 4 ημάς τίαρακαλειν τονς εν jcaorj ϋ-λίψεί , δίά της παρακλήΰεως ης παρακαλονμεϋ'α αντοί νπο τον Θεον' οτι κα^ώς περιββεύει 5 τα τΐαΟ'ηματα τον Χριΰτον εις ημάς, όντως δια τον Χριύτον πε- ριύβενει καΐ η παράκληύεις ημών. ΕΙ'τε δε ϋ^λιβόμεΰ-α, νπερ της 6 νμών τίαρακληύεως καΐ βωτηρίας. εΐ'τε τΐαρακαλονμεΟ-α , ν[π£ρ της] νμών τιαρακληβεως τη[ς ενερ]γονμενης εν νπο'μονη [τώτ] αντών τία&ημάτων ων [καΙ η]μεΐς τΐάΰχομεν' καΐ η ε?.[πΙς] ημών βε- βαία νπερ νμώ[ν' είδό]τες οτυ ως κοινωνοί' εΰ[τε\ τών πα^-ημάτων.Ί όντως [καϊ\ της παρακλήΰεως. Ον γαρ ΰ^ελομεν νμάς άγνοει[ν], αδελφοί, περί της ΰ'λίφεως 8 ημών της γενομένης εν τη'Αβία, οτι κκΌ"' νπερβολήν νπερ δνναμιν εβαρήΰ-ημεν, ώΰτε ε^απορηΟ-ηναι ημάς και τον ζην' αλλ αυτοί εν 9 savrotg το άπόκριμα τον Ο'ανάτον εαχηκαμεν , ίνα μη πεποιΰ'ότες ώμεν εφ' εαντοΐς , αλλ' επι τω Θεώ τω εγείροντι τονς νεκρον' ) ος 10 εκ τηλικοντον ΰ^ανάτον ερρνΰατο ημάς, εις όν ηλπίκαμεν οτι και ετι 11 ρί;(?£τ«ί5 ΰνννπουργονντων και ημών νπερ νμών τη δεηθεί, ίνα εκ πολλών προσώπων το εις ημάς χάριΰμα δια πολλών ενχαριΰτη^-η νπίρ ημών. η γαρ καυχηθείς ημών αντη έβτίν , το μαρτνριον της ύννει- 12 1) vev.qov. Sic pro vsnqov?. ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΤΣ Β. . 379 δήϋεωςημών, on εν άγιότητί καΐ εν είλίκρίνία τονΘεον, ουκ εν 6ο- Ι. φία βαρκικί]^ αλλ' εν χάριτι Θεού άνεΰτράφημεν εν τω κόϋμω, Λε- 13 ριΰβοτερως δε τζρος νμάς. ον γαρ άλλα γράφομεν νμΐν ^ αλλ' άνα- γινώβκετε^ η καΐ έπιγίνώΰκεταί, ελπίζω δε οτι εως τέλους έτΰίγνώ- 14 ύε6%•ε^ κα%'ώς καΐ επέγνωτε ημάς απο μέρους, οτι καύχημα υμών έ(5μεν y κα^-άτίερ καΐ ημείς υμών ^) εν τη ημέρα του Κυρίου Ίηΰοϋ. 15 ΚαΙ ταύτη τη τίετίοι^-ηβει έβουλόμην πρότερον] τΐρος υμάς 16 έλΟ'εΐν y ίνα δευτέραν χάριν έχητε") καΐ δι' υμών άτίελ^-είν εις Μακαιδονίαν , και 7ΐά[λίν άτΐο Μ]ακεδονίας έλϋ'ειν τιρος [υμάς], καΐ 17 ύφ' υμών 7ΐροπεμ[φΰ'ήν]αι εις την Ίουδαίαν, [Τούτο] δε βουλόμε- νος, μη τι αρα [τη ελ]αφρία έχρηϋάμην; η ά βουλεύομαι, κατά βάρκα βουλεύομαι , [tW] η παρ' εμοί το ναΙ , ναΙ, και το ου, ου; 18 ['π:ί]ΰτ6ς δε ο Θεός, ort ό λόγος ημών [π]ρ6ς υμάς ουκ εΰτιν ναι καΐ 10 ου' [Ό τ]ού Θεού γαρ υιός Χριβτος Ίηΰοϋς ο εν ύμΐν [δ]ι' ημών κηρυχϋ'είς, δι' εμού και Σιλουανοϋ καΐ ΤιμοΟ^έου, ουκ έγένετο ναι •20 και ου , άλλα ναΙ εν αύτω γέγονεν' οβαι γαρ έπαγγελείαι του Θεοϋ^ ■ εν *αύτώ το ναι, διο καΐ δι' αυτού, το άμην , τω Θεώ προς δό^αν 21 δι' ημών. 6 δε βέβαιων ημάς ΰύν ύμΐν εις Χριβτον , καΐ χρίϋας 22 ημάς. Θεός' καΐ βφραγιΰάμενος ημάς, και δ ου ς τον άραβώνα τού 23 πνεύματος εν ταΐς καρδίαις^) ημών. Έγώ δε μάρτυρα τον Θεον επικαλούμαι έπι την έμην φυχην , οτι φειδόμενος υμών ούκέτι ήλ- 21 d-ov εις Κόριν^-ον' ούχ ότι κυριεύομεν υμών της πίβτεως, άλλα ΰυνεργοί έύμεν της χαράς υμών , τη γαρ πίΰτει εύτηκατε' ΚΕΦ. Β. CAP. II. i"tJκριva δε έμαυτώ τούτο, το μη πάλιν εν λύπη προς υμάς ελ- 2 d -εΐν. ει γαρ έγώ λυπώ υμάς, καΐ τίς 6 έφραίνων^) με, ει 3 μη ο λυπουμενος ί'ξ έμού\ και έγραφα τοι;το, ίνα μη έλ^'ώv λύπην αχώ αφ' ών έ^ει με χαίρειν' πεποιϋ-ώς έπι πάντας 1 υμάς, οτι η έμη χαρά πάντων υμών έβτιν. έκ γαρ πολλής 1) ημείς νμων. η et ν rescripta manu incerta. 2) εχητε.» ητε re- scriptum, et post, quaedam erasa; --'Qnicl olim, non liquet. 3) τκχρδιαίξ. Sic MS. AYoide , male, καρδίας. 4) εφραινων. Sic MS. 380 ΠΡΟΣ Κ0Ρ1ΝΘΙ0ΤΣ Β. Π. ^'λtιpεωg καΐ ΰννοχης καρδίας δγρα-ψα νμΐν δια πολλών δα- κρύων, ονχ ίνα λνπη^ψΒ , άλλα την άγάπην ίνα γνώτε ην εχω περίβΰοτερως εις νμάς. Ει δε τις λελνπηκεν^ ουκ εμε λελνπηκεν, αλλά άτΐο με- 5 ρονς , ίνα μη επιβαρώ πάντας νμάς. ίκανον τω τοιοντω η έπι- Ο τιμία αντη η νπο των πλειόνων' "ίΐϋτε τουναντίον νμάς χα- 1 ρίΰαβ%^αί καΐ παρακαλεΰαί, μήπως xfj περιβΰοτε'ρα λνπΐ] κατα- ποΰ"η ο τοίοντος. δώ παρακαλώ νμάς κνρώοαυ εις αντον αγά- 8 πην. εις τούτο γάρ καΐ έγραφα, ίνα γνώ την δοκιμην υμών, 9 η^) εις πάντα νπηκοοί εύτε. Sic δε τι χαρίξεβϋ'ε, κάγώ' καΙ 10 γάρ ο καιχάριΰμαυ, εί' τι κεχάρίβμαί, δι' νμάς, εν προΰώπω Χριύτον, ίνα μη πλεονεκτήσω μεν νπο του Σατανά' ου γάρ 11 αντον τά νοήματα άγνοονμεν. έλ%•ών δε εις την Τρωάδα εις 12 το εναγγελιον τον Χριοτον , καΐ ^^νρας μοι άνεωγμενης εν Κν- ρίφ 5 ονκ εΰχηκα άνεΰιν τω πνενματί μον , τω μη ενρεΐν με 13 Τίτον τον άδελφόν μον αλλά άποταξάμενος αντοίς, έ^ήλΰ-ον εις Μακαιδονίαν. Τω δ\ Θεώ χάρις τω πάντοτε χ^ριαμβενοντι ημάς εν τω 14 Χριβτώ, καΐ την οϋμήν της γνώΰεως αντον φανερονντι δι' ημών εν παντί τόπφ. οτι Χριοτον ενωδία έαμεν τω Θεώ εν τοις βω- 15 ξομενοις καΐ εν τοις άπολλυμένοις' οίς μεν, οβμη εκ ΰ-ανάτου 10 εις 'θάνατον' οίς δ\, οΰμη εκ ζωής εις ξωην. Και προς ταντα τις ικανός; ου γάρ έύμεν ως οι πολλοί, καπηλενοντες τον λό- Π γον τον Θεον, αλλ' ως εξ, ίλικρινίας, αλλ' ως εκ Θεον, κα- τενάντι Θεον, εν Χριΰτώ λαλονμεν. ΚΕΦ. Γ. CAP. III. ^ y4 ρχόμε^^α πάλιν εαντονς Οννιύτάνειν; εί μη χρήζομεν , ώοπερ τι- 1 νες, βνβτατικών έπιύτολών προς νμάς,* η έ^, υμών; η επιύτολή 2 ημών νμεΐς έύτε, ένγεγραμμένη εν ταΐς καρδίαις ημών, γινωΰκομενη και άναγινωΟκομενη νπο πάντων ανΟ'ρώπων ' φανερονμενοι οτι 3 εβταΐ £3rt(?roA)) Χριΰτον διακονη^είβα νφ' ημών ^ ένγεγραμμένη 1) η: 1)1-0 ει. ΠΡΟΣ Κ()Ρ1Ν(-)Ι0ΤΣ Γ>. 381 ον μελανί, άλλα πνενματί Θεον ζώντος ^ ονκ εν πλα^,Ιν λι^ί- ΙΙί. 4 vatq^ αλλ' εν πλα^Ιν καρδίαις ύαρκίναίς. Πεποίή^ηβίν δε xol- 5 αντΎΐν έ'χω δίά τον Χριΰτον προς τον Θεόν' ονχ οτι ικανοί έομεν λογίβαβ&αί xl αφ' εαυτών^ ως s^ εαυτών^ αλλ' η [κά- <) νότης ημών εκ τον Θεού' ος και ίκάνωοεν ημάς διακόνονς και- νής διαϋ-ηκης, ον γράμματος ^ άλλα πνεύματος' το γαρ γράμμα 7 άποκτενει, το δε πνεύμα ζωοποιεΐ. Ει δε η διακονία τον d^a- νάτον εν γράμμαΰιν , εντετνπωμενη λί^Όΐς , εγενηϋ'η εν δό^,η, ώβτε μη δνναϋ&αι άτενίΰαι τονς νίονς Ίΰραηλ ,είς το πρόαωπον ΜωΟεως^ δια την δόξ,αν τού προΰώπον αντού , την καταργον- Β μένην' πώς ονχΐ μάλλον η διακονία τού πνεύματος εύται εν 9 δό^,Ύΐ', ει γαρ τη διακονία της κατακρίόεως <ϊο|«, πολλω μάλ- JO λον περιβΰενει η διακονία της δικαιοσύνης δό^η. καΐ γαρ ον δεδόξαβται το δεδο^αΰμενον εν τούτω τω μέρει, εΐνεκεν της 11 νπερβαλλούβης δό^ης. ει γαρ το καταργονμενον, δια δόξης, πολλω μάλλον το μένον , εν δόξη. 12 'Έχοντες ούν τοιαύτην ελπίδα, πολλή παρρηβία χρώμεΰ'α' 13 και ον καϋ-άπερ Μωβής έτίΟ^ει κάλνμμα έπι το πρόβωπον αυ- τού, προς το μη άτενίύαι τονς νίονς Ίύραηλ εις το πρόϋωπον 11 τού κατ αργον μένον' αλλ' έπωρώΟ'η τα νοήματα αντών. άχρι γαρ της σήμερον ημέρας το αντο κάλνμμα έπι τη αναγνώσει της παλαιάς δια%^ήκης μένει, μή ανακαλνπτόμενον , οτι εν Χριβτω 15 καταργείται' άλλ' εως ΰημερον , ηνίκα αν άναγινώύκηται Μω- 16 ύης, κάλνμμα έπι την καρδίαν αντών κείται' ηνίκα δε εάν έπι- 17 βτρέφη προς Κνριον , περιαιρειτε το κάλνμμα. 6 δε Κύριος το 18 πνεύμα έοτιν' ού δε το πνεύμα Κνρίον , έλεν&ερία. ημείς δε πάντες άνακεκαλνμμένω προοώπω την δόξ,αν Κνρίον κατοπτρν- ξομενοι , την αντήν εικόνα μεταμορφούμενοι άπο δό^^ης εις δό- ξαν, κα^άπερ άπο Κνρίον πνεύματος. 382 ■ ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΤΣ Β. CAP. IV. ΚΕΦ. Δ. • Ζίίά τούτο έχοντες τη[ν δίακο]νίαν ταντην, καϋ^ώς 'η[λεη&η]μεν, 1 ουκ εγκακονμεν, [άλλα] άπειπάμε^-α τα κρυπτά Icci6xv]v7jg ,^) 2 μη περίπατονντε[ζ εν 7ία]νονργία^ μηδ^ δολονντ[ες τον] λόγον τον Θεον, άλλα τΤ{ φ()ίν[ερώ]βεί της άληϋ'είας σννί6τ[ώΐ']τες~) έαντονς προς πάΰαν [6ννεί]δΎΐ6ίν άνΰ'ρωπων^ ενώπιον τον [Θεον]. Εί δε 3 καΐ εβτιν κεκαλνμμέ[νον] το εναγγέλιον ημών ^ εν τοΐ[ς] άπολλνμέ- νοις έβτΙν κεκαλνμμενον' εν οίς 6 ^εος τον αιώνος τοντον ετν- 4 φλωΰεν τά νοήμίίτα τών άπίΰτων , εις το μη διανγάβαυ τον φωτι- ΰμον τον εναγγελίον της δόί,ης τον Χριβτον , ος εβτιν είκών τον Θεον. ον γαρ εαντονς κηρνΰβομεν, άλλα Ίησονν Χριΰτον Κνριον ' 5 εαντονς δε , δονλονς νμών δίά ^Ιηβον. ) οτι 6 Θεός 6 ειπών εκ 6κό- 6 τονς φώς λάμψει, 6ς ελαμ-ψεν εν ταΐς καρδίαις ημών προς φωτι- Ομον της γνώΰεως της δόξης τον Θεον εν προαώπω Χριΰτον. εχο- 7 μεν δε τον ΰ'ηβανρον τοντον εν όΰτρακίνοις Οκενεΰιν , ΐνα η υπερ- βολή της δννάμεως fj τον Θεον, και μη έ^, ημών' Εν παντί 8 ^λιβόμενοι, άλλ^ ον βτενοχωρονμενοι' άπορονμενοι, αλλ' ονκ εξαπορονμενοι' διωκόμενοι, άλΐ, ονκ εγκαταλειπόμενοι' καταβαλ- Ο λόμενοι 5 αλλ ονκ απολλνμενοι. πάντοτε την νεκρωΰιν τον Ίηβον 10 εν τω βώματι περιφεροντες, ίνα και η ζωη τον Ίηβον ψανερω^ι^} εν τώ^) βώματι ημών. άεί γαρ ημείς οι ζώντες, εις θάνατον παραδι- 1 1 δόμε^'a δια Ιηβονν, Ϊνα καΐ η ζωη τον Ίηβον φανερωΟ'Ρ, εν τη Ο'νητ^ βαρκεΐ ημών. ώβτε ο ^-άνατος εν ημΐν ενεργείται, η δε ζωη εν νμΐν. VI "Εχοντες δ'ε το αντό πνενμα της πίβτεως, κατά^) το γεγραμμέ- 13 [νον.^) επίβτενβα, διό έλάληβα, καΐ ημείς πιβτενομεν, διό καΐ λαλονμεν είδότες ότι ο έγείρας τον Κνριον Ίηβονν , καΐ ημάς 14 δια Ύηβον έγερεΐ, και παραβτηβει βνν νμΐν. τά γαρ πάντα δι 15 υμάς, ϊνα η χάρις πλεονάβαβα, δια τών πλειόνων την ενχαριβτίαν περιββεύβη εις την δόξαν τον Θεον. Ζΐιό ονκ εκκακονμεν' άλλ ει και 16 ο εξ,ω ημών άν%'ρωπος διαφ&είρεται, αλλ ο εβωΰ^εν άνακαινον-] 1) (Χίΰχννης. Articjilus, ut videtur defuit. 2) σννιστωντες vel gvvlgxuvov- ΧΒζ. 3) Ιηαον. Sic. Olini Ιν = Ιηαονν. Correxit 1 in. 4) εί^ τω. ω rescriptum a 1 m. 5) y.ccTcc το. Sic MS. Woide male κατο το. 6) γεγραμ,μενον. Post γε- γραμμέ tria folia desnnt inCodice. In margine manus recens scripsit hacc: 'De- sunt folia tria: — a A'crs. 13 capitis 4. ad vers. 7 cap. 12.' Omnia a vov usque . ad κor^ τη υπερβολή supplcvimus,ut inS.Mattliaeo, ex editioncMillianaKusteri. ΠΡΟΣ KOJ'iXBioTi: π. 383 π [ταί ήμερα καΐ ήμερα. το γαρ παραντίκα έλαφρον rijg Ο^λί- IV φεωζ ημών ^ καθ"' νπερβολην εις νπερβολην αιώνων βάρος δό^ης 18 κατεργάζεται ημΐν ^ μη βκοτίονντων ημών τα βλεπόμενα, αλλά τα μη βλεπόμενα' τα γαρ βλεπόμενα, πρόβκαιρα' τα δε μη βλεπόμενα, αιώνια. Κ Ε Φ. Ε. • ■ • CAP. ν 1 Οί'δαμεν γαρ, οτι έαν η επίγειος ημών οικία τον ϋκηνονς κα- τaλv^'f], οίκοδομην εκ Θεού εχομεν, οίκίαν αχειροποίητον , αίώ- 2 νιον εν τοις ονρανοΐς. καΐ γαρ εν τοντω βτενάζομεν , το οί- 3 κητηριον ημών το εξ, ουρανού έπενδυΟαβΰ-αι έπιπο%Όύντες' εΐ' 4 γε και ένδυαάμενοι, ον γυμνοί ευρεϋ-ηοόμεϋ-α. καΐ γαρ οι όν- τες εν τω βκηνει ατενάξομεν βαρούμενοι ' επειδή ου ϋ-έλομεν εκδνΰαβϋ'αι , αλλ έπενδνΰαΰΰ'αι, ίνα καταποΰ-^ το %'νητον νπο 5 της ζωής. ο δε κατεργαΰάμενος ημάς εις αυτό τούτο, Θεός, 6 G και δονς ημΐν τον αρραβώνα τού πνεύματος. Θαρρούντες ούν πάντοτε, και είδότες οτι ενδημούντες εν τω ΰώματι, έκδημού- 7 μεν από τού Κυρίου' δια %ί<5τεως γαρ περιπατούμεν , ον δια 8 είδους' d -αρρούμεν δε, καΐ εύδοκούμεν μάλλον έκδημηόαι έκτου 9 ύώματος, και ενδημηύαι προς τον Κύριον. Ζΐιό καΐ φιλοτι- μούμε^α, είτε ενδημούντες, είτε έκδημούντες, εύάρεΰτοι αντώ 10 είναι, τονς γαρ πάντας ημάς φανερω%'ηναν δει εμπροΰΟ^εν τού βήματος τού Χριΰτού , ϊνα κομίύηται εκαΰτος τα δια τού ΰώ- ματος, προς α επραξεν , εί'τε άγαΟ^όν , είτε κακόν. 11 Είδότες ούν τον φόβον τού Κυρίου , ανΟ-ρώπονς πείϋ-ομεν. Θεώ δε πεφανερώμεΟ'α ' ελπίζω δε καΐ εν ταΐς ϋννειδηΟεβιν νμών 12 πεφανερώοΰ'αι. ου γαρ πάλιν εαυτούς ΰυνιΰτάνομεν ύμίν , άλλα άφορμην δίδοντες νμίν καυχήματος νπερ ημών, ϊνα εχητε προς 13 τους εν προΰώπω καυχωμενους , και ου καρδία, είτε γαρ εξε- 14 ατημεν , Θεώ' εί'τε ΰωφρονούμεν , νμιν. η γαρ αγάπη τού Χρι- 15 ατού βυνέχει ημάς, κρίναντας τούτο, ότι ει εις νπερ πάντων απέ-] 384 ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΤΣ Β. [d'avsv^ αρα ου πάντες άπε&ανον' καΐ νπερ τίάντων άτιεϋ^ανεν, ίνα οι ζώντες μηκετί εαντοίς ζώΰίν, άλλα τω νπερ αυτών αποΟ'ανόντι καΐ εγερΟ'εντι. "ίΐβτε ημείς άπο του νυν ονδενα 16 οϊδαμεν κατά ΰάρκα' ει δε και έγνώκαμεν κατά ΰάρκα Χρι- ΰτον, άλλα νυν ουκ hi γονώοκομεν. ώβτε εί' τις εν Χρίύτώ, 17 καινή κτίβις' τά αρχαία παρηλΰ'εν, ιδού γεγονε καινά τά πάντα, τά δε πάντα εκ του Θεού^ του καταλλά^αντος ημάς εαυτώ 18 δίά ^Ιηβού Χριβτοϋ ^ καΐ δόντος ημΐν την δυακονίαν της κα- ταλλαγής,' ώς οτι Θεός ην εν Χριβτώ κόΰμον καταλλάαβων 19 εαυτώ ^ μη λογιζόμενος αύτοις τά παραπτώματα αυτών, και Ο-έμενος εν ημΐν τον λόγον της καταλλαγης. 'Τπερ Χριβτού 20 ονν πρεΰβενομεν , ώς του Θεοϋ παρακαλούντος δι' ημών δεό- με^'α ύπερ Χριΰτοϋ , καταλλάγητε τω Θεώ' τον γαρ μη γνόντα 21 αμαρτίαν, υπέρ ημών αμαρτίαν εποίηΰεν, ίνα ημείς γινώμε^α δικαιοΰύνη Θεον εν αντώ. ΚΕΦ. ς. CAP. VI. 2^υνεργοϋντες δε και παρακαλούμεν μη εις κενόν την χάριν 1 του Θεοϋ δεξαοΰ^αι υμάς ' λέγει γαρ , καιρώ δεκτώ έπηκουοά 2 6ου , καΐ εν ημέρα βωτηρίας έβοήΰ'ηΰά 6όι ' ιδού νυν καιρός ευπρόσδεκτος y t^ov νυν ημέρα ϋωτηρίας' μηδεμίαν εν μη- 3 δενΐ δίδοντες προύκοπην , ϊνα μη μωμη^γι η διακονία' αλλ 4 εν παντί ΰυνιΰτώντες εαυτούς ώς Θεοϋ διάκονοι, εν νπο- μονγΙ πολλή , εν ΰ-λίψεοιν , εν άνάγκαις , εν ΰτενοχωρίαις, εν πληγαΐς, εν φυλακαΐς^ εν άκαταΰταΰίαις , εν κόποις, εν ^ άγρυπνίαις, εν νηΰτείαις , εν άγνότητι, εν γνώσει, εν μα- Ο κρο'&υμία, εν χρηατότητι, εν Πνεύματι '^γίω, εν άγάπτ} άνυ- ποκρίτω, εν λόγω άληΰ'είας , εν δυνάμει Θεοϋ, διά τών 7 όπλων της δικαιοσύνης τών δε'Ε,ιών καΐ αριστερών, διά δό^ης 8 και ατιμίας, διά δυσφημίας καΐ ευφημίας' ώς πλάνοι, και αλη- θείς' ώς αγνοούμενοι, καΐ έπιγινωσκόμενοι' ως αποθνήσκοντες, Ο καΐ ιδού ζώμεν' ώς παιδευόμενοι, και μη θ^ανατούμενοι' ως 10 λυπούμενοι , άε\ δε χαίροντες' ώς πτωχοί, πολλοί)^ δε πλουτί-] ΠΡΟΣ ΚΟΓΙΝΘΙΟΤΣ Β. 385 11 [ζοντες' ως μηδέν έχοντες ^ κ(χΙ τιάντα κατέχοντες. Το ΰτόμα VI. ημών άνεωγε προς υμάς, KoqCv^lol^ 7] καρδία ημών πεπλά- 12 τννται' ον ϋτενοχωρεΐαϋ-ε εν ημΐν, ΰτενοχωρεΐβ^-ε δε εν τοΐς 13 ύτίλάγχνοις νμών' την δε αντην αντίμίΰϋ'ίαν ^ ως τέκνοις λέγω. πλατννϋ-ητε καΐ νμεΐς. 14 Μη γίνεβΘ'ε έτεροξνγονντες άπίϋτοις' τις γαρ μετοχή δίκαωΰνντ] καΐ ανομία; τις δε κοινωνία φωτΐ προς 6κ6τος; 1δ τίς δε ΰνμφώνηβις Χριΰτώ προς Βελίαρ; η τίς μερίς πιΟτώ ^^ μετά άπίΰτον, τίς δε ΰνγκατάΟ-εΰις ναώ Θεον μετά ειδώλων; νμεΐς γαρ ναός Θεοϋ έύτε ζώντος^ κα%'ώς είτΐεν ο Θεός, οτι ενοικήΰω εν αντοΐς, καΐ έμπεριπατηβω' καΐ εβομαι αυτών 17 Θεός, καΐ αντοί εΰονταί μου λαός. zJco ε^έλϋ^ετε εκ μέ- (}θν αυτών καΐ άφορίβ^ητε, λέγει Κύριος, καΐ ακαθάρτου μη 18 απτεοΘ-ε' κάγώ είβδέξ,ομαι υμάς, και εύομαι υμΐν εις πατέρα, και νμεΐς εΰεΰΰ-έ μοι εις υιούς και %'υγατέρας^ λέγει Κύριος παντοκράτωρ. ΚΕΦ. Ζ. CAP. VII. 1 -ί αύτας ούν έχοντες τάς επαγγελίας, αγαπητοί, κα^'αρίΰω- μεν εαυτούς απο παντός μολυΰμον ΰαρκός και πνεύματος, 2 έπιτελοϋντες αγιωβΰνην εν φόβω Θεον. Χωρηΰατε ημάς' ουδένα ηδικηΰαμεν, ούδένα εφΰ'είραμεν, ουδένα επλεονεκτη- 3 βαμεν. ου προς κατάκρι6ιν λέγω ' προείρηκα γάρ ότι εν ταΐς 4 καρδίαις ημών έΰτε εις το ΰυναπο^-ανειν και ΰνξην. πολλή μοι παρρηβία προς υμάς, πολλή ftot καύχηβις νπερ νμών' πεπλήρωμαι τη παρακληβει, νπερπερι66εύομαι τη χαρά επί 5 πάΰί] τη ^-λίφει ημών. ΚαΙ γάρ έλ&όντων ημών εις Μα- κεδονίαν , ούδεμίαν εΰχηκεν άνεοιν η ΰάρ^, ημών , αλλ ' εν Ο παντϊ %'λιβόμενοι' ε^,ω^-εν μάχαι, εΰωΰ-εν φόβοι, αλλ' ο πα- ρακαλών τονς ταπεινούς παρεκάλεβεν ημάς ο Θεός εν τη ~ παρονβία Τίτου' ού μόνον δε εν xfi παρονΰία αντον , αλλά και εν τη παρακλήΰει η παρεκληϋ-η εφ' ύμΐν, άναγγέλλων ημΐν την νμών επιπόϋ'ηΰιν , τον νμών όδυρμόν, τον νμών ζηλον] CODEX ALKX. 25 386 ΠΓΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΤΣ Β. VII. [νπερ εμον, ωΰτε με μάλλον χαρηναο.' "On ει καΐ ελνπηΰα 8 υμάς εν xfj ετΐίΰτολ^ , ον μεταμελομαι, ει καΐ μετεμελόμην' βλέπω γαρ οτι η έταΰτολη εκείνη, εί καΐ ττρος ωραν , ελνπη- ΰεν υμάς. νυν χαίρω, ονχ οτι ελνπηΰ'ητε, αλλ' οτι ελντιη- Ο ^Ύ\τε εις μετάνοιαν' ελντίηΰ-ητε γαρ κατά Θεον , ίνα εν μηδενΐ ξημιωΘ'ήτε εξ ημών. η γαρ κατά Θεον λύπη μετάνοιαν εις 6ω- 10 τηριαν αμεταμέλητον κατεργάζεται ' η δε τον κόβμον λύπη d-a- νατον κατεργάζεται, ίδον γαρ αυτό τοντο το κατά Θεον λν- Π πη%-ηναι υμάς, πόΰην κατειργάύατο νμιν ΰπονδην , άλλα άπο- λογίαν , αλλά αγανακτη(ΐιν , άλλα φόβον, αλλά επιπ08•η6ιν, αλλά ' ζήλον , άλλ' έκδίκηΟιν^ εν παντί οννεΰτηΰατε εαυτούς αγνούς είναι εν τω πράγματι. "Αρα εί καΐ έγραφα υμΐν , ούχ εϊνε- 12 κεν του άδικη6αντος, ούδε εϊνεκεν του άδικη&εντος' αλλ' εΐνε- κεν του φανερω^'ηναι την οπουδην υμών την υπέρ ημών προς υμάς ενώπιον του Θεοϋ. ζίια τούτο παρακεκλημε^α έπΙ τ /y πα- 13 ρακληΰει υμών' περιοΰοτερως δε μάλλον εχάρημεν επΙ τη χαρά Τίτου, οτι άναπέπαυται το πνεύμα αυτού άπο πάντων υμών' οτι εί' τι αύτώ νπερ υμών κεκαύχημαι , ου κατηΰχύνϋ-ην ' άλλ' Μ ως πάντα εν αληΟ-εία ελαληβαμεν υμΐν , ούτω και η καύχη- 6ις ημών η επΙ Τίτου, άλη&εια εγενη&η' καΐ τά ύπλάγχνα αύ- 15 τον περΐ66οτερως εις υμάς έύτιν , αναμιμνηΰκομενου την πάν- των υμών υπακοην , ως μετά φόβου καΐ τρόμου εδεξαΰΟ-ε αυτόν, χαίρω ort εν παντΙ •Ο'αρρώ εν υμΐν. ΚΕΦ. Η. CAP.Vm. 1 νωρίζομεν δε ύμΐν, αδελφοί, την χάριν του Θεού την δεδομε- 1 νην εν ταΐς έκκληβίαις της Μακεδονίας' οτι εν πολλτ} δοκιμή %•λί- 2 φεως η περιβοεία της χαράς αυτών καΐ η κατά βάΰ-ους πτώχεια αυτών έπερίΰΰευΰεν εις τον πλούτόν της απλότητος αυτών ' οτι κατά 3 δύναμιν , μαρτυρώ, και ύπερ δύναμιν αύ%•αίρετοι, μετά πολλής/^ παρακληΰεως δεόμενοι ημών, την χάριν και την κοινωνίαν της δια- ύίονίας της εις τους άγιους δε'^αΰϋ-αι ημάς ' και ου καΰ-ώς ηλπίύαμεν,] Γ> . ίΙΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΤΣ Β. 387 [αλλ' εαντονς έδωκαν πρώτον τω Κνρίω, καΐ ημΐν δια θ-ε- ^'HI Ο ληματος Θεον' εις το παρακαλεΰαι ημάς Τίτον ^ ίνα καΟ-ώς προενηρ^,ατο, οντω καΐ ετητελεοί] εις νμάς καΐ την χάριν ταν~ "i την. Άλλ' ωΰπερ εν τΐαντί περίΰαενετε , τίίβτει. καΐ λόγω, καΐ γνωΰεί , καΐ Ttaarj ύπονδη, καΐ τ^η ε^ νμών εν ημΐν 8 άγάπτ] , ίνα καΐ εν τανττ] ττ} χάριτι περιΰαεύητε' ου κατ έπιταγην λέγω, άλλα δια της έτερων ϋτΐονδης , καΐ το της νμε- 9 τέρας αγάπης γνηΰων δοκιμάξων' γινώβκετε γαρ την χάριν τον Κνρίον ημών Ίηβοϋ Χρίύτον , οτι δι' νμάς έπτώχενβε, 10 πλονΰίος ων, ίνα νμεΐς ττ} εκείνον πτώχεια πλοντησητε. και γνώμην εν τούτω δίδωμί' τοντο γαρ νμΐν βνμφέρει, οϊτυνες ον μόνον τό πουηΰαι , αλλά καΐ το ^έλειν προενηρι,αβ^ε άπο 11 πέρνΰί' νννΐ δ\ καΐ τό ποιηύαι έπιτελέβατε, όπως κα^άπερ η προθ-νμία τον %•έλειν , οντω καΐ τό επιτελέΰαι εκ τον έχειν. 12 ει γαρ η προΟ-νμία πρόκειται, καΟ-ό εάν έχη τις, ενπροΰδε- 1θ κτος, ον κα^ό ονκ έχει. ον γάρ ίνα άλλοις άνεβις, νμΐν δ\ d -λίφις' αλλ' ε| ιΰότητος , εν τω ννν καιρώ τό νμών περίβ- 14 ΰενμα εις τό εκείνων νστέρημα, ίνα καΐ τό εκείνων περίβ- ΰενμα γένηται εις τό νμών νβτέρημα' όπως γένηται ίΰότης, 15 κα%^ώς γέγραπται , ο τό πολν , ονκ έπλεόναΟε ' και ο το ολί- γον , ονκ ηλαττόνηΟε. 16 Χάρις δε τω Θεώ τω διδόντι την αντην βπονδην νπερ ' 17 νμών εν vfj καρδία Τίτον' ότι την μεν παράκληΰιν έδέ- ^ατο, βπονδαιότερος δ\ νπάρχων , ανΟ-αίρετος έ^ηλΌ-ε προς Ι^/υμάς. ΰννεπέμΊ^αμεν δε μετ' αντον τόν άδελφόν, ον ο έπαι- 19 νος εν τω εναγγελίω διά παθών τών έκκληβιών ον μόνον δε, αλλά καΐ χειροτονη&είς νπό τών εκκλησιών ΰννέκδημος ημών, 6νν τη χάριτι ταύτη τη διακονονμένη νφ ημών, προς 20 την αντον τον Κνρίον δόζαν , και προ%•νμίαν νμών' 6τελ- λόμενου τοντο, μη τις ημάς μωμηβηται εν τη αδροτητι ταντη 21 τη διακονονμένη νφ' ημών' προνοούμενοι καλά ον μόνον ένώ- 22 πιον Κνρίον, αλλά και ενώπιον άν0'ρώπων' Σννεπέμι^αμεν δε αντοίς τόν άδελφόν ημών, όν έδοκιμάύαμεν εν πολλοίς πολ- λάκις ΰπονδαιον όντα, νννΐ δε πολύ ΰπονδαιότερον, πεποι^'ηΰει] 9Γ> + 388 ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΤΣ Β. VIII. [τΐολλί] xfi είζ υμάς. εί'τε νπερ Τίτου, κοινωνός εμος καΐ εις 23 υμάς βννεργος' εί'τε αδελφοί ημών, άπόύτολοι εκκληβίών , δόξα Χριΰτοϋ. την ονν ενδείξιν της άγάτιης υμών, καΐ ημών καν- 24 χηΰεως νπερ υμών, εις αντονς ενδείξαβϋ-ε, καΐ εΐξ τΐρόΰωτίον τών εκκληΰίών. ΚΕΦ. Θ. CAP. ΙΧ. ΐίερί μεν γαρ της διακονίας της εις τους άγίονς τίεριΟβόν 1 μοι εΰτίν το γράφειν νμΐν. οίδα γαρ την %ρο%•νμίαν νμών, 2 ην νπερ νμών κανχώμαι Μακεδόΰιν , οτι ^Αχαΐα παρεΰκενα- ύται άπο περνΰι ' καΐ ο εξ νμών ζήλος ηρέ%'ί<3ε τονς πλείο- νας, επεμφα δε τονς άδελφονς, ϊνα μη το καύχημα ημών 3 το νπερ νμών κενωΰ'η εν τω μέρει τούτω ' ίνα καΰ^ώς ελε- γον, παρεο'κεναβμενοί ητε, μη πως έαν ελϋ•ω6ί ονν έμοί Μα- 4 κεδόνες, καΐ ενρωβιν νμάς άπαραύκενάβτονς , καταίΰχννθ-ώμεν ημείς, ίνα μη λεγωμεν νμεΐς, εν τ^ νποΰτάΰει ταύττ} της καν- χηβεως. άναγκαΐον ονν ηγηοάμην παρακαλέΰαι τονς αδελφούς, 5 ίνα προέλΟ'ωβιν εις νμάς, καΐ προκαταρτίβωΰι την προκατηγ- γελμενην εύλογίαν νμών ταύτην ετοίμην είναι, όντως ως εν- λογίαν , και μη ωβπερ πλεονε^ίαν. Τοντο δε, ο ΰπείρων φει- 6 δομενως , φειδομενως και Ο'ερίοει ' και ο απείρων επ εύλο- γίαις, επ ενλογίαις καΐ ^'ερίΰει. εκαΰτος καΰ-ώς προαιρείται "ι τγί καρδία' μη εκ λύπης η έ^ ανάγκης' ίλαρον γαρ δότην αγάπα ο Θεός. δννατός δ\ ο Θεός πάβαν χάριν περιββενΰαι 8 εις νμάς, ίνα εν παντί πάντοτε πάβαν αντάρκειαν έχοντες, περιΰσεύητε εις πάν έργον αγαθόν' κα^ώς γεγραπται, εΰκόρ- 9 πιΰεν , έδωκε τοις πενηΰιν' η δικαιοΟννη αντον μένει εις τον αιώνα. Ο δ'ε έπιχορηγών βπέρμα τω βπείροντι , καΙ άρτον 10 εις βρώΰιν χορηγηβαι, και πληΟ'ύναι τον ΰπόρον νμών, καΐ ανξηΰαι τα γεννήματα της δικαιοσύνης νμών. εν παντΙ πλον- 11 τιζόμενοι εις πάβαν απλότητα, ήτις κατεργάζεται δι' ημών ενχαριβτίαν τω Θεώ' οτι η διακονία της λειτονργίας ταύτης 12 ον μόνον εβτΐ προβαναπληρονβα τα νβτερήματα τών αγίων,] ΠΡΟΣ Κ0Ρ1ΝΘΙ0ΤΣ Β. 389 13 [άλλα καΐ τΐερίΰΰενουβα δια τΐολλών ενχαριοτίών τώ Θεώ ' diu IX. της δοκιμής της διακονίας ταύτης δοξάζοντες τον Θεον επί vfi ντίοταγγι της ομολογίας υμών εις το εναγγέλιον τον Χρί~ ΰτον, καΐ άπλότητι, της κοινωνίας εις αυτούς καΐ εις πάντας, 14 καΐ αντών δεηβει νπερ νμών, έπιτίο^ούντων υμάς δια την νπερ- 15 βάλλονΰαν χάριν τον Θεού £φ' νμΐν, χάρις δε τώ Θεώ επι rfj άνεκδιηγήτω αντον δωρεά. ΚΕΦ. Ι. CAP. Χ. 1 ^ίντος δε εγώ Παύλος Λαρακαλώ υμάς δια της τΐραότητος και επιεικείας τού Χρι6τού , ος κατά ττρόΰωπον μεν ταηεινος 2 εν νμΐν ^ άτίών δ\ ^'αρρώ εις υμάς' δέομαι df, το μη παρών ^αρρηύαι ττ] πεποι^ηύει^ fi λογίζομαι τολμηβαι επί τινας τους 3 λογιξομένονς ημάς ώς κατά βάρκα περιπατούντας. εν βαρκι 4 γάρ περιπατούντες , ον κατά βάρκα ΰτρατενόμε&α' τά γάρ όπλα τη^ βτρατείας ημών ον ΰαρκικά , άλλα δννατά τώ Θεώ 5 προς καΟ-αίρεΰιν οχνρωμάτων *• λογισμούς κα%'αιρονντες καΐ πάν νφωμα επαιρόμενον κατά της γνώβεως τού Θεού^ καΐ αίχμα- 6 λωτίξοντες πάν νόημα εις την νπακοην τον ΧριΟτού ^ και εν ετοίμω έχοντες εκδικηβαι πάοαν παρακοην , όταν πληρωϋ"η νμών η νπακοη. 1 τά κατά πρόρωπον βλέπετε \ ει τις πέποι^εν εαντώ Χρι- 6τού είναι, τούτο λογιξέβ^ω πάλιν αφ' εαντού ^ οτι καϋ'ώς 8 αντος Χριΰτού , οντω και ημείς Χριότού. εάν τε γάρ και πε- ριΰΰότερόν τι κανχηύωμαι περί της ε^ονΰίας ημών, ης εδωκεν ο Κύριος ημΐν εις οίκοδομην, και ονκ εις κα^-αίρεΰιν νμών, 9 ονκ αίύχννϋ'ηΰομαι' ϊνα μη δόξ,ω ως αν εκφοβεΐν νμάς διά 10 τών επιϋτολών. ort αι μεν επιβτολαΐ, φηοΐ, βαρεΐαι καΐ ίβχνραί' η δΐ παρονβία τού βώματος άοϋ-ενης , καΐ 6 λόγος 11 ε^ονϋ'ενημενος. τούτο λογιξέΰ^-ω ο τοιούτος, οτι οίοί έΰμεν τώ λόγω δι' επιύτολών 'απόντες, τοιούτοι και παρόντες τώ 12 έργω. Ον γάρ τολμώμεν εγκρίναν η ΰνγκρΐναι εαντονς τιΰι τών εαντονς ΰννιΰτανόντων , άλλα αντοί εν εαντοΐς εαντονς] 390 ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΤΣ Β. Χ. [μετρονντες, καΐ ΰνγκρΰνοντες εαντονς εαντοΐς^ ον Gvvlovuiv. ημείς δε ονχΐ εις τα άμετρα χανχηαόμεΟ-α , άλλα κατά το 13 μετρον τον κανόνος ου έμέριΰεν ημΐν ο Θεός μετρον, έφι- κεΰϋ'αί άχρι καΐ υμών. ου γαρ ως μη εφικνονμενοί εις υμάς 14 ντίερεκτείνομεν εαντονς' άχρυ γαρ και νμών εφ^άβαμεν εν τω εναγγελίω τον Χριΰτον' ονκ εις τά άμετρα κανχώμενοο 15 έν άλλοτρίοις κόποις ^ έλτΐίδα δε έχοντες, αυξανομένης της πί- ΰτεως νμών, εν νμΐν μεγαλνν^ηναι κατά τον κανόνα ημών εις τίεριΰύειαν ^ εις τά νπερεκεινα νμών εναγγελίΰαΰΟ-αι , ονκ 10 εν άλλοτρίω κανόνι εις τά έτοιμα κανχηΰαΰϋ-αι. 6 δε καν- 17 χωμένος, εν Κνρίω κανχάΰ^ω' ον γάρ ο εαντόν ΰννιΰτών ^ εκεί- 18 νός εβτι δόκιμος, αλλ' ον ο Κύριος ΰννίΰτηΰιν. ΚΕΦ. ΙΑ. CAP. XL Οφελον άνείχεύ^έ μον μικρόν τγ} άφροβνντ]' αλλά και άνε- Ι χεΰ^ε μον. ξηλώ γαρ νμάς Θεαν ζηλω' ηρμοΰάμην γάρ νμάς 2 ένΐ άνδρΐ τταρΰ'ενον αγνην παραΰτηΰαι τω Χριβτώ' φοβούμαι 3 δε μη %ως ως ο όφις Εναν έξητίάτηΰεν εν τη τιανονργία αν- τού, οντω φΟ-αργι τά νοήματα νμών από της απλότητας της εις τον Χριοτόν. ει μεν γάρ 6 ερχόμενος άλλον Ίηΰούν κη- 4 ρνΰύει ον ονκ εκηρύξαμεν , η πνεύμα έτερον λαμβάνετε ό ονκ έλάβετε, η εναγγέλιον έτερον ο ονκ εδεξαΰΟ'έ, καλώς ηνεί- χεΰΰ'ε. Λογίζομαι γάρ μηδέν νβτερηκεναι τών νπερ λίαν απο- 5 ΰτόλων. ει δε και ιδιώτης τω λόγω, αλλ' ον- τη γνώΰει' 6 αλλ έν παντί φανερω^έντες έν πάΰιν εις νμάς. η αμαρτίαν "7 έποίησα, έμαντόν ταπεινών ϊνα νμεΐς νφωϋ-ήτε, ότι δωρεάν το τον Θεού εναγγέλιον ενηγγελιοάμην νμΐν; άλλας έκκλη- 8 βίας έΰνλησα, λαβών όψώνιον προς την νμών διακονίαν' καΐ πάρων προς νμάς καΐ νΰτερη&εις , ον κατενάρκηΰα ονδε- νος' το γάρ νβτέρημά μον προΰανεπληρωΰαν οι αδελφοί έλ- Ο ϋ-όντες από Μακεδονίας' καΐ έν παντι άβαρη νμΐν έμαν- τόν έτηρηΟα καΐ τηρηύω. εΰτιν άληϋ'εια Χριβτού έν έμοϊ , οτι] 10 ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΤΣ Β. 391 [η κανχηΰις αντη ον ΰφραγίοετοα εις εμε εν τοις κλψαΰί της XI. 12 Αγλαΐας. διοαί; οτυ ονκ αγαπώ υμάς; ο Θεός old εν' ο δε ποιώ, καΐ ποιηθώ, ίνα έκκόφω την αφορμην των ^-έλόντων αφορμην, ίνα εν ω καυχώνται, ενρεΰ'ώΟί καΟ'ώς καΐ ημείς, 13 οι γαρ τοιούτοι ιρενδαπόβτολοί , εργάταο δόλιοι , μεταύχηματι- 11 ξόμενοί εις άποΰτόλονς Χριβτον' καΐ ον ^ανμαύτόν' αντος γαρ 15 ο Σατανάς μεταύχηματίζεται εις άγγελον φωτός' ου μέγα ούν εί καΐ οι διάκονοι αυτού μεταΰχημάτίζονται ώς διάκονοι δικαι- οβύνης, ών το τέλος εΰται κατά τά έργα αυτών. 10 Πάλιν λέγω, μη τις με δόξη άφρονα είναι' εί δε μη γε, καν ως άφρονα δέι,αύ^έ με, ίνα μικρόν τι κάγώ καυ- 1" χηύωμαι. 6 λαλώ, ου λαλώ κατά Κνριον, αλλ* ως εν άφρο- 18 ΰύνϊ], εν ταύτγι τη νποΰτάβει της κανχηΰεως. επει πολλοί 19 καυχώνται κατά την ΰάρκα, κάγώ καυχηβομαι. ηδέως γάρ άνέ- 20 χεβΟ-ε τών αφρόνων, φρόνιμοι όντες' άνέχεΰ^ε γάρ, εί' τις υμάς καταδονλοΐ, ε ι τις κατεβ^Ίει, ει τις λαμβάνει, ει τις 21 επαίρεται, εί' τις υμάς εις πρόΰωπον δέρει. κατά ατιμίαν λέγω , ως οτι ημείς ηΰϋ'ενηΰαμεν ' εν ω δ' αν τις τολμά, 22 εν άφροβύνη λέγω, τολμώ κάγώ. ^Εβραίοι είβι\ κάγώ' Ιβρα- 23 ηλΐταί είβι ; κάγώ ' ΰπέρμα 'Αβραάμ είοι ; κάγώ ' διάκονοι Χριβτον είβι ; παραφρόνων λαλώ , νπερ εγώ ' εν κόποις πε- ριΰύοτέρως, εν 'πληγαΐς νπερβαλλόντως , εν φνλακαΐς περιύ- 24 αοτέρως, εν ^ανάτοις πολλάκις, υπό ^Ιουδαίων πεντάκις τεα- 25 βαράκοντα παρά μίαν ελαβον, τρΙς έρραβδίΰΰ-ην , άπαξ ελι- ϋ'άβΰ-ην , τρΙς ένανάγηβα, νυχΟ'ημερον εν τω βυ^ώ πεποίηκα' 26 όδοιπορίαις πολλάκις' κινδΰνοις ποταμών, κινδύνοις ληΰτών, κινδύνοις εκ γένους, κινδΰνοις εξ έ%'νών , κινδννοις εν πόλει, κινδννοις εν έρημία, κινδυνοις εν ^αλάβύτ}, κινδύνοις εν 27 φευδαδέλφοις' εν κόπω και μόχ^-φ, εν άγρνπνίαις πολλά- 28 κις , εν λιμώ καΐ δίψει, εν νηβτείαις πολλάκις, εν -ψύχει και γυμνότητι' χωρίς ^ τών παρεκτός, η έπιΰνΰταΰίς μου η κα%'' 20 ημέραν , η μέριμνα παΰών τών έκκληΰιών. τις άο^ενεΐ, καΐ 30 ουκ ά()^'εvώ; τίς οκανδαλίξεται , καΐ ουκ εγώ πυροϋμαΐ] εί 31 καυχάΰϋ-αι δει, τά της άΰ^ενείας μου καυχηΰομαι. Ό Θεός καΐ] 392 ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΤΣ Β. XI. [Λατηρ τον Κυρίου ημών ^Ιηβον Χροΰτοϋ οίδεν, 6 ων εύλογη- Tog εΐζ τους αιώνας, οτι ου 'ψεύδομαι, εν ζίαμαβκω 6 εϋ-νάρ- 32 χης Αρετα του βαΰιλέως έφρούρει την /ίαμαβκηνών πόλιν , %ιά- 6αι με ϋ'ελων' καΐ δια ϋ'υρίδος εν βαργάνη έγ^αλάβΟ-ην δίά 33 του τείχους, καΐ ε^εφυγον τάς χείρας αύτοϋ. CAP. XII. ΚΕΦ. IB. Ι^-αυχάβΰ-αί δη ου βυμφέρει μοί' έλεύβομαι γαρ εις οτίταβίας 1 και αποκαλύψεις Κυρίου' οίδα ανϋ'ρωπον εν Χριβτω προ ετών 2 δεκατεΰβάρων' εί'τε εν ΰώματι, ουκ οΙδα' είτε έκτος τον ύώ- ματος, ουκ .οίδα' ο Θεός οΐδεν' άρτΐαγέντα τον τοιούτον εως τρίτον ουρανού, και οΙδα τον τοιούτον αν^-ρωπον' εί'τε εν ΰώ- 3 μάτι, εί'τε έκτος τον βώματος, ονκ οίδα' ο Θεός οίδεν' ότι 4 ηρπάγη εις τον παράδειβον, και ηκονΰεν άρρητα ρήματα, ά ονκ έ^ον άνϋ^ρώπω λαληΰαι. υπέρ του τοιούτου καυχηΰομαι' υπέρ δε 5 έμαυτον ου καυχηΰομαι , ει μη εν ταΐς άΰΟ'ενείαις μου. εάν γαρ Ο ϋ'εληβω κανχη(5α(5%^αι , ουκ εβομαι άφρων ' αλη^ειαν γαρ ερώ ' φεί- δομαι δε, μη τις εις εμε λογίΰηται ύπερ ο /3A£7r£t με, η ακούει τι f'l εμοϋ.] [ΚαΙ τ]η νπερβολγΙ τών άποκαλύ[φεω]ν, διο ϊνα μη ύπερέρω- 7 μαι, [εδό]ΰ'η μοι ΰκόλοψ τη ΰαρκι, [αγγ]ελος Σατάν^) ίνα με κόλα- 9^4???]• ^β:^ ύπ\ρ τούτου τρεΙς τον [Κύριον] παρεκάλεύα , ϊνα άπο- 8 6τη [απ ] εμοϋ' καΐ εί'ρηκεν «,ot, άρ[κε]ΐ (5οι η χάρις μου' η γάρ 9 δύναμις [μ]ου^) εν άβΰ'ενία τελείτε. [η]δι6τα ούν μάλλον καυχηΰο- μαι εν ταΐς αα^ενίαις μου, ίνα έπιΰκηνώΰη m εμε η δυνάμεις τον Χριύτοϋ. zJio ευδοκώ εν άβ^'ενείαις , εν ύβρεΰιν, εν άνάγκαις, 10 εν ΰτενοχωρίαις ύπερ Χριΰτοϋ' όταν γάρ άΰΰ'ενώ, τότε δυνατός είμι. Γέγονα άφρων' νμεΐς με ηναγκάΰατε. εγώ γάρ ώφειλον υφ 11 ημών ύυνίβταοΰ'αι ' ούδεν γάρ ύΰτέρηΰα τών νπερ λίαν άποΰτό- λων ει καΐ ουδέν ειμί, τά μεν ΰημεΐα του άποϋτόλου κατειρ- 12 γαΰΰ'η έν υμίν έν πάΰη υπομονή, ΰημείοις καΐ τέραΰιν , και δυνά- μεΰιν. τί γάρ έΰτιν ο ηττη^ητε ύπερ τάς λοιπάς έκκληΰίας, 13 1) Σαταν. Olim Σατανά ut apparet e rasura. 2) δυναμ,ις μον. Maiius reccntior ov rcscripsit. ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΤΣ Β. 393 ει μη on αντος εγώ ον κατενάρκηΰα υμών; χαρίΰαΰϋ'αί μοι XII. 14 την άδικίαν ταντην. ίδον τρίτον τούτο ετοίμως εχω ελϋ•εΐν τιρος νμάς, καΐ ον καταναρκηβω' ον γαρ ζητώ τα νμών , άλλα νμάς. ον γαρ οφίλει τα τεκνα^) τοις γονενβιν ^-ησανρίξειν, 1δ αλλά 0L γονείς τοις τέκνοις' εγώ δε ηδίβτα δαπανηΰω καΐ έκδα- πανηϋ-ήβομαί νπερ των φνχών υμών' Ει περιϋβοτέρως νμάς άγα- 16 τΐώ, ηΰΰον αγαπώ μαί. ε[ΰ]τω δε, εγώ ον κατεβάρηβα νμάς' άλλα 17 νπάρχων πανούργος , δόλω νμάς ελαβον. μη τίνα ών άπέ- 18 ΰταλκα προς νμάς, δο^ αντού επλεονεκτηΰα νμάς; παρεκάλεΰα Τίτον, καΐ ΰνναπεύτειλα τον άδελφόν' μη τι επλεονεκτηΰεν νμάς Τίτος; ον τω αντω πνενματυ περιεπατηβαμεν ; ον τοις αντοις ί'χνεΰιν; 19 Πάλαι δοκεΐται οτι νμΐν άπολογονμεΰ•α ; κατενάντι Θεού εν Χριβτω λαλούμεν' τα δ'ε πάντα, αγαπητοί, νπερ της νμών οίκοδο- 20 μης. Φοβούμαι γαρ, μη πως έλ^ών ονχ οΐονς ^-ελω ενρω νμάς, κάγώ ενρεϋ-ώ νμΐν οϊον ον %'ελετε' μη πως ερις, ζήλος, %'νμο\, ερι- 21 d-iai ,^) καταλαλειαι , 'ψιΟ'νριΰμοΙ, φνβιώΰεις, άκαταΰταΰείαι' μη πάλιν έλϋ'όντος μον ταπεινώβη με ο Θεός μον προς νμάς, καΐ πεν- ^^ηΰω πολλούς το3ν προημαρτηκότων , και μη μετανοηΰάντων επΙ τη ακαΰ^αρβία καΐ πορνεία και άΰελγεία η επραζαν. ΚΕΦ. ΙΓ. CAP. XIII. i -Ιδού τρίτον τούτο ετοίμως εχω ελΟ^εΐν προς νμάς. επΙ ΰτόματος 2 δνο μαρτύρων καΐ τριών βτα^ηΰεται πάν ρήμα. προείρηκα κα\ προλέγω, ως παρών το δεύτερον, και απών νύν τοις προημαρτη- κόΰιν, καΐ rotg λοιποΐς πάΰιν, οτι εάν ελ%•ω εις το πάλιν , ον φεί- 3 ύομαι. έπΙ δοκιμην ζητείτε τού εν εμοί λαλούντος Χριΰτού, ός εις 4 νμάς ονκ αΰϋ'ενει, άλλα δννατεΐ εν νμΐν. και γαρ ει εΰτανρώΟ-η εξ άβΟ-ενείας, άλλα ζη εκ δννάμεως Θεού' και γαρ ημείς άΰ^ενούμεν αύν αντω, αλλά ζηβομεν ΰνν αντω εκ ύννάμεως Θεού είς νμάς. 5 Εαντονς πειράζετε ει έβτε εν τη πίϋτει. η ονκ επιγινώ- 1) τεν,να. Olim τενα. Correxit 1 τη. 2) sqid'LaL. Olim ερξί^Ίαι. Cor- rexit manus recens. 394 ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΤΣ Β. XIII. ΰκετε εαντονς, on Χρίΰτος Ιηΰοϋς εν νμ,ΐν έβτιν, ει μη τι αδόκιμοι εΰτε. ελπίζω δε οτι γνώΰεβ^ε οτο ημείς ουκ εΰμεν αδόκιμοι, ενχό- 7 με^^α δε προς τον Θεον ^ μη ποιηβαι νμάς κακόν μηδέν, ονχ ίνα ημείς δόκιμοι φανώ μεν, αλλ'' ίνα νμεΐς το καλόν ποιητε, ημείς δε ώς αδόκιμοι ώμεν. ον γαρ δυνάμεΟ'ά τι κατά της άληΟ^είας , αλλ' 8 νπερ της αληθείας, χαίρομεν γαρ όταν ημεΐς άβϋ^ενώμεν, νμεΐς 9 δε δυνατοί ήτε' τοντο και ευχόμενα, την νμών κατάρτιΰιν. ζίιά 10 τούτο ταντα απών γράφω, ϊνα παρών μη άποτόμως χρηΰωμαι, κατά την ε^ονΰίαν ην 6 Κύριος εδωκεν μοι εις οίκοδομην, και ουκ εις κα^αίρεΰιν. Λοιπόν, αδελφοί, χαίρετε, καταρτίζετ^-αι,^) παρακαλεΐβϋ'ε, 11 ειρηνεύετε ' καΐ ο Θεός της αγάπης και ειρήνης εΰται μεϋ'^ υμών. Άβπάΰαΰϋ-ε αλλήλους εν φιληματι αγίω. Αύπάζονται υμάς ot άγιοι 12 πάντες, η χάρις του Κυρίου Ίηΰοϋ Χριΰτον, και η αγάπη του Θεού, 13 καΐ η κοινωνία του 'Άγιου Πνεύματος μετά πάντων υμών. ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΤΣ Β. 1) ν.ατα^τιζ^τΟ'κι. Sic MS. Pro ν,ατα^τιζεαΟ'αι. ΠΡΟΣ ΓΑΛΑΤΑΣ. ΚΕΦ. Α. 1 Παύλος άπόβτολος. [ουκ απ αν]%•ρώ'χων ^ ονδ\ δυ av^QCu7Co[v^QkV.l. άλλα] δια Ίηϋον Χρίΰτον , καΐ Θεον πατρός τον [εγείραν]τος αυτόν 2 εκ νεκρών, [καΐ] οί ΰνν εμοί πάντες άδε[λφοΙ], ταΐς εκκληΰίαις της 3 Γα[λατίας]' Χάρις νμίν καΐ ειρήνη ά[π6 Θεον] πατρός ημών, καΐ 4 Κνρίον Ύηΰον Χριβτον , τ()[ν δόν]τος εαντον περί τών αμ[αρ]τίθ3ν ημών, όπως έ^ελη[ταί] ημάς εκ τον αιώνος τον έ[ν]ε6τώτος πονη- 5 ρον, κατά το θέλημα τον Θεού καΐ πατρός ημών, ω η δοξ,α εις τους αιώνας τών αιώνων, αμήν. 6 Θαυμάζω οτυ όντως ταχέως μετατίΰ^ε^) άπο τον καλέΰαντος 7 υμάς εν χάριτυ Χριβτον , εις έτερον εναγγέλιον' ο ονκ εΰτιν άλλο, ει μη τινές είύιν οί ταράύύοντες υμάς, καΐ ^έλοντες μεταΰτρε- 8 φαι το εναγγέλιον τον' X()t(?roi». αλλά καΐ εάν ημείς η άγγε- λος εξ ονρανον εναγγελίΰηται νμΐν παρ' ο ενηγγελιΰαμεϋ^α νμιν, 9 avad -εμα εΰτω. 'ίΐς προειρηκαμεν , και άρτι πάλιν λέγω, ει τις 10 νμάς εναγγελίζετε παρ' ο παρελάβετε , άνάϋ'εμα εοτω. άρτι γαρ άνϋ'ρώπονς πείϋ-ω η τον Θεόν; η ζητώ ανΰ'ρώποις αρέΰκειν; 11 ει ετι άν&ρώποις ηρεΰκον, Χριβτον δονλος ονκ αν ημην. Γνω- ρίζω δε νμιν, αδελφοί, το εναγγέλιον το ενηγγελιοϋ-εν νπ 12 έμον, ort ονκ έΰτιν κατά avd -ρωπον' ονδε γαρ έγω πάρα αν- Ο^ρώπον παρέλαβον αντο , ονδε έδιδάχΟ'ην , αλλά δια αποκαλυ- -ψεως Ίηΰον Χριβτον. 13 Ήκονΰατε γάρ την έμην άναύτροφην ποτέ εν τω Ιονδαΐ- 6μώ, οτι καϋ"' νπερβολην έδίωκον την έκκληβίαν τον Θεον, και 14 έπόρΰ-ονν αντην ' και προέκοπτον εν τω Ίονδαϊβμώ νπερ πολ- λονς ύννιλικιώτας εν τω γένει μον , περιβύοτέρως ζηλωτής νπάρ- 15 χων τών πατρικών μον παραδόύεων. [Ότε] δε ηνδόκηβεν 6 Θεός 6 ά[φορ]ί6ας με εκ κοιλίας μητρός [μο]ν, και καλέΰας διά της χά[ρι- 1(3 τ[()^ αντον, αποκαλνφαι τον [νιυν] αντο ν εν έμοΐ,ϊνα εναγγε[λί]ζω- 1) μεταζίΟ^-Β. Sic MS, Pro μετατι^^σϋ-ε. 396 ΠΡΟΣ ΓΑΛΑΤΑΣ. Ι. μαι αντον εν τοις εϋ'νε[6ί]ν' ενϋ^εως ον Ή:ροΰανεΰ'8[μ]ην ΰαρκΐ και αΐματί, ονδε [ajvriXOOv εις Ιεροΰόλνμα προς rovg προ έμον απο- 17 ΰτολονζ^ άλλα ατΐηλϋ^ον εις ^Αραβίαν , καΐ πάλιν υπεύτρε-ψα εις ^α~ μαΰκον. έπειτα μετά τρία ετη ανήλΰΌν εις Ίεροβόλνμα ιοτορηΰαί 18 Κηφάν, και επέμεινα προς αντον ημέρας δεκαπέντε' έτερον δε 19 των αποστόλων ρνκ είδον , ει μη Ίάκωβον τον αδελφον τον Κυ- ρίου, ά δε γράφω νμΐν ^ ίδον ενώπιον τον Θεον, οτι ου ιβενδομαι. 20 έπειτα ήλΘ^ον εις τα κλήματα της Σνρίας και της Κιλικίας' "Ημην 21 δΙ αγνοονμενος τω προΰώπω ταΐς εκκληοίαις της 'Ιουδαίας ταΐς 22 εν Χριΰτω' μόνον δε ακονοντες ηΰαν^ δτί- ο διώκων ημάς ποτέ, 23 ννν εναγγελίξετε την πίΰτιν ην ποτέ επόρϋ-ει. καΐ εδόξαξον εν 24 εμοί τον Θεόν. ΚΕΦ. Β. CAP. 11. "ί^πειτα δια δεκατεσσάρων ετών πάλιν άνεβην εις ^Ιεροσόλνμα 1 μετά Βαρνάβα, σννπαραλαβών και Τίτον' άνεβην δε κατά. άπο~ 2 κάλνψιν , και άναι^έμην αυτοΐς το εναγγέλιον ο κηρύσσω εν τοις ε^'νεσιν' Κατ' ιδίαν δε τοις δοκοϋσιν ^ μη πως εις καινόν τρέχω η εδραμον. αλλ ουδέ Τίτος ο σύν έμοΙ , "Έλλην ων , ηναγ- 3 κάσ^η περιτμη^ηναι ' διά δε τους παρείσακτους φευδαδέλφους, οΐ~ 4 τεινες παρεισηλϋ-ον κατασκοπησαι την ελευ^ερίαν ημών ην εχομεν εν Χριστώ Ίησον, ίνα ημάς καταδουλώσουσιν ' οίς ούδε προς ωραν 5 εί%αμεν ττ}' υποταγή ^ ίνα η άληΰ'εια του ευαγγελίου διαμένη προς υμάς. Απο δ\ τών δοκούντων είναι τι., οποιοί ποτέ ήσαν ^ ουδέν 6 μοι διαφέρει' πρόσωπον ο Θεός άνΰ-ρώπου ου λαμβάνει' εμοι γαρ οΓ δοκοϋντες ούδεν προσανέ^^εντο , αλλά τουναντίον , ίδόντες 1 ότι πεπίστευμαι το εύαγγέλιον της άκροβυστείας ^) καΟ'ώς Πέ- τρος της περιτομης' ο γάρ ενεργήσας Πέτρω εις άποστολήν της 8 περιτομής , ένήργησεν κάμοί εις τά έΰ-νη. Και γνόντες την χά- 9 ριν την δοϋ^εΐσάν μοι , Ιάκωβος και Ιωάννης , οι δοκοϋντες ΰτν- λοι είναι, δεξ^ιάς έδωκαν £μοΙ καΐ Βαρνάβα κοινωνίας, ίνα ημείς 1) της ιχ-κρηβνστξίκς. ης ayiQ rescripsit 1 m. ΠΡΟΣ ΓΑΛΑΤΑΣ. 397 10 μεν £ϋ£ τα εϋ•νη, αντοί δε εις την περι.τομην' ^ι,οζ/οι/ των τζτω- II. χών ίνα μνημονενωμεν , 6 χαΐ έΰτίονδαβα αντο τοντο τίΟίήΰαί. 11 οτε δε ηλϋ'εν Κηφάς εις Άντίόχειαν^ κατά πρόΰωπον αντω άντ- 12 εότην, οτι -κατ εγνωσμένος ην. προ τον γαρ ελϋ-ειν τίνας άπο Ιακώβου^ μετά των εϋ-νών ΰννήοΰ-ιεν' οτε δε ηλϋ-ον, νπέοτελ- 13 λεν καΐ άφωριζεν εαντον, φοβούμενος τονς εκ περιτομής. καΐ βνννττεκρίΟ-ηϋαν αντω καΐ οΓ λοιποί Ίονδαΐοί, ωΰτε καΐ Βαρ- νάβας ονναπηχ^-η αντών rfj νποκρίΰει. 14 Άλλ' οτε Ιδον οτι ονκ ορΰΌττοδονόιν προς την άληΟ^ειαν τον εναγγελΰον, είπον τω Κηφα έ'μπροΰΌ-εν πάντων, ft βν, Ιονδαίος υπάρχων, εΘ'νικώς καΐ ονχ Ίονδαϊκώς ζης, πώς τα 15 ε&νή αναγκάζεις Ίονδαΐξείν; ημείς φνΰί Ιονδαΐοι, καΐ ονκ ε| 10 εΘ-νών αμαρτωλοί , είδότες οτι ον δικαιούται άνΟ'ρωπος f| έρ- γων νόμου, εάν μη διά πίβτεως Χριστού ^Ιηΰον. καΐ ημείς εις Χρκ7το2/ Ίηύονν επιΰτενΰαμεν , ίνα δικαιωΟ'ώμεν εκ πίστεως Χριστού, και ονκ εξ έργων νόμον' ότι εξ έργων νομον ον δι- 17 καιωΰ•ησεται πάσα σαρξ. ει δε ξητούντες δικαιωΰ-ηναι εν Χρι- στώ, ενρέ^ημεν και αντοι αμαρτωλοί, άρα Χριστός αμαρτίας 18 διάκονος; μη γένοιτο, ει γάρ α κατέλυσα, ταύτα πάλιν οίκο- 10 δομώ , παραβάτην εμαυτόν συνιστάνω. εγώ γάρ διά νόμου νόμω 20 απέΘ'ανον , ίνα Θεώ ζησοο. Χριστώ σννεσταύρωμαι' ζώ δ\ , ουκ έ'τι εγώ, ζη δε εν εμοί Χριστός' ο δε νύν ζώ εν σαρκΐ, εν πίστει τη τού υιού τού Θεού , τού άγαπησαντός με και παρα- 21 δόντος εαυτόν υπέρ εμού. ουκ ά^-ετώ την χάριν τού Θεού ' ει γάρ διά νόμου δικαιοσύνη, άρα Χριστός δωρεάν άπέϋ-ανεν. ΚΕΦ. Γ. CAP. III. 1 uJ ανόητοι Γαλάται, τίς υμάς εβάσκανεν; οίς κατ όφΟ'αλ- 2 μους Ιησούς Χριστός προεγράφη εσταυρωμένος. Τούτο μόνον d -έλω μα%•ειν αφ' υμών, εξ έργων νόμον το πνεύμα ελάβετε, 3 η εξ ακοής πίστεως ; όντως ανόητοι εσται ; εναρξάμενοι πνεν- 1 μάτι, νύν σαρκΐ επιτελείστε; τοσαύτα επά^'ετε είκη; ει γε καΐ είκη. 398 ΠΡΟΣ ΓΑΛΑΤΑΣ. III. Ο ονν εττιχορηγών νμΐν το πνεύμα, καΐ ενεργών δυνάμεις εν νμιν. δ εξ, έργων νόμου το πνεύμα ε λάβετε η εξ, άκοης πίότεως; κα3•ώς 6 Αβραάμ έπι6τευ6εν τω Θεώ, καΐ ελογίβΟ^Ύΐ αντώ εις δικαωούνην. γινωβκεται άρα οτι οΓ εκ πίϋτεως, ούτοι είΰιν υιοί Αβραάμ. Προ- g ειδονΰα δε η γραφή οτι εκ πίβτεως δικαιοΤ, τά ε&νη 6 Θεος^ προ- ενηγγελίαατο τω ^Αβραάμ , οτι ενευλογηΟ'ηΰονται εν ΰοΐ πάντα τά εχ^νη. ωΰτε οι εκ πίβτεως, ευλογούνται βύν τω πιΰτώ ^Αβραάμ. Ο "Οΰοι γαρ εξ έργων νόμου είΰΐν, υπό κατάραν είΰίν' γέγραπται 10 γαρ , οτι επικατάρατος πάς ός ουκ εμμένει εν πάΰιν τοις γεγραμ- μένοις εν τω βιβλίω του νόμου, του ποιηβαι αυτά. "Οτι δε εν H νόμω ουδείς δικαιούται παρά τω Θεώ , δηλον' ότι ο δίκαιος εκ πί- 6τεως ξήΰεται' 6 δε νόμος ού[κ εοτιν] εκ πίύτεως, άλλ^ ο ποιη- 12 [ΰας αύτά]^) ξηΰεται εν αύτοΐς. Χριύτός ημάς έξηγόραβεν εκ τ[Ύΐς 13 κατά]ρας τού νόμου , γενόμε[νος\ νπερ ημών κατάρα ' ότι γεγ[ρα- πται], επικατάρατος πάς 6 κρεμ[άμε}νος επΙ ξύλου' ίνα εις τά 14 εϋ^[νη] η ευλογία τού Αβραάμ γενητ[αι]. εν Χριύτώ Ίηύού , ίνα την επαγγελί[αν] τού πνεύματος λάβωμεν διά της π[ί]βτεως. κατά αν- 15 ^ρωπον λέγω, άδε[λ\φοΙ, όμως άνΟ'ρώπου κεκυρωμέν[ην] δια.Θ'η- κην ουδείς ad -ετεΐ, η έπιδιατάΰΰεται. τω δε Αβραάμ ερρέΰ-ηβαν 10 αι επαγγελίαι, καΐ τω ΰπέρματι αυτού' ου λέγει, και τοΙς ΰπέρ- μαΰιν, ως επΙ πολλών, αλλ' ως εφ' ενός, καΐ τω ΰπέρματί 6ον, ός έΰτιν Χριβτός. Τούτο δε λέγω, δια^ηκην προκεκνρωμένην υπό 17 τού Θεού ο μετά τετρακόσια και τριάκοντα ετη γεγονώς νόμος ουκ άκυροι, εις το καταργηΰαι την έπαγγελείαν. ει γάρ εκ νόμου η 18 κληρονομία , ουκ ετι εξ έπαγγελείας' τω δε 'Αβραάμ δί' επαγγελίας κεχαριΰται ο Θεός' τί ούν 6 νόμος; τών παραβάσεων χάριν προ6- 10 ετέΟ'η, άχρις ού ελΰ-η το ΰπέρμα ω έπηγγελται , διαταγείς δι αγγέ- λων, εν χειρί μεΰίτου. ο δε μεσίτης ενός ουκ εβτιν , ο δε Θεός εις 20 έΰτιν. ~) Ό ούν νόμος κατά τών επαγγελιών τού Θεού ; μη γένοιτο, ει γάρ 21 έδόϋ'η νόμος ό δυνάμενος ζωοποιηΰαι , Οντως εκ νόμου αν ην η δικαι- οσύνη ' αλλά συνέκλεισεν η γραφή τά πάντα ύφ αμαρτίαν, ίνα η 22 1) αυτά. ανΌ'ρωπος videtur defuisse ante ξησεται. 2) εις 8θτιν. εστίν rescriptiim a 1 in. ΠΡΟΣ ΓΑΛΑΤΑΣ. 399 επαγγελία εκ πίατεως Ίησον Χριΰτον dod'fj τοις πίΟτεΰονΟιν. 1Π. 23 τΐρο τον δε iXd-stv την πίύτιν ^ νπο νόμον εφρονρονμε&α 6νν- 24 κλεωμενοί εις την μελλονΰαν τΐοΰτιν ά%οκαλνφ%'ηναι. ωΰτε 6 νόμος παιδαγωγός ημών γεγονεν εις Χριΰτον, ίνα εκ πί6τεω[ς 25 δίκαί]ωθ•ώμεν' ελϋ-ονΰης δε [της π]ίβτεως, ουκ ετι νπο παι- 2G [δαγω]γ6ν εΰμεν. πάντες γαρ [νίοϊ] Θεον εΰτε δίά της πί- 27 ατεως [εν Χρίΰτ](:ο Ίησον' "Οΰοι γαρ εις Χριύτον έβα[πτί\0%•ητε, 28 Χριΰτον ενεδνβαΰΟ-αι. [ον\κ ενι Ιουδαίος, ονδε 'Έλλην' [ον]κ ενί δονλος, ονδε ελενϋ'ερος' [ο]νκ ενι αρΰεν και ϋ'ήλν' άπαν- 20 [τ]ες γαρ νμεις εΰτε Χριατον Ίηΰον' ει δε [ν]μεΐς Χριύτον^ άρα τον ^^βραάμ ύπερμα εΰτε, κατ' επαγγελίαν κληρονόμοι. ΚΕΦ. Δ. CAP. IV 1 ^Ιεγω δε, εφ' όΰον χρόνον ο κληρονόμος νηπιός εΰτιν , ονδεν 2 διαφέρει δονλον , %i;^tog πάντων ων' άλλα νπο επιτρόπονς 3 εΰτιν καΐ οικονόμονς , άχρι της προ^^εΰμίας τον πατρός. Ον- τως και ημείς, ότε ημεν νηπιοι, νπο τα ΰτοιχια τον κόΰμον 4 ημεν δεδονλωμένοι ' οτε δε ηλ%•εν το πλήρωμα τον χρόνον, εξαπέΰτειλεν 6 Θεός τον νιόν αντον , γενόμενον εκ γυναικός, 5 γενόμενον νπο νόμον, ϊνα τονς νπο νόμον ε^αγοράΰη , ίνα την 6 viod -εΰίαν άπολάβωμεν. "Οτι δε εΰτε νίοΙ , έξαπέΰτειλεν 6 Θεός το πνενμα τον νιον αντον εις τάς καρδίας ημών, κρά- 7 ζον , Άββά ο πατήρ, ώΰτε ονκ ετι ει δονλος , άλλα νιος ' ει 8 δε νιος, και κληρονόμος δια Θεον. Άλλα τότε μεν ονκ είδό- 9 τες Θεον, εδονλενΰατε τοις φνΰι μη ονΰι ϋ'εοΐς' νυν δε, γνόντες Θεον, μάλλον δ'ε γνωΰΰ'έντες νπο Θεοϋ , πώς επι- ΰτρέφετε πάλιν επΙ τα άΰϋ^ενη καΐ πτωχά ΰτοιχια, οίς πάλιν 10 άνω&εν δουλεύειν d -έλετε; ^Ημέρας παρατηρεΐΰ^Β-ε, και μήνας, 11 καΐ καιρούς, καΐ ενιαντονς. φοβούμαι νμάς , μη πως εική 12 κεκοπίακα εις νμάς' γίνεΰθ-ε ως εγώ, ότι κάγώ ώς νμεΐς. 13 Αδελφοί, δαίομαι νμών' ονδέν με ηδικηΰατε. οί'δατε δε ότι 400 ΠΡΟΣ ΓΑΛΑΤΑΣ. IV. di aOd'evsLCiv της ύαρκος ενηγγελίβάμην νμΐν το πρότερον ^ καΐ 14 τον πειραΰμον νμών εν ττ] ΰαρκί μον ουκ εξονΘ'ενηΰατε ονδε ε^ε- πτνΰατε^ αλλ' cog αγγελον Θεον εδε^αβϋ-αί με, ως Χριύτον Ίψ 60VV. Που ονν ο μακαριΰμος υμών; μαρτυρώ γαρ νμΐν οτι, ευ 15 δυνατόν, τους οφΟ'αλμονς υμών ε^ορύ^αντες εδώκαταί μοι. ωβτε 16 ^Χ^ρος υμών γεγονα άληϋ-εύων υμΐν, Ζηλοϋΰυν υμάς ου καλώς, Π άλλα εκκλεΐΰαι^) υμάς ^έλουβιν, ίνα αυτούς ξηλοϋτε. καλόν δε 18 ξηλοϋόΰ-αι εν καλώ πάντοτε, καΐ μη μόνον εν τω παρεΐναί με τίρος υμάς. Τεκνεια μον, ους πάλιν ώδείνω , άχρις ου μορφωϋ-τ} 10 Χριΰτος εν υμΐν' η&ελον δε παρεΐναι προς υμάς άρτι, καΐ αλλά• 20 ^αυ την φωνην μου, ort αποροϋμαι εν υμΐν. Αεγετέ μοι, οι υπο 21 'νόμον ΰ'ελοντες') είναι, τον νόμον ουκ άκονετε; γέγραπται γαρ, 22 οτι Αβραάμ δυο νίους εύχεν' ενα εκ της παιδίβκης, καΐ ενα εκ της ' ελευ%'έρας' αλλ' ο μεν εκ της παυδίβκης, κατά ΰάρκα γεγεννηται' 23 ό δε εκ της ελευθέρας, δι' επαγγελείας. α τινά εΰτιν αλληγορού- 24 μένα ' αύται γάρ είόιν δύο διαϋ-ήκαι ' ) μία μεν άπο ορούς Σινά, εις δουλίαν γεννώΰα, ήτις εύτίν "Αγαρ. το δ\ "Αγαρ Σινά ορός 2δ εύτίν εν ττι'Αραβεία, βυΰτοιχεΐ δε τη νυν Ιερουΰαλημ, δουλεύει γάρ μετά τών τέκνων αυτής, η δε άνω Ιερουΰαλημ , ελευΟ-ερα 26 εύτΙν ^ ήτις εβτίν μητηρ πάντων ημών' Γέγραπται γάρ, εύφράν- 27 ϋ'ητι ΰτειρα η ου τίκτουβα ' ρη^,ον καΐ βόηΰον η ουκ ώδίνουΰα ' οτι πολλά τά τέκνα της έρημου μάλλον η της εχούΰης τον άνδρα. Ημείς δε , αδελφοί, κατά Ιύαάκ, επαγγελείας τέκνα εΰμεν. άλλ 9Q ωβπερ τότε ο κατά ΰάρκα γεννηΰ'είς εδίωκαι^) τον κατά πνεύμα, όν- τως και ννν. Άλλα τί• λέγει η γραφή -, έκβαλε την παιδίβκην ταύ- 30 \ην και τον νίον αντης, ον γάρ μη κληρονομηΰη ο νιος της παι- δίϋκης μετά τον νίον της ελευΟ'έρας. Ημείς δε, αδελφοί, ουκ 31 εΰμεν παιδίΰκης τέκνα , αλλά της ελευ&έρας. 1) ε-λ-ϋλειβοα. Olim ε-κλειοαι, κ minutum maims antiqua supcrius atldiilit. 2) ^'ελ'οντες. -9" ct λ, a man. recent, renovata esse videntnr. 3) δια^'η-Λαι. ιαϋ-η-κ renovatiim est atramento recentiori. 4) εδίω-κκί. Sic MS. ΠΡΟΣ ΓΑΛΑΤΑΣ. 401 ΚΕΦ. Ε. CAP. ν^ i 1 ij sAevd'SQia ημάς Χρίΰτος ηλενΰ-ερωΟεν , ΰτηκετε ονν ^ κα\ μι) 2 πάλιν ζνγώ ^ofAm? ενεχεΰ&αί. Ίδε εγώ Παύλος λέγω νμίν, ore 3 εάν τίερίτεμνηοΰ'ε , Χριβτος νμάς ονδεν ωφε?.η6εί ' μαρτνρομοα δε τίάλιν παντί άν%^ρώπω περιτεμνομενω , οτυ οφειλέτης έβτίν 4 όλον τον νόμον ποίήααι. Κατηργη^-ηται άπο τον Χριΰτον, οί- ο τίνες iv νόμω δικαίονύΰ'ε, της χάριτος εξ,ετιεβατε' ημείς γάρ Ο πνενματι εκ πίΰτεως ελπίδα δικαίοϋννης άπεκδεχόμε&α. εν γάρ Χριβτώ Ίηΰον οντε περιτομή τυ luyyi ^ οντε άκροβνβτία, αλλά 7 πίβτις δυ αγάπης ενεργούμενη. Έτρεχετε καλώς' τις νμάς ένέ~ 8 κοφεν άληΟ-εία μη πίϋ'εΰΟ^αί ; η πειβμονη ουκ εκ τον καλονν- JQ τος νμάς. μικρά ζνμη όλον το φύραμα ξνμοΐ. εγώ πεποίΰ-α εις νμάς εν Κνρίω^ οτι ονδεν άλλο φρονηβετε' 6 δε ταράαοων 11 νμάς βαβτάβεΰ το κρίμα, οβτις εάν f^. 'Εγώ δε, αδελφοί, ει περιτομην ετι κηρύβΰω, τί hi διώκομαι; άρα κατήργηταί το 12 οκάνδαλον τού ύτανρον τον Χριστού, οφελον καΐ άποκόψονται 13 0L άναΟτατονντες νμάς, νμεις γάρ επ' ελενΰ^ερια εκλήΰ-ητε αδελ- φοί' Μόνον μη την έλενΰ'ερίαν εις άφορμην τ /J ύαρκΐ, αλλά 14 δίά της αγάπης δονλενεται άλληλοις. ο γάρ πάς νόμος εν ενί λόγω πεπλήρωταί , εν τω, αγαπήσεις τον πλησίον σον ως σεαν- 15 τόν. ει δε άλληλονς δάκνετε και καταισϋ-ίετε , βλέπετε μη νπό 16 αλλήλων άναλωϋ^ήτε. λέγω δε^ πνενματι περιπατείτε, καΐ επι- 17 ^νμίαν σαρκός ον μη τελέσηται. η γάρ σαρξ, επι^νμει κατά τού πνεύματος , το δε πνεύμα κατά της σαρκός' ταύτα δε αλληλ[οις 18 άντί]κειτε, ίνα μη α εάν ϋ-ελίητε, ταύ]τα ποιηται. Ει δε πνενματι 19 [άγεσΰ•ε], ονκ εσται νπό νόμον. [φανερά] δε έστιν τά έργα της σα[ρ- 20 κό^] , άτινά εστίν πορνεία, ά[καΟ•αρ]σία , άσελγια , είδωλολατρε\ία\, φαρμακία, ε%%ραι, έρις, Ί^^ηλοι], ϋ^υμοί, αίρει^ΐαι^) δι%οστα[σίαι\, ερε- 21 σις,~) φϋ-όνοί, φόνοι, μεΐ'ΰ'αι] , κώμοι, και τά όμοια τοϊ;τ[θί,ς] ' α προ- 1) cuQei^LaL. Sic MS. Post e maims antiqua superius addidit t. 2) bqs- 6ΐς. Sic pro αιρέσεις. CvOBr:X ALEX. 26 402 ΠΡΟΣ ΓΑΛΑΤΑΣ. V. λέγω νμΐν, καΟ-ώς κα[ϊ] προεΐτΐον, οτι οι τα τοιαύτα πράβΰον- τες βαϋίλείαν Θεον ον κληρονομ,ηβονβίν. Ο δε καρπός τον πνεύματος εβτιν αγάπη, X^Q^i ειρήνη, 22 μακροΰ-υμία, χρηΰτότης, άγαϋ-ωβννη, πίύτις, πραντης , έγκρά- 23 τεια' κατά των τοιούτων ουκ εβτιν νόμος, οί δ\ τον Χριβτον 24 Ιηβον την βάρκα έβτανρωύαν βνν τοΐς παΟ^ημαΰιν καΐ ταΐς επι- ^νμίαυς. ^) Ει ξώμεν πνενματι , πνενματι και ΰτοιχώμεν. μη 20 γινώμεϋ-α κενόδοξ,οι, άλληλονς προκαλούμενοι, άλληλοις φϋ•ο- νονντες. ΚΕΦ. ς. CAP. VI. 'αδελφοί, εάν και προλημφϋ-^ άν&ρωπος εν τινι παραπτώματι, 1 νμεΐς ot πνενματικοί καταρτίζεται τον τοιούτον εν πνεύματι πρα- ότητος , ΰκοπών ύεαντον μη καΐ 6ν πειραοΰ-τίς: ^Αλλήλων τα βάρη 2 βαΰτάζετε, και όντως αναπληρώνατε τον νόμον τον Χριύτον. ει 3 γάρ δοκεΐ τις είναι τι , μηδέν ων, φρεναπατα έαντόν' Το δε έργον 4 έαντον δοκιμαξετω εκαύτος , κα\ τότε εις έαντόν μόνον το καύχημα ε%ει, καΐ ονκ εις τον έτερον' εκαΰτος γάρ το ίδιον φορτίον βαΟτά- 5 βει. Κοινωνείτω δε ο κατηχούμενος τον λόγον τω κατηχονντι εν 6 πάΰιν άγα&οΐς. Μη πλανάΰ^αι ^ Θεός ον μνκτηρίζεται' 6 γαρ έαν ~ ΰπείρη άνϋ^ρωπος , τούτο και ϋ'ερίΰει' [Ότι 6] σπείρων εις την S βάρκα έαν[τον , έ\κ της οαρκός Ο'ερίβει φ%•ο[ράνΥ ο δε απείρων εις το πνεν[μα, έ]κ τον πνεύματος 0-ερη6ει ζωην [αί]ώνιον. Το δε Ο καλόν ποι[ονν]τες μη εγκακώμεν' καιρώ [γά]ρ ίδίω ^^ερίβομεν, μη έκλν\ο\μενοι. 'Άρα ονν ως καιρόν [ε^χομεν , έργαζόμε%:α το 10 a^/wf^-Joi/ προς πάντας , μάλιΰτα δε προς τονς οίκίονς της πίΰτεως. "Ιδετε πηλίκοις νμΐν γράμμαΰιν εγρα-φα ττ] εμη χειρί. όΰοι ^2 ϋ'έλονβιν ενπρούωπηοαι εν ΰαρκΐ, ούτοι άναγκάξονΰιν υμάς πε- ριτεμνεΰΟ^ε , μόνον ίνα τω Οτανρώ τού Χριΰτού μη διώκονται, ονδε γάρ οί περιτεμνόμενοι αύτοΙ νόμον φνλάββονοιν' άλλα 13 βούλονται υμάς περιτεμνεβΟ^ε , ίνα εν τγι υμετέρα οαρκΐ καν- χηύωνται. έμοί δε μη γένοιτο καυχηΟαβ^αι ει μη εν τω ύτανρώ 14 1) επί'&νμίαίς. Sic Μ8. Woide male επίΰ^νμιας. I ΠΡΟΣ ΓΑΛΑΤΑΣ. 403 τον KvQLOv ημών Ίη6ον Χριβτοϋ' zIl ον εαοί κόβμος έβταν- VL 15 ρωταί , καγώ κ06μω. εν γαρ Χριοτω Ιηϋον οντε περυτομη τι 10 έοτίν , ούτε άκροβνΰτία, άλλα κεανη κτίύεις. ΚαΙ ο6οι τω κα- νόνι τοντω ϋτοίχονΰίν, ειρήνη επ αντονς καΐ έλεος, καΐ επί Π τον Ίΰραηλ τον Θεού. Τού λοιπού, κοπονς μοι μηδείς πάρε • χετω' εγώ γαρ τα βτίγματα τού Ιηύού εν τω βώματί μον βα- 18 ατάζω. Ή χάρις τού Κνρίον ημών Ίηβού Χριΰτον μετά τον πνεύματος νμών, αδελφοί, άμην. ΠΡΟΣ ΓΑΛΑΤΑΣ. 26* ΠΡΟΣ ΕΦΕΣΙΟΤΣ. ΚΕΦ. Α. CAF.l.IIavXog άτίόβτολοξ Ίη6ον Χρίΰτον δια θελήματος Θεον, τοΐς αγίοίς 1 πάβιν τοΐς ονόιν εν Έφεβω καΐ τΐίΰτοΐς εν Χρίΰτώ Ιηοον. Χάρις νμΐν καΐ ευρήνη άπο Θεού πατρός ημών καΐ Κνρίον 2 Τηβον ΧριΟτον. Ενλογητος 6 Θεός καΐ πατήρ τον Κνρίον ημών 3 Ιηΰον ΧριΟτον, ο ενλογήΰας ημάς εν πάβη ενλογια πνενματικη εν τοΐς έπονρανίοίς εν Χριβτώ^ καϋ^ώς^) εξ,ελε^ατο ημάς εν αντώ προ 4 καταβολής κόΰμον ^ είναι ημάς άγίονς καΐ άμώμονς κανενώπιον αντον, εν αγάπη προορίβας ημάς είς νιοϋ-εόίαν δια Ίηβον Χρνύτον 5 εις αντον ,κατά την ενδοκίαν τον %'εληματος αντον ^ είς επαινον G δόξης της χάριτος αντον ^ ης εχαρίτωβεν ημάς εν τω ηγαπημενω' εν ω έ'χομεν την άπολντρωϋιν διά τον αίματος αντον , την άφεΰιν 7 τών παραπτωμάτων , κατά το πλούτος της χρηβτότητος αντού ' ης 8 επερίούενύεν είς ημάς^ εν πάθη ΰοφία καΐ φρονηβει^ γνωρίΰας Ο ημΐν το μνβτηριον τον ^-εληματος αντού, Κατά την ενδοκίαν αν- τού, ) ην προέϋ'ετο εν αντώ' κατά την οίκονομίαν τού πληρώματος 10 τών καιρών, ανακεφαλαιώβαβ^ε τά πάντα εν τώΧριΰτώ, τά εν τοΐς ονρανοΐς και τά επί της γης' εν αντώ εν ω και εκλήϋ'ημεν, προορι- H 6%^έντες, κατά πρόθ'εβιν τον τά πάντα ενεργούντος , κατά την βον- λην τού Ο'ελήματος αντού , είς το είναι ημάς είς επαινον της δόζης 12 αντού, τονς προηλπικότας εν τω ΧριΟτώ' Έν φ καΐ ημείς , ακον- 13 ϋαντες τον λόγον της άλη^-είας, το εναγγέλιον της βωτηρίας νμών' εν φ και πιβτενΰαντες εΰφραγίΰϋ'ητε τω πνενματι της επαγγελίας τω αγίω , ο έΰτιν αρραβών της κληρονομιάς ημών, είς απολντρωύιν 14 της περιποιηβεως, είς επαινον της δό^,ης αντού. /Ιιά τούτο καγώ άκονΰας την κα-θ•' νμάς πίβτιν εν τω 15 Κνρίω Ίηΰού , και την είς πάντας τονς αγίονς , ον παύομαι εν- 10 1) -κα&ως. κ a 1 m. rescriptum. 2) ^'εληματος ccvtov , ηατα την ενδο- ■ULUv αυτόν. Olira 'ϋ'εληματος αντον. εις το είναι ημάς εις επαινον της δόξης αντον. Rescripsit 1 ηι. , post ^'εληματος αντον , voces -λατα την ενδο- κίαν αντον, deletis antea scrij^tis. Spatium extat inter «υτου et κατά; item post αντον ultimura. ΠΡΟΣ ΕΦΕΣΙΟΤΣ. 405 χαρίΰτών νπερ υμών ^ μνίαν τιοιούμενος επΙ των προβενχών μον' Ι. 17 tva ο Θεός τον Κυρίου ημών Ίηοον Χρίΰτοϋ , 6 πατήρ της δόξης^ δωη υ μΐν πνεύμα βοφίας και άποκαλΰ-φεως^ εν έπιγνώβει αυτού' 18 τίεψωτιΰ μένους τους οφΰ'αλμους της καρδίας υμών, εις το είδέναυ υμάς τίς εΰτιν η ελπίς της κληοεως αυτοϋ , τις 6 πλούτος της δόξης 19 της κληρονομιάς αύτοϋ εν τοις αγιοις , καΐ τι το υπερβάλλον μέγε- θος της δυνάμεως αύτοϋ εις ημάς τους πιστεύοντας κατά την ενέρ- 20 γειαν τον .κράτους της ίοχύος αυτού , ην ενηργηκεν εν τώ ΧριΟτώ^ έγείρας αύτον εκ νεκρών ^ καΐ κα^είοας αντον εκ δεξιών αντού^) 21 εν τοις επουρανίοις , υπεράνω πάΰης άρχης καΐ εξοναίας και δυνά- μεως καΐ κυριότητος ,.καΐ παντός ονόματος ονομαζόμενου ον μόνον ' 22 εν τω αΐώνι τούτω, αλλά καΐ εν τώ μέλλοντι' καΐ πάντα ύπέταξεν υπό τους πόδας αυτού' καΐ αυτόν εδωκεν κεφαλήν ύπερ πάντα 23 ttJ έκκληΰία^ ήτις έοτίν το βώμα αυτού , το πλήρωμα τού τα πάντα εν πάΰιν πληρουμένον. m ΚΕΦ. Β. CAP. Π. 1 ΚαΙ υμάς οντάς νεκρούς τοις παραπτώμαΰιν καΐ ταΐς άμαρ- 2 τίαις εαυτών, ) εν αίς ποτέ περιεπατηΰατε κατά τον αιώνα τού κόβμον τούτον, κατά τον άρχοντα της εξουβίας τού αέρος, τού 3 πνεύματος τού νύν ενεργούντος εν τοις υΐοΐς της άπιΟ-είας' εν οϊς και ύμεΐς'^) πάντες άνεστράφημέν ποτέ, εν ταΐς έπίχΙ-υμίαις της ύαρκός ημών, ποιούντες τά ϋ-εληματα της ΰαρκός κ[αι τών] 4 διανοιών, και ήμεν φ[ύ6ει τέ]κνα οργής, ως καΐ οι /lot[^;ot] .* Ό δε Θεός , πλούΰιος ων εν έ[λέει] , διά την πολλην άγάπην [αντού] •• 5 ην ηγάπηΰεν ημάς, καΐ [όν]τας ημάς νεκρούς τοΓ^ π[αρα]πτώ- 6 μαύιν 6υνεζωοπο[ίη(5ε\ τώ Χριΰτώ' Χάριτί εΰται 6ε[ύω]6μένοι' καΐ ΰυνηγειρεν, κα[ι] ΰννεκάθ'ειΰεν εν τοις επουρανίοις εν Χρι- 7 0τώ Ίηβού' ϊνα ένδίξηται εν τοις αίώ<5ιν τοις επερχομένοις το υπερβάλλον πλούτος της χάριτος αυτού εν χρηΰτότητι εφ 8 ημάς εν Χριΰτώ ^Ιηοού ' τγι γάρ χάριτί έοτε ΰεΰωΰμένοι διά 1) ε-Λ δεξιών αντον. Εχ emendatione. Olim εν pro £κ, scriptum erat. Correctio satis rec'ens. '2) αμκ^τικις εαντ,ων. Olim αμ. αντων. Correxit 1 m. 3) νμ,εις. Sic MS. 406 ΠΡΟΣ ΕΦΕΣ10ΤΣ. Π. της τίίΰτεωζ' καΐ τοντο ονκ εξ υμών ^ Θεον το δώρον' ονκ εξ, ερ- Ο γων, ϊνα μη τΐξ κανχηΰηταί. αντον γάρ εΰ μεν ποίημα , κτιΟ%^έν~ 10 τες εν Χριύτω Ιηΰοϋ^ ετά εργοις άγα^-οΐς, οίς τιροητοίμαΰεν ο Θεός, ίνα εν αντοΐς τΐεροτίατηβωμεν. ζίώ μνημονεύεται ^ οτι τίοτε νμεΐς τα ε%•νη εν ΰαρκΐ, ου λε- Π γόμενοι, άκροβνϋτία νπο της λεγομένης τιεριτομης εν ΰαρκΐ χειρο- τίοιητον, οτι ητε τω καιρώ έκείνω χωρείς ΧριΟτοϋ , απηλλοτριω- 12 μενοί της τΐολιτείας τοϋ'ΐΰραηλ^ καΐ ξένοι των διαϋ'ηκών της επαγ- γελείας, ελπίδα μη έχοντες^ καΐ α%•εοι εν τω κόΰμω' ΝννΙ δε 13 εν Χριύτω 'Χηοον, νμεΐς οι τΐοτε οντες μακράν έγενη%ητε εγγνς εν τω αϊματι τον Χριύτον. αντος γαρ εοτιν η ειρήνη ημών, 6 14 τίοιηβας τα αμφότερα εν, και το μεΰότοιχον τον φραγμον λνΰας' την εχΰ•ραν εν τγι ΰαρκεΐ αντον , τον νόμον τών εντολών εν δό- 15 γμαΰιν καταργήΰας' ϊνα τονς δνο κτίΰη εν αντώ εις ενα, και- νον αν^ρωηον , ποιών είρηνην' και αποκαταλλάξη τονς αμφο- 16 τερον[ς^) εν ε\νΙ βώματν τω Θεώ δια τον [6τα]νρον , άποκτεί- νας την [εχ%•]ραν εν αντώ' καΐ έλϋ'ών [εν]ηγγελί0ατο είρηνην Π νμΐν [τοΐ]ς μακράν, καΐ είρηνην roig [^γ]γνς , ότι δι' αντον εχο- 18 μεν την [π]ρο6αγωγην οί αμφότεροι έ[ν] ενί πνενματι προς τον πάτερα. ['Άρ]α ονν ονκέτι εβταΐ ξένοι και πάροικοι, αλλ' εύταΐ 19 ύννπολειτε τών αγίων και οικείοι τον Θεον, έποικοδομηϋ'έντες 20 επι τω ^-εμελίω τών άπούτόλων καΐ προφητών , όντος ακρογω- νιαίον αντον Χριύτον Ιηβον, εν ω πάβα η οικοδομή ύνναρμο- 21 λογονμένη ανξει εις ναον άγιον εν Κνρίω , εν ω και νμεΐς ΰυν- 22 οικοδομεΐΰ^ε εις κατοικητηριον τον Θεον εν πνενματι. ΚΕΦ. Γ. CAP. ΙΠ. 1 οντον χάριν εγώ Πανλος ο δέΰμιος τον Χριΰτον Ίηΰον νπερ 1 νμών τών έΟ-νών' εΐ'γε ηκονοατε την οίκονομίαν της χάριτος αν- 2 τον της δο%'εί<3ης μοι εις νμάς, ότι κατά άποκάλνψιν έγνωρί6%'η 3 μοι το μνβτηριον , κα^ώς προέγραψα εν όλίγω, προς ο δνναΰ%'ε 4 1) Tovq αμφοτερον. Literae a man. ant. rescriptae, tribus prioribus τον exceptis. ΠΡΟΣ ΕΦΕΣΙΟΤΣ. 407 άναγε (,νωβκοντες νοηΰαι την ΰννεοίν μου εν τω μνατηρίω τον III. 5 Χψύτοϋ' ο ετέραις γενεαΐζ ουκ έγνωρίβ^-η τοις νίοίς των avd'Qco- ττων, ως ννν απεκαλνφϋ-η τοις αγιοΐξ αποβτόλοις αντον και τΐρο- φηταις εν τίνενματι' είναι τα έ'ϋ-νη βννκληρονόμα και ΰννΰωμα καΐ ΰίζνμετοχα της επαγγελείας εν Χριΰτω Ίηοον ^ δια τον εναγγε- 7 λίον, ού εγενήΰ•ην διάκονος^ κατά την δωρεάν της χάριτος τον Θεοΰ, της δοΰ'είϋης μοι κατά την ένέργειαν της δννάμεως αντον' 8 εμοί τω εΐαχιΰτοτερω πάντων αγίων εδόϋ-η η χάρις αντη, τοις ε%:νε<5ιν εναγγελίβαΰϋ-ε το άνεξ,ιχνίαβτον πλούτος τον Χριΰτον, Ο καΐ φωτίΰαι τις η οικονομία τον μνΰτηρίον τον άποκεκρνμμενον 10 απο των αιώνων εν τω Θεώ τω τα πάντα κτίβαντι , ϊνα γνωριΰΰ-η ννν ταΐς άρχαΐς και ταΐς εξ,ονβίαις εν τοις έπονρανίοις δια της έκ- 11 κληΰιας η πολνποίκιλος βοφία τον Θεού, κατά πρόϋ'εόιν των αίώ- 12 νων, ην εποίηύεν εν τω Χριβτω Ίηβον τω Κνρίω ημών, εν ω εχο- μεν την παρρηβίαν καΐ προΰαγωγην εν πεποι^'ηβει διά της πίΰτεως 13 αντον. zJio αιτούμαι μη ένκακεΐν εν ταΐς ^'λί'ψεΰίν μον νπερ νμών, ήτις εΰτίν, δόξα νμών. Τ- Τούτον χάριν κάμπτω τά γόνατα μον προς τον πάτερα , εξ, ον 16 πάβα πατριά εν ονρανοΐς και επί γης ονομάζεται, ίνα δω νμΐν κατά το πλούτος της δό^,ης αντού , δννάμει κραταιωϋ'ηναι διά τού 17 πνεύματος αντού εις τον έΰω άνϋ-ρωπον , κατοικηύαι τον Χριΰτον IB διά της πίοτεως εν ταΐς καρδίαις νμών' εν αγάπτ] ερριζωμενοι και τε%'εμελιωμενοι ϊνα έ^ιΰχνΰητε καταλαβεϋϋ^αι ύνν πάύιν τοις αγί- 10 οις, τι το πλάτος καΐ μήκος και βάχΙ•ος καΐ ν-ψος, γνώναί τε την νπερβάλλονΰαν άγάπην της γνώΰεως τού Χριΰτού , ίνα πληρωΰ'ήτε 20 εις πάν το πλήρωμα τού Θεού. Τώ δε δνναμενω νπερ πάντα ποι- ηΰαι νπερ εκ περιΰΰού ων αιτούμενα η νοούμεν, κατά την δνναμιν 21 την ένεργονμένην εν νμΐν, αντώ η δό^α εν τη εκκληΰία και εν Χριβτώ Ίηΰού , εις πάβας τάς γενεάς τού αιώνος τών αιώνων, αμήν. 408 ΠΡΟΣ ΕΦΕΣΙΟΤΣ. ΚΕΦ. Δ. CAP. IV. Λίαρακαλώ ονν υμάς εγώ 6 δέβμιος έν Κνρίω, «ξί-'ω^ περιπατηΰαι i της κληΰεως ης εκληΟ^ητε ,^) μετά πάβης ταπεινοφροόνν^ς καΐ 2 ττραότητος ,^) μετά μακροϋ'νμίας , άνεχόμενοι αλλήλων εν άγάτιγι^ ΰπονδάξοντες τηρεΐν την ενότητα τον πνεύματος εν τω ΰννδεΰμω 3 της ειρήνης. Έν βώμα καΐ εν πνεύμα,^ καΰ-ώς καΐ εκλήΰ^ητε εν 4 μία ελπίδεί της κλήΰεως υμών' Εις Κνρίος , μία πίβτις^ εν βά- 5 τίτιϋμα' εΙς Θεός, καΐ τίατηρ πάντων , ο επΙ πάντων, καΐ διά πάν- 6 των , καΐ έν πάβυν. ΕνΙ δε έκάβτω ημών έδόϋ'η η χάρις κατά το 7 ' μέτρον της δωρεάς τον ΧριΟτον. z/to λέ.γευ, αναβάς εις νφος 8 ' ΎίχμαλώτενΟας αίχμαλωύίαν, εδωκεν δόματα τοις άν^-ρώποις. το 9 δε, άνεβη, τι έοτιν ει μη art κηΐ κατέβη εις τά κατωτέρα μέρη της γης; ο καταβάς , αντος εΰτιν, καΐ ο αναβάς νπεράνω πάντων 10 των ονρανών , ίνα πληρώΰγι τά πάντα. ΚαΙ αντος εδωκεν τους 11 μεν άποβτόλονς , τονς δε προφήτας , τους δε εν^γγελι,ΰτάς , τους δε ποιμένας, καΐ διδαΰκάλονς , προς τον καταρτιβμον των αγίων, 12 εις έργον διακονίας, εις οίκοδομήν τον ΰώματος τον Χριβτον' μέχρι καταντήύωμεν οι πάντες εις την ενότητα της πίβτεως, καΐ 13 της έπιγνώΰεως τον νίον τον Θεον , εις άνδρα τέλειον , εις μέτρον ηλικίας τον πληρώματος τον Χριΰτον' ίνα μηκέτι ώμεν ήπιοι, ) 14 κλνδωνιξόμενοι και περιφερόμενοι παντί άνέμω της διδαΰκαλείας. έν τγι κνβεία των άνϋ'ρώπων , έν πανονργία προς τάς μεΟ-οδίας της πλάνης τον διαβόλον' Άληϋ'ενοντες δε έν αγάπη αν^ήβωμεν 15 εις αντόν τά πάν.τα, ός έύτιν ή κεφαλή, Χριΰτός, έl•, ον πάν το 16 ΰώμα ΰυναρμολογονμενον καΐ ΰννβιβαξόμενον διά τίάβης αφής της έπιχορηγίας, κατ' ένέργειαν έν μέτρω ενός έκάοτον μέλονς, τήν αν^ηΰιν τον ΰώματος ποιείτε εις οίκοδομήν έαντον έν άγάπτ}. Τοντο ονν λέγω και μαρτνρομαι έν Κνρίω , μηκέτι υμάς 17 περιπατείν ^ καΟ-ώς καΐ τά έΟ-νη περιπατεί έν ματαιότητι τον 1) ε-Λλη^ητΕ. Sic MS. Woiclc per" incuriain legit ε-Λλη^-ηϋ-ε. 2) πρα- ότητας. Sic MS. Woide, male πραο^'ητος. 3) ωμεν ήπιοι. Sic pro ωμεν νηπιοι. nP02J ΕΦΕΣΙΟΤΣ. • 409 • 18 voog αντών ^ εΰκοτωμενοί Trj δίαν[θία, οντες] ατΐηλλοτριωμενοί IV. τη[ς ζωής] τον Θεον, dtcc την αγνοιαν [την X)v]aav εν αντοΐς^ 19 δια την π[ώρω]6ίν της καρδ/'ας αυτών' [οϊτί\νες αττηλγηκοτες έαντ[ονς] παρεδωκαν τη άΰελγία ε[ίς άκα]ϋ'0ίρ6ίαν ττάΰης εν 7,^1 πλεο[νε^ία]' 'Τμεΐζ δε ον% όντως έμά^[ετε\ τον Χρίΰτον , εί'γε αντον ηκον0α\τε^ καΐ εν αντω εδίδάχΰ'ητε, κα^-ως εΰτιν αλη- 22 ^'είa εν τω Ίηΰον' aito^iud-ai νμάς, κατά την προτεραν άναβτροφην , τον παλαών άνΟ'ρωτΐον , τον φ^'ειρόμενον κατά 23 τάς ετίίΰ'νμίας της ατΐάτης ' avavaiovGd'aL δε τω πνενματί τον 24 νοος νμών , καΐ ένδνβαΰ^-αί τον καινον αν^ρωπον ^ τον κατά Θεον κτίβΟ-εντα εν δικαυοΰννη καΐ οβιότητι της αληθείας. 25 z/to άτΐοϋ-εμενοΰ το -ψενδος^ λαλείτε άλη^ειαν ^εκαύτος 26 μετά τον πληΰίον αντον' οτο εβμεν αλλήλων μέλη. οργίζεβ&ε καΐ μη άμαρτάνετε ' ο ηλως μη έταδνέτω έπΙ τίαροργίΰμω og νμών, μηδέ δίδοταο τότίον τω διαβόλω. Ό κλετίτων μηκετι κλεπταήω , μάλλον δε κοτίΐάτω ^ εργαζόμενος ταΐς ίδίαις χερ- 29 0ΐν το άγαβ-ον, ίνα εχη μεταδιδόναι τω χρίαν εχοντυ. Πάς λόγος ΰατιρος εκ τον ΰτόματος νμών μη εκπορενεΰΰ^ω , αλλ ει' τις άγαΰ-ος τΐρος οίκοδομην της χρίοίς , ίνα δω χάριν τοις 30 άκονονΰίν' καΐ μη λνπεΐτε το ΙΊνενμα το "Αγιον τον Θεον^ 31 έν ω εΰφραγίβθ'ητε εις ημεραν άτΐολντρωύεως. Πάΰα Ίίικρία καΐ ϋ'νμος καΐ οργή καΐ κρανγη καΐ βλαύφημία άρΟ^ήτων αφ' 32 νμών^ ΰνν τΐάΰϊ] κακία' γίνεΰχ^ε δ^ε εις άλληλονς ;^ρί2^τοΙ, ενΰπλαγχνοί, χαριζόμενοί εαντοίς, καΰ'ώς καΐ 6 Θεός έν Χρι- βτω έχαρίΰατο νμίν. ΚΕΦ. Ε. CAP. Ύ. 9 [' ίνε6]%'σΛ ονν μιμηταΐ τον Θεον ^ [ως τσίκνα αγαπητά' καΐ τΐε- ρί7ΐα[τεΐτ]ε εν αγάπη, καΰ-ώς καΐ 6 Χριβτος [ηγάπ]η6εν νμάς , καΐ παρέδω]κεν] έαντον νπερ ημών προ6[φοράν καΐ d'v6L]av τω Θεώ 3 εις [οθ]μην ενωδίας. [Πο]ρνία δε καΐ άκαϋ-αρΰία πάΰα [η] πλέον ε- 4 ξία μηδέ ονομαΐζΐέβϋ-ω εν νμιν, καΟ-ώς πρέπει άγίοις' η αίΰχρότης, 410 ΠΡΟΣ ί:ΦΕΣΙΟΤΣ. V. η μω.ρολογία η ευτραπελία , α ονκ άνηκεν , άλλα μάλλον εύχαρι- ύτεία. τοντο γαρ* ί'βτε γείνώΰκοντες, οτι πάς πόρνος, η άκά^-αρ- 5 Tog , η πλεονεκτης, og εύτιν ειδωλολάτρης, ονκ εχευ κληρονομίαν εν τγι βαΰιλεία του Χριΰτοϋ και Θεού. ΜηδεΙς υμάς άπατάτω και- 6 νοΐς ^) λόγοις ' olcc ταύτα γαρ ερχετε η όργη τον Θεού επΙ τους υιούς της απι^'είας. μη ούν γείνεβ^-αι ΰννμετοχοι αντών. ήτε γάρ ποτέ ^ ΰκότος, νύν δε φως εν Κυρίω ' ως τέκνα φωτός περιπατείτε' 6 γάρ 9 καρπός τον φωτός εν πάβτ] άγα^ωαννη καΐ δικαιωαννη'^) καΐ άλη- ^εία' δοκιμάζοντες τί έύτιν ενάρεβτον τω Κυρίω. καΐ μη Ουνκοι- ^γ νωνείται rotg εργοις τοις ακάρποις τού βκότους, μάλλον δε καΐ ελέγχετε ' τα γάρ κρυφή γευνόμενα υπ' αυτών αίβχρόν έΰτιν καΐ 12 λέγειν, ,τά δε πάντα ελεγχόμενα, νπο τού φωτός φανερούνται' 13 'πάν γάρ το φανερονμενον φως έΰτιν' ζίώ λέγει, έγειρε 6 κα0^εν- 14 'δων καΐ άνάβτα εκ των νεκρών , και έπιφανβει ΰοι ο Χριΰτός. βλέπετε ούν, αδελφοί, πώς ακριβώς περιπατείτε, μη ώς άΰοφοι, αλλ' 15 ως ΰοφοί, έξ^αγοραζόμενοι τον καιρόν, ort αί ημέραι πονηραί είβιν. 10 ζΐιά τούτο μη γείνεβΟ'ε άφρονες, αλλά ύυνίετε τί το d" έλη μα τού Π Θεού. ΚαΙ μη μεΟ'ύΰκεΰϋ'ε οί'νω , εν ω έβτιν άΰωτία' άλλα πλη- 18 ρούο^'αι εν πνεύματι, λαλούντες έαυτοΐς φαλμοΐς και νμνοις και Ι^ ωδαΐς πνευματικαΐς εν χάριτι , αδοντες καΐ Ί^άλλοντες εν ταις καρ- δίαις υμών τω Κυρίω, εύχαριϋτούντες πάντοτε ύπερ πάντων εν 20 ονόματι τού Κυρίου ημών Ίηβού Χριΰτού , τω Θεώ και πατρί, υπο~ 21 ταύΰόμενοι άλληλοις εν φόβω Χριΰτού. Αί γυναίκες , τοις ιδίοις άνδράβιν νποταΰβέβ^'ωΰαν , ως τω 22 Κυρίω' ότι άνηρ εϋτιν κεφαλή της γυναικός, ως καΐ ο Χριβτος κε- 23 φαλη της εκκληΰίας , αυτός ο σωτηρ τού ΰώματος' αλλ ως η εκ- 24 κληβία ύποτάύύεται τω Χριύτώ, όντως και αί γυναίκες τοις ιδίοις άνδράοιν έν'παντί. Οι άνδρες, αγαπάτε τάς γνναΐκας, καΟ'ώς καΐ ο Χριϋτος ηγά- 25 πηΰεν την έκκληΰίαν, καΐ εαυτόν παρέδωκεν υπέρ αυτής ' ίνα αυτήν 26 άγιάΰη, καΰ'αρίΰας τω λουτρώ τού ύδατος εν ρηματι, ίνα παραβτήφ] αυτός εαυτώ ενδοξ,ον την εκκληοίαν , μη εχονΰαν βπΐλον η ρυτίδα 27 1) -KCiLvois. Sic pro nsvoLg. (xl pro ε ut saepe. 2) δι•κ<χιωσννη. Sic MS. ω. pro o. ΠΡΟΣ εφεςιοτς:. 411 28 η τί των τοιούτων^ άλλ' ίνα τ] άγια και άμωμος, όντως καΐ V. ot άνδρες οφίλονΟιν αγαπάν τας εαυτών γυναίκας, ως τα εαυ- τών οώματα. 6 αγατίών την εαυτόν γυναίκα, εαυτόν αγάπα' 20 ουδείς γαρ ποτέ την εαυτού οάρκα εμείβηβεν , άλλα εκτρέφει 30 καΐ θάλπει αυτήν , κα^ώς καΐ ο Χριΰτος την έκκληΰίαν ' οτι 31 μέλη εΰμεν του βώματος αυτού. ΆντΙ τούτου καταλίφεί αν- ϋ'ρωπος τον πατέρα αυτού καΐ την μητέρα, καΐ προΰκολλη- ^%'η<5εταϋ τη γυναικί αυτού, καΐ εβονται ot δύο εις οάρκα μίαν. 32 Το μυβτηρίον τούτο μέγα εύτίν' εγώ δε λέγω εις 'Χριΰτον, 33 καΐ εις την έκκληΰίαν. πλην καΐ ύμεις οί καθ"' ενα , εκαβτος την εαυτού γυναίκα ούτως άγαπάτω ως εαυτόν ' η δε γυνή ίνα φοβηταο τον άνδρα. ΚΕΦ. ζ. CAP. VI. ^ ^ί α τέκνα, υπακούετε τοις γονεύύιν υμών εν Κυρίω' τούτο 2 γάρ εβτίν δίκαιον, τίμα τον πατέρα ΰου καΐ την μητέρα' 3 ητίς έΰτίν εντολή πρώτη εν έπαγγελεία' ίνα ευ ύοι γένηται 4 καΐ εΰη μακροχρόνιος έπΙ της γης. καΐ οι πατέρες, μη παρ- οργίζεται τα τέκνα υμών, άλλα εκτρέφεται αυτά εν παιδία 5 και νουΟ•ε6ία Κυρίου. Οί δούλοι, υπακούετε τοις κατά βάρκα κυρίοις, μετά φόβου καΐ τρόμου, εν απλότητι της καρδίας 6 υμών, ως τω Κυρίω' μη κατ' οφϋ'αλμοδουλείαν ώς άνΘ•ρω- πάρεΰκοί, αλλ' ως δούλοι Χριΰτού, ποιούντες το %'έλημα τον 7 Θεού, εκ ψυχής, μετ εύνοιας, δουλεύοντες ώς τω Κυρίω καΐ 8 ουκ άνϋ'ρωποις ' είδότες οτι εκαβτος ο εάν ποιηβη άγαΰ-όν, τούτο κομίΰετε παρά Κυρίου, είτε δούλος, εί'τε έλεύΰ'ερος' 9 ΚαΙ οι κύριοι, τά αυτά ποιείτε προς αυτούς, άνιέντες την άπειλην' είδότες ότι και αυτών και υμών ο Κύριος έβτυν εν ονρανοΐς, καΐ προΰωπολημψία ουκ εβτιν παρ' αύτω. 10 Τού λοιπού, ενδυναμούβϋ'αι αδελφοί , εν Κυρίω , καΐ εν τοο 11 κράτει της ίβγύος αυτού. Ένδύβαβ^ε την πανοπλίαν τού Θεού, 12 προς το δνναΰΟ'ε υμάς οτηναι προς τάς μεΰ^οδίας τού διαβόλου ' ότι ουκ εΰτιν ημίν η πάλη προς αίμα καΐ βάρκα, αλλά προς τάς αρχάς, 4 12. ΠΡΟΣ ΕΦΕΣΙΟΤΣ. νΐ. TCQog τας ε^ονόίας, JCQog τους κοβμοκράτορας τον ΰκότονς τοντον, προς τα τίνευματικα της πονηρίας εν τοις επουρανίους, z/ta τοντο 13 αναλάβετε την πανοπλίαν τον Θεον, ίνα δννηϋ'ήτε αντνΰτηναι εν τγΙ ήμερα ττ] πονηρά, καΐ άπαντα κατεργασμένοι ύτηναι. Στητέ 14 ονν περιζωβάμενοι την οΰφνν νμών εν αληΰ-εία, καΐ ενδνϋάμενοί τον [d -ώρακα] της δίκαίοΰννης , καΐ [νποδη]6άμενθί τονς πόδας ε[ν 15 ετοήμαΰία τον εναγγελίον τ\_γις είρη\νης' επΙ πάβιν άναλαβ6[ντες\ 16 τον ϋ-νραών της πί6τε[ως], εν ω δννηΰεϋΟ^ε πάντα [βε]λη τον πονη- ρού τα: πεπν[ρω]μενα αβεΰαί' και την περ[ίκε]φαλαίαν τον ΰωτη- Π ρίον dy^a]ed'ai , καΐ την μάχαιραν το[ν\ πνεύματος , ο έύτιν ρήμα Θεον ' δίά πάύης προσενχης καΐ δεηΰεως προαενχόμενοί εν παντί 18 καιρώ εν πνενματί, καΐ είς αντο άγρνπνονντες εν πάύϊ] προΰκαρ- τερηΰει καΐ δεηβει περί πάντων των αγίων, καΐ νπερ εμον, ίνα 19 μοί (JoO'tJ λόγος εν ανοίγει τον βτόματός μον εν παρρηβία, γνωρίβαί το μνβτηριον τον εναγγελίον , νπερ ον πρεοβενω εν αλνΰει, ϊνα εν -Ο αντω παρρηύίάΰωμαί, ως δεΙ με λαληΰαι. "ίνα δε καΐ νμεΐς ίδητε τα κατ' έμ\, τί πραύβω, πάντα νμιν 21 γνωρίαει Τνχικός 6 αγαπητός αδελφός καΐ πιύτός διάκονος εν Κν- ρίω' ον επεμιρα προς νμάς εις αντό τοντο, ίνα γνώται τα περί 22 ημών, και παρακαλεύη τάς καρδίας νμών. ειρήνη τοΓς αδελφοΐς 23 καΐ έλεος μετά πίύτεως από Θεον πατρός καΐ Κνρίον Ίηβοϋ Χρι- ΰτον. Η χάρις μετά πάντων τών άγαπώντων τόν Κνριον ημών 24 ^Ιηΰονν ΧριΟτόν εν άφϋ'αρΰία. • ΠΡΟΣ ΕΦΕΣΙΟΤΣ. • [ΠΡΟΣ] ΦΙΛΙΠΠΗΣΙΟΤΣ.) ΚΕΦ. Α. Ι \IIav]kog και Τψόΰ-εος δούλοι [Ίϊΐβον XqlGxov] , πάβιν τοις «ytotgCAPJ. εν Χριΰτώ Ίϊΐΰον [τοι\ς ονΟιν εν Φιλίπτΐοις , Ονν [ετίί\βκ07ίοις και 2 διακόνοις' [Χάρί]ς νμΐν καΐ ειρήνη απο Θεον [itaxQolq ημών και Κυρίου Ίηύού Χριβτοϋ. ^ [Ευχ]αριατώ τω Θεώ μου επΙ πά[ο]ΐ] rfj μνία υμών , πάντοτε [ε]ν τίάΰΎΐ δεηύει μου υπέρ πάντων υμών μετά χαράς την δεηβιν δ ποιούμενος y επΙ ττ] κοινωνία υμών εις το ευαγγελιον^ απο της πρώ- της ημέρας άχρι του νυν' πεποιϋ'ώς αυτό τοϋτο ^ ότι ο εναρ^άμενος εν υμΐν έργον άγαϋ'ον , επιτελεΰει άχρι ης ημέρας Ιηΰοΰ Χριβτοϋ. "i καΟ'ώς έύτιν. δίκαιον εμοί τούτο φρονεΐν υπέρ πάντων υμών , δια το εχειν με εν vfi καρδία υμάς, εν τε τοις δεΰμοΐς μου και τη απο- λογία και βεβαιώΰει του ευαγγελίου , ΰυνκοινωνούς μου της χάρι- 8 τος πάντας υμάς όντας. Μάρτυς γάρ μου εΰτίν ο Θεός, ως έπι- 9 πο^^ώ πάντας νμάς εν ύπλάγχνοις Χριύτού ΐηβού, και τούτο προβ- εύχομαι, ϊνα η αγάπτ} υμών ετι μάλλον καΐ μάλλον περιΰΰεύη , εν 10 επιγνώΰει και πάΰτ] αίαϋ^ηβει, εις το δοκιμάζειν υμάς τά διαφε- 11 ρόντα , ίνα ήτε ίλικρινεις καΐ άπρόΰκοποι εις ημεραν Χριΰτού , πε- πληρωμενοι καρπόν δικαιοσύνης τον δια Ίηβού Χριΰτού, εις δόξαν καΐ επαινον Θεού. 12 Γινώΰκειν δε υμάς βούλομαι , αδελφοί, ότι τά κατ εμε 13 μάλλον εις προκοπην του ευαγγελίου έληλυΟ-εν' ωΰτε τους δε- ύμούς μου φανερούς^) εν Χριβτώ γενεΰϋ'αι εν όλω τω πραιτωρίω 14 και τοΓς λοιποΐς πάΰιν, και τους πλείονας των αδελφών εν Κυ- ρίω πεποφότας τοις δεΰμοΐς μου, περιΰαοτερως τολμάν αφο- 15 βως τον λόγον τού Θεού λαλεΐν. Τίνες μεν και δια φϋ^όνον καΐ , 16 εριν, τίνες δε^) καΐ δι' εύδοκίαν τον Χριΰτόν κηρύοβουΟιν. ) Οι μεν 17 f'l αγάπης, είδότες ότι εις άπολογίαν τού ευαγγελίου κεΐμαι. οί 1) Φίλιππηβίονς. προς abscissum est. 2) φανερούς. Manus receutior rescripsit φα. rasura quinque vel sex literarum seqnitur, et vacuum reli- ctum est spatium. Forte quaedam bis scripta. 3) τίνες δε. νες rescri- ptuni super rasuram. 4) 'Ληρνοοοναιν. Man. recent, ηονοβονΰίν rescri- psit, et quaedam erasit. 414 ΠΡΟΣ ΦΙΛΤΠΙΤΤΤΣΤΟΤΣ. τ. δε έξ ερίϋ'είας τον ΧρίΟτον καταγγελλονβίν ονχ άγνώς, οίόμενοι %•λίψίν έγιρειν rotg δεΰμοΐς μον' τί γαρ π?.ην•, 'ότι παντί τρόπω, IS εί'τε προφάΰει είτε άληϋ'εία, Χρίΰτος καταγγέλλεται' καΐ εν τούτω χαίρω, αλλά καΐ χάρηΰομαί. οίδα γαρ ότι τοντό μοι αποβη- 1ί> ύεταί εις βωτηρίαν, δια της υμών δεησεως, καΐ έτΐίχορηγείας τον πνεύματος ^Ιηβον Χρίβτον, κατά την άποκαραδοκίαν καΐ ε λ- '-*<) πίδα μον, οτί εν ονδενΐ αίΰχννΰ-ηοομαί , αλλ' εν πάΰί] πα^ρη- βία, ώς πάντοτε, καΐ ννν μεγαλννΰ^ήβεται, Χρίΰτος εν τω βώ- ματί μον, είτε διά ζωής εί'τε δια θάνατον. ΈμοΙ γάρ το ξγ^ν, 21 Χρίΰτός' καΙ το άπο^Ι-ανεΙν , κέρδος. ει δε το ξ^ν εν ΰαρκΐ, 22 τοντό μοί καρπός έργον' καΐ τί αιρήΰομαί, ον γνωρίζω' ύνν- 23 έχομαι δε εκ των δνο , την επι^'νμίαν έχων εις το αναλνΰαι^ καΐ Ονν Χριύτω είναι, πολλω γαρ μάλλον κρεΐοΰον' το δε cjrtfic- 24 νείν ττ} ϋαρκΐ , άναγκαιότερον δυ νμάς. ΚαΙ τούτο πεποιΟ'ώς 25 οΙδα, οτι μενώ καΐ παραμένω πάβιν νμίν είς την νμών προ- κοπών, και χαράν της πίοτεως , ίνα το κανχημα νμών περισ- 2(5 usvy εν Χριΰτω Ύηΰον εν εμοί, διά της εμής παρονοίας πά- λιν προς ιψάς. μόνον ά^ίως τον εναγγελίον τον ΧριΟτον πο- 27 λιτενεο^-αι, ϊνα εί'τε ελϋ-ών και ίδων νμάς, εί'τε απών, άκοΐβύω τά περί νμών, οτι ύτήκετε εν ένι πνενματι, μια "ψνχ^ , 6νν- α^-λονντες τη πίβτει τον εναγγελίον , καΐ μη πτνρόμενοι εν 28 μηδενΐ νπό των αντικείμενων' ήτις εΟτΙν αντ'οΐς ενδι^ις άπω- λείας, νμών δε ΰωτηρίας , καΐ τοντο απο Θεον' οτι ημιν εχα- 21) ρίβΟ'η το νπερ ΧριΟτον, ον μόνον το είς αντον πιβτενειν, αλλά και το νπερ αντον πάοχειν'^) τον αντον αγώνα έχοντες οίον 30 είδεται εν εμοι, και ννν άκονετε εν εμοί. ΚΕΦ.' Β. V\]\ ΙΓ. iLi τις ονν παράκληΟις εν Χριΰτω, ει' τι πaρaμv^■ιov αγάπης, 1 ει' τις κοινωνία πνεύματος, ει' τις') ϋπλάγχνα καΐ οίκτειρμοί, πληρώύατέ μον την χαράν, ϊνα το αντο φρονητε, την αντην αγά- 2 1) ί)7Τ?ρ αντον παοχί^ιν. lvo.scr*4)t;v vidiuitm•. Saltoni πί-ρ αντον. 2) τι^• Sic ]\IS. pro Ttva. ΠΡΟΣ ΦΙΛΙίΙΠΗΣΙΟΤΣ. 415 3 Λην εχοντεξ^ βύνφυχοί, το αντο φρονονντες' μηδέν κατ ερί- Π- •ϋ•είαν μηδέ κατά κενοδοξίαν , αλλά ττ] ταπεινοφροβΰντι άλληλονζ 4 ηγούμενοι υπερέχοντας εαυτών, μη τα εαυτών εκαβτοι ύκοποϋν- 5 T£g, αλλά και τά ετέρων. "Εκαΰτοι, roijiro φρονείτε εν υμΐν ο <) κ«1 εν Χριβτώ Ίηΰοϋ, ος εν μορφγ} Θεού υπάρχων, ονχ άρ- 7 παγμον ηγηύατο το είναι Ιβα Θεώ. αλλ' εαυτόν εκενωΰεν, μορ- 8 φην δούλου λαβών, εν ομοιώματι άνΰ^ρώπων γενόμενος' και 6χηματι ενρεϋ^είς ώς άνϋ'ρωπος , εταπίνωΰεν^) εαυτόν ,* γενόμε- νος υπήκοος μέχρι θανάτου, ϋ-ανάτου δε ΰταυρού. δώ και ο Θεός αύτον ύπερύψωΰεν , καΐ έχαρίύατο αύτώ το όνομα το ύπερ 10 πάν 'όνομα* ίνα εν τώ ονόματι Ίηβού πάν γόνν κάμψγι έπουρα- 11 νιων καΙ- επιγείων καΐ καταχθόνιων ' καΐ πάβα γλώβΰα έ^ομολο- γηύεται ότι Κύριος Ίηβοϋς Χριοτός εις δόξαν Θεού πατρός. 12 '^'Sl6τε, αδελφοί μου, καϋ-ώς πάντοτε υπηκούΰαται , μη ώς εν τη παρουβία μου μόνον , αλλά νύν πολλώ μάλλον εν τη απουβία μόν, μετά φόβου και τρόμου την εαυτών βωτηρίαν κατεργάζεβθαι ' 13 Θεός γάρ έύτιν 6 ενεργών δυνάμεις εν υμΐν, και το ϋ^έλειν, και 14 το ένεργεΐν ύπερ της ευδοκίας. Πάντα ποιείτε χωρείς γογγυαμών 15 καΐ δια^γιΰμών, ίνα ητε άμεμπτοι και άκαίρεοι, τέκνα Θεού άμωμα μέύον γενεάς 6κολίά[ς καΐ δι]ε6τραμμένης , εν οίς [φαίνε- 16 6]ϋ'ε ώς φωΰτηρες εν κό[ύμω] , λόγον ζωής επέχοντδ[ς, εις καύ]χημα έμοί εις ημέραν ΧριΟτού , \οτι\ ουκ εις καινόν εδραμο[ν, ούδε] εις 17 καινόν εκοπίαβα. άλ[λά ει] καΙ βπένδομαι επι τη ϋ-υ[6ία] και λει- 18 τουργεία της πί6τ[εως] υμών, χαίρω καΐ ΰυγχαίρίω] πάβιν υμΐν' το δ αυτό και ύμ[εΐς] χαίρετε καΐ όυγχαίρεταί μοι. 1^ Ελπίζω δε εν Κυρίω Ιηΰού , Τιμόθεον ■ ταχέως πέμ^ραι 20 υμΐν , ίνα κάγώ έκφυχώ , γνούς τά περί υμών ' ουδένα γαρ εχω 21 ίΰόφυχον, όβτις γνηΰίως τά περί υμών μεριμνήσει' of πάντες 22 γάρ τά εαυτών ζητούβιν , ου τά Ίηβού Χριβτού ' την δε δοκιμην αυτού γεινώύκετε , ότι ως πατρί τέκνον , βύν εμοΙ εδούλευβεν 23 εις το εύαγγέλιον. τούτον μεν ούν ελπίζω πέμφαι, ως αν αφ ίδ ω 24 τά περί έμε , ε^αυτης' πέποιΰ•α δε εν Κυρίω, ότι καΐ αυτός τα- 1) εταπινωοεν. Sic MS. Woide male ειτατηνο^αεν. 416 ΠΡΟΣ ΦΙΑΙΠΠΗΣΙΟΤΣ. Π. χεως έλενΰομαυ προς νμάς. ΆναγκαΙον δε ηγησάμην Έτΐαφρόδί- '2d τον τον άδελφον καΐ ΰννεργον καΐ Οννΰτρατιώτην μου, νμών δ\ απόατολον , καΐ λειτονργον της χρείας μον , πέμ-φαι προς νμάς' επειδή επιποΰ'ών ην πάντας νμάς ίδεΐν, κκΐ άδημονών, διότι ηκον- 20 ΰατε οτι ηΰΟ^ένηοεν, καΙ γαρ ηΰ&ενηϋεν παραπλήύων %ανάτω ' 27 άλλα ο Θεός ηλεηοεν αυτόν ^ ουκ αυτόν δε μόνον ^ άλλα καΐ εμε^ ίνα μη λύπην επί λύπην 6χώ. Σπουδαωτερως ούν έπεμψα αύτόν^ 28 ίνα ίδόιΑ ες αυτόν πάλιν χαρητε^ κάγώ άλυπότερος ώ. Προΰδε^α- 20 (?Ό'£^) ούν αύτον ενΚυρίω μετά πάΰης χαράς^ καΐ τους τοιούτους έν- τιμους έχετε ' οτι διά τό έργον Κυρίου μέχρι θανάτου ηγγειβεν, 30 'παραβολευΰάμενος vfj ψυχή ^ ΐνα άναπληρώβτ] [το ύμ]ών νΰτε'ρημα της προς [με λ]ειτονργίας. ΚΕΦ. Γ. CAP. III. • [χ ο λο]ιπόν , αδελφοί μου ^ χαίρετε [εν] Κυρίω. τά αυτά γρά- 1 φειν ύμΐν, έμοί [με]ν ουκ οκνηρόν^ νμίν δε [ά6\φαλές. Βλέπετε τους 2 κι>[ι/ί:ί]ς, βλέπετε τους κακούς εργά[τα]ς ^ βλέπετε την κατατομην' [η]μεΐς γαρ έβμεν η περιτομη, [ο]ί πνεύματι Θεού λατρεύοΛ^τες ^ καΐ 3 καυχωμενοι εν Χριΰτωΐηβού , καΐ ουκ εν ΰαρκΐ πεποιΘ-ότες, καί- 1 περ εγώ έχων πεποί%'η6ΐν^ καΐ εν 6αρκί. Ειτις δοκεΐ άλλος πε- ποιϋ-έναι εν ΰαρκΐ, εγώ μάλλον' περιτομη οκταήμερος, εκ γέ- 5 νους Ιβραηλ, φυλής ΒενιαμεΙν ^ ^Εβραίος έ^ Εβραίων, κατά νό- μον Φαριβαΐος , κατά ζήλος διώκων την έκκληΰίαν , κατά δικαι- 6 οΰύνην την εν νόμω γενόμενος άμεμπτος. ατινα ην μοι κέρδη^ 7 ταύτα ήγγιμαι διά τόν Χριοτόν ξημίαν ' άλλα μενούνγε και ηγού- 8 μαι πάντα ζημίαν είναι , διά τό υπερέχον τής γνώΰεως Ιηΰού Χριΰτού του Κυρίου ημών, δι' όν τά πάντα εξημιώΟ-ην' καΐ ηγούμαι ΰκύβαλα είναι , ΐνα Χρίοτόν κερδήΰω, και ευρεΰ'ώ εν αύ- Ο τω, μή έχων έμήν δικαιοβύνην την εκ νόμου, άλλα την δια πίύτεως Χριύτοϋ , την εκ Θεού δικαιοβυνην έπι τή πίΰτει, τού γνώναι ΙΟ αυτόν, καΐ την δυναμιν της αναοταΟεως αυτού, και κοινωνίαν \) προαδβί,αοϋε. Olim προσδεχεο&ε. Corrcxit man. recentior. ΠΡΟΣ ΦΙΑΤΠΠΗΣΙΟΤΣ. 417 Π τώι^ παθημάτων αντον, Ουμμορφιζόμενος τω %-ανάτω αντον ^ εϊ πως ΠΓ. 12 καταντήύω εις την εξ,ανάΰταΰιν την εκ νεκρών' ονχοτι ηδη ελαβον, 7] ηδη τετελείωμαι' διώκω δε ει καΧ καταλάβω ^ ί'φ' ώ καΐ κατ- 13 ελημφΰ'ην νπο ΧρίΟτον Ίηβον. /ίδελφοΙ\ εγώ έμαντον ουπω λογί- 14 ζομαι κατειληφέναι' εν δε, τα μεν οτΐίβω επιλαν^-ανόμενος , τοις δε έ'μπροΰϋ-εν επεκτεινόμενος, κατά ύκοπον διώκω εις το βραβείον της 15 ανω κληοεως τόν Θεον εν Χριΰτω Ίησον. "Οΰοι ούν τέλειοι, τοντο φρονώμεν καΐ ει τι έτέρως φρονείτε, καΐ τοντο ο Θεός νμΐν άπο- 10 καλύψει, πλην εις ο έφ^άύαμεν , τω αντω ότοιχεΐν. Π Σνμμιμηταί μον γείνεβΟ'ε , αδελφοί, και σκοπείτε τονς οντω 1ί^ περιπατονντας , καΰ^ώς έχετε τνπον ημάς. Πολλοί γαρ περιπατον- ΰιν, ονς πολλάκεις ελεγον νμΐν, ννν δε και κλαίων λέγω, τονς 10 έκχΰ'ρονς ) τον ΰτανρον τον. Χριΰτον, ων το τέλος απώλεια, ων ο ^εος η κοιλία , και η δόί,α εν τη αίβχννη αντών , Οι τα επίγεια 20 φρονονντες. ημών γαρ το πολίτενμα εν ονρανοΐς νπάρχει , εξ 21 ον καΐ ΰωτήρα άπεκδεχόμεΟ'α Κνριον Ίηύονν Χριβτον , 8ς μετα- βχηματίβει το βώμα της ταπεινώύεως ημών, ΰνμμορφον τω σώ- ματι της δό^,ης αντον, κατά την ένέργειαν τον δννα6&αι αντον καΐ ντΐοτά^αν αντώ τά πάντα. ΚΕΦ. Δ. CAP. IV 1 ίΐύτε, αδελφοί μου αγαπητοί καΐ επιποΘ-ητοι, χαρά καΐ ΰτέ- 2 φανός μον , όντως ΰτηκετε ένΚνρίω, αγαπητοί. Ενοδίαν παρα- 3 καλώ, και Σνντνχην παρακαλώ, το αντο φροι/^ιζ^ εν Κνρίω' ναΙ ερωτώ καί 6ε, γνηΰιε ούνζνγε, βνλλαμβάνον ανταΐς, αΐτινες εν τω εναγγελίω βννηϋ^ληβάν μοι, μετά καΐ Κλημεντος, καΐ των 4 λοιπών συνεργών μον, ων τά ονόματα εν βίβλω ζωής. Χαίρετε 5 εν Κνρίω πάντοτε' πάλιν ερώ , χαίρετε, το επιεικές νμών γνω- G σ&ητω πάσιν τοις άν&ρώποις. 6 Κύριος εγγύς, μηδέν μεριμνάτε, αλλ' έν~) παντί τη προσενχη και τη δεήσει μετά ενχαριστείας τά αίτή- 7 ματα νμών γνωριξέσϋ-ω προς τόν Θεόν' και η ειρήνη τον Χριστού, 1) ΕΥ.χ^-ρονς. Sic scriptum. 2) αλλ εν. Post αλλ, unius literae rasura CODEX ALEX. 27 418 ΠΓΟΣ ΦΙΛΙΠΠΗΣΙΟΤΣ. IV• η νπ^ρεχονΰα πάντα νοϋν^^) φρονριρεί τάς καρδίας υμών καΐ τα νοήματα υμών έν Χριύτω Ίηΰον. Το λοιπόν, αδελφοί, οβα εΰτίν 8 αληϋ-ή , 06α ύεμνά, ο6α δίκαια, ο6α αγνά, οσα προύφιλη, οβα ενφημα , Ει' τις άρετη καϊ ει' τις έπαινος , ταντα λογίζεα^ε ' ά και Ο εμά&ετε καΐ παρελάβετε καΐ ηκονΰατε καϊ είδετε εν εμοι, ταντα πράΰβετε' καϊ ο Θεός της ειρήνης εβται μεΰ^' υμών. Εχαρην δε .εν Κνρίω μεγάλως, οτι ηδη ποτέ άνεΰ'άλετε το 10 νπερ έμον φρονεΐν' £φ' ω καϊ εφρονειτε , ήκαιρειβΟ'αι δε, ονχ 11 οτι καθ"' νΰτερηΰΐν λέγω' εγώ γάρ εμα&ον , εν οίς είμι , αυτάρκης είναι, οίδα καϊ ταπεινονΰϋ'αι , οίδα και περιύβενειν' εν παντί και 12 εν πάΰιν μεμνημαι και χορτάξεο&αι και πιναν , περιΰβενειν και νοτερεΐΰΟ^αι' πάντα ίΰχνω εν τω ένδνναμονντί με. πλην καλώς jj εποιήΰατε , ΰννκοινωνήβαντές μου τ γι ϋ'λίφει. Οί'δαται δε και 1"> νμεις, Φιλιππήΰιοι, ότι εν αρχγι του ευαγγελίου , οτε ε^ήλϋ-ον άπο Μακαιδονίας , ουδεμία μοι εκκλησία εκοινώνηοεν εις λόγον δόΰεως καϊ λήμφεως, ει μή υμεΐς μόνοι'"^) οτι καϊ εν ΘεϋβαλονίκΎ} καΐ άπαξ, 10 καϊ δΙς την χρείαν μοι έπέμ-ψατε. ονχ οτι επιζητώ το δόμα , άλλα Π επιζητώ τον καρπον τον πλεονάζοντα εις λόγον υμών ' ^Απεχω δ\ 18 πάντα , καϊ περιβΰενω ' πεπλήρωμαι , δε^άμενος τα παρ νμών, όΰμήν ευωδιάς, ^υβίαν δεκτην, εύάρεβτον τω Θεώ. 6 δε Θεός 10 μου πληρώβει πάΰαν χρίαν υμών κατά το πλούτος αυτού εν δόξη, εν Χριϋτώ Ίηΰού. τω δε Θεώ καϊ πατρί ημών η δόξα εις τους "-0 αιώνας τών αιώνων, αμήν. Άΰπάόαΰΰ^ε πάντα άγιον εν Χριΰτώ Ίηΰού. ^Αΰπάζονται 21 νμάς οΓ ΰύν έμοΙ αδελφοί. Αβπάζονται υμάς πάντες οι άγιοι , μά- 22 λιϋτα δε οι εκ της Καίΰαρος οικίας. Ή χάρις τού Κυρίου Ίηβού 2Η Χριύτού μετά τού πνεύματος νμών. αμήν. ΠΡΟΣ ΦΙΛΙΠΠΗΣΙΟΤΣ. 1) νονν. Olim ννν. Correctio 1 m. 2) μονοί. In line liiienc, adclitio antiqna. ΠΡΟΣ ΚΟΑΑΣΣΑΕΙΣ. ΚΕΦ. Α. 1 ΙΙανλος (χπόότολος ΧΙριστον 'hjOov δια] θελήματος Θεού, καΐ Ti-CAP.I. 2 μό[ϋ•εος] 6 αδελφός,^) τοΙς εν KoX[a(}Occtg] αγιοίς , καΐ tclutolq άδελ- φ[οΐς] εν Χρίΰτω Ιηΰον' Χάρις νμΐν κ[αΙ εί]ρηνη άτΐο Θεοϋ τίατρος ημών κα\1 Κνρίον] Ίηΰον Χριοτον. 3 Ενχαριΰτονμεν [τω] Θεώ καΐ πατρί τον Κνρίον ημών Ιηβον 4 [Χρίύτον] , πάντοτε περί υμών προ6[εν]χόμενοι ' άκονΰαντες την [πι\ύτιν νμών εν Κνρίω Ίηΰον^ καΙ την αγάπην ην έχετε εις πάντας 5 τονς αγίονς , δίά την ελπίδα την άποκειμενην νμΐν εν τοΓ^ ονρα- G νοΐς^ ην προηκονΰατε εν τω λόγω της άληΟ-είας τον εναγγελίον^τον παρόντος εις νμας , καΟ-ώς καΐ εν παντί τω κόβμω εα^ιν καρποφο- ' ρονμενον καΐ αν^ανόμενον, καΘ-ώς καΐ εν νμνν, αφ' ης ημέρας ηκον- ' ύατε καΐ έπέγνωτε την χάριν τον Θεοϋ εν αλητεία' κα%^ώς εμάΟ'ετε απο Επαφρά τον άγαπητον αννδονλον ημών ^ ος εΰτιν πιβτος νπερ 8 ημών διάκονος τον Χριΰτον , ο και δηλώύας ημΐν την νμών αγάπην ^ εν πνενματι. Ζΐιά τοντο καΐ ημείς αφ ης ημέρας ηκονΰαμεν , ον πανομεΌ'α νπερ νμών προΰενχόμενοι , καΐ αιτούμενοι ίνα πληρω- d -ητε την επίγνωΰιν τον ^-εληματος αντον εν πάΰη Οοφία και Οννε- 10 αει πνενματικη, περιπατηΰαι ά^ίως τον Κνρίον εις πάΰαν άρεβκιαν' εν παντι έργω άγα^ώ καρποφορονντες και αυξανόμενοι τη επιγνώ- 11 ΰει τον Θεοϋ' εν πάθη δννάμει δνναμονμενοι κατά το κράτος της. δο^,ης αντοϋ εις πάΰαν νπομονην καΐ μακρο&νμίαν μετά χαράς' 12 ενχαριβτοϋντες τω πατρί τω ικανώΰαντι ημάς εις την μερίδα τον 13 κληρον των αγίων εν τω φωτι, ος ερρνΰατο ημάς εκ της εξον- ΰίας τοϋ βκότονς, και μετεύτηβεν εις την βαβιλείαν τον νίον 11 της αγάπης αντο[ϋ, Έν ω ε]χομεν την άπολντρω[6ιν , τη]ν άφε- 15 6ιν τών αμαρτιών' [ός ε(3]τιν είκών τοϋ Θεοϋ τοϋ άο[ράτο]ν, 16 πρωτότοκος πάοης κτί\ύεω^ς' ότι εν αντώ έκτίΰΟ-η τα [πάν]τα, τα εν τοις ονρανοις καΐ τα [επ]] της γης-, τα ορατά και τά άό[ρατ]α, . - t 1) αδελφός, (χδελφ. rescriptum vidctiir: a man. ant. 27* 420 ΠΡΟΣ ΚΟΛΑΣΣΑΕΙΣ. Ι. 8LXB Q'qOvoi ^ είτε KVQLOxri[Ta]g^ είτε αρχαΐ^ είτε έξ,ονΰιαί' [τα] πάντα δι' αντον καΐ εις αντον [εκ]τί0ταί' καΐ αυτός έβτιν προ [π]άντων, Π καΐ τα πάντα εν αντω [θ]ννε6τηκεν ' και αυτός έΰτιν [η] κεφαλή 18 του ΰωματος της εκκληβίας' ος έΰτιν άρχη, πρωτότοκος εκ των νεκρών, ίνα γένηταί εν πάαον αυτός πρωτεύων' οτι εν αύτω ηνδό- 10 κηβεν πάν τό πλήρωμα κατοίκηΰαί, καΐ (5t' αύτοϋ άποκαταλλάξ,η 20 τα τίάντα εις αύτον, είρηνοποιηΟας δίά του αίματος του ΰτανροϋ αυτοϋ^ δι' αύτοϋ, εί'τε τα έπΙ της γης^ εί'τ'ε τα εν τοΐς ούρανοΐς. καΐ υμάς ποτέ όντας άπηλλοτριωμένους καΐ εχ^-ρούς τη διανοία εν 21 τοΐς εργοις τοΙς πονηροίς , νυνί δε άποκατήλλα^εν εν τω βώματι 22 της ΰαρκός αυτού δίά του %'ανάτου αυτού παραύτηβαι υμάς άγιους και άμωμους καΐ άνεγκλητους κατενώπιον αυτού' Εί'γε επιμένετε 23 τη πίβτει τε^εμελιωμένοι καΐ εδραίοι, και μη μετακεινούμενοι από της ελπίδος του ευαγγελίου ού ηκούΰαται , τού κηρυχ^έντος έν πάβη κτίΰει τη υπό τον ούρανόν, ού έγενόμην έγώ Παύλος κήρυξ καΐ άπόύτολος και διάκονος. Νυν χαίρω έν τοΐς τία^ημαβιν νπερ υμών, και άνταναπληρώ 24 τα υύτερηματα τών ΰ'λίψεων τού Χριύτού έν τη ΰαρκί μου υπέρ τού ΰώματος αυτού, ο έοτιν η έκκληΰία' ης έγενόμην έγώ Παύλος, 25 διάκονος κατά την οίκονομίαν τού Θεού την δοϋ^εΐβάν μοι εις υμάς, πληρώβάι τόν λόγον τού Θεού, τό μυοτηριον τό άποκεκρυμμένον 2Γ) από τών αιώνων καΐ από των γενεών, νυνΙ δε έφανερώ^η τοΐς άγίοις αυτού ' οίς η&έληΰεν 6 Θεός γνωρίΰαι , τί τό πλούτος της 27 δό^,ης τού μυβτηρίου τούτου έν τοΐς έϋ-νεβιν ,• ο έΰτιν Χριΰτός έν ύμΐν , 7] έλπίς της δόξης' ον ημείς καταγγέλλομεν , νου^ετούντες 2S πάντα άνΟ'ρωπον, καΐ διδάΰκοντες πάντα άν^ρωπον έν πάΰη σο- • φία, ίνα παραΰτηΰωμεν πάντα άν^-ρωπον τέλειον έν Χριΰτώ' εις 20 ο και κοπιώ , αγωνιζόμενος κατά την ένέργειαν αυτού την ενεργού- μένην έν έμοί έν δυνάμει. ΠΡΟΣ ΚΟΑΑΣΣΑΕΙΣ. 421 ΚΕΦ. Β. CAP. II. 1 (ϋ/έ'Αω yccQ υμάς είδενα^) ηλίκον αγώνα εχω νπερ υμών καΐ των εν Ααυδίκία , καΐ οβοο ονχ εωρακαν το τΐρόΰωπόν μου εν ΰαρκΐ, 2 ίνα ΛαρακληΟ^ώύίν αί καρδίαι αυτών ^ βνμβίβαοϋ-εντες εν άγάπτ}^ καίεις πάν το πλούτος της πληροφορίας της ΰννέΰεως^ εις έπί- λ γνωΰίν τον μνβτηρίον τον Θεον πατρός τον Χρίβτον, εν ω είοιν 4 πάντες οί ^^ηΰανροί της ύοφίας καΐ της γνώΰεως απόκρυφοι, τοντο 5 δΙ~) λέγω, ϊνα μηδείς νμάς παραλογίζψε εν πι^ανολογια' εί γαρ καΐ ffj ΰαρκΐ απειμει , άλλα τω πνενματί ύνν νμϊν είμΙ , χαίρων καΐ βλέπων νμών την τά^ίν , καΐ το ΰτερέωμα της εις Χριβτον πί- ΰτεως υμών. 6 ίΐς ούν παρελάβετε τον Χριβτον Ίηύοϋν τον Κύρων , εν 7 αυτώ περιπατείτε, ερριζωμένοο καΐ έποικοδομουμενου εν αύτω, καΙ βεβαιούμενοι εν πίϋτει, καϋ^ώς έδιδάχϋ-ητε , περιούεύοντες 8 εν ευχαριΰτεία. βλέπεται μη τις εΰται νμάς 6 Ονλαγωγών δια της φιλοΰοφίας και καινής απάτης, κατά την παράδοΰιν τών άν- ^^ρωπων, κατά τά ΰτοιχΐα του κόσμου, καΐ ου κατά Χριύτόν' ^ οτι εν αυτώ κατοικεί πάν το πλήρωμα της &εότητος ΰωματι- 10 κώς, καί εΰται εν αυτώ πεπληρωμένοι' ος εΰτιν η κεφαλή πάϋης ΓΙ αρχής και εξουΰίας' εν ω και περίετμηΰ'ητε περιτομη άχειρο- ποιητω , εν ττ] άπεκδύύει του οώματος της ΰαρκος, εν τη πε- 12 ριτομγι τον Χριύτον , βννταφέντες αντώ εν τω βαπτίβματι' εν ω και ΰννηγέρΰ-ητε διά της πίΰτεως της ενεργείας τον Θεον τον 13 εγείραντος αντον εκ νεκρών ΚαΙ νμάς νεκρονς όντας εν τοΓ^ παραπτώμαβιν και τγι άκροβνύτεία της βαρκός νμών, ύννεξωο- ποίηοεν νμάς 6νν αντώ , χαριβάμενος ημιν πάντα τά παραπτώ- 14 ματα' ε^αλείφας το καϋ-' ημών χειρόγραφον rotg δόγμαΰιν , ο ην νπεναντίον ημΐν, και αντό ήρκεν εκ μέβον , προβηλώΰας αυτό 15 τω βτανρώ' άπεκδνβάμενος τάς αρχάς και τάς ' εξ,ονΰίας , εδι- 10 γμάτιΰεν εν παρρησία, %•ριαμβεν6ας αντονς εν αντώ. Μη ονν τις νμάς κρινέτω εν βρώοει η εν πόύει, η εν μέρει εορτής η 1) Βίδωνα. Sic pro slosvul. 2) τοντο δε. τον iu line liueae additum : το ^ε ill initio lineae super rasiira a man. recenti rescriptum. 422 ΠΡΟΣ Κ0ΑΑΣΣΑΕ1Σ. Π. νονμηνίας ϊ] βαββάτων, α έοτιν βκια. των μελλόντων ^ Το δε βώμα Π τον Χριβτον' μηδείς υμάς καταβραβενετω ΰ^ελων εν ταπεινό- 18 φροΰνντ] καΐ ϋ-ρηΰκεία των αγγέλων^ α εώρακεν^) εμβατενων^ εική φνύιονμενοξ vito του vobg της ΰαρκος αντον, καΐ ον κρατών την 19 χεφαλην^ ε^ ον τΐάν το ΰώμα δίά των άφών καΐ ΰννδεΰμων ετα- χορηγούμενον καΐ ϋννβιβαζόμενον ^ αν^ει την αν^ηύίν τον Θεον. Ει ατΐεΰ'ανετε ΰνν Χριότώ aito των ΰτοιχίων τον κόομον^ τί 20 cog "ζώντες εν κόσμω δογματίζεύχ^αι; μη αφΐ] , μηδέ γενΰη , .μηδέ 21 ^είγ7]ς' α εΰτιν πάντα εις φϋΌράν τγι άποχρηαει^ κατά τά εν- 22 τάλματα και διδαβκαλείας τών άνΟ^ρώπων' άτινά εΰτιν ?^γον 23 μεν [έχοντα] ΰοφίας εν έϋ-ελοΰ-ρηύκίεια καΐ] ταπεινοφροόύντ} και ά[φειδία] οώματος, ουκ εν τιμγι τ\ινι προς] πληύμονην της οαρκός. ΚΕΦ. Γ. CAP. III. t!ji ονν ΰννηγέρ^ητε τω Χ[ρι6τώ , τά άνω] ζητείται, ον ο Χριστός 1 εβτιν εν [δεl•,La] τον Θεον καϋ^ημενος' τά άν[ω φρο]νειτε, μη τά 2 επι της γης. ά[πεΰ'ά]νετί' y^Qf ^^^ η ζωη νμών [κε]κρνπται ΰνν 3 τω Χριΰτώ εν τω [Θεώ] ' όταν ο Χριΰτος φανερω^γΙ, η ξω[η ημών], 4 τότε καΐ νμεις φανερωΌ'η[ύε6]ΰ'αι εν δό^η. Νεκρωβατε ονν τά 5 μέλη νμώ[ν] τ ά επί της γης , πορνίαν^ άκα^α[ρ](3ίαν , πά%•ος, έπι- ϋ'νμίαν') κακήν, καΐ την πλεονε^ίαν , ήτις έΰτίν είδωλ(?λατρεία, δι^ ά έρχεται η όργη τον Θεον επΙ τονς νίονς της απιΟ'είας' εν οις ^ και νμεΐς περιεπατηύατε ποτέ, οτε εζήτε εν τούτοις' ΝννΙ δε από- 8 %^ε6%•αι και νμεΐς τά πάντα, όργην , %'νμον , κακίαν , βλαΰφημείαν, αίαχρολογίαν , εκ τον ΰτόματος νμών. Μη 'φενδε6%'αι εις άλλήλονς^ Ο άπεκδνύάμενΌΐ τον παλαιον άν&ρωπον ΰνν ταΐς πρά^εΰιν αντον, και 10 ενδνΰάμενοι τον νέον, τον άνακαινονμενον εις επίγνωύιν κατ' ει- κόνα τον κτείΰαντος αντόν οπον ονκ ενι Ελλην και Ιονδαΐος, περί- 11 τομηκαΐ άκροβνΰτεία, ΒαρβαροΰκνΟ'ης,^) δονλος, καΐ ελενϋ^ερος' αλλά πάντα και εν πάύιν Χριΰτός. Ένδνβαΰΰ'ε ονν, ώς εκλε- 12 κτοί Θεον άγιοι και ηγαπημένοι , ΰπλάγχνα οίκτιρμον , χρηβτότητα, 1) α εωρακεν. Sic MS. — Vulg. κ μτ] εωρα'κεν. 2) AVoide ετη&υμιλν, male. 3) Βαρβαροβ'κν^'ης. Sic scriptum. ΠΡΟΣ ΚΟΑΛΣΣΑΕΙΣ. 423 13 τατΐείνοφροΰννην , τίραντητα^ μακροΰ^νμίαν ' άνεχόμενοι άλλη- III. λων ^ καΐ χαριξόμενοι εαντοΐς , εάν τις προς τίνα εχγ} μομφην'^) κί^- II d -ώς καΐ ο Κύριος έ-χαρίβατο νμιν ^ όντως καΐ νμείς' έπΙ τΐάΰο δε 15 τούτοις την άγάπην, ο εΰτίν οννδεύμος της τελειότητος' και η ειρήνη τον Χριΰτον βραβενετω εν ταΐς καρδίαις νμών , εις ην και εκλη\%•ητ^ε εν ενί ΰώματι' και ενχά[ριΰτ^οι γείνεοϋ-αι. 1(3 [Ό λόγ]ος τον Θεον ενοικείτω εν ν[μΐν] πλοναίως, εν jtaotj ΰοφία' [διδ]άΰκοντες και νονΟ'ετονν[τες] εαντονς, φαλμοΐς, νμνοις [καΙ] φδαΐ'ς πνενματικαΐς εν χάριτι \αδ]οντες εν ταΐς καρδίαις Π νμών [τ]ω Θεώ' και πάν ο τι αν ποιητε [ε\ν λόγω η εν έργω, πάντα εν [ο\νόματι Ίηβον Χριΰτον ενχαριΰτονντες [τ]ώ Θεώ πατρί δι' αντον. 18 [^]t γνναΐκες, νποταβΰεβΟ-ε τοις ανδράβιν , ώς άνηκεν εν 19 Κνρίω. οι άνδρες, αγαπάτε τάς γνναΐκας , ' καΐ μη πικρενεύϋ^αι 20 προς αύτάς. Τα τέκνα, νπακονετε τοί!^ γονενΰιν κατά πάντα' 21 τοντο γαρ ενάρεύτόν εΰτιν εν Κνρίω. Οι πατέρες, μη παροργί- 22 ζετε τα τέκνα νμών, ίνα μη αΰ-νμώβιν. Οι δούλοι, υπακούετε κατά πάντα τοις κατά βάρκα κνρίοις , μη εν οφϋ-αλμοδονλεία ώς • άνΰ'ρωπάρεβκοι , αλλ^ εν απλοτητι καρδίας ^ φοβούμενοι τον Κύ- 23 ριον. ο εάν ποιητε, εκ 'ψνχης εργάξεΰϋ-ε, ως τώ Κνρίω δον- 24 λεύοντες καΐ ουκ avd -ρωποις ' ίδότες ότι από Κνρίον λημφεαϋ-ε την 25 άνταπόδοΰιν της κληρονομίας' Τω Κνρίω Χριύτώ δονλεύετε. 6 γάρ αδικών κομιειται ο ηδίκηοεν ' καΐ ονκ εοτιν προβωπολημφία. ΚΕΦ. Λ. CAP. IV. 1 Οι κύριοι , το δίκαιον και την είύότητα τοΓς• δούλοις παρεχεΰΰ'αι, 2 είδότες ότι καΐ νμεΐς έχετε Κύριον εν ονρανώ. Trj προΰευχη προΰ- 3 καρτερείτε, γρϊ]γορονντες εν αύτη εν εύχαριΰτεία' προβενχόμενοι άμα καΐ περί ημών, ίνα ο Θεός άνοιξη ημιν ϋ-ύραν τον λόγον, εν παρρηΰία λαληΰαι τό μνύτήριον τον Χριΰτον, δι' ο και δεδεμε, 1) μομφην. Ollm forte μορφην. Correctio antirjua. 424 ΠΡΟΣ ΚΟΑΑΣΣΑΕΙΣ. IV. ivcc φανερώΰω αντο , ώς δει με λαλήΰαι. εν ΰοφία τίεριπατεΐτε κ n^og τονζ ε^ω, τον καιρόν εξαγοραζόμενοι. Ό λόγος υμών πάντοτε 6 εν χαριτί , αλάτι ηρτνμενος , είδεναι πώς δεΐ νμάς ενί εκάΰτω άπο- κρίνεύ%'αί. Τα κατ εμε πάντα γνωριόει νμΐν Τνχικός ο αγαπητός άδελ- 7 φος και πιΰτος. διάκονος καΐ ύννδονλος εν Κνρίω ^ ον έπεμψα προς 8 νμάς εις αντό τοντο , ίνα γνώτε τα περί ημών καΐ παρακαλεβτ] τάς καρδίας υμών, 6νν Ονηβίμω τω πιβτώ καΙ άγαπψώ άδελφώ , ος 9 , εΰτιν ε'Ι νμών' πάντα νμΐν γνωριονΰιν τα ώδε. Άβπάξετε νμάς 10 Άρίΰταρχος 6 ύνναιχμάλωτός μον ^ καΐ Μάρκος 6 ανεψιός Βαρνάβα^ περί ον ελάβετε εντολάς' εάν ελ^'η προς νμάς ^ δεξαΰΰ'αι αντόν' καΐ Ιηΰονς ο λεγόμενος Ιονβτος, ot" όντες εκ περιτομης' o^rot μό- 11 ροι ΰννεργοί εις την βαΰιλείαν τον Θεον, οΐτινες εγενηΟ'ηύάν ftot παρηγοριά. Άΰπάζετε υμάς Επαφράς ο il•, νμών, δούλος Χριύτον 12 Ιηαον , πάντοτε αγωνιζόμενος νπερ νμών εν ταις προοενχαΐς, ίνα ΰτητε τέλειοι καΐ πεπληροφορημενοι εν παντι d -εληματι τον Θεον. μαρτνρώ γαρ αντώ ότι έχει πολνν πόνον νπερ νμών και τών εν 13 Ααοδικία και τών εν Ίεραπόλει. Αβπάζετε νμάς Αονκάς ο ιατρός 6 11 αγαπητός , και ζίημάς. ά6πάβa6^'ε τονς εν Ααοδικία αδελφούς, και 15 Ννμφάν και την κατ' οίκον αντών έκκληβίαν' Και όταν άναγνω- 16 oQ-fi παρ' νμΐν η επιΰτολη , ποιηΰατε ίνα καΐ εν τη Ααοδικαίων εκ- κληβία άναγνωβΰ'η , και την εκ Ααοδικίας ίνα και νμεις άναγνώτε' καΐ είπατε Άρχίππω, βλέπε την διακονίαν ην παρέλαβες εν Κνρίω, 1' ίνα αντην πληροίς. Ο άβπαβμός τη εμη χειρί Πανλον. μνημονεν- 18 εταί μον τών δεύμών. η χάρις με&Ι νμών. ΠΡΟΣ ΚΟΑΑΣΣΑΕΙΣ ΑΠΟ ΡΟΜΗ. ΐ) L) απο Ρώμη. Sic MS. ΠΡΟΣ ΘΕΣΣ[ΑΛΟΝΙ]ΚΕΙΣ Α.') ΚΕΦ. Α. 1 ΙΙανλος καΐ Σίλονανος καΐ Τιμόϋ'εος , rfj εκκληΰία Θεβοαλονίκεων^-^^^•^• εν Θεώ πατρί ημών καΐ Κνρίον Ίηβον XqlGtov' Χάρις νμΐν καΐ εΙρηνη απο Θεού πατρός ημών καΐ Κνρίον Ίηβον ΧριΟτον. 2 Ενχαρίβτονμεν τω Θεώ πάντοτε περί πάντων νμών , μνείαν Β ποιούμενοι επΙ τών προβενχών νμών^) αδιαλείπτως μνημονεύοντες νμών τού έργον της πίϋτεως, και τού κόπον της αγάπης^ καΐ της νπομονης τον Κνρίον ημών Ίηβού Χριΰτον , εμπροβϋ-εν τον Θεον 4 και πατρός ημών' Ειδότες , αδελφοί ηγαπημενοι νπο τού Θεού δ τγιν εκλογών νμών' ort το εναγγέλιον ημών ονκ εγενηϋ-η προς νμάς εν λόγω μόνον ^ αλλά καΐ εν δννάμει, καΐ εν Πνενματι' 4γίω, και εν πληροφορία πολλή, καϋ-ώς οΐ'δατε οίοι εγενηΰ-ημεν νμιν δι' Ο νμάς. και νμεΐς μιμηταΐ ημών εγενηϋ'ητε , καΐ τού Θεού δε^άμενοι 7 τον λόγον εν ϋ^λίφει πολλή μετά χαράς Πνεύματος Αγίον , ωΰτε /£- viud-ai νμάς τνπονς πάΰιν τοις πιΰτενονβιν εν τγι Μακαιδονία καΐ 8 εν ΧΎΐ Αχαΐα, αλλ' εν παντι τόπω η πίοτις νμών η προς τον Θεον 9 ε^εληλνχί'εν , ώοτε μη χρείαν εχειν ημάς λαλεΐν τι. αντοί γαρ περί ημών άπαγγέλλονβιν οποίαν εΐβοδον έ'ΰχομεν προς νμιάς, και πώς επεύτρύ-φατε προς τον Θεον από τών ειδώλων, δονλενειν Θεώ 10 ζώντι καΐ άληΟ-εινώ, και άναμενειν τον νίόν αντού εκ τών οι;ρ«- νών , όν ηγειρεν εκ νεκρών , Ίηβούν , τον ρνόμενον ημάς εκ της όργης της ερχόμενης. 1) Προς ΘέΟΰαλονι-ΛΕΐς. In medio quaeclam literae fere deletae : sed in adversa pagina, leguntur inversa forma et ordine — a. ςιε'Λίνολαοοε^• ςορπ. '2) νμων. Sic MS. pro ημών. 420 ΠΓΟΙ^ ΘΚΣΣΑΑΟΛΉίΕΙΣ Α. ΚΕΦ. Β. CAP. 11. ^υτοί γαρ οί'δατε, αδελφοί, την εί'ΰοδον ημών την προς υμάς, οτυ 1 οι; κενή γεγονεν' άλλα προπαΰ-όντες καΐ υβριοϋ^εντες , καϋ^ώς οι'- 2 δατε, εν Φίλίτΐποίς , εΉ'αρρη[θίαύά]μεΟ'α εν τω Θεώ ημών [λαλή]()αί τΐρος νμάς το εναγ[γελίον] τον Θεού εν τΐολλω άγώνι. Ή γαρ 7ta- 3 ράκληβείς ημώ[ν οι;3ί] εκ πλάνης, ονδε εξ άκαϋ-[αρΰίας], ονδε εν δόλω ' άλλα καϋ'ώΐς δε]δοκίμά6μεϋ'α νπο τον Θεον [πί]ΰτεν0•ηναι -1 το εναγγελίον , Οντως λαλοϋμεν, ονχ ώς άΙνΟ'ρώποίς] άρεύκον- τες, άλλα τω Θεώ τω [δο]κιμάζοντί τάς καρδίας ημ[ών]. οντε γάρ 5 ποτέ εν λόγω κολακίας εγενηϋ'ημεν, καΰ'ώς ο[ί]δατε, οντε εν προ- φάβει πλεονεξίας' Θεός μάρτνς' οντε ξητονντες εξ άνϋ-ρώπων Ο δόξαν, οντε αφ' ημών οντε άπ' άλλων , δννάμενοί εν βαρεί είναι, ώς Χριΰτον άπόύτο'λου' ^Αλλ^ εγενη&ημεν ήπιοι έμμεΰω νμών , ώς 7 αν τροφός %'άλπΎΐ τά εαντης τέκνα, όντως ομειρόμενοι νμών , εν- S δοκονμεν μεταδονναι νμΐν ον μόνον το εναγγελιον τον Θεον , άλλα καΐ τάς εαντών ψνχάς , διότι αγαπητοί ημΐν εγενήΰ^ητε. ' Μνη- Ο μονενετε γάρ, αδελφοί, τον κόπον ημών καΐ τον μόχϋ-ον ' ννκτος και ημέρας εργαζόμενοι, προς το μη επιβαρησαί τίνα νμών, εκη- ρνξαμεν εις νμάς το εναγγελιον τον Θεον. 'Τμεΐς μάρτνρες καΐ 6 10 Θεός, ως οΰίως και δικαίως και άμέμπτως νμΐν τοις πιΰτενονύιν εγενηΰ'ημεν , καΰ'άπερ οί'δατε, ώς ενα εκαΰτον^) νμών, ώς πατήρ Η τέκνα εαντον, παρακαλοϋντες νμάς καΐ παραμνΟΌνμενοι , εις το 1~ περιπατεΐν νμάς άξίως τον Θεον τον καλεΰαντος νμάς εις την εαν- τον βαΰιλείάν και δόξαν. Και διά τοντο καΐ ημείς ενχαριΰτονμεν τω Θεώ άδιαλεί- 13 πτως, ότι παραλαβόντες λόγον ακοής παρ ημών τον Θεον, εδε- ξαΰΰ'αι ον λόγον άνΟ'ρώπων, αλλάκα^'ως εβτιν αληθώς, λόγον Θεον, ος και ενεργείται [εν νμ]ιν τοις' πιατενονϋιν. ['Τμεις] γάρ μιμη- Μ ταΐ εγενηΰ•ητε, [άδελ]φοΙ, τών εκκληΰιών τον [Θεον τ]ών ονΰών εν τη Ίονδαία εν [Χριβτώ] ΙηΟον , οτι ταντά επά%- ετ ε καΐ ν[α ε^ΐς 1) ΐ-Λαοτον. ν rcscri2)tum• est, sicqne pars ο; man, reccnti. ΠΡΟΣ Θ1^ΐ:ΣΑΑ0Ν11νΕ1ΐ: Α. 427 vjto των ίδιων 6νμ.φνλ8\τω\ν ^ καΰ-ώς καΐ αντοί ντεο των [Ίο]υ-' ΙΓ• 15 δαίων ^ των καΐ τον Kvqlov ά7ΐο[κτ]είνσντων Ίηΰονν καΐ τονς φρο[φ]ητας , καΐ ημάς εκδιωξάντων ^ [κ]αΙ Θεώ μη άρεβκόντων, και 1(3 Γ[ά[ο]ίν ανΟ^ρώποις εναντίων , κωλνόν[τ]ων ημά^ rotg ε3'νεΰίν λα- ληβαί ίνα ΰω^^ώβιν, είς το άναπληρώύαί αυτών τάς αμαρτίας τίάν- τοτε' εφΰ-αβεν δε επ' αυτούς η οργή είς τέλος. 17 Ήμεΐς df, αδελφοί^ άτΐορφανίβΰ'εντες αφ υμών τίρος καιρόν ώρας, προΰώπω ου καρδία, περιβαοτερως εϋτΐουδάβαμεν το τΐρόΰ- 18 ωτϋον υμών ίδεΐν εν πολΧτ^ ετ᧕υμία. διότι ηΟ-ελήΰαμεν ελ^εΐν Ίΐρος υμάς}) εγώ μεν Παύλος και άπαξ, καΐ δΙς, καΐ ενεκοφεν ημάς 10 ο Σατανάς. Τίς γαρ ημών ελτιΐς η χαρά η ΰτεφανος αγαλλιάΰεως; η ουχί καΐ νμεΐς, εμπρούΰ'εν του Κυρίου ημών Ίηΰοϋ εν τη αυτού 20 τΐαρουβία ; υμεις γαρ εΰται η δόξα ημών καΐ η χαρά. ΚΕΦ. Γ. CAP. ΙΙΓ. 1 ZJfcO μηκετι ΰτεγοντες, ευδοκηΰαμεν καταλειφϋ-ηναι εν ^ΑΟ'ηναις Ί μόνοι, και ετΐεμφαμεν Τιμόΰ'εον τον αδελφόν ημών και διάκονον του Θεοϋ εν τώ εύαγγελίω του Χριΰτοϋ , είς το βτηρίξαι υμάς καΐ 3 τΐαρακαλέύαι υπέρ της πίύτεως υμών, το μηδίνα ΰένεβ^ε εν ταΐς 4 ϋ-λίφεΟιν ταύταις' αύτοΙ γαρ οϊδατε ότι είς τοϋτο κείμενα' καΐ γαρ ότε προς υμάς ημεν, προελέγομεν νμιν οτι.μέλλομεν ΰ-λίβεοΟ^αι, δ καϋ^ώς . και εγενετο καΐ οϊδατε ' δια τούτο κάγώ μηκετι ΰτεγων, επεμφα είς το γνώναι την πίΰτιν υμών, μη πως επείραΰεν υμάς ο Ο πειράξων , και είς κενόν γενηται ο κόπος ημών. 'Άρτι') δε ελΰ'όν- τος Τιμοΰ'εου προς ημάς αφ' υμών , και εύαγγελιΰαμε'νου υμΐν την πίΰτιν καΐ την άγάπην υμών , καΐ ότι έχετε μνείαν ημών άγαϋ-ην, 7 πάντοτε έπιπο^ούντες ημάς ίδειν, καΰ-άπερ και ημείς υμάς, δια τούτο παρακεκίημε^α ,^) αδελφοί , εφ' υμΐν, επΙ πάβη τη ανάγκη 8 κα\ %-λίφει υμών , και δια της πίΰτεως νμών' οτι νύν ζώμεν , εάν υμεΐς ΰτήκετε εν Κυρίω. 9 Τίνα γαρ ευχαριΰτείαν δυνάμεθα τω Θεώ άνταποδούναι περί 1) νμας. Olim ημάς. Correctio 2 m. 2) άρτι. In marg•. extat Α. ςίετιινολασαεΘ ςορπ. Vide supra ad titulum not. 1. p. 425. 3) παρα•/.εγ.λη- με^α. Woide, male, παρα-ΛΕΆλημετα. 428 ΠΡΟΣ θεσσαλονικείς Α. 11^• νμών, επί'^^^ν ^ί X^Q^ V %(^^9ομεν δι' νμάς εμπροσϋ'εν τον Θεον ημών, νυκτός καΐ ημέρας νπερ εκ τίεριβαον όεόμενοί εις 10 το ίδεΐν νμών το Λρόοο^πον , καΙ καταρτίΟαυ τα νβτερηματα της πίΰτεως νμών; Αντος δ\ ο Θεός καΐ πατήρ ημών, καΐ 6 Κν- 11 ριος ημών Ιηΰονς, κατενΰ'νναί την οδον ημών προς νμάς' νμάς 12 δε ο Θεός πλεονάβαι καϊ περυαΰενύαι τη αγάπη εις άλληλονς καΐ εις πάντας, καΰ-άπερ καϊ ημείς εις νμάς, εις το ατηρίξαι 13 νμών τας καρδίας αμέμπτονς εν δικαίΟβννΎΐ , εμπροόϋ^εν τον Θεού καϊ πατρός ημών, εν τη παρονύία τον Κνρίον ημών Ίηβον μετά πάντων τών αγίων αντον. άμην. ΚΕΦ. Δ. CAP. IV. λοιπόν ονν , αδελφοί, ερωτώμεν νμάς καϊ παρακαλονμεν εν τω 1 Κνρίω Ιηβον , καϋ^ώς παρελάβετε παρ' ημών το πώς δει νμάς περιπατείν καϊ άρέΰκειν Θεώ, καΰ•ώς καϊ περιπατείτε, ίνα πε- ριΰΰενητε μάλλον' οί'δατε γαρ τίνας παραγγελείας εδώκαμεν νμΐν '2 δίά τον Κνρίον ^Ιηβον. Τοντο γάρ εΰτιν το Ο-έλημα τον Θεον, 3 ο αγιασμός νμών, άπεχεΰ^'αι νμάς άπο της πορνείας' είδεναι 1 εκαΟτος^) νμών το εαντον βκενος κτάΰϋ-αι εν άγιαβμώ καϊ τιμή, μη εν πάΰ'ει επι&νμίας , κα%•άπερ καϊ τα εϋ'νη τα μη ίδότα τον 5 Θεόν ' το μη νπερβαίνειν και πλεονεκτειν εν τω πράγματι τον 6 αδελψον αντον' διότι εκδικος Κνριος περί πάντων τovtωv, κα- ^-ώς προείπομεν νμΐν και διεμαρτνράμε^^α. Ον γάρ έκάλεβεν 7 ημάς ο Θεός έπΙ άκαχΙ^αρΰία , άλΐ' εν άγιαΟμώ. τοιγαρονν ο 8 ad -ετών, ονκ άν^-ρωπον αθετεί, άλλα τον Θεον τον δόντα αν- τον το Πνένμα το Αγιον εις ημάς. Περί δε της φιλαδελφίας ον χρίαν έχετε γράφειν νμΐν' Ο αντοί γάρ νμεις ϋ^εοδίδακτοί εΰτε εις το αγαπάν άλλήλονς' και 10 γάρ ποιείτε αντο εις πάντας τονς άδελφονς εν ολϊ} τη Μακαι- δονία. Παρακαλονμεν δε νμάς, αγαπητοί, περιΟΰενειν μάλλον, καϊ φιλοτιμεΐο^^ε ηύνχάζειν , και πράβΰειν τα ίδια, καϊ εργάζε- 11 1) e'fiCiGTog. Sic pro s-hugtov. ΠΡΟΣ ΘΕΣΣΑΑ0ΝΙΚΕΙ1' Α. 429 12 od^ciL tatg idlaig χεροΐρ νμ,ών ^ καΟ^ώ^ νμ,ΐν παρηγγείλαμεν' ίνα ΤΥ περίπατητε ενοχημόνως προς τους «ξω, καΐ μηδενός χρείαν εχητε. 13 Ον ^έλομεν δε νμας αγνοεΐν ^ αδελφοί, περί των κοιμω- μένων , ίνα μη λυπεΐβΰ-ε , καΰ-ώς καΐ ot λοίποΙ οι μη έχοντες Μ ελπίδα, ει γαρ πιστενομεν οτι Ίηβονς άπεΟ-ανεν καΐ άνεΰτη, όντως καΐ 6 Θεός τους κοίμη^εντας δίά του Ίηβον αξεο βνν J5 αντω. Τούτο γαρ νμΐν λέγομεν εν λόγω Κνρίον , οτι ημείς of ζώντες ου περιλειπόμενοί εις την παρονβίαν τον Κνρίον, ον μη 16 φϋ'αΰωμεν τονς κοιμηΟ-έντας' οτι αντος δ Κνριος εν κελενΰματι, εν φωντ} αρχαγγελον, ϋαΐ εν οάλπιγγί Θεον καταβηαεταυ απ' Π ονρανού . καΐ οι νεκροί εν Χριβτω άναΰτηύονται πρώτον , έπειτα ημείς οι ζώντες ot περιλειπόμενοι , αμα ούν αντοΐς άρπαγηΰό- μεϋ^α εν νεφέλαις εις άπάντηύιν τον Κνρίον εις άε'ρα, και ον~ 18 τωςι πάντοτε ΰν[ν Κνρίω έ66\με^α. ^ΰτε παρακ[αλεΐτε^ άλλη- λονς εν τοις λόγοις τ[οντοις]. ΚΕΦ. Ε. CAP. Υ 1 ^^ερί δε τών χρόνων καΐ [τών] καιρών , αδελφοί, ον χρία[ν έγ^ε]τε 2 νμΐν γράφε6%•αι' αντοϊ [γαρ άκρι\βώς οί'δατε ότι η ημέρα Κν- 3 ρίον [ώς κλέ]πτης εν ννκτΐ όντως ερχε[ται]' όταν λέγωΰιν ^ ει- ρήνη καΐ άο[φά]λεία , τότε εφνίδιος αντοις έ[φί]6ταται ολεΘ-ρος, ωΰπερ η ώδ[ιν] τ'^,έν γαβτρί έχονΟϊ], καΐ ον μΐ^]] εκφνγωβιν. 4 Τμεΐς δε, αδελφοί, ονκ έΰτε εν βκότει, ϊνα νμάς η ημέρα ως δ κ[λε]πτας καταλάβτ] ' πάντες γαρ νμεΐς νιοι φωτός έότε και νιοΙ 6 ημέρας' ονκ εΰμεν ννκτός ούδε ΰκότονς. "Αρα ονν μη κα%•ενδω- 7 μεν ως οι λοιποί, άλλα γρηγορώμεν καΐ νηφωμεν. οι γαρ κα^εν- δοντες, ννκτός καϋ'ενδονΰιν' και οι μ姕νΰκόμενοι, ννκτός με&ν- 8 ονΰιν' ημείς δε ημέρας όντες , νηφωμεν, Ένδνΰάμενοι d -ώρακα ^ πίΰτεως και αγάπης, και περικεφαλαίαν , ελπίδα ύωτηρίας' ότι ονκ 10 ε^-ετο ημάς ο Θεός εις όργην, άλλ' είςπεριποίηβιν ΰωτηρίας, δια τον Κνρίον ημών Ίηβον Χριΰτον , τον άποϋ'ανόντος νπερ ημών , ίνα 11 εί'τε γρηγορώμεν, είτε κa^^εvδωμεv , άμα Ονν αντω ξήύομεν. zJio 430 ΠΡΟΣ θεσσαλονικείς α. ν. τταρακαλεΐτε αίλτιλονζ^ καΐ οικοδομείτε εϊς τον ενα.,^) καϋ-ώς καΐ τίοιεΐτε. Ερωτώμεν. δε υμάς, αδελφοί^ είδέναι τους κοπιώντας εν 12 νμΐν, καΐ προϊατανομενονς υμών εν Κνρίω, καΐ νονΌ-ετονντες') υμάς, και ηγεΐαϋ^αι αντονς νπερ εκ περιβύοϋ h άγάπτ] , δια το ερ- 13 γον αύτώυ. ειρηνενεται εν έαντοΐς. Παρακαλονμεν δε νμάς,άδελ- Μ φοί, νουχί-ετείτε τ ονς άτακτους , παραμνΟ'εΐσΘ'ε νους ολιγο-ψύχονς, άντεχεΰϋ-ε των άαϋ'ενών, μακροϋ^νμεΐτε προς πάντας, οράτε μη τις 15 κακόν άντΙ κακόν \τινι άπ^οδώ' αλλά πάντοτε το [άγα^ο\ν διώκετε εις αλλήλους [και εί]ς πάντας. [Πάντ]οτε χαίρετε, αδιαλείπτως j-' [προ6]ενχεθϋ'αι. εν παντί ενχαρί[6τε]ιτε' τούτο γάρ εατιν ^^ελημα 18 [τον] Θεον ) εις υμάς εν Χριστώ Ίησον. [Το π]νενμα μη ββεννντε. 1^ προφψεί[ας] μη εξ,ονΟ-ενεΐτε. πάντα δοκι[μ]άξετ€' το καλόν κατ- 21 έχετε. ['Α]π6 παντός ί'δονς πονηρον [ά]πεχε6θ'αι. [Α]ντ6ς δε ο Θεός ^ της ειρήνης αγιαΰαι νμάςολοτελεΐς' καΐ ολόκληρον υμών το πνεύμα και η φνχη και το ΰώμα άμεμπτως εν ττ} παρουβία τού Κυρίου ημών Ιηύού Χριΰτού τηρηΟ-είη. Πιύτος 6 καλών ημάς, ος και ποι- 24 ηβει. Αδελφοί, προΰενχεο^'ε περί ημών. 25 ΆΰπαΰαβΟ-ε τονς αδελφούς πάντας εν φιλήματι άγίω. ένορ-τ ^ι κίξω νμάς τον Κνριον , άναγνωβΟ^ήναι την επιύτολην πάΰιν τοις αγίοις αδελφοις. Η χάρις τον Κυρίου ημών Ιηοού Χριΰτού μεΟ'' 28 νμών. αμήν. ΠΡΟΣ θεσσαλονικείς Α. ΕΓΡΑΦΙΙ ΑΠΟ ΑΘΗΝ -QN. 1) τον ενα. Ante et post ε rnsnra brcvis. 2) νον&ετονντες. Hie pro νονΰ'ετονντοίς. 3) τον Θεον. Sic forte τον snpplendum est. ΠΡΟΣ θεσσαλονικείς Β. ΚΕΦ. Α. 1 Ιΐανλος καΐ Σιλονανος καΐ Τιμόϋ-εος, τγ^ εκκληοία ΘεΰΰαλονικεωνΟχ\^Ρ.Ι. 2 εν Θεώ πατρί ημών και Κνρίω Ιηΰον Χριύτώ ' Χάρις νμίν καΐ ειρϊ]νη άτΐο Θεού πατρός ημών καΐ Κυρίου Ιηύον Χριΰτον. 3 Ενχαρίβτεΐν οφείλομεν τω Θεώ πάντοτε περί υμών, αδελ- φοί, καΰ-ώς a^LOv εστίν, οτυ νπεραν^άνεί η πίοτις υμών, καΐ πλεονάζει η αγάπη ενός εκάστου πάντων υμών εις αλλήλους ' i ώΰτε ημάς αυτούς εν νμΐν ένκαυχάσ^-αι εν ταΐς έκκληβιαις τού Θεού , ύπ\ρ της υπομονής υμών καΐ πίστεως εν πάσιν 5 τοις δίωγμοις υμών καΐ ταΐς ^'λίφεσιν αίς άνέχεσ%•αι, ενδει- γμα της δικαίας κρίσεως τού Θεού, εις το καταζιωϋ'ήναι υμάς G της βασιλείας τού Θεού, νπερ ης καΐ πάσχετε' Εί'περ δί- καιον^ παρά τω Θεώ άνταποδούναι τοις d -λίβουσιν υμάς ΰ-λί- * x(JLV , καΐ ύμιν τοις ^λιβομένοις άνεσιν με%'' ημών, εν τη αποκαλύψει τού Κυρίου Ιησού απ' ουρανού μετ' αγγέλων δυ~ 8 νάμεως αυτού, εν πυρί φλογός, δίδοντος εκδίκησιν τοις μη Ηδόσι Θεον , και τοις μη υπακούουσιν τώ εύαγγελίω τού Κυ- ρίου ημών Ιησού Χριστού' οΐτινες δίκην τίσουσιν , ολεΰ'ρίον αι- ώνων, απο 7Τρο(?ω7Τθΐ; τού Κυρίου, καΐ άπο της δό^,ης της 10 ισχύος αυτού, όταν ελϋ-η ενδοξασϋ-ηναι εν τοις άγίοις αυτού, καΙ ϋ-αυμασϋ-ηναι εν πάσιν τοις πιστεύσασιν , οτι έπιστενΟ-η το 11 μαρτύριον ημών εφ' υμάς, εν τη ημέρα έκείνγ]. Εις ο και προσευχό- με^α πάντοτε περϊ υμών, ίνα υμάς άί,ιώσΐΐ της κλήσεως 6 Θεός ημών, και πληρώσει πάσαν εύδοκίαν αγα%•ωσύνης και έργον πί- 12 στεως εν δυνάμει' όπως ενδοξασϋ-γ} το όνομα τού Κυρίου ημών 432 ΠΡΟΣ θεσσαλονικείς Β. Ι• Ιϊ]βον Χοιοτον -εν νμΐν, χαί ηαεΐς εν αντώ ^ κατά την χάριν τον Θεον ημών καΐ Κυρόον ^Ιηύον Χρίΰτον. ΚΕΦ. Β. CAP. Π. ι^ροοτώμεν δε νμάς^ άδελφοί^.νπερ της παρονβίας τον Κνρίον ημών Ι Ιηΰον Χρίΰτον, και ημώς^) ετηΰνναγωγης επ' αντον , εις το μη τα- "2• χέως βαλεν^ηναι νμάς άπο τον νοος, μηδέ ^ροεΐβϋ-ε, μήτε δια πνενματος, μήτε δια λόγον , μήτε δι^ εταΰτολης ώς δι ημών, ως οτι ενεΰτηκεν ή ήμερα τον Κνρίον. μη τις νμάς ε^απατήϋη κατά 3 μηδενα τρόπον' οτυ εάν μη ελ^-γι η άποοταΰία πρώτον, και άποκα- λνφΟ^Τ] ο άνθρωπος της αμαρτίας, ο νιος της απώλειας, 6 άντικεί- 4 μένος καΐ νπερερόμενος επι, πάντα λεγόμενον Θεον η Οεβαΰμα, ωΰτε αντον εις τον ναον τον Θεον κα%'ίΰαι, άποδιγννοντα εαντον οτι εβτίν Θεός. Ον μνημονεύεται οτι ετι ών προς νμάς , ταντα ελεγον νμΐν ; 5 καΐ ννν το κατεχον οί'δατε, εις το άποκαλνφΟ-ηναι αντον εν τω αν- 6 τον καιρώ, το γαρ μνΰτήριον ηδη ενεργείτε της ανομίας, μόνον ο 7 κατέχων άρτι εως εκ μεΰον γενηται ' καΐ τότε άποκαλνφϋ'ήβεται ο 8 άνομος , όν ο Κύριος Ίηβονς άναίλει τω πνεύματι τον ΰτόματος αν- τον , καΐ καταργηβει ττ} επιφανίω^) της παρονβίας αντον' ον εΰτιν Ο η παρονΰία κατ' ένεργειαν τον Σατανά εν πάβη δννάμει και 6η~ μείοις καΐ τεραβιν -ψεύδονς, και εν πάΰϊ] απάτη αδικίας τοις απολ- 10 λνμένοις , 'Avd^^ ών την άγάπην της αληΰ'είας ονκ εδεζαντο εις το ΰωϋ'ηναι") αντούς' καΐ διά rot^ro πέμπει αντοΐς ο Θεός ένεργειαν 11 πλάνης, εις το πιότενΰαι αύτονς τω ιρεύδει ' ίνα κρι^■ώ6ιv άπαντες 12 0L μη πιύτενβαντες τη άληϋ-εία, άλλ^ ενδοκήβαντες εν τη αδικία. Ημείς δε όφίλομεν ενχαριβτειν τω Θεώ πάντοτε περί νμών, 1-^ αδελφοί ηγαπημένοι νπό τον Κνρίον,"θτι εϊλατο νμάς ο Θεός απ [αρ ■ χηξ\ ^ίζ Οωτηρίαν εν άγιαΰμ [ω πνεύματος] καΐ πίΰτει αληθ-είας , εις ο 14 [εκά]λε6εν ημάς διά τον εναγ[γελίον] ημών, εις περι'ποίηύιν δ[ό^,ης] τον Κνρίον ημών'ΐηβον Χριϋτον. "Αρα ονν, αδελφοί, Οτήκετε, κα[1 15 1) ημ^ως. Sic pro ημών. 2) επιφανιω. Sic pro επιφάνεια. 3) εδε- ξαντο εις το σωϋ'ηναί. Rescripta, exccptis ^'ηναι ct ε prima, cujus linea (liametralis tantuni est receiis. Corrcctio m. recent. Quid olim non liquet. ΠΡΟΣ ΘΕΣΣΑΑΟΧΙΚΕΙΣ Β. 433 κρ(χ]τείτε zag παραδόΰεις ag εδί[δύχ3•η]τε , είτε δια ?.όγον εΐ'τε δι' II. 16 επί[<}το]λης ημών. Amog δε ο KvQiog )][μών\ Ίηβονς 6 ΧριΟτος, καΐ ο Θεός καΐ πατήρ ημφν ^ ο [άγα]πήΰας i]aag και δovg παρά- Π κ[λη]ΰίν αίωνίαν καΐ ελπίδα άγα%\γιν\ εν χάριτι, παρακαλεΟαι ■Tag κaρδ\^L•\ag υμών, κάΙ ΰτηρί^αί εν παντί έργω καΐ λόγω άγαΰ'ώ. . Κ Ε Φ. Γ. CAP. ΠΙ. 1 χ ό λοιπόν, προβενχεβΟ-ε , αδελφοί, περί ημών, ίνα 6 λ6γog τον 2 KvQLOv\ τρεγ^ΐ] καΐ δο^άζητε κa^'ώg καΐ προς υμάς , καΐ ίνα ρνα&ώ- μεν άπο τών άτοπων καΐ πονηρών άν%•ρώπων' ον γαρ πάντων η 3 πίύτις. TIiuTog δε έΰτιν 6 Θεός, og καΐ ύτηρί^ει υμάς καΐ φυλάγει 4 άπο τον πονηρού. πεποίΟ'αμεν δε εν Κνρίω εφ' νμάς, οτυ α παρ- δ αγγελλομεν νμΐν , ποιείτε καΐ πριηΟεται. ο δε Κύριος κατεν&νναι νμών τάς καρδίας εις την άγάπην τον Θεον, καΐ εις την υπομονην τον ΧρίΟτοϋ. 6 Παραγγελλομεν δε νμιν, αδελφοί, εν ονόματι τον Κνρίον ημών Ίηβον Χριΰτον , ύτέλλεβ^αι -ομάς άπο παντός άδελφον ατά- κτως περιπατονντος , καϊ μη κατά την παρά^οΰιν ην παρελάβοΰαν 7 παρ' ημών. αντοί γαρ οί'δατε πώς δι μιμεΐύ^ε ημάς' ότι ονκ ητα- 8 κτηβαμεν εν νμιν, ονδε δωρεάν άρτον έφάγομεν παρά τίνος, άλλ^ εν κόπω και μόχ^-φ, ννκτ'α και ημέραν εργαζόμενοι, προς το μη επι- 9 βαρηβαί τίνα νμών' ονχ οτι ονκ εγ^ομεν έ^ονβίαν , άλλ' ίνα εαντονς 10 τύπον δώμεν νμΐν εις το μιμεΐβ&ε ημάς. και γάρ ότε ήμεν προς νμάς, τοντο παρηγγελλομεν νμΐν, ότι ει τις ον Ο-ελει εργάζεΰ&αι, U μηδέ έβ^ιέτω. \^ΑκΌνο]μεν γάρ τινας περιπατονν[τας εν] νμΙν άτά- 12 κτως, μηδέν [εργα]ξομενονς , άλλα περιέργα[ζομ]ενονς. Τοις δε τοι- ον[τοις π]αραγγελλομεν , και παρα[καλον]μεν εν Κνρίω ΊηΟον Χρι- (7το5, ϊνα μετα\η(3\νγ^ας εργαζόμενοι , τον εαν\τω\ν άρτον εύΟ-ίωΰιν. ^'^ νμεΐς δΐ . \άδ]ελφοϊ, μη εγκακηβητε καλο\π\οιονντες. Ει δε τις ονχ [νπ]ακονε[ τω λόγω ημών διά της [ε\πι0τολης , τοντον ΰημειονΰΰ-ε' 15 ^7^ ) ονναναμίγνυύ^αι αντώ^ ίνα εντραπΡ}' καϊ μη ώς έ%%•ρόν 1) uiy. -/.Oft ante μ,τ] vel abscissum est, Λ'βΐ deficit; posteriiis'probabilius. CODEX ALEX. 2$ 434 Προς θεσσαλονικείς β. ΠΙ. ηγείβϋ-ε, άλλα νονϋ^ετείτε ως άδελφόν. Αντος δε ο Κνρως της 16 ειρήνης δωη υμΐν είρηνην δίά παντός εν παντί τρόπω. ^) Ο Κύ- ριος μετά πάντων νμ,ών. Ο αβπαβμος τη έμη χειρί Παύλου , Ζ εύτιν βημεΐον εν πάύΐ] 17 έπιβτοΧη' όντως γράφω. Η χάρις τον Κυρίου ημών Ίηοοΰ Χρι- 18 ΰτον μετά πάντων υμών. άμην. ΠΡΟΣ θεσσαλονικείς Β. ΕΓΡΑΦΗ ΑΠΟ ΑΘΗΝ.^Ν. i) τρόπω. ΟΗιη τοπω. Correxit 2 in. ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΘΤΣ. ΚΕΦ. Α. • 1 Ιίολνμερώς καΐ πολυτρόπων πάλαι, 6 Θεός λαληβας τοις πα-ΟΑΡ.Ι. τράΰίν εν τοις προφήταις^ έπ' εΰχάτον των ημερών τούτων 2 ελάληαεν ηαιν εν νίώ ^ ον εΟ-ηκεν κληρονόμον πάντων^ δι' ον 3 καΐ ετΐοίηβεν τονζ αιώνας^ ος ων άπανγαΰμα της δό'ξ,ης καΐ χαρακτηρ της νποΰτάύεως αύτον , φέρων τε τά πάντα τώ ρή- ματι xrjg δυνάμεως αυτούς καΟ-αριβμον των αμαρτιών ποιηοά- 4 μένος, έκά^ειβεν εν δε^,ιά της μεγαλωβννης εν υψηλοις, το- ΰουτω κριττων. γενόμενος τών αγγέλων, ο6ω διαφορώτερον παρ' 5 αυτούς κεκληρονόμηκεν όνομα. Τίνι γαρ είπέν τζοτε τών αγ- γέλων , υιός μου ει Ου, έγω βήμερον γεγέννηκά οε; καΐ πά- λιν, εγώ έβομαι αυτώ εις .πατέρα, καΐ αυτός έΰται μοι εις υιόν; "Οταν δ\ πάλιν είΟαγάγτ] τον πρωτότοκον εις την ο/,'κοι>- μένην , λέγει, καΐ προΰκυνηβάτωβαν αυτώ πάντες άγγελοι Θεοϋ. ΚαΙ προς μίν τους αγγέλους λέγει, ό ποιών τους αγγέλους αυτού πνεύματα , και τους λειτουργούς αυτού πυρός φλόγα' Προς δε τον υίόν , 6 ϋ'ρόνος 6ου, 6 Θεός, εις τον αιώνα τον αιώνος' καΐ η ράβδος της εύ&ύτητος ράβδος της βασιλείας 0ου. ηγάπηβας δικαιούύνην, καΙ εμιβηΰας άδικίαν' δια τούτο εχρειΰέν 6ε ό Θεός, ό Θεός 6ου, έλαιον άγαλλιάΰεως παρά 10 τούς^) μετόχους 6ου. καΐ, 6ύ κατ' αρχάς, Κύριε, την .γην εΰ-ε- 11 μελίωΰας, και έργα τών χειρών 6ου εί6ΐν οι ουρανοί' αύτοι %πολούνται, συ δε διαμένεις' και πάντες ως ίμάτιον παλαι- νί ω%'η6ονται , καΐ ώ6εΙ περιβόλεον ελίξεις . αυτούς ως Ιμάχιον, και αλλαγη6ονται' συ δε 6 αυτός ει, καΐ τά -έτη ϋου ουκ έγ- 13 ^κλεί'ψου6ΐν.~) Προς τίνα δ\ τών αγγέλων εΐρηκέν ποτέ, κάΟ^ου εκ 1) πάρα τους. ηι. recens ο rescripsit. .2) syalELipovGLV. Sic MS. sed y fere deletum, tt s iu medio vocis, a 2 m. renovatnm. 2S * 436 ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΤΣ. Ι. δεξιών μον , εως αν d -ώ τονς εχΟ-ρονς ΰον V7i;o%6diov των πο- δών Gov; ονγΐ πάντες είοΐν λειτουργικά πνεύματα^ εις διάκο- 14 νίαν αποβτελλόμενα δια τους μέλλοντας κληρονομειν οωτηρίαν; ΚΕΦ Β. CAP. II. /Ιίά τοντο δει περιββοτερως προΰεχειν ημάς τοΓ? άκονΰϋ-ειβιν^ 1 μη ποτέ παραρνώμεν}) Ει γαρ 6 δι αγγέλων λαληθείς λόγος 2 έγένετο βέβαιος, καΐ πάβα παράβαΰεις καΐ παρακοή ελαβεν εν'- δικον μΐ(Τ&αποδοΰίαν, πώς ημείς, εκφενξόμεϋ-α τηλικαντης αμε- 3 λήξαντες ΰωτηρίας; ήτις άρχην λαβοϋύα λαλεΐβ^ε δια tov Κυ- ρίου, νπό των άκουΰάντων εις ημάς εβεβαιώ&η, Σννεπίμαρ- 4 τυροϋντος του. Θεοϋ 'βημείοις τε καΐ τέραβιν , καΐ ποικίλαις δυ- νάμε6ιν, και Πνεύματος ^ίγίου μεριΰμοΐς, κατά την αυτοϋ ^έληΰιν. ον γάρ άγγέλοις νπέτα^εν την οίκουμένην την μέλ- 5 λουΰαν, περί ης λαλοϋμεν. . ζΐίεμαρτύρατο δέ που τΙς λέγων, τί έύτιν άνθρωπος, οτι G μημνηβκγι') αυτοϋ; η υιός άνϋ^ρώπου, οτι έπιΰκέπτη αυτόν; ηλάτ- 7 ΰωοας αυτόν βραγ^ύ τι παρ' αγγέλους' δό^η και τιμτ} έύτεφά- νωΰας αυτόν, καΐ κατέβτηϋας αυτόν επΙ τα έργα των χειρών 6ου' πάντα νπέτα^,ας νποκάτω τών ποδών αυτοϋ. Έν γάρ τω 8 υποτάξ,αι αϋτω τά πάντα, οϋδεν άφήκεν αύτω άνυπότακτον' νϋν δε οϋπω όρώμεν αϋτω τά πάντα ϋποτεταγμένα. τόν δ\ 9 βραχν ti παρ' αγγέλους ηλαττωμένον βλέτΐομεν Ιηϋοϋν, διά το πάϋ-ημα του θανάτου δό^η 'και τιμή εβτεφανωμένον , όπως χά- ριτι Θεοϋ ϋπερ παντός γενβηται θανάτου, επρεπεν γάρ αϋτω, 10• δι' ον τά πάντα καΐ δι οϋ τά πάντα, πολλούς υιούς εις δό- ^αν άγαγόντα , τον αρχηγον της ΰωτηρίας αυτών διά παϋ-ηματων τελειώααι. Ό τε γάρ αγιαζων καΐ οι α[γίαζόμε]νοι , it, ενός πάντες' 11 δι η[ν αίτίαν] ουκ αίπαιύχννεται ) άδελφ[ούς αύ]τούς καλεΐν, λέγων, 1- Απαγγελώ τό όνομα 6ου τοί[ς άδελ]φοις μου , έμμέΰω εκκλη[6ίας] νμνηΰω 6ε. ΚαΙ πάλιν, εγώ εύομαι πεποιΰ-'ώς έπ' α[ύτώ]. και πά- 13 λιν , ιδού εγώ καΐ τά πα[ιδία] α μοι έδωκεν ό Θεός. ΕπεΙ ούν τά 14 1) Yer. 1 , jiinxit scriba cum praecedentibus. 2) μ,ημνηαν,η. Sic MS. pro μιμνηο^ιη. 3) αιπαιοχυνεταί, pro επαιαχυνεται. ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΤΣ. . 437 πααδία κ8κοίνω[νηκε] αϊαατος καΐ ΰαρκος , και αντ[ος\ 'JtaQaπλr^- Π. βί'ως ■ μετεΰχεν των αντών, ίνα δια τον %-ανάτον κα[ταρ]γη6ΐ] τον το κράτος έχοντα τον &[α]νάτον , τοντέΰτιν^ τον διάβολον, 15 καΐ άποκαταλλάξ,υ τοντονς , οΰοί φόβω θάνατον δια παντός τον 1G ζνιν £Vo%ot YiGav δονλείαζ. Ον γαρ δηπον αγγέλων έπιλαμβά- 17 νετε, άλλα σπέρματος Αβραάμ επιλαμβάνεται, οΰ-εν ωφεβεν κατά πάντα τοις άδελφοΐς ώμοιωϋ'ηναι y) ϊνα ελεήμων γένψαι καΐ πι- ΰτος άρχιερενς τά προς τον Θεον, εις το ειλάοκεσΰ-ε ταις άμαρ- 18 τίαις τον λαον. εν ω γάρ πεπονΰ'εν αντος πειραβϋ-εις , δύνα- ται τοΓ^ πειραζομενοις βοηϋ-ήΰαι. ΚΕΦ. Γ. CAP. ΠΙ. 1 "Οο-εν^ άδελqx)l άγιοι, κληύεως επονρανίον μέτοχοι, κατανοηύατε 2 τον άπόβτολον και αρχιερέα της ομολογείας ημών IrjGovv, πι- βτον οντά ) τω ποιηΰαντι αντον ^ ως και Μωβής εν όλω τω οίκω 3 αντον. πλείονος γάρ. ούτος δόξης παρά Μωϋην ηζίωται , καϋ•' 4 όσον πλείονα τιμήν έχει του οί'κον ο καταβκενάβας αυτόν' πάς γάρ οίκος κατασκευάζετε υπό rtvog' ο δε πάντα κατασκευάσας, 5 Θεός. Και Μωσής μεν πιστός εν όλω τω οίκω αντον, ως ϋ^ερά- 6 πων, εις μαρτύρων των λαληϋ-ησομένων' Χριστός δε, ω.ς νίης επί τον οίκον αντον, ον οΙκός έσμεν ημείς, εάνπερ την παρ- ρησίαν καΓ το καύχημα της ελπίδος μέχρι τέλους βεβαίαν κα- ι τάσχωμεν. [/Jib, κα%^ώς λέγει το Πνεύμα το ""^ytov, \σημε\ρον 8 έάν της φωνής αύτον \ακον\σητε, μη σκληρύνητε^) τάς [καρδ]ίας υμών, ως εν τώ παραπι[κρα]σμώ , κατά την ημέραν του [πει]ρα- 9 σμοϋ εν ττ] έρήμω, ου επεί[ρασ]αν οι πατέρες ημών εν δοκιμα[σία], 10 και ίδον τα έργα μου τεσσερά[κο]ντα έτη' διό προσώχ^'εισα [τ^] γενεά ταύτη, και είπα, άεΐ πλα[ν]ώνται τη καρδία' αυ'τοι δε 11 ουκ έγνωσαν τάς οδούς μου' ώς ωμοσα εν τη όργη μου, ει 12 είσελεύσονται εις την κατάπαυσίν μου. Βλέπετε, αδελφοί, μη ποτέ έσται εν τινι υμών καρδία πονηρά άπιστείας, εν τω 13 αποστηναι από Θεον ζώντος' αλλά παρακαλείτε εαυτούς καϋ"^ 1) ωμοιω^'ηναι. Sic ΛΓ8. 2) οντά. ηι. recens ο rescripsit; olim forte ωντα. 3) 67ΐ?.ηρννητε. Sic MS. ΛΥοίΊβ , male , ΰγ.ληρννετε. 438 * ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΤΣ. ΠΙ. ' έκάΰτην ημεραν^ οίχρίζ ον το βήμερον καλείτε^ ίνα μη Οκλη- ρυνϋ^ιι τις έ'ξ νμών άπάττ] της αμαρτίας' μετο'χοί γαρ τον Χρι- 14 ΰτον γεγόναμεν ^ έύνπερ την άρχην της νττοβτάΰεως αντον μέ- χρι τέλους βεβαίαν κατάβχωμεν , εν τω λέγεΰΟ'ε, ΰημερον εάν 15 της φωνής αντον άκονύητε^ μη βκληρΰνητε τάς καρδίας νμών^ ως εν τω τταρατΐίκραβμω. Τίνες γαρ άκούΰαντες τίαρεπίκρα- 16 ναν, αλλ' ου πάντες οι έ^,ελΟ-όντες ί'ξ Αίγνητον διά Μωσέως. τίϋιν δ\ καΐ τΐροΰωχΟ'είόεν τεβόεράκοντα ετη; ουχί τοις άτΐει- 17 ϋ'ηύαβίν , ων τα κώλα επεΰεν εν vfi ερημω; τίβυν δ\ ωμούεν 18 ^ι^ είβελενΰεβΟ'αυ ε(£ την κατάτΐανΟιν αντον ^ ει μη τοις άτΐειΰ-η- 19 oauLv; και βλέτΐομεν οτι ουκ ηδννϊΐ^ηΰαν είβελΰ'ειν δι' άπιΰτίαν.^) ΚΕΦ. Δ. CAP.» IV. ΦοβηΟ'ώμεν ονν μη τΐοτε καταλειπομένης έπαγγελείας ειαελ- 1 Ο'εΐν εις την κατάτιαυΟιν αντον ^ δοκη τις ε^ νμών. νΰτερηκέ- ναι. καΐ γάρ έβμεν εχτηγγελιβμένοι. καϋ^άπερ κακεΐνοι' αλλ' ονκ 2 ωφέληΰεν ο λόγος της άκοης έκείνονς , μη οννκεκεραΰμένονς τη τίίβτει τοις άκονύαΰιν. Είοερχώμε^α ονν εις την κατάπανβιν 3 06 πιΰτενΰαντες, καϋ'ώς' εΐρηκεν\ ως ωμοΰα εν') τη οργή μον, είύέλενοονται εις την κατάπαυοίν μον' Καίτοι των έργων απο καταβολής κόΰμον γενηΟ-έντων. εΐρηκεν γάρ τΐον περί της έβδο- 4 μης όντως, καΐ κατέπανΰεν ο Θεός άηο πάντων των έργων αντον' και εν τούτω πάλιν, ει ■ είΰελενΰονται εις την κατά- 5 'πανσίν μον. Έπε ι ονν απολείπετε τ ίνας είΰελ&εΐν εις αντην, 6 κβ:ί οι πρότερον εναγγελι6%•έντες ονκ είύηλ^Όν δια απίΟ'ειαν, πάλιν τίνα ορίζει ημέραν, ϋημερον , εν ζ^αβίδ λέγων, Μετά τοίΐον- 7 τον χρόνον' καΰ^ώς προείρηται. σήμερον εαν της φωνής αντον ακθν6ηχε, μη βκληρΰνητε τάς καρδίας νμών. Ει γάρ αντονς Ίη- 8 6ονς κατέπανΰεν, ού^κ αν περί 'άλλης ελάλει μετά ταντά ημέρας' αρα απολείπετε βαββατιΟμος τφ- λαω τον Θεοϋ. ο γάρ είβελ^-ών \^ εις την κατάπανβιν αντον, καΐ αυτός κατέπαυαεν από των έρ- γων αυτοϋ , ωΰπερ από τών ιδίων ο Θεός. Σπονδάΰωμεν ονν 11 1) δι amozLav. m. recens S rescripsit. 2) ως ωμοσκ εν. rescripsit m. • rccens excepto priori ω. ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΤΣ. ^ • 439 είύελ^βΐν εις εκείνην την κατάτζανβίν , ίνα μη εν τω αντώ τις IV. 12 νΐίοδίγματί τΐεΰτ} της άπίΰ'είας. Ζών γαρ 6 λόγος τον Θεον, καΐ ενεργής, καΐ τομωζίρος νπίρ ττάΰαν μάχαιραν βίΰτομον, καΐ δίί'κνονμενος αχρί μεριομον ψυχής καΐ πνεύματος , αρμών τε και 13 μυελών, καΐ κριτικός εν&νμηΰεων καϊ εννοιών καρδίας' και ουκ εύτιν κτίοεις αφανής ένώτίΐον αυτού' πάντα δε γυμνά και τε^ τραχιλιΰμένα τοις οφϋ'αλμοΐς αυτοΰ , προς 6ν ημΐν 6 λόγος. 14 "Εχοντες ούν αρχιερέα μέγα ,^) διεληλυϋ-ότα τους ουρανούς, 15 ^Ιηβούν τον i^toi/ τού Θεού, κρατώμεν της ομολογίας, ου γαρ έ'χομεν αρχιερέα μη δυνάμενον ΰυνπα^ηΰαι ταις άβ&^νείαις ημών, π^πειραβμένον δ\ κατά πάντα κα%'' ομοιότητα, χωρείς αμαρτίας. 16 ΙΊροσερχώμεϋ-α ονν μετά παρρηύίας τω %-ρόνω της χάριτος, ίνα λάβωμεν έλεος, και χάριν εύρωμεν εις εϋκαιρον βοήΰ-ειαν. » ΚΕΦ. Ε. CAP. Υ 1 ΙΙάς γαρ άρχιε0εύς εξ, άνΟ'ρώποιν λαμβανόμενος , νπερ άνϋ'ρώ- πων κα^ίβταται τά προς τον Θεόν, ίνα προΰφέργ} δώρα τε καϊ 2 %•υβίας ύπερ αμαρτιών , μετριοπα%•ειν δυνάμενος τοις άγνοού- 3 6lv καϊ πλανωμένοις , επεί καϊ αυτός περίκειται άθ%'ένειαν' καϊ δι' αϋτην όφίλει , κα^-ώς περί τού λαού, ούτως καϊ περί εαυ- 4 τού προΰφερειν περί αμαρτιών. Και ουχ εαυτώ τις λαμβάνει την τιμήν, αλλά καλούμενος υπό τού Θεού, κα^-ώΰπερ καϊ Ααρών. 5 ούτως καϊ 6 Χριβτός ουχ εαυτόν εδόξαΰεν γενέΰ^αι αρχιερέα, "αλλ' 6 λαληΰας προς αυτόν, υιός μου ει βύ , εγώ σήμερον γε- 6 'γέννηκά 6ε. Kad -ώς καϊ εν ετέρω λέγει, ΰύ ιερεύς εις τον αιώνα 7 'κατά την τάξιν ΜελχιΟεδέχ. Ός εν ταΐς ημέραις της ΰαρκός αυτού, δεήϋεις τε και ικετηρίας προς τον δυνάμ^ον 6 ώξειν αυ- τόν εκ %•ανάτου , μετά- κραυγής ίΰχυράς και δακρύων προΰενέγ- 8 κας; και είΰακουΰϋ'είς άπό της εύλαβεία-ς , καίπερ ων νιος, εμα- 9 ϋ'εν αφ' ών έπαΟ-εν την ύπακοην , καϊ τελειωϋ'είς έγένετο πάύιν 10 τοις νπακούονΰιν αντώ αΐ'τιος ΰωτηρίας αίωνίον' προΰαγορεν- ■ϋ'εΐς.ύπό τού Θεού άρχιερεύς κατά την τάξιν Μελχιύεδέκ. 1) μέγα. pro μεγαν. evanuit lineola supra a. 440 ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΤΟΤΣ. Περί ον τΐολνς 7]μΐν ο λόγο[ς καΐ δνβ] ε ρ μην εντός λέγειν^ 11 επ\^εΙ . νω^-ροϊ] γεγόνατε ταΐς άκοαις. κο:[1 γάρ 6φί]λοντες είναι 12 δίδάβκαλοι [δια τον] χρόνον^ τίάλιν χρείαν εχετ^ε τον\ διδά- ΰκειν νμάς ^ τίνα τα 6\τοιχεΐα] της αρχής τ od ν λογίων τον [Θεού]' καΐ γεγόνατ.αι χρείαν εχον\τες]\ γάλακτος^ καΐ ον Οτερεάς τρο- [φής]. Ttag γάρ 6 μετέχων γάλακτο[ς] , άπειρος λόγον δίκαιο- 13 ύννης' ί^[η]7ΐΐος γάρ εΰτιν' τελείων δε έ[(3τιν] η οτερεά τροψη, 14 των διά την αΐ^ιν τα εΰϋ-ητηρια γεγνμναΰμενα εχόντων τίρος διάκριΰιν καλόν τε καΐ κακόν. ΚΕΦ. ς. CAP. ΥΙ. Λιο αφέντες τον της άρχης τον Χριΰτον λόγον ^ ετά την τε- Ι λειότητα^) φερωμεΰ^α' μη πάλιν ϋ-εμελιον καταβαλλόμενοι μετα- νοίας άπο νεκρών έργων ^ και πίύτεως επΙ Θεον, ,βαπτιΰμών 2 διδαχής^ έπι^εΰεώς τε χειρών^ άναβτάΰεώς τε νεκρών^ και κρί- ματος αιωνίον. καΐ τοντο ποιηβωμεν, εάν περ 'επιτρεπτ] 6 Θεός. 3 Αδύνατον γαρ τονς άπα'ξ φωτιβΟ-εντας , γενΰαμένονς τε της δω- 4 ρεάς της επονρανίον , καΐ μετόχονς γεννηϋ-εντας Πνεύματος ^^γίον, καΐ καλόν γενβαμένονς Θεον ρημα^ δννάμεις τε μέλλοντος αιώνος, 5 καΐ παραπεύόντας , πάλιν άνακαινίξειν εις μετάνοιαν , αναΰταν- 6 ρονντας εαντοΐς τον νιόν τον Θεον καΐ παραδιγματίξοντας. Γη 7 γάρ η πιονβα τον επ^ αντης πολλάκεις έρχόμενον νετόν , και ' τίκτονϋα βοτάνην ενϋ-ετον εκείνοις δι ονς και γεωργεΐται, μετα- λαμβάνει ενλογίας από τον Θεον' εκφερονβα δε άκάνΰ'ας και '8 τριβόλονς , αδόκιμος καΐ κατάρας εγγνς , ης το τέλος εις κανΰιν. Πεπείύμε^α δε περί νμών,' αγαπητοί, τα κρείΰύονα και εχόμενα 9 ΰωτηρίας, ει κ§1 όντως λαλονμεν. ον γάρ άδικος ο Θεός έπι- 10 λα^εΟιί-αι \τον 'έογ]ον νμών , καΐ της αγάπης [ης ενε]δεί'^αύ%•αι εις το όνομα [αντον], διακονηΰαντες τοις [αγίοις] καΐ διακονονν- τες. [Έπι^'ν]μονμεν δε εκαΰτον ναών [την α]ντην ενδίγννβΟ'αι 11 6πον[δην] προς την πληροφορία^" [της] ελπίδος άχρι τελονς' ) ίνα 12 1) τελειότητα, οτ rescripsit m. ant. et post t punctum posuit. 2) τέ- λους, rescripsit m. recens; quid olim noii liquet. ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΤΣ. 441 μη [νω]^ροΙ γενηΟΰ-ε^ μίμηταΐ δε [τώ]ν δίά πίοτεως καΐ μα- VI. κροΰ'ν[μί]ας κληρονομούντων τας [επ]αγγελείας. 13 [Τ]φ γοίρ ^Αβραάμ έπαγγειλάμενος ο Θεός, επεί κατ ον- 14 ^ δ ενός εϊχεν μείζονος ομόΰαί, ωμούεν καθ- εαντον , Χεγων, εί Ιϊ) ' μην εύλογων ευλογηθώ 6ε ^ καΐ τΐληΰ^ννων πλη^-υνώ 6ε' καΐ 10 Όντως μακροΟ-νμϊΐΰας επετυχεν της επαγγελείας. "Ανθρωποι γαρ κατά τον μείζονος όμννονΰίν , καΐ τϋάθης αντοΐς άντιλογίας πε- Π ρας εις βεβαίωΰιν 6 όρκος' εν ω περι666τερον βονλόμενος 6 Θεός ετΐίδείξαΰΰ'αί τοις κληρονόμοος της έπαγγελείας το άμετά- 18 ^ετον της βουλής αύτον, έμε6ίτευ6εν ορκω , ϊνα δια δύο πρα- γμάτων αμετα^^έτων, εν οίς αδύνατον -φεύθαβ^ε τον Θεον, ίθχυ- ραν 7ίαράκλη6ιν εχωμεν οι καταφυγόντες κρατήΰαυ της %ροκει- 19 μενης έλτίίδος' ην ως αγκυραν εχομεν της ψυχής, άΰφαλήν τε καΐ βεβαίαν , καΐ είΰερχομενην εις το έ6ωτερον τον καταπετά- 20 ΰματος, οπον πρόδρομος νπερ ημών είΰήλϋ-εν Ίη6ονς, κατά την ■ τάξ,ιν Μελχί6εδεκ άρχιερενς γενόμενος εις τον αιώνα. ΚΕΦ. Ζ. CAP. ΥΠ. 1 Οντος γαρ 6 Μελχι6εδεχ, βαΰιλεύς Σαλήμ, ιερεύς τον Θεού του νψίύτου, ος 6υναντή6ας Αβραάμ ύπούτρεφοντι απο τής κο- 2 πής των βαΰιλεων, καΐ εύλογήΰας αυτόν' ω και δεκάτην από πάντων εμεριΰεν ^Αβραάμ' πρώτον μεν εραηνευόμενος βαΰιλεύς δικαιοΰύνης , έπειτα δε και βαΰιλενς Σαλημ, Ό έ6τιν βαΰιλενς 3 είργινης' άπάτωρ , άμήτωρ, άγενεαλόγητος' μήτε αρχήν ημερών, μήτε ζωής τέλος έχων' άφωμοιωμένος δε τω υιώ του Θεού, μένει 4 ιερεύς εις το διηνεκές. Θεωρείτε δε πηλίκος' ούτος, ω και δεκάτην 5 εδωκεν ^Αβραάμ εκ των άκρο%•ηνίων ο πατριάρχης. ΚαΙ οι μεν εκ τών νιων Αευϊ την ίερατίαν λαμβάνοντες, έντολην εχου6ιν άπο- (ίίκατονί' τον λαον κατά τον νόμον , τοντέΰτιν, τους αδελφούς 6 αυτών, Καίπερ έ^εληλυθ-ότας εκ τής 66φύος ^Αβραάμ, 6 δε μή γενεαλόγου μ ενός il•, -αυτών, δεδεκάτωκεν τον Αβραάμ, καΐτον 7 έχοντα τάς επαγγελίας ηύλόγη6εν' χ^ωρείς δε πάΰης άντιλογίας , το 442 ΠΡΟΣ εβραιοτς; " * νπ. ελαττον νπο του κρίττονος ευλογείται. Και ώδε μεν δεκάτας κτΐο- 8 ϋ^νηακοντες ανΰ-ρωποι λαμβάνονΰιν' έκει δΐ , μαρτυρούμενος οτι tfj. καΐ^ ως έπος ειπείν, δια Άβρααμ καΐ Αευ'ϊς ο δεκάτας λαμβά- Ο νων δεδεκατωταο' έτι γαρ εν τγι οβφϋΐ του πατρός ην, οτε ΰυνην- 10 τησεν αύτω 6 Μελχίβεδέκ. Ει μεν ουν τελειώσεις δια της Αευϊτι- 11 κης ιερωβννης ήν 6 λαός γαρ επ αυτής νενομοΰ-ετψαί'^) τις ετί χρεία, κατά την τά^ιν 'Μελχιαεδεκ έτερον άνίύταΰΰ-αι [έρεα, καΐ ου κατά την τά^ιν 'Ααρών λεγεβ&αί-, μετατιΰ^εμενης γαρ της 12 [ερωουνης, θ'ξ ανάγκης καΐ νόμου μετατεθείς γίνεται. Έφ' oV γαρ 13 λέγεται ταϋτα, φυλής ετέρας μετέύχηκεν , αφ' ης ουδείς προβέύχεν τω Ο-υβιαβτηρίω ' Πρόδηλον γαρ οτι f | Ιούδα άνατέταλκεν ο Κύ- 11 ριος ημών, εις ην φυλην περί ιερέων ούδεν Μωΰης έλάληβεν. ΚαΙ περιΰβότερον έτι κατάδηλ'όν έύτιν, ει κατά την ομοιότητα Μελ- 15 χιύεδεκ άνίΰταται ') ιερεύς^ έτερος , ος ου κατά νόμ'ον εντολής 6αρ• 16 κινης γέγονεν , αλλά κατά δύναμιν ξωης ακατάλυτου' μαρτυρείτε 17 .γάρ, οτι 6υ ιερεύς εις τον αιώνα κατά την τά^ιν ΜελχιΟεδέκ' Άϋέτηΰις μεν γάρ γείνεται προαγούΰης εντολής, διά το αυτής 18 άοϋ'ενες καΐ ανωφελές' ουδέν γάρ έτελείωβεν ο νόμος , έπειΰαγωγη 10 δε κρίττονος ελπίδος, δι' ης έγγίζωμεν τω Θεώ. καΐ καϋ- ο6ον ου 20 χωρείς ορκωμοσίας' Οι μεν γ^ρ , χωρείς ορκωμοσίας είσΐν ιερείς 'γεγονότες, ο δΐ , μεΰ'' ορκωμοσίας, διά του λέγοντος προς αύτον, 21 "Ω,μοσεν Κύριος καΐ ου μεταμεληϋ-ησετα'ι, σύ ιερεύς εις τον αιώνα κατά την τάξιν Μελχισεδέκ' κατά τοσούτσ κρίττονος διa^'ηκης γέ- 22 γονεν έγγυος "Ιησούς. ΚαΙ οι μεν, πλείονες είσιν ιερείς γεγονότες, διά το &ανάτω 23 κωλύεσ^-αι παραμένειν' ο δε, διά το μένειν αυτόν εις τον αιώνα, 24• άπαράβατον έχει την ίερωσύνην' ό&εν και σώξειν είς το παντελές 2ο δύναται τους προσερχόμενους δι' αυτού τω Θεώ, jrai/rorf ζών εις το έντυγχάνειν ύπερ αυτών. Τοιούτος γάρ ημΐν και έπρεπεν αρ- 26 χιερεύς, όσιος, άκακος, καΐ αμίαντος ,κεχωρισ μένος άπό τών αμαρ- τωλών, και υψηλότερος τών ουρανών γενόμενος' ός όυκ έχει "21 καθ'' ημέραν ανάγκην, ώσπερ ot* αρχιερείς , πρότερον υπέρ τών 1) νενοαο&ετητοα. Sic MS. Woide,• male, νενομοΰ'ητηται. 2) ανιστα- ται. ultinium τ renovatum est, r.ecentiori atramcnto. ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΤΣ. . 443 ιδίων αμαρτιών Ινδίας άναφβρειν, BTtSLTCi των του λαού' τοϋτο γαρ ^11• ί8 ετΐοίηΰβν εφάπαξ, εαυτόν ττροϋενεγκας. 6 νόμος γαρ άνΰ•ρωπους . καΰ-ίβτηΟίν αρχιερείς, έχοντας αΰϋ-ενειαν' ο λόγος δε της ορκωμο- οίας της μετά τον νόμον . υίόν εις τον αιώνα τετελειωμενον. Κ Ε Φ. Η. CAP. ΥΙΙΙ. 1 Κξφάλαιον δ\ έν τοις λεγομενοις ^ Τοιούτον εχομεν αρχιερέα, ος έκάχ^ειοεν εν ^^ξί-^ τον θρόνου της μεγαλω6ύνη\ς εν τοΓς] 2 ούρανοΐς^ των αγίων λε\ιτουργος], καΐ της ΰκηνης της- άλ[η- 3 ^ινής], ην επη^,εν 6 Κύριος, καΐ ουκ [άν^•ρωπος\ Πάς γαρ άρχιερενς εις το 7ί[ροΰφέρΒΐν] δώρα τε καΐ ΰ-υΰίας κα%•ίο\τα- -1 ται\ ' οϋ•εν άναγκαΐον εχειν τΐ [καΐ τού]τον 6 τίροβενέγκΎ]. Εί μεν ούν ην επί γης», ούδ' [αν ην] ιερεύς, όντων των προοφίε- 5 ρόντων] κατά νόμΟν τά δώρα, οϊτινε[ς ύπο]δίγματι καΐ 6κια ?.ατρεύου6[ιν τών] επουρανίων, καΟ^ώς κεχρ7][μά]τι6ται Μωΰής ^μέλλων ) επιτε[λεΐν] την ΰκηνην, "Ορα, γάρ φηϋιν , ποιηθείς 6 'πάντα κατά τον τύπον τον δειχϋ^έντα Goi εν τω ορεΓ νυνί δε διαφορωτέρας τετυχεν λειτουργείας, οΰω καΐ κρίττονός εβτιν διαϋ-ήκης μεΟίτης, ήτις επΙ') κρίττοβιν επαγγελίαις νενομοΰ-έτη- 7 ται. εί γάρ η πρώτη εκείνη ην άμεμπτος , ουκ αν δευτέρας εζητειτο τόπος. Μεμφόμενος γάρ αυτούς λέγει, ιδού, ημέραι έρχονται, λέγει Κύριος', και ΰυντελέΰω έπΙ τον οίκον Ίΰραηλ καΐ έπι τον οίκον Ιούδα διαϋ-ηκην καινήν' ού κατά την δια- ϋ^ηκην ην έποίηβα τοΓ^ πατράβιν ) αυτών , έν ημέρα έπιΧαβο- μένου μου της χειρός αυτών, έξαγαγεΐν αυτούς έκ γης Αιγύ- πτου' οτι αύτοι ουκ ένέμειναν έν τ/} διαϋ-ηκτ] μου, κάγώ ημέ- 10 ^ ληαα αυτών, λέγει Κύριος, οτι αύτη ή διαΟ•ηκη μου ην δια- Ό^ηβομαι τω οίκω Ίΰραηλ μετά τας ημέρας έκείνας , λέγει Κύ- ριος, διδούς νόμους μου εις την διάνοιαν αυτών, κα\ έπΙ καρ- δίας αυτών επιγράφω αυτούς ' καΐ έΰομαι αύτοΐς εις ,Θεόν, και 11 αύτοι έοονταί μοι εις λαόν. καΐ ου μη διδάξ,ωβιν έκαύτος τον πολίτην αυτού,, κα) εκαΰτος τον αδελφον αυτόν, λέγων, γνώϋΊ 1) μέλλων, m. recens ω rescripsit. 2) μεσίτης ηης ετα , recentior maniis rescripsit. 3) πατρααν. ex emendatione.2 m. ; olim erat πρασίν. 444 ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΤΣ'. VIII. τον KvQLOv' οτι πάντες ειδήΰονΰίν με^ άπο μικρόν εως μεγά- λου αντώ[ν]' οτι εϊλεως εύομαι ταΐς άδι[κίαίς αυτών], καΐ των 12 αμαρτιών αυτών [καΐ τώ]ν ανομιών αυτών ου μη [μνηΰϋ']ώ ετι. [Εν τω λείγειν, καινην, πετίαλαίωκεν [την πρώ^την το δε πα- 13 λαιούμενον \καΙ γηρ^άΰκον , εγγύς άψανιύμοϋ. . ΚΕΦ. Θ. C1P. IX. γίί/ιχεν] μεν ούν καΐ η πρώτη δίκαι[ώμα]τα λατρείας, τό τε άγιον 1 κο0μι[κ6ν]. ΰκηνη γαρ κατεΰκευάύϋ'η, [η πρ]ώτη , εν y η τε 2 λυχνία και η τρά[πε]ξα καΐ η πρόΰ'εβεις τών άρτων' \γιτ\ίς λέ- γεται αγία αγίων. [Με\τά δ\ το δεύτερον καταπέταΰμα \(3]χηνη 3 η λεγομένη άγια αγίων, χρυαουν εχουΰα ^υμιατηριον , καΐ την 4 κιβωτον της διαΟ-ηκης περικεκαλυμμένην πάντοϋ-εν χρυΰίω^ εν fi στάμνος χρυβη εχουβα το μάννα, καΐ η ράβδος Ααρών η βλα- βτήΰαοα, και αί πλάκες της διαΟ'ηκης' υπεράνω δε αντης Χε- 5 ρουβείμ δόξης , καταβκιάζον το ιλαβτηριον ' περί ων ουκ έότιν νυν λέγειν κατά μέρος. Τούτων δε ούτως κατ εβκευαύ μένων , εις 6 μ\ν την πρώτην ΰκηνην διαπαντος είβίαβιν οΓ ιερείς τάς λα- τρείας επιτελοϋντες' εις δε την δευτέραν άπαξ τον ένιαυτού 7 μόνος 6 άρχιερεύς,^) ου χωρείς αΐματ-ος , ο προΰφέρει ύπερ εαυ- τού καΐ τών του λαού άγνοημάτων' τούτο δηλούντος τον Πνεύ- 8 ματος τού ^ Αγίου , μήπω πεφανερώο^αι την τών αγίων o^ol•', ετι της πρώτης ΰκηνης έχούΰης βτάΰιν' ήτις παραβολή εις τον 9 καιρόν τον ένεΰτηκότα, καθ' ην δώρα τε και ϋ^υΰίαι προβφέ- ροιΡϋαι, μη δυνάμεναί κατά ύυνίδηβιν τελειώΰαι τον λατρεύοντα, μόνον έπΙ βρώμαύι καΐ πόμασι και διαφόροις βαπτιβμοις, δι- 10 καιώματα βαρκος, μέχρι καιρού διΟρϋ-ώϋεως επικείμενα. Χριΰτός δε παραγενόμενος άρχιερενς τών μελλόντων άγα- 11 Ο^ών , δια της μείζονος καΐ τελειωτέρας') βκηνης , ου χειροποίητου, τουτέύτιν^ ου ταύτης της κτίβεως, ούδε δ ι\ αίματος τράγων 12 και μόΰχων, δια δε τού tdtot» αίματος είβηλϋ-εν εφάπαξ εις τα άγια , αίωνίαν λύτρωβιν ευράμενος. Ει γαρ τό αίμα τράγων και 13 1) ο ccQXLSQevg. articulum, 1 m. superius addidit. 2) τβλείωτεραξ. Sic MS. ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΤΣ. • 445 ταύρων, καΐ οποδος δαμάλεώς ραντίξονΰα τους κεκοίνωμενονς, IX. 14 αγίάξεο τζρος τηΡ της ΰαρκος καΟ'αρότητα, πόαω μάλλον το αίμα τον Χριότον , 'Ός δια πνεύματος αιωνίου kavtov προΰ- ηνεγκεν αμωμον τω Θεώ, κα^-αριεΐ την Οννείδηοιν ημών άπο νεκρών έργων, εις το λατρενειν Θεώ ζώντι καΐ άληϋ-είνώ; 15 καΐ δίά τοντο δίαϋ^ήκης καινής μεοίτης έβτίν, όπως θανάτου γενομένου , εις άπολντρωόιν τών επΙ ττ} πρώττ] διαϋ-ηκτ^ jca- ραβάοεων, την επαγγελειαν λάβωσιν οί κεκλημενοί της αίω- 1G νίον κληρονομιάς. "Οπου γαρ διαϋ'ήκη, %'άνατον ανάγκη φε- 17 ρεΰΟ'ε τον διαϋ'εμενον' διαϋ-ήκη γαρ επΙ νεκροις βεβαία, επεί 18 μη ποτέ ίόχνι^) οτε ζή ο διαθεμένος, οΰ-εν ονδε η πρώτη χω- 19 ρείς αίματος ενκεκένκΐται. ΛαληΟ-είβης γαρ πάΰης εντολής κατά τον νόμον νπο Μωΰέως παντί τω λαώ , λαβών το αίμα τών μόΰχων καΐ τών τράγων, μετά νδατος καΐ έρίον κοκκίνον καΐ νββώπον , αντό ^ε το βιβλίον και πάντα τον λαυν εράντιΰεν, 20 λέγων, τούτο το αίμα τής διαϋ-ήκης ης ενετείλαχο προς νμάς 21 ό Θεός' Και την οκηνήν δε και πάντα τα βκενη τής λειτουρ- 22 γείας τω αΐματι ομοίως εράντιβεν. καΐ αχεδον εν αΐματι πάντα κα&αρίζετε κατά τον νόμον, και χωρείς αίματεκχνΰίας ον γεί- 23 νεται αφεθείς. ^Ανάγκη* ονν τα μεν νποδίγματα τών εν τοις . ουρανοΐς, τούτοις καΰ-αρίξεΰΰ-αι' αντά δε τα επουράνια κρίτ- 24 τοοιν ΰ'νβίαις παρά ταύτας. Ον ,γάρ εις χειροποίητα είβήλϋ^εν άγια Χριΰτος , άντίτνπα τών άληϋ-εινών, άλλ' εις αυτόν τον ούρανόν, νυν ενφανι6%'ήναι τω προσώπω του Θεον νπερ ημών' 25 ονδ^ ϊνα πολλάκεις προβφερη εαυτόν, ώσπερ 6 άρχιερενς είΰ- 26 έρχεται εις τά άγια κατ ένιαντόν εν αΐματι άλ?.οτρίω ' επεΙ έδει αυτόν πολλάκεις πά%•εΐν άπό καταβολής κόΰμου' νυνί δΐ άπα^ επΙ Ουντελεία τών αιώνων , εις ά&ετηΰιν τής αμαρτίας , διά τής ϋ^υόίας 27 αύτοϋ πεφανερωται.^) ΚαΙ κa^'' όΰον απόκειται τοΓ^^ άνϋ-ρώποις ~^ άπα^, άποΟ-ανεΐν , μετά δε τούτο κρίβεις' ούτως καΐ ό Χριστός άπαξ, προΰενεχΟ-εΙς εις το πολλών άνενεγκεΐν αμαρτίας, εκ δεν- 1) ισχνι, pro ιαχνει. 2) ττεφανερωται. Sic MS. AVoide, male, πε• φανηρωται. 446 ΠΡΟΣ ΕΒΡΑ10ΤΣ. IX. τερον χωρείς αμαρτίας οφϋ-ηΰεταί τοις αντον απεκδεχομενοις εις ΰωτηρίαν δια πίΰτεως. ΚΕΦ. Ι. CAP. Χ. 2/κίάν γαρ εχων^) ο νόμος των μελλόντων άγαΰ^ών , ονκ αυτήν 1 την εικόνα των πραγμάτων , κατ^ ένιαντον ταΐς ανταΐς Ο^νΟί- αις προβφέρουβίν εις το διηνεκές^ αί ουδέποτε^) δνναντε τους προσερχόμενους τελειώααί, επεί ουκ αν επαυΰαντο προΰφερό- 2 μεναι; δια το μηδεμίαν εχειν ετυ βννείδηΰίν. αμαρτιών τους λατρεύοντας , απα^ κεκα^εριομένους' άλλ^ εν αύταΐς άνάμνηΟίς 3 αμαρτιών κατ' ενιαυτόν' Αδύνατον γαρ αίμα ταύρων καΐ τρά- 4 γων αφαιρειν αμαρτίας, ζ/ίό εισερχόμενος εις τον κόομον λ δ'- 5 γεο, Θυΰίαν καΐ προαφοράν ουκ ηϋ'έληβας^ σώμα δε καταρ- τίσω μοί ' ολοκαυτώματα καΐ περί αμαρτίας ουκ ηύδόκησας ' 6 τότε είπον , ίδού ηκω' εν κεφαλίδι βιβλίου γέγραπταυ περί 7 εμού' του ποιησαι, 6 Θεός, το Ο-ελημά σου. Άνώτερον λέ- 8 γων, ) ότι ϋ'υσίας και προσφοράς καΐ ό[λοκαυτώ]ματα και περί αμαρτ[ίας ουκ] ηΟ-ελησας , ούδε ηύδΐόκησας], αΐτινες κατά νό- μον [προσφερον]ται , τότε εΐ'ρηκεν, ίδού [ηκω] του ποιησαι , το Ο . θέλημα σ\ου]. Αναιρεί το πρώτον , ίνα τ[ό δεύτε]ρον στησνι' εν φ ^^ελημίατι ηγι]ασμε'νοί εσμεν δια της [προσ]φοράς του δω- 10 . ματος Ιησού Χριστού ε[φάπaQ. ΚαΙ πάς μεν άρχιερενς εστ[η- H κεν] κα^'' ημεραν λειτουργών , [και] τάς αύτάς πολλάκεις προσ- φ[ερων] %-υσίας, αΐτινες οΰ^δττοτ^ δ[ύ]νανται περιαιλεΐν αμαρ- τίας' ούτος δε μίαν ύπερ αμαρτιών προσενεγκας ΰ'υσίαν, εις 12 τό διηνεκές εκάϋ'εισεν εκ δεξιών του Θεού, το λοιπόν έκδεχό- 13 μένος εως τεΘ'ώσιν οί εχθροί αυτού ύποπόδιον τών ποδών αυ- τού, μια γάρ προσφορά τετελείωκεν εις τό διηνεκές τους άγια- 14 ζομενους. Μαρτυρεί δε ημιν και τό Πνεύμα τό Άγιον' μετά. 1^ γαρ το είρηκέναι, αύτη η διαϋ^ηκη ην δια^ησομαι προς αυτούς 1Ρ μετά τάς ημέρας έκείνας, λέγει Κύριος, είδους νόμους μον έπΙ καρδίας αυτών, καΐ έπι την διανοίαν αυτών επιγράφω 1) έχων. Woide, male , £χω. 2) αι ουδέποτε. ΟΙΊχη ουδέποτε. Corrector ουδέ erasit et rescripsit αϊ ουδέποτε. 3) λέγων. ηι. recens ων rescripslt: quid olhn iion liquet. ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΤΣ. 447 iT^amovg' καΐ των αμαρτιών αυτών καΐ τών ανομιών αυτών ου Χ. 'μη μνηα&ηίϊομαί ετι. * 18 ''Όπου δε αφεΰις τούτων, ουκ ετι προβφορά περί άμαρ- 19 τίας. έχοντες ονν , αδελφοί, παρρηΰίαν εις την ειΟοδον τών 20 αγίων εν τω αϊματι ^Ιηΰον, rjv ένεκενιβεν ημΐν ό^υν πρόύ- φατον. και .ζώο αν , δια του καταπετάβματος , τουτεΰτιν , της 9•^ ΰαρκος αύτοϋ, καΐ ιερέα μέγαν έπι τον οίκον του Θεού, προΰ- ερχώμεΰ-α μετά άληϋ-εινης καρδίας εν πληροφορία πίΰτεως, ρε- 23 ραντιβμενοι τάς καρδίας, απο Ουνειδηβεως πονηράς' και λε- λουμενοΰ το ΰώμα νδατι καϋ^αρώ, κατεχώμεν την ομολογείαν 24 [της έλ\πίδος άκλεινη' πιβτος γαρ [ο. έπαγ]γειλάμενος' [Καϊ κα]τανοώμεν αλλήλους εις πα[ρο'ξυ]ύμ6ν αγάπης καϊ καλών ερ- 25 γων , [μη ε]γκαταλείποντες τήν επίαυ[ναγ]ωγην εαυτών, κα^ώς ε%Ός [τΐοϊ\ν, αλλά παρακαλοϋντες' και το[ϋου\τω μάλλον οσω 26 βλέπετε [εγ]γίζουααν την ημεραν. [Έκ]ονθ,ίως γάρ αμαρτανόν- •των [η\μών μετά το λαβείν την επί[γ]νω6ιν της αληΌ^είας, ουκ 27 ετι περί αμαρτιών απολείπετε ^υ6ία. φοβερά δε τις εκδοχή κρίΰεως , καϊ πυρός ζήλος εβΟ^ίειν μέλλοντος τους νπεναντίονς. 2%^Α^•ετη6ας τΙς νόμον Μωσέως, χωρείς οίκτειρμών επί δυβιν η 29 τρίί?!!/ μάρτυύιν απο&νηύκει' πόύω δοκεΐται χείρονος ά^ιωϋ-ή- οεται τιμωρίας ο τον νίον του Θεον καταπατήβας , καϊ το αίμα της διαϋ'ήκης κοινον ηγηβάμενος , καϊ το πνεύμα τ^ς χάριτος 30 ενυβρίβας; Οίδαμεν γάρ τον είπόντα, έμοί εκδίκηύεις, εγώ ανταποδώβω , λέγει Κύριος ' και πάλιν , κρίνει Κύριος τον λαον 31 αυτού, φοβερον το έμπεΰεΐν εις χείρας Θεού ζώντος. 32 ^Αναμιμνηΰκεβ^αι 06 τάς πρότερον ημέρας, εν αίς φωτιΰ&έν- 33 τ ες πολλήν^) ά^-ληβιν ύπεμείνατε παΰ'ημάτων' τούτο μεν, ονειδι- ΰμοΐς τε καϊ ^λί-φεβιν %'εατριΐ6μενοι' τούτο δε, κοινωνοί τών ον- 34 τως αναστρεφόμενων γενη^έντες' και γάρ τοΓ^ δεβμίοις ΰυνεπα- ^-ηύατε, καϊ την αρπαγην τών υπαρχόντων υμών μετά χαράς προβεδέ^αβϋ'ε , γεινώοκοντες εχειν ίαυτούς κρε/ββονα ύπαρ^ιν 1) ΐΐολλην. Sic MS. ΛΥοίοΙθ, male, tcoXIbv. 448 ΠΡΟΣ ΕΒΡΑΙΟΤΣ. " Χ. καΐ μενονΰαν. Μη άτΐοβάλητε ονν την παρρηΰίαν νμών , ηης 35 έχει μεγάλη ν μΐοΟ-αποδούιαν. υπομονής γαρ έχετε χρείαν^ ίνα 36 το θέλημα τον Θεοΰ ποιτίβαντες ^ κομιΰηΰΟ'ε [τ]ην έπαγγελείαν. ετι γαρ μικρόν \ο\6ον οΰον , 6 ερχόμενος η^εί , καΐ ον χρονιεΐ. 37 ο δε δίκαιος μου εκ πίϋτεως ζηΰεταί' καΐ εαν υποατείληταί, 38 ονκ ευδοκεί η ^υχτη μου εν αντώ. ' Ημείς δε ουκ έβμεν υπο- 39 βτολης εις ατΐωλειαν , άλλα πίΰτεως εις ηεριτΐοίηΰιν φυγ^ης. CAP. XI. ΚΕ Φ. ΙΑ. . Ιΐ/ΰτιν δε πίΰτις, ελτΐΐζομενων ύπόΰταΰις , πραγμάτων έλεγχος ον 1 βουλομενων. εν ταυττ^ γαρ εμαρτνρηϋ'ηβαν οι πρεββντεροι. ) Πί~ g βτει νοοϋμεν κατηρτίΰΰ-ε τους αιώνας ρηματι Θεού y' εις το μη εκ φαινομένων το βλεπόμενον γεγονεναι. Πίΰτει πλείονα d-v- 4 οίαν "Αβελ παρά Κάιν προύηνεγκεν τω Θεώ, δι^ ης εμαρτυ- ρηΰ-η είναι δίκαιος , μαρτυροΰντος επι τοΓ^ δώροις αντοϋ τω Θεώ' καΐ δι' αντης άποϋ^ανών hi λαλεί. Πίοτει Ένώχ μετετε'ΰ•η 5 τοϋ μη ίδειν Ο'άνατον , καΐ ουχ ηυρίύκετο , διότι μετε&ηκεν αυ- τόν ό Θεός' προ γαρ της μεταϋ'εως'^) μεμαρτύρηται εναρεστηκε- 6 ναι τω Θεώ' χωρείς δε πίατεως αδύνατον εναρεατηύαι' πιΰτεν- . ααι γαρ δει τον τίροΰερχόμενον τω Θεώ, ότι εότιν, και τοις εκζητούβιν αυτόν μιΰϋ'αποδότης γείνεται. Πίοτει χρηματιβΰ-εϊς 7 Νώε περί των μηδεπω βλεπομενων, ευλαβη&είς κατεβκεύαβεν κι- βωτόν εις ΰωτηρίαν τού οί'κου «mov* δι ης κατεκρινεν τον κόύμον, και της κατά πίΰτιν δικαιοΰννης εγενετο κληρονόμος, Πίΰτει ό καλούμενος 'Αβραάμ υπηκουΟεν έ^ελ^-εΐν εις τό- 8 πον όν ημελλεν^) λαμβάνειν εις κληρονομίαν , και έξήλΰ-εν, μη επιΰτάμενος που έρχεται. ' Πίοτει π:αρωκησεν εις' γ ην της ετΐαγ- 9 γελείας, ώς άλλοτρίαν., εν ακηναΐς κατοικηϋας μετά Ίΰαάκ και 'Ιακώβ τών αυνκληρονόμων της επαγγελείάς της αύτης. εξεδεχετο γάρ την τους θεμέλιους εχονΟαν πόλιν , ης τεχνί- 10. της και δημιουργός ό Θεός. Πίΰτει και αυτή Σάρ^α δν- 11 ναμιν εις καταβολην ΰπερματος ελαβεν, και παρά καιρόν 1) Ver. 1, 2, cum pr νόμενον αγιάζετε γάρ δια λόγον Θεον καΐ εντεν^εως. Ταντα νποτίΰ-εμενος τοις άδελφοΐς^ κάλος εΰτ] διάκονος Χρίΰτον 'ΐηοού, εντρεφόμενος τοίς λόγοίς της τΐίβτεως, καΐ της καλής διδαΰκα- " λείας ης παρηκολονΟ'ηκας. Τους δε βέβηλους καΐ γρα(6δεις μν- 8 ΰΌνς παραιτον ' γύμναζε δε βεαντον τΐρος ευοεβειαν}) η γάρ Οωματικη γνμναβία προς ολίγον εβτίν ωφέλιμος ") η δε ενοέβεια προς πάντα ώφέλειμός εύτιν , έπαγγελείαν εχονβα ζωής της νυν 9 καΐ της μελλούσης. Πιβτος ο λόγος καΐ πάΰης αποδοχής άξιος. 10 εις τούτο γάρ κοπιώμεν καΐ άγωνιζόμεΟ-α , οτι ηλπίκαμεν επΙ Θεώ ζώντι, ος εύτιν οωτήρ πάντων άνϋ^ρώπων, μάλιΰτα πι- Ι9 Οζών. Παράγγελλε ταύτα καΐ δίδαΰκε. μηδείς ΰου της νεότη- τος καταφρονείτω , αλλά τύπος γίνου των πιοτών εν λόγω , εν 13 άναβτροφγί, εν άγάπτ], εν πίΰτει, εν άγνία. "Εως έρχομαι, πρό- 14 αεχε^) τγι άναγνώβει, ττ} παρακληβει^ τγι διδαΰκαλεία' μη αμε- λεί του εν 6οΙ χαρίΰματος , 6 εδόϋ^η οοι διά προφητείας μετά 15 επι^-εβεως τών χειρών τού πρεΰβυτερίου. ταύτα μελέτα, εν του- 16 τοις 'ηΰ%Ί ' ^) ίνα οου η προκοπή φανερά fj πάύιν. "Επεχε βεαυτω καΐ ττ} διδαΰκαλεία' επίμενε αυτοΐς' τούτο γάρ ποιών, καΐ βεαυτον ΰώΰεις καΐ τους άκούοντάς ΰου. 1) ενσεβειαν. m, recens rescripsit ενοεβ super rasura. 2) ωφέλιμος. Olim forte ωφέλιμου. 3) πρόσεχε, m. recentior ε iiltimum rescripsit. 4) ηο^ι. Sic pro ισϋ•ί. 458 ΠΡΟΣ ΤΙΜΟΘΕΟΝ Α. Κ Ε Φ. Ε. CAP. V. Ιίρεΰβντερω μη iTCtTtXrj^rjg ^ αλλά παρακαλεί ώς πάτερα' νεωτέ- 1 ρονς^ ώς αδελφούς' πρεΰβντερας, ώς μψερας' νεωτέρας, ώς 2 αδελφάς, εν πάοτ] αγνία. χήρας τίμα τάς 'όντως χήρας, ει δε λ τις χήρα τέκνα η εκγονα έχει, μανϋ-ανετωΰαν πρώτον τον ίδιον οίκον ενοεβειν, καΐ αμοιβάς άποδιδόναι τοις προγόνοις' τούτο γαρ εΰτιν άποδ έκτον ενώπιον τον Θεον. Ή δε όντως χήρα και 5 μεμονωμένη ηλπικεν επΙ τον Θεον, καΐ προΰ μένει ταΐς δεηύε- ύιν και ταΐς προβενχαΐς ννκτος καΐ ημέρας ' ^) η δε σπαταλώΰα, 6 ξώΰα τέχ^νηκεν. καΐ ταντα παράγγελλε , ίνα άνεπίλημπτοι ώΰιν. 7 Ει δέ τις των ιδίων καΐ μάλιύτα οικείων» ον προνοεί, την πί- β ΰτιν ηρνηται, και εΰτιν απίΰτον χείρων. χήρα καταλεγέο^ω μη 9 ελαττον ετών έ^ηκοντα, γεγοννΐα ενός ανδρός γυνή, εν εργοις 10 καλοΐς μαρτνρονμένη, ει ετεκνοτρόφηΰεν , ει έ^ενοδόχηοεν , ει αγίων πόδας ενιφεν , ει ^λιβομένοις επηρκεβεν ,^) ει παντϊ έργω άγαΰ-φ επηκολού&ηβεν. Νεωτέρας δε χήρας παραιτον' όταν γαρ Π καταβτρηνιάΰονΰιν τον Χριΰτον , γαμεΐν ϋ^έλονΰιν, εχονΰαι κρίμα, 12 ort την πρώτην πίΰτιν ηϋ-έζηΰαν' αμα δε καΐ αργαι μαν&α- 13 V0V61V περιερχόμεναι τάς οικίας ' ον μόνον δε άργαΐ , άλλα καΐ φλύαροι καΐ περίεργοι, λαλονΰαι τά μη δέοντα. Βονλομαι ονν 14 νεωτέρας γαμεΐν, τεκνογονεΐν , οίκοδεΰποτεΐν, μηδεμίαν αφορ- μην διδόναι τω άντικειμένω λοιδορίας χάριν, ηδη γαρ έ^,ετρα- 15 πηΰάν τίνες όπίΰω τον Σατανά. Ει τις πιύτη έχει- χήρας, επαρ- 16 κείβϋ-ω ανταΐς, καΐ μη βαρείβ^ω η εκκλησία, ίνα ταΐς όντως χηραις έπαρκέύΐ^. οι καλώς προεατώτες πρεσβύτεροι διπλής τι- Π μης άξ,ιούϋϋ'ωσαν , μάλιστα οι κοπιώντες εν λόγω και δίδασκα- 18 'λεία. λέγει γάρ η γραφή, ον φιμώσεις βονν άλοώντα' καΐ, αξ,ιος '6 εργάτης τον μισΟ-ον αντον. Κατά πρεσβντέρον κατηγορίαν μη 10 παραδέχον , εκτός εί μη επΙ δύο η τριών μαρτύρων, τονς δε 20 άμαρτάνοντας ενώπιον πάντων έλεγχε, ίνα και οι λοιποί φο- βον εχωσιν. 1) ημ^εραζ. Olim ημ,εραις. 2) επηρζεοεν. Olim επηρηεγεν. Correctio 1 m. ΠΡΟΣ ΤΙΜΟΘΕΟΝ Α. 459 21 2ίί(χμαρτνρομοα ενώπιον του Θεον καΐ Χριύτον Ιηύοϋ καΐ V. των εκλεκτών αγγέλων, ίνα ταντα φνλάζτις χωρείς προκρίμα- 22 τος, μηδέν ποιών κατά πρόΰκληΟίν. Χείρας ταχέως μηδενΐ έπι- τί^ει' μηδέ κοινωνεί άμαρτίαΐζ άλλοτρίαις. ΰεαντον αγνον τη- 23 ρει. μηκετι νδροπότει, αλλά οί'νω ολίγω χοώ , διά το οτόμα- 24 χον^) καΐ τάς πνκνάς ύον άΰϋ-ενείας. τινών άνϋ-ρώπων αϊ άμαρ- τίαι πρόδηλοι είβιν, προάγονΰαι εις κρίβιν' τιοΐν δε και επα- 25 κολονΟ-ονΟΐν. ώΰαντως δε και τα έργα τά καλά πρόδηλα ' καΐ τά άλλως έχοντα y κρνβηναι ου δύνανται. ΚΕΦ. ς, CAP. VI. ΐ'^Οβοι είβΐν νπο ξνγον δονλοι , τους tt^tovg δεΰπότας πάβης τι- μής άδειους ηγείβϋ-ωβαν , ίνα μη το όνομα τον Θεον και η δι• 2 δαβκαλεία βλαΰφημηται. οι δε πιΰτονς έχοντας"^) δέσποτας, μη καταφρονίτωβαν y ότι αδελφοί εΐΰιν' αλλά μ[άλλον δον]λενετω- 6αν, ότι πιύτοί εί[(5ι καΐ άγα]πητοΙ, οι της ενεργεβίας α[ντι- 3 λαμ]βανόμενοι. Ταύτα δίδ[αϋκε καΐ] παρακαλεί, ει τις ετερο- διίδαβκαλει] , καΐ μη προσέρχεται νγια[ίνονΰι] λόγοις τοις τον Κνρίον ημώ[ν Ίηύον Χριστού], καΐ τη κατ' ενσεβειαν διδ[α- 4 σκαλία], τετνφωται , μηδέν έπίστ[άμενος\, άλλα νοσών περί ξη- τησε[ις καΐ] λογομαχείας, εξ, ων γείν^[ται] φϋ-όνος, ερις, βλα- 5 σφημεί[αι], νπόνοιαι πονηραΐ, διαπαρα[τρι]βαι διεφΟ-αρμένων άν%'ρώπων τ[όν\ νουν, και απεστερημενων της αληΰ-είας, νο- 6 μιζόντων πορισμόν είναι την ενσεβειαν. "Εστίν δ\ πορισμός με- 7 γας η ευσέβεια μετά ανταρκίας. ονδϊν γάρ είσηνέγκαμεν εις 8 τον κόσμον , ότι ονδ'ε εξενεγκεΐν τι δννάμε^α' έχοντες δε δια- 9 τροφάς και σκεπάσματα^ τούτοις αρκεσ&ησόμεϋ^α. Οι δε βονλό- μενοι πλοντειν, εμπίπτονσιν εις πειρασμον και παγίδα και επι- ΰ^νμίας πολλάς άνοιμονς καΐ βλαβεράς, αΐτινες βνϋ-ίξονσιν τονς 10 άνϋ-ρώπονς εις όλεϋ-ρον καΐ άπώλειαν. ρίζα γάρ πάντων των κακών εστίν η φιλαργνρία ' ης τίνες ορεγόμενοι άπεπλανηΟ'η- σαν από της πίστεως, καΐ εαντούς περιεπειραν όδύναις πολλαΐς. 1) το ατομ,αχον. Sic pro τον στ. 2) Βχονταξ. Sic pro έχοντες. 460 ΠΡΟΣ ΤΙΜΟΘΕΟΝ Α. VI. Σν df, ώ ανΟ-ρωτΐε Θεον, ταντα φενγε' δίωκαι 6ε δικαι- 11 οΰννην ^ ενΰεβειαν , tcCuzlv ^ άγάπην ^ νπομ^ονην, τίρανπάϋ'ίαν. άγωνίζον τον καλόν αγώνα της τάΰτεως' έπιλαβον της αιωνίου 12 ζωής 5 εις ην εκλήθης , καΐ ωμολόγηΰας την καλην ομολογίαν ένώ- 7CL0V πολλών μαρτύρων. Παραγγέλλω Got ενώτΐίον τον Θεον 13 τον ζωογονονντος τα 7ΐάν[τα] , καΐ Χρίβτον Ίηΰον τον μαρτνρη- (iai/rofg] ετΐΐ Ποντίον Πείλάτον την καλην ομολογίαν , τηρήΰαί 14 [6ε\ την εντολών αΰπιλον ^ ανε{πίλη7ί\τον , μέχρι της έ7αφα[νειας] τον Κνρίον ημών Ίηβον Χρίΰτού, ['Ην κα]ίροίς ιδίοις δί^ει 6 15 μακάίριος] καΐ μόνος δννάΰτης^ [ο βαθ]ιλενς τών βαΟίλενόντων^ [καΐ] κνρως τών κνριενόντων , [ο μ]6νος έχων άΟ^αναΰίαν , Ιφώ]ς 16 οίκων άπρόοίζον, ον ίδεν [ον]δεΙς άνϋ'ρώπων^ ονδε ίδεΐν δν- [να\ται , ω τιμή καΐ κράτος αίώΙν]ίον. αμήν. Τοις πλονοίοις [εν] τω ννν αίώνυ παράγγελλε^ μη νφη- Π λοφρονεΐν ^ μηδέ ήλπικέναι επΙ πλοντον άδηλότητι, αλλ' επΙ τω Θεώ τω παρέχοντι ημΐν τα πάντα πλονΰίως εις απόλανβιν ' αγα- 18 ^Όεργεΐv , πλοντεΐν εν εργοις καλοίς, ενμεταδότονς είναι, κοι- νωνικούς, άπο%•ηϋανρίζοντας εαντοΐς ^εμέλιον καλόν εις το μέλ- 19 λον , ίνα επιλάβωνται της όντως ζ(χ)ής. 'SI Τιμόΰ'εε , την παραΟ-ηκην φνλαξον , έκτρεπόμενος τάς 20 βεβηλονς κενοψωνίας , και άντιΟ'έΰεις τής -ψευδωννμον γνωΰεως' ην τίνες έπαγγελλόμενοι, περί την πίΰτιν ηΰτοχηΰαν. Η χάρις 21 μεΟ•' νμών. ΠΡΟΣ ΤΙΜΟΘΕΟΝ Α. ΕΓΡΑΦΗ ΑΠΟ ΑΑΟΔΙΚΕΙΑΣ. ΠΡΟΣ ΤΙΜΟΘΕΟΝ Β. ΚΕΦ. Α. 1 Παύλος άτίόΰτολος ^Ιηαον Χρίβτον όιά ϋ^ελήματος Θεον κατ^ΟλΤ.Ί. 2 ετίαγγελείαν Ι,ωχίζ της εν Χριΰτω Ίηΰον, Τιαο^έω άγαπητώ τε- κνω' %ciQLg, έλεος, ειρήνη άπο Θεον πατρός καΐ Χριΰτον Ίη- ΰον τον Κνρίον ημών. 3 Χάριν εχω τω Θεώ, ω λατρενω απο προγονών εν κa^^aρά ΰννείδηΰεί, ως άδίάλειπτον εχω την περί 6ον μνείαν εν ταΐς 4 δεηβεΟιν μον ννκτος καΐ ημέρας, έποποΰ'ών βε ίδεΐν, μεμνη- 5 μένος 6ον τών δακρύων, ίνα χαράς πληρωϋ•ώ' νπόμνηΰιν λάβων της εν αοΐ άννποκρίτον πίΰτεως, ήτις ενωκηοεν πρώτον εν τη μάμμη 6ον Αωΐδι καϊ τη μητρί βον Ευνίκτι, πέπειβμαι δ\ οτι G καΐ εν ΰοί. /Ιι ην αίτιαν άναμιμνηβκω αε άναζωπνρεΐν το χά~ ρίβμα τον Χριΰτον , ο εβτιν εν 6οΙ δια της έπι^έβεως τών χει- 7 ρών μον ον γαρ εδωκεν ημΐν ο Θεός πνενμα διλείας, άλλα 8 δννάμεως καΐ αγάπης καϊ ύωφρονιΰμον. Μη ονν έπαιύχνν^ης το μαρτνριον τον Κνρίον ημών, μηδέ εμε τον δέΰμων αντον' 9 αλλά βννκακοπάϋ-ηΰον τω εναγγελίω κατά δνναμιν Θεον, τον βώύαντος ημάς καΐ καλέόαντος κληΰει αγία, ον κατά τά έργα ημών, αλλά κατά Ιδίαν πρό^'εβιν καϊ χάριν την δοΰ'εΐβαν ημΐν 10 εν Χριατώ ^Ιηοον προ χρόνων αιωνίων, φανερωΰ-εΐβαν δε ννν δια της επιφανείας τον ύωτήρος ημών ^ρ6(7τοι} Ίηβον ,, καταρ- γηΰαντος μεν τον %•άνατον , φωτίβαντος δε ζωην και άφϋ'αρβίαν 11 δια τον εναγγελίον , εις ο ετέ^-ην εγώ κηρν^ καΐ^) άπόΰτολος καϊ 12 διδαΰκαλος' δι^ ην αίΐίαν και ταύτα πάσχω, άλλ' ονκ έπαι- ύχννομαι' Οίδα γάρ ω πεπίβτενκα, καϊ πέπειύμαι οτι δννατός εβτιν την παραϋ-ηκην μον φνλάξαι εις εκείνην την ημέραν. 13 Τποτνπωΰιν εχε νγιαινόντων^) λόγων, ων παρ' έμον ηκονΰας, εν 1) ζηρν^ 'Λαι. Olim yiriQv'gai. CoiTexit 1 m. 2) ν)'ίκινοντων. Inter ντ rasura. 462 ΠΡΟΣ ΤΙΜΟΘΕΟΝ Β. Ι• πίοτει καΐ αγαπτ] rfj εν Χροΰτω ^Ιηΰον. την καλην παραϋΊ^κη^/ 14 φνλα^ον δια Πνεύματος "Άγίον τον ενοικονντος εν ημΐν. Οι- 15 dccg τοντο , οτί απεΰτράφηοάν με τΐάντες οί εν τ /J ^^βία , ων εβτιν Φνγελλος καΐ Ερμογένης, ^ωη έλεος 6 Κύριος τω Όνι- 10 Οιφόρον οίκω' οτι πολλάκεις με άνεφνξεν, καΐ την αλνοίν μον ουκ ετΐαιβχννΟ^η^ αλλά γενόμενος εν Ρώμη, ΰπονδαιοτερως εξη- Π τηΰεν με καΐ ενρεν' δωη αντω ο Κυρως ενρεΐν έλεος παρά 18 Κυρίου εν εκείνη τη ήμερα, καΐ οΰα εν Έφεσω διηκόνηβεν, βέλτιον 6υ γίνώΰκεις. ΚΕΦ. Β. CAP. Π. 2^υ ονν, τεκνον μου, ενδνναμοϋ εν τη χάριτι τη εν Χρίΰτώ 1 Ιηβού' καΐ α ηκουβας παρ' εμοϋ δίά πολλών μαρτύρων , ταντα 2 παράΟΌυ πίύτοΐς αν%'ρώποις, οϊτυνες ικανοί εβονται καΐ ετέρους δίδά^,αι. όυνκακοπάΘ'ηβον , ως κάλος ΰτρατιώτης Χριατοϋ^Ιη- 3 ΰοϋ. Ουδείς Στρατευόμενος ένπλέκετε ταΐς του βίου πράγματι- 4 αις, ϊνα τω βτρατολογηΰαντι αρέΰη. Έάν καΐ ad -λη τις ^ ου 6τε- 5 φανοϋταί εάν μη νομίμως αΟ-ληβη. τον κοπιώντα γεωργον δει 6 πρώτον τών καρπών μεταλαμβμνειν. νόο ο λέγω ' δώσει γαρ ΰοι 7 6 Κύριος ΰύνεβιν εν πάβιν. Μνημόνευε Ίηβοϋν Χριΰτόν εγη- 8 γερμένον εκ νεκρών, εκ σπέρματος ζΐαβίδ, κατά το εύαγγέλιόν μου' εν ω κακοπα^-ώ μέχρι δεύμών, ως κακούργος' αλλά 6 λό- 9 γος του Θεού ου δέδεται. Ζ/ιά τούτο πάντα υπομένω δια τους 10 εκλεκτούς , ΐ[να καΐ αύ]τοΙ σωτηρίας τύχωσι[ν της] εν Χριστώ 'Ιησού, μετά δόξης αίω[νίου]. Πιστός 6 λόγος' ει γάρ συ[να- 11 πεί^-άνομεν, καΐ συνζησο[μεν]' ει υπομένομεν, καΐ συν1βασί]λεύ' 12 σωμεν' ει άρνησόμίε^α], κάκεΐνος αρνησεται ημ[άς]' ει άπιστου- 13 μεν, εκείνος Ιπι]στός μένει' άρνησασ^•ε^) εαυτόν ου δύναται. Ταύτα ύπομίμνησκε , διαμαρΙτυ]ρόμενος ενώπιον τον Κυ- 14 ρίου. Μη λογομαχεί επ' ούδεν χρησιμον, έπΙ καταστροφή τών άκουόντων. σπούδασον σεαυτόν δόκιμον παραστήσαι τω Χρι- 15 στώ , έργάτην άνεπαίσχνντον , όρ^-οτομούντα τον λόγον της άλη- 1) aQViqaaGd'e. Aderat forte yaq in fine lineae. ΠΡΟΣ ΤΙΜΟΘΕΟΝ Β. 463 16 ^^είας. Tag δε βέβηλους κενοφωνίας περιΐόταΰο ' επί πλεΐον Π. Π γαρ τΐροκόψονβίν άΰεβείας, καΐ ο λόγος αυτών ως γάγγραινα 18 νομην ε%εί' ών έύτιν 'Τμενεος καΐ Φιλητος , οϊτυνες περί την άλτιΌ-είαν 7]()τ6χΎΐ6αν, λέγοντες την αναύτααιν ηδη γεγονεναί, 19 καΐ άνατρέπουβιν την τίνων πίβτιν. Ό μεν τοί ΰτερεος^) Ο-ε- μέλιος του Θεού εύτηκεν , έχων την ΰφραγιδα ταύτην , έ'γνω Κύρως τους οντάς αυτού, καΐ, άποβτητω απο αδικίας πάς ο 20 ονομάζων το όνομα Κυρίου. Έν μεγάλη δε οικία') ουκ εοτιν μόνον Οκεύη χρυοά καΐ αργυρά, αλλά και ^,υλινα και οβτρά- 21 κίνα, καΐ α μεν εις τιμήν, α δε εις ατιμίαν. έαν ούν τις εκ- κα^ερτ] εαυτόν άπο τούτων, εΰται ΰκεύος εις τιμήν, ηγιαβμέ- νον , ενχρηύτον^) τω δεβπότη, εις πάν έργον αγαθόν ητοιμα- 22 6μενο[ν]. Tag δε νεωτερικάς επιΰ-υμίαΐς] φεύγε' δίωκαι^) δε δι- καιο0ύνη[ν], πίστιν, άγάπην , είρηνην μ[ετά] πάντων των άγα- 23 πώντω[ν τον Κύριον] εκ καΰ'αράς καρδίας. [τάς δε μ]ωράς και απαίδευτους [ζητηίαεις παραιτού , είδώς οτι [γενν]ώ6ι μά- 24 χας' δούλον δε [Κυρίου ο]ύ δει μάχεοΟ-αι, αλλά ηπιον [είνα]ι 25 προς πάντας, διδακτικον, Ιάνε]ξ,ίκακον, εν πραύτητι παί[δεϋ\οντα τους άντιδιατι%•εμε[νο]υς' μήποτε δωη αύτοΐς ο Θεός [μί]τάνυιαν 26 εις επίννωΰιν [άλ]η9'είας έλΟ-εΐν, και άνανηφωΐ6ι]ν^) εκ της του διαβόλου παγίδος, εζωγρημε'νοι υπ' αυτού εις το εκείνου θέλημα. ΚΕΦ. Γ. CAP. III. 1 [-/ ]ούτο δ'ε γεινώΰκετε , οτι εν εβχάταις ημεραις ενΰτησονται και- 2 ροι χαλεποί, εΰονται γαρ οι avd -ρωποι φίλαυτοι , φιλάργυροι , αλα- ζόνες, υπερήφανοι , βλάβφημοι , yox/fViiti' απιΟ'εις, αχάριστοι, άνό- 3 (7tot , άβτοργοι, άσπονδοι, διάβολοι, ακρατείς, ανήμεροι, φιλά- 4 γαΟ-οί,^) προδόται, προπετεΐς , τετυφωμενοι, φιλήδονοι μάλλον 5 7] φιλόϋ'εοι , έχοντες μόρφωοιν ευβεβείας , τήν δε δύναμιν αύ- 6 της ηρνημένοι. καΙ τούτους άποτρεπου. εκ τούτων γάρ έοιν ) οί ενδύνοντες εις τάς οικίας, καΐ αίχμαλωτίζοντες γνναικάρια βεβω- 1) μεν τοι στέρεος. Olim μεν τοις οτερεοις, ut apparet e rasnris. 2) onua, Olim OLCC. Correxit 1 m. 3) ενχρηστον. Olim forte και aderat, ante ενχρηατον^ sed abscissum. 4) διωκαι. Pro ό'ιωκ^. Olim διγ.αι sed correxit 1 m. 5) ava- νη-φωσιν. ανψΐ^ω rescripsit ra. recentior. 6) φιλαγα&οι^ pro cicpiXayaQOi. 7) £GLV. Sic pro ειοιν. 464 ΠΡΟΣ ΤΙΜΟΘΕΟΝ Β. ΠΙ. ρενμενα αμαρτίαις , ) αγόμενα εταϋ'νμιαίς καΐ ηδοναΐς Λοικίλαις, πάντοτε μαν&ανοντα , καΐ μηδεποτε εις έπίγνωΰιν άληϋ'είας έλ~ 7 ^-εΐν δυνάμενα. 'Όν τρόπον δε 'lavvrjg καΐ Ίαμβρής άντεστηΟαν 8 Μωΰεΐ, όντως καΐ οντοι άν^^ίβτανταυ ττ] άληΟ'εία, ανΟ'ρωποί κατεφΰ-αρμενοί τον νουν, αδόκιμοι περί την πίστιν. αλλ' ον 9 προκό'φονβυν έπΙ πλίον η γαρ διάνοια αυτών έκδηλος εΰται πα- 6ιν, ως καΐ η εκείνων εγενετο. Συ δε παρηκολούΰ'ηβας μου 10 τ?] δίδαβκαλεία , τη άγωγη , τη προΰ-εοει , τη πίύτει , τη μακρό- d -νμία, τη υπομονή, τοις διωγμοΐς, τοις πα^ημαΰιν, οίά μοι 11 εγενοντο εν ^Αντιοχια, εν 'Ικονίω , εν Αύύτροις' otofg διωγμούς υπηνεγκα , και εκ πάντων με ερΰβατο ο Κύριος, καΐ πάντες 12 δε ot %'έλοντες ζην ευΰεβώς εν Χριβτώ Ίηΰοϋ , διωχΰ'ηβονται. πονηροί δε ανΟ'ρωποι καΐ γόητες προκόψουΰιν , έπΙ το χείρον 13 , πλανώντες καΐ πλανώμενοι. Συ δε μένε εν οίς εμαΟ'ες καΐ έπι- 14 ΰτώϋ-ης , είδώς παρά τίνων εμαϋ•ες, και ότι από βρέφους τα 15 ιερά γράμματα οίδας , τά δυνάμενα Οε ΰοφίβαι εις βωτηρίαν, δια πίΰτεως της εν Χριβτω 'ΐηΰοϋ. Πά(5α γραφή Ο'εόπνευβτος 16 καΐ ώφελειμος, τίρός διδαύκαλείαν, προς ελεγμον , προς επανόρ- 0•ω6ιν , προς παιδίαν την εν δικαιοσύνη' ίνα άρτιος η ο τον Π Θεού άνϋ'ρωπος, προς πάν έργον άγαΟ'όν εξηρτιΰμένος. ΚΕΦ. Δ. CAP. IV. /διαμαρτύρομαι ενώπιον του Θεού, και Χριΰτού Ίηΰον , τον μελ- 1 λοντος κρίνειν ζώντας και νεκρούς, καΐ την επιφάνειαν αντού και την βαβιλείαν αντού, Κηρυ^ον τον λόγον, επίβτηϋΊ, ενκαίρως άκαί- .2 ρως, ελεγξον, επιτίμηΰον, παρακάλεαον, εν πάΰη μακροΟ•υμία καΐ διδαχή, εΰται γαρ καιρός ότε τηςύγιαινούβης διδαΰκαλείας ουκ άνε- 3 ^ονται, άλλα κατά τάς ιδίας επιΰ'υμίας εαντοΐς έπιΰωρεύβονβιν δι- δασκάλους, κνηΟ'όμενοι τηνάκοήν'και από μεν της άληΘ^είαςτην ακο- 4 ην άποβτρέ^ονβιν^) επΙ δε τους μύΟ^ονς έκτραπηβονται. Σύ δ\ νή- 5 φε εν πάβιν, κακοπά&ηΰον ως καλός στρατιώτης Χριβτον'Ιηΰού, έρ- γον ποίηΰον εναγγελιβτον, την διακονίαν 6ον πληροφόρηβον. Εγω 6 1) αμαρτίαις. Olim αμαρτίας. Correxit 1 m. 2) αποατρεψονσιν. Rescri- psit απο in. recens. Olim forte επι. ΠΡΟΣ ΤΙΜΟΘΕΟΝ Β. 465 γαρ ηδη ΰτίένδομαι^ καΐ ο καιρός της αναλνβεως μου εφέύτη- IV. Τ κεν. Τον καλόν αγώνα ηγώνίβμαί, τον δρόμον τετελεκα, την 8 πίατιν τετηρηκα' λοίπον , απόκειται μοι ο της δικαιοβννης 6τέ- φανος. ον άΐίοδώβει μου ο Κύριος εν εκείνη τη ήμερα, ο δί- καιος κριτής' ον μόνον δε εμοί , άλλα καΐ πάΰιν τοις ηγαπη- κόβιν την επιφά^'ειαν αντον. JQ ΣπονδαΟον έλ%•εΐν προς με ταχέως, /ίημάς γαρ με εγκατ- ελειπεν, άγαπήΰας τον ννν αιώνα, και επορενΟ-η εις Θεΰΰαλο- 11 νίκην' Κρήΰκης εις Γαλατίαν, Τίτος εις ζίερματίαν' Αονκάς εΰτιν μόνος μετ' εμον. Μάρκον άναλαβών αγαγε μετά ΰεαντον' έβτιν 12 γάρ μοι ενχρηΰτος εις διακονίαν. Τνχικον,δε απέστειλα είς'Έφε- 13 (5ον. Τον φελόνην ον απέλειπον εν Τρωάδι παρά Κάρπω , ερ- 14 χόμενος φέρε, και τά βιβλία μάλιΟτα τάς μεμβράνας. Αλέξαν- δρος ο χαλκενς πολλά μοι κακά ενεδείξατο ' αποδώσει αντω 6 1δ Κύριος κατά τά έργα αντον' ον και σν φνλάσσον , λίαν γάρ 16 άντεστη ^) τοις ημετεροις λ.όγοις. ^Εν τη πρώτη μον απολογία ου- δείς μοι παρεγενετο, αλλά πάντες με έγκατέλειπον ' μη αντοΐς 17 λογισ^είη' ο δΐ Κύριος παρεσττ} , και ένεδννάμωσέν με, ίνα δι^ εμον το κηρνγμα πληροφόρηση , καΐ άκούσωσιν πάντα τά 18 εϋ-νη' καΐ ερύσ&ην εκ στόματος λέοντος. ^Ρύσεταί με 6 Κύριος από παντός έργον πονηρού, και σώσει εις την βασιλείαν αν- τον την επονράνιον ' Αντω η δό^,α εις τον[ς αιώνας] τών αιώ- νων, άμην. 19 "Ασπασαι Πρίσκαν και Α\κύλαν], καΐ τον Όνησιφόρον [οι- 20 κον]. "Εραστος εμεινεν εν [Κορίν]%•ω ' Τρόφιμον δε άπέ[λιπον] 21 εν Μηλώτω άσϋ•ενον[ντα]. Σπονδασον προ %ειμ[ώ]νος ελϋ-εΐν. Άσπάζετε σε Ενβονλος, κ[αΙ] Πονδης, καΐ Αίνος, και Κ[λαν]- δία, καΐ οι αδελφοί πάντ[ες]. 22 Ό Κύριος ^Ιησούς μετά τον πνεύματος σον. η χάρις μεϋ'^ νμών. ΠΡΟΣ ΤΙΜΟΘΕΟΝ Β. ΕΓΡΑΦΗ ΑΠΟ ΑΑΟΔΙΚΕΙΑΣ. 1) αντ^ατη. Sic MS. CODEX ALEX. 30 [ΠΡΟΣ] ΤΙΪΟΝ.') ΚΕΦ. Α. • CAP.L[//^iJ^o]g βονλος Θεον, άτίόΰτοΐλος δ]ε Χριΰτον Ίηΰον, κατά 1 πίβτιν εκλείκτών] Θεον καί έπίγνωοιν άλτι^'είας [τγΐζ κ]ατ' εν- ύεβειαν, επ έλτίίδυ [ζθ3?ι]ς αιωνίου^ ην έπηγγείλα[το 6 ά]ιρεν- 2 δης Θεός τΐρο χρόνων [αίω]νίων , εφανερωΰεν δε [και]ροΙς ίδίοΐζ 3 τον Ιόγον αυτούς [εν] κηρνγματν ο έπίΰτεν^ην [εγ]ώ κατ' έτα- ταγην τον ύωτηρος ημών [Θε]οϋ' Τίτω γνηΰίω τεκνω κατά 4 [κ]θίνην πίΰτιν, Χάρις, έλεος, ειρήνη aito Θεον πατρός, και Χρίΰτον Ιηΰον τον ΰωτηρος ημών. Τούτον χάριν άπελειπόν 6ε εν Κρηττ] , ίνα τά λίτΐοντα 5 ετίΐδιορΰ'ώΰης, καΐ κατα(}τη67]ς κατά πόλιν τίρεύβντέρονς , ως εγώ ΰοι διεταξ,άμην' ει τις έύτίν άνέγκλητος, μιας γνναικος 6 ανηρ , τέκνα έχων τίΐύτα , μη εν κατηγορία άΰωτίας, η άνντίό- τακτα. δει γαρ τον ετΐίΰκοτίον άνεγκλητον είναι, ώς Θεον οι- 7 κονόμον μη ανΰ'άδη , μη οργίλον, μη πάροινον, μη τίληκτην, . μη αίΰχροκερδη, αλλά φιλό^ενον, φιλάγα%Όν , ΰώφρονα, δί- 8 καιον , οβιον, ενκρατή, άντεχόμενον τον κατά την διδαχην tci- 9 ϋτον λόγον , ϊνα δννατος η και τΐαρακαλεΐν τονς εν Ttaorj 'ϋ'λίφει, κοίΐ τονς αντιλέγοντας ελεγχειν. ΕίϋΙν γάρ πολλοί, 10 αννπότακτοι , ματαιολόγοι , καΐ φρεναπάται, μάλιΰτα οΓ £κ πε- ριτομης , ονς δει έπιΰτομίζειν ' οϊτινες ολονς οΐ'κονς άνατρε- 11 πονΰιν, διδάΰκοντες α μη δει, αίΰχρον κέρδους χάριν' Είπεν 12 τις έ^ αντών ί'διος αντών προφήτης, Κρητες άεΐ ψενΰται, κακά %'ηρία, γαβτερες άργαί. η μαρτνρία αντη έΰτιν άληϋ-ης' δι ην 13 αίτίαν έλεγχε αντονς άποτόμως, ίνα νγιαίνωΰιν εν τη πιύτει, μη προο έχοντες Ίονδαΐκοΐς μνΰΌΐς, και εντολαΐς άνΌ'ρώπων 14 άποΰτρεφομενων την άλήΟ'ειαν. Πάντα καΰ'αρα rotg καΰ'αροις' 15 τοις δε μεμιαμμένοις και άπίΰτοις ονδεν κα&αρον , άλλα με- μίανται αντών καΐ 6 νονς και η ΰννείδηύεις. Θεον ομολογονΰιν 16 1) ηρος Τιτον. ηρος abscissum est. ΠΡΟΣ ΤΙΤΟΝ. 467 είδενοίί, τοις da εργοις αρνούνται, βδελνκτοί οντες καΐ άταϋ^εΐς Ι. καΐ τΐρος τίάν έργον αγαθόν άδόκειμοι. ΚΕΦ. Β. CAP. II. 2 ^t> δ\ λαλεί α πρέπει rfj vyiaLvovur] δίδαΟκαλεία' πρεΰβν- τας νηφαλίονς είναι, βεμνους, ΰωφρονας, υγιαίνοντας ττ] πί- 3 βτει, τγι άγάπτ], rfj νπομ,οί^Ύΐ' Πρεΰβντιδας ώύαντως εν κατα- βτηματι ιεροπρεπείς, μη διαβόλους, μηδέ οί'νω πολλώ δεδου- 4 λωμενας, καλοδιδαβκαλους , ίνα ΰωφρονίξουΰιν τάς νέας φιλάν- 5 δρους είναι, φιλοτεκνους , βωφρονας , αγνας , οίκονργούς , άγα- Ο-άς, υποταΰβομενας τοίς ιδίοις ανδράΰιν, ίνα μη 6 λόγος του G Θεοϋ βλαβφημήται. Τους νεωτέρους ώϋαύτως παρακαλεί 6ω- 7 φρονεΐν, περί πάντα ΰεαυτον, παρεχόμενος τύπον καλών έργων, 8 εν τη διδαΰκαλεία άφ^ορίαν , σεμνότητα, λόγον υγιή, άκατά- γνωΰτον, ϊνα ο ε^ εναντίας εντραπϊ}, μηδέν έχων λέγειν περί 9 υμών φαϋλον. zJ ούλους δεβπόταις ιδίοις ύποτάΰΰεβΟ^αι, εν πά- 10 ()ΐν εύαρεβτονς είναι, μη αντιλέγοντας , μη νούφιξομενους , αλλά πάΰαν πίοτιν ένδιγνυμενους αγα%•ην' ϊνα την διδαβκαλείαν την 11 του βωτήρος ημών Θεοϋ κοβμώβιν εν πάβιν. έπεφάνη γαρ η 12 χάρις του Θεού (ίωτί^ριο? πάοιν άν%•ρώποις, ) παιδεύουβα ημaςy ϊνα άρνηαάμενοι την ααεβειαν καΐ τάς κοΟμικάς έπι%'υμίας, 6ω~ φρόνως και δικαίως και ευαεβώς ζηΰωμεν εν τω νυν αίώνι, 13 προοδεχόμενοί την μακαρίαν ελπίδα καΐ επιφάνειαν της δό^ης 14 τον μεγάλου Θεοϋ, και σωτηρος ημών Ιηβοϋ Χριβτοϋ, ος εδω- κεν εαυτόν ύπερ ημών, ίνα ?.υτρώ6ηται ημάς από πάβης ανο- μίας, καΐ κα%•αρί6Υΐ εαυτώ λαον περιούόιον, ζηλωτην καλών ερ- 15 γων. Ταύτα διδάΰκε , καΐ παρακαλεί , και έλεγχε μετά πάαης επιταγής, μηδείς βου περιφρονείτω. 1) παοιν αν^-ρωποις. Rescripsit m. rec. Sequitur rasura septem circiter literarum. 30* 468 ΠΡΟΣ ΤΙΤΟΚ. ΚΕΦ. Γ.. CAP.IIL 1 τίομίμνγιβκε δ\ αυτούς αρχαΐς έΐ,ονΰίαις νποτάΰόεΟ&αί, tcbl- 1 ■ϋ'αρχεΐν , ical τϋροζ πάν έργον ayad'iv έτοιμους είναι ^ μηδενα 2 βλαΟφημεΐν, αμάχους ειναι^ επιεικείς, πάΰαν ενδιγνυμένους πραΰ- τητα προς πάντας άνΰ-ρωπους. Ήμεν γάρ ποτέ καΐ ημείς άνό- 3 ητοί, απ id' εις ^ πλανώμενοι^ δουλεΰοντες επιϋ^νμίαίς καΐ ηδο- ναΐς ποικίλαις^ εν κακία καΐ φΰ'όνω διάγοντες', ΟτυγητοΙ, μεν- 4 ΰοϋντες αλλήλους ' "Οτε δε η χρηβτότης καΐ η φιλαντΙ-ρωπία έπε- φάνη του ύωτηρος ημών• Θεού^ ουκ έ'ξ έργων των εν δίκαιο- 5 ΰύνη α εποίήΰαμεν ημείς, άλλα κατά το αυτού έλεος έβωβεν ημάς , δίά του λουτρού παλινγενεΰίας, καΐ άνακαινώύεως Πνεύμα- τος ^ Αγίου, ου εξέχεεν εφ' ημάς πλουσίως, δια Ίηύού ΧριΟτού 6 του αωτήρος ημών, ίνα δικαιωϋ'εντες vfi εκείνου χάριτι, κλη- 7 ρονόμοί γενη^ωμεν κατ ελπίδα ζωής αιωνίου, Πιΰτος 6 λό- 8 γος, καΐ περί τούτων βούλομαί βε διαβεβαιούβ^ε , ίνα φρον- τίζωβιν καλών έργων προΐΰταϋ&αι οι πεπιατευκότες Θεώ' ταύτα έοτιν καλά και ωφέλιμα τοις άνΰ-ρώποις. Μωράς δΙ ξητηαεις κα) 9 γενεαλογίας καΐ έρεις και μάχας νομικάς περιΐαταΰο' είβΐν γάρ ανωφελείς καΐ μάταιοι. Αίρετικον άνΰ^ρωπον μετ[ά μίαν και] 10 δευτέραν νουϋ'εβίαν [παραιτού], είδώς ότι έ^έ(5τρεπτ\αι^) 6 τοι- 11 ού]τος, καΐ αμαρτάνει , ων [αυτοκατοί\κριτος. "Οταν πεμ\τφω Άρτε]μάν προς ΰε η Τυχικον , 6[πούδαύον] 12 έλ^εΐν προς με εις Νικό\πολιν]' εκεί γάρ κέκρικα παραχε[ιμά- ΰαι]. Ζηνάν τον νομικόν καΐ 'Α[πολλώ] σπουδαίως πρόπεμψον, 13 ΐν[α μη]δεν αύτοις λείπη. μαν%ί'αν[έτω]6αν δε καΐ οι ημέτεροι 14 κ«λ[α52/] έργων προΐοταοϋ-ε εις τάς αναγκαίας χρείας, ίνα μη ώβιν άκαρποι. Άβπάζονταί ΰε οι μετ εμού πάντες, άΰπάΰα- 15 ΰ&ε τους φιλούντας ημάς έν πίβτει. Η χάρις μετά πάντων υμών. ΠΡΟΣ ΤΙΤΟΝ ΕΓΡΑΦΗ ΑΠΟ ΝΙΚΟΠΟΑΕί^Σ. 1} ε'ξεΰτρεπται. Sic MS. [ΠΡ01Σ ΦΙΛΗΜΟΝΑ.') 1 \^11ανλο\ζ δεΰμίος Χριύτον Ύηΰον, καΐ Τίμ6[3'εος] ο αδελφός^ 2 Φίλημονι [τω άγ]α7ΐητώ και ΰννεργώ ημών, [καΐ ^Απ\φία ττ] άδελψχι καΐ ^Αρχίπ\Λ€ρ τ^ώ 6ννθτρατίώτν^ ημών, [καΐ τ]η κατ' 3 οΙκόν ΰον εκκληΰία ' [Χάρος] νμΐν καΐ ειρήνη άτίο Θεού πατρός [ημ]ών καΐ Κυρίου Ίηΰοϋ ΧριΟτοϋ. 4 \Ευγ\αριΰτώ τω Θεώ μου πάντοτε , [μν]είαν ΰον ποιούμε- 5 νος επΙ τών [πρ]ο6ευχών μου, άκούων 6ου [τη]ν άγάπην καΐ την πίβτιν , ην [ε\χβις εις τον Κΰριον ^Ιηΰοϋν καΐ εις παντας 6 τους άγιους, όπως η κοινωνία της πίβτεώς 6ου ενεργής γενη- 7 ται εν επιγνώοει παντός άγα^-οϋ εν ημιν εις Χρι6τόν. Χαράν γαρ πολλην έ'ύχον και παράκληοιν επι τη αγάπη 6ου, ort τα 8 ΰπλάγχνα τών αγίων άναπεπαυται δια 6οϋ , αδελφέ, διο πολ- ^ λην εν Χρι6τώ πα^ρηΰίαν έχων επιτά66ειν 6οι το ανήκον, δια την ανάγκην μάλλον παρακαλώ' τοιούτος ων ως Παύλος πρεΰβύ- 10 της, νυν δε καΐ δεΰμιος Χρι6τού 'Ιη6ού' παρακαλώ 6ε περί του εμού τέκνου, ον εγώ εγεννηΰα εν rotg δε6μοΐς, Ονη6ιμον, ρ) τόν ποτέ 6οι άχρη6τον , νυνί δε 6οι καΐ fftot ευχρη6τον , 6ν 13 ανέπεμψα 6οι αυτόν, τουτέΰτιν τα έμά 6πλάγχνα' όν έγω εβου- λόμην προς εμαυτον κατέχειν, ίνα νπερ 6ού _ μοι διακονη εν 14 τοις δε6μοΐς του ευαγγελίου ' χωρείς δε της 6ης γνώμης ου- δέν η%'έλη6α ποιηΰαι, ίνα μη ως κατά ανάγκην το αγαθόν 6ου 15 η , άλλα κατά έκού6ιον. Τάχα γαρ δια τούτο έχωρί6%•η προς 16 ώραν, ίνα αιώνιου αύτον άπέχηο' ούκέτι ως δούλον , αλλ ντΐερ δούλον , άδελφον άγαπητον , μάλι6τα έμοί , π06ω δε μάλ- 17 λόν 60L και εν 6αρκΙ καΐ εν Κυρίω; ει ούν με έχεις κοίΐ/ω- 18 νον, προ6λαβού αύτον ώς έμέ. ει δέ τι ηδίκηΰέν 6ε η οφίλει^ 19 τούτο εμοΙ έλλόγα. Έγώ Παύλος έγραφα τη έμη χειρί, έγω απο- 20 τίΰω' ίνα μη λέγω 6οι οτι καΐ 6εαυτόν μοί προΰοφίλεις. ναΙ, αδελφέ, έγω 6ου οναίμην έν Κυρίω' άνάπανβόν μου τα 6πλάγχ να 1) ττρο? Φιλημονα. προ abscissum est. 470 • ΠΡΟΣ ΦΙΑΗΜΟΝΑ. έν Χοίΰτω. ΠετίΟί^^ως xrj vjcaKofj 6ου εγραφά 6ol, ε Id ώς ότι καΐ 21 νπερ ά λέγω ποίηύεις. αμα δΐ καΐ ετοίμαζε μοί ξενίαν' ελπίζω γαρ 22 ort δίά των προύενχών υμών χαρισΟ'ηβομαί νμίν. ^Ααπάζεταί Ο ε Έπαφρας 6 βυν αιχμάλωτος μου εν Χρίΰτω 23 Ιη6ον , Μάρκος, Άρίβταρχος , ζίημάς , Λουκάς, οι ΰυνεργοί μου. 24 Η χάρις του Κυρίου ημών ΊηΟού Χριβτοϋ μετά του πνεύματος 2δ υμών. ) [ΠΡΟΣ ΦΙΑΗΜΟΝΑ.] ΑΠΟΚΑΑΤ^ΜΣ Ιί^ΑΝΝΟΤ.^) ΚΕΦ. Α. QXP,l.\^ -Λπο^κάλυφις Ίηΰοϋ Χριΰτοϋ, ην εδωκεν αντω [ο Θεος],^) δεΐ^αι 1 τοΐΐς δοΰλοις αυτού α δει γεΙνεΙΰΟ'αΐ εν τάχεί, καΐ εβημανεν ατΐο- [οτ]είλας δια του αγγέλου αυτού του δούλου [αύ]τοϋ 'Ιωάννη, 6ς 2 εμαρτύρηΟεν τον [λό]γον τον Θεον καΐ την μαρτυρίαν Ιηβοϋ Χρί- ύτού , [ο]6α ίδεν. μακάριος ο άναγινώβκων , [κ\αΙ οι ακουοντες 3 τους λόγους της [π]ροφητειας, καΐ τηροϋντες τα έν αυτή γεγραμ- μένα ' ο γαρ καιρός εγγύς. [Ί]ωάννης ταΐς επτά έκκληοίαις ταΐς έν τη Αβία' χάρις 4 ύμιν καΐ ειρήνη άπο ο ων^) κα\ 6 ην και 6 ερχόμενος ' καΐ από των επτά πνευμάτων των fVci^rtox^ του ΰ-ρόνου αυτού ' καΐ απο Ιηβού 5 Χριβτού , 6 μάρτυς 6 πιβτός, ό πρωτότοκος των νεκρών , και ο άρ- χων τών βααιλέων της γης' τω άγαπώντι ημάς, καΐ λνσαντι ημάς έκ τών αμαρτιών έν τω αϊματι αυτού' και έποίηΰεν ημΐν βαΰιλείαν 6 rf^ftg; τω Θεώ και πατρί αυτού ' αύτώ η δόί,α καΐ το κράτος εις τους αιώνας, αμήν. Ιδού έρχεται μετά τών νεφελών, και οψεται αυτόν πάς 7 1) Subscriptio abscissa est. 2) Titulus fere abscinditur. 3) ο Θεός. dubium est, an Θεός vel ο Θεός leg-endum sit. 4} απο ο ων. Sic MS. pro τον ο ων. ΑΠΟΚΑΛΤΨΙΣ. 471 οφ3•α?.μος, καΐ οϊτίνες αντον ε^εκεντηΰαν' καΐ κόψονταί επ αυτοί' Ι. πάΰαυ at φνλαΐ της γης. ναΙ , άμην. 8 Eyc6 είμι το "Αλφα και το SI , λεγεί Κνρως 6 Θεός , ό ων καΐ 9 ο ην καΐ ο ερχόμενος, 6 Παντοκράτωρ, εγώ Ιωάννης, 6 αδελφός νμών καΐ ΰνγκοινωνος εν ττι ^-λίφει, καΐ βαύιλεία καΐ^υπομοννι εν ΧοίΟτώ' Εγενόμην εν τη νηαω τη καλούμενη Πάτμω , δια τον λό- 10 γον τον Θεού, καΐ την μαρτνρίαν ^Ιηύον. ^Εγώ εγενόμην εν Πνεν- μάτι, εν τη κνρίακγί W^Q^^ ' ^^"^ ηκουβα φωνην μεγάλην οπίΰϋ-εν 11 μον ως βάλπιγγος, λεγονύης, ο βλέτίεις γράψον εΙς βίβλων, καΐ πεμ-φον ταΐς επτά εκκληβίαις , εις "Εφεΰον, καΐ ει Σμνρναν ,^) καΐ εις Περγαμον, καΐ εις Θυάτιραν , καΐ εις Σάρδεις, καΐ εΙς Φιλαδελ- 12 φιαν , καΐ εις Ααοδίκιαν. και επεύτρεφα βλέτίειν την φωνην ήτις λαλεί μετ έμον' [Κ]αΙ επιΰτρεφας είδον επτά λυχνίας χρνβάς, 13 καΐ εμμεύω των λυχνιών ομοίωμα νιω ανΰ•ρώπου, ενδεδυμενον [π]οδήρην, καΐ τΐεριεζωΰμενον προς τοις μαζοΐς ζώνην χρυβάν' 14 η δε κεφαλή αυτοϋ καΐ αι τρίχες λευκοί ως εριον λευκον , ως χιών' 15 καΐ οι οφΟ-αλμοΙ αυτού ως φΑοξ πυρός' καΐ οι πόδες αυτού όμοιοι χαλκολιβάνω , ώς εν καμίνω πεπυρωμενης' καΐ η φωνή αυτού ώς 16 φωνή υδάτων πολλών' καΐ εν τη δεξ,ίά χειρί αυτού άότερες επτά' και εκ τού ΰτόματος αυτού ρομφαία δίΰτομος όξ,ια εκπορενομενη' Π καΐ η όφις αυτού, ώς 6 ήλιος φαίνι'^) εν τγι δυνάμει αυτού, καΐ ότε είδον αυτόν, επεΰα προς τους πόδας αυτού ώς νεκρός' καΐ εΰ^ηκεν την δεξιαν αυτού επ' εμε , λέγων, μη φοβού. εγώ είμι ο πρωτότο- 18 κος και ο εύχατος, καΐ ο ζών , καΐ εγενόμην νεκρός, και ίδον ξών ειμί εις τους αιώνας τών αιώνων ' και έ'χω τάς κλις τού d -ανάτον 19 καΐ τού αδον. Γράφον ούν α ΐδες, και α είύιν , καΐ α μέλλει γείνε- 20 a^t^ai μετά ταύτα ' το μυΰτηριον τών επτά άΰτέρων ους είδες εν τη δεξ,ια μου, καΐ τας επτά λυχνίας τάς χρυΰάς. ot επτά άοτέρες, άγ- γελοι τών επτά εκκληΰιών είΰιν ' καΐ αί λυχνίαι αί επτά , επτά έκ~ κληαίαι είύίν. 1) είΟμνρνσ.ν. 8ic, pro SLg Σμνρνσ.ν. 2) φαιίΊ. 8ic MS. pro φαίνει. 472 ΑΠΟΚΛΛΤΨΙΣ. ΚΕΦ. Β. CAP. Π. 1ώ άγγελω τω εν Έφεοω εκκληβίας γροί-ψον, Τάδε λέγει ο κρα~ 1 των τονς εητά άβτερας εν ττ] δε^ια αντον, ο περιτίατών εαμεβω των ετίτά λυχνιών των χρναεων ' οΐδα τα έργα 6ον, καΐ τον κόπον, 2 καΐ την ντΐομονήν 6ον , οτι ον δύντ] βαΰτάύαι κακούς , και ετηράβας τονς λέγοντας εαυτούς άποβτόλονς και ουκ είοΐν ^ καΐ ενρες αυτούς -ψευδείς, καΐ νποαονην έχεις καΐ έβάΰταοας δια το ονομά μου καΐ 3 ουκ έκοτίίακες. αλλ'' εχω κατά 6οϋ , οτι την %ρώτην^6ον αγάτίην 4 άφήκας. μνημόνευε ούν πόϋ'εν πετΐτωκας . και μετανόηβον, και τα 5 πρώτα έργα τΐοίηΰον' ει (5f μη, έρχομαι ΰοι, και κεινηΰω την λυχνίαν 6ου εκ τον τόπου αντης, εάν μη μετανοή67]ς. αλλά τούτο 6 οχεις,^) ότι μιβεΐς τά έργα τών Νικολαΐτων ,.κάγώ μιΰώ. Ό έχων Ί ονς άκονύάτω τι το Πνενμα λέγει ταΐς επτά έκκληβίαις' τω νι- κονντι δώύω αντώ φαγεΐν εκ τον ^,νλον της ζωής, ο εΰτιν εν τω παραδίΰω τον Θεον, ΚαΙ τω άγγελω τω εν Σμύρνης εκκληΰίας γράφον, τάδε λε- 8 γει~) 6 πρωτότοκος και 6 εβχατος , ος εγενετη νεκρός καΐ εζηοεν. οίδά 6ον την ΰ-λίφιν καΐ την πτωχίαν' αλλά πλονΰιος ει' καΐ την 9 βλαβφημίαν εκ τών λεγόντων Ίονδαίονς είναι εαντονς, και ονκ είοΐν , αλλά ΰνναγωγη τον Σατανά, μη φοβον ά μέλλεις πάσχειν. 10 ιδον μέλλει βάλλειν ο διάβολος ε^ υμών εις ψυλακην ^ ίνα πείρα- ΰΰ'ήτε' καΐ εχητε ^^λίψιν ημερών δέκα. γίνου πι6τός άχρι d-ava- του, και δώαω 6οι τον ϋτεφανον της ζωής. ό έχων ους άκουβάτω 11 τί το Πνεύμα λέγει ταΐς εκκληύίαις ' ο νικών ου μη άδικηΰ"^ εκ τού %-ανάτου τού δευτέρου. ΚαΙ τω άγγελω της εν Περγάμω εκκλησίας γραφον , τάδε 12 λέγει ο έχων την ρομφαίαν την δίΰτομον την υξιαν' οίδα πού 13 κατοικείς, όπου ο ΰ'ρόνος τού Σατανά, καΐ κρατείς το όνομα μου, και ουκ ηρνηβω την πίΰτιν μου, καΐ εν ταΐς ημέραις '^ν- 1) τούτο οχεις. Sic, pro τοντο έχεις. 2) λέγει. Sic MS. AVoide, male, λεγεγει. ΑΠΟΚΑΛΤΨΙΣ. 473 τείπας ο μάρτυς μου 6 πίΰτός μου, og άπεκτάνϋ^η ηαρ' νμιν, Π. 14 ojtov 6 Σατανάς χατοικει. αλλ' εχω κατά σον ολίγα, οτι έχει ) εκεί κρατονντας την δίδαχην Βαλαάμ, ός εδίδαβκεν τω Βαλάκ βαΰίλεΐ, ΰκάνδαλον ενώπιον των νιων Ίοραηλ, φαγεΐν είδω- 15 λό^ντα και πορνενβαι. όντως έχεις, καΐ 6ν κρατονντας την δι- 10 δαχην Νικολαΐτών ομοίως, μετανόηόον ονν , ει δε μη, έρχομαι οοι ταχν, καΐ πολεμηθώ μετ αυτών εν τη ρομφαία τον ΰτόματός Π μου. Ό έχων ους άκονΰάτω τί το Πνεύμα λέγει ταΐς εκκληβί- αις' τω νικονντι δώΰω αντώ τον μάννα τον κεκρνμμενον , και δώΰω αντώ -ψήφον λευκην , και επι την -ψήφον όνομα καινον γεγραμμενον, ο ουδείς οιδεν ει μη ο λαμβάνων. 18 ΚαΙ τώ άγγελω τω εν Θυατίροις γράψον , τάδε λέγει ο νιος τον Θεον, 6 έχων τονς οφΘ-αλμονς ως φλόγα πνρος , και 19 οι τΐόδες αντον όμοιοι') χαλκολιβάνω' οίδά ϋον τα έργα και την άγάπην και την πίΰτιν^ καΐ την διακονίαν καΐ υπομονην 20 (Του, καΐ τα έργα 6ου , τα εΰχατα πλίονα τών πρώτω[ν]. άλλα εχω κατά ΰον , ότι άφείς τ[ην γυ]ναΐκά Gov την Ιεζαβελ, η λέ- γο[ν6α^ έαντην τΐροφητιν, καΐ διδά6κ[ει και] Αλανά τονς εμονς δον- 21 λονς, πορ[νεν]6αι καΐ φαγεΐν είδωλόθ•ντα. καΐ ε[δω]κα αντη χρόνον ίνα μετανοήβΐη] και ονκ ηΰ-εληόεν μετανοηΠαι εκ της ττορνίας 22 αντης. ίδον βάλλίω] αντην εις φνλακην , και τονς μοιχενοντας μετ' αντής εις ΰ-λίψιν μεγάλην , εάν μη μετανοηΟονβιν εκ τών ερ- 23 γων αντών, τά τέκνα αντης άηοκτενώ εν %-ανάτω' καΐ γνώΰονται πάβαι αί εκκληβίαι ότι ^γώ είμι ο εραννών νεφρονς καΐ καρδίας' 24 χαΐ δώϋω νμΐν εκάΰτω κατά τα έργα νμών. νμιν δε λέγω τοις λοι- ττοΐς Totg εν Θνατίροις , 06οι ονκ έχονβιν την διδαχην ταντην , otrt- νες ουκ εγνωααν τά βά0'εα του Σατανά , ως λε'γουΰιν , ον βαλλώ 2δ ί'φ' νμάς άλλο βάρος' πλην ο έχετε κρατήσατε , εως ον άν η^ω. 26 και 6 νικών και ό τηρών άγ^ρι τελονς τά έργα μον , δώσω 27 αντώ ε^ονσίαν επι τών ε^νών ' καΐ ποιμανεΐ αντονς εν ράβδω σιδηρά' ως τά σκενη τά κεραμικά σνντρίβεται , ως κάγώ εί- 28 ληφα παρά τον πατρός μον' καΐ δώσω αντώ τον αστέρα τον 1) ΒχΒΐ. Sic, pro Βχεις. 2) όμοιοι. Olim oaoto. Correxit 1 m. 474 ΑΠΟΚΑΛΤΨΙΣ. Π. TtQOivov. ) Ό έχων ούξ άκονΰάτω τι το Πνενμα λέγει ταίς εκ- 29 κλη6ίαί£~) ΚΕΦ. Γ. CAP. III. Ιί-αΙ τω άγγέλω της εν Σάρδεβιν εκκλησίας γράφον , τάδε λέγει ο 1 έχων τα έτίτά πνεύματα τον Θεον και τους επτά άΰτέρας' οΐδά βον τα έργα, οτι όνομα έχεις οτι ζγις , καΐ νεκρός ει. γίνον γρη- 2 γορών, καΐ βτηριΰον τά λοιπά ά εμελλον άποϋ-ανεΐν' ον γαρ ενρηκά βον έργα πεπληρωμένα ενώπιον τον Θεού μον. Μνη~ 3 μόνενε ούν πώς εί'ληφας καΐ ηκονβας , και τηρεί, και μετανόη- ■ 6ον. εάν^) ούν μη γρηγορηόης , ηξω ώς κλέπτης, καΐ ου μη γνώς ποίαν ώραν η^,ω επΙ 6έ. αλλά έχεις ολίγα ονόματα εν Σάρ- 4 δεϋιν, α ονκ έμόλνναν τά ιμάτια αντών' καΐ περιπατηύον^) μετ' εμον εν λενκοΐς , οτι α^ιοί ειβιν. ο νικών, οντω[ς] περιβαλειτε εν 5 ίματίοις λενκοΐς' καΐ όν μη εξαλείφω το όνομα αν[τον εκ τ]ής βί- βλον της ζωής , καΐ ομολο[γηο]ω το όνομα αυτού ενώπιον τού [πα- τρός] μον, και ενώπιον των αγγέλων [αντ]ού. ο έχων ούς άκον- 6 οάτω τί το Πνεύμα [λέ]γει ταΐς έκκληοίαις. [ΚαΙ\ τω άγγέλω της εν Φιλαδελφίας {έ\κκλη6ίας γράψον, 7 τάδε λέγει 6 άλη[3']ειν6ς 6 άγιος, 6 έχων την κλΐν ζίαβίδ, [6] άνοίγων και ονδείς κλίΰει, κλείων και ονδείς ανοίγει' οίδά 8 οον τά έργα' ιδού δέδωκα ενώπιον ύον %^ύραν άνεωγμένην, ην ουδείς δύναται κλειΰαι αυτήν' ότι μικράν έχεις δνναμιν, και έτή~ ρηβάς μου τον λόγον , και ουκ ηρνηβω το ^νομά μου. ιδού δίδω εκ 9 της ΰυναγωγης το^ύ Σατανά των λεγόντων εαυτούς Ιουδαίους είναι, και ούκ είβΐν, αλλά φευδονται' ιδού ποιηβω αετούς ίνα ηζουΟιν και προΰκινηβουβιν^) ενώπιον των ποδών αου, και γνώΰιν ότι εγώ ηγάπηύά 6ε. και έτήρηβας τον λόγον της υπομονής μου, κα- 10 γώ ύε τηρηΰω εκ της ώρας τον πειραΟμον της μελλούύης έρ~ χεΰϋ-αι επί της οικουμένης όλης , πειράΰαι τους κατοικούντας έπΙ της γης. έρχομαι ταχύ' κράτει ο έχεις, ίνα μηδείς λάβη 11 1) ττ.ροινον. Sic, pro πρωινον. 2) Yer. 29 cum sequentibns junxit scriba. 3) εαν. Olim εν. Correxit 1 m. 4) περιπατηοου., Sic MS. oiv ouiisso. 5) προσζινηοονοίν. Sic MS. Woide προΰτιννηοονσίν , male. ΑΠ0ΚΑΛΤΨ1"Σ. 475 12 τον ΰτεφανόν Gov. 6 vrACOv, ποίηβω αυτόν βτνλον εν τω ναώ ΙΠ. του Θεού μου, καΐ ε^ω ου μη εξε?.ϋ•}] ετι, y.al γράφω επ αύτον το όνομα τον Θεού μου ^ και το όνομα της πόλεως του Θεού μου, της καινής Ίερουβαλημ, η καταβαίνουοα εκ τον ον- 13 ρανον άτΐο τον Θεού μου, καΐ το ονομά μου το καινόν. Ό έχων ονς άκονΰάτω τι το Πνεύμα λέγει ταΐς εκκληύίαις. 11 Και τω άγγελω της εν Ααοδικία εκκληΰίας γράφον, τάδε λέγει 6 άμην, 6 μάρτυς ο πιΰτος και αληϋ^εινος, η αρχή της 15 κτίΰεως τού Θεού' οίδά βου τα έργα, οτι ούτε φυχρος ει, 16 ούτε ζεβτός' ούτως οτι χλειαρος ει, και ούτε φυχρος ούτε ξε- 17 οτος, μέλλω 6ε έμέβαι εκ τού βτόματός μου. ort λέγεις, ότι πλούβίός ειμί, και πεττλούτηκα, καΐ ούδΐν χρείαν εχω, και ουκ οΐδας οτι ΰύ ει 6 ταλαίπωρος καΐ 6 έλεινος , καΐ πτωχός καΐ 18 τυφλός καΐ γνμνος. ουμβουλεύω ΰοι [ά]γοράβαι παρ εμού χρυ- οίον πεπυρωμένον εκ πυρός, ϊνα πλουτή6τ]ς , καΐ ιμάτια λευκά, ίνα περιβάλΐ], και μή φανερω%•γι η αίΰχύνη της γυμνότητας αου' και κολλονριον εγχριΰαι τονς οψχ^αλμονς 6ον , ϊνα βλέ- 10 πτις. εγώ οοονς εάν φιλώ, ελέγχω και παιδεύω' ζηλενε ονν 20 καΐ μετανόηβον. ιδού εύτηκα έπϊ την %'ύραν και κρούω ' εάν τις άκούογι της φωνής μου, και ανοίξη την ^'ύραν , είβελεύΰο- μαι προς αύτον, καΐ διπνήύω μετ αυτού, καΐ αύτος μετ' εμού. 21 6 νικών, δώύω αύτω κα^είύαι μετ εμού εν τω ^ρόνω μον, ως κάγώ ενίκηΰα, και έκά%•ειθα μετά τού πατρός μον εν τω 22 ^ρόνω αντού. ο έχων ούς άκονΰάτω τί το Πνεύμα λέγει ταΐς έκκληβίαις. ΚΕΦ. Δ. CAP. ΙΥ 1 ΐνίετκ ταύτα ίδον , και ίδον ϋ'ύρα ήνεωγμένη εν τω ούρανώ, και* η φωνή η πρώτη, ην ηκουΰα ως ϋάλπιγγος λαλούΰης μετ' εμού, λέγων ^ άνάβηϋ-ι ώδε, καΐ δείξ,ω 6οι οβα δει γενέΰϋ-αι μετά 2 ταύτα, ευΰ-έως έγενόμην εν Πνεύματι ' και ιδού θρόνος εκείτο 3 εν τω ούρανώ, καΐ επΙ τον d -ρόνον καΟ-ήαενος' καΐ ο καϋ-ήμενος 476 ΑΠΟΚΑΛΤΨΙΣ. IV. όμοιος οράΰεί λί%•ω ίάΰτΐίδί καΐ ΰαρδίω' καΐ ιερείς^) κνκλόϋ-εν τον ^ρονον ομοίος οράύει ϋμαραγδίνω, καΐ κνκλό^εν τον ^ρόνον Ό-ρο- 4 vovg εΐ'κοΰί τεΰΰαρες' καΐ επΙ τονς εϊκοβι τεοΰερας ϋ-ρόνονς ττρε- ββντερονς καϋ^ημενονζ, περιβεβλημένους ιματίοις λενκοΐς' καΐ έτΰΐ τας κεφάλας αντών ΰτεφάνονς χρνΰονς. καΐ εκ τον ^'ρόνον εκ- 5 πορεύονται αύτραπαΐ καΐ φωναί και βρονταί' καΐ επτά λαμπάδες πνρος καιομεναυ ενώπιον τον ^-ρόνου ^ α εΰτιν τα επτά πνεύματα τον Θεον ' καΐ ενώπιον τον ϋ^ρόνον ώς ^άλαΰοα υαλίνη , ομοία κρν- Ο ΰτάλλω. καΐ εμμεΰω τον ^^ρόνου και κύκλω του θρόνου τεΰΰερα ζώα γεμοντα οφ&αλμών εμπρο6%'εν και οπιΰϋ-εν. καΐ το ξώον το ' πρώτον όμοιον λεοντι , καΐ το δεύτερον ξώον ομοιον μόΰχω , καΐ το τρίτον ξώον εχων^) το πρόοωπον ώς άνϋ^ρώπου ^ καΐ το τέταρτον ξώον ομοιον άετώ πετομένω?) και τά τέΰΰερα ξώα^ εν καθ' εν αύ~ 8 τών ^ έχων ανά πτέρυγας el•, κυκλόΰ'εν , και εΰωϋ'εν γέμονΰιν οφϋ^αλμών^ καΐ άνάπαυΰιν ουκ εχουβιν ημέρας και νυκτός, λέ- γοντες, άγιος, άγιος, άγιος Κύριος 6 Θεός ο παντοκράτωρ, ο ην καΐ ο ών καΐ 6 ερχόμενος, καιόταν δώΰουΰιν τά ξώα^) δόξ,αν καΐ 9 τιμήν και ενχαριΰτείας τώ καΟ^ημένω έπΙ τω θ'ρόνω , τω ξώντι εις . τους αιώνας τών αιώνων, πεΰοϋνται οι εί'κοΰι τέΰΰαρες πρεΰβύ- 10 τεροι ενώπιον τον καΒ'ημένον επΙ τον ^-ρόνον , καΐ^) προ6κννηΰον- 6ιν τώ ξώντι εις τονς αιώνας τών αιώνων , και βαλονΰιν τονς ύτε- φάνονς αντών ενώπιον τον ^^ρόνου , λέγοντες, άξιος ει, ο Κύριος 11 καΐ 6 Θεός ημών, λαβείν την δό^,αν και την τιμήν και δύναμιν' οτι ού εκτιΰας τά πάντα, και διά ^-εληματί ΰου ) ηβαν. ΚΕΦ. Ε. CAP. Υ. 1\αΙ ΐδον επΙ την δε^,ιάν του καΟ-ημένου επΙ του Θ^ρόνον βιβλίον 1 γεγραμμένον εΰωΰ-εν καΐ οπιΰϋ-εν , κατεβφραγιΟμένον ύφραγι- 6ιν επτά. Και Ιδον άγγελον ίΰχυρον κηρύΰΰοντα εν φωντ] μεγάλη , ,τίς 2 1) ιερείς. Sic pro LQLg. 2) ξοοον εχοΰν. Sic MS. 3) πετομενω. Sic MS. 4) ξωα, rescriptum atramento recentiori. 5) πεοουντσ.ί — d^govoVy και. Omnia rescripta ut videtur atramento recentiori. 6) gov. Olim tov; cor- rexit 1 m. ΑΠΟΚΑΑΤΨΙΣ. 477 3 a^iog ccvot^aL το βίβλων, καΐ λνύαι τας ΰφραγΐδας αυτόν; καΐ ου- Υ. δβΐς ηδυνατο sv τω ονρανώ , ούδε επΙ της γης, ονδε νποκάτω της 5 γης, άνοίξ,αι το βιβλίον, οϋτε βλεπειν αντό.^) καΐ εΙς εκ των πρεΰβντερων λέγει μοί, μη κλαίε' ίδου ένίκηοεν 6 λέων ο εκ της φυλής Ιούδα, η ρίζα ζΐαβίδ , avot^at το βίβλων, και τας επτά 6 ΰφραγίδας αυτού, καΐ ιδού καΐ έμμεβω του ϋ-ρόνον καΐ των τεαοά- ρων ζώων, καΐ έμμέύω των πρεΰβντερων , αρνίον εατηκος ως εοφα- γμενον, εχων^) κέρατα επτά καΐ οφϋ'αλμούς επτά, οι είβυν τά ' πνεύματα τον Θεού άπεΰταλμενοι εις πάοαν την γην. καΐ ηλ- ϋ-εν καΐ εί'ληφεν εκ της δεξ,ίάς τον καϋ-ημενον έπ\ τον ^-ρόνον. 8 καΐ οτε ελαβεν το βίβλων, τά τέσσερα ζώα καΐ ol είκοσιτεσ- σαρες πρεσβύτεροι επεύαν ένώπων τον αρνίον , εχοντϋ-ς^) έκαστος κι^-άραν, καΐ φιάλας χρνσάς γεμούσας %•νμιαμάτων , αϊ είσιν αί 9 προσενχαΐ των άγιων' καΐ αδωσιν ωδην καινην, λέγοντες, ά^ως ει λαβείν το βιβλίον, καΐ άνοι^αι τάς σφραγίδας αντον' 'ότι έσφάγης, και ηγόρασας'^) τω Θεώ εν τω αϊματί σον , εκ πάσης 10 φνλ[Ύΐς καΧ\ γλώσσης καΐ λαον και εΟ-νονς, κ[αι εποί]ησας αν- 11 τονς βασιλείαν και ιερείΐς' καΐ] βασιλεύονσιν επΙ της γης. καΐ ίδ[ον], και ηκονσα φωνην αγγέλων π[ολλών] κύκλω τον θρο- νον και των ζώω[ν] καΐ των πρεσβυτέρων' και ην 6 [άρι]0^μ6ς 12 αντών μνριάδες^) μνριάδίων] καΐ ;^tAtoidfg χιλιάδων, λέγοντες φ[ω]ν7ΐ μεγάλΐ], άξιος εστίν το αρνίον τ[6] έσφαγμενον λαβείν την δνναμιν καΐ πλοντον και σοφίαν καΐ ίσχνν καΐ τιμήν και 13 δόξ,αν καΐ ενλογίαν. καΐ πάν κτίσμα ο εν τω ούρανώ, και επΙ της γης, και νποκάτω της γης, καΐ επΙ της θαλάσσης εστίν, καΐ τα εν αντοΐς πάντα, ηκονσα λέγοντα, τω καϋ^ημενω επΙ τω &ρονω τω αρνίω , η ευλογία και η τιμή καΐ η δόξα και το κρά- 14 τος εις τονς αιώνας τών αιώνων, και τά τέσσερα ζώα ελεγον, αμήν ' και οι πρεσβύτεροι έπεσαν , και προσεκύνησαν. 1) αντο. Λ^βΓ. 4 deest. 2) έχων. Sic MS. pro £%ον. 3) εχοντΟ-ς. Sic MS. pro έχοντες. 4) ηγορασας. Sic MS. Woicle, male, ηγωρκαας. 5) αυτών μυριάδες. Sic MS. AVoicle, male, αυτωιν μυριάδες. 478 ΑΠΟΚΑΛΤΨΙΣ. ΚΕΦ. ζ. CAP. νΐ. ital ΐδον οτε ηνοιξεν το άρνίον μίαν εκ των επτά ΰφραγίδων, 1 καΐ ηκονύα ένος εκ των τεΰΰάρων ζωών λέγοντος, ως φωνή βρον- της, λέγοντος, ερχον. Και ίδον, καΐ ιδον ϊτΐπος λενκος, καΐ ο 2 καυχημένος έτι'' αντον έχων τό^,ον' καΐ έδόΰ-η αντώ βτεφανος, καΐ ε^ηλϋ-εν ο νικών, καΐ ίνα νικηΟΐ]. καΐ οτε ηνοιζεν την 6φρα- 3 γίδα την δευτέραν, ηκονΰα τον δεύτερον ζώον λέγοντος, ερχον. καΐ ε^ηλΟ'εν άλλος ίππος πνρός' καΐ εν τω καϋ-ημένω επ' αν- 4 τον εδόΟ-η λαβείν την είρηνην της γης, καΐ ϊνα άλληλονς σφά- ξονβίν' καΐ εδόΰ-η αντώ μεγάλη μάχαιρα. ΚαΙ οτε ηνοι^,εν την ΰφραγιδα την τρίτην, ηκονβα τον τρί- 5 τον ζώον λέγοντος, ερχον. καΐ ίδον , καΐ ίδον ίππος μέλας, καΐ 6 καϋ'ήμενος έπ αντον έχων ξνγον έν τη χειρί αντον. ΚαΙ ηκονΰα 6 ώς φωνην έμμέΰω τών τεοαάρων ζώων λέγονύαν , χοΐνι[ξ] βί- τον δηναρίον , καΐ τρεις χοίνικες κριϋ'ών τον δηναρίου' καΐ τ[6] έλαιον καΐ τον οίνον μη άδικηβης. καΐ οτε ηνοιξεν την 7 .6φ[ραγΐδα] την τετάρτην , ηκονΰα φω[νην] τον τέταρτον ζώου λέγοντος, [έρχο\ν. και ίδον, καΐ ίδον "ίππος χλω[ρος\, καΐ 6 8 καϋ'ημενος επάνω αντον, [ον]ομα αντώ ο Ά^-άνατος , καΐ ο Αιδης [άκΙολονΟΊ μετ' αντον' καΐ έόοΟ-η αν[τοΐ]ς έ^ονσία έπΙ το τέ- ταρτον της [γη]ς άποκτεΐναι έν ρομφαία καΐ έν [λί]μώ και έν ϋ-ανάτω, και το τέταρτον Ιτ]ών Ο-ηρίων της γης. [Κ]αι ότε ηνοιξεν την πέμπτην σφραγίδα, ίδον νποκάτω Ο τον ϋ'νΰιαότηρίον τάς ψνχάς τών έΰφαγμένων δια τον λόγον τον Θεον , καΐ την μαρτνρίαν ην είχον , καΐ έκραζαν φωνή μεγάλη, 10 λέγοντες, έως πότε, ο δεβπότης 6 άγιος καΐ άληΟ-εινος, ον κρί- νεις καΐ έκδικεΐς το αίμα ημών εκ τών κατοικονντων έπΙ της γης; καΐ έδόϋ'η αντοΐς έκάβτω ΰτολη λενκη, καΐ έ^ρέϋ-η αν- 11 τοις ίνα άναπανβονται χρόνον έτι, μικρόν, έως πληρωϋ'ωύιν καΐ οι ΰννδονλοι αντών καΐ οι αδελφοί αντών , οι μέλλοντες απο- κτέννεΰΟ-αι ώς καΐ αντοί. Και ΐδον οτε ηνοι^εν την ΰφραγΐδα την έκτην' και ίδον 12 ΑΠ0ΚΑΑΤΨ1Σ. • 479 ΰίΰμος εγενετο μέγας ^ καΐ 6 ηλίος έγενετο μέλας ώς αάκκος VI. 13 τρίχινος, καΐ η οεληνη ολη εγενετο ως αίμα, καΐ ol άΰτερες του Θεον έ'πεΰαν εις την γήν, ώς ϋνκη βάλλει τους ολνν^Όνς 14 αυτής, υπο άνεμου μεγάλου ϋαλευομενη' καΐ ο ουρανός άπε~ χωρίΰΟ^η ως βιβλίον ελιΰβόμενον, %ο:1 τίάν ορός και νϊ]6ος εκ 15 των τότζων αυτών άπεκείνΎΐύαν ' καΐ οί βαϋιλεΐς της γης , καΐ Οί μεγιστάνες, οί χιλίαρχοι καΐ οί τίλούβιοί, καΐ οί ιΟγ^νροΙ, και πάς δούλος κάϊ ελεύΟ'ερος έκρυψαν^) εαυτούς εις τα βπηλαια και 16 εις τας πέτρας των ορέων, και λέγουβιν τοις ορεοιν και ταις πετραις, πέβατε εφ' ημάς, και κρύψατε ημάς άπο προβώπου του κα^-ημένου επί του ϋ-ρόνου , και άπο της οργής του άρνίου' Π οτι ηλϋ'εν η ημέρα η μεγάλη της οργής αυτού, και τις δύνα- ται βταϋ'ήναι; ΚΕΦ. Ζ. Q^p yjj 1 Μετά τούτο ίδον τέο[6]αρες~) αγγέλους εβτώτας επι τάς τέο- βαρας γωνίας της γης, κρατούντας τους τέύΰαρες άνεμους της γης, ίνα μη πνέη άνεμος μήτε έπΙ ^αλάΰαης , μήτε επι δέν- 2 δρου. Και ίδον άλλον άγγελον άναβαινόντα άπο ανατολών ηλίου, έχοντα ΰφραγιδα Θεού ζώντος' και εκραζεν φωνή μεγάλη rotg τέούαροιν αγγέλοις , οίς έδόΟ'η αύτοΐς αδικήΰαι την γην και την 3 ^-άλαβΰαν , λέγων, μη άδικήοηται την γην, την ϋ^άλαβύαν, μήτε τα δένδρα, άχρι βφραγίΰωμεν τους δούλους του Θεού ημών έπΙ 4 τών μετώπων αυτών, εκατόν τεΰοαράκοντα δ'^) χιλιάδες έοφρα- 5 γιόμένοί εκ πάβης *) φυλής υίών Ίΰραήλ ' εκ φυλής Ιούδα , δώ- δεκα χιλιάδες εβφραγιΰμένοι' εκ φυλής Ρουβήν, δώδεκα %iAfc- άδες' εκ φυλής Γάδ , δώδεκα χιλιάδες' εκ φυλής '/ίβήρ, δώ- δεκα χιλιάδες' εκ φυλής Νεφ^'αλΙμ, δώδεκα χιλιάδες' εκ φυ~ 1 λής Μανναΰΰή, δώδεκα χιλιάδες' εκ φυλής Συμεών, δώδεκα χιλιάδες' εκ φυλής Αευϊ , δώδεκα χιλιάδες' εκ φυλής ^Ιβΰαχάρ, 8 δώδεκα χιλιάδες' εκ φυλής Ζαβουλών , δώδεκα χιλιάδες' εκ φυ- 1) 8-A.QVijjccv. Olim s-nccv^av: correctio 1 m. 2) τεοοαρες. Sic MS. pi:o TcGOCiQug, lit mox. 3) δ\ superius addidit 1 m. 4) παοης. η rescriptum a 1 m. vel antiqna. 480 ■ ΑΠΟΚΑΑΤΨΙΣ. VII. AiJ^ Ιωΰηφ , δώδεκα χιλιάδες' εκ φυλής ΒενιαμεΙν, δώδεκα χιλι- άδες έΰφραγιΟμ,ενοι. Μετά ταντα ίδον όχλον πολνν ^ και άριΟ-μήΰαι αντον ον- 9 δεΙς εδννατο, εκ παντός εϋ-νονς καΐ φυλών καΐ λαών καΐ γλωΟ- ΰών, εύτώτες επί τον ϋ-ρόνου καΐ ενώπιον του άρνίου, περι- βεβλημένους ϋτολας λεύκας , καΐ φοίνικες εν ταΐς χεροΐν αυτών, και κράζονΰι φωνή μεγάλγι^ λέγοντες, η ΰωτηρία του Θεοϋ 10 ημών τω καΟ^ημενω επι τω Ο^ρόνω ^ καΐ τω άρνίφ. και. πάν- 11 τες οΓ άγγεL•ι ίΰτήκειΰαν κύκλω τον ^-ρόνου και τών πρεοβν- τερων καΐ τών τεΰβάρών ζώων, και επεβαν ενώπιον τον Ό'ρο- νου επι τα πρόβωπα αυτών, καΐ προαεκννηΰαν τω Θεώ, λε- 12 γοντες, αμήν' ή ενλογία καΐ ή δό^α καΐ η ενχαριβτεία καΐ η τιμή και η δνναμις και η ίΰχνς τω Θεώ ημών εις τονς αιώ- νας τών αιώνων, αμήν. Και άπεκρί^'η εις εκ τών πρεββντερων , λέγων μοι, οντοι 13 οι περιβεβλημένοι τάς ΰτολας τάς λενκάς , τίνες είύιν , καΐ πό- ^-εν ήλΰ-ον; καΐ εί'ρηκα αντώ, κνριε. Ου otdag. ΚαΙ είπέν μοι, 14 ούτοι είύιν οι ερχόμενοι άπο ϋ'λίφεως μεγάλης, καΐ έπλυναν τάς ϋτολάς αυτών, καΐ ελεύκαναν αύτάς εν τω αΐματι του αρ- νιού, δια τούτο είΰιν ενώπιον τον ^ρόνον τον Θεού, και λα- 15 τρεύουβιν αύτώ ημέρας καΐ νυκτός εν τω ναώ αυτού' και ο καΰ^ήμενος επι τού θρόνου βκηνώΰει έπ' αυτούς, ον πινάβον- 10 6ιν ετι, ούδε μη διφήύουβιν ετι , ούδ\ μή πέβη επ' αυτούς ο ήλιος , ούδε πάν καύμα ' οτι το αρνίον το ανάμεΰον τού d'QO- 17 νου ποιμανεΐ αυτούς, καΐ οδηγηθεί αυτούς επι ζωής πηγας υδάτων, καΐ έζαλίψει ο Θεός πάν δάκρνον εκ τών οφ^-αλμών. αυτών. ΚΕΦ. Η. CAP.vm ΚαΙ όταν ηνοι'ξεν την ΰφραγΐδα την εβδόμην, εγένετο ΰιγή εν 1 τώ ούρανώ ως είμίωρον. και Ιδον τους επτά αγγέλους, οι ενώ- 2 πιον τού Θεού έοτήκαΰιν και εδόϋ^η αύτοΐς επτά οάλπιγγες. ΚαΙ 3 άλλος άγγελος ήλ^εν, και εβτάΰ-η έπΙ το ΰ^υσιαΰτήριον , έχων λιβανωτον χρυοούν' καΐ έδόΰ-η αντώ ΰ-νμιάματα πολλά, ίνα δω- ΑΠΟΚΑΑΤΨΙΣ. 481 ΰει tatg Λροΰένχαΐς των αγίων πάντων, έπΙ το ϋ^νσιαΰτήρίον VIII. 4 το χρνβονν το ενώτΐίον τον ΰ-ρόνον. καΐ άνεβη 6 καπνός των ^νμιαμ,άτων ταΐς προΰενχαις των αγίων ^ εκ χειρός τον άγγε- 5 Aot>5 ενώπιον τον Θεον. καΐ εί'ληφεν 6 άγγελος τον λιβανω- τον, καΐ εγεμιΰεν αντον εκ τον πνρος τον ϋ-νοιαΰτηρίον ^ καΐ ελαβον^) εις την γην' καΐ εγενοντο βρονταΐ καΐ άβτραπαΐ καΐ Ο φωναί καΐ βιβμός. καΐ οι επτά α^^ίλοί οί έχοντες τάς επτά 7 αάλπιγγας ^ ητοίμοίΰαν αντονς ίνα οαλπίΰωβιν. καΐ ο πρώτος ■ εβάλπιβεν , και εγενετο χάλαζα καΐ πνρ μεμιγμενα εν αΐματι, καΐ έβΙτι^Ύΐ εις την γήν' και το τρίτον της γης κατεκάη, καΐ το τρίτον τών δένδρων κατεκάη , καΐ πάς χόρτος χλωρός κατ- 8 εκάη. και ο δεύτερος άγγελος εοάλπιοεν , καΐ ως ορός μέγα πνρι καιόμενον 'έβλη^Ύΐ εις την %-άλα(56αν' καΐ εγενετο το τρί- 9 τον της ^αλάΰΰης αίμα. καΐ άπεΟ'ανεν το τρίτον τών κτιϋμά- των [τών] εν ττ} %'αλά(56ϊΐ, τα έχοντα 'ψΐνχάς], και το τρίτον 10 τών πλοίων δ\ιεφ%'ά\ρη6αν. ΚαΙ ο τρίτος άγγ[ελος] έβάλπι- ΰεν , και επεβεν εκ τον [ούρανον] άβτηρ μέγας καιόμενος ως 11 [λαμ]πας , καΐ επεΰεν επΙ το τρίτον, [τών] ποταμών, και το όνομα τον ά[6τέ]ρος λέγεται ο 'Άφιν^Ός' και εγε[νε]το το τρί- τον τών νδάτων εις α'ψ[ινθΌν], και πολλοί τών άνΰ'ρώπων 12 άπεΰ-ανον επί τών νδάτων, οτι επικράνϋ'η0[αν]. ΚαΙ ο τέταρ- τος άγγελος έβάλπιΰεν , και επλήγ?} το τρίτον τον ηλίον και το τρίτον της ϋεληνης και το τρίτον τών αΟτερων, ίνα Οκοτι- ud-fj το τρίτον αντών , και η ήμερα μη φάνγι το τετaρtov αν- 13 της, και η vvl•, o^otcag. leal ίδον , καΐ ηκονΟα ενός άετον πε- τομενον εν μεΰονρανηματι , λέγοντος φων^ μεγάλη, oval, oval, oval; τοις κατοικονΰιν έπι της γης, εκ τών λοιπών φωνών της ΰάλπιγγος τών τριών αγγέλων τών μελλόντων ύαλπίζειν. ΚΕΦ. Θ, CAP. IX. 1 Κ.αΙ ο πέμπτος άγγελος εβάλπιβεν , καΐ ίδον άΰτέρα έκ τον ούρανον πεπτωκότα εις την γην, και έδοΘ'η αντώ η κλις τον 1) Βλαβον. Sic MS. pro εβαλον. CODEX ALEX. '31 4S2 αποκαατψις:. IX. φρέατος της αβνααον^ καΐ ηνοί^,εν το φρεαρ της άβνβΰον. και 2 άνεβη καπνός εκ τον φρέατος, καπνός καμένου μεγάλης, καΐ εύκο- τωϋ-η ο ηλως καΐ 6 άηρ εκ του καπνού τον φρέατος, καΐ εκ 3 τον καπνοί) ε^ήλΰ^ον ακρίδες εις την. γην,^) καΐ έδό&η ανταΐς ε^ονΰία, ως εχονΰίν ε^ονβίαν οί βκορπιοι της γης' καΐ ερρεΰ-η 4 ανταΐς ίνα μη άδικηβονβιν τον χόρτον της γης, ονδε παν γ^λω- ρον, ονδε πάν δενδρον, εΐ μη τονς ανΰ'ρώπονς οϊτινες ονκ εχονΰί την ΰφραγΐδα τον Θεον επΙ των μετώπων, καΐ εδόΟ'η αν- 5 τοις ίνα μη άποκτείνωβιν αντονς , αλλ' ίνα βαύανίΰΟ-ηΰονται^) μήνας πέντε ' καΐ ο βαΰανίΰμος αυτών ως βαβανιΟμος 6κορπίον, όταν πέΰη ) αν\ρ-ρωπον\ ΚαΙ εν ταΐς ημέραίς εκείναις ζητ[η6ον]- Ο 6LV 0L άνϋ^ρωποΰ τον θάνατον, και ον μη ενρωβιν αντόν' καΐ επίϋ-νμΙηβονΟίΙν άποΟ-ανεΐν , καΐ φεύγει 6 ^ά[νατο]ς απ' αυτών, καΐ τα ομοιώματα [τών] ακριδών ομοιώματα ϊπποις [j^tojtita- 1 βμένοίς εις πόλεμον , \καϊ\ επΙ τας κεφάλας αντών ως 6τέ[φα]- νοί ομοίΟί χρνβω , καΐ τα πρόβω[πα α]ντών ως πρόΰωπα ανθρώ- πων' καΐ [εί]χαν τρίχας ως τρίχας γυναικών' [κα]ι οι οδόντες 8 αυτών ως λεόντων [ή]()αν'' και είχον Ο-ώρακας ως Ο-ώρακας ΰιδη- 9 ρους ' και η φωνή τών πτερύγων αυτών ως φωνή αρμάτων ίππων πολλών τρεχόντων εις πόλεμον. καΐ εχονβιν ουράς ομοίοις ύκορ- 10 πίοις , και κέντρα, καΐ εν ταΐς ουραΐς αυτών η έ^ουβία αυτών άδι- κηΰαι τους άνΟ^ρώπονς μήνας πέντε, εχονύιν επ' αντών βαβιλέα τον U άρχοντα της άβνβΰον , τον άγγελον , όνομα αύτώ Έβραϊβτϊ Άβαδ- δών , καΐ εν τη Ελληνική όνομα έχει Απολλύων. η oval η μία απ- 12 ηλΰ'εν' ίύού έρχεται έτι δυο ουαΐ μετα'ταϋτα. ΚαΙ ο έκτος άγγελος έύάλπιΟεν, και ηκουβα φωνην μίαν 13 εκ τών κεράτων τον ϋ-νΰιαΟτηρίον τον χρυΰοΰ του ενώπιον του Θεοϋ, λέγοντα τω άγγέλω ο έχων την οάλπιγγα, λϋαον 14 τους τέοΰαρας αγγέλους τονς δ εδ ε μένους έπι τω ποταμω τω μεγάλω Ευφράτη, και έλνπηΟ-ηοαν^) οί τέΰΰαρες άγγελοι οί 15 ητοιμαΰμένοι εις την ωραν καΐ ημέραν και μήνα και ένιαν- τόν, ίνα άποκτείνοοΰιν το τρίτον τών άνΟ-ρώπων. και 6 άρι- 1G ΰ^μός τών ΰτρατενμάτων τον ίππικον δις μνριάδες μυριάδων ' 1) την γην. γ rescriptum a 1 in. nt videtur. 2) βαοσ.νίβΟηοονταί. Sic. 3) πεβη. Sic, pro παιοη. 4) ελνπηΟ-ηοαν. Sic MS. pro ελνέ'ησαν. ΑΠΟΚΑΛΤΨΙΣ. 483 π ηκονΰα τον άρίϋ'μον αυτών. Καί οντωζ ίδον τους ΐτΐτίονς εν IX. ttJ οράαεί , καΐ τους καθήμενους επ αυτών , έχοντας d -ώρακας πύ- ρινους καΐ υακινθίνους καΐ ΰ^ειώδεις ' καΐ αί κεφαλαΐ τών ΐτνχων ώς κεφαλαΐ λεόντων, καΐ εκ τών βτομάτων αυτών εκπορεύεται πυρ 18 καΐ καπνός καΐ d^tov. άπο τών τριών πληγών τούτων άπεκτάνθ^η- 6αν το τρίτον τών ανθρώπων , εκ του πυρός καΐ του καπνού καΐ 10 του θίου , του έκπορευομενου εκ τών οτομάτων αυτών η γαρ έ^- ουύία τών τόπων^) εν τω ΰτόματι αυτών έβτιν , καΐ εν ταΐς ούραΐς αυτών ' αί γαρ ούραΐ αυτών ομοιαυ οφεβιν, έ'χουβαί κεφάλας, καΐ εν 20. αύταΐς άδικούβιν. καΐ οί λοιποί τών ανθρώπων οϊ ουκ άπεκτάνθη- ΰαν εν ταΐς πληγαΐς ταύταις , ούτε μετενόηβαν εκ τών έργων τών χειρών αυτών, ίνα μη προβκυνήύουβιν τα δαιμόνια, και τα είδωλα τα χρυΰά και τα αργυρά καΐ τα χαλκά και τα λίθινα και τα ξύλινα, 21 α ούτε βλεπειν δύνανται, ούτε άκούειν, ούτε περιπατΐν' και ού μετενόηβαν εκ τών φόνων αυτών, ούτε εκ τών φαρμακιών αυτών, ούτε εκ της πονηρίας αυτών , ούτε εκ τών κλεμμάτων αυτών. ΚΕΦ. Ι. CAP. Χ. 1 Κα\ Ιδον άλλον αγγελον ίΰχυρον καταβαίν^ντα εκ του ουρανού, πε- ριβεβλημενον νεφελην, και η Ιρεις έπΙ την κεφαλήν αυτού ,'^) καΐ το πρόϋωπον^) αυτού ώς 6 ήλιος, καΐ οί πόδες αυτού ώς βτύλοι πυ- 2 ρός' κάϊ έχων εν ττ] χειρί αυτού βιβλαρίδιον'^) και εθηκεν τον πόδα αυτού τον δε^ιον επί της θαλάΰβης, τον δε εύώνυμον επΙ 3 της γης, και εκρα^εν φωνγι μεγάλτ} ωβπερ λέων μυκάται' και 4 ότε εκ^αζεν, έλάληβαν αί επτά βρονταΐ τάς εαυτών φωνάς' και οτε ελάληβαν αί επτά βρονταΐ, ημελλον γράφειν' καΐ ηκουΰα φωνην εκ τού ουρανού, λέγουβαν , Οφράγιβον ά ελάληβαν αί 5 επτά βρονταΐ, και μη αυτά γράψης. και ο άγγελος, ον Ιδον • εβτώτα έπΐ^) της θαλάΰΰης^) και επΙ της γης, ήρε την χείρα 6 αυτού εις τον ούρανόν, και ώμούεν εν τω ζώντι εί[ς] τους αίώ- 1) τόπων. Sic pro ίππων. 2) γ-εφαλην αυτόν. Eescripsit ν ultimiim m. recens. 3) το πρόσωπον, το et ροσ, rescripsit m. ant, 4) βιβλαριδιον. Olim βιβλαριδίίον vel βίβλκριδηον. Correxit m. recens. δ) ίατωτα 8πι. Literas στωτα ε rescripsit m, ant. 6} &αλα6θης. oa rescripsit m. ant. 31* 484 ΑΠΟΚΑΑΤΨΙΣ. Χ. vag των αιώνων, ^'Og Βκτειΰεν τ[ον] ονρανον καΐ τα εν αντώ, οτ[ι] XQOvog ουκ he εύται' all' εν τ[α}ίς ημ>εQaL•g xrjg φωνής 1 τον εβδόμου αγγέλου, όταν μελλτ] ΰαλπίζειν , καΐ ετελεΟ^-γι το μνΰτηρων τον Θεοϋ ^ tog ενηγγελίΟεν τους έαντον δούλους τους προφητας, ΚαΙ η φωνή ην ηκουόα εκ του ουρανού, ηάλιν λαλοϋααν μετ 8 έμοϋ , καΐλεγουβαν, νπαγε λάβε το βιβλίον το ηνεωγμενον εν rrj χειρί του αγγέλου του εύτώτος επΙ της ϋ-αλάύβης καΐ επί της γης. ΚαΙ απήλθα προς τον αγγελον , λέγων αύτω, δονναί μου το βιβλα- 9 ρίδίον. ) καΐ λέγει μοι, λάβε καΐ κατάφαγε αυτό' καΐ πικρανεΐ ΰον την καρδί'αν, αλλ' εν τω ΰτόματί 6ον εΰται γλυκύ ως μέλι. ΚαΙ έλα- 10 - βον το βίβλαρίδων εκ της χειρός του αγγέλου, καΐ κατέφαγον αυτό ' και ην εν τω ΰτόματί μου γλνκν ως μέλι * καΐ οτε έφαγον αντο, επι- κρανϋ'η η κοιλία μον. καΐ λέγουΰίν μου, δει 6ε πάλιν προφητεν- 11 σαι έπΙ λαοΐς καΐ έ^'νεΰιν καΐ γλώαΰαις καΐ βαΰίλεϋΰιν πολλοίς. ΚΕΦ. ΙΑ. CAP. XI.. ΆαΙ έδόϋ-η μοι κάλαμος όμοιος ράβδω, λέγων, έγειρε, καΐ μέτρη- Ί 6ον τον ναον τον Θεού, και το ^υβιαβτηριον, καΐ τους προβκν- νοϋντας εν αυτω ' και την αυλην την έ^ωθ^εν του ναοΰ έκβαλε 2 έ^ωϋ'εν , καΐ μη αυτήν μετρηβης, ότι έδόΰ'η τοις έΰ'νεΰιν' καΐ την πόλιν την αγίαν μετρηύουΰιν μήνας τ εΰ (5 ε ρ άκοντα και δύο. Και δώβω τοις δυβίν μάρτυΰίν μου, και προφητεύΰουΟιν ήμέ- 3 ρας χιλίας διακοβίας ε^ήκοντα, περιβεβλημένους ΰάκκους. ούτοί 4 είΰιν αι δύο αύλαΐαι,^) καΐ αι δύο λυχνίαι αί ενώπιον Κυρίου τής γής έΰτώτες. καΐ ει' τις αυτούς ^έλει αδικήβαι, πυρ έκπορεύ- 5 εται εκ του βτόματος^^ αυτών, καϊ κατε6%-ίει τους έχΟ-ρούς αυ- τών' καΐ ει' τις Ο^ελήβη αυτούς άδικήβαι, δι"^} αυτόν άποκταν- Ο'ήναι. οΰτοί έχουβιν την έ^ουβίαν κλΐΰαι τον ουρανόν , ίνα μή 6 νετός βρέχη τάς ημέρας τής προφητίας αυτών ' καϊ έ^ουβίαν έχουαιν 1} βιβλαρι^ιον. Olim βιβλοίριον. Correxit 1 m. 2) ανλαιαι. Sic pro Vulg. ελαιαι. 3) στόματος. Olim forte οτωματος. Correxit m. recens. 4) St. Sic pro δει. ΑΠ0ΚΑΛΤΨ1Σ. 485 επΙ των νδάτοον. ΰτρέψειν αντα εις αίμα, καΐ τΐατά^αί την γήν XI. 7 εν τίάΰϊ] πληγτΙ , οσάκις εάν Ο-εληΰωύίν. καΐ όταν τελέβωβιν την μαρτνριαν αντών , το ϋ-ηρίον το τέταρτον το άναβαίνων'^) εκ της άβνΰΰον, τΐοιηΰεί μετ' αυτών τΐόλεμον, και νικήσει αυτούς, καΐ 8 άτΐοκτενεΐ αυτούς, καΐ το πτώμα αυτών επΙ της πλατείας της πό- λεως της μεγάλης, ήτις καλείχε πνευματικώς Σόδομα και ΑΙγυ- 9 πτος, οπον καΐ 6 Κύριος αυτών εβταυρώ^η. ΚαΙ βλεπονβιν εκ τών λαών [καΐ φυ?,ών] και γλωΰβών'καΐ ε%•νών το πτώ[μα αυτών] ημέρας τρις καΐ ημιΰου,') καΐ τα [πτώματα] αυτών ουκ άφίουβιν 10 τεϋ-ηναι [εις μνημα],^) καΐ οι κατοικοϋντες^) επί της γ[ης χαι]ροϋ•' 6ιν^) επ^ αύτοις , και εύψραίν[ονται]'^) και δώρα πεμφουβιν άλλη- λοις, [οτι ού]τοι οι δύο προφηται έβαΰάνιβαν τ[ούς] κατοικοΰντας 11 επΙ της γης. καΐ μ[ετά] τάς τρις ημέρας και ημιΰου , πνεύμα ζ[ωης] εκ του Θεοϋ είβηλΰ^εν εν αυτοΐς , καΐ έ[(}τη]ααν επΙ τους πόδας αύ- 12 τών, κα\ φόβος μέγας επέπεΰεν επι τους ^-εωροϋντας αυτούς. Και ηκουΰαν φωνην μεγάλην εκ του ουρανού, λέγουβαν , ανάβατε ώδε. και άνέβηΰαν εις τον ούρανόν εν τγι νεφέλη , καΐ ε^-εώρησαν αυτούς 13 οι εχϋ-ροί αυτών, καΐ εν εκείνη τη ώρα έγένετο βιΰμος μέγας, και το δέκατον της πόλεως επεΰεν, καΐ άπεκτάν^^ηΟαν εν τοι ΰιΰμώ ονό- ματα άνΟ-ρώπων χιλιάδες επτά' καΐ οι λοιποί εμφοβοι εγένοντο, και 14 έδωκαν δόξ,αν τω Θεώ τον ουρανού, η ούαι η δευτέρα άπηλϋ-εν ' 1δ ιδού η οναι η τρίτη έρχεται ταχύ. και έβδομος άγγελος έΰάλπιβεν, καΐ εγένοντο φωναι μεγάλαι εν τώ ουρανώ, λέγοντες, έγένετο η βασιλεία τον κόΰμον, τον Κυρίου ημών, και του Χριβτοϋ αυτού, 16 κα\ βαύιλεύβει εις τους αιώνας τών αιώνων. Και εί'κοβι τέΰΰαρες πρεσβύτεροι ενώπιον ') τον Θεού καθήμενοι επΙ τους Ο^ρόνους αυ- τών , έπεΰαν έπϊ τα πρόύωπα αυτών, κάι προβεκύνηύαν τώ Θεώ, 1~ λέγοντες, ευχαριβτοϋμέν (Jot, Κύριε ο Θεός ο παντοκράτωρ , 6 ων και 6 ην, ότι εϊληφας την δύναμίν 6ου την μεγάλην, καΐ έβαΰίλευ- 18 6ας. και τα έ^νη ώργίβΟ-ηΰαν , και ή?.^•εν η οργή gov , καΐ 6 καιρός τών νεκρών κρι^^ηναι, καΐ δούναι τον aiod'ov roTc (^οτ;Αοίς ίΤο?• 1) αναβοανων. Sic MS. pro ανάβαιναν. 2) ηαΐΰον. Sic MS. Olim ημιον. Correxit 1 m. 3) μ,νημα. Sic forte legebatur. 4) '/.ατοί'/.ονντες. V rescripsit m. recentior. 5) χαιρονβιν. Sic legencTum. 6) svcpQaivov- ται. Sic lesrendum. 7) ενώπιον. Olim ενωπιτν. Correxit 1 m. 486 ΑΠΟΚΑΛΤΨΙΣ. XI. τοις τΐροφηταίς ^ καΐ τονς αγίους καΐ τους φοβούμενους το ονομά 6ου, τους μικρούς καΐ τους μεγάλους, διαφΟ-εΐροα τονς δίαφϋ-βύ- ροντας την γην. Και ηνοίγη ο ναός τον Θεον 6 εν τω ονραν[ω] , κ«1 ωφϋ^η η 10 κιβωτός της διαϋ-ηκης αντον εν τω ναω αντον' [ΚαΙ εγ8]νοντο αβτραπαΐ καΐ φωναί [καΐ βρ]ονταΙ και βιΟμοςκαι χάλαζα [μεγά]λη}) ΚΕΦ. IB. CAP. XII. Άαι ύημειον μέγα ωφΰ-η [εν τ]ω ονρανώ , γννη 7ΐεριβλεπομε[νηΥ) 1 τον ηλιον, καΐ η βεληνη νποκά[τ(ι^\ των τιοδών αντης, και έπΙ της [κε]φαλης αντης οτέφανος ά6τέ[ρω]ν δώδεκα' και εν γαΰτρί εχου- 2 6α, [κ]ράξει, καΐ ωδίνονΰα, καΐ βα6ανι[ζ]ομένη τεκεΐν. [Κ]αΙ ωφΰ^η 3 άλλο 6ημεΐον εν τω ούρανω,καΐ t(Jo?) δράκων ) μέγας τίνρρος,εχων κεφάλας έιίτά και κέρατα δέκα ' και έπι τάς κεφάλας αντών'^) επτά διαδήματα ' και η ονρά αντον 6νρει το τρίτον των άΰτέρων τον ον- 4 ρανον , και έβαλεν αντονς εις την γην. και 6 δράκων εΰτηκεν ενώ- πιον της γνναικος της μελλον6ης τεκεΐν, ίνα όταν τέκη, το τέκνον αντης καταφάγη. Και ετεκεν ΐ'ί''όι/ άρ6εν, ός μέλλει ποιμαινειν 5 πάντα τα έΟ-νη εν ράβδω 6ΐδηρα' καΐ ηρπάΰϋ-η το τέκνον αντης προς τον Θεον καΐ προς τον ϋ'ρόνον αντον. καΐ η γννη έφυγεν εις 6 την έρημον , οπον έχει εκεί τόπον ητοιμα6μένον απο τον Θεον, ίνα εκεί τρέφωΰιν αντην ημέρας χιλίας διακοΰίας έ^ηκοντα. καΐ έγέ- 7 νετο πόλεμος εν τω ούρανω' ο τε Μιχαήλ και οί άγγελοι αυτόν τον πολεμηβαι μετά τον δράκοντος, καΐ ο δράκων έπολέμηΟεν , καΐ οι άγγελοι αντον, καΐ ονκ ι6χν6εν, ονδε τόπος ενρέΰ'η αντών έτι εν 8 τω ονρανω. καΐ έβληϋ^η ο δράκων 6 μέγας , 6 όφις ο αρχαίος, ο κα~ Ο λονμενος διάβολος, και 6 Σατανάς, 6 πλανών την οίκονμένην ολην, έβλη%'η εις την γην , και οί άγγελοι αντον μετ' αντον έβλη%•η6αν. ΚαΙ ηκον6α φωνην μεγάλην εν τω ονρανω λέγονΰαν, άρτι εγέ- 10 νετο η ΰωτηρία και η δνναμις καΐ η βασιλεία τον Θεον ημών, και η έ^ονβ ία °) τον Χριΰτον αντον ' οτι έβλη&η ο κατηγωρ^) των αδελφών 1) %κι syavovzo — • (.ιεγαλτ]. Junxit scriba cum sequentibiis. 2) περιβλε- Λ0,α67''/7. Sic per incuriam, -pro περιβεβληαβνη. 3) δρκ%ων. Sic: Woide ^ρ«- χων, male. 4) αντων. Sic MS,. 5) r/ ε|ουσί«. Olim εξοι^αα solum, seel coi:- rexit 1 m. 6) κατηγωρ. Sic pro ν-κτηγοροζ. ΑΠΟΚΑΛΤΨΙΣ. 487 ■ ημών, 6 κατηγορών αντονς ενώπιον τον Θεού ημών ημέρας καΐ νν- XII. 11 κτός. κα\ αντοί ένίκηβαν αντον δια το αίμα του άρνίον, καΐ δίά τον λόγον της μαρτυρίας αυτών, καΐ ουχ ηγάπηβαν ') την ψνχην αυτών 12 άχρι Ο'ανάτου. δια τούτο ευφραίνε6%•αι οΓ ουρανοί καΐ οί εν αυτοΐς ΰκηνοϋντες, ούαΐ την άγάτιην"^) καΐ την Ο'άλαβοαν , 'ότι κατεβη 6 διάβολος τζρος υμάς έχων ^-υμον μεγαν , ειδώς οτι ολίγον^) καιρόν 13 εχεί. ΚαΙ οτε είδεν ο δράκων οτυ έβλη&η εις την γην ^ έδίω^εν την 14 γυναίκα , ητυς ετεκεν τον άρύεναν. καΐ εδόΟ'ηβαν τη γυναικί αί δύο πτέρυγες τού αετού τού μεγάλου, ϊνα πέτητε εις την ερημον εις τον τόπον αύτης, οπού τρέφεται εκεί, καιρόν, καΐ καιρούς, και 15 ημιαυ καιρού, άπο προύώπου τού οφεως' ΚαΙ έβαλεν^^ 6 όφις εκ τού βτόματος αυτού οπίΰω της γυναικός ύδωρ ως ποταμον , ϊνα αύ- 10 την ποταμοφόρητον ποιηΰη. και εβοηθ-ηβεν η γη ττ} γυναικί, καΐ ηνοιξεν η γη το ΰτόμα αυτής, καΐ κατέπιεν το ύδωρ ο εβαλεν 6 17 δράκων εκ τού ΰτόματος αυτού, καΐ ώργίβ&η ο δράκων επΙ ττι γυ- ναικί, και άπήλ^'εv ποιήύαι πόλεμον μετά τών λοιπών τού βπέρμα- τος αυτής, τών τηρούντων τάς έντολάς τού Θεού, καΐ εχόντων την 18 μαρτυρτίαν Ίηΰού. και έΰτά^'η έπι την άμμον τής ^-αλάΰβης. ΚΕΦ. ΙΓ. CAP. XIII. 1 Ivai Ιδον εκ τής %αλά66ης Ο^ηρίον άναβαΐνον,^) έχον κέρατα δέκα καΐ κεφάλας επτά' καΐ έπΙ τών κεράτων αντου δέκα διαδήματα, 2 καΐ έπΙ τάς κεφάλας αυτού ονόματα βλαΰφημίας. καΐ το ^ηρίον ο ίδον ην ομοιον παρδάλι, καΐ οί πόδες αυτού ως άρκου, ) και το ύτόμα αυτού ως ΰτόμα λέοντος, καΐ έδωκεν αύτώ 6 δράκων την δύναμιν αυτού, και τον ■ϋ'ρόνον αυτού, και έ^,ουοίαν μεγάλην έδω- 3 κεν αύτώ.^) καΐ μίαν εκ τών κεφαλών αυτού ώς έΰφαγμένην εις %•άνατον' και η πληγή τού ^'ανάτου αυτού έϋ'εραπεύϋ'η, και έ^αυ- 4 μάΰΰ'η ολη η γή όπίβω τού θηρίου, καΐ προβεκύνηΰαν τω δράκοντι ότι εδωκεν την έ^ουβίαν τω Ο-ηρίω. ΚαΙ προβεκύνηβαντό ϋ'ηρίον, λέ~ 1) ονχ ηγαπησαν. Sic MS. 2) οναι την αγαττην. Sic MS. 3) οτι ολίγον, τ rescrijjsit 1 m. vel ant. 4) εβαλεν. Olim forte ελαβεν; corre- ctio recens, ut videtur. 5) ανάβαιναν. Olim forte διάβαιναν. Rescripsit av manus recens. 6) αρκου. Sic pro αρκτον. 7) μεγαλην εδωηεν αντω. Olim μεγαλην solum. Addidit εδωαεν αντω in fine lineae, m. ant. .488 ΑΠΟΚΑΛΤΨΙΣ. ΧΙΙΙ. γοντες, τίς ομοίος τω d -ηρίω; καΐ τις δύναται πολεμηΰαί μετ αντον; καΐ έδοΟ^η αντώ στόμα λαλούν μεγάλα καΐ βλάσφημα' 5 καΐ έδοϋ'η αντώ έξονΰία τίοιηΰαι μήνας τεΰΰεράκοντα καΐ δυο' καΐ ηνοίΐεν το ύτόμα αντοϋ εις βλασφημίας προς τον Θεον, 6 βλασφημησαί το όνομα αντον, καΐ την σκηνην αντον, τονς εν τω ονρανω σκηνονντας. καΐ έδόϋ-η αντώ εξονσία επί πάσαν 7 φνλην καΐ λαον , καΐ γλώσσαν καΐ εϋ^νος. καΐ προσκννήσον- 8 σιν αντον πάντες οι κατοικονντες επί της γης , ον αίγέγρα- πται ) το όνομα αντον εν τω βιβλοω της ξωης τον άρνίον τον έσφαγμενον , άπο καταβολής τςόσμον. Ευ τις έχει ονς , άκον- Ο σάτω. ει τις εις αίχμαλωσίαν , εις αίχμαλωσίαν νπάγευ' έΐ τις 10 εν μαχαίρτ} αποκτανΰ-ήναι, αντον εν μαχαίρι] άποκτανΟ^ήναι' ώδε έστιν η νπομονη και η πίστις τών αγίων. Και ίδον άλλο Ο^ηρίον άναβαΐνον εκ της γης, καΐ εϊχεν Π κέρατα δνο όμοια αρνίω, καΐ ελάλει ως δράκων. και την έ|- 12 ονσίαν τον πρώτον %'ηρίον πάσαν ποιεί ενώπιον αντον' καΐ ποιεί την γην και τονς εν αντγι κατοικονντας ίνα προσκννη- ΰονσιν το ϋ-ηρίον το πρώτον, ον εθ'εραπενΘ-η η πληγή αντον' και ποιεί σημεία μεγάλα, ίνα και πνρ ποιτ] εκ τον ονρανον κατά- 13 βαίνειν εις την γην ενώπιον τών ανθρώπων, καΐ πλανά τονς κα- 14 τοικονντας έπι της γης , δια τα σημεία α εδόΰ'η αντώ ποιήσει ενώπιον τον ΰ'ηρίον , λέγων τοις κατοικοϋσιν επί της γης , ποιήσαι είκόναν^^ τω Ο'ηρίω ος έχει την πληγην της μαχαίρης και εζησεν. ,καί έδό&η avrfj'^^ δούναι πνενμα τγι είκόνι τον ^^ηριον , ίνα και 15 λαληση η είκών τον ^ηρίον , και ποιηστ] , ϊνα όσοι εάν μη προσ- κννησωσιν την εικόνα τον &ηρίον , άποκτανΰ-ώσιν. και ποιεί 10 πάντας, τονς μικρονς και τονς μεγάλονς , και τονς πλονσίονς καί τονς πτωχούς, καί τους έλεν^έρονς καΐ τ[ονς δον]λονς, ϊνα δώσει αντοΐς χά[ραγμα] επί της χειρός' αντών της [δεξιάς], η επί το μετωπον αντών, κ[αί ίνα] μητις δννηται άγοράσαι η Π [πωλησαι] , ει μη ο έχων το χάραγμα , τ[ό ονο]μα τού ^ηρίον , η τον άρι^'μ[6v τού] ονόματος αντού. 'ίίδε η σοφ[ία εστίν]. 6 έχων νονν, 18 1) ον αιγεγραπται. Sic forte legendum pro ον εγεγραπται. Vide infra XVII. 8 Vulg•, ων ον γεγρκπται. 2) siyiovav. Sic MS. 3) αντη. Sic pro αντω. ΑΠΟΚΑΑΤΨΙΣ. 489 ψηφιβάτω τον [άρι]ϋ•μ6ν τον ϋ-ηρων' αριθμός γο([ρ] ανϋ^ρωπον XIII. εΰτίν , καΐ 6 άρίϋ-μος αντον έξακόΰίοι έ^,ηκοντα ε%. ΚΕΦ. ΙΔ. CAP. XIV. Ι ΚαΙ ιδον, καΐ ίδον το άρνίον εΰτος επΙ το ορός Σίών . καΐ μετ' αντον εκατόν τεΰΰερακοντατεβΰαρες χιλιάδες ^ εχονσαί το όνομα αντον καΐ το όνομα τον πατρός αντον το γεγραμμενον επΙ των με- 2 τώπων αντών. ΚαΙ ηκονβα φωνην εκ τον ονρανον ως φωνην νδά- των πολλών^ καΐ ως φωνην βροντής μεγάλης' καΐ η φωνή ην ηκονΰα ως κιϋ-αρωδών^) κίϋ-αριζόντων εν ταΐς κυ^άραις αντών. 3 καΐ άδονΰίν ως ώδην.καινήν ενώπιον τον %^ρόνον^ καΐ ενώπιον των τεύΰάρων ζώων καΐ των πρεββντερων' καΐ ονδείς έδννατο μαϋ-εΐν την ωδην ^ ει μη at εκατόν τεοβερακοντατέΰβαρες χιλιάδες^ 4 οι ηγοραβμένοι άπο της γης , οϊ μετά γνναικών ονκ εμο?.ννΟ•η6αν ' παρθένοι γάρ είβιν. ούτοι οι άκολονϋ-οΰντες τω άρνίω Oi/roi» αν νπάγει. οντοι ηγοράοϋ-ηβαν άπο των avd -ρώπων . άπαργ^η τω Θεώ δ και τώ άρνιω. και εν τώ βτόματι αντών ονχ ενρε^η -ψενδος. άμω- μοι είβιν. 6 Και Ιδον άλλον άγγελον πετόμενον εν μεΰονρανήματι. έχοντα εναγγελιον αιώνιον , εναγγελίΰαι επι τονς κατοικονντας επι της 7 γης, και επΙ πάν εθ'νος και φνλην και γλώοΰαν καΐ λαον , λέγων φωντ] μεγάλη, φοβη^ητε τον Θεον, καΐ δότε αντώ δόξαν, οτι ηλ- ϋ-εν η ωρα της κρίσεως αντον' και προΰκννηΰατε τω ποιηΟαντι 8 τον ονρανον καΐ την γην και 9^άλα6<3αν και π\ϊϊ\γάς νδάτων. \ΚαΙ άλαλος δεντερος άγγελοςηκολον\%'ηΰε^ν, λέγων., επεβεν, επεΰεν Βα~ βν[λών] η μεγάλη , η εκ τον οί'νον τον [ϋ•νμ]ον της πορνείας αντης 9 πεπ6τι[κεν] πάντα τη εϋ-νη. [ΚαΙ ά]λλος άγγελος τρίτος ηκολον- ^η\6ε\ν αντώ, λέγων εν φωνή μεγάλη , [f/] τις προβκννεΐ το d^vuia- ύτηρίον [κ]αΙ την εικόνα αντον, και λαμβάνει [χ]άραγμα έπΙ τον με- 10 τώπον αντον , η επΙ την χείρα αντον , και αντος πίεται εκ τον οί'νον τον ϋ-νμον τον Θεον. τον κεκεραΰμένον ά^ράτον εκ τον ποτηρίον την όργην αντον, καΐ βαΰανιβΰ-ηΰονται εν πνρΐ καΐ %-είω ενώπιον των 1) ■λΐϋ'αρωδων. ω prins rescripsit m. rec. super rasura. 490 ΑΠΟΚΑΑΤΨΙΣ. Xiy. αγγέλων, καΐ ενωτίίον τον άρνιον' και ο καπνός τον βαβανιόμοϋ 11 αυτών εις αιώνας αιώνων αναβαίνει' καΐ ονκ εχονοιν άνάπαναιν ημ,ερας καΐ νυκτός ου προοκυνοϋντες το Ο-ηρίον καΐ ττ^ν εικόνα αν- του, καΐ ει' τις λαμβάνει το χάραγμα τον ονόματος αύτοϋ. 'ίίδε η 12 ντΐομονη των αγίων εύτίν, οι τηρονντες τάς έντολάς τον Θεον καΐ την πίβτιν Ιηΰον. ΚαΙ ηκουβα φωνής εκ τον ονρανον , λεγονΰης , γράφον, μα- 13 κάριοι οι νεκροί οι εν Κνρίω άτΐο^νηΰκοντες ατίάρτι. ναΙ, λέγει το Πνενμα ' ίνα άνατΐαηβονται ) εκ των κόπων αντών ' τα γαρ έργα αντών άκολονΰ'ει μετ^ αντών. » ΚαΙ ίδον, και ίδον νεφέλη λευκή, καΐ επι την νεφέλην καθ- 14 ημενον ομοιον νίον ανΟ'ρώπου , έχων έπΙ την κεφαλήν αυτόν 6τέ- φανον χρνΰονν, και εν ττ] χειρί αντον δρέπανον οξν. ΚαΙ άλλος άγγελος έ^ηλΰ^εν κράζων εκ τον ναού εν φωνή με- 1δ γάλτ] τώ κα^ημένω επΙ της νεφέλης, πεμφον το δρεπανόν βον , και ^εριΰον, οτι ηλ^εν η ώρα ^ερίβαι, ότι ε^ηράνϋ•η ο Ο^εριβμος της γης. ΚαΙ εβαλεν ο καθήμενος επι της νεφέλης το δρέπανον αντον 16 επΙ την γην , καΐ εΰ'ερίΰΰ'η η γη. ΚαΙ άλλος άγγελος έξ,ηλΟ'εν εκ τον ναον τον εν τω ονρανώ, 17 έχων καΐ [α]ντός δρέπανον ο^ν. και άλλος αγγε[λ]ος εκ τον ϋ-νΰια- 18 ότηρίον, 6 έχων εξ,ονβίαν επί του πυρός, καΐ εφωνηΰεν φωνή μεγάλτ] τώ εχοντι το δρέπανον το οξν, λέγων, πέμφον ΰον το δρέπανον το ό^ν, καΐ τρνγηΰον τονς βότρνας της άμπέλον της γης, ότι ηχμα- ΰαν~) αί ύταφνλαΐ αυτής. Και εβαλεν ο άγγελος το δρέπανον αν- 19 τον εις την γην, καΐ έτρνγηΰεν την αμπελον της γης , καΐ εβαλεν εις την ληνόν τον ϋ'υμον τον Θεον τον μέγα.^) καΐ επατηΰ-η η λη- 20 νος ε^ωϋ-εν της πόλεως , και έξ,ηλϋ-εν αίμα εκ της ληνον άχρι τών χαλινών τών ϊππων , από οταδίων χιλίων εξ,ακοβίων. CAP. XV. ΚΕΦ. ΙΕ. ΚαΙ Ιδον άλλο ΰημεΐον εν τω ονρανώ μέγα και Θ-ανμαΰτόν, άγγέ- 1 λονς επτά, έχοντας πληγάς επτά τάς έβχάτας, ότι εν ανταΐς έτελέοϋ-η ο ϋ-υμος τον Θεον. 1) αναπαηοονταί. Sic pro αναπανΰωνται. 2) Ύίχμ,αοαν. Sic pro rjx- μ,αοαν. 3) τον μέγα. Sic MS. ΑΠΟΚΑΛΤΨΙΣ. 491 2 Kcd ϊδον ώς ϋ-άλαΰβαν ναλίνην μεμίγμενην τΐνρΐ^ καΐ τονξ XV. νικώντας εκ τον Ο-ηρίον καΙ εκ της εικόνος αντον καΙ έκ, τον αρι- &μον τον ονόματος αντον, εύτώτας έπΙ την Ο-άλαββαν την ναλίνην, 3 έχοντας κιϋ-άρας τον Θεοϋ. καΐ αδονβιν την ωδην Μωνβεως τον δονλον τον Θεον, καΐ την ωδην τον αρνίον , λέγοντες, μεγάλα καΐ ■ %ανμαατά τα έργα 6ον , Κύριε ο Θεός ο παντοκράτωρ' δίκαιαυ καΐ 4 άληϋ-είναί at οδοί ΰον, 6 βαβιλενς των έ^νών. τις ον μη φοβηΰ-η, Κύριε, καΐ δο^άΰεί το όνομα 6ον; ότι, μόνος οβίος' οτ ι πάντα τα έΰ'ν^ 7it,ov6LV, καΐ προΰκννηόονβιν^) ένώπών ΰον , Κύριε' ότι τα δικαιώματα ΰον έφανερώϋ'ηΰαν. 5 ΚαΙ μετά ταντα ϊδον , καΐ ηνοίγη ο ναός της οκηνης τον μαρ- 6 τνρίον εν τω ονρανώ' καΐ έt,ηλ^Όv') οι επτά άγγελοι οι έχοντες τάς επτά πληγάς, εκ τον ναον , ένδεδνμένοι λίΟ-ον^) καΰ-αρόν λαμ- 7 πρόν, καΐ περιεζω^μένοι^) περί τά οτηΰ-η ζώνας χρνύάς. ΚαΙ εν εκ τών τεβΰάρων ζώων έδωκεν τοις επτά αγγέλοις επτά φιάλας χρνΰάς , γεμούΰας τον ϋ'νμον τον Θεού τον ζώντος εις τους αιώνας 8 τών αιώνων, και έγεμίαΟ'η 6 ναός καπνού εκ της δό^ης τού Θεού, καΐ εκ της δννάμεως αντού' και ονδείς εδύνατο είΰελϋ^ειν είςτόν • ναόν , άχρι τελ^ΰϋ-ώΰιν αί επτά πληγαΐ τών επτά αγγέλων. ΚΕΦ. 1ζ. ' • CAP. ΧΥΙ. 1 J\al ηκονύα μεγάλης φωνής εκ τον ναού, λεγούΰης τοις επτά άγ- γέλοις, νπάγετε, και εκχέετε τάς επτά φιάλας τού d -νμού τού Θεού 2 εις την γην. ΚαΙ άπηλΟ'εν ο πρώτος, καΐ έ^έχεεν την φιάλην αν- τού εις την γην' και έγένετο έλκος καΐ πονηρόν έπΙ τονς άνΰ-ρώ- πονς τονς έχοντας το χάραγμα τού ΰ'ηρίον , και τονς προΰκννούν- 3 τας τη είκόνι αντού. ΚαΙ ο δεύτερος ε^έχεεν την φιάλην αντού εις την %'άλαβοαν' και έγένετο αίμα ως νεκρού, καΐ πάΰα φνχής 4 ζωής άπέ%•ανεν τά εν τη ϋ-αλάβΰτ]. Και ο τρίτος έ^έχεεν την φιάλην αντού εις τονς ποταμούς καΐ τάς πηγάς τών νδάτων' 5 και ί^θνοι/το αίμα. και ηκονΰα τού άγγέλον τών νδάτων λέγον- 1) προο'/.ννηβονοίν. ν ultimum rescripsit 2 m. 2) ί'ξιιλΟ-ον. Olim θξ- ΎΐλΟ'εν. Correxit 1 m. 3) λιΟ^ον. Sic MS. Vulg. λινον. 4) πξρίζζο^- ομενοι. ο olim η. Correxit 1 m. 492 ΑΠΟΚΑΛΤΨΙΣ. XVI. Tog, z/txKtog, £t, 6 ων καΐ 6 ην, o()Log ^ οτι ταντα εκρίναζ' οτι 6 αίμα αγίων και ττροφητών ε^εχεαν , καΐ αίμα αντοις δεδωκας πειν'^) α^ιοί είοιν. ΚαΙ ηκονσα τον ^νόίαΰτηρίον , λέγοντος, 7 ναΙ, Κύριε ο Θεός 6 παντοκράτωρ, άληΰ-είναί καΐ δίκαιαυ αί κρίΰΐξ ) 60V. ΚαΙ 6 τέταρτος εξ,εχεεν την φιάλην αντον έ%\ 8 τον ηλίον' καΐ εδό&η αντω κανματίβαι τονς άν%•ρώτίονς εν πνρί. και εκανματίοϋ'ηοαν οι άν&ρωποι κανμα μέγα, καΐ εβλαΰφημη- 9 ΰαν ένώτΐίον τον Θεον τον έχοντος την έζονΰίαν επί τας πλη- γας ταύτας , καΐ ον μετενόηύαν δούναι αντω δοί,αν. Kfj^l ο 10 πέμπτος ε^εχεαιν ) την φιάλην αύτον έπι τον ΰ'ρόνον τον d -η- ρίον' καΐ εγένετο η βαϋιλεία αντον εΰκοτωμενη' και εμαΰωντο τας γλώββας αντών εκ τον πόνον, και εβλαβφημηΰαν τον Θεον 11 τον ουρανού εκ των πόνων αντών καΐ εκ των ελκών αντών, κοίΐ ον μετενόηύαν εκ των έργων αντών. ΚαΙ ο έκτος ε^εχεεν 12 την φιάλην αντού επι τον ποταμόν τον μεγαν τον Ενφρατην' καΐ εξηράνΰ-η το νδωρ αντον, ίνα ετοιμαύχΙ^η η οδ\ος τών^ βα- 6 1 λέων τών από άνατολώ[ν ηλίον]. Και ίδον εκ τού ΰτοματος 13 το[ν δράκον]τος, και εκ τού βτόματος τού [^'ηρίον], και εκ τού ΰτόματος τον φενδ[οπρο]φητον , πνεύματα τρία άκάΰ-αίρτα] ως • βάτραχοι''^) είοΙν γαρ πνεν[ματα] δαιμονίων ποιούντα ΰημεΐα 14 [8κπο]ρεύεται επΙ τονς βαΰιλεις της ο[ίκον]μενης όλης, ΰνν- αγαγειν αντον\ς\ εις τον πόλεμου της μεγάλης η[με\ρας τού Θεού τού παντοκράτορας, ίδον έρχομαι ως κλέπτης, μακάριος ο γρη- 1δ [j^oj^cof, και τηρών τα ιμάτια αντού, ίνα μη γνμνος περι- πατΎ], και βλέπωβιν την άβχημοΰννην αντού. ΚαΙ αννηγαγεν 16 αντονς εις τον ποταμόν^) τον καλονμενον ΈβραϊύτΙ Αρμαγε- δών. ΚαΙ ό f/^ii'ofiog ε^εχεεν την φιάλην αντού επί τον αέρα' 17 καΐ έί,ηλΟ-εν φωνή εκ τού ναού από τού 'd -ρόνον , λέγονϋα , γεγονεν. καΐ εγένοντο άύτραπαι καΐ φωναί και βρονταΐ, καΐ βιΰμος εγενετο 18 μέγας, οίος ονκ εγένετο αφ' ον άνϋ^ρωπος εγένετο έπΙ της γης, τη- λικούτος βιΟμός οντω μέγας, και εγένετο η πόλις η μεγάλη εις τρία 10 μέρη, καΐ αί πόλεις τών έ^νών επεΰαν' Και Βαβνλών η μεγάλη 1) TtSLV. Sic pro tclslv. 2) ca -αριοις. Sic pro ccl χρίσεις. 3) εξ- εχεαιν. Sic pro εξεχεεν. 4) βάτραχοι. Prius a et pars τ rescripta, pal- licliori atramento. 5) τεοταμον. Sic MS. ΑΠΟΚΑΑΤΨΙΣ. 493 εμ,νηΰ&η ενώπιον τον Θεον, δούναι avTrj το ποτηριον τον οί'νον XVI. 20 τον &νμον της οργής αντον. καΐ πάβα νηβος εφνγεν, καΐ ορη 21 ονχ ενρεΰ'ηβαν. καΐ χάλαζα μεγάλη ως ταλαντιαία καταβαίνει εκ τον ονρανον επί τονς avd -ρώπονς ' καΐ εβλαβφημηΰαν οι αν- d -ρωποι τον Θεον, εκ της πληγ-ης της χαλάζης' οτι μεγάλη έοτίν η πληγή αντης Οφόδρα. ΚΕΦ. ΙΖ. CAP. XVII. 1 -ΚαΙ ε^ήλΰ-εν εις εκ των επτά αγγέλων των εχόντων τάς επτά φιάλας , καΐ έλάληοεν μετ' εμού, λέγων, δενρο, δείξω σοι το κρίμα της πόρνης της μεγάλης, της κα^'ημένης επί υδάτων πολ- 2 λών. μεΰ-' ης έπόρνενβαν οι βαΰιλεΐς της γης, και εμε&νβ^^η- 6αν ot κάτοικούντες την γην εκ τον οί'νον της πορνίας αντη[ς]. 3 ΚαΙ άπηνεγκέν με εις ερημον εν πνενματι ' καΐ ιδα ^) γνναΐκα καϋ-ημένΐην έπΙ ΰ'ηρ]ίον κόκκινον γεμον τα [όνόμα]τα βλαβφη- 4 μίας, έχων') κε[φαλάς] επτά και κέρατα δέκα. καΐ η γν[νη η η]ν^) περιβεβλημένη πορφνρονν [κο:1 κ]όκκινον , καΐ κεχρνβω- μέ[νη χ]ρνθίω καΐ λίϋ-ω τιμίω καΐ μαρ[γαρί]ταις, εχονβα ποτη- ριον χρνΰονν [fV] τγι χειρί αντης, γέμον βδελνγ[μά\των και τά 5 άκα^'άρτα της πορ[ν]είας αντης, καΐ επί το μέτωπον \α\ντης όνομα γεγραμμένον, μνβτηριον , Βαβνλών η μεγάλη, η μήτηρ των πορ- 6 ΐ'ων καΐ των βδελνγμάτων της γης. καΐ ίδα την γυναίκα με^^ν- ονβαν εκ τον αίματος των αγίων, καΐ εκ τον αίματος των μαρτν- 7 ρίων Ίηβον' καΐ έϋ-ανμαΰα, ίδών αντην , ^ανμα μέγα. καΐ εί- πέν fiot ό άγγελος , διατί έΟ^ανμαβας ; έγω έρώ 6οι το μνβτη- ριον της γνναικός, καΐ τον Ο'ηρίον τον βαΰτάζοντος αντην, τον 8 έχοντος τάς επτά κεφάλας και τά δέκα κέρατα. Το ^ηρίον ο ίδες, ην ^) καΐ ονκ έΰτιν, καΐ μέλλει άναβαίνειν εκ της άβνβ- βον , και εις άπωλειαν νπάγει' καΐ ϋ'ανμαύϋ'ήβονται οι κατοικούν- τες έπΙ της γης, ων ονκ έγέγραπται το όνομα έπΙ το βιβλίον της ζωής άπό καταβολής κόβμον , βλεπόντων το %•ηρίον ότι ήν, καΐ ονκ έΰτιν, 9 καΐ πάρεβται. ώδε ο νους ο έχων ΰοφίαν. αί επτά κεφαλαΐ, επτά 1) LOa. Sic 2>ΐ'θ ειδον. 2) ίχων. Sic \)\:ο έχον. 8) yvvri η ην. Λ^'βΐ γννη ην. 4) ην. Leg'itur ή tantum, cum accentu. 494 ΑΠΟΚΑΑΤΨΙΓ. XVII. υρη είύΐν , οπον η γννη κά^ψαι έπ αυτών, καΐ βαΰίλευς επτά 10 είΰιν' 0L πέντε επεΰαν , 6 είς έβτιν ., 6 άλλος ονπω ηλ^εν' καΐ όταν ελΟ'ΐι , ολίγον αντον δεΙ μεΐναί. ΚαΙ το &ηρίον ο ήν^ καΐ Η ονκ εοτιν, καΐ αντος όγδοος έΰτιν.^ καΐ εκ των επτά έΰτιν. καΐ εις απώλειαν υπάγει, καΐ τα δέκα κέρατα ά εΐδες^ δέκα 12 βαΰίλεις είΰιν , οϊτεινες βαβιλείαν ουκ ελαβον, άλλα έ^ουβίαν ώς βαΰίλεΐς μίαν ωραν λαμβάνουΰίν μετά του Ο-ηρίου. ourot 13 μίαν γνώμην εχουΰιν ,*^%αΙ την δνναμιν καΐ έ^ουαίαν αυτών τώ ^-ϊΐρίω διδοαβιν. ούτοι μετά του άρνίου πολεμηοουβιν, καΐ 14 το άρνίον νικήσει αυτούς^ οτι Κύριος κυρίων έατίν, καΐ βα~ βιλεύς βαΰιλέων' και οΓ μετ αυΤοϋ , κλητοί καΐ εκλεκτοί καΐ πιβτοί. Και είπέν μοι ^ τα ύδατα α είδες, ου η πόρνη κά&η- 15 ται, λαοί καΐ όχλοι είβΐν , καΐ έ^νη και γλώαααι. καΐ τά δέκα 10 κέρατα ά είδες και το ϋ'ηρίον , ούτοι μειΰηΰονβι την πόρνην, καΐ ηρημωμένην τΐοιηΰουΰιν αυτήν καΐ γυμνην , καΐ τάς σάρ- κας αύτης φάγονται, καΐ αυτήν κατακαύΰουΟιν εν πυρ'ι. ό γάρ Π Θεός έδωκεν είς τάς καρδίας αυτών ποιηΟαι την γνώμην αυ- τού, καΐ δούναι την βαΟιλείαν αυτω τω d -ηρίω , άχρι τελε6%•η- ϋονται οι λόγοι τού Θεού. και η γυνή ην ιδες, εβτιν η πόλις 18 η μεγάλη, η έχουΰα βαβιλείαν επί τών βαβιλέων της γης. ΚΕΦ. ΙΗ. CAP. ΧνΐΙΙ. ΆΙετά ταύτα είδον άλλον άγγελον καταβαίνοντα εκ τού ουρανού., 1 έχοντα εξ,ουΰίαν μεγάλην ' καΐ η γη έφωτίβΰ'η εκ της δόξ,ης αυτού. και έκέκρα^εν εν ίΰχυρα φων^, λέγων, έπεΟεν, έπεβεν, Βαβυλών η 2 μεγάλη, κχά εγένετο κατοικητήριον δαιμονίων^ και φυλακή παντός πνεύματος άκαϋ-άρτου και μεμιΰημένου, καΐ φυλακή παντός ϋ-ηρίου άκαΰ-άρτου καΐ μεμειΰημένου' οτι εκ τού d -υμού της πορνείας αύ- 3 της πέπτωκαν^) πάντα τά εΟ'νη , καΐ οι βαβιλεις της γης μετ^ αύτης έπόρνευΰαν, καΐ οι έμποροι της γης εκ της δυνάμεως τού Οτρηνους αυτής έπλούτηΰαν. ~) ΚαΙ ηκουβα άλλην φωνην εκ τού ουρανού, λέγονΰαν, ?ξ- 4 1) πεπτωΛαν. Sic pro π^πων.ε vel πεποτι-κε. Ί) επλοντηααν. m. aut. XovTr^Gciv rescvipsit super rasura. ΑΠΟΚΑΑΤΨίΣ. 49δ ελϋ'ατε ε^ αντης ο λαός μον^ ϊνα. μη βυνχοίνωνψψαι το:Γ^ΧΜ1Ι. άμαρτίαις αντης, κοΔ εκ των πληγών αυτής, ίνα μη λαβητε' 5 οτί εκολληΰ'ησαν αντης αί αμαρτίαι άχρι τον ' ουρανού , και 6 εμνημόνενΰεν ο Θεός τα αδικήματα αυτής, απόδοτε αυτγι ως και αυτή άπεδωκεν, καΐ διπλωβατε διπλά κατά τά έργα αυ- 7 της' εν τω ποτηρίω ω έκεραΰεν, κεράΰατε αυτή dt^Aovi^. οΰα εδό^αΰεν αυτήν και εότρηνίαύεν, τοβοΰτον δότε αυτή βαβανι ομον και πενΌ-ος' Ότι εν τγι καρδία αυτής λέγει, ort κάΟ-ημαι ^ βαΰίλιΟΟα, και χήρα ουκ ειμί, και πένθος ου μη ιδω. ζίιά τοντο εν μια ήμερα η^ουΰιν αί πληγαί αυτής, Ο^άνατος καΙ πένθος και λιμός' καΐ εν πυρϊ κατακαυχί-ήΰεται' Ότι ιΰχυρΌς ο 9 Θεός Ό κρίνας αυτήν. ΚαΙ κλανόονται, και κόψονται επ αυτγι ot βαΟιλεΐς της γής , ot μετ^ αυτής πορνεύβαντες και ΰτ'ρηνια- 10 βαντες , Όταν βλέπωβιν τον καπνόν της πυρώΰεως αυτής, απο μακρόΰ-εν έβτηκότες δια τον φόβον τον βαβανιΰμον αντής, λέ- γοντες, oval, oval, ή πόλις ή μεγάλη, Βαβυλών , ή πόλις η 11 ίΰχυρά, Ότι μίαν ωραν ή κρίΰις ΰου. και οι έμποροι τής γής κλαίουοιν καΐ πενΰ^ονΰιν εν αντή , Ότι τον γόμον αντών 12 ovdftg αγοράζει, ονκετι γόμον χρυΰοϋ , καΐ αργύρου, και λί- dOV τιμίου, καΐ μαργαρίταις ,) καΐ βυύΰίνου , zcit ϋιρικον, καΐ κοκκίνον' και πάν ΰκεϋος δ'ύΐνον , καΐ πάν Οκεϋος ελεφάντι- νον , και πάν ΰκεϋος εκ λίΟ-ου τιμιωτάτου, καΐ χαλκον , κοΧ 13 βιδήρον , και μαρμάρον , και κιννάμωμον, και άμωμον , και δ^υμιάματα, και μύρον , καΐ λίβανον , και οίνον , και ελαιον, και ΰεμίδαλιν , καΐ βΐτον , καΐ κτήνη, καΐ πρόβατα, καΐ ΐπ- 14 πων, και ρεδών, καΐ σωμάτων, και ψυχάς άνθ•ρ[6πων. καΐ η οπωρα 6ου τής επιϋ-υμίας τής 'ψυχής άπήλ%•εν άπο ΰου, καΐ πάντα τα λιπαρά καΐ τά λαμπρά άπωλετο άπο οού' και οι;κ£τί 15 ου μη αντα ευρήΰουΰιν , οι έμποροι τούτων οι πλουτήΰαντες απ αυτής, απο μακρόϋ^εν ύτήαονται διά τον φόβον τον βα- 16 ϋανιόμον αντής' κλαίοντες και πεν^ονντες, λέγοντες, oval, oval η πολις η μεγάλη, περιβεβλημένη κόκκινον , καΐ πορφν- QOVV καΐ βύβύινον , καΐ κεχρυβωμένη χρνβίω και λίΰ^ω τιμίω 1) μοίργοίρίταις. Sic MS. 496 ΑΠΟΚΑΛΤΨΙΣ. χνΐΙΙ.κ«1 μαργαρίττ]' on μια ωρα ηρημώϋ-η ο roJovrog πλούτος. Κάϊ 17 πάς κυβερνήτης ^ καΐ πάς ο επί τόπον πλέων ^ καΐ νανται^ καΐ οΰοί την ϋ-άλαΰοοίν εργάζονται, άπο μακρόϋ^εν εβτηΰαν , καΐ 18 εκραξ,αν , βλέποντες τον τόπον της πνρωΰεως αυτής, λέγοντες, τίς ομοία τγι πόλει τ^ μεγάλη; καΐ έπέβαλοτ) χουν έπΙ τάς κε- 19 φαλάς αυτών, καΐ έκραζαν, λέγοντες, ούαΐ, ουαΐ , η πόλις η μεγάλη , εν fj έπλούτηοαν πάντες οί έχοντες τα πλοία εν xy ^•αλάβΰη εκ [της τίμι]ότητος αυτής, ότι μια ωρ[α ηρημω^-ηΐ. Ευφραίνου εν αύτη, ούραν[ε, καΐ οι άγιοι] και οί άπόβτολοι 20 καΐ οί πρ\οφγιται\, οτι εκρινεν 6 Θεός το κρίμα [υμών] εξ, αυτής. * ΚαΙ ήρεν είς ά[γγελος] λίΰΌν ως μΰλινον μέγαν , κα[1 εβα-] 21 λεν είς την Ο-άλαύύαν , λέγων, [ούτως] ορμήματι βληΟ^ήβεται Βαβυλ[ών] η μεγάλη πόλις, και ού μη εύρε[ϋ•'η έτι], και φωνή 22 κι^'αρωδών και μο[υ6ικών] καΐ αυλητών και ΰαλπιβτών ου [μη] άκουβ^γι εν <3οΙ έτι, καΐ πάς τεχνίτης ού μή ευρε^'^ εν 6οι έτι, καΐ φωνή μύλου ού μή άκουβ^-η εν 6οι έτι' και φωνή νυμ- 23 φίου και νύμφης ού μή άκουβΟ'ή εν 6οΙ έτι' οτι έμποροι 6ου ήΰαν οί μεγι6τάνες της γης, ότι εν ττί φαρμακία 6ου έπλανή- ^η6αν πάντα τά έΰ'νη. και εν αύτη αίμα προφητών και αγίων 24 εύρεση , και πάντων τών ε6φαγμένων επι της γης. ΚΕΦ. Ιθ. CAP. XIX. Μετά ταύτα ηκουΰα ως φωνήν μεγάλην όχλου πολλού εν τω Ι ούρανώ, λεγόντων , αλληλούια' η 6ωτηρία και η δόξα και ή δύ- ναμις του Θεού ημών' οτι άληϋ'ειναι καΐ δίκαιαι κρίΰεις αύ- 2 του ' ότι έκρινεν τήν πόρνην τήν μεγαλην , ήτις εκρινεν τήν γήν εν τη πορνία αυτής, και έξεδίκη6εν το αίμα τών δούλων αυτού εκ χειρός αυτής. Και δεύτερον ειρηκαν , αλληλούια' και ο κα- 3 π:νός αυτής αναβαίνει είς τους αίώνας τών αίώνων. ΚαΙ έπεΰαν 4 ΑΠΟΚΑΑΤΨΙΣ. 497 οΓ fl'xouL τέΰΰαρΒξ τΐρεσβντεροι , καΐ τα τεΰβερα ζίοα , καΐ προ6- XIX. εκννηΰαν τω Θεώ τω κα^ηαένω επΙ τω ^ρόνω.^) λέγοντες, άμην. <"> αλληλούια. ΚαΙ φωνή άπο τον ϋ-ρόνον εξήλΟ-εν , λεγονΰα , αι- νείτε τω Θεώ ημών πάντες οι δονλοι αυτού, καΐ οι φοβούμε- Ο VOL αντον , οι μικροί και οι μεγάλοι. Και ηκονΰα ώς φωνην οχ?,ον 7ίθλλο[ν], και φωνην υδάτων πολλών, καΐ ως' φωνην βροντών ιΰγνρών , λεγόντων, αλληλούια' οτι εβαΰίλευβεν Κύριος 6 Θεός 6 7 παντοκράτωρ, χαίρωμεν καΐ άγαλλιώμεν, [και δώ]6ομεν την δό~ ^αν αυτώ' οτι [γιλ%•ε]ν ο γάμος του αρνιού, καΐ η γν[νη αύ]τού 8 ητοίμαΰεν εαυτην. και [εδ6ΰ']η αύτ]] ίνα περιβάλητε βνα6ι[νον] λαμπρον καϋ-αρόν' το γαρ βύα[6ιν]ον, τα δικαιώματα τ ών αγίων 9 [ε6\τίν. καΐ λεγι~) μοι , γράψον , μακά[ρι]οι οι εις το δΐπνον του Τ^ααον τον [άρ]νίον κεκλημενοι.^) [Κ]αι λέγει μοι, ούτοι οι λόγοι 10 οι άληΰ'εινοί τον Θεού είΰιν. καΐ επεβα εμπρο6%•εν τών ποδών αυτόν προΰκυνηΰαι αυτώ' και λέγει μοι^ ορα μη' ϋύνδουλός ΰον ειμί καΐ τών αδελφών 6ου τών εχόντων την μαρτνρίαν Ίηΰού ' τω Θεώ προΰκννηΰον' η γαρ μαρτυρία Ιηβον εΰτιν το πνεύμα της προφητείας. 11 ΚαΙ ίδον τον ονρανόν ηνεωγμενον , καΐ ιδού ίππος λευκός κοί ο καΟ-ημενος επ' αυτόν, πιστός και άλη%•είνός, και εν δικαιο- 12 ΰύντ] κρίνει καΐ πολεμεΐ' οι δε όφϋ-αλμοί αυτού ώς φλό| πυρός, καΐέπΐ την κεφαλήν αυτού διαδήματα πολλά' έχων όνομα γεγραμ- 13 μένον ο ουδείς ot^fi^ ει μη αυτός' καΐ περιβεβλημένος ίμάτιον βεβαμμένον αΐματι' και κέκληται τό όνομα αυτού, ο λόγος τού 14 Θεού. και τα Στρατεύματα εν τω ούρανώ Ύΐκολού%'ει αυτώ •£φ ' 15 ϊπποις λευκοΐς , ένδεδυμένοι λευκόν βύβσινον καΟ-αρόν. και εκ τού ατόματος αυτού εκπορεύεται ρομφαία ό^ΐα, ίνα εν αύτιι πατάει] τα έΟ-νη' και αυτός ποιμανεΐ αυτούς εν ράβδω βιδηρα' καΐ αυτός πατεί την ληνόν τού οίνου τού d -υμού της όργης τού Θεού τού 16 παντοκράτορος. και έχει επι τόν μηρόν αυτού όνομα γεγραμμέ- νον, βαβιλεύς βαΰιλέων και Κύριος κυρίων. Π ΚαΙ ίδον ενα άγγελον εΟτώτα εν τώ ηλίω ' καΐ εκραζεν φωνί] 1) -θ-ρονω. Rescripsit m. recentior ρο et pars v. 2) ?.εγι. Sic MS. pro λέγει. 3) "κε'Λλημενοι. Rescripsit m. rec. t, et post id literam erasit. CODEX ALEX. 32 498 ΑΠΟΚΑΑΤΨΙΣ. XIX. μεγί^λτ] , λέγων πάΰί τοΙς ορνευίς τοΙς πετοαενοίς εν μεΰονρανή- ματι, δεύτε ΰννάχΟ-ητε εις το δΐπνον το μέγα τον Θεον,^) ίνα φά~ 18 γητε βάρκας βαΰίλεων, καΐ βάρκας χίλίάρχων ^ και βάρ-λας ίΟχνρών, καΐ βάρκας ϊππων καΐ των καθήμενων έπ' αντονς,καΐ βάρκας πάν- των^ έλεν^'έρων τε καΐ δούλων , καΐ μικρών καΐ μεγάλων. ΚαΙ ίδον το ύ'ηρίον , καΐ τους βαβιλεΐς της γής^ και τα βτρα- 19 τενματα αντον βννηγμενα ποίηβαι τον πόλεμον μετά τού κα^-η- μενον επί τού ΐτΐπον , καΐ μετά τον βτρατενματος αντον. καΐ έπιά- 20 β^Ύΐ το ΰ^ηρίον , καΐ of μετ αντού' ο ψενδοττροφητης 6 ποιήβας τα βημεΐα ενώπιον αντού ^ έν οίς επλάνηβεν τονς λαβόντας το χάρα- γμα τού &ηριον y καΐ τονς τίροβκννούντας ττ^ είκόνι αντού' ζών- τες εβληΰ'ηβαν of δνο εις την λίμνην τού πνρος της κανομενης εν ^είω. καΐ ο[~) λοιτΐοΐ ατίεκταν^^ηβαν έν τγί ρομφαία τού καϋ'ημε- 21 νον έτά τού ΐτΐτΐον, ττ] έζελ^Όνβτ] εκ τού βτόματος αντού' καΐ πάντα τα ορνεα ^) έχορτάβΟ'ηβαν εκ τών βαρκών αντών. ΚΕΦ. Κ. CAP. XX. J\-al Ιδον άγγ ε λον κατ α βαίνοντα εκ τού ονρανού, έχοντα την κλιν^) 1 της άβνββον , και άλνβιν μεγάλην επΙ την χείρα αντού. καΐ έκρά- 2 τηβεν τον δράκοντα, ο όφις ο αρχαίος, ος εβτιν διάβολος καΐ ο Σα- τανάς, και εδηβεν αντον χίλια ετη, και εβαλεν αντον εις την άβνβ- 3 (301/, καΐ εκλειβεν, καΐ εβφράγιβεν έμμενως αντον, ίνα μη ττλανηβη ετι τα εΟ'νη, άχρι τελεβΘ-ύ^ τα χίλια ετη' μετά ταύτα δει λνΰ'ηναι αντον μικρόν χρόνον. ΚαΙ ϊδον ϋ'ρόνονς, και εκάΟ'ειβαν έτι αντονς, καϊ κρίμα 4 εδόΰ'η αντοΐς' καϊ τάς 'φνχας τών π επο λ ε μη μ εν ων δια την μαρτν- ρίαν'ΐηβού, και δια τον^) λόγον τού Θεού, και οΐτινες ον ηροβεκν- ρηβαν το Q -ηρίον , ονδε την εικόνα αντού , καΐ ονκ ελαβον το χάρα- γμα έτά το μέτωτίον, και έτά την χείρα αντών' καϊ εζηβαν , και έβαβίλενβαν μετά τού Χριβτού χίλια ετη' οι λοιτίοι^) τών νε• ^ 1) diTtvov το μ^εγα τον Θεον. Rescripsit liaec m. ant. 2) "hccl ol. κ re- scriptum a m. rec. 3) ορνεα. Rescripsit m, ant.; olim forte -θ-ϊ^ρια.. 4) %λιν. Sic pro 'λλειδα, vel κλειν. 5) δια τον. δ rescripsit 1 m. 6) λοιποί. Re- scripsit οιπ m. ant. ΑΠΟΚΑΛΤΨΙΣ. 499 " κρών ουκ δζηβαν αχρί τελεΰ&ϊ] τα χίλισ. έτη. Αυτή η άνάΰτα- XX. 6 οις η πρώτη, μακάριος καΐ άγιος υ έχων μέρος εν τη άνα- ότάσει τη πρ(6τη' επΙ τούτων 6 δεύτερος ΰ-άνατος ουκ έχει εξ,- ονύίαν, αλλ' εΰονται ιερείς τον Θεού καΐ τον Χριΰτον, και 7 βαΰιλενονβιν μετ' αντον χίλια ετη. Και όταν τελεβ&η τα χίλια 8 ετη, λνϋ-ήΰεται 6 Σατανάς εκ της φνλακης αντον, και έ^ελεν- βεται ττλανηααι τα εΰ'νη τα εν ταΐς τε'ϋΰαρβιν γωνίαις της γης , τον Γώγ και Μαγώγ , βνναγαγεΐν αντονς εις τον πόλε- 9 μον , ων ο άριΰ'μος αντών ως η άμμος της ΰ'αλάΰΰης. και άνεβηΰαν έπΙ το πλάτος της γης, και έκνκλενΰαν την παρ- εμβολην των αγίων, και την πόλιν την ηγαπημενην' και κατ- 10 έβη πνρ εκ τον ονρανον , καΐ κατεφαγεν αντονς. Και ο διά- βολος ο πλανών αντονς εβλήθη εις την λίμνην τον πνρος καΐ d-iov , όπον και το %ηρίον καΐ 6 -φενδοπροψητης' και βαβα- νιοΰ'ήύονται ημέρας και νυκτός εις τονς αιώνας τών αιώνων. 11 Κα\ ίδον ϋ-ρόνον μεγαν λενκον , καΐ τον καϋ'ήμενον επ' αντον, ου άπο τον προβώπον εφνγεν η γη καΐ 6 ονρανος, καΐ 12 τόπος ονχ ενρεϋ-η αντοις. καΐ Ιδον τονς νεκρούς , .τονς μεγά- λονς και τους μικρούς, έύτώτας ενώπιον τον 0•ρ6νον , και βι- βλία ηνοίχΟ'ηοαν' και άλλο βιβλίον ηνοίχ^-η, ο εΰτιν της ξωης' και εκρίϋ-ηύαν ο/Γ νεκροί εκ τών γεγραμμενων εν τοις βιβλί- 13 οις^ κατά τα έργα αντών. καΐ εδωκεν η ^άλαύβα τους νε- κρονς τονς εν αντη^ καΐ ο 9•βν«τοί καΐ ο αδης εδωκεν τους νεκρονς τονς εν αντοΐς' και εκρίϋ^ηΰαν εκαΰτος κατά τα έργα 14 αντών. κα\ ο ^-άνατος και ο αδης εβληΟ-ηΟαν εις την λίμνην τον πνρός' ούτος ο θάνατος ο δεύτερος εΰτιν, η λίμνη τον 15 πνρός. καΐ ει τις ούχ ενρεϋ-η εν τγι βίβλω της ξωης γεγραμ- μενος , εβληϋ-η είς την λίμνην τον πνρός. ΚΕΦ. ΚΑ. CAP. XXI. 1 1\.αΙ ίδον ονρανον καινόν καΐ γην καινην' ο γάρ πρώτος ονρανος 2 και η πρώτη γη άπηλϋ-αν , καΐ την Ό'άλαΰύαν ονκ ίδον ετι. και την πόλιν την άγίαν , ΊερονΟαλημ καινην ίδον καταβαίνονΰαν 32* 500 . ΑΠΟΚΑΑΤΨΙΣ. XXI. εκ τον ουρανού αττο τον Θεον, ητοιμαύ μέντων ώς ννμφην, κε- κοΰμημενην τω ανδρΐ αντης. ΚαΙ ηκονοα φωνής μεγ(χ[λης εκ 3 τον] ϋ-ρόνον , λεγονΰης, ίόον η ακ[ηνη τον] Θεον μετά των αν- ^-ρωτΐων^ και 0κ[Ύΐνώοεί] μετ' αντών' καΐ αντοί λαοί αν[τον ε6ον]ται^ καΐ αντος ο Θεός μετ αντώ\ν εβταυ] αντών Θεός. καΐ 4 εξαλίψεί ό Θεός [πάν δα]κρνον εκ των οφϋ-αλμών αν[τών], καΐ ο ^^ανατος ονκ εβται ετι' ο\ντε] πενΟ-ος ^ οντε κρανγη, οντε πο- [νος] ονκ εΰται ετυ' τα ττρώτα άπηλ%•αν}) ΚαΙ είπεν ο καΰ-ημε- 5 νος ετΐΐ τω ϋ•[ρ6]νω , καΐ ίδον, καινά ποιώ πάντα, καΐ λέγει, γράφον ' ότι οντοι οι λόγοι πιβτοί και άληΰ-εινοί ειύιν. κάϊ εΐ- 'ο πέν μοι , γέγοναν. εγώ είμι το 'Άλφα και το SI, η άρχη καΐ το τέλος, εγώ τω διψώντι δώΰω εκ τον νδατος της ζωής δω- ρεάν, Ο νικών κληρονομηΰει ταντα , και έ'ΰομαι αντών Θεός, 7 καΐ εβται μοι νίός. τοις δε δειλοΐς καΐ άπίστοις, καΐ εβδελν- 8 γμενοις και φονενΰι, και πόρνοις καΐ φαρμακοΐς , και ίδωλο- λάτραις , και πάΰι τοις ιΐ^ενΰταις , το μέρος αντών εν τΎ} λίμντ] τγί καιομενΐ] πνρι και %'είω, ο έβτιν 6 θάνατος 6 δεντερος. Και ήλΟ'εν εΙς εκ τών επτά αγγέλων τών εχόντων τάς επτά 9 φιάλας τών γεμό>ντων τών επτά πληγών τών εβχάτων , καΐ ελά- ληύεν μετ' έμον , λέγων, δενρο , δείξω 6οι την ννμφην την γυ- ναίκα τον άρνίον. καΙ άπηνεγκέν με εν πνενματι επΙ ορός μέγα 10 και νψηλόν , και εδιξέν μοι την πόλιν, την άγίαν Ίερονβαλημ, καταβαίνονβαν εκ του ουρανού από του Θεού, 6 φωστηρ αύτης 11 όμοιος λί^'ω τιμιωτάτψ , ως λίΰ'ω ιάΰπιδι κρυΰταλλίζοντι ' εχονΟα 12 τείχος μέγα και υψηλόν , εχουΰα πυλώνας δώδεκα, και ονόματα έπιγεγ ραμμένα, ά εΰτιν τά ονόματα τών δώδεκα φυλών νιων ^Ιβραηλ. Άπό ανατολής, πνλώνες τρεις' καΐ από βορρά, πνλώ- 13 νες τρεις' και από δνβμών, πνλώνες τρεις' καΐ άπό νότου, πν- λώνες τρεις' καΐ το τείχος της πόλεως εχον^) Ο-εμελίους δώδεκα, 14 καΐ έπ' αυτών δώδεκα ονόματα τών δώδεκα α[ποατόλων] τού άρνίου.^) καΐ 6 λαλών [μετ' έμον , ε]ι%εν μέτρον κάλαμον [χρυ- 15 1) απήλθαν. Sic MS, Woide male anslQ-av. 2) £%ov. Sic MS. Woide male έχων. 3} αττοατολων τον αρνιού. Literis ciirsivis cum iiccentibns, supra lineam scripsit quidara recentior δωδε-κκ αποοτολ τν kqviov. Totam banc paginam maculatam et attritam Woide recte notavit. Multa difficillime leguntur. ΑΠΟΚΑΛΤΨΙΣ. 501 σον]ν, Ζνα μετρηστ] την πάλιν, [καΐ τον]ς τίνλώνας αντης, καΐ XXI. 16 το [τΒίχος] αντης. καΐ η πόλίς τετρά[γωνο]ς κείται., καΐ το μή- κος αντης [οΰον] και το πλάτος. καΙ εμετρη[6εν τ]ην πόλιν τω καλάμφ επί 6τα[δίον]ς δώδεκα χιλιάδων το μη[κος] καΐ το πλά- 17 τος καΐ το νφος [amrjjg ί'ΰα εατίν. [ΚαΙ ε]μετρηαεν το τείχος αντης δ και [εκ]ατ6ν^) τεΰβεράκοντα πηχών, [μ]ετρονάνϋ•ρω- 18 πον, ο εΰτιν αγγέλου. _[Κ]αι η ένδωμηΰις τον τείχους αν[τ]ης, ί'αΰπις' και η πόλις χρυβίον κα[ϋ•]αρ6ν , ομοιον νάλω κα^αρω. 19 οι θεμέλιοι τον τείχους της πόλεως παντί λίΰ-ω τιμίω κεκο- βμημενοι. 6 ϋ-εμελιος 6 πρώτος, ^ΐαβπις' ο δεύτερος, βάπφει- 20 ρος' 6 τρίτος, χαλκηδών 6 τέταρτος, ΰμάραγδος' 6 πέμπτος, ΰαρδιόνν^' 6 έκτος, βάρδιον' ο έβδομος, χρνΰόλιϋ-ος' ο όγδοος, βηριλλος' 6 ένατος, τοπάξιον' 6 δέκατος, χρυΰόπραβον' ο ev- il δέκατος, νάκινϋ-ος' 6 δωδέκατος, άμέϋ^υβτος. και' οι δώδεκα πυλώνες, δώδεκα μαργαρίται' ίνα εις εκαΟτος τών πυλώνων ην εξ ενός μαργαρίτου ' ΚαΙ η πλατεία της πόλεως , χρυβίον κα~ 22 %^αρον, ως ϋα?.ος διαυγής, και ναον ουκ ίδον εν αυτή' ο γαρ Κύριος 6 Θεός 6 παντοκράτωρ 6 ναός αυτής έύτιν, και το άρ- 23 νίον. και η πόλις ου χρίαν έχει του ηλίου, ονδε της βελήνης, ϊνα φαίνωΰιν amfj' η γαρ δό^α του Θεοϋ εφώτιΰεν αυτήν, κα\ 24 ό λύχνος αύτης το άρνίον. και περιπατηβουβιν τα έ&νη δια του φωτός αντης' και οι βαΰιλείς της γης φέρονβιν την δόl•,av 2δ αυτών εις αύτην. και οι πυλώνες αυτής ου μη κλισϋ-ώβιν [η]μέ- 26 ρας ' νυ| γαρ ουκ εΰται εκεΐ. [κ]αι οίαουβιν την δόξαν και την 27 [r]t^(ii}v τών έ&νών εις αντην ' και [ο]υ μη είΰέλϋ^η εις αντην πάν κοι[ν]6ν, καΐ ποιών') βδέλνγμα, και 4>ενδος' ει μη οι γεγραμ- μένοι εν τω βιβλίω της ζωής τον αρνίον. ΚΕΦ. KB. . CAP. XXII. 1 Και εδειξέν μοι ποταμον^) ύδατος ζωής, λαμπρόν ως κρύΰταλ- 2 λον , εκπορευόμενον εκ του d -ρόνου του Θεοϋ και τον άρνίου. έμ- μέβω της πλατείας αυτής, και του ποταμού.) εντεύθεν καΐ έκεΐ- 1) δ και εκατόν. Sic pro τέσσαρα ν.αι εν.ατον, 2) ποιων. Sic MS, 3) ποταμ,ον. Sic MS. Woide , male ποταμού. 502 ΑΠΟΚΑΑΤΨΙΣ. XXll.d -εν, Ινλον ζωής ^ ποιών καρπούς δώδεκα, κατά μηναν εκαβτον αποδίδουν τον καρπον αντον' καΐ τα φνλλα τον ξυλον εις ϋ•ερα~ πείαν των έ^νών καΐ πάν κατάϋ-εμα οι κ εΰται ετι' καΐ 6 ^ρό- 3 νος τον Θεον καΐ τον άρνίον εν αντ^ εαται' και ol δονλοί αν- τον λατρενΰονβίν αντω' καΐ ο-φονται το πρόΰωπον αντον, καΐ 4 το όνομα αντον επΙ των μετώπων αντών. καΐ νύξ ονκ εβται ετι. 5 κα\ ονχ ε%ον6ίν χρίαν φωτός λνχνον καΐ φως ηλίον , ort Κύριος ο Θεός φωτίΰει έπ' αντονς' καΐ βαΰιλεναονΰιν εις τονς αιώνας των αιώνων. Και είπεν μοι , ούτοι- οι λόγοι πιΰτοί και άληΰ^ει- 6 νοί' και ο Κνριος ο Θεός τών πνενμάτων τών προφητών άπέ- βτειλεν ) τον αγγελον αντον, δεΐξαι τοις δούλοις αντον α δει') γενεβΰ'αι εν τάχει. και ίδον έρχομαι ταχύ. μακάριος ο τηρών 7 τονς λογονς της προφητείας τον βιβλίον τούτον, κάγώ Ίωάν- 8 νης ο ακονων και βλέπων ταύτα ' Και οτε ηκονΰα καΐ έβλεπον, επεΰα προΰκννηΰαι προ ποδών τον αγγελον τον διγνύοντός ftot ταντα. καΐ λέγει μοι, ορα μη' βύνδονλός ΰού είμι, και τών άδελ- 9 φών 6ον τών προφητών , καΐ τών τηρονντων^) τονς λόγονς τον βιβλίον τούτον ' τω Θεώ προΰκύνηΰον. Και λέγει μοι, μη βφραγίΰης τονς λόγονς της προφητείας 10 τον βιβλίον τούτον' ο καιρός γαρ εγγύς έΰτιν. ο αδικών άδικη- 11 αάτω έτι' καΐ ο δίκαιος, δικαιοΰύνην ποιηΰάτω έτι' και ό άγιος, άγιααϋ'ψω έτι. Ίδον έρχομαι ταχύ, και 6 μι6ϋ•ός μον μετ' εμού, 12 άποδονναι έκάΰτω ως το έργον εΰτίν αντον. Έγώ το "Αλφα και το 13 SI , πρώτος καΐ έϋχατος, η άρχη και το τέλος. Μακάριοι οι πλύ- 14 νοντες τάς ΰτολάς αντών , ίνα έΰται η ε^,ονΰία αντών έπι το ^νλον της ζωής, καΐ τοις πνλώΰιν είόέλϋ-ωύιν εις την πόλιν. "Εξω οι 15 κύνες καΐ οι φαρμακοι, και οι πόρνοι καΐ ο/" φονεΐς, καΐ οι ίδω- λολάτραι , καΐ πάς φιλών καΐ ποιών ψεύδος. Έγώ Ιηύούς έπεμφα 16 τον αγγελον μον μαρτνρήβαι νμΐν ταύτα εν ταΐς έκκληΰίαις' έγώ είμι η ρίζα καΐ το γένος ζίαβιδ , 6 άβτήρ ο λαμπρός κα\ ο προΐνός. και το πνεύμα καΐ η ννμφη λέγοναιν^ έρχον' καΐ ο άκούων ει- 17 πάτω, έρχον. καΐ ό διφών ερχέβϋ-ω, ο ϋ-έλων λαβέτω νδωρ ζωής . 1) απεοτειλεν. α rescripsit m. ant. 2) δει. Sic MS. Woide, male, δε. 3) τηρονντων. Sic MS. Woide, male, τηροντων. ΑΠΟΚΛΛΤΨΙΣ. 503 18 δωρεάν. Μαρτυρώ εγώ, τίαντί τω ακονοντι τους λόγους της προ-ΧΧΙΙ. φητείας τον βιβλίου τούτον' εαν τις 67CLd"rj επ αντά, έταϋ^ήοει ο 19 Θεος^) τας π?.ηγα£ τάς γεγρααμέναζ εν τω βιβλίω τοντω. ΚαΙ εάν τις άφελτ} άπο των λόγων τον βιβλίον της προφητείας ταύτης, άφελεΐ ο Θεός το μέρος αύτον από τον ^,ύλου της ζωής, καΐ της 20 πόλεως της αγίας , των γεγραμμενων εν τω βιβλίω τούτω. /Ιεγει ο μαρτνρών ταντα , ναΙ έρχομαι ταχύ' άμην. ερχου, Κύριε Ίησον. 21 Ή χάρις τον Κυρίου Ίηβον μετά πάντων. ΑΠΟΚΑΑΤΨΙΣ CANNOT. 1) ο Θεός. Literis cursivis cum accentibus m. rec. supra lineam addidit frr αντώ. ORDO LIBROEUM NO VI TESTAMENTI, JUXTA CODICEM ALEXANDRINUM. Matthaeus ρ,^ο•. ι Marcus λ7 Lucas ,, ,09 Johannes lyg Acta Apostoloriim 230 Jacobi Epistola ^^ 298 I Petri „ ,, 305 Π Petri „ ,, 312 I Joliannis „ ,, 317 II Johannis „ ,, 325 III Johannis ,, ,, 326 Judae „ 327 Pauli ad Romanos ,, 329 „ I ad Corinthios ,, 354 ,, II ad Corinthios ,, 378 „ ad Galatas .......' „ 395 ,, ad Ephesios ............ ,, 404 ,, ad Philippenses " . . . . ,, 413 ,, ad Colossenses ,, 419 ,, I ad Thessalonicenses . ,, 425 „ II ad Thessalonicenses ,, 431 ,, ad Hebraeos ,, 435 „ I ad Timothenm ,, 454 „ II ad Timotheum , . . ,, 461 ad Titum „ 466 ad Philemonem ,, 469 η ?j Johannis Apocalypsis „ 470 ERRATA. Introd. p. XVII. 1. ult. pro passin lege passing. ,, p. XXI. 4. pro gives lege does. „ p. XX Vn. 33 pro if lege of. Mar. XIV. 19. pro εϊμι lege είμ,ι. Mar. XV. 41. pro αί'τερα lege αΓτίρα. Luc. VIII. 50. post φοβον adde comma. Acta XVn. 1. pro δετ ην lege δε την. Acta XXIV. 25. post γενόμενος dele comma. Hebr. ΧΠ. 24. pro v.qCttov lege κρΓττον. Apoc. XX. 4. pro προσετινρηΰαίν I. προοεκυνηοοίν. Pag. 98. Not. 1. pro επίΰρε^ατο lege επιοτρε'φατο. „ 124. ,, 1. pro προτρητες lege προφήτες. ,, 239. ,, 3. pro vat. lege vul. ,j 481. ,, 1. adde vel potius εβαλεν. ί^ Η 65 78 ■'< I ρ ο > A Ο' ';"^: >• ^ ^^ -ν ι// fJ\\ \\ν ν Υ^ *^\^ 4 ο>. -α? '^^ ^ο^ο^ ,0• > .^'% ν> -*^^,^^ ν"^^ .s^^ •^ Ο "ο ν^ "ο Κ ■0^ , ν^ .r^% ,^^^Vj^%\ -^^η^ -^^π^ / V^'•/ \'^'^\/ %^.^•/ ^^. λΟ v^. •^. "^ Λ^^ ^^i. "^-C S Bible. Λ^. r. GrecL• 1860. Codex alexandrinnc: 'W ir^ > a «, [etc.. etc., ]860. ' '*^' °^ ^^'iHmnis & Norgate; 1 P• 1., xxxviii, ,2,, .103, ,1, p., 1 J. 23<-. '^ , Library of Congress BS1965 iseoa ^^